Verslag van de Raad van Bestuur

Transcriptie

1 Verslag van de Raad van Bestuur Belangrijkste ontwikkelingen van 2010 Algemeen De sterke financiële resultaten over 2010 weerspiegelen DSM s focus op innovatie en klanten wereldwijd, en DSM s aanpak van kosten en cash. DSM werd bij dat alles geholpen door een verbeterend economisch klimaat. Binnen de Life Sciencesactiviteiten bleef de Nutrition-business zeer goed presteren, terwijl bij Pharma verbetering nodig is. De activiteiten binnen Materials Sciences lieten gedurende het jaar een significante verbetering zien, met een recordresultaat voor Polymer Intermediates. Het jaar 2010 vormde de afsluiting van een periode waarin DSM zich heeft getransformeerd tot een onderneming die zich helemaal op Life Sciences en Materials Sciences richt. DSM heeft met succes zijn Vision 2010-strategie afgerond, inclusief de verkoop van de resterende niet-kernactiviteiten binnen de beloofde termijn. Vervolgens is DSM, via een reeks belangrijke transacties, begonnen aan het opzetten van additionele sterke groeiplatforms voor de volgende fase in zijn strategie DSM in motion: driving focused growth. Voorbeelden zijn de aangekondigde acquisitie van Martek en de aangekondigde joint venture met Sinochem voor de anti-infectives business. DSM heeft er vertrouwen in dat 2010 de basis heeft gelegd voor de realisatie van zijn nieuwe strategische doelstellingen op het gebied van groei en winstgevendheid, en stelt daarom nu voor om het dividend te verhogen van 1,20 naar 1,35 in plaats van de in september 2010 aangekondigde 1,30. De resultaten over 2010 lieten een zeer sterke verbetering zien ten opzichte van het recessiejaar Met uitzondering van Pharma verbeterden alle activiteiten hun resultaten. De verbeterde businessomstandigheden en de snelle maatregelen die DSM nam als reactie op de economische teruggang resulteerden in het beste bedrijfsresultaat ooit voor de activiteiten die samen de nieuwe DSM-portfolio vormen. Voor de meeste activiteiten was de eerste helft van het jaar beter dan de tweede helft, doordat in de eerste helft hernieuwde vooraadopbouw plaatsvond verderop in de bedrijfskolom en doordat de valutakoersen veel gunstiger waren. DSM s focus op cash bleef een hoge prioriteit. De middelen uit bedrijfsactiviteiten bedroegen 1,1 miljard. In combinatie met de opbrengst uit desinvesteringen en het voorzichtige investeringsbeleid zorgde dit voor een nettoschuld van minus 108 miljoen ultimo jaar. DSM heeft daarmee een uitstekende uitgangspositie om zijn strategische ambities te realiseren. Met 19% was de autonome omzetontwikkeling in 2010 zeer sterk vergeleken met Nutrition liet een sterke volumegroei zien, bij enigszins lagere prijzen. Bij gelijkblijvende wisselkoersen bleef de omzet bij Pharma vrijwel onveranderd. Bij Materials Sciences stegen de volumes zeer sterk en waren de activiteiten van de meeste businesses terug op het niveau van voor de crisis. Vooral bij Polymer Intermediates ontwikkelden de prijzen zich zeer goed. Netto-omzet x miljoen Nutrition Pharma Performance Materials Polymer Intermediates Other activities Totaal Het bedrijfsresultaat was 752 miljoen, 74% hoger dan in Na een resultaatgroei van 17% in 2009 realiseerde Nutrition in 2010 een groei van 9%. Dit weerspiegelt het vermogen van Nutrition om zijn marktpositie te versterken op basis van zijn innovatie- en differentiatiestrategie in combinatie met een goede bedrijfsvoering. De resultaten voor Pharma waren lager. Dit had te maken met de aanhoudende problemen in de farmaceutische industrie en het eenmalige effect van griep-gerelateerde activiteiten op het gebied van steriele vaccins in Het bedrijfsresultaat voor Performance Materials was substantieel beter dan in 2009 en kwam uit boven het niveau van Polymer Intermediates presteerde uitstekend en realiseerde zijn beste resultaat ooit. Bij zowel caprolactam als acrylonitril was dit te danken aan marges. Nutrition Zowel de omzet als het bedrijfsresultaat lag in 2010 boven het niveau van De autonome omzetgroei was 2%, vooral dankzij hogere volumes. Het bedrijfsresultaat van DSM Nutritional Products en DSM Food Specialties nam verder toe dankzij goede marktomstandigheden, uitstekend presterende fabrieken, een goede beheersing van de kosten en gunstige valutakoersen. Het cluster bleef zich focussen op zijn waarde boven volume -strategie. Pharma De autonome omzetontwikkeling was -1%. Het vergeleken met 2009 veel lagere bedrijfsresultaat werd voornamelijk veroorzaakt door DSM Pharmaceutical Products, dat bleef kampen met moeilijkheden als gevolg van een geringe vraag vanuit farmaceutische ondernemingen, vertraagde goedkeuringsprocedures en het wegvallen van enkele grote contracten. Het verbeterde resultaat van de doorlopende 14

2 activiteiten van DSM Anti-Infectives woog niet geheel op tegen het verlies van marge als gevolg van de beëindiging van de productie van clavulaanzuur in Performance Materials De autonome omzetgroei bedroeg 31%. Daarmee lieten alle drie de businessgroepen een zeer sterk herstel zien ten opzichte van het zwakke jaar Bij DSM Dyneema bleven de prijzen gelijk, maar bij de andere businessgroepen stegen ze duidelijk. De omzetstijging werkte door in het bedrijfsresultaat, dat significant verbeterde, vooral dankzij hernieuwde voorraadopbouw verderop in de bedrijfskolom in de eerste helft van het jaar. De tweede helft van het jaar werd beïnvloed door gestegen grondstofprijzen. Polymer Intermediates De autonome omzetgroei was 59% dankzij zeer goede marktomstandigheden voor zowel caprolactam als acrylonitril, die de basis vormden voor een historisch hoog bedrijfsresultaat. Bedrijfsresultaat plus afschrijvingen (EBITDA), doorlopende activiteiten x miljoen Nutrition Pharma Performance Materials Polymer Intermediates Other activities (134) (122) Totaal Other activities Het bedrijfsresultaat bleef op hetzelfde niveau als in Tegenover hogere projectgerelateerde kosten stonden hogere resultaten voor enkele resterende niet-kernactiviteiten. Financiele resultaten De nettofinancieringslasten bedroegen in miljoen, 18 miljoen minder dan in De belastingdruk over het gehele jaar (doorlopende activiteiten) bedroeg 24%. Over het gehele jaar kwamen de bijzondere posten (na belastingen) uit op een verlies van 40 miljoen. De nettowinst vóór bijzondere posten bedroeg 547 miljoen. Dit was 303 miljoen hoger dan in De totale nettowinst steeg ten opzichte van 2009 met 170 miljoen en kwam uit op 507 miljoen. De nettowinst per aandeel bedroeg in ,03, tegenover 2,01 in Dankzij DSM s sterke focus op cash bedroegen de mddelen uit bedrijfsactiviteiten over het gehele jaar miljoen. Het operationeel werkkapitaal (doorlopende activiteiten) als percentage van de netto-omzet daalde van 18,6% ultimo 2009 naar 17,9% ultimo De totale middelen aangewend voor investeringen bedroegen in miljoen. Dit was 41 miljoen minder dan in 2009 ( 457 miljoen). Ten opzichte van ultimo 2009 daalde de nettoschuld met 938 miljoen, resulterend in een nettoschuld van minus 108 miljoen. Ultimo 2010 was er voor 837 miljoen geïnvesteerd in hoogrenderende termijndeposito s (looptijd 3 tot 6 maanden), die in het kasstroomoverzicht worden verantwoord als Kortlopende beleggingen. Duurzaamheid DSM is van mening dat duurzaamheid in de komende decennia een belangrijke onderscheidende factor en bron van toegevoegde waarde zal zijn. Alle duurzaamheidsdoelstellingen van DSM s Vision 2010-strategie zijn gehaald. In 2010 daalden zowel het totale energieverbruik als de emissies van broeikasgassen (in CO 2 -equivalenten) met 22%. De daling was vooral een gevolg van desinvesteringen. De energie-efficiency in 2010 was 8% beter dan in 2005, waarmee de doelstelling is gehaald. In 2010 hield DSM zijn derde wereldwijde Employee Engagement Survey. Vergeleken met het tweede onderzoek, dat in 2009 werd gehouden, verbeterde de mate van betrokkenheid van de medewerkers (het percentage dat positief scoorde) met drie procentpunt. Met deze score zit DSM binnen acht procentpunt van de externe betrokkenheidsbenchmark van sterk presterende ondernemingen (met 79% positief ), en dat is de klasse waartoe DSM wil behoren. In 2010 waren 89% van DSM s innovaties ECO+ oplossingen, vergeleken met 78% in DSM behaalde in 2010 wederom de toppositie op het gebied van duurzaamheid in de mondiale chemische sector volgens de Dow Jones Sustainability Index, net als in 2004, 2005, 2006 en

3 Als onderdeel van de nieuwe strategie, DSM in motion: driving focused growth, heeft DSM de ambitie uitgesproken om de volgende stap te zetten op het gebied van duurzaamheid, van verantwoordelijkheid naar business driver. Meer informatie hierover kan worden gevonden in het hoofdstuk DSM in motion: driving focused growth. Vanaf het eerste kwartaal van 2011 gaat DSM een aantal duurzaamheidskentallen rapporteren. Tegelijk met de cijfers over 2010 publiceert DSM ook zijn eerste Integrated Annual Report, een combinatie van jaarverslag en Triple P verslag. De transparantie waarmee DSM over duurzaamheid rapporteert is eens te meer tot uitdrukking gekomen in de toekenning van de GRI A+ status aan het Integrated Annual Report. Vision 2010 Er is een eind gekomen aan het tijdvak waarvoor DSM de strategie Vision 2010 Building on Strengths had geformuleerd. Kort samengevat bouwde deze strategie voort op DSM s track record voor wat betreft transformatie van de portfolio en werd de focus op Life Sciences en Materials Sciences er versneld mee aangescherpt. Deze focus werd gevoed door vier belangrijke maatschappelijke trends: klimaatverandering, gezondheid en welzijn, functionaliteit en performance, en opkomende economieën. Een belangrijk onderdeel van de strategie was erop gericht van Life Sciences en Materials Sciences activiteiten met een aantrekkelijk groeipotentieel te maken, niet alleen afzonderlijk maar ook in combinatie. Er zijn veel mogelijkheden voor kruisbestuiving tussen Life Sciences en Materials Sciences intern de X-factor genoemd. DSM is ervan overtuigd dat biotechnologie, een techniek die traditioneel wordt geassocieerd met Life Sciences, in toenemende mate een rol zal spelen bij de ontwikkeling van nieuwe, groenere en schonere (bio)materialen, terwijl hoogwaardige materialen steeds meer zullen worden ingezet in medische toepassingen op het gebied van Life Sciences. De Emerging Business Areas creëren groeiplatforms die zijn gebaseerd op de sterktes en synergieën die samenhangen met DSM s posities in Life Sciences en Materials Sciences. Tot de belangrijkste bouwstenen van de in september 2007 aangekondigde versnelde Vision 2010-transformatie behoren het in hoger tempo omvormen van de activiteitenportfolio, het formuleren van ambitieuze nieuwe doelstellingen, maatregelen die betrekking hebben op de aandeelhouders van DSM en een versterking van DSM s Triple P-beleid. Niet alleen is de Vision 2010-doelstelling om tussen 2006 en miljard extra omzet te genereren uit innovatie ruimschoots gehaald, DSM is er ook in geslaagd om het aantal nieuwe producten te verhogen. DSM wordt nu gezien als technologieleider op het gebied van tweede-generatie biobrandstoffen en biogebaseerde materialen. Door alert, krachtig en effectief in te spelen op de veranderende economische omstandigheden (door zich te focussen op kosten, cash en werkkapitaal en de nettoschuld te verkleinen) zonder van de uitgezette koers af te wijken (door zich te blijven concentreren op klanten, innovatie en DSM s kernwaarde: duurzaamheid) is DSM, zoals uit de resultaten blijkt, als een sterkere onderneming uit de periode van economische teruggang tevoorschijn gekomen. Omvorming van de activiteitenportfolio In de afgelopen drie jaar heeft DSM zich door de verkoop van niet-kernactiviteiten en door selectieve acquisities omgevormd tot een onderneming die zich geheel richt op Life Sciences en Materials Sciences. Desinvesteringen DSM heeft de verkoop van DSM Agro en DSM Melamine aan Orascom Construction Industries afgerond. Het vroegere DSM Agro, nu OCI Agro, produceert ammoniak en kunstmest met een hoog stikstofgehalte voor grasland en landbouwgewassen en is daarmee marktleider in Nederland en een van de marktleiders in Duitsland, Frankrijk en België. Het vroegere DSM Melamine, nu OCI Melamine, is de grootste melamineproducent ter wereld. In 2009 realiseerden de twee businessgroepen met 779 medewerkers een gezamenlijke omzet van 489 miljoen. DSM heeft Citrique Belge verkocht aan Adcuram (Duitland). DSM rapporteerde een boekverlies van circa 40 miljoen als gevolg van deze transactie, hoewel de verkoopprijs, afgezet tegen de winst van het bedrijfsonderdeel, alleszins redelijk is. Circa 250 medewerkers gingen na afronding van de verkoop over naar de nieuwe eigenaar. Een andere desinvestering die werd afgerond was die van DSM Special Products B.V., dat werd verkocht aan Emerald Performance Materials (eigendom van een dochteronderneming van Sun Capital Partners). DSM Special Products maakt onder andere Purox B en Purox C, ingrediënten die worden gebruikt in voedingsmiddelen en diervoeder, evenals in allerlei industriële toepassingen. Verder produceert de onderneming het gezondheidsbevorderende diervoederingrediënt VevoVitall, dat door DSM Nutritional Products verkocht blijft worden. DSM Special Products had ongeveer 125 medewerkers in Rotterdam 16

4 en Sittard-Geleen, die na afronding van de verkoop allen naar de nieuwe eigenaar overgingen. De businessunit Thermoplastic Elastomers (Sarlink ), een onderdeel van de businessgroep DSM Elastomers, is verkocht aan Teknor Apex Company. In het vierde kwartaal van 2010 rapporteerde DSM een bescheiden boekwinst op deze transactie. Ongeveer 90 medewerkers gingen na afronding van de verkoop over naar de nieuwe eigenaar. DSM bereikte ook overeenstemming over de verkoop van het resterende deel van DSM Elastomers aan LANXESS voor een bedrag van 310 miljoen, exclusief liquide middelen en vrij van schuld. De voorgenomen verkoop zal naar verwachting in de eerste maanden van 2011 worden afgerond, afhankelijk van de voortgang van de gebruikelijke goedkeurings- en meldingsprocedures bij toezichthoudende en andere instanties. DSM verwacht na de closing een boekwinst van ruim 100 miljoen te rapporteren als gevolg van de transactie. Circa 420 werknemers zullen na afronding van de verkoop overgaan naar de nieuwe eigenaar. De aangekondigde desinvestering van DSM Elastomers markeert de laatste stap in de transformatie van DSM, die begon met de aankondiging in september 2007 van een desinvesteringsprogramma als onderdeel van het versnelde Vision 2010-programma. De totale opbrengst van de desinvesteringen - inclusief die van de voorgenomen verkoop van DSM Elastomers - zal naar verwachting circa 1,2 miljard bedragen. Acquisities In december 2010 maakten DSM en Martek Biosciences Corporation bekend dat zij een definitieve overeenkomst hebben gesloten waarbij DSM alle uitstaande gewone aandelen Martek zal verkrijgen voor USD 31,50 per aandeel in contanten voor een totaal bedrag van ongeveer USD miljoen. De transactie is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen van DSM en wordt ondersteund door de Board of Directors van Martek. De eerste stap van deze transactie, het biedingsproces, werd op 18 februari 2011 succesvol afgerond, en de transactie zal naar verwachting eind februari 2011 worden afgerond. De aankoop van Martek, een in de Verenigde Staten gevestigde producent van hoogwaardige producten van microbiële oorsprong die de gezondheid en het welzijn via de voeding bevorderen, wordt de eerste grote acquisitie van DSM na de succesvolle transformatie van DSM tot Life Sciences en Materials Sciences-onderneming. Deze transactie is geheel in lijn met de strategie die DSM heeft geformuleerd voor zijn Nutrition-cluster ( voortzetting van waardegroei ) en voegt een nieuw groeiplatform toe op het gebied van gezonde en natuurlijke ingrediënten voor zuigelingenvoeding en andere toepassingen in voedingsmiddelen en dranken, waarbij de nadruk ligt op meervoudig onverzadigde vetzuren zoals microbieel Omega-3 DHA (docosahexaeenzuur) en Omega-6 ARA (arachidonzuur). DSM heeft bekendgemaakt dat de onderneming van plan is om voor ongeveer 48 miljoen een belang van 51% te verwerven in de Taiwanese onderneming AGI Corporation (AGI) door middel van een inschrijving op nieuw uit te geven aandelen in combinatie met een openbaar bod op bestaande aandelen, onder voorbehoud van goedkeuring door AGI en de succesvolle afronding van de gebruikelijke goedkeurings- en meldingsprocedures. AGI levert een breed scala aan milieuvriendelijke, onder invloed van UV (ultraviolet) licht uithardbare harsen en andere producten, die worden gebruikt in coatings voor papier, hout en kunststof en in inkten voor grafische toepassingen. DSM heeft het volledig eigendom verkregen van de polyamide 6 (PA6) polymerisatiefabriek van Nylon Polymer Company LLC (NPC) in Augusta (Georgia, Verenigde Staten. DSM Chemicals North America en Shaw Industries waren voorheen joint venturepartners in NPC. Voor DSM Engineering Plastics betekent de verwerving van het volledig eigendom van de PA6 polymeerfabriek een belangrijke stap in zijn strategie om zijn geografische bereik te vergroten, onder andere door uitbreiding in Zuid-Amerika. De onderneming realiseert hierdoor ook volledige integratie in de PA6-keten, inclusief caprolactam, polymeer en compounds, in Noord-Amerika. DSM Engineering Plastics heeft de overname van de Novamid polyamide-activiteiten van Mitsubishi Chemical Corporation in ruil voor DSM's Xantar polycarbonaatactiviteiten afgerond. Voor beide activiteiten bedraagt de netto-jaaromzet circa 90 miljoen. De ruil past goed in de strategie van beide ondernemingen. DSM Biologics, een businessunit van DSM Pharmaceutical Products, heeft de bedrijfsmiddelen en bijbehorende business van de Rhobust TM technologie voor farmaceutische en andere toepassingen van Upfront Chromatography A/S (Denemarken) overgenomen. Hierdoor heeft DSM Biologics alle rechten verkregen voor de commercialisering van de Rhobust TM technologie op diverse gebieden, inclusief de farmaceutische industrie. 17

5 DSM Nutritional Products heeft Microbia, Inc. in Lexington (Massachusetts, Verenigde Staten) overgenomen van Ironwood Pharmaceuticals, Inc. Microbia is een succesvolle R&Dspecialist op het gebied van industriële biotechnologie. De onderneming heeft een technologieplatform ontwikkeld waarmee natuurlijke carotenoïden van hoge kwaliteit (inclusief bèta-caroteen en canthaxanthine), voedingsmiddelen en andere specialty-materialen en -chemicaliën kunnen worden geproduceerd uit hernieuwbare grondstoffen. Partnerships DSM heeft overeenstemming bereikt met Sinochem Group over de oprichting van een 50/50 wereldwijde joint venture waarin de businessgroep DSM Anti-Infectives wordt ondergebracht. De transactie is afhankelijk van het verkrijgen van goedkeuring van de regelgevende instanties (ook in China) en de gebruikelijke goedkeuringsprocedures bij de mededingingsautoriteiten in de EU en elders. Daarnaast zal de ondernemingsraden van DSM worden gevraagd om advies uit te brengen over de voorgenomen transactie. De partijen verwachten dat de transactie in het tweede kwartaal van 2011 kan worden afgerond. De overeenkomst zal dan met terugwerkende kracht per 1 januari ingaan. Als onderdeel van de joint venture-overeenkomst zal Sinochem Group een kapitaalbelang van 50% nemen in DSM Anti- Infectives voor een totaal bedrag van 210 miljoen in contanten, exclusief liquide middelen en vrij van schuld. Het hoofdkantoor van de joint venture wordt gevestigd in Azië. Het huidige personeel van DSM Anti-Infectives, in totaal circa 2000 mensen wereldwijd, gaat over naar de nieuwe entiteit. De joint venture zal alle huidige activiteiten van DSM Anti-Infectives wereldwijd gaan omvatten. DSM en Roquette Frères, een wereldwijde producent van zetmeel en afgeleide producten, hebben een joint ventureovereenkomst getekend voor de productie, commercialisatie en marktontwikkeling van bio-barnsteenzuur, afhankelijk van goedkeuring van de regelgevende instanties en succesvolle afronding van de meldingsprocedures. De vorming van de joint venture is een nieuwe stap na de succesvolle samenwerking tussen DSM en Roquette in het kader van een overeenkomst voor gezamenlijke ontwikkelingsactiviteiten. De twee ondernemingen werken sinds begin 2008 samen aan de ontwikkeling van fermentatietechnologie voor de productie van barnsteenzuur op biologische basis. De eerste testhoeveelheden van deze hernieuwbare en veelzijdige chemische bouwsteen die wordt toegepast bij de productie van polymeren, harsen en veel andere producten zijn al geproduceerd in een in 2009 gebouwde demonstratiefabriek in Lestrem (Frankrijk). De positieve resultaten van deze samenwerking hebben tot de vorming van de nieuwe joint venture geleid. DSM en het Nederlandse biofarmabedrijf Crucell N.V., dat op het punt staat te worden overgenomen door Johnson & Johnson, hebben een uitbreiding aangekondigd van de activiteiten in hun bestaande joint venture, het PERCIVIA PER.C6 Development Center in Cambridge (Massachusetts, Verenigde Staten). Deze onderneming wordt van ontwikkelcentrum omgevormd tot een volwaardige biofarmaceutische onderneming voor de ontwikkeling van op PER.C6 gebaseerde bio-better eiwitten en monoklonale antilichamen en voor wereldwijde licentiëring van de PER.C6 menselijke cellijn voor de productie door derden van monoklonale antilichamen en andere eiwitten. De joint venture, waarin DSM en Crucell evenveel aandelen bezitten, krijgt als naam PERCIVIA LLC. DSM Biologics heeft voorlopige overeenkomsten getekend voor de vorming van een partnership met de regering van Queensland en die van het Gemenebest Australië voor het ontwikkelen, bouwen en bedrijven van de eerste grote Australische productiefaciliteit voor biofarmaceutische medicijnen op basis van zoogdiercellen. Deze fabriek, met een oppervlak van meer dan 6500 vierkante meter, komt in Brisbane te staan en gaat diensten verlenen op het gebied van procesontwikkeling op basis van zoogdiercellen en cgmp (current Good Manufacturing Practices) klinische en commerciële productie. De Australische regering verschaft het benodigde kapitaal voor de fabriek, die deel uitmaakt van het Queensland 10 Year Biotechnology Strategic Plan. DSM verschaft geen kapitaal maar levert de technologische expertise voor het ontwerp en opzetten van de activiteiten en gaat bij de productie gebruikmaken van zelf ontwikkelde technologieën. DSM en DuPont hebben bekendgemaakt dat ze zijn overeengekomen een joint venture op te richten voor de ontwikkeling, productie en commercialisatie van geavanceerde biomedische materialen voor chirurgische toepassingen. Hiervoor moet nog goedkeuring worden verkregen van de Europese Unie. DSM en DuPont nemen elk een aandeel van 50% in de joint venture, die Actamax Surgical Materials LLC komt te heten. De joint venture gaat zich richten op de markt voor chirurgische materialen voor wondafdichting, barrièremiddelen tegen verkleving en kleefmiddelen voor het afdichten van wonden. Met meer dan 100 miljoen operaties per jaar is dit een grote en onderbediende markt. De resultaten van veel chirurgische ingrepen zouden positief beïnvloed kunnen worden door de volgende generatie materialen die de joint venture aan het ontwikkelen is. 18

6 Prestaties meten In de periode heeft DSM zijn portfolio sterker en duidelijker gefocust. Tegelijkertijd is de Vision 2010-strategie succesvol afgerond, ondanks de sterkste economische teruggang van de laatste 70 jaar. Doelstellingen Vision 2010 Realisatie 2010 Doelstelling 2010 Bij het formuleren van de doelstellingen van de versnelde Vision 2010-strategie werd ervan uitgegaan dat zich geen algemene economische en marktcondities zouden voordoen die specifiek voor DSM een nadelige invloed zouden hebben. DSM heeft de meeste (zij het niet alle) doelstellingen van de versnelde Vision 2010-strategie gehaald, inclusief de doelstellingen ten aanzien van de omzet in China, de omzet uit innovatie en de EBITDA-marge voor Nutrition en de duurzaamheidsdoelstellingen. Een doelstelling die niet werd gehaald was de EBITDA-marge voor het cluster Pharma, dat de laatste jaren te maken heeft gehad met aanzienlijke problemen en een veranderende markt. De EBITDA-marges voor Performance Materials en Polymer Intermediates stegen in 2010 maar de doelstellingen werden niet helemaal gehaald, hoewel de EBITDA-marge voor Polymer Intermediates in 2010 hoger was dan de doelstelling voor de gehele Vision 2010-periode. De volgende tabel geeft de doelstellingen van Vision 2010 en de voortgang die in 2010 is geboekt bij het bereiken daarvan. Autonome omzetgroei 19% 1 gemiddeld > 5% per jaar EBITDA / netto-omzet per cluster: - Nutrition 23,4% > 18% - Pharma 8,8% > 19% - Performance Materials 11,9% > 17% - Polymer Intermediates 2 16,4% > 13% Groei uit innovatie 1,3 miljard 1 miljard Omzet in China USD 1,6 miljard USD 1,5 miljard CFROI 4 9,2% WACC (7,5%) basispunten Duurzaamheid alle behaald - Behoud toppositie op belangrijke duurzaamheidsranglijsten - Bereiken van leiderschap in industriële (witte) biotechnologie - Voortdurende verbetering van ecologische voetafdruk - Meer divers personeelsbestand - Vermindering energieverbruik per eenheid product met 8% in de periode Total shareholder return Boven het 130% vs. 146% van de referentiegroep 3 gemiddelde van de referentiegroep 1 Gemiddelde over de periode : 5% 2 Gemiddelde over de cyclus : 9,2% 3 Total shareholder return DSM: 131%, referentiegroep 151%. De referentiegroep bestaat uit AkzoNobel, BASF, Clariant, Danisco, DuPont, EMS Chemie Holding, Kerry, LANXESS, Lonza Group, Novozymes, Rhodia en Solvay. 4 Gerealiseerd in vier van de vijf Vision 2010-jaren Aandeelhouderswaarde Een overzicht van de koersontwikkeling van het aandeel DSM in 2010 is te vinden op pagina 134 van het Integrated Annual Report. De onderneming stelt de Jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor een verhoogd dividend vast te stellen van 1,35 per gewoon aandeel, waarvan 0,40 reeds is uitgekeerd als interim-dividend. Dit is 12,5% meer dan het dividend over Meer informatie over DSM s dividend is te vinden op pagina 64 en op pagina 134 van het Integrated Annual Report. 19

7 Marktgedreven groei en innovatie Marktgedreven groei en innovatie was een van de pijlers van DSM s Vision 2010-strategie en heeft een significante groeibijdrage geleverd. In 2010 bedroeg de autonome omzet uit doorlopende activiteiten 19%, waarvan 13% door hogere volumes en 6% door hogere prijzen. De gemiddelde autonome omzetgroei in de periode bedroeg 5%. DSM is trots dat de in Vision 2010 geformuleerde doelstelling om in 2010 ten opzichte van miljard extra omzet uit innovatie te genereren ruimschoots is gehaald. In 2010 werd voor circa miljoen aan omzet uit innovatie gerealiseerd, tegenover ongeveer 810 miljoen in De laatste jaren heeft DSM in China groeicijfers van gemiddeld rond 20% per jaar gerealiseerd. In 2010 bedroeg de omzet in China USD miljoen, 37% meer dan in 2009 en een nieuw record voor de onderneming. DSM is trots dat de omzetdoelstelling voor 2010 oorspronkelijk USD 1 miljard, maar in 2007 verhoogd naar USD 1,5 miljard is overtroffen. De onderneming wil de omzet in China verder opvoeren naar USD 3,0 miljard in Omzet in China x USD miljoen Een aanvullende doelstelling was dat DSM een intrinsiek innovatieve onderneming moest worden, met innovatiepraktijken van de hoogste orde, een bovengemiddeld rendement op de investeringen in innovatie en medewerkers bij wie innovatie in het bloed zit. Meer informatie over DSM s vorderingen op het gebied van innovatie is te vinden vanaf pagina 71 van het Integrated Annual Report Uitbreiding in opkomende economieën DSM bleef groeien in opkomende economieën. Uitgedrukt als percentage van de totale omzet steeg de omzet in de opkomende economieën (Centraal- en Oost- Europa, Latijns- Amerika, China en Emerging Asia Pacific) van 32% in 2009 naar 36% in In 2005 bedroeg dit percentage 20%. In het kader van de nieuwe concernstrategie zal DSM vanaf 2011 rapporteren over snelgroeiende economieën, waarmee economieën met een sterk groeiend BNP worden bedoeld. Hoewel er duidelijk verschillen bestaan tussen de diverse opkomende economieën, heeft DSM s versterkte focus op deze landen rendement opgeleverd. DSM heeft al een aantal jaren een belangrijke positie in China. Dit land is zich aan het omvormen van de werkplaats van de wereld tot een van de toonaangevende wereldeconomieën met de hoogste groeicijfers, waarin innovatie een steeds belangrijkere rol speelt. China is een van de grootste markten ter wereld geworden, wat gepaard ging met een stijgende vraag naar Life Sciences en Materials Sciences-producten. De economische welvaart en de sterke binnenlandse vraag, gestimuleerd door sterk stijgende inkomens, zullen naar verwachting de economische groei aandrijven in de komende decennia. In 1998 bedroeg DSM s omzet in China minder dan USD 100 miljoen. In 2005 was dat meer dan verzesvoudigd naar meer dan USD 600 miljoen. DSM bleef ook in 2010 investeren in China. DSM Nutritional Products opende zijn vierde premixfabriek in Changchun City in de provincie Jilin. Na de fabrieken in het oosten (Shanghai), noorden (Shandong) en zuiden (Hunan) betekent deze nieuwe fabriek in het noordoosten van het land een verdere uitbreiding van DSM s premixactiviteiten in China. DSM tekende verder een kaderovereenkomst met Chengdu Modern Industry Park voor een investering in de volgende, vijfde premixfabriek in Pixian County, Sichuan. In het derde kwartaal van 2010 werd begonnen met de bouw van deze fabriek, die naar verwachting in het derde kwartaal van 2011 in bedrijf kan worden genomen. DSM Composite Resins versterkte zijn innovatievermogen in China met de opening van een nieuw Research & Development Center op de DSM Campus in Shanghai. Het nieuwe centrum werd in november 2010 officieel geopend, nadat eerder al de locatie voor technische dienstverlening van DSM Composite Resins in Nanjing was uitgebreid. Het nieuwe Shanghai Composite R&D Center beschikt over een hoog opgeleide bezetting en kan worden gebruikt voor alle benodigde onderzoeksactiviteiten, van harsformulering tot toepassingsontwikkeling voor composieten. Bovendien wordt dit het wereldwijde center of excellence voor ontwikkelingen op het gebied van pultrusie en brandbaarheid, rookontwikkeling en toxiciteit. 20

8 India en Brazilië lieten positieve ontwikkelingen zien en de diverse DSM-ondernemingen in deze landen behaalden goede resultaten. Ook in Rusland waren de signalen het gehele jaar positief. In januari 2011 kondigden DSM en KuibyshevAzot OJSC (KA) een strategische samenwerking aan in de vorm van twee joint ventures tussen DSM Engineering Plastics en KA. In beide krijgt DSM Engineering Plastics een meerderheidsbelang, terwijl KA een licentie krijgt voor toepassing van de technologie van DSM Fibre Intermediates voor de productie van cyclohexanon. De twee joint ventures van DSM Engineering Plastics en KA gaan zich bezighouden met de marketing en verkoop van technische kunststoffen in Rusland en de andere leden van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten en met de productie van compounds voor deze kunststoffen in een fabriek in Togliatti (Rusland). Verder omvat de strategische samenwerking het verlenen van een licentie voor toepassing van DSM s cyclohexanontechnologie in KA s caprolactamfabriek in Togliatti. Daarmee kan de capaciteit van deze fabriek verder worden verhoogd om te kunnen voldoen aan de stijgende vraag naar deze grondstof voor polyamide 6. DSM Nutritional Products heeft een joint venture-overeenkomst gesloten met Tatenergo JSC (Republiek Tatarstan) voor de bouw van een premixfabriek voor diervoedings en -gezondheidsproducten in de Republiek Tatarstan. Hiermee bevestigt DSM eens te meer zijn commitment ten aanzien van uitbreiding van de wereldwijde activiteiten op het gebied van micronutriëntpremixes en ten aanzien van businessontwikkeling in de Russische Federatie. DSM Engineering Plastics en de Automotive Research Association of India maakten bekend dat zij hun krachten gaan bundelen om de automobielindustrie in India te ondersteunen. De resulterende synergie zal leiden tot duurzame oplossingen voor de automobielindustrie op basis van de gezamenlijke kennis van beide partijen op het gebied van de eisen die de industrie stelt en de interactie met toepassingen en materialen. DSM Composite Resins en Kemrock Industries & Exports hebben een overeenstemmingsverklaring getekend voor de vorming van een joint venture voor de productie van specialtyharsen op basis van onverzadigd polyester en vinylester in India. De samenwerking met DSM zal Kemrock in staat stellen zijn expertise op het gebied van composietproductie te versterken en af te stemmen op wereldwijde standaarden. DSM versterkt hiermee zijn aanwezigheid in India, verdiept zijn technische kennis en optimaliseert de relaties met klanten wereldwijd. DSM heeft de activiteiten op het gebied van onverzadigde polyesterharsen van Dyo Boya Fabrikalari Sanayi ve Tic. A.S. (DYO) in Turkije overgenomen. Daarnaast hebben beide partijen een loonwerkovereenkomst voor de lange termijn afgesloten ter ondersteuning van de locale productie van DSM s specialtyharsen op basis van onverzadigd polyester voor de Turkse markten. Operational excellence Operational excellence is belangrijk voor het duurzaam creëren van waarde. DSM heeft een sterk track record als het gaat om efficiencyverhogende maatregelen die een duidelijk prestatieverbeterend effect hebben en bijdragen aan de winst. Door middel van diverse initiatieven en programma s worden de businesses geholpen hun focus op cash te versterken en hun kostenefficiency en marges te verbeteren. Enkele voorbeelden zijn de initiatieven en programma s die zich richten op: - pricing excellence en klantensegmentatie; - cashgeneratie door verkorting van de cash conversion cycle; - optimale benutting van fabrieken en operationele efficiency; - verbetering van inkoopperformance en van de beheersing van indirecte uitgaven (technische goederen en diensten, facilitaire goederen en diensten, ICT en logistiek). Daarnaast zullen ook functional excellence-initiatieven worden ontplooid ter ondersteuning van de aanjagers van de groei. De functional excellence-groepen zullen ervoor zorgen dat DSM s prestaties even goed zijn als, of beter zijn dan, die van vergelijkbare ondernemingen, en dat de binnen de onderneming beschikbare kennis ten volle wordt benut. Deze programma s leveren niet alleen afzonderlijk maar ook in synergie voordelen op. Als een fabriek bijvoorbeeld betrouwbaar functioneert, is dat van invloed op het niveau van de veiligheidsvoorraad. Als reactie op de economische teruggang in 2009 heeft DSM stringente maatregelen doorgevoerd om de kasstroom en het bedrijfskapitaal te beheersen en de kosten terug te brengen. Daarbij is DSM s wereldwijde personeelsbestand met ongeveer 1200 banen verminderd en zijn de kosten met meer dan 200 miljoen per jaar verlaagd. In 2010 steeg DSM s operationele werkkapitaal (doorlopende activiteiten) in absolute zin naar miljoen, maar als percentage van de netto-omzet daalde het van 18,6% in 2009 naar 17,9% in DSM streeft ernaar om het operationele werkkapitaal als percentage van de netto-omzet beneden 19% te houden. De kasstroom uit bedrijfsactiviteiten bedroeg in miljoen. 21

9 Duurzaamheidsstrategie DSM s missie richt zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven voor huidige en toekomstige generaties. Deze missie wordt ondersteund door de kernwaarde van de onderneming, die inhoudt dat DSM s activiteiten moeten bijdragen aan een duurzamere wereld. Onder duurzaam verstaat DSM voorzien in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee de mogelijkheden van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Dit is de breed geaccepteerde definitie die in 1987 door de Commissie Brundtland werd gepubliceerd. Net als die Commissie is DSM van mening dat duurzaamheid wordt bereikt door waarde te creëren langs drie dimensies tegelijk: People, Planet en Profit, oftewel mens, milieu en economie. Duurzaamheid heeft de aandacht van de gehele Raad van Bestuur, waarbij voorzitter Feike Sijbesma als eerste aanspreekpunt fungeert. Duurzaamheid is bij DSM georganiseerd in een netwerk dat wordt ondersteund door de afdeling Corporate Sustainable Development onder verantwoordelijkheid van de Company Secretary, die rechtstreeks aan de bestuursvoorzitter rapporteert. Verder leiden leden van de Raad van Bestuur diverse duurzaamheidsprojecten en -gebieden, zoals DSM s samenwerking met het Wereldvoedselprogramma (Stephan Tanda), Diversiteit (Feike Sijbesma), Base of the Pyramid (Feike Sijbesma) en VGM (Veiligheid, Gezondheid en Milieu) (Nico Gerardu). Naast de afdeling Corporate Sustainable Development heeft DSM een speciale afdeling Corporate Operations & Responsible Care, die onder andere verantwoordelijk is voor alle VGM-zaken op concernniveau. Het lijnmanagement wordt ondersteund door Sustainability Champions in alle businessgroepen en in het DSM Innovation Center en VGM-managers op businessgroepniveau. De DSM SHE Council, waarin alle VGM-managers van de businessgroepen zitting hebben, speelt een belangrijke rol bij het uitwisselen van ervaringen, het ontwikkelen van practices en de communicatie met betrekking tot VGM-zaken. Op deze wijze heeft DSM de functionele, op resultaten gefocuste netwerkbenadering van duurzaamheid geïntegreerd en versterkt met een businessbenadering, waarbij de focus ligt op businesskansen die ontstaan door duurzame ontwikkeling. strategisch belang is voor DSM. Verdere informatie hierover is te vinden op pagina 45. Als onderdeel van de nieuwe strategie, DSM in motion: driving focused growth, heeft DSM de ambitie uitgesproken om de volgende stap te zetten op het gebied van duurzaamheid, van verantwoordelijkheid naar business driver. De strategie op het gebied van duurzaamheid wordt in meer detail besproken in het hoofdstuk DSM in motion: driving focused growth. DSM kiest bewust voor een bredere benadering van duurzaamheid. Van een interne waarde en een instrument om een verantwoorde bijdrage te leveren aan de samenleving is duurzaamheid uitgegroeid tot een strategische business driver. DSM s strategie is nauw verbonden met de missie van de onderneming om de kwaliteit van leven voor huidige en toekomstige generaties te verbeteren. DSM is van mening dat duurzaamheid in de komende decennia de belangrijkste onderscheidende factor en bron van toegevoegde waarde zal zijn en dat DSM zich in een unieke positie bevindt om nieuwe mogelijkheden voor waardecreatie op dit gebied te benutten. De onderneming heeft nieuwe, uitdagende businessambities geformuleerd voor duurzaamheid. In 2015 zullen ECO+ producten goed zijn voor meer dan 80% van de innovatiepijplijn en tegen de 50% van de totale netto-omzet uit lopende activiteiten (vergeleken met naar schatting 34% in september 2010). Deze ontwikkelingen laten zien dat DSM zich inzet om duurzame waarde te creëren. Om deze ambitieuze doelen te verwezenlijken gaat DSM duurzaamheid inbedden in al zijn activiteiten (zie pagina 72 voor een definitie van ECO+). Duurzaamheidsambities, Dow Jones Sustainability Index: toppositie (SAM Gold Class, oftewel een totale score van ten minste 75%, met minder dan 5% verschil met de SAM sectorleider) - ECO+ (innovatie): minstens 80% van pijplijn is ECO+ - ECO+ (lopende activiteiten): van ongeveer 34% richting 50% - Energie-efficiency: 20% verbetering in 2020 vergeleken met Emissies van broeikasgassen: -25% (absoluut) in 2020, vergeleken met Engagement Survey: richting High Performance Norm - Diversiteit & Mensen: nader te definiëren in 2011 De Commissie Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een subcommissie van de Raad van Commissarissen. Het feit dat deze commissie is ingesteld geeft aan dat duurzaamheid van 22

10 Voortgang bij de implementatie van de principes van het VN Global Compact In 2007 sloot DSM zich aan bij het Global Compact-initiatief van de Verenigde Naties. DSM blijft zich inzetten om zijn activiteiten en strategie af te stemmen op de principes van het Global Compact op het gebied van mensenrechten, arbeid, het milieu en het tegengaan van corruptie. DSM staat volledig achter de beginselen van het Global Compact en neemt verdere maatregelen om deze te integreren in zijn bedrijfsactiviteiten. De volgende tabel geeft aan op welke pagina s van het Integrated Annual Report DSM rapporteert over de relevante waarden en activiteiten. DSM - Principes VN Global Compact 1 Relevante pagina's in het Integrated Annual Report Principe 1 Steun voor mensenrechten DSM Code of Business Conduct (zie pagina 51) Principe 2 Uitsluiting van schending van mensenrechten DSM Code of Business Conduct (zie pagina 51) Principe 3 Naleving recht op vrijheid van vakvereniging DSM Code of Business Conduct (zie pagina 51) Principe 4 Afschaffing van alle vormen van gedwongen arbeid DSM Code of Business Conduct (zie pagina 51) Principe 5 Afschaffing van kinderarbeid DSM Code of Business Conduct (zie pagina 51) Principe 6 Bestrijding van discriminatie DSM Code of Business Conduct (zie pagina 51) Principe 7 Voorzorgsmaatregelen ter bescherming milieu Pagina 11, 37-45, Principe 8 Initiatieven om milieubesef te bevorderen Pagina 11, 37-45, Principe 9 Verspreiding van milieuvriendelijke technologieën Pagina 11, 37-45, Principe 10 Maatregelen om corruptie tegen te gaan DSM Code of Business Conduct (zie pagina 51) 1 In 2010 hernieuwde DSM zijn commitment ten aanzien van het Global Compact CEO Water Mandate (zie pagina 30 voor meer informatie). Voortgang met betrekking tot duurzaamheid in 2010 Veel DSM-producten en -diensten dragen bij aan een verbetering van de ecologische prestaties door bijvoorbeeld vermindering van de CO 2 - en andere broeikasgas-emissies in de waardeketen. In 2010 bestond 89% van DSM s innovaties uit ECO+ oplossingen, vergeleken met 78% in Verder houdt DSM bij het selecteren en beoordelen van leveranciers expliciet rekening met duurzaamheid door een gedragscode voor leveranciers toe te passen die is gebaseerd op de Code of Business Conduct van de onderneming. Eind 2010 hadden meer dan 90% van DSM s leveranciers deze code ondertekend. In 2010 is de gedragscode voor leveranciers geactualiseerd en aangepast aan DSM s missieverklaring en de DSMCode of Business Conduct (gebaseerd op duurzaamheid als DSM s kernwaarde) die in 2010 is geïntroduceerd. DSM s duurzaamheidsprogramma voor leveranciers heeft betrekking op zowel wereldwijde leveranciers, die goed zijn voor zo n 60% van DSM s externe uitgaven, als plaatselijke leveranciers. De twee hoofdelementen van het programma zijn compliance en verkleining van de ecologische voetafdruk. Tussen 2007 en eind 2010 ontving DSM 263 zelfbeoordelingen van leveranciers die samen 28% van de externe uitgaven vertegenwoordigden. In dezelfde periode voerde DSM audits uit bij 76 leveranciers die goed waren voor 11% van de externe uitgaven. Voor de meeste leveranciers was het auditresultaat een A (zeer goed; geen afwijkingen) of B (goed; enkele kleine afwijkingen). Voor zo n 10% was de score C (matig), en voor deze leveranciers zijn vervolgprogramma s gestart. Geen enkele leverancier kreeg een D als score (onacceptabel). In 2011 zal DSM een onafhankelijke auditor verzoeken om ongeveer twintig audits uit te voeren bij leveranciers om de hoge kwaliteit van de auditprocedure verder te waarborgen en te zorgen dat de uitkomsten van deze audits onbetwistbaar zijn. DSM werkt samen met zijn leveranciers om ervoor te zorgen dat in 2020 hun koolstofvoetafdruk 20% kleiner is dan in Dit heeft al geleid tot een aantal incrementele verbeteringen in de vorm van efficiëntere syntheseroutes. Er staan ook een aantal radicale verbeteringen op stapel (leveranciers die chemische processen vervangen door biologische processen met hernieuwbare grondstoffen, en energieleveranciers die met doorbraken komen op het gebied van hernieuwbare energie). DSM behaalde in 2010 weer de toppositie op het gebied van duurzaamheid in de mondiale chemische sector volgens de Dow Jones Sustainability Index. Van 2004 tot 2006 en in 2009 was DSM ook de wereldwijde nummer één in deze sector en in 2007 en 2008 behoorde de onderneming tot de top. 23

11 DSM is voortdurend in dialoog met stakeholders zoals (vak)organisaties en netwerken, de Verenigde Naties, overheidsorganen en niet-gouvernementele organisaties. De onderneming is ook betrokken bij diverse wereldwijde en lokale maatschappelijke ondersteuningsprogramma s, waarvan de samenwerking met het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties een in het oog springend voorbeeld is. Zie pagina s 39, 41, 54 en 79 van het Integrated Annual Report voor meer informatie hierover. De eisen van de samenleving veranderen en deze samenwerkingsverbanden geven DSM inzicht in manieren om een duurzame bijdrage te leveren en duurzame waarde toe te voegen voor zijn stakeholders. Dit leidt tot gezamenlijke inspanningen om beleidsmakers te beïnvloeden op onderwerpen zoals verborgen honger en tot verdere ontwikkeling van kennis en producten zoals NutriRice en MixMe. Tevens fungeren deze samenwerkingsverbanden als katalysator voor activiteiten samen met organisaties zoals UNICEF en GAIN (Global Alliance for Improved Nutrition). DSM werkt samen met deze organisaties aan opschaling van deze voedingsinitiatieven. DSM heeft in 2010 vele prijzen en andere vormen van externe erkenning ontvangen, waaronder de World Business and Development Award. Een overzicht hiervan is te vinden in het hoofdstuk External Recognition op pagina 79 van het Integrated Annual Report en op Duurzaamheid en business DSM s Triple P-filosofie houdt in dat de onderneming op winstgevende wijze wil voorzien in de behoeften van mens en milieu. Onderstaande voorbeelden laten zien hoe DSM deze filosofie in de praktijk brengt. Winstgevende voedingsoplossingen voor de Base of the Pyramid Via het Nutritition Improvement Program levert DSM al meer dan vijf jaar lang oplossingen en producten die de voedingsstatus van mensen met tekorten aan micronutriënten verbeteren. Met dit programma richt DSM zich in het bijzonder op de basis van de economische piramide de vier miljard mensen in de wereld die moeten rondkomen van minder dan twee dollar per dag. Om de slaagkansen van de activiteiten voor de Base of the Pyramid (BoP) te vergroten werkt DSM samen met internationale organisaties zoals het WFP en lokale en internationale nietgouvernementele organisaties en overheidsinstanties, en ook met multinationals en lokale ondernemingen, aan de ontwikkeling van verrijkte voedselproducten waarmee wordt voorzien in de behoeften van specifieke doelgroepen. Twee belangrijke producten zijn MixMe en NutriRice. MixMe is een kant-en-klare mix van vitamines en mineralen, verpakt in zakjes die gedistribueerd kunnen worden aan mensen die het nodig hebben. De samenstelling van de mix kan worden aangepast aan de plaatselijke voedingsbehoeften. De mix kan over de maaltijd worden gestrooid of in het drinken worden opgelost. MixMe is vooral geschikt voor jonge kinderen. Het is oorspronkelijk samen met het WFP ontwikkeld in het kader van het noodhulpprogramma dat werd opgestart nadat Bangladesh in 2007 werd getroffen door de cycloon Sidr. Het product heeft sindsdien zijn weg gevonden naar meer dan 2 miljoen mensen in vele delen van de wereld. Een van de meest recente ontwikkelingen is een MixMe samenstelling die is afgestemd op de voedselbehoeften in gebieden waar het hoofdvoedsel bestaat uit granen die van nature weinig opneembaar ijzer bevatten. In dergelijke gebieden hebben veel mensen een ijzertekort. De nieuwe samenstelling bevat een enzym, fytase, dat ervoor zorgt dat het van nature in het voedsel aanwezige ijzer beter door het lichaam kan worden opgenomen, zodat het niet langer nodig is voedselsupplementen met een hoog ijzergehalte te gebruiken. Dit is vooral belangrijk in regio s waar malaria heerst. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert om in dit soort gebieden geen supplementen met hoge doses ijzer te gebruiken omdat de malariaparasiet daarvan profiteert. Een onlangs uitgevoerde studie onder schoolkinderen in Zuid-Afrika liet zien dat de nieuwe MixMe -formulering tot een aanzienlijk lager ijzertekort leidde in vergelijking met de controlegroepen. Een andere belangrijke bijdrage van DSM in de strijd tegen tekorten aan micronutriënten onder BoP-bevolkingsgroepen is NutriRice. Hoewel rijst het belangrijkste voedsel is voor miljoenen mensen en goed is voor 20% van s werelds voedingscalorieën, is de voedingswaarde gering, vooral bij witte rijst. Dit kan niet worden verholpen door simpelweg micronutriënten toe te voegen, omdat deze verloren gaan als de rijst wordt gekookt. De rijstverrijkingstechnologie van NutriRice, een gezamenlijke ontwikkeling van DSM s Nutrition Improvement Program en Buehler (een Zwitserse extruderfabrikant), werkt als volgt. Gebroken rijstkorrels (een bijproduct van de gewone rijstproductie) worden gemalen, gemengd met een premix van vitamines en mineralen en daarna bij een hoge temperatuur door een extruder geleid. Zo worden NutriRice rijstkorrels met ingekapselde micronutriënten verkregen. Uiterlijk, smaak en kookeigenschappen van deze korrels zijn exact hetzelfde als die van gewone rijstkorrels, wat belangrijk is voor de culture acceptatie. NutriRice wordt in een verhouding van 1:100 toegevoegd aan gewone rijst. De witte rijst die zo wordt verkregen vormt een heel voedzame maaltijd, zelfs na koken, en de extra kosten zijn zeer gering (ongeveer 5%). 24

12 DSM en het St. John s Research Institute in Bangalore, India, hebben in 2009 en 2010 samen een proef met NutriRice uitgevoerd in een arme stadswijk in Bangalore. Het voornaamste doel was na te gaan in hoeverre met meerdere micronutriënten verrijkte rijst effectief is in het verbeteren van bloedarmoede, micronutriëntenstatus, groei en fysieke vermogens van schoolkinderen in de leeftijdsgroep van 6-12 jaar. Na consumptie van met NutriRice verrijkte rijst gedurende zes maanden vertoonden zowel de fysieke vermogens als de algemene vitaminestatus van de kinderen een statistisch significante verbetering ten opzichte van de controles. Het aanpakken van de tekorten aan micronutriënten bij kinderen vormt een zeer effectieve bijdrage aan de oplossing van enkele van de nijpendste wereldproblemen. Volgens een schatting van de Copenhagen Consensus 2008, een groep vooraanstaande economen, levert iedere dollar die wordt besteed aan het verminderen van het gebrek aan micronutriënten bij kinderen het 17-voudige op in de vorm van lagere zorguitgaven en een hogere economische productie. materialen een Cradle to Cradle -certificaat was verleend. Daardoor ontstonden nieuwe businessmogelijkheden voor DSM. Zie ook pagina 75 van het Integrated Annual Report. DSM Dyneema heeft een studie uitgevoerd naar de totale ecologische voetafdruk van de commerciële visserijmarkt (wilde vis). Voor meer dan een miljard mensen is vis de belangrijkste eiwitbron, en vis wordt als een uitstekende bron van micronutriënten beschouwd. Verder behoort vis tot de eiwitbronnen die het minst bijdragen aan CO 2 -emissies. Toepassing van Dyneema in netten en touwen kan het brandstofverbruik van een doorsnee trawler met tot 10% verlagen vergeleken met traditionele materialen zoals staal en nylon. Als resultaat van deze studie gaat DSM Dyneema nauwere banden aan met de Marine Stewardship Council (MSC) aan het intensiveren om na te gaan hoe de ondersteuning van MSC-gecertificeerde visserij versterkt kan worden. In het Nutrition Improvement Program combineert DSM humanitaire hulp met winstgevende business. Het succes van dit programma is vooral te danken aan: - DSM s wereldwijde aanwezigheid, met gedreven professionals en experts; - DSM s netwerken met vooraanstaande voedingswetenschappers en opinieleiders; - DSM s vermogen om innovatieve oplossingen te creëren; - de op groei en ontwikkeling gerichte visie en strategie; en vooral - DSM s overtuiging dat investeren in de gezondheid van mensen een gezonde en winstgevende strategie is. Cradle to Cradle De Cradle to Cradle -filosofie (C2C) richt zich op het intelligent ontwerpen van producten zodat ze oneindig kunnen worden gerecycled in een gesloten cyclus, met een positief effect op ecosystemen. Dit concept, dat in de jaren 90 werd ontwikkeld door William McDonough en Michael Braungart, is gemodelleerd op processen die worden aangetroffen in de natuur, waar alle materialen deel uitmaken van een gesloten systeem. Het idee hierachter is dat wanneer materialen in een gesloten cyclus worden gehouden, hun waarde kan worden gemaximaliseerd zonder dat er schade wordt toegebracht aan ecosystemen. Op initiatief van DSM s toenmalige vice-voorzitter Jan Zuidam is DSM in 2008 samen met het Environmental Protection Encouragement Agency van Michael Braungart C2Coplossingen gaan ontwikkelen. In 2010 maakte DSM Engineering Plastics bekend dat aan vijf van zijn hoogwaardige 25

13 Verankering van duurzaamheid in productie In DSM s productieorganisatie wordt duurzaamheid verankerd door middel van Functional Excellenceprogramma s en netwerken van experts voor het onderhouden en verbeteren van specifieke expertisegebieden. De essentie van de Functional Excellence-programma s is dat zij DSM s gezamenlijke productie-expertise beschikbaar helpen maken waar en wanneer dat nodig is binnen de gehele wereldwijde organisatie. De competentienetwerken zijn opgezet om gezamenlijke oplossingen te ontwikkelen voor problemen die binnen geheel DSM spelen. Deze programma s en netwerken helpen DSM bij het realiseren van de doelstellingen op het gebied van People, Planet en Profit. Zij worden gedreven en ondersteund door stakeholder engagement-activiteiten. Een voorbeeld van een Functional Excellence-programma is Advanced Manufacturing (AM), een programma dat door de afdeling Corporate Operations & Responsible Care samen met meerdere businessgroepen wordt uitgevoerd. Tot de doelstellingen, die voornamelijk betrekking hebben op Planet en Profit, behoren: - Optimaliseren van DSM s voetafdruk door fabrieken beter te laten draaien, processen stabieler te maken en het verbruik van energie en grondstoffen en de productie van afval aanzienlijk te verminderen. - Het creëren van een cultuur waarin duurzaamheid de drijvende kracht is en die is gebaseerd op wereldwijde waardecreatie door middel van de overdracht van een AM-toolbox, AM-vaardigheden en AM-gedrag naar de DSM-locaties. Competentienetwerken Er zijn netwerken van experts voor procesbeheersing, procesveiligheid, water, grondstoffen en afval, materialen en corrosie, onderhoud en betrouwbaarheid, projectengineering, grote investeringsprojecten, verlaging van het werkkapitaal en levenscyclusanalyses. Dit zijn allemaal strategisch belangrijke competenties die DSM helpen een concurrentievoordeel te behalen of belangrijke risico s in te perken. benchmarken en een bijdrage te leveren aan industriebrede oplossingen. DSM is bijvoorbeeld lid van CEFIC, de Europese branche-organisatie voor de chemische industrie, en is ook vertegenwoordigd in het bestuur van het NAP, de verticaal georganiseerde Nederlandse Associatie van Procestechnologen die zich inzet voor versterking van de gehele keten gevormd door eigenaren van procesinstallaties en hun leveranciers. In 2010 heeft het NAP een voorstel ingediend bij de Nederlandse regering om het nationale innovatieproces op het gebied van energie te verbeteren via allianties met partners in de gehele waardeketen en geheel nieuwe businessmodellen. Wat DSM betreft zijn de aanbevelingen van het NAP het waard om wereldwijd uitgevoerd te worden. Dialoog met stakeholders DSM voert een doorlopende dialoog met belangrijke stakeholders om: - gedachten en standpunten uit te wisselen; - meer inzicht te krijgen in trends, drivers en behoeften die een rol spelen in de politiek, in de samenleving en bij klanten; - belangen te verdedigen op een gerichte manier door deel te nemen aan politieke en maatschappelijke debatten over onderwerpen die relevant zijn voor DSM, liefst samen met belangrijke stakeholders; - problemen op te lossen, medestanders te vinden en vertrouwen op te bouwen (via publiek-private partnerships en nieuwe businessmodellen); en - meer waarde te kunnen creëren voor deze stakeholders en daarmee ook voor DSM. De belangrijkste groepen stakeholders waarmee DSM in contact staat zijn aandeelhouders, klanten, leveranciers, plaatselijke gemeenschappen, vergelijkbare ondernemingen, ngo s (nietgouvernementele organisaties), belangengroepen en natuurlijk de eigen medewerkers. Stakeholder engagement vormt een belangrijke achtergrond voor DSM s strategie. DSM monitort voortdurend wat er leeft onder zijn stakeholders en onderhoudt een constante dialoog met hen, en dat heeft invloed gehad op de nieuwe strategie, DSM in motion: driving focused growth. Stakeholder engagement De Functional Excellence-programma s en competentienetwerken van Corporate Manufacturing worden ondersteund door stakeholder engagementactiviteiten. Deze stellen DSM in staat belangrijke productieproblemen te identificeren, de duurzaamheidsprestaties van zijn productieactiviteiten te 26

14 DSM s focus op Life Sciences (Nutrition en Pharma) en Materials Sciences (Performance Materials en Polymer Intermediates) wordt gevoed door belangrijke maatschappelijke trends. DSM stelt zich tot doel oplossingen te verschaffen voor problemen veroorzaakt door: - wereldwijde veranderingen (demografische veranderingen, verstedelijking, snelgroeiende economieën, gebruik van natuurlijke hulpbronnen, de impact van nieuwe technologie); - klimaatverandering en energie; - gezondheid en welzijn. De belangrijkste drijvende krachten achter deze trends zijn aan de ene kant de groei van de wereldbevolking en de stijgende levensverwachting en aan de andere kant de toenemende economische welvaart in de snelgroeiende economieën. DSM streeft naar innovatieve en duurzame oplossingen om de onvervulde behoeften die het gevolg zijn van deze maatschappelijke trends te vervullen. In 2010 werkte DSM verder aan de ontwikkeling van zijn Stakeholder Engagement Roadmap die de sterke en zwakke punten van DSM s huidige netwerk van relaties met stakeholders blootlegt en de onderneming een gestructureerde agenda verschaft voor intensivering van de dialoog met belangrijke groepen. Binnen het kader van de bovengenoemde drie voornaamste maatschappelijke trends versterkt DSM de contacten met geselecteerde opinieleiders, beleidsmakers, businesspartners, ngo s en andere invloedrijke instanties. DSM neemt actief deel aan dialogen over de behoeften van stakeholders en de kwesties die hen bezighouden zoals vermeld in de volgende tabel: - Verborgen honger Samen met het Wereldvoedselprogramma en andere partners helpt DSM de wereld bewuster te maken van het belang van het verbeteren van voeding via onder meer verrijking met micronutriënten en verbetering van de voedselveiligheid. - Voedselveiligheid en -kwaliteit Als vooraanstaand leverancier van voedingsingrediënten ziet DSM het als zijn plicht om in te spelen op de groeiende bezorgdheid in de samenleving over gezondheidsproblemen die samenhangen met de voedselkwaliteit, door programma s te ontwikkelen die een voorbeeldfunctie vervullen als het gaat om productkwaliteit, traceerbaarheid en betrouwbaarheid. - Klimaatverandering DSM is van mening dat de industrie een positieve rol kan en moet spelen bij het veiligstellen van economische groei en het tegelijkertijd verkleinen van de totale koolstofvoetafdruk van de waardeketens waarin de onderneming actief is. - Industriële (witte) biotechnologie DSM blijft investeren in industriële (witte) biotechnologie, wat kan bijdragen aan een groene economie als alternatief voor de op fossiele brandstoffen gebaseerde economie. - Duurzame biomassa DSM s groeiende betrokkenheid bij industriële (witte) biotechnologie gaat gepaard met de noodzaak om duurzame grondstoffen te gebruiken die niet concurreren met de voedselleveringsketen, en DSM onderzoekt verdere mogelijkheden op dit gebied. Bij de activiteiten van DSM moet rekening worden gehouden met zowel biodiversiteit als mogelijke maatschappelijke effecten. - Watermanagement In 2010 herbevestigde DSM s CEO Feike Sijbesma zijn commitment ten aanzien van het CEO Water Mandate van het VN Global Compact (zie pagina 30). - Maatschappelijke ondersteuningsprogramma's DSM stimuleert zijn lokale vestigingen om de lokale gemeenschappen actief te ondersteunen. - Carrière en werkgelegenheid DSM houdt regelmatig Employee Engagement Surveys om te weten te komen waar zijn medewerkers wereldwijd behoefte aan hebben, waar ze zich zorgen over maken en wat hun mening is over alle aspecten van de activiteiten van de onderneming. - Duurzame waardeketens DSM is voortdurend in dialoog met leveranciers, klanten en vergelijkbare ondernemingen om consensus te bereiken over gezamenlijke versterking van de duurzaamheid van de diverse waardeketens waarin de onderneming actief is. 27

15 Customer relationship management DSM hecht groot belang aan klantrelatiebeheer (customer relationship management, CRM). Dit blijkt uit de in 2010 geïntroduceerde corporate requirement die aangeeft met welke minimumfrequentie klanttevredenheidsonderzoeken moeten worden uitgevoerd voor de diverse product/marktcombinaties en op welke datum een goede score moet zijn behaald. In deze onderzoeken staan drie elementen centraal: - DSM s score op key performance indicators voor klanttevredenheid - DSM s externe oriëntatie en activiteiten op het gebied van innovatie en duurzaamheid - DSM s operational excellence DSM heeft niet alleen een groot aantal onderzoeken uitgevoerd maar ook een aantal CRM-tools getest, ingevoerd en geïmplementeerd. Verenigingen en partnerships DSM is betrokken bij de World Business Council for Sustainable Development, de China Business Council voor sustainable development, het Wereldvoedselprogramma en Global Compact van de Verenigde Naties, het World Economic Forum, BioVision en Leaders for Nature, een initiatief van IUCN (International Union for the Conservation of Nature) en bij een aantal industrieverenigingen, zoals ICCA (International Council of Chemical Associations), ACC (American Chemistry Council), CEFIC (Europese branche-organisatie voor de chemische industrie), VNCI (vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie), EuropaBIO en BIO (American Biotechnology Industry Organization). In de strijd tegen verborgen honger heeft DSM zich aangesloten bij het Amsterdam Initiative on Malnutrition (AIM), een publiekprivaat samenwerkingsverband dat in mei 2009 in Nederland van start ging met als doel om in de periode tot 2015 honderd miljoen mensen in Afrika te redden van ondervoeding. Het initiatief richt zich onder leiding van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken op verbetering van de voedselsituatie van 100 miljoen mensen in zes geselecteerde Afrikaanse landen. In 2010 nam DSM deel aan de eerste AIM-activiteiten, het verrijken van schoolmelk in Kenia. Voor 2011 zijn er ook activiteiten gepland in Tanzania, Ethiopië en Ghana. Project Laser Beam, dat in 2009 werd aangekondigd tijdens de bijeenkomst van het Clinton Global Initiative, is een sectoroverschrijdend programma dat een duurzaam model voor de strijd tegen ondervoeding moet opleveren. Hierin wordt samengewerkt met internationale partners zoals WFP, GAIN, Unilever en Kraft Foods. Tot nu toe is er een eerste situatieanalyse in Indonesië afgerond, terwijl het Bangladesh project de tweede fase heeft bereikt met de ontwikkeling van een voorstel voor kant-en-klare aanvullende voeding. In 2011 wordt de eerste reeks projecten in deze focuslanden uitgerold, onder andere op het gebied van voedingsvoorlichting, distributie van voedingssupplementen en op samenlevingsopbouw gerichte activiteiten. Position papers Als onderdeel van zijn transparante verslaglegging heeft DSM position papers uitgebracht over de handel in CO 2 - emissierechten, moderne biotechnologie, industriële (witte) biotechnologie en nanotechnologieën naast boodschappen over het Europese emissiehandelssysteem en de Europese industriële suikerregeling. Deze zijn te vinden op DSM s website. Verder heeft DSM op zijn website een groot aantal documenten gepubliceerd die achtergrondinformatie verschaffen over relevante onderwerpen zoals biogebaseerde performance materials, de groene economie en de Cradle to Cradle -filosofie. Verkleining van de CO 2 -voetafdruk van DSM s grondstoffen Om een beter inzicht te krijgen in de milieugevolgen van zijn producten schenkt DSM aandacht aan de gehele waardeketen. In het verleden keek DSM vooral naar de impact van zijn eigen productieactiviteiten, inclusief de emissies van elektriciteitscentrales die stroom en stoom leveren aan DSM. Deze worden respectievelijk scope 1 en scope 2 emissies genoemd. Een vollediger beeld van de milieu-impact van DSM s activiteiten wordt verkregen als ook rekening wordt gehouden met de emissies die verband houden met de productie van zijn grondstoffen. Dit worden de scope 3 emissies genoemd. In 2010 analyseerde DSM de emissies van broeikasgassen die worden veroorzaakt door alle door de onderneming gebruikte grondstoffen, die jaarlijks voor in totaal ongeveer 4 miljard worden ingekocht. Afgaande op informatie uit specialistische databases komt er bij de productie van DSM s grondstoffen elk jaar een hoeveelheid van miljoen ton CO 2 -equivalenten vrij, een aanzienlijke hoeveelheid vergeleken met DSM s uitstoot van broeikasgassen, die 5,2 miljoen ton CO 2 -equivalenten bedraagt (zie pag. 62 van het Integrated Annual Report). Verbetering van de productieprocessen en vermindering van materiaalverliezen zijn daarom van cruciaal belang voor DSM s duurzaamheidsprestaties. Samen met zijn belangrijkste leveranciers werkt DSM aan verbetering van de totale voetafdruk in de waardeketens waarin de onderneming actief is. 28

16 Broeikasgas-emissies in DSM s waardeketen (in miljoenen ton CO 2 -equivalenten) 29

17 Duurzamer maken van waardeketens Als onderneming die duurzaamheid tot kernwaarde heeft gemaakt zet DSM zich in om niet alleen de duurzaamheid van zijn eigen activiteiten, maar die van de hele bedrijfskolom continu te verbeteren. DSM doet dit door zich te richten op oplossingen die klanten en hun klanten (en uiteindelijk de consument) helpen om hun ecologische voetafdruk te verbeteren. Dat is ook de reden dat DSM leveranciers uitnodigt DSM s inspanningen te ondersteunen door met alternatieve en verbeterde producten te komen. ECO+ In alle sectoren waarin DSM actief is, wordt duurzaamheid in toenemende mate gezien als bron van toegevoegde waarde. Om deze waarde te realiseren richt DSM zich op het verschaffen van wat de onderneming ECO+ oplossingen noemt. Ongeveer 89% van de innovaties die DSM in 2010 introduceerde waren ECO+. Twee voorbeelden van ECO+ producten zijn Arnitel XG, een niet gevulde halogeenvrije vlamvertrager op basis van thermoplastisch copolyesterpolymeer, en EcoPaXX UF, een niet gevuld biogebaseerd polyamide 4.10 polymeer (zie pagina 72 voor een definitie van ECO+). Voor de validatie van de ECO+ scores van zijn producten heeft DSM een meetmethode ontwikkeld waarin levenscyclusanalyses een steeds belangrijkere rol zullen gaan spelen. Levenscyclusanalyses en eco-transparantie Met een levenscyclusanalyse (LCA) worden de milieueffecten van een product in de gehele levenscyclus en in de gehele waardeketen geanalyseerd en gekwantificeerd. Dat geeft niet alleen een beter beeld van de totale ecologische impact van een product, maar laat ook zien waar verbetermogelijkheden liggen, vooral ten aanzien van de efficiency van de productketen en productprestaties. DSM streeft ernaar voor al zijn producten een LCA uit te voeren. Eind 2010 was de cradle to gate voetafdruk (d.w.z. vanaf de winning van grondstoffen tot het moment dat het product de poort van de DSM-fabriek uitgaat) voor zo n 82% van de producten bepaald. Samen zijn deze producten verantwoordelijk voor meer dan 80% van DSM s broeikasgasemissies. Daarnaast voert DSM een volledige LCA uit voor alle nieuwe producten waarbij ook de gebruiksen afvalfasen worden betrokken, met andere woorden, from cradle to grave. DSM stelt de LCA-resultaten ter beschikking van klanten, zodat deze de informatie vervolgens kunnen gebruiken als input voor LCA s van hun eigen producten. Op deze wijze draagt DSM bij aan de eco-transparantie van de gehele waardeketen. Dat doet DSM ook door op zijn website alle emissies en het energie- en waterverbruik per locatie te publiceren. Methodologie De informatie die DSM verstrekt over zijn voetafdruk en de claims met betrekking tot ECO+ worden onderbouwd door middel van LCA s die DSM uitvoert volgens in de gehele industrie geaccepteerde standaarden en principes. DSM gebruikt hiervoor de in ISO 14040/14044 aanbevolen LCAmethodologie. Via zijn uitgebreide externe netwerk zet DSM zich in voor consensus binnen de industrie over de LCAmethoden die worden toegepast. Voor DSM s 50 belangrijkste grondstoffen zijn LCA s uitgevoerd om hun CO 2 -voetafdruk te bepalen. Om de potentiële negatieve effecten van indirecte veranderingen in landgebruik (ILUC, Indirect Land Use Change) zoveel mogelijk te beperken, probeert DSM duurzame leveranciers te vinden die biogebaseerde grondstoffen leveren. Het LCA-netwerk is opgezet omdat de input die verkregen wordt uit LCA s belangrijk is voor DSM s keuze van producten en productieprocessen. LCA s helpen DSM te kiezen voor de duurzaamste opties met de kleinste voetafdruk. DSM zet zijn brede toolbox en zijn gamma aan vaardigheden in om met behulp van chemische en biotechnologische routes of een combinatie daarvan tot de oplossing met de kleinste voetafdruk te komen. Waardeketenanalyses DSM voert ook milieuanalyses uit voor de belangrijkste waardeketens waarin DSM-producten worden gebruikt. Uit dergelijke studies kunnen belangrijke mogelijkheden naar voren komen voor toevoeging van ecologische waarde door middel van innovatie. Voor de waardeketen van auto s heeft DSM bijvoorbeeld gekeken naar de eco-voetafdruk van een kilometer autorijden. Een dergelijke analyse laat zien welke factoren de grootste bijdragen leveren aan de voetafdruk van een auto en dus potentiële mikpunten vormen voor DSM s innovatieactiviteiten op ECO+ gebied. Biodiversiteits- en watervoetafdruk Er zijn momenteel geen standaardmetingen beschikbaar waarmee de biodiversiteits- en watervoetafdruk kunnen worden bepaald als onderdeel van een levenscyclusanalyse. Dit is de reden waarom DSM s activiteiten met betrekking tot 30

18 biodiversiteit en water in 2010 gefocust waren op verdere bewustwording en beleidsontwikkeling. Ten aanzien van biodiversiteit streeft DSM ernaar een bijdrage te leveren aan het voorkomen van verdere afbraak van natuurlijke leefomgevingen en aan het behoud van biodiversiteit wanneer de activiteiten van de onderneming daar impact op hebben. DSM ziet aandacht voor biodiversiteit als een belangrijk onderdeel van duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen. DSM is van mening dat er voor het bedrijfsleven een belangrijke rol is weggelegd bij natuurbehoud, maar beseft dat dit een leerproces is dat begint met bewustmaking. Als vervolg hierop zal onder andere een evaluatie plaatsvinden van de impact van DSM s activiteiten op de biodiversiteit zodra daar een methode voor beschikbaar is. DSM streeft bij zijn activiteiten naar Duurzaam Watermanagement. Dat houdt in dat bij het watermanagement rekening wordt gehouden met de behoeften van huidige en toekomstige gebruikers en met de diverse factoren die van invloed zijn op watergebruik, inclusief politieke, economische, maatschappelijke, technologische en milieuoverwegingen. DSM s activiteiten mogen geen nadelige gevolgen hebben voor de beschikbaarheid en kwaliteit van grondwater of oppervlaktewater in de omgeving waarin de onderneming actief is. Samen met zijn leveranciers streeft DSM ernaar nieuwe manieren te vinden om het aantal gevaarlijke stoffen bij zijn activiteiten te verminderen en het waterverbruik terug te dringen. DSM heeft zijn waterverbruik en de daaraan verbonden risico s grondig geanalyseerd. Op basis hiervan zijn tien locaties in gebieden waar water (extreem) schaars is geselecteerd voor een verdere evaluatie. Op de productielocatie in Zhangjiakou (China) is in 2010 een pilot uitgevoerd waarbij de watervoetafdruk breder werd geanalyseerd met behulp van door de World Business Council on Sustainable Development aangereikte instrumenten. Bij deze analyse wordt gekeken waar het water van de locatie vandaan komt en welke andere stakeholders erbij betrokken zijn. DSM gebruikt de resultaten van deze pilot om een benadering te ontwikkelen die andere locaties kunnen toepassen om vergelijkbare gedetailleerde analyses uit te voeren. Voor 2015 heeft DSM een voorlopige ambitie ten aanzien van vermindering van het waterverbruik geformuleerd van 15% vergeleken met Dit is een complexe zaak omdat doelstellingen ten aanzien van waterverbruik in hoge mate afhankelijk zijn van de specifieke omstandigheden op een locatie. De resultaten van de uitgevoerde waterrisicoanalyses worden gebruikt om een definitieve ambitie ten aanzien van de vermindering van het waterverbruik vast te stellen. Feike Sijbesma herbevestigt commitment ten aanzien van CEO Water Mandate in 2010 We zijn ons bij DSM sterk bewust van onze verantwoordelijkheid voor mens en milieu. We voelen ons verantwoordelijk voor de omgeving waarin we actief zijn. Het is ons doel de kwaliteit van leven voor huidige en toekomstige generaties te verbeteren". Veel regio s zullen in de nabije en verre toekomst naar verwachting met meer waterstress te maken krijgen. De huidige praktijken op het gebied van watermanagement moeten worden verbeterd. Op dit punt is zowel individuele als collectieve actie noodzakelijk om de millenniumontwikkelingsdoelstellingen te verwezenlijken. Hierbij bevestig ik onze voortgezette steun voor het uitstekende CEO Water Mandate initiatief van het Global Compact van de Verenigde Naties met betrekking tot waterverbruik en waterbescherming. Deze principes worden ondersteund door onze eigen doelstellingen op watergebied". Feike Sijbesma CEO/Voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke DSM N.V. 31