Dit document is alleen geldig op de aangegeven printdatum, tenzij de volgende gegevens zijn ingevuld:

Transcriptie

1 Documentgegevens Titel Werkgebied Trefwoorden t.b.v. zoeken in Odin Accidenteel bloedoverdraagbare ziekten, Hepatitis B, C en HIV. Prikaccidenten en Post Exposure Profylaxe (PEP) Patiëntenzorg: Infectie en hygiëne: bloedoverdraagbare ziekten PEPprotocol Dit document is alleen geldig op de aangegeven printdatum, tenzij de volgende gegevens zijn ingevuld: Naam documentbeheerder:... Paraaf:... Tst. nr:... Geldig t/m (datum):... Samenvatting Dit protocol geeft aan hoe gehandeld dient te worden om overdracht van HIV, Hepatitis B en Hepatitis C te voorkomen na een accident zoals: het prikken aan vuile / gebruikte naalden snijverwondingen met infectieus materiaal contact van infectieus materiaal met niet-intacte huid of slijmvliezen na seksuele accidenten (scheuren condoom) bijtwonden seksuele risicodelicten (zie: Zedendelicten integraal Odin ) Telefoon achterwacht Telefoonnummer PEP achterwacht: Wijzigingen t.o.v. vorige versie versie 4; gereviseerd en in paragraaf: Bij starten Post Exposure Profylaxe, PEP-profylaxe voor zowel volwassenen als kinderen is aanwezig bij de poliklinische apotheek, toegevoegd. Versie 5: o Arbo dienst is gewijzigd in bedrijfsgeneeskundige dienst o Tabel hoogrisicogroep is aangepast aan nieuwe epidemiologie o Toediening HBIG is verschillend bij seksaccidenten tov prikaccidenten o PEP medicatie voor volwassenen in gewijzigd in Truvada 1dd1 +dolutegravir 1dd50mg, ged 28 dgn. o Patiënteninformatie voor volwassenen en kinderen is verschillend, beiden zijn gewijzigd/toegevoegd Doel Het behandelen van personen na een blootstelling (exposure) aan een (mogelijk) bloedoverdraagbare ziekte om; o het risico op overdracht naar anderen zo klein mogelijk te maken EN 1 van 13

2 o het ontstaan van de bloedoverdraagbare ziektes te minimaliseren. Het beschrijven van maatregelen die de verwonde moet nemen meteen na het accident Uitvoerenden en verantwoordelijken artsen Interne Geneeskunde arts-assistenten Interne Geneeskunde verpleegkundigen verpleegkundige specialisten RVE Patiënt en Zorg medewerkers medische Microbiologie medewerkers bedrijfsgeneeskundige dienst Betrokken instellingen en afdelingen Interne Geneeskunde medewerkers Medische Microbiologie spoedeisende Hulp (SEH) polikliniek Interne Geneeskunde overige afdelingen MUMC RVE Patiënt en Zorg Indicaties Het risico op transmissie hepatitis B, C en HIV is verhoogd: na prikken aan vuile / gebruikte naalden na snijverwondingen met infectieus materiaal bij contact van infectieus materiaal met niet intacte huid of slijmvliezen bij bijtwonden seksuele geweldsdelicten en accidenten Traanvocht, speeksel, urine, faeces zijn praktisch niet infectieus tenzij er sprake is van bloedbijmenging. Contra-indicaties Geen. Werkwijze Stroomschema: 2 van 13

3 Incident Wondverzorging door slachtoffer Triage SEH Wondverzorging op SEH Risico-inschatting incident (tabel 1) Geen risico Laag risico Hoog risico Brononderzoek Alléén maatregelen HBV Maatregelen HBV Maatregelen HCV Maatregelen HIV Einde Verwonde Verwonde: laat de wond direct goed doorbloeden, desinfecteer de wond met huiddesinfectans reinig de wond of slijmvliezen met water of fysiologisch zout desinfecteer de wond met huiddesinfectans meldt zich meteen bij SEH NB Indien de bron verdacht wordt van (variant) Creutzfeld Jacob Disease wordt tevens verwezen naar Odin van 13

4 Eerste bezoek SEH Slachtoffers dienen binnen 30 minuten na aankomst op SEH te worden gezien. Indien dit door drukte niet mogelijk is, kan er direct contact worden opgenomen met de PEP achterwacht voor verdere afhandeling van het incident. Tijdens het eerste bezoek aan de Spoed Eisende Hulp (SEH) vindt beoordeling door de dienstdoende arts plaats in overleg met de PEP achterwacht geef tetanus vaccinatie indien geïndiceerd Indien dit niet of onvoldoende heeft plaatsgevonden: opnieuw wondverzorging Beoordeling van de aard van het accident vraag na wat er precies gebeurd is en inspecteer de verwonding beoordeel op grond van de aard van het accident en de hoeveelheid overgedragen bloed (of andere mogelijk infectieuze lichaamsvloeistof) aan de hand van tabel 1 wat het risico op virusoverdracht is. Tabel 1a: Risico-inschatting op basis van de aard van het accident Soort accident Risico Spatten op intacte huid geen Spatten op niet-intacte huid (= actief eczeem of verse schaafwond) Intensief bloedcontact: bij open wonden (steekpartij, snijwonden) of bij i.v. hoog gebruikte naalden Bloed of met bloed besmette vloeistof op slijmvlies hoog Andere mogelijk infectieuze vloeistof op slijmvlies Bijtaccident, risico verwonde(speeksel in verse wond) Bijtaccident, risico dader(bloed op mondslijmvlies) hoog Oppervlakkige huidverwonding bij slachtoffer zonder zichtbaar bloed (kras) geen Verwonding door subcutaan gebruikte injectienaald (insulinenaald /heparinenaald) Verwonding door intramusculair gebruikte injectienaald zonder zichtbaar bloed van bron Verwonding door intramusculair gebruikte injectienaald met zichtbaar bloed hoog van bron Verwonding door intracutaan gebruikte hechtnaald zonder zichtbaar bloed van bron Verwonding door hechtnaald met zichtbaar bloed van bron hoog Verwonding door naald of lancet gebruikt voor vingerprik (bv glucosebepaling) hoog Percutane verwonding (anders dan bovengenoemd) bv infuusnaald, OK hoog instrumenten Tabel 1b: Risico-inschatting op basis van de aard van het seksueel accident (zonder condoomgebruik of bij gescheurd condoom) Aard seksueel accident Risico Receptief anaal contact hoog Insertief anaal contact Vaginaal contact Vaginaal contact, bij aanwezigheid soa, tijdens of kort na menses, of hoog verkrachting Oraal contact 4 van 13

5 Indien er bij een accident geen risico is op virusoverdracht hoeft het stappenplan niet verder doorlopen te worden. Bij een -risico-accident zijn alléén maatregelen nodig tegen HBV Bij een hoog-risico-accident zijn brononderzoek, afname nulserum verwonde en maatregelen nodig tegen HBV, HCV en HIV Bevindingen ALTIJD overleggen met PEP-achterwacht Tevens verslag in Ecare en prikaccidentformulier invullen Stroomschema brononderzoek Brononderzoek Ja Bron bekend Nee Toestemming voor bloedafname en test Nee Risico-inschatting bron (tabel 2) Ja Brononderzoek i.o.m. PEP achterwacht op: - HbsAg - anti HCV - anti HIV Einde Besmettingsbron: stel alles in het werk om de bron te achterhalen geef uitleg aan de bron waarom bloedafname gewenst is bespreek de consequenties van het geven van toestemming (o.a. de uitslagen zullen anoniem bekend worden gemaakt aan de verwonde) NB indien de bron is opgenomen in het MUMC dient de zaalarts of hoofdbehandelaar van de bron toestemming te vragen aan de bron. Als dit logistiek niet mogelijk is, zal de dd AIOS interne geneeskunde toestemming moeten vragen. In geen geval mag het slachtoffer toestemming vragen aan de bron. als de bron toestemming geeft voor bloedonderzoek laat dan informed consent invullen. Zie paragraaf Formulieren voor (de printbare versie van) het formulier informed consent. lndien de bron niet instemt met het onderzoek wordt op grond van de beschikbare gegevens een inschatting gemaakt of de bron behoort tot een hoog-risicogroep voor hepatitis B, C of HIVinfectie (tabel 2). Tabel 2: Hoog -risicogroepen: 5 van 13

6 HBV HCV HIV hemodialysepatiënten + + hemofiliepatiënten en andere personen + + die bloedproducten hebben ontvangen geestelijk gehandicapten in instituten + personen afkomstig uit niet-westerse + landen personen afkomstig uit Egypte + + personen afkomstig uit Sub-Sahara Afrika, India en zuidoost Azië + + intraveneuze druggebruikers mannen die seks hebben met mannen Prostituees + + Indien er slechts bronmateriaal beschikbaar is zoals bijvoorbeeld een losse injectienaald dan dient de risico-inschatting gemaakt te worden op basis van de herkomst van dit materiaal en de prevalentie van bloedoverdraagbare aandoeningen onder de personen waarvan het materiaal afkomstig is. Het is niet zinvol om losse naalden of bloedresten te onderzoeken op HBV, HCV of HIV. De onderzoeksmethoden zijn hiervoor niet gevalideerd en een negatieve uitslag is niet betrouwbaar. Afname nulserum bij verwonde Indien er bij de verwonde serologische nacontrole plaatsvindt: neem direct na het accident ook een nulserum af. In een direct na het accident afgenomen bloedmonster kan achteraf bepaald worden of de verwonde reeds voor het accident geïnfecteerd was met HBV, HCV of HIV. Indien er bij de verwonde anamnestisch aanwijzingen zijn voor reeds bestaande infectie met HBV, HCV of HIV: laat het nulserum direct virologisch onderzoeken. Indien noodzakelijk: laat afspraak polikliniek Interne Geneeskunde via SEH maken medewerkers MUMC, medewerkers Vijverdal en FHML-medewerkers: laat slachtoffer zich binnen 5 werkdagen na het accident melden bij de bedrijfsgeneeskundige-dienst anderen (niet medewerkers): afspraken lopen via de huisarts, geef mee: "BRIEF BESTEMD VOOR VERWIJZEND HUISARTS", voor printbare versie zie paragraaf Formulieren arts SEH: vul aanvraagformulier Virologie voor prikaccidenten in en stuur dit naar afdeling Ziekenhuishygiëne en Infectiepreventie Aanvragen voor Virologisch Laboratorium (in overleg met PEP achterwacht) Medewerker microbiologie, laboratorium Virologie: in samenspraak met PEP achterwacht kruis op het aanvraagformulier afzonderlijk aan of HBsAg, HCV en/of HIV screening dient uitgevoerd te worden. Voor cito-hiv screening binnen twee uren dient contact te worden opgenomen met de PEP achterwacht bij een hoog-risico-accident: verricht brononderzoek op HBV, HCV en HIV indien de bron instemt met het bloedonderzoek als het slachtoffer voldoende gevaccineerd is tegen hepatitis B kan de cito HbsAg bepaling komen te vervallen De cito HIV test enkel aanvragen als de bron tot de hoogrisicogroep behoort. HBsAg cito, binnen 24 uur Anti HCV, indien positief ook HCV- niet cito RNA Anti HIV cito, eerstvolgende werkdag. Bij uitzondering én in overleg met PEP achterwacht binnen 2 uur geef bloeduitslagen binnen één werkdag door aan de aanvragende arts (zie schema SEH) 6 van 13

7 de aanvragende arts: draagt er zorg voor dat het slachtoffer en de bron de uitslagen krijgen medegedeeld en legt uit wat er moet gebeuren, eventueel in samenspraak met de PEPachterwacht Voorkomen overdracht en controles Hepatitis B Beoordeling hepatitis B vaccinatiestatus verwonde Ga na of de verwonde gevaccineerd is tegen hepatitis B en of de vaccinatie tot een adequate anti-hbs respons heeft geleid (titer anti-hbs ooit >10 IE /l); bepaal in overleg met de PEPachterwacht cito anti-hbs bij de verwonde. Op de SEH is de anti-hbsag titer van de MUMC/Vijverdal medewerkers bekend (via Vaxin), en van de FHML-medewerkers (aparte klapper) Op grond van vaccinatiestatus en anti-hbs respons wordt onderscheid gemaakt tussen beschermden, ongevaccineerden en non-responders. Verwonde is volledig gevaccineerd (of heeft hepatitis B doorgemaakt), titer anti-hbs was ooit 10 IE/l: beschermd. Verwonde is volledig gevaccineerd, anti-hbs na vaccinatie < 10 IE/l: non-responder = onbeschermd Verwonde is volledig gevaccineerd, geen titer bepaald of onbekend: cito anti-hbs-bepalen o Indien anti-hbs > 10 IE/l: beschermd o Indien anti-hbs < 10 IE/l: beschouwen als non-responder, Verwonde heeft twee hepatitis B vaccinaties gehad: cito anti-hbs bepalen en direct derde vaccinatie toedienen o Indien anti HBs > 10 IE/l: beschermd o Indien anti HBs < 10 IE/l: beschouwen als non-responder: Verwonde heeft één hepatitis B vaccinatie gehad: o beschouwen als ongevaccineerd Bij beschermden hoeven geen verdere maatregelen ten aanzien van hepatitis B genomen te worden Maatregelen ten aanzien van hepatitis B voor onbeschermden en non-responders Bij slachtoffers van een seksueel accident wordt géén HBIG toegediend Bij accidenten met een hoge kans op transmissie van Hepatitis B én een HBsAg positieve bron (of een bron met een hoog risico op seropositiviteit) dient aan de verwonde binnen 24 uur hepatitis B immunoglobuline (HBIG) te worden toegediend. De dosering van HBIG is voor volwassenen 500 IE, intramusculair, voor kinderen 8 IE/kg intramusculair. Als het accident na meer dan 24 uur gemeld wordt, kan in uitzonderingsgevallen overwogen worden om alsnog HBIG toe te dienen tot maximaal zeven dagen na het accident. Zowel bij hoog-risico-accidenten als bij -risico-accidenten dient zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk binnen zeven dagen na het accident gestart worden met hepatitis B vaccinatie volgens schema maanden. De eerste vaccinatie toedienen in een andere lokatie dan evt. gegeven HBIG. Eén maand na de laatste vaccinatie wordt anti-hbs bepaald. Indien de anti-hbs één maand na de derde vaccinatie te is wordt anti-hbc bepaald. Indien de anti- HBc positief is volgt HBsAg-bepaling om hepatitis B-dragerschap aan te tonen dan wel uit te sluiten (dit dient met informed consent te gebeuren). Verwonden die HBsAg-positief blijken worden naar een behandelaar verwezen voor verdere diagnostiek, behandeling en/of controle. Onder bijzondere omstandigheden -bijvoorbeeld als de verwonde een bekende nonresponder op vaccinatie is- kan hepatitis B vaccinatie vervangen worden door éénmalige toediening van HBIG Tabel 3: Hepatitis B, actie bij verwonde indien onbeschermd dan wel non-responder. 7 van 13

8 Hepatitis B Bron positief Status bron onbekend en hoog risico seropositiviteit bron Hoog-risico Accident Laag-risico Accident HBIG 1 en vaccinatie 2 Titerbepaling na vaccinatie Vaccinatie 3 Titerbepaling na vaccinatie HBIG 1 en vaccinatie 2 Titerbepaling na vaccinatie Vaccinatie 3 Titerbepaling na vaccinatie Status bron onbekend en risico seropositiviteit bron Vaccinatie 3 Titerbepaling na vaccinatie Vaccinatie 3 Titerbepaling na vaccinatie Bron negatief Geen actie 4 Geen actie 4 1 Bij slachtoffers van een seksueel accident wordt géén HBIG toegediend, tenzij een hoogrisico accident en een HBsAg bekend positieve bron (die geen medicatie gebruikt tegen de HBV!!!). 2 Indien vanwege slachtofferfactoren (bv bekende non-responder, hoge kans op non-respons of hoge kans op niet voltooien van vaccinatieserie) niet gevaccineerd wordt, moeten twee doses HBIG worden toegediend met een maand tussenruimte. 3 Vanwege slachtofferfactoren (bv bekende non-responder, hoge kans op non-respons of hoge kans op niet voltooien van vaccinatieserie) kan vaccinatie vervangen worden door éénmalige toediening van HBIG. 4 Ook bij een negatieve bron is er bij een accident in de werksituatie een indicatie voor vaccinatie van de de werknemer, maar dan vanuit preventief oogpunt. Buiten de werksituatie kan eveneens preventieve vaccinatie overwogen worden als het slachtoffer een verhoogd risico heeft op het oplopen van hepatitis B. HB vaccinatie of in geval van 2 e dosis HBIG : Via huisarts of bedrijfsarts Brief voor huisarts via Ecare/Lifeline Voorkomen overdracht en controles Hepatitis C Alleen bij een hoog-risico-accident dient het stappenplan doorlopen te worden met betrekking tot hepatitis C. bestaat er risico op overdracht hepatitis C (zie tabel 2 in paragraaf Eerste bezoek SEH) of is de bron onbekend? volg adviezen onderstaande tabel 4 (hieronder) wijs verwonde op risico voor overdracht van hepatitis C tabel 4 Hepatitis C Bron positief Status bron onbekend en hoog risico seropositiviteit bron Hoog-risico HCV-RNA HCV-RNA Accident Status bron Bron onbekend en negatief risico seropositiviteit bron HCV-RNA Maand 1 en 3* Maand 1 en 3* Maand 1 en 3* * PEP achterwacht noteert gegevens medewerkers MUMC en UM en geeft deze door aan bedrijfsgeneeskundige-dienst Geen actie Controles voor Medewerkers MUMC / Vijverdal / FHML verricht de controles op de interne polikliniek Controles voor overigen: via huisarts of bedrijfsarts brief voor huisarts via Ecare/Lifelineoverleg bij positieve HCV-PCR met hepatoloog / infectioloog over vroegtijdige behandeling; vroegtijdige behandeling van hepatitis C doet kans op chronisch actieve hepatitis aanmerkelijk verminderen. 8 van 13

9 Voorkomen overdracht en controles HIV Alleen bij een hoog-risico-accident dient het stappenplan doorlopen te worden met betrekking tot HIV Post Exposure Profylaxe advies Bij de overweging ten aanzien van PEP bij een accident met een losse naald van een onbekende bron wordt beoordeeld of de (gevonden) naald hol is, zichtbaar met bloed verontreinigd en afkomstig is van een persoon met een kans op HIV-seropositiviteit groter dan 10%. Bij een accident met een naald die zeker langer dan 24 uur geleden gebruikt is wordt geen PEP toegediend. Tabel 5 HIV Bron positief Status bron onbekend en hoog risico seropositiviteit bron Hoog-risico accident Laag-risico accident PEP indiceren. Serologie op 1, 3 en 6 maanden. PEP indiceren. Serologie op 1, 3 en 6 maanden. Status bron onbekend en risico seropositiviteit bron Bespreken, negatieve indicatie PEP. Serologie op 1 en 3 maanden.* Bron negatief Geen actie. Geen actie** Geen actie** Geen actie** Geen actie* * PEP achterwacht noteert gegevens medewerkers MUMC en UM en geeft deze door aan bedrijfsgeneeskundige-dienst **Met verwonde wordt besproken dat het risico op transmissie van HIV in de praktijk verwaarloosbaar klein is. Indien verwonde desondanks ongerust blijft is serologische controle na 1 en 3 maanden te overwegen of eventueel uitvoeren van brononderzoek indien de bron bekend is Bij starten Post Exposure Profylaxe voor starten met PEP dient altijd overleg plaats te vinden met de PEP achterwacht; telefoonnummer PEP dient bij voorkeur binnen twee uur te worden gestart tot maximaal 72 uur na het accident. reik patiënteninformatie uit PEP-profylaxe voor zowel volwassenen als kinderen is aanwezig bij de transmurale apotheek van het MUMC. schrijf recept uit voor nieuwe PEP medicatie voor de transmurale apotheek in het MUMC (voor 4 weken) Medicatie Volwassenen en kinderen ouder dan 12 jaar: 1 maal daags 1 tablet Truvada (emtricitabine/tenofovir 200/245 mg) + 1 maal daags 1 tablet dolutegravir à 50mg, gedurende 28 dagen De medicatie dient om de 24 uur te worden ingenomen! Kinderen jonger dan 12 jaar: lamivudine 2 giften van 4 mg/kg maximaal 300 mg/dag: beschikbaar als tablet 100mg en150 mg en siroop 5 mg/ml en 10 mg/ml zidovudine 2 giften van 120 mg/m 2, maximaal 600 mg/dag: beschikbaar als capsules van 100 mg, tablet 300 mg en siroop 10 mg/ml lopinavir/ritonavir, (Kaletra drank) 2 giften van 230/57,5 mg/m 2 (orale oplossing= 80/20 mg/ml), Vanaf 1.75 m 2 : 2 dd 2 tabletten a 200/50 mg: dit is de maximale dosering 9 van 13

10 Kaletra dient met stipt om de 12 uur en mét voedsel te worden ingenomen. NB: Het kan vooral bij kinderen zo zijn dat de PEP medicatie niet ingenomen wordt ondanks alle pogingen daartoe. In dergelijke gevallen kan gekozen worden voor second best en alleen zidovudine/lamivudine te geven. Bijwerkingen die kunnen optreden zijn: Truvada: Emtricitabine: Zeer vaak (> 10%): Hoofdpijn, diarree, misselijkheid, verhoogd creatinekinase. Bij kinderen: hyperpigmentatie. Vaak (1-10%): Neutropenie, hypertriglyceridemie, hyperglykemie, duizeligheid, asthenie, slapeloosheid, abnormale dromen, braken, dyspepsie, abdominale pijn, verhoogde serumlipasespiegels en (pancreas)amylasespiegels, afwijkende leverfunctiewaarden (m.n. verhoging ALAT, ASAT, bilirubine), uitslag, jeuk, maculopapulaire uitslag, urticaria, vesicobulleuze uitslag, pustuleuze uitslag, allergische reactie, hyperpigmentatie. Lactaatacidose is gemeld bij het gebruik van nucleoside-analoga. Tenofovir: Zeer vaak (> 10%): diarree, misselijkheid, braken, duizeligheid, hypofosfatemie. Vaak (1-10%): flatulentie. Postmarketing: pancreatitis, dyspneu, asthenie, uitslag, verhoogd creatinine, nierinsufficiëntie, nierfalen, proximale tubulopathie. Melkzuuracidose (soms fataal) geassocieerd met ernstige hepatomegalie en leversteatose, pancreatitis, nierfalen en verhoogde lactaatspiegels zijn in zeldzame gevallen gemeld tijdens het gebruik van nucleoside analoga. Vroege symptomen van melkzuuracidose zijn misselijkheid, braken, buikpijn, malaise, verlies van eetlust, gewichtsverlies, respiratoire of neurologische symptomen. Melkzuuracidose trad gewoonlijk op na behandeling van een paar maanden. Dolutegravir (Tivicay ): >10% misselijkheid, diarree, hoofdpijn. 1-10% Braken, flatulentie, buikpijn. Jeuk, huiduitslag. Vermoeidheid, duizeligheid, slapeloosheid, abnormale dromen, Stijging ALAT, ASAT en creatinekinase (CPK). Combivir Zidovudine: zeer vaak (> 10%): hoofdpijn, misselijkheid. Vaak (1-10%): anemie, neutropenie, leukopenie, braken, buikpijn, diarree, duizeligheid, spierpijn, malaise, verhoging leverenzymwaarden en bilirubine. Soms (0,1-1%): kortademigheid, trombocytopenie, pancytopenie (met beenmerghypoplasie), flatulentie, huiduitslag, jeuk, myopathie, koorts, gegeneraliseerde pijn, asthenie. Zelden (0,01-0,1%): aplasie van de rode bloedcellen, anorexie, melkzuuracidose (zonder hypoxemie), slaapstoornissen, paresthesie, convulsies en andere centrale verschijnselen (angst, depressie, verlies van geestelijke scherpte), cardiomyopathie, hoesten, aantasting van de smaak, dyspepsie, pancreatitis, leverstoornissen, urticaria, transpireren, verandering mictie frequentie, gynaecomastie, koude rillingen, pijn op de borst, griepachtig syndroom, nagel-, huid-, en mondslijmvliespigmentatie. Lamivudine: vaak (1-10%): vermoeidheid, malaise, koorts. Hoofdpijn, slapeloosheid. Misselijkheid, braken, buikpijn, buikkrampen, diarree. Hoesten, neusklachten. Spierpijn. Huiduitslag, alopecia. Soms (0,1-1%): neutropenie, anemie, trombocytopenie. (Tijdelijke) verhoging van serumleverenzymen (ASAT, ALAT). Zelden (0,01-0,1%): hepatitis. Verhoging van serumamylasespiegels, pancreatitis. Rabdomyolyse. Angio-oedeem. Kaletra : zeer vaak (> 10%): diarree, verhoogde triglyceriden, verhoogd totaal cholesterol, verhoogd GGT. Vaak (1-10%): misselijkheid, braken, buikpijn, asthenie, hoofdpijn, huiduitslag, acne, zweten, abnormale ontlasting, dyspepsie, flatulentie, maag-darmstoornissen, slapeloosheid, verhoogd glucose, verhoogd amylase, verhoogd ALAT/ASAT, hepatomegalie (bij kinderen), overige bijwerkingen <1% Een aantal medicijnen kan niet gelijktijdig met PEP gebruikt worden, let hierbij ook op multivitamines. Raadpleeg daarom altijd de behandelend internist als er andere medicatie, bijv. via de huisarts, wordt voorgeschreven. Controle na starten Post Exposure Profylaxe Week 2: o laboratorium: controle: haematologie, leverenzymen, kreatinine, glucose, lipase, CK, triglyceride o internist: controleer symptomen Week 4: 10 van 13

11 o laboratorium: controle: haematologie, leverenzymen, kreatinine, glucose, lipase, CK, triglyceride, HIV duotest, HCV RNA o internist: controleer symptomen Week 12: o HIV duotest, HCV RNA Week 24: o HIV duotest Informatie voor (kandidaat) patiënten Informatie voor een verwonde door een prikaccident, die met Post Exposure Profylaxe (PEP) start. Bij u heeft een prik- snij- of seksueel-accident plaatsgevonden. Het risico op een overdracht van een HIV-infectie voor alle vormen van bloed-op-bloedcontact ( prik- en snijwonden) met HIV-besmet bloed bedraagt ten hoogste 0,3%. Ter voorkoming van overdracht is het gebruikelijk een combinatie van medicijnen voor te schrijven, namelijk Truvada en Tivicay. De komende zes maanden wordt u verder begeleid door op de polikliniek Infectieziekten. Er zal zo spoedig mogelijk een eerste afspraak voor u gemaakt worden. Effect van het medicijngebruik Deze combinatie van medicijnen is zeer werkzaam tegen HIV-infectie en voorkomt overdracht van HIV in meer dan 75% van de gevallen, terwijl ernstige bijwerkingen zelden voorkomen. Dit geldt als u de medicijnen gedurende een aaneengesloten periode van 4 weken gebruikt. N.B.: HIV-remmende middelen kunnen, bij onverstandig gebruik, snel het effect verliezen. Bijwerkingen Truvada: gezonde personen verdragen Truvada in het algemeen goed (soms hoofdpijn, misselijkheid en maag-darm klachten). Tivicay: de meest voorkomende bijwerkingen die kunnen optreden zijn: maagdarmklachten. Voor meer informatie over bijwerkingen, zie de bijsluiter. Gebruik gebruik de medicijnen op tijd volg de inname-instructies nauwkeurig op (zie bijlage, met hieraan toegevoegd een voorbeeld van een inname schema dat u van de verpleegkundige meekrijgt) Een aantal medicijnen kan niet gelijktijdig met PEP gebruikt worden, let hierbij ook op multivitamines. Raadpleeg daarom altijd de behandelend internist als er andere medicatie, bijv. via de huisarts, wordt voorgeschreven. neem tevens, gedurende 6 maanden, een aantal seksueel preventieve maatregelen om te voorkomen dat uw partner risico loopt op een overdracht van een HIV-infectie; dit betekent dat u 6 maanden de "veilig vrijen"-adviezen zult moeten hanteren, zoals deze zijn omschreven in de folder "ik vrij veilig of ik vrij niet"; deze folder is verkrijgbaar bij de verpleegkundig specialist of Patiëntenvoorlichting van het MUMC. Duur van de behandeling De duur van de behandeling is 4 weken. U wordt gedurende 6 maanden vanaf de start van de medicatie begeleid op de polikliniek Infectieziekten. Wilt u meer informatie? Voor eventuele vragen of onduidelijkheden betreffende dit onderwerp kunt u contact opnemen met het team Infectieziekten, op telefoonnummer: Dit nummer is dagelijks bereikbaar tussen u en u Printversie: zie voor printbare versie; zie paragraaf Formulieren Informatie voor bron van een prikaccident 11 van 13

12 Bij een persoon heeft zich een prik-, snij- of seksueel accident voorgedaan met uw bloed of ander lichaamsmateriaal van u. Sommige mensen dragen virussen in hun bloed mee zonder dat ze dat zelf weten. Het risico op een overdracht van deze virussen van de ene persoon naar de andere is bij alle vormen van bloed-op-bloedcontact (prik- en snijwonden) aanwezig. We noemen deze virussen bloedoverdraagbare virussen, deze zijn: hepatitis B, hepatitis C, die beide leverontstekingen geven en HIV, het virus dat AIDS veroorzaakt. Tijdens operaties of bij bloedafnames doen zich helaas zo nu en dan prik- en snijwonden voor waarbij een personeelslid betrokken is. Het is dan van groot belang om te weten of u drager bent van een van de bloedoverdraagbare virussen. De kans dat u drager bent is overigens bijzonder klein. Wij vragen u toestemming om bloedonderzoek bij u te doen naar de bloedoverdraagbare virussen. De testuitslagen zullen anoniem aan het slachtoffer van het accident worden doorgegeven. Wilt u meer informatie Voor eventuele vragen of onduidelijkheden betreffende dit onderwerp kunt u contact opnemen met het team Infectieziekten, op telefoonnummer: Dit nummer is dagelijks bereikbaar tussen u en u Printversie: zie voor printversie van Informatie voor bloedafname bij de een prikaccident; zie paragraaf Formulieren Melden en registratie Registratie vindt plaats via de ziekenhuishygiëne door invulling van het prikaccidentenformulier. Medewerkers dienen dit accident zelf binnen IRIS te melden Overlegsituaties Communicatie met de patiënt/betrokkenen BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS EN ADRESSEN: MAASTRICHT UMC+ Postbus AZ Maastricht telefoon : Polikliniek Interne Geneeskunde: PEP achterwacht: Afdeling medische microbiologie: Dienstdoende viroloog : / sein 5220 Verpleegkundig specialist HIV: tel MUMC bedrijfsgeneeskundige: Encare Lage Kanaaldijk AE Maastricht telefoonnummer: intern telefoonnummer: UMbedrijfsgeneeskundige dienst: Arbo Unie Pieter Rodenburg, Senior bedrijfsarts Tel Pieter.Rodenburg@arbounie.nl bezoekadres: Aubeldomein EB Maastricht Tel van 13

13 Formulieren Brief voor verwijzend huisarts, Odin Het formulier "Aanvraag prikaccidenten" (verkrijgbaar op de SEH) moet volledig worden ingevuld. zie voor Informatie voor (kandidaat) patiënten, volwassenen, Odin zie voor Informatie voor (kandidaat) patiënten kinderen, Odin Bronnen DHHS. Guide for Clinical HIV/AIDS Clinical Care. US Department of Health and Human Services. Rockville. USA: DHHS Web-access: Farmacotherapeutisch Kompas. Web-access: Nederlandse Richtlijn HIV. Web-access: Updated US Public Health Service Guidelines for the Management of Occupational Exposures to Human Immunodeficiency Virus and Recommendations for Postexposure Prophylaxis. David T. Kuhar Infect Control Hosp Epidemiol 2013;34(9): Verklaring van uitgifte Geldigheid Dit document in elektronische vorm is de enige geldige versie. Toepassing Protocollen dienen als richtlijn bij klinisch beleid. Indien in een bepaalde situatie wordt afgeweken van een beschreven protocol dient de motivatie in het medische dossier terug te vinden te zijn. Fouten Mocht u een fout ontdekken of een opmerking willen plaatsen dan kunt u in het desbetreffende document de optie opmerking plaatsen gebruiken. Auteursrechten voorbehouden Behoudens uitzonderingen door de wet gesteld is het aan derden zonder schriftelijke toestemming van het MUMC niet toegestaan iets uit dit document te verveelvoudigen of openbaar te maken doormiddel van druk, fotokopie, microfilm of enige andere vorm, hetgeen ook van toepassing is op gehele dan wel gedeeltelijke al dan niet elektronische bewerkingen of verwerkingen Personalia Documentcoördinator: J. Schippers, sr verpleegkundig specialist HIV Auteurs: J. Schippers, verpleegkundig specialist HIV, dr. A. Oude Lashof; internist-infectioloog Interne Geneeskunde Beoordelaars:, A. Oude Lashof, internist-infectioloog, dr. I. van Loo, viroloog, Th. Havenith, apotheker, dr. G. van Well, kinderarts. Inhoudelijk hoofdverantwoordelijke: A. Oude Lashof; voorzitter BOA-commissie Autorisator: J. Fiolet; directeur patiëntenzorg 13 van 13