Notitie staandwantvisserij en windparken op de Noordzee

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Notitie staandwantvisserij en windparken op de Noordzee"

Transcriptie

1 Het project Kenniskringen visserij wordt gefinancierd door het Europees Visserijfonds investering in duurzame visserij Postbus AB IJmuiden Kenniskring staandwantvisserij T.a.v. Rems Cramer Afdeling Visserij ONDERWERP Briefrapportage Staandwantvisserij en windmolenparken Noordzee Ruud Jongbloed, Jan Tjalling van der Wal, Marcel Machiels Notitie staandwantvisserij en windparken op de Noordzee 1. Inleiding Er wordt op de Noordzee steeds meer ruimte gebruikt en gereserveerd voor windparken. Scheepvaart in windparken is momenteel verboden met uitzondering van onderhoud-, monitoring- en onderzoek-vaartuigen. Indien de toekomstige windparkgebieden nu ook visgronden zijn, heeft dit als gevolg dat vissers visgronden kwijtraken. Vissers zoeken naar mogelijkheden om in gebieden waar windparken staan toch activiteiten te kunnen ontplooien. Een aantal bedrijven en organisaties (waaronder een aantal staandwantvissers, de overheid en de wind-energiesector) is een project gestart op zoek naar mogelijkheden voor het openstellen van windparken. In het project Vissen voor de Wind is recent door Rasenberg et al. (2014) de bestaande kennis van de (on)mogelijkheden van visserij in windmolenparken op een rij gezet. Zij geven een overzicht van de (on)mogelijkheden met betrekking tot het bestaande beleid, de technische, ecologische en economische (on)mogelijkheden. IMARES heeft net, in samenwerking met Deltares, een risico inventarisatie bij gebruik windparken door (passieve) visserij afgerond (Röckmann et al. 2015). Er worden kennislacunes geconstateerd en aanbevelingen gedaan. Daarnaast vindt overleg tussen stakeholders moeten plaats. POSTADRES Postbus AB IJmuiden BEZOEKADRES Haringkade CP IJmuiden INTERNET KVK NUMMER CONTACTPERSOON Josien Steenbergen TELEFOON +31 (0) josien.steenbergen@wur.nl De kenniskring staandwantvisserij/kleinschalige kustvisserij is erg betrokken bij de ontwikkelingen rondom windparken. Vragen waar zij zich mee bezig houden zijn o.a.: Wat kan het project Vissen voor de wind van het Europees Visserij Fonds (EVF) de staandwantvissers bieden? Wat zijn de consequenties van windparken voor de visstand? Welke mogelijkheden bieden windmolenparken? Wat speelt er nu precies omtrent windmolenparken/natura 2000/VIBEG (VIsserij in BEschermde Gebieden) in de Noordzee i.r.t. staandwantvisserij. Wat betekenen de verschillende soorten ruimtebeslag en welke beperkingen brengt dat met zich mee voor de staandwantvissers? De vragen kunnen niet in één keer worden onderzocht. Het is belangrijk de kennis in stappen op te bouwen. Uit deze vragen is één vraag geselecteerd als kennisvraag om in deze notitie te worden behandeld door IMARES. Deze kennisvraag heeft betrekking op het ruimtebeslag door windparken op de Noordzee en de mogelijke consequenties voor de staandwantvisserij. Daarbij is het tegelijkertijd belangrijk inzicht te verkrijgen in de huidige verspreiding en intensiteit van de staandwantvisserij. Wageningen UR (Wageningen University and various research institutes) is specialised in the domain of healthy food and living environment. IMARES, part of Wageningen UR, is a leading, independent research institute that concentrates on research into strategic and applied marine ecology.

2 2 van Kennisvraag Er bevinden zich momenteel een aantal windparken op de Noordzee en in de komende jaren zullen er nog meer windparken worden gebouwd. De kenniskring heeft IMARES gevraagd om inzicht te verlenen in het ruimtebeslag dat de huidige en toekomstige windmolenparken in de Nederlandse Noordzee hebben en kunnen gaan krijgen, met daarnaast het ruimtegebruik van de Nederlandse staandwantvisserij in recente jaren en hoe deze beide zich tot elkaar verhouden. De volgend producten worden opgeleverd: Een kaart van het Nederlandse deel van de Noordzee met de huidige en toekomstige (t/m 2023) gebieden voor windparken (Figuur 1) Een kaart van de huidige staandwantvisserij, verdeeld in categorieën van visserij-intensiteit en uitgesplitst naar doelsoort (Annex 1 en 2) Een analyse van de potentiele ruimtelijke gebieden van overlap tussen windparken en staandwantvisserij (oppervlakte en relatief belang daarvan voor staandwantvisserij) (Figuren 2-4). Er wordt geen analyse gedaan van de consequenties voor de visstand en technische, juridische en economische aspecten. 3. Methoden 3.1 Windparken (WP) Informatie over de posities van de huidige en toekomstige windparken in het Nederlandse deel van de Noordzee is verkregen van Rijkswaterstaat. Die gegevens zijn al in het najaar van 2014 door IMARES gebruikt in een ander project in opdracht van Rijkswaterstaat (Leopold et al. 2014). In dat project is een analyse gemaakt van de invloed van windparken op vogels (Leopold et al. 2014). Het betreft de volgende windparken (Figuur 1): Offshore Windpark Egmond aan Zee (OWEZ) (operationeel) Prinses Amalia WP (operationeel) Luchterduinen (onder constructie) Gemini (Oost en West) (onder constructie) SER-1 t/m 10 (in ontwikkelingen): SER1-4 liggen in de eerste kavel Borssele, SER5-8 liggen in de kavel Hollandse Kust Zuid) (voor Zuid-Holland) en SER 9-10 in Hollandse Kust Noord ). In deze notitie wordt een kaart geconstrueerd met de positie en status van de Nederlandse windparken op zee waarover in deze studie gerapporteerd wordt. De posities (begrenzingen) van buitenlandse parken is ook aangegeven, hiervoor is o.a. gekozen omdat het SER-kavel Borssele aansluit op de Belgische windparkzone, en de Gemini-parken qua ligging aansluiten bij dat van windparken in de Duitse exclusieve economische zone (EEZ). 3.2 Visserij-inspanning Visserij-inspanning wordt berekend als lengte van het net (in km) keer visduur (in visdagen per jaar). Gegevens over de inspanning van de Nederlandse staandwantvisserij zijn opgehaald vanuit de visserij-database van IMARES m.b.v. R en de VMS-toolkit, eveneens in R. Deze data zijn als twee.csv-datafiles ontvangen voor verdere verwerking in GIS. Ze bevatten: Visserij-inspanning van de Nederlandse staandwantschepen op basis van VMS gegevens (zie hieronder voor meer uitleg over VMS). Per VMS ping zijn

3 IMARES, onderdeel van Wageningen UR For quality of life regelmatig (bv. elke twee uur) voor elk geregistreerd schip data beschikbaar zoals o.a. locatie, tijd/datum (dag, maand, jaar, tijd?), schip categorie en een minimum resp. maximum waarde voor de netlengte van het staandwant net aan boord van het desbetreffende schip. Er wordt en minimum en maximum voor netlengte aangegeven, omdat niet altijd de gehele lengte van het net wordt uitgezet. Daarom wordt dus ook een minimum en een maximum berekend voor de geschatte visserij-inspanning. Deze opgehaalde VMS-gegevens zijn beperkt tot dat deel van de vloot dat VMS voert of moet voeren (zie uitleg hieronder). De locaties van de VMS pings zijn exact, in die zin dat ze de werkelijke locatie van het schip op een bepaald tijdstip weergeven. Maar niet alle visserij-inspanning valt letterlijk op die locatie, en daarom worden VMS gegevens gekoppeld met logboek gegevens. Visserij-inspanning op basis van logboek-gegevens, o.a. ook tijd, schipcategorie en netlengtes: Deze gegevens zijn van alle staandwantvisserijschepen beschikbaar, zowel schepen met als ook zonder VMS. De logboek gegevens zijn veel minder exact over de positie dan de VMS-pings, omdat vissers hun informatie niet exact per locatie maar per ICES-blok moeten doorgeven. Ook hoeven zijn niet de actuele netlengte, waar zij mee vissen, door te geven, maar alleen de minimum en maximum lengtes van hun net, dus ook van de logboek gegevens is alleen de min./max. inspanning te berekenen. Hieronder een korte toelichting op VMS en logboeken. VMS staat voor Vessel Monitoring System (zie bv. alle schepen met VMS aan boord kunnen hiermee via satelliet gevolgd worden. Sinds 1 januari 2012 moeten alle schepen groter dan 12 meter VMS verplicht aan boord hebben. VMS informeert op regelmatige basis over de ruimtelijke verspreiding van de visserij: de uitgezende informatie bevat de positie van het schip, inclusief de tijd en datum van registratie, de snelheid en richting van het schip. VMS geeft echter geen informatie over de visserij zelf, zoals tuig, vangstsamenstelling, vertrekhaven enzovoorts. Daarom is het noodzakelijk een koppeling tussen VMS- en logboekgegevens te maken. In de logboeken staan per reis, en soms ook per dag de vangst en de ruimtelijke vangstlokatie op schaal van ICES kwadrant, details over de visreis met betrekking tot scheepsstatistieken en vangst. Omdat veel staandwantschepen kleiner dan 12 meter zijn, ontbreken VMS gegevens. In die gevallen kan alleen de ruimtelijke verspreiding worden gebruikt, die op ICES kwadrant niveau in de logboeken wordt genoteerd. Wanneer VMS en logboek gegevens allebei beschikbaar zijn, kunnen we het hoge detail in de ruimtelijke verspreiding van de visserij uit VMS koppelen aan de vangstinformatie uit de logboeken. Daarmee kunnen we de vangstsamenstelling per VMS signaal uitdrukken. Meer informatie over de methode is te vinden in Hintzen et al. (2013). 3 van 14 De gegevens over de visserij-inspanning zijn in/voor GIS bewerkt tot een dataset en kaartmateriaal dat per 1/16e ICES-block de visserij-inspanning van beide datasets (pings en logboek) gecombineerd weergeeft als jaargemiddelde visserij-inspanning als minimum en als maximum uitgedrukt in de eenheid per jaar. Deze jaargemiddelde inspanning is berekend over de drie aangeleverde jaren Nota bene: Deze methode kan niet exact de visserij-inspanning op een ruimtelijk niveau kleiner dan 1/16e ICES-block weergeven, en dus ook niet op het niveau van het oppervlak van (toekomstige) windparken. Dit is namelijk het gevolg van het samenvoegen van de positie van nauwkeurige VMS-pings en de onnauwkeurige/grootschalige logboek-gegevens tot de compromis-resolutie 1/16e ICES-blokken.

4 De aangeleverde gegevens bevatten drie categorieën van staandwantvisserij: 1. Harder, Zeebaars (Mullet, Sea Bass) 2. Tong (Sole) 3. Kabeljauw (Cod) 4 van 14 De karakteristieken van deze drie staandwantvisserijen zijn beschreven in het rapport van Jongbloed et al. (2013). De netlengte is een van deze karakteristieken. De sector heeft informatie hiervoor aangeleverd voor een aantal vaartuigen. Als de informatie over netlengte voor een vaartuig ontbreekt, zijn de volgende aannames per categorie: 1. Harder, Zeebaars: netlengte min. 50 m en max m; 2. Tong: netlengte min m en max m; 3. Kabeljauw: netlengte min. 50 m en max m. Het verschil tussen de minimum en maximum netlengte is mede bepalend voor het verschil tussen de minimum en maximum visserij-inspanning. Dit resulteert in zes kaarten van staandwantvisserij (3 categorieën, min en max). 3.3 Overlap tussen staandwantvisserij en windparken De ruimtelijke overlap van staandwantvisserij en windparken wordt berekend met GIS voor een minimum en een maximum visserij-inspanning () van elk van de drie visserijvormen. De resultaten gebaseerd op de maximum visserijinspanning zijn in kaarten weergegeven (Figuur 2-4). De resultaten gebaseerd op minimale visserij-inspanning zijn niet in overlap kaarten weer gegeven, omdat ze geen extra waarde toevoegen. De minimum visserij-inspanning is ook in kaarten geplot in Annex 1, maar zonder de overlap met windparken. Met de overlap kaarten kunnen kwantitatieve gegevens worden bepaald zoals: Staandwantvisserij-inspanning van elk individueel windpark gebied Aandeel van de staandwantvisserij-inspanning in het hele windparken gebied in de hele Nederlandse staandwantvisserij-inspanning.

5 IMARES, onderdeel van Wageningen UR For quality of life 4. Resultaten 4.1 Windparken Figuur 1 toont de positie en status van de Nederlandse offshore windparken en ook de posities (begrenzingen) van aangrenzende buitenlandse parken (uit Leopold et al., 2014). 5 van 14 Figuur 1 Windparken op de Noordzee voor de periode De status en het oppervlakte van de 15 windparken staat in Tabel 1.

6 6 van 14 Tabel 1 Bestaande en nog te bouwen windmolenparken in de Nederlandse Noordzee Windpark Status Oppervlakte (km 2 ) OWEZ In werking 53.6 Prinses Amaliawindpark In werking 31.0 Eneco Luchterduinen In aanbouw 25.6 Gemini East In aanbouw 47.5 Gemini West In aanbouw 46.4 SER1 In ontwikkeling 82.0 SER2 In ontwikkeling 75.6 SER3 In ontwikkeling 81.1 SER4 In ontwikkeling 74.9 SER5 In ontwikkeling 81.1 SER6 In ontwikkeling 82.9 SER7 In ontwikkeling 88.9 SER8 In ontwikkeling 87.1 SER9 In ontwikkeling 83.4 SER10 In ontwikkeling 85.5 Totaal Visserij-inspanning De ruimtelijke verspreiding van de visserij-inspanning van de 3 visserijvormen voor een minimum visserij-inspanning (minimaal gebruikte netlengte) en een maximum visserij-inspanning (maximale/maximaal gebruikte netlengte) in de jaren is weergegeven in de kaarten 1 t/m 6 in Annex 1 van deze notitie. In een inzet (rechtsonder) is te zien waar de pings (nauwkeurige posities) liggen. Dit is gedaan om inzichtelijk te maken waar de (grote) kaart nauwkeuriger is (met pings) of uitsluitend op de positioneel onnauwkeurige logboek-gegevens gebaseerd is. De gemiddelde jaarlijkse visserij-inspanning staandwantvisserij is opgenomen in Tabel 2, gebaseerd op het middel van de minimum en de maximum gebruikte netlengtes. De inspanning van de tongvisserij is veel groter dan die van de visserij op kabeljauw resp. harder en zeebaars. Tabel 2 Visserij-inspanning van de staandwantvisserij (gemiddeld per jaar in de periode ) Categorie Staandwantvisserij vorm Visserij-inspanning (doelsoort) ( per jaar) 1 Harder en zeebaars Tong Kabeljauw 1787 In de periode zijn 121 staandwantschepen actief in de EEZ. Hiervan zijn er 19 VMS-plichtig (17%). De visserij-inspanning van de VMS plichtige schepen is 33% van de zeedagen en 39% van de. De ruimtelijke verspreiding van de staandwantvisserij van niet-vms plichtige schepen is bekend tot op ICES kwadranten van de EEZ.

7 IMARES, onderdeel van Wageningen UR For quality of life 4.3 Overlap tussen staandwantvisserij en windparken De set van drie kaarten in Figuur 2, Figuur 3, Figuur 4 geeft inzicht in de ruimtelijke overlap van staandwantvisserij en windparken. Voor elk van de 3 categorieën van staandwantvisserij wordt de maximum visserij-inspanning weergegeven. 7 van '0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 52 0'0"N 54 0'0"N Harder, zeebaars Windparken (Nederland) in werking in aanbouw in ontwikkeling Windparken (buitenland) Harder, Zeebaars (max) > '0"N 54 0'0"N > '0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E Figuur 2 Overlap tussen Nederlandse windparken en staandwantvisserij voor de periode , gebaseerd op aanname van maximale staandwant netlengte, en dus maximale visserij- inspanning met staandwant op harder en zeebaars in de periode

8 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 8 van '0"N 54 0'0"N tong Windparken (Nederland) in werking in aanbouw in ontwikkeling Windparken (buitenland) Tong (max) > '0"N 54 0'0"N > '0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E Figuur 3 Overlap tussen Nederlandse windparken en staandwantvisserij voor de periode , gebaseerd op aanname van maximale staandwant netlengte, en dus maximale visserij-inspanning met staandwant op tong in de periode '0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 52 0'0"N 54 0'0"N kabeljauw Windparken (Nederland) in werking in aanbouw in ontwikkeling Windparken (buitenland) Kabeljauw (max) > '0"N 54 0'0"N > '0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E Figuur 4 Overlap tussen Nederlandse windparken en staandwantvisserij voor de periode , gebaseerd op aanname van maximale staandwant netlengte, en dus maximale visserij-inspanning met staandwant op kabeljauw in de periode

9 IMARES, onderdeel van Wageningen UR For quality of life 5. Discussie Voor alle 3 categorieën van staandwantvisserij geldt dat de grootste inspanning plaats vindt plaats voor de Noord en Zuid Hollandse kust binnen ca. 50 km (Figuur 2-4 en Tabel 3). In dit gebied langs de kust bevinden zich beide bestaande windparken (OWEZ en Prinses Amalia WP) en zeven van de dertien in aanbouw of in ontwikkeling zijnde windparken: Eneco Luchterduinen en SER 5 t/m SER 10. De andere zes windparken bevinden zich verder van de kust: ten westen van de Zeeuwse kust (SER 1 t/m SER 4) en ten noorden van Schiermonnikoog (Gemini East en Gemini West). Op deze locaties verder van de kust is de berekende recente inspanning van de staandwantvisserij lager dan die in het hele offshore windparken gebied (zie Tabel 3). De kwantitatieve uitwerking van de maximale visserijinspanning per windpark gebied staat in Tabel 3. De staandwantvisserij op tong maakt verreweg het grootste deel uit van alle visserij-inspanning door staandwantschepen. 9 van 14 Tabel 3 De recente maximale inspanning van staandwantvisserij ( per jaar) in gebieden die onderdeel gaan worden van in aanbouw zijnde en te ontwikkelen windmolenparken Windpark Harder/Zeebaars Tong Kabeljauw Eneco Luchterduinen Gemini East Gemini West SER SER SER SER SER SER SER SER SER SER Totaal De detailkaart in Annex 2 met de nauwkeurige VMS-ping-posities laat duidelijk zien dat de staandwantvisserij ongeschikte gebieden zoals drukke scheepvaartroutes mijdt en ook daadwerkelijk niet in de bestaande windparken vist (OWEZ, Prinses Amalia Windpark). Deze kaart laat ook zien, dat er inderdaad in de twee bestaande windparken OWEZ en Prinses Amalia Windpark niet wordt gevist. Een opvallend detail is dat er pings zijn in het oostelijke deel van OWEZ. Daar staan geen turbines, maar er is wel infrastructuur van het park. De drie aanlandingskabels komen in deze punt naast elkaar te liggen en gaan dan in een corridor/route naar de wal toe. Een vergelijking van de visserij-inspanning in alle windparken samen (onderste regel in Tabel 3) met de totale inspanning van de Nederlandse staandwantvisserij (minimaal en maximaal, Tabel 2) laat zien dat er minimaal 4.5% en maximaal 7.9% overlap blijkt te zijn tussen het totale toekomstige windparkengebied en de staandwantvisserij gebieden (Tabel 4). De min/max percentages aan overlap variëren per doelsoort.

10 10 van 14 Tabel 4 Aandeel van het totale oppervlak van de windparken in het gebied van de staandwantvisserij betreffende de staandwantvisserij-inspanning in de periode Staandwantvisserij doelsoort Minimaal Visserij-inspanning Maximaal Harder/Zeebaars 6.3% 4.5% Tong 7.9% 7.6% Kabeljauw 7.4% 7.2% De ruimtelijke resolutie van de visserij-inspanning van de niet VMS-plichtige schepen is veel onnauwkeuriger dan die van de VMS-plichtige schepen. In deze studie is immers aangenomen dat de visserij activiteit van de kleine staandwantschepen egaal verdeeld is over een ICES-kwadrant. Het is moeilijk te schatten hoe de uitkomst van de overlap tussen staandwantvisserij en toekomstige windparken verandert als de activiteit van de niet-vms plichtige schepen in werkelijkheid geclusterd is. Het is hierbij van belang zich te realiseren dat een ICES-kwadrant een oppervlak van bijna 4000 km 2 heeft en een windpark daarvan tussen de 1 en 3% uitmaakt. De ruimtelijke verspreiding van VMS pings van VMS-plichtige schepen in kwadranten verder uit de kust wijst op een behoorlijke mate van clustering van de visserijactiviteit, die min of meer samenvalt met (geplande) windmolens. Als dat ook het geval is voor de kleinere niet VMS-plichtige schepen dan is de hier gepresenteerde uitkomst een onderschatting. 6. Conclusies Uit de hierboven gepresenteerde resultaten kan worden geconcludeerd dat er bruikbare informatie beschikbaar is over de ruimtelijke ligging van de in aanbouw zijnde en nog te ontwikkelen windparken. Ook over de ruimtelijke verspreiding en intensiteit van de staandwantvisserij is ruimtelijke informatie beschikbaar. Deze informatie komt van twee verschillende bronnen (VMS en logboeken) met verschillende ruimtelijke resoluties die zijn gecombineerd. De gepresenteerde kaarten en getallen voor visserij-inspanning geven indicaties, maar zijn niet erg nauwkeurig. Dit is een gevolg van de grote ruimtelijke resolutie van visreizen zonder VMS, de aanname over de uit VMS afgeleide activiteit van een schip zijnde vissen of stomen, en de aanname over de lengte van het net waarmee is gevist. De analyse maakt duidelijk dat de windparken, die dichter bij de kust liggen of gepland zijn, zullen overlappen met gebieden die belangrijk zijn voor de staandwantvisserij, omdat de meeste staandwantvisserij relatief dichtbij de kust plaatsvindt. Windparkgebieden verder van de kust blijken volgens de huidige gegevens tot minder ruimtelijke concurrentie met de staandwantvisserij te leiden.

11 IMARES, onderdeel van Wageningen UR For quality of life Referenties Hintzen, N.T., Coers, A. & Hamon, K. (2013): A collaborative approach to mapping value of fisheries resources in the North Sea (Part 1: Methodology). IJmuiden: IMARES. Jongbloed R.H., N.T. Hintzen, M.A.M. Machiels & A.S. Couperus (2013): Nadere effectenanalyse staandwantvisserij bruinvis in Natura 2000 gebied Noordzeekustzone. IMARES rapport C206/ van 14 Leopold, M.F., M. Booman, M.P. Collier, N. Davaasuren, R.C. Fijn, A. Gyimesi, J. de Jong, R.H. Jongbloed, B. Jonge Poerink, J.C. Kleyheeg-Hartman, K.L. Krijgsveld, S. Lagerveld, R. Lensink, M.J.M. Poot, J.T. van der Wal & M. Scholl (2014): A first approach to deal with cumulative effects on birds and bats of offshore wind farms and other human activities in the Southern North Sea. IMARES report C166/14. Rasenberg, M., S. Smith, M. Turenhout & C. Taal (2014): Vissen in windmolenparken: inventarisatie van de (on)mogelijkheden. IMARES rapport C030/15. Röckmann, C., A.C. van der Lelij, L. van Duren & J. Steenbergen (2015): VisRisc - risicoschatting medegebruik visserij in windparken. IMARES report C138/15.

12 Verantwoordin g Projectnummer: van 14 Dit rapport is met grote zorgvuldigheid tot stand gekomen. De wetenschappelijke kwaliteit is intern getoetst door een collega-onderzoeker en het betreffende afdelingshoofd van IMARES. Akkoord: Dr. C. Röckmann Onderzoeker Handtekening: Datum: Akkoord: Dr. ir. N.A. Steins Hoofd afdeling Visserij Handtekening: Datum:

13 IMARES, onderdeel van Wageningen UR For quality of life Annex 1: Staandwantvisserij-inspanning Inspanning (gemiddeld over de drie jaren ) van de staandwantvisserij (minimum=minimale netlengte: links; maximum=maximale netlengte: rechts; harder en zeebaars=boven; tong=midden; kabeljauw=onder). Let op: de gehanteerde schalen voor de visserij-inspanning verschillen tussen de visserijvormen. 13 van '0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 11 0'0"E 1 0'0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 11 0'0"E 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 56 0'0"N 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 56 0'0"N 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 56 0'0"N Harder, Zeebaars (min) > > '0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 1 0'0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 11 0'0"E Tong (min) > > '0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 11 0'0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 1 0'0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 11 0'0"E Kabeljauw (min) > > '0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 56 0'0"N 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 56 0'0"N 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 56 0'0"N 55 0'0"N 55 0'0"N 54 0'0"N 54 0'0"N 52 0'0"N 52 0'0"N 51 0'0"N 51 0'0"N Harder, Zeebaars (max) > > Tong (max) > > '0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 11 0'0"E Kabeljauw (max) > > '0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 55 0'0"N 51 0'0"N 52 0'0"N 54 0'0"N 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E 2 0'0"E 3 0'0"E 4 0'0"E 5 0'0"E 6 0'0"E 7 0'0"E 8 0'0"E 9 0'0"E 10 0'0"E

14 Annex 2: Gedetailleerde staandwantvisserij posities (VMS pings) rond bestaande windmolenparken 4 0'0"E 5 0'0"E 14 van OWEZ & Pr. Amalia WP Scheepvaartroutes (VSS) 4 0'0"E 5 0'0"E

IMARES Wageningen UR. Waardekaarten Borssele. Karin van der Reijden Rapport C002/15. (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

IMARES Wageningen UR. Waardekaarten Borssele. Karin van der Reijden Rapport C002/15. (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Waardekaarten Borssele Karin van der Reijden Rapport C002/15 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever: W. van Broekhoven Postbus 59 8320 AB URK Publicatiedatum:

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Banc de Flandres. Marcel Machiels Rapportnummer C (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

IMARES Wageningen UR. Banc de Flandres. Marcel Machiels Rapportnummer C (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Banc de Flandres Marcel Machiels Rapportnummer C059.14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever: P. Visser en P. Kuyt Postbus 59 8320 AB URK Publicatiedatum:

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Waardekaarten Ridens & Récifs. Marcel Machiels. Rapport C073/15. (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

IMARES Wageningen UR. Waardekaarten Ridens & Récifs. Marcel Machiels. Rapport C073/15. (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Waardekaarten Ridens & Récifs Marcel Machiels Rapport C073/15 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever: Nederlandse Vissersbond T.a.v. Pieter Kuijt

Nadere informatie

Visserij-intensiteit in en rondom het Prinses Amalia Wind Park. Marcel Machiels. Wageningen University & Research Rapport C091/17

Visserij-intensiteit in en rondom het Prinses Amalia Wind Park. Marcel Machiels. Wageningen University & Research Rapport C091/17 Visserij-intensiteit in en rondom het Prinses Amalia Wind Park Marcel Machiels Wageningen University & Research Rapport C091/17 Visserij-intensiteit in en rondom het Prinses Amalia Wind Park Auteur(s):

Nadere informatie

aan de Staatssecretaris van de Noordzee

aan de Staatssecretaris van de Noordzee KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN OPERATIONELE DIRECTIE NATUURLIJK MILIEU BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE Advies van het Bestuur aan de Staatssecretaris van de Noordzee

Nadere informatie

MINISTERIE VAN EZ T.A.V.IR. H.R. OFFRINGA POSTBUS 20401 2500 EK DEN HAAG. Afdeling Vis. Geachte heer Offringa,

MINISTERIE VAN EZ T.A.V.IR. H.R. OFFRINGA POSTBUS 20401 2500 EK DEN HAAG. Afdeling Vis. Geachte heer Offringa, Postbus 68 1970 AB IJmuiden MINISTERIE VAN EZ T.A.V.IR. H.R. OFFRINGA POSTBUS 20401 2500 EK DEN HAAG Afdeling Vis ONDERWERP Beperkingen zeebaars Geachte heer Offringa, POSTADRES Postbus 68 1970 AB IJmuiden

Nadere informatie

Samenvatting praktijkonderzoek passieve vistuigen in de Noordzee

Samenvatting praktijkonderzoek passieve vistuigen in de Noordzee Het project Kenniskringen visserij wordt gefinancierd door het Europees Visserijfonds investering in duurzame visserij Afdeling Visserij Postbus 68 1970 AB IJmuiden Kenniskringen Visserij: staandwant T.a.v.

Nadere informatie

Waardekaarten van: Haisborough, Hammond & Winterton, North Norfolk Sandbanks & Saturn Reef

Waardekaarten van: Haisborough, Hammond & Winterton, North Norfolk Sandbanks & Saturn Reef Waardekaarten van: Haisborough, Hammond & Winterton, North Norfolk Sandbanks & Saturn Reef Auteur(s): Niels Hintzen Publicatiedatum: 09-02-2017 Dit onderzoek is uitgevoerd door Wageningen Marine Research

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Nadere effecten analyse staandwantvisserij - bruinvis in Natura 2000 gebied Vlakte van de Raan

IMARES Wageningen UR. Nadere effecten analyse staandwantvisserij - bruinvis in Natura 2000 gebied Vlakte van de Raan Nadere effecten analyse staandwantvisserij - bruinvis in Natura 2000 gebied Vlakte van de Raan R.H. Jongbloed, N.T. Hintzen, M.A.M. Machiels, A.S. Couperus Rapport nummer C073/14 IMARES Wageningen UR Institute

Nadere informatie

Windenergie op zee. Anita Nijboer

Windenergie op zee. Anita Nijboer Windenergie op zee Anita Nijboer Windenergie op zee Ronde 1 (2000-2007) Realisatie van twee windturbineparken binnen de 12-mijlszone Offshore windpark Egmond aan Zee (10-18 km uit kust) vergunning 2005,

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Nadere effecten analyse staandwantvisserij - bruinvis in Natura 2000 gebied Noordzeekustzone

IMARES Wageningen UR. Nadere effecten analyse staandwantvisserij - bruinvis in Natura 2000 gebied Noordzeekustzone Nadere effecten analyse staandwantvisserij - bruinvis in Natura 2000 gebied Noordzeekustzone R.H. Jongbloed, N.T. Hintzen, M.A.M. Machiels, A.S. Couperus Rapport C206/13 IMARES Wageningen UR Institute

Nadere informatie

Ten Noorden van de Waddeneilanden. Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) Hollandse Kust. Henk Merkus/Rob Gerits

Ten Noorden van de Waddeneilanden. Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) Hollandse Kust. Henk Merkus/Rob Gerits Ten Noorden van de Waddeneilanden Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) MCN Den Helder Henk Merkus/Rob Gerits Hollandse Kust Inhoud Ronde 1 2-3 Nationaal Waterplan (NWP)

Nadere informatie

Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen

Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen IRO/CEDA lezing Bert Wilbrink (ministerie EZK) Suzanne Lubbe (RWS) 12 maart 2019 Inhoud presentatie Visie overheid op ecologische impact bouw

Nadere informatie

VERTROUWELIJK. Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II)

VERTROUWELIJK. Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II) Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II) Joost van Stralen, Luuk Beurskens & Sander Lensink 30 juli 2013 www.ecn.nl Inhoudsopgave Beschrijving opdracht Methode

Nadere informatie

Vissen met zorg. factsheets kwaliteit en duurzaamheid. staandwant-, puls-, twinrig- en flyshootvisserij. Kees Taal. Wim Zaalmink.

Vissen met zorg. factsheets kwaliteit en duurzaamheid. staandwant-, puls-, twinrig- en flyshootvisserij. Kees Taal. Wim Zaalmink. Vissen met zorg factsheets kwaliteit en duurzaamheid staandwant-, puls-, twinrig- en flyshootvisserij Kees Taal Wim Zaalmink Maart 2012 LEI, onderdeel van Wageningen UR, Den Haag Voorwoord Met trots presenteer

Nadere informatie

NOTITIE. Aanvulling van KEC 3.0 berekeningen met OWEZ en PAWP

NOTITIE. Aanvulling van KEC 3.0 berekeningen met OWEZ en PAWP NOTITIE DATUM: 4 januari 18 ONS KENMERK: AUTEUR: PROJECTLEIDER: STATUS: CONTROLE: 18-397/18.9536/AbeGy dr. A. Gyimesi & J.L. Leemans dr. A. Gyimesi definitief R.C. Fijn MSc. Aanvulling van KEC 3. berekeningen

Nadere informatie

Verkenning doorvaren passieve vistuigen. R.G. Jak. IMARES rapport C014/16

Verkenning doorvaren passieve vistuigen. R.G. Jak. IMARES rapport C014/16 Verkenning doorvaren passieve vistuigen R.G. Jak IMARES rapport C014/16 Verkenning doorvaren passieve vistuigen Auteur(s): R.G. Jak Opdrachtgever: RWS Water, Verkeer en Leefomgeving T.a.v.: M. Erfeling

Nadere informatie

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE OP WEG NAAR MEER WIND OP ZEE & NIEUWE BUSINESS KANSEN AYOP.COM URGENTIE - ENERGIETRANSITIE Monday 8 th of October 2018, the UN Climate Scientists have alarming news for the

Nadere informatie

Vissen in de 12-mijlszone

Vissen in de 12-mijlszone Vissen in de 12-mijlszone Inzetverandering visserij na introductie puls Mike Turenhout, Katell Hamon Dit onderzoek is uitgevoerd door LEI Wageningen UR in opdracht van en gefinancierd door het ministerie

Nadere informatie

Windmolens aan de kust

Windmolens aan de kust Windmolens aan de kust Landelijke Kustdagen 2013 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ministerie van Economische Zaken Rijkswaterstaat Lisette Groot Kormelink Projectleider Haalbaarheidsstudie Windenergie

Nadere informatie

Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 167

Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 167 Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 167 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke 1790 AD Den

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Ontwikkelingen boomkorvisserij met wekkerkettingen in de Nederlandse kustzone. Floor Quirijns en Marcel Machiels Rapport C043/14

IMARES Wageningen UR. Ontwikkelingen boomkorvisserij met wekkerkettingen in de Nederlandse kustzone. Floor Quirijns en Marcel Machiels Rapport C043/14 Ontwikkelingen boomkorvisserij met wekkerkettingen in de Nederlandse kustzone Floor Quirijns en Marcel Machiels Rapport C043/14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem

Nadere informatie

Intensiteit van de visserij op de Noordzee,

Intensiteit van de visserij op de Noordzee, Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gebieden met hoge ecologische

Nadere informatie

Regels en veiligheidstips Gedragscode voor veilig varen door windparken

Regels en veiligheidstips Gedragscode voor veilig varen door windparken Regels en veiligheidstips Gedragscode voor veilig varen door windparken De Noordzee is één van de drukst bevaren zeeën van de wereld. De Nederlandse overheid streeft naar een efficiënt en meervoudig gebruik

Nadere informatie

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Chris Westra (We@Sea) met dank aan Sander de Jong (Rijkswaterstaat Noordzee) Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken operationeel

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 06 juni 2014 Betreft Maatregelen zeebaars

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 06 juni 2014 Betreft Maatregelen zeebaars > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

GEM project memo Onderwerp: Aanvulling MER Gemini Actualisatie scheepvaartintensiteit

GEM project memo Onderwerp: Aanvulling MER Gemini Actualisatie scheepvaartintensiteit GEM project memo Onderwerp: Aanvulling MER Gemini Actualisatie scheepvaartintensiteit 2 For issue 20130530 Mbr CMo PBo 1 For issue 20130528 Mbr CMo PBo Rev. Doc Status Date Sections Prepared by Checked

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Zoneringsmaatregelen KRM op het Friese Front en Centrale Oestergronden: Consequenties per tuigtype

IMARES Wageningen UR. Zoneringsmaatregelen KRM op het Friese Front en Centrale Oestergronden: Consequenties per tuigtype Zoneringsmaatregelen KRM op het Friese Front en Centrale Oestergronden: Consequenties per tuigtype Ralf van Hal en Diana Slijkerman Rapport C141/14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources

Nadere informatie

MCN-EFRO project Blauwdruk ( ) Combinatie: offshore wind energy met large-scale mussel farming

MCN-EFRO project Blauwdruk ( ) Combinatie: offshore wind energy met large-scale mussel farming MCN-EFRO project Blauwdruk (2010-2014) Combinatie: offshore wind energy met large-scale mussel farming Christine Röckmann IMARES (afd. Maritiem Den Helder) & BLAUWDRUK-partners: TNO Harssens, AMC-RF, ATO-NH,

Nadere informatie

Visvangst in de Noordzee,

Visvangst in de Noordzee, Indicator 3 oktober 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De visvangst is de laatste decennia

Nadere informatie

Reden: Bespreken van kennisvragen opgenomen in het Voorstel werkplan kenniskring staandwantvisserij (bijlage 1) en om vervolgstappen te bepalen.

Reden: Bespreken van kennisvragen opgenomen in het Voorstel werkplan kenniskring staandwantvisserij (bijlage 1) en om vervolgstappen te bepalen. Kenniskring Staandwant Overzicht kennisvragen wo 11 feb 2015 Reden: Bespreken van kennisvragen opgenomen in het Voorstel werkplan kenniskring staandwantvisserij (bijlage 1) en om vervolgstappen te bepalen.

Nadere informatie

Introductie windenergiesector

Introductie windenergiesector Introductie windenergiesector Blok 2 Sander Lagerveld Dag 10 Windenergie 1 Duurzaam werken op Zee Toepassing van windenergie in Nederland Duurzaam werken op zee 2 Windmolens verschijnen vanaf 12e eeuw

Nadere informatie

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager We@Sea 1973 2012 Energie potentieel van de Noordzee Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken

Nadere informatie

Wind op Zee. Bepaling van de waarde van geplande windparkgebieden voor de visserij. Arie Mol, Hans van Oostenbrugge en Niels Hintzen

Wind op Zee. Bepaling van de waarde van geplande windparkgebieden voor de visserij. Arie Mol, Hans van Oostenbrugge en Niels Hintzen Wind op Zee Bepaling van de waarde van geplande windparkgebieden voor de visserij Arie Mol, Hans van Oostenbrugge en Niels Hintzen Wind op Zee Bepaling van de waarde van geplande windparkgebieden voor

Nadere informatie

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO)

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Gebruik van alternatieven voor loodgewichten in de recreatieve visserij in 2017 T. van der Hammen CVO rapport: 18.006 Opdrachtgever: Ministerie

Nadere informatie

Noordzeedagen. Kennis Beleid Beheer Wind op Zee

Noordzeedagen. Kennis Beleid Beheer Wind op Zee Noordzeedagen Kennis Beleid Beheer Wind op Zee Kader Ecologie en Cumulatie (KEC): cumulatieve effecten van offshore windparken op vogels, vleermuizen en zeezoogdieren in de zuidelijke Noordzee Maarten

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Effecten voor de visserij bij de aanleg van windmolenparken binnen de 12 mijlszone Niels Hintzen (IMARES), Katell Hamon (LEI), Tessa van der Hammen (IMARES), JanJaap Poos (IMARES), Martin de Graaf (IMARES),

Nadere informatie

Windmolenparken Zichtbaar vanaf de kust

Windmolenparken Zichtbaar vanaf de kust Windmolenparken Zichtbaar vanaf de kust De impact op recreatie en toerisme -Addendum bij de studie uit 2014- Inhoud Blz. 1 Inleiding 1 2 Omvang van de impact (actualisatie) 3 3 Conclusies en aanbevelingen

Nadere informatie

Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (Zuid)

Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (Zuid) Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (Zuid) Voorlopig toetsingsadvies over het milieueffectrapport 14 juli 2016 / projectnummer: 3091 1. Oordeel over de milieueffectrapporten De Wet windenergie op zee

Nadere informatie

Uitkomsten enquête over de Noordzee visbestanden 2011

Uitkomsten enquête over de Noordzee visbestanden 2011 Uitkomsten enquête over de Noordzee visbestanden 2011 Inger Wilms, Pvis. Dit artikel beschrijft de uitkomsten van de Noordzee enquête die afgelopen zomer gehouden is onder Noordzee vissers uit België,

Nadere informatie

Project Innovatieve discardvermindering in de praktijk

Project Innovatieve discardvermindering in de praktijk Europese Visserijfonds, investering in duurzame visserij Project Innovatieve discardvermindering in de praktijk Eerste inzicht in de mogelijke effecten van het verlagen van de minimuminstandhoudingsreferentiemaat

Nadere informatie

Nationaal Waterplan 4 alternatieven:

Nationaal Waterplan 4 alternatieven: Nadere detaillering zoekgebieden windparken op het NCP Nationaal Waterplan 4 alternatieven: 1. Borssele 2. Hollandse kust 3. Noorden van Wadden 4. IJmuiden Nadere detaillering zoekgebieden windparken op

Nadere informatie

Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid)

Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid) Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid) Toetsingsadvies over het milieueffectrapport 31 oktober 2016 / projectnummer: 3091 1. Oordeel over de milieueffectrapporten De Wet windenergie op zee maakt

Nadere informatie

Om wind te oogsten...moet je wind zaaien!

Om wind te oogsten...moet je wind zaaien! 1 Om wind te oogsten....moet je wind zaaien! Jasper Groen & Jennifer Hoovers 2 Duurzame energie is booming! / Discussies over sluiten kolencentrales / E.ON en RWE splitsen fossiele energietakken af / Zwaardere

Nadere informatie

Project Best Practices II Tussenrapportage Innovatieprojecten aanlandplicht Selectiviteit Periode 1 maart december 2016

Project Best Practices II Tussenrapportage Innovatieprojecten aanlandplicht Selectiviteit Periode 1 maart december 2016 Project Best Practices II Tussenrapportage Innovatieprojecten aanlandplicht Selectiviteit Periode Opgesteld door: R. Martens d.d. 20 maart 2017 Inhoudsopgave 1. Algemene Projectinformatie...3 2. Voortgang

Nadere informatie

Notulen Kenniskring Staandwantvisserij op tong

Notulen Kenniskring Staandwantvisserij op tong Notulen Kenniskring Staandwantvisserij op tong www.kenniskringvisserij.nl Datum: 21-6-2013 Tijd: 10:00 13:00 Locatie: IMARES, Haringkade 1, IJmuiden. Aanwezig: Derk Jan Berends (voorzitter Kenniskring),

Nadere informatie

TKI Wind op Zee Workshop Financiering

TKI Wind op Zee Workshop Financiering TKI Wind op Zee Workshop Financiering Met welk support regime worden ambities offshore wind NL bereikt? 7 mei 2013 Amersfoort Marco Karremans Wind op Zee cruciaal voor 16% duurzame energie in 2020 Doelstelling:

Nadere informatie

Visserijsterfte bij visbestanden in de Noordzee,

Visserijsterfte bij visbestanden in de Noordzee, Indicator 21 augustus 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2017 werden de bestanden

Nadere informatie

Het verband tussen visserijinspanning

Het verband tussen visserijinspanning Het verband tussen visserijinspanning en visserijsterfte Dr. Sarah B.M. Kraak C083.07 Wageningen IMARES, vestiging IJmuiden Opdrachtgever: Ministerie van LNV Directie Visserij Postbus 20401 2500 EK DEN

Nadere informatie

VISSERIJVERMOGEN EN SCHEEPSKARAKTERISTIEKEN VAN IJSLANDTREILERS

VISSERIJVERMOGEN EN SCHEEPSKARAKTERISTIEKEN VAN IJSLANDTREILERS MINISTERIE VAN LANDBOUW Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek Kommissie voor Toegepast Wetenschappelijk Onderzoek in de Zeevisserij (T.W.O.Z.) (Voorzitter : F. Lievens, directeur-generaal) VISSERIJVERMOGEN

Nadere informatie

Windvermogen in Nederland,

Windvermogen in Nederland, Indicator 11 juli 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De elektriciteitsproductie van

Nadere informatie

Windvermogen in Nederland,

Windvermogen in Nederland, Indicator 19 juli 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De elektriciteitsproductie van

Nadere informatie

Producentenorganisatie Kokkelvisserij p/a Ir. J. D. Holstein Coxstraat DC Kapelle. Project nummer:

Producentenorganisatie Kokkelvisserij p/a Ir. J. D. Holstein Coxstraat DC Kapelle. Project nummer: Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 672300 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

*PDOC01/14664* PDOC01/ De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE

*PDOC01/14664* PDOC01/ De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Bezuidenhoutseweg 73 Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.minlnv.nl

Nadere informatie

3 december december oktober November 2009

3 december december oktober November 2009 BIJLAGE : Rapporten en studies nautische visie op veilige afstanden Geaccepteerde rapporten Naam studie Instituut Rapportnu mmer IN BEHEER BIJ RIJKSWATERSTAAT ZD Datum Nr. Status Digitaal beschikbaar Op

Nadere informatie

MER WoL Noord-Holland Nadere toelichting effecten geluid

MER WoL Noord-Holland Nadere toelichting effecten geluid MER WoL Noord-Holland Nadere toelichting effecten geluid projectnr. 268346 versie 1,0 30 oktober 2014 Opdrachtgever Provincie Noord-Holland Postbus 3007 2001 DA HAARLEM datum vrijgave beschrijving versie

Nadere informatie

Kostprijs garnalen. Kenniskring duurzame garnalenvisserij. 1. Inleiding. 2. Kosten. Mike Turenhout, Arie Klok en Wim Zaalmink

Kostprijs garnalen. Kenniskring duurzame garnalenvisserij. 1. Inleiding. 2. Kosten. Mike Turenhout, Arie Klok en Wim Zaalmink Kostprijs garnalen Kenniskring duurzame garnalenvisserij Mike Turenhout, Arie Klok en Wim Zaalmink 1. Inleiding Om een gezonde visserij te hebben, is het van belang om niet onder de kostprijs te vissen.

Nadere informatie

PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur. Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman

PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur. Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman Korte historie 2009: Nationale Waterplan! 2 windenergiegebieden aangewezen! Borssele en IJmuiden

Nadere informatie

pu Uitleg ETP registratie MSC puls September 2015 Inger Wilms

pu Uitleg ETP registratie MSC puls September 2015 Inger Wilms pu Uitleg ETP registratie MSC puls September 2015 Inger Wilms Achtergrond ETP registratie - In maart 2015 is de CVO een MSC traject gestart voor puls. Registratie van vangsten van bedreigde en beschermde

Nadere informatie

Noordzeedagen 1 & 2 oktober

Noordzeedagen 1 & 2 oktober Noordzeedagen 1 & 2 oktober Kennis voor beleid en beheer Martine Graafland Ecologie en Cumulatie Aanleiding Routekaart SER akkoord WOZ gebied Tenderschema: M W Jaar van tender gereed Borssele 1,2 700 2015

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 19983 14 juli 2015 Voorbereidingsbesluit kavel III windenergiegebied Borssele, Ministerie van Economische Zaken De Minister

Nadere informatie

p/a Sparc Advies T.a.v. Visserijbedrijf Van Belzen Vof De heer Martens Boswinde WE Den Haag Afdeling Visserij Geachte heer Martens,

p/a Sparc Advies T.a.v. Visserijbedrijf Van Belzen Vof De heer Martens Boswinde WE Den Haag Afdeling Visserij Geachte heer Martens, Postbus 68 1970 AB IJmuiden p/a Sparc Advies T.a.v. Visserijbedrijf Van Belzen Vof De heer Martens Boswinde 45 2496 WE Den Haag Afdeling Visserij ONDERWERP Discardoverzicht ARM25, ARM33 en TH6 Geachte

Nadere informatie

1 Inleiding. 2 Uitgangspunten. Notitie Petten, 15 oktober 2014

1 Inleiding. 2 Uitgangspunten. Notitie Petten, 15 oktober 2014 Notitie Petten, 15 oktober 2014 Afdeling Policy Studies Van Aan Sander Lensink Marc Streefkerk (Ministerie van Economische Zaken) Kopie Onderwerp Update kosten windenergie op zee, fase II (openbaar) 1

Nadere informatie

ICES aanpak voor Data Limited Stocks (DLS)

ICES aanpak voor Data Limited Stocks (DLS) ICES aanpak voor Data Limited Stocks (DLS) 2012 Bestanden waarvoor gegevens in beperkte mate beschikbaar zijn Floor Quirijns, IMARES ICES geeft vangstadviezen voor meer dan 200 visbestanden. Voor een deel

Nadere informatie

Vissen bij wisselend tij

Vissen bij wisselend tij Vissen bij wisselend tij Een notitie over de (cumulatieve) sociaaleconomische effecten van ontwikkelingen die invloed hebben op de Nederlandse kottervisserij (BO-43-023.02-45) A. Mol, B.W. Zaalmink, N.A.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40158 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Sertlek, Hüseyin Ӧzkan Title: Aria of the Dutch North Sea Issue Date: 2016-06-09

Nadere informatie

De bodemberoerende visserij in de Voordelta sinds 2004

De bodemberoerende visserij in de Voordelta sinds 2004 De bodemberoerende visserij in de Voordelta sinds 2004 Auteurs: Nicola Tien, Niels Hintzen, Ruben Verkempynck, Marloes Kraan, Brita Trapman, Johan Craeymeersch, Margriet van Asch Wageningen University

Nadere informatie

Samenvatting 4. 1 Inleiding 5. 2 Materiaal en Methode Schepen en monsterlocaties Bemonstering Analyse 7.

Samenvatting 4. 1 Inleiding 5. 2 Materiaal en Methode Schepen en monsterlocaties Bemonstering Analyse 7. Inhoud Samenvatting 4 1 Inleiding 5 2 Materiaal en Methode 6 2.1 Schepen en monsterlocaties 6 2.2 Bemonstering 7 2.3 Analyse 7 3 Resultaten 8 3.1 Vislocaties 8 3.2 Schol vangsten 9 3.3 Tongvangsten 10

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 71194 23 december 2016 Voorbereidingsbesluit kavel IV windenergiegebied Hollandse Kust (zuid), Ministerie van Economische

Nadere informatie

Vissen bij wisselend tij

Vissen bij wisselend tij Vissen bij wisselend tij Een notitie over de (cumulatieve) sociaaleconomische effecten van ontwikkelingen die invloed hebben op de Nederlandse kottervisserij A. Mol, B.W. Zaalmink, N.A. Steins en M.L.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 71191 23 december 2016 Voorbereidingsbesluit kavel III windenergiegebied Hollandse Kust (zuid), Ministerie van Economische

Nadere informatie

Introductie Natuurversterking in windparken Wind op zee na 2035

Introductie Natuurversterking in windparken Wind op zee na 2035 Agenda Introductie Floris v. Hest (SDN) Natuurversterking in windparken Keuzemenu natuurversterking in windparken Guido Schild 10.10-10.20 Stellingen natuur in windparken (interactieve sessie) Tinka Murk

Nadere informatie

Kostendaling wind op zee in relatie tot stopcontact op zee, tabellenoverzicht

Kostendaling wind op zee in relatie tot stopcontact op zee, tabellenoverzicht Notitie Petten, 15 januari 2015 Afdeling Policy Studies Van Aan Sander Lensink, Luuk Beurskens, Joost van Stralen Ministerie van Economische Zaken Kopie Onderwerp Kostendaling wind op zee in relatie tot

Nadere informatie

1. Vaststellen van de agenda Derk Jan opent de vergadering en heet iedereen welkom. De agenda wordt aangenomen.

1. Vaststellen van de agenda Derk Jan opent de vergadering en heet iedereen welkom. De agenda wordt aangenomen. Notulen kenniskringbijeenkomst staand want tong Datum: 26.9.2008 Tijd: 10.30-15.00 Plaats: IJmuiden Aanwezigen: Dirk Vaerhaeghe (ILVO) Bob van Marlen (Wageningen Imares) bob.vanmarlen@wur.nl Esther Luiten

Nadere informatie

Kenniskring garnaal Zuid West

Kenniskring garnaal Zuid West Kenniskring garnaal Zuid West De weg naar bestandsbeheer Noordzeegarnaal Yerseke 30 Oktober 2015 Kenniskring garnaal zuid west AGENDA 14:00 Voorstelrondje en verwachtingen (Marieke / allen) 14:20 Intro

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken. Windenergie op zee. Stakeholderbijeenkomst 6 september 2016

Ministerie van Economische Zaken. Windenergie op zee. Stakeholderbijeenkomst 6 september 2016 Ministerie van Economische Zaken Windenergie op zee Stakeholderbijeenkomst 6 september 2016 Inhoud presentaties Inhoudelijke toelichting: 1. Kader en besluitvorming: Bert Wilbrink (Economische Zaken) 2.

Nadere informatie

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 31 mei uur

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 31 mei uur wiskunde B,2 Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak Dinsdag 3 mei 3.30 6.30 uur 20 05 Voor dit examen zijn maximaal 89 punten te behalen; het examen bestaat uit 20 vragen. Voor elk

Nadere informatie

Van monitoring naar advies

Van monitoring naar advies Van monitoring naar advies Foto: M. Dammers Hoe komen visserijadviezen voor het IJssel- en Markermeer tot stand? Josien Steenbergen, Nicola Tien en Marieken van der Sluis (Wageningen Marine Research) Begrippenlijst

Nadere informatie

BIJLAGE 13 VERWERKING ADVIES COMMISSIE VOOR DE M.E.R.

BIJLAGE 13 VERWERKING ADVIES COMMISSIE VOOR DE M.E.R. BIJLAGE 13 VERWERKING ADVIES COMMISSIE VOOR DE M.E.R. Verwerking van advies Commissie m.e.r. (5 september 2017 / projectnummer 3228) in MER # Advies Commissie m.e.r. Waar beschreven in MER? 1 Essentiële

Nadere informatie

Samenvatting. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven KvK Utrecht T

Samenvatting. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven   KvK Utrecht T A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 30276683 T 030 274 91 11 info@rivm.nl Uw kenmerk Gevoeligheid van de gesommeerde depositiebijdrage onder 0,05

Nadere informatie

Ecologische duurzaamheid van de bodemvisserij op de Noordzee,

Ecologische duurzaamheid van de bodemvisserij op de Noordzee, Ecologische duurzaamheid van de bodemvisserij op de Noordzee, 2007-2011 Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere

Nadere informatie

Ing. S.W. Verver, dr. ir. R.E. Grift, mw. ir. F.J. Quirijns. RIVM, Milieu- en natuurplanbureau De heer drs. W. Ligtvoet Postbus BA BILTHOVEN

Ing. S.W. Verver, dr. ir. R.E. Grift, mw. ir. F.J. Quirijns. RIVM, Milieu- en natuurplanbureau De heer drs. W. Ligtvoet Postbus BA BILTHOVEN Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 572781 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Notulen Kenniskring Staandwantvisserij op tong

Notulen Kenniskring Staandwantvisserij op tong Notulen Kenniskring Staandwantvisserij op tong www.kenniskringvisserij.nl Datum: 01-10-2012 Tijd: 10:00 12:00 Locatie: Zeehaven IJmuiden, Halkade 4, IJmuiden. Aanwezig: Derk Jan Berends (voorzitter Kenniskring),

Nadere informatie

Wageningen IMARES Harder en zeebaars

Wageningen IMARES Harder en zeebaars Harder en zeebaars Biologie en visserij in Nederland en Europa Tammo Bult, Floor Quirijns, Harriët van Overzee, Stijn Bierman is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Harder en Zeebaars

Nadere informatie

Ir. F.J. Quirijns, dr. A.D. Rijnsdorp, ir. O.A. van Keeken, drs. J.J. Poos

Ir. F.J. Quirijns, dr. A.D. Rijnsdorp, ir. O.A. van Keeken, drs. J.J. Poos Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Centrum voor 1970 AB IJmuiden Schelpdier Onderzoek Tel.: 0255 564646 Postbus 77 Fax.: 0255 564644 4400 AB Yerseke E-mail: visserijonderzoek.asg@wur.nl

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Overheidsidentificatienr

Nadere informatie

Visbestanden in de Noordzee,

Visbestanden in de Noordzee, Indicator 11 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing staan veel visbestanden

Nadere informatie

p/a Sparc Advies T.a.v. Zeevisserijbedrijf C. Tanis Jaczon/Zonen C.V. De heer Martens Boswinde WE Den Haag Afdeling Visserij

p/a Sparc Advies T.a.v. Zeevisserijbedrijf C. Tanis Jaczon/Zonen C.V. De heer Martens Boswinde WE Den Haag Afdeling Visserij Postbus 68 1970 AB IJmuiden p/a Sparc Advies T.a.v. Zeevisserijbedrijf C. Tanis Jaczon/Zonen C.V. De heer Martens Boswinde 45 2496 WE Den Haag Afdeling Visserij ONDERWERP Notitie: Vangsten en discards

Nadere informatie

Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder?

Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder? Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder? Telt dit door in de aanwezigheid en vangbaarheid? 30-04-16, Marcel Rozemeijer Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken

Nadere informatie

SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij ADVIES

SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij ADVIES SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij ADVIES advies naar aanleiding van de studie betreffende het opstellen van een lijst van potentiële Habitatrichtlijngebieden in het 26 maart 2010 2

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1487 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Wind op Zee binnen de twaalfmijlszone

Wind op Zee binnen de twaalfmijlszone Wind op Zee binnen de twaalfmijlszone Indicatieve kostenschatting Amsterdam, 2 april 2013 Joost van Stralen www.ecn.nl Aanpassingen tov versie 8 maart Referentieparken buiten de 12 mijlszone zijn toegevoegd

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter, Directie Visserij De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 4 september 2008 2070828790 Viss. 2008/5042 25 september

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 112 28 januari 2016 Voorbereidingsbesluit kavel II windenergiegebied Hollandse Kust (zuid), Ministerie van Economische

Nadere informatie

Ronde Tafel Discussie Zeebaars

Ronde Tafel Discussie Zeebaars Ronde Tafel Discussie Zeebaars Vrijdag 20 maart 2015 IMARES, IJmuiden. Aanleiding Op initiatief van de kenniskring Kleinschalige Kust- en zeevisserij werd afgelopen vrijdag 20 maart 2015 een bijeenkomst

Nadere informatie

Windsnelheidseffecten achter windturbines

Windsnelheidseffecten achter windturbines Windsnelheidseffecten achter windturbines E.T.G. Bot B.H. Bulder Juli 2017 ECN-E--17-034 Management samenvatting Bij de ontwikkeling van het windpark Flevoland Noord, onder werknaam Windplan Blauw, zijn

Nadere informatie

Visvangst in de Noordzee,

Visvangst in de Noordzee, Indicator 4 september 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing zijn veel

Nadere informatie

Voorstel bijvangstenregeling

Voorstel bijvangstenregeling Voorstel bijvangstenregeling 2017-2018 Opgesteld voor: Algemene Ledenvergadering Sportvisserij Fryslân Opgesteld namens: Algemeen Bestuur Opgesteld door: Kantoor Onderwerp: Bijvangstenregeling 2017-2018

Nadere informatie

Fishy Business. IMARES: Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies. Tammo Bult: afdelingshoofd Visserij

Fishy Business. IMARES: Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies. Tammo Bult: afdelingshoofd Visserij Fishy Business IMARES: Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Tammo Bult: afdelingshoofd Visserij Wat ga ik vertellen? IMARES De Nederlandse Visserij Duurzaamheid wat is dat? Bestandsschattingen

Nadere informatie