Uitwerkingen Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk 1

Transcriptie

1 1 Hoofdstuk 3 Welk luistertype ben jij? (werkboek pagina 13) Toelichting van de luistervoorkeuren Je bent een Mensgerichte luisteraar: je concentreert je op de menselijke kant in het verhaal van de klant. Je bent geïnteresseerd in de gevoelens van je klant en probeert die beter te begrijpen. Kwaliteiten Valkuilen Mensgericht merkt stemmingen van klanten snel op is geïnteresseerd in het opbouwen van relaties geeft om klanten en maakt zich zorgen om hen kan goed overweg met gesloten klanten is soms te (snel) persoonlijk raakt te sterk betrokken bij de gevoelens van klanten raakt soms de regie kwijt Je bent een Handelingsgerichte luisteraar: je bent heel doel- en taakgericht tijdens het luisteren. Je luistert het liefst naar een samenvatting en vindt het moeilijk om naar een klant die ongeorganiseerd spreekt te luisteren. Kwaliteiten Valkuilen Handelingsgericht komt snel tot de kern van de zaak geeft duidelijke feedback over zijn of haar verwachtingen behoudt de regie en structuur in het gesprek moedigt klanten aan om georganiseerd en beknopt te zijn is ongeduldig bij breedsprakige klanten loopt op zaken vooruit en komt te snel tot conclusies lijkt overdreven kritisch

2 2 Je bent een Tijdgerichte luisteraar: je vindt tijd belangrijk en wilt geen tijd verspillen. Je kijkt op de klok en moedigt klanten aan om dat ook te doen. Zodra de tijd om is, houdt ook de luisteraandacht op. Kwaliteiten Valkuilen Tijdsgericht beheert tijd op efficiënte wijze zorgt ervoor dat breedsprakige klanten geen tijd verspillen geeft richtlijnen over tijdsduur van gesprekken jaagt klanten op beperkt creativiteit door het opleggen van een tijddruk valt klanten in de rede ongeduldig Je bent een Inhoudsgerichte luisteraar: je luistert zorgvuldig naar alles wat je hoort. Je luistert graag naar details en gaat graag dieper op zaken in om alle kanten van het verhaal te kunnen bekijken. Kwaliteiten Valkuilen Inhoudsgericht waardeert technische informatie verwelkomt complexe en uitdagende informatie toetst op helderheid en begrip is te sterk gericht op details verliest de klant uit het oog als hij veel met de inhoud bezig is kan klanten beangstigen door gerichte vragen te stellen heeft veel tijd nodig om tot beslissingen te komen Alle kwaliteiten van de verschillende luistertypen hebben een functie. Het is handig als je ze allemaal in huis hebt en afhankelijk van de klant die je tegenover je hebt kunt switchen. Daarnaast kan het je ook helpen om de luistervoorkeur van je klant te ontdekken, dan kun je daar met jouw gespreksvoering op afstemmen. Luistervoorkeur in relatie tot MGV Bij MGV is het centrale thema het zoeken naar de persoonlijke motivatie van je klant om te willen veranderen. Hiervoor is een mensgerichte luisterhouding nodig. Echter als je in de valkuil van een mensgerichte luisteraar terecht komt, komt de inhoud onvoldoende aan bod en komt ook je handelen in het gedrang. Het lukt je dan niet om binnen de tijd die je hebt tot concrete afspraken te komen. Dit kan bijvoorbeeld spelen bij klanten zoals Breedsprakige Bert. Door hem meer tijdsgericht te benaderen kun je het gesprek meer sturen. Bij Ja, maar Jan kan het zijn dat je als tijdsgerichte en handelingsgerichte luisteraar te weinig mensgericht met hem bezig bent, waardoor je adviezen te snel komen en je eigenlijk nog geen aandacht hebt gehad voor de mens achter Jan.

3 3 Oefenen met het herkennen van de reparatiereflex (werkboek pagina 15) Uitwerking Klant type De uitspraak of situatie Reactie vanuit de reparatiereflex Sombere Simon Huurtoeslag aanvragen? Ik zie dat echt niet zitten. Dat zal wel weer niet lukken. Bij de Belastingdienst gaat het toch altijd fout. Kan jij dat niet beter doen? Je hebt veel slechte ervaringen met de Belastingdienst. Als jij je inloggegevens de volgende keer meeneemt, dan kijk ik er wel even naar. De hulpverlener gaat een actie uitvoeren die de klant eigenlijk zelf moet doen. Als je het idee hebt dat de klant het echt niet zelf kan, doe het dan in elk geval samen met de klant. Ja Maar Jan Ja, natuurlijk moet ik gaan bezuinigen. Maar ik heb echt geen idee waarop. Zeg jij het maar. Ik zie dat je 105,- uitgeeft aan telefoonkosten. Dat is echt heel veel. Daar zou je iets aan kunnen doen. De hulpverlener geeft direct een mogelijke oplossing aan. Met het gevaar dat Jan een reden gaat aandragen waarom het niet kan. Ja knikkende Janka Janka heeft alweer geen budgetoverzicht ingeleverd terwijl ze het wel had toegezegd. Eigenlijk heb je alle informatie ondertussen wel in huis. Het lukt mij echt niet om het in orde te krijgen. Ik zal op basis van de informatie die ik nu heb een opzet maken, maar dan moet jij voor de volgende afspraak echt kijken of alles klopt. Janka probeert de hulpverlener zo ver te krijgen dat die het werk gaat doen. Daarmee wordt Janka een mooie kans tot leren ontnomen. Zielige Zora Ik had het best willen doen hoor, maar alle spullen liggen bij mijn ex. En daar durf ik echt niet naar toe. Zou jij hem willen bellen? Ik snap dat het lastig is, maar dat mag ik niet doen. Zal ik anders een brief naar hem sturen? Zora doet een beroep op de hulpverlener om haar ex te benaderen. Doordat de hulpverlener een brief gaat sturen neemt hij of zij het probleem over. Passieve Peter Als je Peter vraagt om na te denken over hoe hij zijn situatie het beste kan aanpakken, valt er een grote stilte.. Misschien is het een idee om eens te beginnen met wat overzicht krijgen. Je administratie op orde brengen, of iemand te vragen om samen met jou de stapel post door te kijken en ordenen. De hulpverlener vult de stilte en komt met de mogelijke stappen die Peter zou kunnen zetten. Hierdoor loopt hij het risico dat Peter het gevoel heeft dat er niet naar hem wordt geluisterd. En dat de oplossing niet aansluit bij wat er in Peter omgaat.

4 4 Assertieve Anja Jij zegt dat ik recht zou hebben op huurtoeslag, maar volgens mij is dat helemaal niet zo. Ik heb je inkomsten bekeken en je hebt echt recht op die toeslag. Ik heb dit echt al vaker meegemaakt. Anja trekt de conclusie van de hulpverlener in twijfel. De hulpverlener gaat in de verdediging en probeert Anja te overtuigen van zijn gelijk. Breedsprakige Bert Het gesprek met Bert duurt langer dan je had gehoopt. Terwijl je eigenlijk nog met hem had willen kijken hoe hij een schuldenlijst zou kunnen maken. Hij heeft tenslotte alle spullen al meegenomen. Je wilt de vaart in het proces houden en gaat nog snel voordat hij weg gaat op de gang kopieën maken van al zijn stukken. Zo kunnen jullie tenminste verder. De hulpverlener probeert het probleem dat ontstaan is op te lossen door het werk over te nemen. Hierdoor ziet hij niet wat Bert zelf aan capaciteiten heeft. Gedemotiveerde Gea Dat kan ik echt niet hoor, ik heb het al zo vaak geprobeerd, maar niets lukt mij tegenwoordig nog. Nu heb ik weer een brief gekregen waar ik mij geen raad mee weet. Die brieven zijn ook niet altijd in makkelijk taalgebruik geschreven. Ik snap goed dat je dit moeilijk vindt. Ik zal wel even kijken wat er in de brief staat. Gea heeft weinig zelfvertrouwen. Doordat de hulpverlener het overneemt, bevestigd hij Gea in haar gevoel dat ze het niet zelf kan.

5 5 Hoofdstuk 4 Oefenen met de fases van gedragsverandering in de praktijk. (werkboek pagina 19) Bij de fases van gedragsverandering is het belangrijk om voor ogen te houden dat je de klant vaak maar één stap tegelijkertijd kan laten maken. Van het voorstadium naar overwegen of van overwegen naar beslissen. Sluit daar in je reactie naar de klant op aan. Uitspraken van de klant Het komt door mijn ex dat ik nu deze problemen heb. Ik zie het probleem niet. Ik ben mij bewust van het risico. Ik vind brieven over mijn schulden wel zorgwekkend. Ik wil er echt iets aan doen. Ik ga aan het werk. Ik ben mijn administratie aan het ordenen. Ik heb mijn auto te koop gezet. Ik zeg al regelmatig nee tegen de kinderen. Ik kan uitkomen met mijn inkomen. Ik maak de post altijd open. Mijn uitgaven zijn met 250 verminderd. Toen mijn kind er om vroeg, kon ik de verleiding niet weerstaan. Het ging zo goed dat ik dacht dat ik het geld nu wel had. Fase van verandering waarin de klant zit Voorbeschouwing: Er hoeft volgens de klant niets te veranderen. De klant ziet zijn financiële situatie of schulden niet als een probleem. Overwegen: De klant denkt na over veranderen. De klant ervaart een beginnend inzicht in de noodzaak tot veranderen. Beslissen / voorbereiden: Klant ziet dat het goed is om te veranderen, wil ook veranderen en denkt na over de manier waarop. Uitvoeren: De klant werkt actief aan het bereiken van zijn doelen. De klant gaat aan de slag met de verandering. Klant bezuinigt, gaat werken, verkoopt auto. Nieuw gedrag / volhouden: De klant laat nieuw gedrag zien en wil het volhouden. Terugval: De klant heeft het nieuwe gedrag niet kunnen volhouden en valt terug in het oude gedrag. Jouw motiverende taken Werk aan de relatie met je klant. Geef neutraal je informatie. Vergroot het gevoel bij de klant over de risico s en problemen van het huidige gedrag en het door hem gevoelde belang van de verandering. Je doel is ook om de klant te stimuleren verandering te overwegen. Neem twijfel serieus. Help de klant overpeinzen, te wikken en wegen om tot een keus komen. Vergroot de redenen van de klant voor veranderen en geef neutrale informatie over de risico s van niet veranderen. Werk ook aan het vertrouwen van de klant om te kunnen veranderen. Help de klant te bepalen wat voor hem de beste strategie is om tot verandering te komen. Vertaal hoofddoelen naar subdoelen. Onderzoek de hulpbronnen. Enthousiasmeer en ondersteun. Werk aan zelfvertrouwen en bouw succeservaringen in. Volg het tempo van de klant. Stimuleer de klant stappen te zetten om de gekozen strategie uit te voeren. Stel SMART doelen en kijk of deze worden gehaald. Stel zo nodig bij. Maak kleine haalbare stappen. Zorg voor erkenning en beloning. Anticipeer op terugval. Geef positieve feedback of bekrachtig het op het nieuwe gedrag. Vier successen. Help de klant terugval aan te zien komen en strategieën klaar te hebben in geval dat nodig is. Leer de klant wat hij kan doen om terugvallen te voorkomen. Help de klant opnieuw door het veranderproces te gaan. Schat in in welke fase de klant nu zit en sluit hierbij aan. Ga op een neutrale manier in op de terugval, zonder de gevoelens van schuld of schaamte te vergroten. Gebruik de ervaringen die de klant heeft opgedaan als leermoment en stel zo nodig de plannen bij. Ga op zoek naar aanvullende hulpbronnen.

6 6 Hoofdstuk 5 De gidsende communicatiestijl (werkboek pagina 21) Valkuilen bij het werken in een volgende of sturende stijl Klanttype Volgend Sturend Bert De regie in het gesprek kwijtraken. Niet tot de kern van het probleem komen. Bert gaat nog meer praten. Niet toekomen aan concrete afspraken. Zaken gaan overnemen. Peter Zora Nico Je geeft Peter te weinig sturing en hierdoor raakt hij het overzicht kwijt. Door te veel te volgen zet je iemand niet aan tot actie. Zora kan verder wegzakken in haar slachtoffergedrag. Je kunt inactiviteit bewerkstelligen. De regie kwijtraken. Mee moeten gaan in het verhaal dat schulden normaal zijn. Het idee kan ontstaan dat jij het met hem eens bent. Oefenen met open en gesloten vragen. (werkboek pagina 23) Bert kan het idee krijgen dat hij zijn verhaal niet mag doen waardoor hij je in de rede gaat vallen. Peter laat de actie aan jou over. Jij gaat hard werken. Peter voelt geen ruimte en wordt nog stiller en passiever Zora kan het idee krijgen dat ze niet gehoord wordt of dat je haar niet geloofd. Het kan zijn dat je onderliggende belemmeringen niet helder krijgt. Nico kan je In de rede vallen en tegenargumenten bedenken. Er ontstaat een welles-nietes discussie. Gesloten vraag Wilt u dat uw schulden worden opgelost? Zal ik u vertellen hoe we hier te werk gaan? Loopt u al langer met deze problemen rond? Ziet u de nadelen van zo door gaan? Vond u het moeilijk om hier te komen? Heeft u al nagedacht over hoe u dit gaat oplossen? Heeft u schulden? Open vraag Wat wilt u dat er met uw schulden wordt gedaan? Wat weet u al over hoe onze organisatie werkt? Hoe lang loopt u al met uw problemen rond? Wat zouden voor u nadelen kunnen zijn van doorgaan zoals u het nu doet? Hoe is het voor u om hier te zijn? Wat zouden voor u mogelijke oplossingen zijn? Welke schulden heeft u op dit moment?

7 7 Oefenen met reflecteren? (werkboek pagina 24) Natuurlijk zijn er veel antwoorden mogelijk. De antwoorden die hier staan zijn niet de enige juiste. De keus voor een reflectie hangt af van de richting die jij graag met het gesprek in wilt ingaan. Klant type Uitspraak klant Reflectie Sombere Simon Je doet alsof het zo gemakkelijk is, maar wat je voorstelt is voor mij onmogelijk. Je vindt het een erg moeilijke/grote stap om te zetten. Ja Maar Jan Ja knikkende Janka Zielige Zora Ja, ik wil een schuldregeling in, maar budgetbeheer zie ik echt niet zitten. Ik heb het wel geprobeerd om het schuldenoverzicht te maken, maar ik had er steeds geen tijd voor. Wat mij overkomt da s toch niet normaal. Je vindt het lastig om in budgetbeheer te gaan, tegelijkertijd ben je gemotiveerd om met de schuldregeling aan de slag te gaan.. Je wil graag zelf het schuldenoverzicht maken en je zoekt nog naar het juiste moment om dit te doen. Je voelt je verslagen. Passieve Peter Dat kan ik niet, doe jij dat? Je twijfelt of je het zelf kan. Assertieve Anja Al die uitleg steeds maar weer. Jullie doen net alsof dit allemaal nieuw is voor me. Je voelt je betutteld. Breedsprakige Bert Gedemotiveerde Gea Het is toch normaal Nico Overmoedige Olga Toen ik de hond uitliet kwam ik buurman Tjeerd tegen. Zijn moeder is net overleden en nou moet-ie alles van haar gaan opruimen zo maar in twee weken tijd moet het huis leeg worden gehaald. Ja jij kent hem ook, hij komt ook hier, maar dat kan toch zo maar niet. Toen mijn moeder overleed, goh daar heb ik verdriet van gehad. Gelukkig woonde zij in een eigen huis, dat.. Dat heb ik ook al eens geprobeerd. Heeft niks geholpen. Weet je mijn hele buurt zit in de bijstand en leeft op de pof. Wie nou niet tegenwoordig. Och, dat lukt me wel. Geef maar mee, dan zoek ik het nog verder uit. Je hebt veel te vertellen en wilt het nog even niet over je schulden hebben. Je hebt er een hard hoofd in. Volgens jou is het in deze tijd onmogelijk om zonder schulden te leven. Je wilt er heel graag zelf mee aan de slag. Dat klinkt als een makkie.

8 8 Oefenen met bekrachtigen (werkboek pagina 26) KLANT TYPE VALKUIL KLANT KWALITEIT SOMBERE SIMON Zwaarmoedig Bedachtzaam JA MAAR JAN Twijfelend Kritisch JA KNIKKENDE JANKA Slaafs Meegaand ZIELIGE ZORA Beklagend Gevoelig PASSIEVE PETER Gesloten Bescheiden ASSERTIEVE ANJA Agressief Assertief BREEDSPRAKIGE BERT Ongeremd/ wollig Openhartig GEDEMOTIVEERDE GEA Negatief Bedachtzaam HET IS TOCH NORMAAL NICO Kritiekloos Luchthartig OVERMOEDIGE OLGA Ondoordacht Positief

9 9 Hoofdstuk 6 Uit de reparatiereflex blijven en reageren vanuit Motiverende Gespreksvoering (werkboek pag. 30) KLANT TYPE DE UITSPRAAK OF SITUATIE REACTIE VANUIT MOTIVERENDE GESPREKVOERING SOMBERE SIMON Huurtoeslag aanvragen? Ik zie dat echt niet zitten. Dat zal wel weer niet lukken. Bij de Belastingdienst gaat het toch altijd fout. Kan jij dat niet beter doen? Je bent bang dat het je niet gaat lukken om de toeslag aan te vragen. Wat heb je nodig om het zelf op te pakken? JA MAAR JAN JA KNIKKENDE JANKA ZIELIGE ZORA PASSIEVE PETER ASSERTIEVE ANJA BREEDSPRAKIGE BERT GEDEMOTIVEERDE GEA HET IS TOCH NORMAAL NICO OVERMOEDIGE OLGA Ja, natuurlijk moet ik gaan bezuinigen. Maar ik heb echt geen idee waarop. Zeg jij het maar. Janka heeft alweer geen budgetoverzicht ingeleverd terwijl ze het wel had toegezegd. Eigenlijk heb je alle informatie ondertussen wel in huis. Het lukt mij echt niet om het in orde te krijgen. Ik had het best willen doen hoor, maar alle spullen liggen bij mijn ex. En daar durf ik echt niet naar toe. Zou jij hem willen bellen? Als je Peter vraagt om na te denken over hoe hij zijn situatie het beste aan kan pakken, valt er een grote stilte.. Jij zegt dat ik recht zou hebben op huurtoeslag, maar volgens mij is dat helemaal niet zo. Het gesprek met Bert duurt langer dan je had gehoopt. Terwijl je eigenlijk nog met hem had willen kijken hoe hij een schuldenlijst zou kunnen maken. Hij heeft tenslotte alle spullen al meegenomen. Dat kan ik echt niet hoor, ik heb het al zo vaak geprobeerd, maar niets lukt mij tegenwoordig nog. Nu heb ik weer een brief gekregen waar ik mij geen raad mee weet. Ach, die schulden, daar moet je je niet zo druk over maken. Iedereen heeft ze. Hier heb ik alle papieren, dan kan jij de meest lastige wel even bellen. Olga heeft gisteren een schuldeiser aan de lijn gehad. Het is haar niet gelukt om afspraken te maken. Die willen haar nu gaan afsluiten. Volgens haar is het beter als jij dat nu even oppakt. Je vindt bezuinigen belangrijk, tegelijkertijd zou je willen weten hoe je dat kan aanpakken. Je wil het heel graag zelf doen, tegelijkertijd lukt het je niet. Op welke manier zou je wel in staat zijn om het budgetoverzicht te maken? Het zou je echt helpen als je weer normaal contact zou kunnen hebben met je ex. Dit is nu moeilijk en staat de voortgang van jouw traject in de weg. Daar kan ik dingen in doen en het is ook belangrijk om te kijken naar wat jij kunt doen. Je vindt dit een lastige vraag. Wat zou een goede manier zijn om hier uitsluitsel over te krijgen? Het is bij Bert handig om te communiceren over de communicatie. Bijvoorbeeld We hebben nu een aantal gesprekken gehad en er valt me iets op. Is het goed om het daar met elkaar even over te hebben. Je bent geschrokken van de inhoud van de brief en weet niet wat je er mee moet. Waar ben je het meeste van geschrokken? Je laat je niet gek maken door schuldeisers. Die rust is handig als je straks zelf de schuldeisers aan de lijn hebt. Dat is vervelend verlopen zo te horen. Wat is er aan de telefoon gezegd?

10 10 Oefenen met de beslissingsbalans (werkboek pagina 36) Wel in een schuldregeling Niet in een schuldregeling Voordelen Nadelen Voordelen Nadelen Minder spanningen thuis. Na doorvragen gaat het om minder spanningen in het gezin en behoud van baan. Met minder geld moeten rondkomen. Niets hoeven veranderen. Schulden worden opgelost. Activiteiten moeten opgeven, zoals zijn dure hobby. Hobby blijven uitvoeren. Na doorvragen heeft meneer daardoor veel sociale contacten. Rust in het hoofd. Gezeur van kinderen. Kinderen niets hoeven uit te leggen. Kinderen hoeven niets te kort te komen. Duidelijkheid. Geen gezeur over geld. Spanningen thuis blijven bestaan. Na doorvragen blijken er spanningen in het huwelijk te zijn. Veel ruzies om geld. Schulden blijven bestaan. Situatie blijft zoals hij nu is.

11 11 Oefenen met reageren op verandertaal. (werkboek pagina 37) Uitspraak klant Sombere Simon: Dit kan zo toch niet doorgaan Ja, maar Jan: Ja, mijn uitgaven moeten minder, dat wel, maar hoe kan ik dat doen? Ja knikkende Janka: Ja, toeslagen aanvragen gaat me wel meer inkomsten opleveren. Zielige Zora: Je vroeg om die schuldenlijst, ja die moet jij hebben, dat snap ik, maar ik ben er weer niet aan toegekomen Passieve Peter: Ik heb geld van mijn broer geleend en nou is-ie bang dat ik het niet meer terugbetaal. Ik wil niet bij hem in het krijt staan. Assertieve Anja: Ja, ik zoek alles uit via internet ik weet heus wel hoe het in elkaar zit. Ben altijd zelf in staat geweest om mijn zaken te regelen en dat wil ik weer! Breedsprakige Bert: Nou, ik zal je vertellen en da s niet makkelijk voor me, heus niet ik eh schaam me kapot voor de shit waarin ik terecht ben gekomen. Ik wil het echt anders. Gedemotiveerde Gea: Vroeger lukte me alles, ik was sterk, blij en nu zie ik overal als een berg tegenop Was het maar weer zoals vroeger Het is toch normaal Nico: Mijn kinderen zijn mijn alles hen mag niks overkomen! Overmoedige Olga: Ik ben supergemotiveerd om hier uit te komen. Liever vandaag nog dan morgen! Reactie hulpverlener Het water staat je tot aan je lippen. Je ervaart eigenlijk alleen nog maar spanning en bent toe aan een concrete stap om eruit te komen. Je uitgaven verminderen is een goede optie en je zoekt naar manieren om dit te realiseren. Toeslagen aanvragen gaat je meer bestedingsruimte geven. Het is lastig voor je om dat wat je hebt toegezegd te doen, tegelijkertijd weet je hoe belangrijk de schuldenlijst is om een stap verder te komen. Je wilt de relatie met je broer niet op het spel zetten. Je wilt weer helemaal eigen baas zijn. Je voelt je erg ongemakkelijk in de situatie waarin je nu zit en je wilt er dolgraag uit zien te komen. Door alles wat er is gebeurd valt het leven je zwaar op dit moment en je wilt weer de sterke, blije Gea zijn. Je wilt er alles voor doen om je kinderen te beschermen. Je klinkt vastberaden.

12 12 Reageren op behoudtaal (werkboek pagina 39) Uitspraak klant Sombere Simon: Het zal allemaal toch niet veel uithalen, en dan daar al die moeite voor doen. Ja, maar Jan: Ja, mijn uitgaven moeten minder, maar mijn kinderen gaan dat echt niet pikken. Ja knikkende Janka: Dat betekent wel dat ik de sportclub op moet zeggen. Zielige Zora: Dan kan ik ook al niet meer naar de kapper. er is mij ook niets gegund. Passieve Peter: Dat gaat echt niet lukken hoor, ik moet al zoveel doen deze week voor de sociale dienst. Assertieve Anja: Ja, ik zoek alles uit via internet ik weet heus wel hoe het in elkaar zit. Maar dit gaat mij echt niets opleveren. Breedsprakige Bert: Ach weet je het leven zit niet zo eenvoudig in elkaar hoor neem nou Gedemotiveerde Gea: Da s makkelijk gezegd, toeslagen aanvragen, maar dat heb ik nog nooit gedaan. Dat kan ik toch niet. Het is toch normaal Nico: Ach waarom zou ik veranderen, ik doe het al jaren zo. Overmoedige Olga: Misschien moet ik maar stoppen met dit traject, ik kan het prima zelf. Reactie hulpverlener Je hebt er totaal geen vertrouwen in. Wat we ook gaan proberen. Je vindt het moeilijk om met je kinderen te bespreken dat ze minder weekgeld gaan krijgen, omdat jij je uitgaven moet minderen. Dit zou een optie kunnen zijn. Hoe sta je daar tegenover? Je wilt toch graag geld van je besteedbare budget uitgeven aan de kapper. Als je dit wilt blijven doen, wat zou je dan wel kunnen verminderen? Je bent deze week erg druk en voorziet dat wat ik je nu vraag niet gaat lukken, tegelijkertijd zit er ook druk achter mijn vraag. Wat kunnen we doen om dit op te lossen? Je klinkt erg overtuigd. Ik hoor graag hoe je tot deze conclusie bent gekomen. Je vindt het leven niet makkelijk en het zou fijn zijn als je door kleine stappen te zetten je problemen zou kunnen aanpakken. Je wilt graag ervaren dat je het wel kunt. Veranderen komt in het woordenboek van Nico niet voor. Je redt het allemaal wel alleen.

13 Reageren op wrijving (werkboek pagina 41) Klant type Sombere Simon (uitspraak) Jij denkt er veel te makkelijk over Ja Maar Jan Al die oplossingen die je aandraagt, die kunnen echt niet. Ja knikkende Janka Ja hoor, ik begrijp heus wel wat de consequenties zijn. Zielige Zora Oh ja en jij vindt ook al dat het mijn schuld is. Passieve Peter Rustig aan graag. Jij wilt altijd zo snel. Assertieve Anja Je zit me gewoon de les te lezen. Breedsprakige Bert Jij valt me steeds in de rede. Gedemotiveerde Gea Je vraagt nu wel erg veel van me. Het is toch normaal Nico Dat geloof je toch zelf niet hè. Overmoedige Olga Je denkt dat ik dat niet kan, hè. Jouw mogelijk primaire reactie Geïrriteerd raken. Harder gaan werken. Meer positieve dingen gaan benoemen. Meer overtuigen. Meer redenen aandragen voor de verandering. Geïrriteerd raken. Oorzaak voor het niet doen van de opdracht bij Janka leggen. Haar ter verantwoording roepen of consequenties verbinden aan haar gedrag. Haar eigen schuld benadrukken. Geïrriteerd raken. Haar zien als niet gemotiveerd. Harder gaan werken. Veel oplossingen aandragen. Meer druk uitoefenen. De strijd aangaan. Tegenargumenten aandragen. Twijfelen aan jezelf, onzeker worden. Vanuit macht je zin doordrukken. Jezelf verdedigen. Ongeduldig worden. Minder vragen gaan stellen en meer invullen. Meegaan in haar moedeloosheid. Zelf haar acties gaan uitvoeren. De moeder-/vaderrol oppakken. Hard werken om Nico zijn schuld te laten erkennen. Opgeven Zien als niet gemotiveerd. Haar zien als ongemotiveerd. Meegaan in haar enthousiasme en veel opdrachten geven. 13 Jouw reactie op de uitspraak Je vindt dat ik de zaken te simpel voorstel. Je vindt dat ik te weinig rekening houdt met jouw complexe situatie. Je ziet mijn oplossingen niet zitten. en vervolgens zeg je: Welke oplossingen heb jij zelf in gedachten? Je weet wat je te doen staat en je vindt dat ik er te veel op hamer. Je vindt dat iedereen in jouw richting wijst en dat vind je niet terecht. Je wilt dat we het tempo wat vertragen, waardoor je het meer kunt bijbenen. Je weet zelf heel goed hoe je dit moet aanpakken. De mensen om je heen zijn een grote steun voor je. Om dit te gaan doen heb je meer informatie of steun nodig. Je denkt dat ik dingen vertel die niet waar zijn. Je vindt het belangrijk om zelf je zaken te regelen.