Verkenningsworkshop Atheneum 4 De Heemlanden 18 november 2013 Praat verder mee

Transcriptie

1 Verkenningsworkshop Atheneum 4 De Heemlanden 18 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

2 2

3 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 18 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 in een atheneum 4 klas van College De Heemlanden. Toekomstagenda Dit verslag geeft de uitkomsten weer van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda, die eind 2013 klaar is. Vervolgens is de lokale politiek aan zet. En na het vormen van een nieuw college en het installeren van de gemeenteraad wordt het Houtens toekomstperspectief verder ingekleurd. Verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties De verkenningsworkshop voor de leerlingen van de atheneum 4 klas van De Heemlanden was de eerste workshop voor leerlingen. Op dezelfde dag vond ook een workshop plaats voor Havo 4 van De Heemlanden en op 21 november hebben twee VMBO 3 klassen van Het Houtens nog aan een workshop deelgenomen. Verder zijn er nog workshops georganiseerd voor ondernemers, maatschappelijke organisaties, regiopartners en inwoners. Op maandagmiddag 18 november 2013 gingen zo n vijfentwintig atheneum 4 leerlingen actief met de toekomst van Houten aan de slag. Zij deden dit door achtereenvolgens de volgende vragen te beantwoorden: 1. Wat zijn mogelijke gevolgen van trends die voor de toekomst van Houten gaan spelen? 2. Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? 3. Welke uitdagingen bieden de trends voor de gemeente Houten? In het onderstaande behandelen we de antwoorden die op 18 november op deze vragen zijn gegeven. 3

4 Wat zijn de gevolgen van de trends die voor de toekomst van Houten gaan spelen? In vier groepjes zijn de leerlingen aan de slag gegaan met één trend die ze zelf hebben uitgekozen. Ze analyseren de gevolgen van deze trends, ofwel; wat betekenen deze trends voor Houten? Duurzaamheid De leerlingen vinden duurzaamheid een belangrijke trend voor de toekomst van Houten. De energieopwekking wordt via wind, water en zon steeds duurzamer. Mensen worden steeds zuiniger op de natuur en bewegen zich ook steeds meer in en door die natuur toe (fietsen, wandelen). Er zijn in 2025 nog meer windmolens. Daardoor leven we duurzamer, maar hebben we ook meer horizonvervuiling gekregen. Veranderende bevolkingssamenstelling Houten vergrijst en de voorzieningen in Houten vergrijzen mee: minder kinderdagverblijven en meer bejaardentehuizen. Ook de woningen zullen veranderen, meer hoogbouw en meer woningen die geschikt voor ouderen zijn gemaakt. De leerlingen verwachten dat er richting 2025 ook een tegenbeweging komt die Houten aantrekkelijk moet houden voor jongeren. Dit om te voorkomen dat Houten te sterk vergrijst. Dit vertaalt zich onder meer in een discotheek binnen de gemeentegrenzen van Houten. Groei technologische ontwikkelingen De groei van de technologische mogelijkheden brengt niet alleen voorspoed. Weliswaar wordt het leven makkelijker door ontwikkelingen als google glass en zelfsturende auto s, maar er zijn ook keerzijden. De generatiekloof groeit omdat veel ouderen de ontwikkelingen niet kunnen bijbenen en de werkgelegenheid neemt af omdat robots en computers nog meer dan nu al mensen zullen vervangen. Mensen worden gemakzuchtiger en uiteindelijk ook dommer omdat ze steeds minder zelf iets hoeven te doen. Er ontstaat meer tijd voor mensen, maar dit leidt tot toenemende verveling en criminaliteit. Tenslotte zal de digitale communicatie de fysieke ontmoeting verdringen, waardoor de samenleving minder sociaal wordt en er minder onderling begrip is. Veranderende woningmarkt Het aantal huizen neemt nog toe in Houten en de bestaande huizen zullen verouderen. Hierdoor zullen de huizenprijzen dalen. De aantrekkelijkheid van Houten als ruime, nieuwe woongemeente komt door het toenemend aantal mensen en de veroudering van de wijken onder druk te staan. De vergrijzing vraagt om andere woningen in Houten en ook andere voorzieningen (meer gericht op activiteiten en zorg voor ouderen in plaats van kinderen). Wat zijn de belangrijkste vraagstukken voor de toekomst van Houten? De meeste vraagstukken voor de toekomst van Houten die door de leerlingen van atheneum 4 worden genoemd, hebben betrekking op de volgende onderwerpen: 1. Huizen / wonen / bouwen: Hoe voorkomen we fysieke veroudering van onze woonwijken? Hoe houden we het wonen in Houten aantrekkelijk? Hoe veel kan / moet Houten nog groeien? 2. Activiteit / ontmoeting / levendigheid: Hoe zorgen we dat er voor iedereen wat te doen blijft in Houten? Voor jongeren zijn vooral uitgaansgelegenheden en sportfaciliteiten van belang. 3. Doelgroepen (jong en oud): Hoe zorgen we goed voor onze ouderen en voorkomen we tegelijk dat jongeren wegtrekken? Hoe voorkomen we een generatiekloof? Hoe willen we ons profileren (jongerenstad, gemengde stad, ouderenstad)? 4. Duurzaamheid: Hoe maken we Houten nog duurzamer? 4

5 5. Economie / bedrijvigheid: Hoe maken we Houten interessanter voor bedrijven en hoe zorgen we voor economische groei? Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? De leerlingen is gevraagd om de kansen voor Houten in de toekomst weer te geven op een plattegrond voor de gemeente Houten. Dit leidt tot een rijke verzameling aan kansen om voorzieningen in Houten toe te voegen of aan te passen. De belangrijkste kansen zijn: Uitgaansgelegenheden (bijvoorbeeld discotheek op de Meerpaal) Recreatieve voorzieningen (pretpark op Eiland van Schalkwijk of tussen Houten en Bunnik, extra sportvoorzieningen op de Kruisboog, groene speeltuin in Hofstad IV) Voorzieningen in de kleine kernen (supermarkten in t Goy en Tull en t Waal en een treinstation in Schalkwijk) Nieuwe woonwijken (bijvoorbeeld aan de Oostkant van Houten) Meer windmolens (richting Werkhoven of op het Eiland van Schalkwijk) Haven aan Amsterdam-Rijnkanaal 5

6 Bijlage 1, Gevolgenboom trend Duurzaamheid 6

7 Bijlage 2: Gevolgenboom trend veranderende bevolkingssamenstelling Bijlage 3: gevolgenboom trend groei technologische mogelijkheden 7

8 8

9 Bijlage 4: gevolgenboom trend veranderende woningmarkt 9

10 Bijlage 5: Overzicht uitdagingen toekomst Houten Huizen / wonen / bouwen: Hoe wordt de vernieuwing van oude huizen geregeld? Hoe krijgen we Houten vol? Hoe kan Houten nog groeien? Wat moet er nog gebouwd worden? Hoeveel gaat Houten nog groeien? Hoe houden we de huizen aantrekkelijk? Hoe verlagen we de huizenprijzen? Activiteit / ontmoeting / levendigheid: Hoe gaan we zorgen voor leuke uitgaansgelegenheden? Hoe zorgen we dat iedereen tevreden blijft? Hoe zorgen we dat Houten aantrekkelijk blijft? Hoe krijgen we meer sportfaciliteiten (bijv. zwembaden)? Hoe zorgen we voor voldoende activiteiten? Doelgroepen: Hoe houden we Houten jong? Hoe voorkomen we een generatiekloof? Worden we een jongerenstad, gemengde stad of ouderenstad? Hoe zorgen we voor onze ouderen? Hoe houden we Houten jong? Duurzaamheid: Hoe wordt Houten duurzamer? Hoe maken we Houten duurzamer? Hoe maken we Houten duurzaam? Economie / bedrijvigheid: Hoe komen we aan economische groei? Hoe maken we Houten interessanter voor bedrijven? Technologie: Hoe kan Houten zich aanpassen aan de technologie? 10

11 Bijlage 6: Overzicht kansen voor toekomst Houten Kansen om voorzieningen toe te voegen / te veranderen: Nieuwe woonwijken Uitgaansgelegenheden Pretpark op het Eiland van Schalkwijk Pretpark tussen Houten en Bunnik Extra middelbare school (2x) Supermarkten in t Goy en Tull en t Waal Treinstation in Schalkwijk Windmolens in buitengebied (richting Werkhoven) 2x Windmolens op Eiland van Schalkwijk Groene speelgelegenheid in Hofstad IV Zwembad en speeltuin in Hofstad IV Houten uitbouwen aan de Oostkant (richting Bunnik) Meer sportvoorzieningen (zwembad) op de Kruisboog Haven aan Amsterdam-Rijnkanaal Terrassen op de Meerpaal Discotheek Discotheek op de Meerpaal Hotel bij Nieuw Wulven Betere vervoersverbinding tussen Houten en Schalkwijk Rondweg doortrekken aan Oostzijde Kruisboog en nog meer voorzieningen rond de Kruisboog Zonnepanelen in de woonwijken Meer cultuur Meer recreatiemogelijkheden Overig: Economische groei Groei 11

12 Verkenningsworkshop Havo 4 De Heemlanden 18 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

13 2

14 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 18 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 in een HAVO 4 klas van College De Heemlanden. Toekomstagenda Dit verslag geeft de uitkomsten weer van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda, die eind 2013 klaar is. Vervolgens is de lokale politiek aan zet. En na het vormen van een nieuw college en het installeren van de gemeenteraad wordt het Houtens toekomstperspectief verder ingekleurd. Verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties De verkenningsworkshop voor de leerlingen van de HAVO 4 klas van De Heemlanden was de tweede workshop voor leerlingen. Op dezelfde dag vond eerder ook een workshop plaats voor Atheneum 4 van De Heemlanden en op 21 november hebben twee VMBO 3 klassen van Het Houtens nog aan een workshop deelgenomen. Verder zijn er nog workshops georganiseerd voor ondernemers, maatschappelijke organisaties, regiopartners en inwoners. Op maandagmiddag 18 november 2013 gingen zo n vijfentwintig HAVO 4 leerlingen actief met de toekomst van Houten aan de slag. Zij deden dit door achtereenvolgens de volgende vragen te beantwoorden: 1. Wat zijn mogelijke gevolgen van trends die voor de toekomst van Houten gaan spelen? 2. Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? 3. Welke uitdagingen bieden de trends voor de gemeente Houten? In het onderstaande behandelen we de antwoorden die op 18 november op deze vragen zijn gegeven. 3

15 Wat zijn de gevolgen van de trends die voor de toekomst van Houten gaan spelen? In vijf groepjes zijn de leerlingen aan de slag gegaan met één trend die ze zelf hebben uitgekozen. Ze analyseren de gevolgen van deze trends, ofwel; wat betekenen deze trends voor Houten? Technologische mogelijkheden De leerlingen verwachten dat technologische mogelijkheden zichtbaar zullen worden in onder meer modernere winkels, meer moderne architectuur en een betere gezondheidszorg. Dit laatste leidt tot nog meer vergrijzing. Ook zullen robots een grotere plek innemen in de samenleving. Meer mensen komen hierdoor zonder baan te zitten. Zelfsturende en energiezuinige auto s hebben alleen maar positieve gevolgen: een betere bereikbaarheid, sneller vervoer en een schoner milieu. Steeds meer zullen gegevens openbaar zijn (open data), dit leidt tot minder privacy en minder veiligheid. Flexibilisering Flexibilisering uit zich in flexibeler werktijden. Mensen gaan alleen nog maar meer thuis werken en krijgen uiteindelijk meer tijd om te socializen. Steeds meer is vanuit je bank thuis te regelen. Dat leidt tot onvoldoende beweging, obesitas, eenzaamheid en een besloten samenleving. Anderzijds worden ook gebouwen flexibeler gebruikt en door meer partijen tegelijk gebruikt. Daardoor zijn minder gebouwen nodig, ontstaan er meer open ruimten en meer ruimte voor groen en natuur. Daar kan juist weer een positief effect van uit gaan voor de gezondheid. Duurzaamheid Leerlingen verwachten nog meer windmolens in Houten in Ook auto s worden steeds duurzamer. Dit leidt er toe dat de lucht steeds schoner wordt. Mensen leven daardoor langer. De duurzaamheid komt ook tot uiting in meer bioproductie en daarmee een beter dierenwelzijn. Netwerkmaatschappij In de netwerkmaatschappij wordt de rol van social media alleen maar groter. Meer vriendschappen en meer digitale groepsverbanden ontstaan. Deze verbanden zijn wel vluchtig en minder creatief. Veel ideeën worden gekopieerd en er is weinig prikkel om nieuwe ideeën te ontwikkelen. De digitale communicatie zal fysieke communicatie verdringennn, wat leidt tot meer vereenzaming en een meer besloten samenleving. Ook de saamhorigheid en het dorpsgevoel komt in het nauw en de kans op pesten neemt daardoor toe. Veranderende bevolkingssamenstelling Houten vergrijst en de leerlingen verwachten dat hierdoor de prioriteiten in Houten anders komen te liggen; meer O.V. voor ouderen, betere straatverlichting, meer bejaardentehuizen, meer boodschappenservices, betere verkeersaanduidingen en meer uitgaansgelegenheden voor ouderen zijn voorbeelden hiervan. De aandacht voor jeugd en jongeren zal verdwijnen. Er komen minder middelbare scholen en ook minder sportverenigingen. De kinderen die er nog zijn hebben daardoor meer kans op overgewicht. Wat zijn de belangrijkste vraagstukken voor de toekomst van Houten? De leerlingen van HAVO 4 formuleren de vraag Hoe houden we Houten aantrekkelijk voor jongeren? als de belangrijkste opgave voor de toekomst. Andere opgaven voor Houten die genoemd worden zijn: hoe maken we Houten gezelliger (voor alle groepen), hoe maken we Houten veiliger en hoe maken we Houten meer multicultureel? 4

16 Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? De leerlingen hebben op een plattegrond aangegeven welke kansen zij voor Houten zien naar de toekomst toe. Hier zijn erg veel ideeën op gekomen. In de regel gaat het dan om toevoeging van door de leerlingen gewenste voorzieningen in Houten. Hieronder staan de belangrijkste typen voorzieningen die genoemd zijn, met per type een paar voorbeelden: Uitgaansvoorzieningen Een discotheek in Castellum, een coffeeshop op de Kruisboog, een Shishalounge op de Weteringhoek en een groter theater bij De Slinger. Sport- en recreatievoorzieningen: Een groot centraal park in Hofstad IV, een paintballcentrum bij Nieuw Wulven, bootjesverhuur en waterfietsen bij de Rietplas en een pretpark ten oosten van Houten Winkels en restaurants: Grotere, modernere winkelcentra op het Rond en in Castellum, met daarin vestigingen van fastfoodketens als MacDonals of Kentucky Fried Chicken. Onderwijs: Meer speciaal onderwijs en het aantrekken van een hogeschool of universiteit 5

17 Bijlage 1: Gevolgenboom trend Technologische mogelijkheden 6

18 Bijlage 2: Gevolgenboom trend Flexibilisering 7

19 Bijlage 3: gevolgenboom trend Duurzaamheid 8

20 Bijlage 4: gevolgenboom trend Netwerkmaatschappij 9

21 Bijlage 5: gevolgenboom trend Veranderende bevolkingssamenstelling 10

22 Bijlage 6: Overzicht uitdagingen toekomst Houten Doelgroepen: Hoe maken we Houten aantrekkelijk voor jongeren én ouderen? Hoe kan je de georganiseerde activiteiten aantrekkelijk maken? Hoe gaat Houten het leuker maken voor jongeren? Hoe komen we van de ouderen af? Overig: Hoe wordt Houten veiliger? Hoe maken we Houten multicultureler? Hoe maken we Houten sexy? Hoe maken we Houten gezelliger? Hoe maken we Houten slimmer? 11

23 Bijlage 7: Overzicht kansen voor toekomst Houten Kansen om voorzieningen toe te voegen / te veranderen: Uitgaan Meer uitgaansgelegenheden (De Weteringhoek) Uitgaansgelegenheid (De Meerpaal) Uitgaan (De Meerpaal) Discotheek (Castellum) Kroegen (Houten-Zuid) Coffeeshop (Weteringhoek) Coffeeshop (Kruisboog) Stripclub (Weteringhoek) Shishalounge (Weteringhoek) Een groter theater (De Slinger) Sport / acitiviteiten: Zwembad (Hofstad IV) Bootverhuur en waterfiets (Rietplas) Paintball (Nieuw Wulven) Groot Centraal Park (Hofstad IV) Groter (stad)strand (Rietplas) Schoon (!) meer met glijbaan (Rietplas) Voetbalstadion (De Meerpaal) Stadion (De Meerpaal) Pretpark (ten oosten van Houten) Pretpark (Hofstad IV) Winkels en restaurants: Starbucks / MacDonals / Kentucky Fried Chicken (De Slinger) MacDonalds (Het Rond) Winkels langer en ook op zondag open (Het Rond) Groot winkelcentrum (Het Rond) Groter centrum (Castellum) Verbeterd winkelcentrum, met fastfoodketen (Het Rond) Walmart (Castellum) Moderne winkels (Het Rond en Castellum) Primark (=outlet voor merkkleding) (Castellum) Onderwijs: Extra middelbare school Hogeschool of universiteit (Rondeel) VMBO weg Meer speciaal onderwijs in Houten Overige voorzieningen: Haven (Amsterdam-Rijnkanaal) Vliegveld (Eiland van Schalkwijk) Synagoge (De Slinger) Moskee (De Slinger) Afsluitdijk (Oostzijde Houten) Windmolens (Meerpaal) Overige kansen: Meer leuke actieve activiteiten organiseren 12

24 Verkenningsworkshop voor inwoners 25 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

25 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 25 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 voor inwoners. Toekomstagenda In dit verslag vindt u de uitkomsten van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda. De Toekomstagenda is in januari 2014 klaar. Daarna is de lokale politiek aan zet. Er komt een nieuw college en de gemeenteraad wordt geïnstalleerd. Dan kleuren we het Houtens toekomstperspectief verder in. Verkenningsworkshop voor inwoners De verkenningsworkshop voor inwoners was de laatste workshop in een serie van vier. Ook voor de ondernemers, maatschappelijke organisaties en regiopartners zijn bijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast zijn de workshops ook gehouden in een atheneum 4 en een Havo 4 klas van College De Heemlanden en in twee VMBO 3 klassen van Het Houtens. Op maandagavond 25 november 2013 gingen zo n vijftig inwoners actief met de toekomst van Houten aan de slag. Zij deden dit door de volgende vragen te beantwoorden: 1. Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten? 2. Wat zijn mogelijke gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten? 3. Wat zijn de belangrijke vraagstukken voor de toekomst van Houten? 4. Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten naar de toekomst moet maken? 5. Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? Hieronder behandelen we de antwoorden die inwoners op 25 november gaven op de bovenstaande vragen. 2

26 Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten? Deelnemers waarderen de negen trends die de gemeente belangrijk vindt voor de toekomst van Houten. Hoe meer stemmen, hoe belangrijker de trend: Meest impactrijke trends voor Houten Aantal stemmen De inwoners van Houten zien drie trends als meest ingrijpend voor de toekomst van Houten: - de veranderende bevolkingssamenstelling, - de beweging van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving, - de nieuwe economische realiteit. Wat zijn de gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten? In zeven groepjes zijn de deelnemers daarna aan de slag gegaan met één trend. Die hebben ze zelf uitgekozen. Ze analyseren van de gevolgen van deze trends. Daarna analyseren ze wat de gevolgen van die gevolgen voor Houten kunnen zijn. Ofwel; wat betekenen deze trends voor Houten? Veranderende bevolkingssamenstelling 12 Het meest impactrijke gevolg van de veranderende bevolkingssamenstelling is de vergrijzing. Die leidt tot andere behoeften. Dit uit zich in andere vraag naar sportmogelijkheden, een ander winkelaanbod en andere ontmoetingsmogelijkheden. De vergrijzing zal ook leiden tot een groter beroep op het budget van de gemeente (vangnet). Een ander gevolg van deze trend is de kleinere gemiddelde gezinssamenstelling. Een gevolg hiervan is dat er andere woonbehoeften ontstaan. Mensen trekken uiteindelijk naar een andere stad als de gewenste woning ontbreekt. 1 Zie bijlage 1, gevolgenboom veranderende bevolkingssamenstelling 1 2 Zie bijlage 2, gevolgenboom veranderende bevolkingssamenstelling 2 3

27 Verzorgingsstaat naar participatiesamenleving 34 Een gevolg van deze trend is dat er meer kansen voor burgerinitiatieven zijn. Dit versterkt de sociale cohesie en men kan elkaar hierdoor versterken. De gemeente speelt hierin een andere, meer teruggetrokken rol. Een negatief gevolg is dat er ook mensen zijn die hierdoor buiten de boot vallen. Hierdoor ontstaan grotere verschillen tussen inwoners. Mensen die niet, of minder, zelfredzaam zijn, kunnen niet mee komen. Voor hen moet er een vangnet zijn, vanuit de buurt of vanuit de overheid. Door deze trend doen ouderen meer beroep op vrijwilligers. Gewaakt moet worden voor een te groot beroep op mantelzorgers, waardoor deze overvraagd worden. Nieuwe economische realiteit 5 Deze trend heeft als gevolg dat de arbeidsmarkt verandert. Digitale technologieën gaan heel snel. Hierdoor wordt de arbeidsmarkt flexibeler en leren we ons leven lang. In de flexibele arbeidsmarkt zijn minder vaste en meer zzp ers zijn en dus meer concurrentie. Daarnaast hebben we meer eigen verantwoordelijkheid. Dit betekent een kleinere overheid en minder regels. Dit zorgt voor meer betrokkenheid. Door de eigen verantwoordelijkheid komt er een grotere druk te op mantelzorgers. Netwerkmaatschappij 6 De gevolgen van deze trend zijn tegenstrijdig. Aan de ene kant komt er meer verbondenheid. Het is makkelijker contact te leggen omdat we in een digitale samenleving leven. Aan de andere kant is er meer angst voor eenzaamheid. Doordat we flexibeler zijn, kunnen we thuiswerken, waardoor er minder sociaal contact is. Duurzaamheid 7 Duurzaamheid leidt tot nieuw ondernemerschap, zoals kleinschalige investeringen in ontwikkelingen. Deze trend leidt ook tot meer burgerinitiatieven, zoals de kringloop. Een ander gevolg is schaalverkleining. Wat inhoudt dat men energie bij de woning produceert en zelf voedsel verbouwd. Wat zijn de belangrijkste vraagstukken voor de toekomst van Houten? De meeste vraagstukken voor de toekomst van Houten die inwoners noemen 8, hebben betrekking op de volgende onderwerpen: 1. Verandering van de bevolking: Door de vergrijzing verandert de bevolkingssamenstelling. Een belangrijke uitdaging is om de jeugd en jonge gezinnen te blijven trekken naar Houten. Hoe houden we Houten leefbaar en aantrekkelijk voor verschillende leeftijdscategorieën? Hoe bewaren we het onderling begrip tussen deze leeftijdscategorieën? 2. Profilering: Hoe behouden we het goede van Houten? Veel inwoners denken hierbij aan het dorpse en groene karakter. 3. Samenleving: Hoe zorgen we voor de sociale cohesie en houden we Houten veilig? Hoe zorgen we ervoor dat iedereen mee kan en mag doen? En dat het samen leven in Houten plezierig blijft? 4. Woonbehoeften: Hoe pas je de woningvoorraad aan? Hoe voorzien we in woningbehoefte van (zeer) jonge bevolking? 3 Zie bijlage 3, gevolgenboom verzorgingsstaat naar participatiesamenleving1 4 Zie bijlage 4, gevolgenboom verzorgingsstaat naar participatiesamenleving2 5 Zie bijlage 5, gevolgenboom nieuwe economische realiteit 6 Zie bijlage 6, gevolgenboom netwerkmaatschappij 7 Zie bijlage 7, gevolgenboom duurzaamheid 8 Zie bijlage 8, overzicht kansen toekomst Houten 4

28 5. Ruimtelijk/voorzieningen: Hoe houden we voorzieningen toegankelijk en van goed niveau? En welke voorzieningen zijn daarin belangrijker dan andere?? Hoe voorkom je leegstand en behouden we een gemêleerd winkelaanbod? Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten naar de toekomst moet maken? Inwoners geven 9 veel dilemma s mee voor de toekomst van Houten. Een aantal dilemma s raakt elkaar en raakt de volgende keuzevraagstukken: Schaalniveaus In hoeverre willen we afhankelijk zijn van de regio? Willen we alle voorzieningen in huis hebben, of werken we samen met de regio en maken we gebruik van regiovoorzieningen. De goede verbinding met de regio wordt wel genoemd als argument voor de regioschaal. Tegelijk roept die schaal een nieuwe vraag op: welke voorzieningen passen dan het beste bij Houten en welke kunnen ook prima in een buurgemeente gevestigd zijn? Een ander schaalniveau dat genoemd is, speelt zich af binnen Houten: zijn sociale centra en winkels in 2025 vooral op buurt/wijkniveau aanwezig of kent Houten dan alleen centrale, stedelijke winkel- en ontmoetingscentra? - Ontwikkeloriëntatie richting 2025: In verschillende bewoordingen benoemen de deelnemers de vraag welk accent de nieuwe ontwikkelopgave van Houten krijgt. Doorbouwen met stenen stapelen (nieuwe uitbreidingsopgave, bouwen buiten de Rondweg, Houten doorontwikkelen als stad) of investeren in de samenleving (bouwstop, Rondweg als grens blijven hanteren, het dorpse behouden). - Rol van de gemeente: Welke rol speelt de gemeente in de toekomst? Ligt het opdrachtgeverschap bij de gemeente of bij de burger? En hoe ziet dat er dan uit op verschillende onderwerpen? Op welke taken houdt de gemeente een duidelijke rol, onder meer om een vangnet te bieden voor zij die dat nodig hebben? En op welke taken moet de gemeente een stapje terug doen om ruimte te bieden aan de ruimschoots aanwezige denk- en doekracht van de Houtense samenleving? Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? Inwoners zien 10 veel kansen voor Houten richting Zij zien verschillende mogelijkheden om Houten steviger te profileren: - Duurzaamheid als profiel; frontrunner duurzaamheid, Solar City. - Houten als wereldfietsstad. - Door WO/HBO naar Houten te halen, onderscheiden we ons als kennisintensieve stad. Ook in de kenmerken van de bevolking van Houten schuilen veel kansen: - Houten beschikt over een goedopgeleide bevolking. - We kunnen meer gebruik maken van de kracht en creativiteit van inwoners. - Door meer sociale activiteiten verbinden we verschillende leeftijdscategorieën. Tenslotte werden ook op het punt van recreatie veel kansen genoemd: - Fietsroutes, fietsrecreatie en fietsverhuur. - Recreatie Amsterdamrijnkanaal bij t Goy - Camping, cultuurfestivals en een museum 9 Zie bijlage 9, overzicht dilemma s toekomst Houten 10 Zie bijlage 10, overzicht kansen toekomst Houten 5

29 Bijlage 1, gevolgenboom veranderende bevolkingssamenstelling1 6

30 Bijlage 2, gevolgenboom veranderende bevolkingssamenstelling2 7

31 Bijlage 3: gevolgenboom trend verzorgingsstaat naar participatiesamenleving1 8

32 Bijlage 4: gevolgenboom trend verzorgingsstaat naar participatiesamenleving2 9

33 Bijlage 5: gevolgenboom trend nieuwe economische realiteit 10

34 Bijlage 6: gevolgenboom trend netwerkmaatschappij 11

35 Bijlage 7: gevolgenboom trend duurzaamheid 12

36 Bijlage 8: overzicht uitdagingen toekomst Houten Sturing/profilering: - Hoe houden we het huishoudboekje op orde? - Hoe kunnen we de trends omkeren/bijsturen? - Hoe behoud je de Houtens identiteit? (kernwaarden) - Hoe gaan we om met specifieke en algemene behoefte? - Hoe gaan we initiatief, kennis en kunde matchen met behoeftes op het gebied van sociale cohesie en openbare ruimte? - Hoe gaan we matchen? - Hoe vermijden we hokjes- en subgroepdenken - Hoe behouden we een dorps karakter? - Hoe behouden we het groene karakter? - Hoe behouden we het dorps karakter? - Hoe voorkomt Houten grote sociale en economische verschillen? - Hoe reduceren we bureaucratie? - Hoe gaat Houten zorgen voor deregulering? - Hoe verbinden we behoefte/initiatieven? - Hoe gaan we kennis en kunde ontsluiten? - Hoe houden we rekening met het veranderende klimaat? - Hoe vinden we de specifieke en algemene behoeften? - Hoe weet je welke specifieke gevallen er in 2025 zijn? Woonbehoeften: - Hoe pas je de woningvoorraad aan? - Hoe bouwen we voorzieningen op de stijgende vraag? - Hoe verander je het woningaanbod? - Hoe houd je Houten aantrekkelijk om in te wonen? - Hoe voorzien we in woningbehoefte van (zeer) jonge bevolking? - Hoe kan het huidige woningbestand geüpdatet worden? - Hoe gaan we de specifieke woningvraag structureel oplossen? Veranderingen van bevolking: - Hoe krijg en behoud je meer jongeren in Houten? - Hoe trek je nieuwe gezinnen aan? - Hoe bewaren we begrip tussen de verschillende leeftijdscategorieën? - Hoe bind je de jeugd? - Hou houd je het leefbaar voor jong en oud? - Hoe blijven we mobiel? - Hoe blijven we zelfstandig? - Hoe houden we Houten vitaal? - Hoe houden we Houten jong? - Hoe kan Houten mantelzorgers faciliteren? - Hoe blijf je aantrekkelijk voor jongeren? - Hoe organiseer je de mobiliteit voor ouderen? - Hoe krijg je meer huizen geschikt voor jong en oud? - Hoe houden we Houten sportief en gezond? - Hoe houden we Houten aantrekkelijk voor jong en oud en ondernemers? 13

37 Ondernemerschap: - Hoe blijven we interessant voor bedrijven? - Hoe blijft Houten een toplocatie qua economie, structuur en dynamiek? - Hoe blijft Houten economisch aantrekkelijk? - Hoe bind Houten bedrijven die (deels) eigen energie opwekken? - Hoe komt lokaal opgewekte energie voor Houten? Ruimtelijkheid/bereikbaarheid: - Hoe behoud je mobiliteit en bereikbaarheid? - Hoe houden we Houten toegankelijk? - Hoe blijft Houten bereikbaar? Betaalbaarheid: - Hoe financiert Houten de zorg voor de sterk vergrijzende bevolking? - Hoe is de financiële ruimte op lange termijn? Ruimtelijk/voorzieningen: - Hoe houden we voorzieningen betaalbaar en van goed niveau? - Hoe behoud men openbare voorzieningen zoals theater en bibliotheek? - Hoe voorkom je leegstand? - Hoe behouden we de winkels? - Hoe houden we het voorzieningenniveau op peil? - Hoe behoud Houten haar voorzieningenniveau? - Hoe behouden we de belangrijkste voorzieningen in Houten? - Hoe houden we het winkelaanbod gemêleerd, en wat zijn nieuwe oplossingen? Wat is de rol van de gemeente daarbij? - Hoe krijgen we in Houten compleet onderwijs, groenvoorzieningen, zorg en openbaar vervoer? - Hoe zorgt Houten voor voldoende zorgaanbod (samenwerking met zorginstellingen) - Hoe houden we mensen in hun vrije tijd in Houten? Samenleving: - Hoe versterk je de sociale structuur? - Hoe stimuleer je de participatie van bevolking? - Hoe ondersteunen we initiatieven van inwoners? - Hoe versterken we de burgerparticipatie en het democratisch proces? - Hoe zorgen we voor verbindingen? - Hoe zorgen we voor sociale cohesie? - Hoe houden we Houten veilig? - Hoe houden we Houten gezellig? - Hoe zorgen we ervoor dat we plezier hebben in Houten? - Hoe houden we de liefde in Houten? - Hoe houden we Houten energiek? - Hoe kijken kinderen (+16) aan tegen het ondersteunen/participeren naast hun studie/werk? - Hoe ondersteunt Houten burgerinitiatieven? - Hoe zorgt Houten ervoor dat mensen met een beperking of ouderen kunnen blijven participeren? - Hoe versterken we de sociale cohesie? - Hoe houden we Houten gezellig en leefbaar? - Hoe zorgen we ervoor dat iedereen kan en mag meedoen? - Hoe houden we Houten veilig? - Hoe zorgen we voor een veilige samenleving en behouden we minder criminaliteit? - Hoe blijft Houten (sociaal) veilig? Ruimtelijk/groen: - Hoe houd je het groen? - Hoe houden we de kwaliteit van openbare ruimte hoog? 14

38 Bijlage 9: overzicht dilemma s toekomst Houten Schaalniveau Zelfvoorzienend Samenwerkend Energievoorziening lokaal Energievoorziening landelijk Stad Dorp Locatie buurtcentra/ voorzieningen en winkels centraal Locatie buurtcentra/ voorzieningen en winkels decentraal Specialismen (voorzieningen) Van alles een beetje (voorzieningen) Eigen voorzieningen Regiovoorzieningen Schaalvergroting Schaalverkleining Eigen lokale veerkracht Economische afhankelijkheid Bevolkingssamenstelling Hogere inkomens Meer diversiteit Woningaanbod veranderen Woningaanbod niet veranderen Willen we senioren en andere bevolkingsgroepen betrekken bij Houten? Willen we senioren en andere bevolkingsgroepen laten uitvliegen? Willen we jongeren betrekken bij Houten? Willen we jongeren laten uitvliegen? Rol overheid Wel een zorgvangnet Geen zorgvangnet Blijven we werklozen sociaal activeren Stoppen we met werklozen sociaal activeren Gemeente zorgt Buurt zorgt Opdrachtgeverschap/regie gemeente Opdrachtgeverschap/regie burger Gemeente heeft veel taken Gemeente heeft weinig taken Lage belasting Hoge belasting Minder invloed van de gemeente Minder beroep op burgers Strakke traditionele regelgeving Ruimte bieden voor ondernemerszin Zorgen voor Zorgen dat Oriëntatie voor (door)ontwikkeling Dorpse uitstraling Stenen Gaan we voor bouwen/uitbreiden Woningaanbod veranderen Blijven we binnen de Rondweg? Behoudend in het buitengebied Asfalt parkeerplaatsen Stadse uitstraling Gras Gaan we niet voor bouwen/ voor inbreiden Woningaanbod niet veranderen Breiden we uit buiten de Rondweg? Ruimtelijke uitstraling Ontwikkelend in het buitengebied Groen behouden Laatste open ruimtes invullen met groen met Laatste open ruimtes volbouwen? meer functies? Landelijk groen Parkgroen Gaan we voor geld Gaan we voor kwaliteit Mobiliteit Investeren in de auto Investeren in nieuwe vormen van OV Houten paradijs voor fietsers Houten paradijs voor gemotoriseerd verkeer Overige Willen we de zorg behouden zoals deze nu is? Scheppen we andere financiële voorwaarden? Faciliteren en regisseren we duurzaamheid Geen stimulatie voor duurzaamheid Alsmaar nieuwe bedrijfspanden Her ontwikkelen kantoorlocaties Forenzenstad Ondernemersstad 15

39 Bijlage 10: overzicht kansen voor toekomst Houten Kenmerken regio: Centrale ligging, overal dichtbij Dubbele functie voorzieningen samenwerking Positief onderscheiden in de regio > trekpleister uitgaansleven en kunst Positief onderscheiden in de regio > nieuwe doelgroepen bepalen Meer kennis en expertise van de stad in samenwerking met de regio Kenmerken bevolking: Goedopgeleide bevolking interessant voor bedrijven (collectief) particulier opdrachtgeverschap Aanboren van de creativiteit van bewoners Ontmoetingsruimtes voor ouderen creëren Kracht van de burgers Jong en oud kort bij elkaar wonen (mantelzorgers) Sociale bindende activiteiten stimuleren Kenmerken van onze ruimte: Groene omgeving groente/fruit Veel groen houden Recreatie Amsterdamrijnkanaal ter hoogte van t Goy Fietsrouters, fietsrecreatie en fietsverhuur Oude dorp autovrij maken en de bus weer terug Kleine busjes in de avonden en weekenden Fietspaden ook geschikt voor alternatief vervoer Behoud en versterken van groen Technologische kansen: Stimuleer innovatieve bedrijvigheid (technisch, gaming en design) High Tech industrie Duurzame innovatieve ondernemingen in lege panden Oplaadpunten elektrische vervoermiddelen Profilering: Frontrunner duurzaamheid Haal WO/HBO naar Houten Gespecialiseerde functie in de regio N gein/ A12/ Urecht/Zeist Ouderenparadijs Solar City (100% eigen energie) Wereldfietsstad Duurzaamheid Bottom up!! Werken naar gezamenlijke invulling van structuurvisie Aandelen Houten > Bewoners worden eigenaar van Houten Houten: sociaal dorp met stadse voorzieningen Kromme rijn gemeente om groen te behouden Sportstad Duurzaamheid (wonen en bedrijvigheid) Regionaal innovatie en opleidingscentrum 16

40 Overig, genoemd: Jongerenvoorzieningen De Gouden Doos (discotheek) Cultuurfestivals Camping in Houten Huurprijzen winkels omlaag Linie en Limes museum Atelierruimtes en stadslandbouw Vers/ruilmarkt in LaPlace 17

41 Verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties 14 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

42 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 14 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 voor maatschappelijke organisaties. Toekomstagenda In dit verslag vindt u de uitkomsten van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda, die in januari 2014 klaar is. Vervolgens is de lokale politiek aan zet. En na het vormen van een nieuw college en het installeren van de gemeenteraad wordt het Houtens toekomstperspectief verder ingekleurd. Verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties De verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties is de tweede workshop in een serie van vier. Ook voor de ondernemers, regiopartners en inwoners zijn bijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast zijn de workshops ook gehouden in een atheneum 4 en een Havo 4 klas van College De Heemlanden en in twee VMBO 3 klassen van Het Houtens. Op donderdagavond 14 november 2013 gingen zo n vijftig vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties actief met de toekomst van Houten aan de slag. Zij deden dit door achtereenvolgens de volgende vragen te beantwoorden: 1. Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten? 2. Wat zijn mogelijke gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten? 3. Wat zijn de belangrijke vraagstukken voor de toekomst van Houten? (uitdagingen) 4. Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten naar de toekomst moet maken? (dilemma s) 5. Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? (kansen) In het onderstaande behandelen we de antwoorden die op 14 november op deze vragen zijn gegeven. Het verslag is daarmee inhoudelijk van aard. Een meer procesmatige opmerking die door enkele deelnemers op 14 november is geplaatst, is dat in het traject Houten 2025 ervoor gewaakt moet worden om eenzijdig vanuit de kern Houten te redeneren. Zij vragen hiermee aandacht voor de positie van en verbinding met de kernen Tull en t Waal, t Goy en Schalkwijk. 2

43 Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten? Een negental trends die de gemeente relevant acht voor de toekomst van Houten, worden als volgt door de deelnemers gewaardeerd (hoe meer stemmen, des te relevanter de trend): Maatschappelijke organisaties zien daarmee de opkomst van de participatiesamenleving, de veranderende bevolkingssamenstelling, de parallelle beweging van schaalvergroting én schaalverkleining en de opkomst van de netwerkmaatschappij als de vier meest ingrijpende trends voor de toekomst van Houten. Wat zijn mogelijke gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten? In groepjes gaan de deelnemers vervolgens aan de slag met één trend die ze zelf uitkiezen. Ze analyseren wat de gevolgen van deze trends ( 1 e orde gevolgen ) zullen zijn, en wat de gevolgen van die gevolgen voor Houten ( 2 e orde gevolgen ) kunnen zijn, oftewel: Wat betekenen deze trends voor Houten? Veranderende bevolkingssamenstelling 1 Houten zal sterk vergrijzen. Dit resulteert in meer vitale ouderen, die zich op enige wijze in zullen zetten om anderen te ondersteunen. Tegelijk neemt ook het aantal hulpbehoevende ouderen toe. Ook eenzaamheid (m.n. onder ouderen) neemt sterk toe. Houten wordt niet alleen ouder, maar ook diverser van samenstelling. Houten wordt kleur-rijker en dat is een kracht. De mogelijkheid bestaat dat sommige mensen die nu al in Houten wonen dat toch ook als een bedreiging ervaren. De veranderende bevolkingssamenstelling heeft ook een vertaling in andere woonbehoeften. Bijvoorbeeld meer behoefte aan groeps- en aanleunwoningen. Om mensen langer zelfstandig te laten wonen, zal de ontwikkeling van domotica warm ontvangen worden, ook in Houten. 1 Zie bijlage 1, Gevolgenboom Veranderende bevolkingssamenstelling 3

44 Netwerkmaatschappij 2 De netwerksamenleving biedt veel mogelijkheden, om eigen initiatieven succesvol van de grond te krijgen. Dit vraagt wel een zelfredzame houding van onze inwoners. Niet iedereen zal hier vanzelf in mee kunnen. De digitale mogelijkheden gaan aan sommigen voorbij. Daarom is het belangrijk dat ook in de toekomst fysieke ontmoetingsplekken blijven bestaan, voor jong en oud. In het netwerk zullen mensen kennis en materiaal meer met elkaar delen. Dit leidt tot kostenbesparing en meer voor minder, maar vraagt op onderdelen ook om regie in het netwerk. Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving 3 In de participatiesamenleving worden actieve inwoners steeds belangrijker. Houten heeft al relatief veel mantelzorgers en vrijwilligers, welke rek zit daar nog in? Tegelijk moeten we ervoor waken om deze mensen als plat productiemiddel te zien, overbelasting ligt op de loer. De (mate van) zelfredzaamheid is voor ieder individu anders. Het gevaar van een verscherpte tweedeling in de samenleving dreigt: de zelfredzamen en de onzichtbare kwetsbaren. Verwaarlozing en vereenzaming zijn risico s voor die laatste groep. Dit vraagt om goede signalering en samenwerking vanuit buren, familie, kerken en verenigingen. De buurt is hét schaalniveau waarbinnen de participatiesamenleving zich afspeelt. Deze kleine schaal biedt een menselijke maat en biedt de mogelijkheid om tussen disciplines en tussen organisaties te schakelen. 2 Zie bijlage 2, Gevolgenboom Netwerkmaatschappij 3 Zie bijlage 3, Gevolgenboom Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving 4

45 Nieuwe economische realiteit 4 Verschijnselen die onderdeel vormen van een nieuwe economische realiteit zijn de rol van internetshopping en de ruilhandel. Webshopping neemt toe en zet druk op bestaande centrumgebieden. Een creatieve invulling van het Rond is nodig om te voorkomen dat dit een leeg en onleefbaar gebied wordt. Ruilhandel neemt toe als gevolg van het feit dat meer mensen minder te besteden hebben. Gebruik wordt belangrijker dan bezit en 2 e hands gebruik neemt toe. Ruilhandel kan een positieve bijdrage leveren aan sociale cohesie in een woongebied. Schaalvergroting en schaalverkleining 5 De schaalvergroting zal zich in ieder geval op het niveau van lokaal bestuur manifesteren. Meer samenwerking tussen gemeenten en wellicht ook fusies van gemeenten. Risico is dat de overheid verder van inwoners af komt te staan. Ook in ziekenhuizen en scholen zet de schaalvergroting door, met als risico dat de persoonlijke aandacht voor patiënten en leerlingen minder wordt. Tegelijk zal op buurtniveau meer nadruk komen te liggen op de aandacht voor het individu. Maatschappelijke organisaties zullen zich richten op persoonlijke dienstverlening in plaats van een algemene doelgroepbenadering. Inwoners en maatschappelijke organisaties gaan meer op zoek naar optimale benutting van de mogelijkheden die zich op buurtniveau voortdoen. Wat zijn de belangrijke vraagstukken voor de toekomst van Houten? (uitdagingen) De meeste vraagstukken voor de toekomst van Houten die door maatschappelijke organisaties worden genoemd 6, hebben betrekking op de volgende onderwerpen: 1. Sturing: Hoe komen we in een proactieve in plaats van reactieve stand? Hoe verhogen we als samenleving onze creativiteit ten behoeve van vraagstukken die zich aandienen? Is er een regierol nodig in het netwerk eruit en waar ligt die rol? Bij de gemeente? 2. Veranderende bevolking: Hoe blijven we een aantrekkelijk dorp voor alle inwoners? Hoe behouden we de volgende generatie Houtenaren? Ook vanuit het belang van sociale cohesie en een vitale samenleving. 3. Samenleven: Hoe creëer je onderlinge betrokkenheid en zorg? Hoe blijven we met elkaar in contact en voorkomen we vereenzaming? Hoe borg je de fysieke ontmoeting naast digitale ontmoetingsmogelijkheden? 4. Voorzieningen: Hoe houden we onze (winkel)centra aantrekkelijk? Hoe houden we voorzieningen dichtbij onze inwoners? Hoe behouden we al het goede dat Houten al heeft en houden we dat toegankelijk voor alle inwoners? 5. Woonbehoefte: Hoe laten we woonvormen optimaal aansluiten op de zorgbehoeften in 2025? Hoe komen we tot creatieve oplossingen die aansluiten bij de woonbehoefte in 2025? Zijn er genoeg woningen voor de nieuwe generatie als ouderen langer thuis blijven wonen? 4 Zie bijlage 4, Gevolgenboom Nieuwe economische realiteit 5 Zie bijlage 5, Gevolgenboon Schaalvergroting en schaalverkleining 6 Zie bijlage 6 voor een volledig overzicht van genoemde uitdagingen 5

46 Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten naar de toekomst moet maken? (dilemma s) De dilemma s zijn de fundamentele keuze voor de toekomst van Houten. Veel dilemma s worden meegegeven richting Een volledig overzicht van de genoemde dilemma s is opgenomen als bijlage 7. Een aantal dilemma s raakt aan elkaar en raken aan de volgende keuzevraagstukken: Dorp of stad : zijn wij een dorp (landelijke uitstraling, behoudend, sociale controle) of een stad (stedelijke uitstraling, innovatief, individuele vrijheid)? Aan dit dilemma wordt ook de vraag gekoppeld of Houten nu ongeveer uitgebouwd is ( dorp ) of dat er nog een nieuwe groeidoelstelling toegevoegd wordt ( stad ). Ouderen, jongeren, gezinnen : Op welke groepen richt Houten zich wat betreft voorzieningen en woningen? Benutten we onze huidige kracht als gezinnenstad of zetten we in op ouderen (de groeiende groep) of op jongeren (sleutel voor vergroening)? Sturen of loslaten : Wat wordt de rol van de gemeente? Regie houden, sturen met regels, top down plannen of ruimte voor het netwerk, regels aanpassen aan ontwikkelingen en bottom up plannen? Wijk of centraal : Organiseer je voorzieningen / zorg / ontmoeting op wijkniveau of organiseer je deze stedelijk of in de regio? Welk accent kies je hierin? Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? (kansen) De kansen die organisaties voor Houten zien richting 2025 zijn talrijk. Veel deelnemers geven aan dat Houten over een goede uitgangssituatie beschikt. Die goede uitgangspositie heeft te maken met een aantal punten: de plek in de regio (kansrijke, centraal gelegen, economisch sterke regio, met veel kennisinstellingen), de kenmerken van de bevolking (welvarende, hoogopgeleide bevolking, met een positief-kritische houding, goed georganiseerd in netwerken en een hoog percentage vrijwilligers). De kenmerken van onze (openbare) ruimte (ruim opgezette openbare ruimte, goed infrastructureel concept, groene buffer Eiland van Schalkwijk). Tegelijkertijd is er ook over kansen gesproken als mogelijkheid om er iets van te maken in plaats van het benutten van je al bestaande sterke punten. Dan gaat het over: Vernieuwend bestuur (bestuurlijk lef om vraagstukken innovatief aan te pakken, ruimte te geven aan vernieuwing en verbinding te leggen tussen netwerken). Inzetten op toepassing van technologische kansen die de toekomst biedt (digitalisering, domotica, zelfsturende auto, e.d.) Scherpe profilering van Houten (bijvoorbeeld als de nummer 1 duurzame gemeente). 6

47 Bijlage 1: Gevolgenboom trend veranderende bevolkingssamenstelling 7

48 Bijlage 2: Gevolgenboom trend netwerkmaatschappij 8

49 Bijlage 3: Gevolgenboom trend Verzorgingsstaat participatiesamenleving 9

50 Bijlage 4: Gevolgenboom trend nieuwe economische realiteit 10

51 Bijlage 5: Gevolgenboom trend schaalvergroting en schaalverkleining 11

52 Bijlage 6: Overzicht uitdagingen toekomst Houten 2025 Sturing: Hoe stelt gemeente zich op als crisis voorbij is Hoe te veranderen van reactief naar proactief Wie voert de regie in het netwerk? Hoe worden buurtinitiatieven gefaciliteerd zonder verstikkende regels? Hoe zorg je voor creatieve aanvliegroutes voor vraagstukken? Verandering van bevolking: Grote stedenproblematiek (meer diverse bevolkingssamenstelling) Hoe blijven we een dorp? Hoe zorgt Houten dat de bevolking blijft? Hoe houden we Houten aantrekkelijk voor alle inwoners? Hoe behouden we de volgende generatie burgers? Hoe zorgen we ervoor dat Houten aantrekkelijk blijft voor de gehele bevolking (en niet alleen voor ouderen)? Hoe houden we de Houtense bevolking zo vitaal mogelijk? Samenleving: Iedereen mag meedoen! Hoe zorgen we dat iedereen mee kan doen? Hoe blijven we met elkaar in contact? Hoe leren we om meer naar elkaar om te zien? Eenzaamheid Stimuleren van sociaal leven Hoe creëer je onderlinge betrokkenheid en zorg in de wijken? Hoe behouden we toch ook kwaliteit voor groepen bij wie dat wel nodig is? Bijblijven in de digitale samenleving Hoe behoud je het persoonlijk contact (risico bij schaalvergroting)? Toegankelijkheid en bereikbaarheid blijven faciliteren Digitale toegankelijkheid voor mensen met een beperking faciliteren Openbare ontmoetingsplekken Multi inzetbare publieke ruimte Hoe gaan we om met de meest kwetsbare mensen? Hoe komt wit en kleurrijk Houten in contact met elkaar? Hoe creëer en behoudt je ontmoeting? Faciliteren van vrijwilligers Hoe kunnen we burgers (verder) activeren? Help ouderen voor zichzelf te zorgen Bewonersbeheer buurthuizen Verschil in sociale cohesie tussen Houten-Noord en Houten-Zuid Betaalbaarheid: Hoe krijgen we nieuwe financieringsstromen? Bedrijfsleven lokaal laten bijdragen Ruimtelijk / bereikbaarheid: Bereikbaarheid kleine kernen Bereikbaarheid Nieuw Wulven Ruimtelijk / duurzaamheid: 12

53 Hoe zorgen we dat huurders willen investeren in duurzaamheid? Hoe krijgen we draagvlak voor een volgende stap in duurzaamheid? Ruimtelijk / voorzieningen: Hoe houd je winkelcentra aantrekkelijk? Hoe zorgt Houten dat er winkels blijven? Hoe zorgt Houten dat voorzieningen dichtbij blijven? Hoe zorgen we dat zorg toegankelijk is voor elke inwoner? Herbestemming leegstand Hoe zorgen we ervoor dat we het goede van Houten behouden? Hoe zorg je dat huidige initiatieven (bijv. repaircafé) blijven zonder aan succes ten onder te gaan? Woonbehoeften: Flexwoningen levensloopbestendig Woonvormen voor jonge mensen Aansluiten woonvormen op zorgbehoeften Hoe komen we tot creatieve oplossingen die aansluiten bij de vraag naar woningen? Zijn er voldoende woningen voor de nieuwe generatie als ouderen langer thuis blijven wonen? 13

54 Bijlage 7: Overzicht dilemma s toekomst Houten 2025 Schaal(niveaus) Kleinschaligheid Regiofunctie Schaalvergroting Lokale betrokkenheid Winkelvoorziening wijkgericht Winkelvoorziening in centrum Lokaal Regionaal Voorzieningen in Houten Vervoer naar Utrecht Focus op de wijk Focus centraal / stedelijk Doelgroepen Aantrekkelijk voor jongeren Aantrekkelijk voor ouderen Bouwen voor gezinnen Bouwen voor ouderen Oud Jong Voor gezinnen Voor iedereen Dorp of stad Dorp (landelijke uitstraling) Stad (stedelijke uitstraling) Behoudend / veilig Innoverend / lef Vergroening door groei Behoud dorps karakter Individuele vrijheid van de stad Sociale controle van het dorp Uitbreiden Bouwstop Type samenleving Participeren / meedoen Zelf oplossen Fysieke ontmoeting / sociaal Digitale ontmoeting Versnippering / buurt / lokaal Samenbinden / samenvoegen Rol overheid Bezuinigen Investeren (in de toekomst) Regie houden Loslaten Eigen regie over het leven (initiatieven bij bewoners) Regie van de overheid (plannen van de overheid die burgers uitvoeren) Netwerksamenleving Gemeentelijk regie Belasting verhogen Terugtredende overheid Uitvoeren van regels Regels aanpassen aan ontwikkelingen Overig Thuis zitten Aan het werk Verzorging nabij (face tot face) Contact op afstand La Place wordt McDonalds Groene topper (onderscheidend) Lokaal aanbesteden (werk voor iedere burger) La Place wordt biologisch restaurant Doen wat moet ( status quo is prima) Breed aanbesteden 14

55 Bijlage 8: Overzicht kansen voor toekomst Houten 2025 Kenmerken regio: Benut de regio / kijk naar de regio Hoogwaardige kennis(instellingen) in de regio Kenmerken bevolking: Rijke, welvarende bevolking Positief-kritische inwoners (gaan voor kwaliteit!) Sterk netwerken in de samenleving Veel vrijwilligers Benutten van potentieel van gehandicapten in Houten Benutten van kennis van burgers Benut kracht Houtense ZZP ers Kleurrijk Houten (eindelijk!) Veel mensen digitaal: digitale experimenten om informatie te ontsluiten en ontmoetingen te creëren Benut de kerken Benut pioniersgeest van Houtenaren en Houtense organisaties Faciliteren van verenigingen bevordert socialisatie Versterkte sociale cohesie door mantelzorg Benut maatschappelijke cohesie Kenmerken van onze ruimte: In wijken nog veel open plekken beschikbaar om invulling aan te geven. Moestuin mogelijkheden voor ontmoeting Hangplekken voor jong én oud Alternatief vervoer binnen rondweg Meer benutten recreatiegebieden Eiland van Schalkwijk Kantoren worden woningen Creatieve invulling leegstand kantoren Kansen voor laagdrempelige sport in openbare ruimte Bouw goedkope huisvesting Kans voor ander bestuur: Kans om je als gemeente te onderscheiden als je lef hebt om een andere koers te varen dan anderen Mensen motiveren om zelf oplossingen te zoeken Faciliteren van kwalitatieve netwerken Vernieuwende initiatieven: geef ze de ruimte! Goede punten van verschillende disciplines verbinden! Technologische kansen: Digitalisering van contacten zorg en hulp Profilering: Houten als duurzame nummer 1 Sportief als motor van een gezonde samenleving 15

56 Overig, genoemd: Het scheppen van voorzieningen bindt mensen aan Houten Onze jongeren behouden als inwoner / werker Eigen regie over gezondheid Gevaar tussen wal en schip te belanden Goede samenwerking tussen (zorg)instellingen en gemeente Houten is bestaande kwaliteit Eerstelijns hulp dichtbij (in/bij de school) 16

57 Verkenningsworkshop voor ondernemers 11 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

58 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 11 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 voor ondernemers. Toekomstagenda In dit verslag vindt u de uitkomsten van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda, die in januari 2014 klaar is. Vervolgens is de lokale politiek aan zet. En na het vormen van een nieuw college en het installeren van de gemeenteraad wordt het Houtens toekomstperspectief verder ingekleurd. Verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties De verkenningsworkshop voor ondernemers is de eerste workshop in een serie van vier. Ook voor de maatschappelijke organisaties, regiopartners en inwoners zijn bijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast zijn de workshops ook gehouden in een atheneum 4 en een Havo 4 klas van College De Heemlanden en in twee VMBO 3 klassen van Het Houtens. Op maandagavond 11 november 2013 gingen ruim dertig ondernemers actief met de toekomst van Houten aan de slag. Zij deden dit door achtereenvolgens de volgende vragen te beantwoorden: 1. Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten? 2. Wat zijn mogelijke gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten? 3. Wat zijn de belangrijke vraagstukken voor de toekomst van Houten? 4. Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten naar de toekomst moet maken? 5. Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? In het onderstaande behandelen we de antwoorden die op 11 november op deze vragen zijn gegeven. 2

59 Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten? Een negental trens die de gemeente relevant acht voor de toekomst van Houten, worden als volgt door de deelnemers gewaardeerd (hoe meer stemmen, hoe relevanter de trend): Meest impactrijke trends voor Houten Aantal stemmen 5 0 De ondernemers van Houten zien daarmee de nieuwe economische realiteit, veranderende bevolkingssamenstelling, schaalvergroting en schaalverkleining en de groei van technologische ontwikkelingen als de vier meest ingrijpende trends voor de toekomst van Houten. Wat zijn de gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten? In vier groepjes zijn de deelnemers vervolgens aan de slag gegaan met één trend die ze zelf hebben uitgekozen. Ze analyseren van de gevolgen van deze trends, en wat de gevolgen van die gevolgen voor Houten kunnen zijn. Ofwel; wat betekenen deze trends voor Houten? Nieuwe economische realiteit 1 Houten heeft geen imago als ondernemersstad. Houten wordt gezien als woonstad. Dit heeft te maken met dat er veel kleine bedrijven zijn gevestigd waardoor Houten een profiel mist. Wanneer Houten een profiel kiest, helpt dit om een beter beeld naar buiten te brengen. Je trekt dan ook bedrijven aan die binnen dit profiel passen. Daarnaast is Houten een kweekvijver voor jonge ondernemers. Door de vele jongeren in de stad, beschikt Houten over veel kennis. Een tegentrend van de nieuwe economische realiteit is dat men op zoek is/blijft naar gezelligheid. Mensen houden de basale behoefte aan gezelligheid. Hier kan Houten ook op inspelen. Veranderende bevolkingssamenstelling 2 Ook in Houten krijgen we te maken met vergrijzing. Meer vergrijzing in Houten betekent meer zorg en een andere vraag naar bewoning. Ook recreëren ouderen anders omdat ze andere interesses hebben en een andere indeling van de week. Voor ondernemers betekent de veranderende bevolkingssamenstelling dat er meer tijd is om te winkelen. Daarnaast stellen ouderen hogere eisen aan de service die zij verwachten te krijgen. Daarnaast moeten we als gemeente niet bang zijn bepaalde bevolkingsgroepen tijdelijk te verliezen, wel moeten we kijken hoe we ze weer terugkrijgen in Houten. 1 Zie bijlage 1, gevolgenboom trend economische realiteit 2 Zie bijlage 2, gevolgenboom trend veranderende bevolkingssamenstelling 3

60 Wel moeten we ons afvragen wat we willen? Willen we de jongeren blijven aantrekken? Hoe houden we Houten dan aantrekkelijk voor jongere generaties. Groei technologische ontwikkelingen 3 De groei van de technologische mogelijkheden betekent Houten grenzeloos. Door de toename van technologie vervagen bestaande grenzen. We zijn altijd bereikbaar en hebben overal toegang tot internet. Door minder te doen, kun je meer bereiken. Het werken wordt eenvoudiger door verschillende toepassingen. Telefoons worden nog geavanceerder, het wordt gemakkelijker op afstand (samen) te werken. Hoe ga je dit vertalen naar je verdienmodel? Door het flexwerken hoef je niet meer op een kantoor te zitten, maar heb je overal toegang tot je en documenten. Krijg je betaald na aanleiding van het aantal uren dat je aanwezig bent? Of kijken we alleen naar het eindresultaat? En hoe verhoudt zich dat tot andere werkzaamheden? Schaalvergroting en schaalverkleining 4 Bij schaalvergroting, wanneer gemeenten door samenvoeging steeds groter worden, is de belangrijkste trend dat er minder regels komen voor ondernemers. Lokale ondernemers kunnen hiervan profiteren. Zij kennen als geen ander hun omgeving en klanten. Hierdoor kunnen ze inspringen op de lokale vraag. Wat zijn de belangrijkste vraagstukken voor de toekomst van Houten? De meeste vraagstukken voor de toekomst van Houten die door de ondernemers noemen 5, hebben betrekking op de volgende onderwerpen: 1. Sturing: Hoe zetten we Houten op de kaart? Is Houten dé woonstad, of willen we ons ook profileren als ondernemersstad. Wat is onze identiteit en welke functie vervullen we in de regio? Dit is ook van belang bij het kiezen van partners. 2. Veranderingen in de samenleving/bevolking: Houten vergrijst. Dit betekent dat de vraag naar zorg stijgt. Hoe houden we Houten aantrekkelijk voor de jongeren? En hoe houden we de kernen van Houten leefbaar wanneer de jongeren wegtrekken naar de stad? 3. Ruimtelijk/bereikbaarheid: Houten ligt op steenworpafstand van Utrecht. Maken we Houten aantrekkelijker door de bereikbaarheid te vergroten? 4. Ruimtelijk/voorzieningen: Hoe zorgen we ervoor dat we de leegstand van bedrijventerreinen kunnen beperken? 5. Woonbehoeften: Hoe zorgen we ervoor dat we kunnen inspringen op de veranderende vraag naar woningen? Kunnen we flexibel bouwen en huizen ombouwen om zo aan de vraag te voldoen? 6. Werk gerelateerd: Hoe kunnen we voldoen aan de vraag en het aanbod van werk? Kan Houten de kleine ondernemer blijven binden en hoe gaan we om met de verschraling van de agrarische sector in het buitengebied? 3 Zie bijlage 3, gevolgenboom trend groei technologische ontwikkelingen 4 Zie bijlage 4, gevolgenboom trend schaalvergroting en schaalverkleining 5 Zie bijlage 5, overzicht uitdagingen toekomst Houten 4

61 Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten naar de toekomst moet maken? De ondernemers geven veel dilemma s mee voor de toekomst van Houten. Een volledig overzicht van de genoemde dilemma s is opgenomen als bijlage 6 6. Er kwamen twee dilemma s sterk naar voren. Ten eerste de veranderende bevolkingssamenstelling. Houten vergrijst de komende jaren. Enerzijds hebben we dus te maken met een groeiend aantal ouderen. Zij vragen meer zorg, maar hebben ook een ander leefpartoon. Hierdoor veranderen onder andere de recreatiemogelijkheden en consumptiepatronen. Er komt meer vraag naar kleinere woningen. Wat betekent dit voor Houten? Anderzijds wil Houten levendig blijven en de jongeren aantrekken. Door de vergrijzing trekken jongeren naar een bruisendere grote stad. Deze jongeren willen we niet kwijt. Kiezen we ervoor om de ouderen te faciliteren en de voorzieningen hierop aan te passen? Of zetten we in op het behoud van de jongeren, met hun specifieke behoeften. Is het nodig om te kiezen? Kunnen we dit ook combineren? Een ander dilemma wat naar voren kwam tijdens de workshop was de positionering van Houten in de regio. Ofwel is Houten een stad of een dorp? Enerzijds kiezen we voor Houten als een stad met alle voorzieningen. We zijn niet afhankelijk van de regio. Breiden we dan uit, dus blijven we doorbouwen? Of kiezen we er anderzijds voor om het dorpse karakter van Houten en de kernen te behouden. We kunnen dan niet inzetten op het voorzien van alle voorzieningen en zijn hierdoor afhankelijk van buurgemeenten. We zijn dan onderdeel van een groter geheel. Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten? De kansen die ondernemers zien voor Houten richting 2025 zijn talrijk. Veel deelnemers geven aan 7 dat Houten een prima ondernemersstad en dat hier nog veel kansen liggen. - We beschikken over veel kennis. Veel inwoners uit Houten studeren en werken bij de universiteit en het HBO. Deze liggen op steenworpafstand van Houten. - Houten is hierdoor een goede kweekvijver voor jonge ondernemers. Dit moet wel gefaciliteerd worden. Een mogelijkheid is leegstand transformeren naar jongerenhuisvesting, om zo aantrekkelijk te blijven voor deze generatie. - Zij zien ook veel mogelijkheden voor groene recreatie rondom Houten en ook in de kern. - Houten kan zich profileren als duurzame stad en hiermee ondernemers aantrekken. 6 Zie bijlage 6, overzicht dilemma s toekomst Houten 7 Zie bijlage 7, overzicht kansen toekomst Houten 5

62 Bijlage 1, gevolgenboom Nieuwe economische realiteit 6

63 Bijlage 2: gevolgenboom trend veranderende bevolkingssamenstelling 7

64 Bijlage 3: gevolgenboom trend groei technologische mogelijkheden 8

65 Bijlage 4: gevolgenboom trend schaalvergroting en schaalverkleining 9

66 Bijlage 5: overzicht uitdagingen toekomst Houten Sturing: - Lef met regels - Identiteit en plek in de regio - Hoe zetten we Houten op de kaart? - Hoe houden we Houten meetbaar? - Denk goed na over partners/coalities/netwerk Verandering van de samenleving en bevolking: - Leefbaarheid van kleine kernen - Vraag naar zorg - Levendigheid - Mengen van bevolkingsgroepen - Sociale cohesie - Voorkomen van vergrijzing - Hoe gaan we in Houten om met diversiteit in leeftijdsgroepen - Aantrekkelijk blijven voor jongeren - Levensloopbestendige faciliteiten Ruimtelijk/bereikbaarheid: - Bereikbaarheid en infrastructuur - NS 24 uur per dag - Bereikbaarheid van de regio Ruimtelijk/voorzieningen: - Planologische flexibiliteit - Op t Rond/centra moet het gebeuren - Investeren in sport en recreatie - Leegstand bedrijventerreinen Woonbehoeften: - Zorgbestendige woningen - Voor alle leeftijden bouwen - Ombouwen van huizen - Flexibel bouwen - Transformatie van bestaande gebouwen Ondernemerschap/werk gerelateerd: - Vrijdagmiddagborrel - Mengen van functies - Vraag en aanbod werkgelegenheid - Hoe gaan we om met verschraling detailhandel in centra? - Op welke manier kunnen we de kleine ondernemer binden? - Hoe gaan we om met schaalvergroting agrarische sector? - Hoe blijven we aangehaakt op informatie? 10

67 Bijlage 6: overzicht dilemma s toekomst Houten Kiezen Bruisen Feestgedruis Flexibiliteit Jongeren en jonge gezinnen trekken Stad Bijbouwen Alles/ alle voorzieningen in Houten Kleine bedrijfsruimtes (flexibel) Zelfstandig Houten Schaalvergroting Vastgoed consolideren Aanbod voor senioren vergroten Mono functionaliteit op buurt/wijk niveau Ouderen Slim combineren Burgerlijkheid Rust en stilte Regelgeving Ouderen houden Dorp Ombouwen Sommige voorzieningen in Utrecht en/of omgeving Grote bedrijfsruimten (opslag) Onderdeel groter geheel Schaalverkleining Vastgoed uitbreiden Aanbod voor jongeren vergroten Multifunctionaliteit op buurt/wijkniveau Jongeren 11

68 Bijlage 7: overzicht kansen voor toekomst Houten Kansen voor de regio: - NS en openbaar vervoer 24 uur per dag beschikbaar - Universiteit en HBO is dichtbij Kansen voor de bevolking: - Bewoners met initiatieven belonen, bewoners die ontwikkeling tegenwerken negeren - Aanbod voor lagere inkomens - Groen college Kansen van onze ruimte: - Concentreren van horeca in centra - Leegstand transformeren naar jongerenhuisvesting - Bouwen op terrein nood-albert Heijn - Congrescentrum met zalencomplex - Groene recreatie - Local economy in de wijk - Transformatie van bestaande bouw - Recreatie rond Houten - Recreatie in de kern van Houten - Herbestemming geven aan groenzones Kansen voor ander bestuur: - Samenwerken met gemeente, bewoners, ondernemers en verenigingen - Visie vraagt lef! Probeer het niet iedereen naar de zin te maken - Duidelijkheid in regelgeving Technologische kansen: - Grote potentie aan kennis Profilering van Houten: - Duurzaamheid: energie en economie - Kies een duidelijk profiel binnen de regio, agrarisch ondernemerschap, groen en duurzaam Kansen voor ondernemers in Houten: - Faciliteren van startende ondernemers - Uitdagingen voor ondernemers om in te spelen in de veranderende markt/doelgroep, wat zijn de behoeftes en hoe willen wij dit realiseren? Overige, genoemd: - Openlucht evenementen 12

69 Verkenningsworkshop voor regiopartners 18 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

70 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 18 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 voor regiopartners, zoals de provincie Utrecht en buurgemeenten. Toekomstagenda In dit verslag vindt u de uitkomsten van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda, die in januari 2014 klaar is. Vervolgens is de lokale politiek aan zet. En na het vormen van een nieuw college en het installeren van de gemeenteraad wordt het Houtens toekomstperspectief verder ingekleurd. Verkenningsworkshop voor regiopartners De verkenningsworkshop voor regiopartners is de derde workshop in een serie van vier. Ook voor de ondernemers, maatschappelijke organisaties en inwoners zijn bijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast zijn de workshops ook gehouden in een atheneum 4 en een Havo 4 klas van College De Heemlanden en in twee VMBO 3 klassen van Het Houtens. Op maandagavond 18 november 2013 gingen zo n vijftien regiopartners actief met de toekomst van Houten en de toekomst van de regio aan de slag. Zij deden dit door achtereenvolgens de volgende vragen te beantwoorden: 1. Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten en de regio? 2. Wat zijn mogelijke gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten en de regio? 3. Wat zijn de belangrijke vraagstukken voor de toekomst van Houten en de regio? (uitdagingen) 4. Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten en de regio naar de toekomst moet maken? (dilemma s) 5. Welke kansen bieden de trends voor de gemeente Houten en de regio? (kansen) In het onderstaande behandelen we de antwoorden die op 18 november op deze vragen zijn gegeven. 2

71 Welke trends zijn het meest bepalend voor de toekomst van Houten? En negental trens die de gemeente relevant acht voor de toekomst van Houten en de regio, worden als volgt door de deelnemers gewaardeerd (hoe meer stemmen, hoe relevanter de trend): Meest impactrijke trends voor Houten Aantal stemmen De regiopartners van Houten zien daarmee de groei van technologische mogelijkheden, de verschuiving van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving, veranderende bevolkingssamenstelling en de netwerkmaatschappij als de vier meest ingrijpende trends voor de toekomst van Houten en de regio. Wat zijn de gevolgen van de trends voor de toekomst van de gemeente Houten en de regio? In twee groepjes zijn de deelnemers vervolgens aan de slag gegaan met één trend die ze zelf uitkiezen. Ze analyseerden wat de gevolgen van deze trends zijn, en wat de gevolgen van die gevolgen voor Houten en de regio kunnen zijn. Ofwel; wat betekenen deze trends voor Houten en de regio? Groei technologische mogelijkheden 1 Door de groei van technologische mogelijkheden gaat er veel veranderen in de samenleving. Onderwijs wordt toegankelijker omdat het digitaler wordt. Er zijn mensen die wel mee kunnen komen, maar ook mensen die uitgesloten worden omdat ze de ontwikkelingen niet bij kunnen houden, of kunnen betalen. Hierdoor ontstaat een tweedeling in de maatschappij. Daarnaast zorgen technologische mogelijkheden voor oplossingen in de zorg, waardoor bijvoorbeeld minder menselijke hulp in de huishouding nodig is. Een negatieve kant is dat de ouderen en hulpbehoevenden eenzamer worden, omdat er minder mensen langs komen. Door de technologische mogelijkheden verandert ook ons winkelgedrag. We kopen meer via internet waardoor winkelcentra leeg komen te staan en niet meer rendabel zijn. 1 Zie bijlage 1 gevolgenboom trend groei technologische mogelijkheden 3

72 Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving 2 Deze trend kan op twee manieren aangevlogen worden. Aan de ene kant kan de trend gezet zijn door burgers die mondiger worden en de overheid die hier op inspeelt door bijvoorbeeld zelfbeheer. Een voorbeeld is samen duurzame energie inkopen. Burgers gaan zelf dingen organiseren. Aan de andere kant kan het een trend zijn die door de overheid (Den Haag) wordt ingezet. Burgers krijgen meer verantwoordelijkheden in de samenleving. De overheid moet hier mee om kunnen gaan door andere beleidsinstrumenten in te zetten. Door de verantwoordelijkheid bij burgers neer te leggen ontstaan andere verbanden. Naast de verantwoordelijkheid, wil de overheid ook dat de zelfredzaamheid omhoog gaat. Hoe kunnen we dit als overheid ondersteunen? Dit resulteert in een groter beroep op solidariteit. Daarnaast vervult de overheid een andere, meer teruggetrokken, rol in de samenleving. Dit alles kan resulteren in grote regionale verschillen, doordat sociale cohesie in bepaalde gemeenten natuurlijker verloopt dan in andere gemeenten. Wat zijn de belangrijkste vraagstukken voor de toekomst van Houten en de regio? De meeste vraagstukken voor de toekomst van Houten en de regio die door regiopartners worden genoemd 3, hebben betrekking op de volgende onderwerpen: 1. Sturing regionaal: De avond werd geopend met het benoemen van positieve aspecten van de regio Utrecht. Hier kwam uit dat de regio Utrecht een zeer fijne regio was om in te wonen, te werken en te recreëren. Dit komt mede door het aanbod van werk, en de verschillende landschappen die de regio Utrecht rijk is. De uitdagingen liggen dan ook voornamelijk op het gebied van elkaar versterken door gebruik te maken van de beschikbare kennis. Hoe kunnen we als regio kracht behouden. Hoe houden we de kleine kernen leefbaar en hoe gaan we dit, met minder geld, zo goed mogelijk inrichten. 2. Ruimtelijk/voorzieningen: Daarnaast is een belangrijk vraagstuk; hoe houden we de voorzieningen op peil? Wat kunnen we als regio aan voorzieningen bieden? Er liggen nog veel kansen om deze voorzieningen op elkaar af te stemmen. Wat zijn de belangrijkste keuzes die de gemeente Houten en de regio naar de toekomst moet maken? Veel dilemma s worden meegegeven richting Een volledig overzicht van de genoemde 4 dilemma s is opgenomen in bijlage 4. Een van de keuzes die gemaakt moet worden is; op welk niveau en in welke verbanden willen we samenwerken? We kunnen er als regio voor kiezen om samen te werken met vaste partners. We kunnen er ook voor kiezen om per onderwerp samen te werken. Wat betekent dit voor het voorzieningenniveau in de regio? Enerzijds kunnen we er voor kiezen om als regio verantwoordelijk te zijn om de voorzieningen op peil te houden. Maar is dit mogelijk wanneer we per onderwerp andere 2 Zie bijlage 2 gevolgenboom trend verzorgingsstaat > participatiesamenleving 3 Zie bijlage 3 overzicht uitdagingen toekomst Houten 4 Zie bijlage 4 overzicht dilemma s toekomst Houten 4

73 coalities vormden? Anderzijds is het ook mogelijk om als gemeente de voorzieningen af te stemmen op de behoeften van de inwoners. Dit heeft ook een relatie met de vraag hoe we de ruimte gaan benutten. Er komt weer vraag naar woningen. Kiezen we er voor om dit als regio af te stemmen? Of kijken we als gemeente naar de vraag en het aanbod van woningen. Aan de ene kant kunnen we er voor kiezen om bestaande bouw een nieuwe functie te geven. Hierdoor breiden we in, maar aan de andere kant kunnen we er ook voor kiezen om nieuwe woningen te bouwen die we afstemmen op de vraag van onze inwoners. Een ander dilemma wat door de regiopartners aangekaart werd, was eenzaamheid. Door de toenemende vergrijzing neemt ook de vraag naar zorg toe. Professionele zorg wordt duur en voor sommigen te duur. Maar mantelzorgers hebben vaak een druk leven en werken zelf ook. Ouderen en hulpbehoevenden kunnen hierdoor in een sociaal isolement raken. In hoeverre is de eenzaamheid een verantwoordelijkheid van de overheid? Willen we als overheid, zowel op gemeentelijk als op regionaal niveau, hier een rol is spelen. En zo ja, welke rol moeten wij dan pakken? Dilemma s voor Houten De regiopartners hebben ook gekeken naar dilemma s specifiek voor Houten. De genoemde dilemma s hadden allen raakvlakken met de profilering van Houten. Houten heeft de afgelopen jaren vooral gebouwd. Nu is de vraag, gaan we mee in de vergrijzing die ons te wachten staat? Of willen we Houten levendig houden en kiezen we voor gezinnen. Gezinnen vragen om andere, grotere woningen en hebben andere behoeften dan de oudere generatie. Dit is ook van belang bij het bepalen van het voorzieningenniveau. Kiezen we voor een hoog voorzieningenniveau en zijn we als stad niet afhankelijk van voorzieningen in de regio? We kunnen er ook voor kiezen om in een aantal voorzieningen te investeren en voor andere afhankelijk te zijn van buurgemeenten. Door een keuze te maken in de voorzieningen, kan Houten zich sterk profileren. Houten kan zich ook profileren door keuzes te maken in samenwerking. Door bewust te kiezen voor samenwerkingspartners, kan Houten zich profileren. Richt Houten zich meer op de Kromme Rijn gemeenten, of werkt Houten samen met Nieuwegein en Utrecht? Dit is beeldvormend voor de gemeente. Ook kan Houten ervoor kiezen om per onderwerp samen te werken. Dan bepaalt Houten welke samenwerkingspartners in een bepaalde context het beste passen. Welke kansen bieden trends voor Houten en de regio? De kansen die regiopartners zien richting 2025 zijn vooral regionaal: - We moeten als regio goed nadenken over ons profiel en keuzes maken. - Waarbij we ons moeten afvragen of we niet te aantrekkelijk worden. Dit kan druk geven op de eigen bereikbaarheid en uiteindelijk tegen ons werken. - Wanneer we meer regionaal denken, kunnen we elkaar versterken. 5

74 Bijlage 1: gevolgenboom trend groei economische ontwikkelingen 6

75 Bijlage 2: gevolgenboom verzorgingsstaat > participatiesamenleving 7

76 Bijlage 3: overzicht uitdagingen toekomst Houten Sturing Houten: - Versterken van economisch profiel - Loslaten, hoe doe je dat? - Nieuw economisch profiel nodig > waarop onderscheiden we ons in 2025? Stilstaan is achteruitgang - Van ontwikkeling naar beheer met lange termijn Sturing regionaal: - Worden we als regio niet te aantrekkelijk? Druk op ruimte en groen? - Helder regionaal profiel ontwikkelen - Hoe houd je het groen groen? - Bestuur op functionele gebieden afstemmen - Bestuurlijke drukte en schaalvergroting (moet passen op trends) - Hoe zorgen we dat de kleine kernen leefbaar blijven? - Hoe werken we beter samen = versterken - Hoe houden we de kwaliteit binnenstedelijk gebied in stand? - Hoe houden we het landschap mooi en vitaal? Samenleving: - Voorkomen van de tweedeling Betaalbaarheid: - Hoe krijg je met minder geld meer kwaliteit? Ruimtelijk/bereikbaarheid: - Vergeet assets buiten onze regio niet (Bijv. Schiphol) - Duurzaam en innovatieve bereikbaarheid? Hoe? Ruimtelijk/voorzieningen: - Hoe houdt je je voorzieningenniveau op peil? - Voorzieningenprofiel van de regio bepalen Woonbehoeften: - Hoe houden we aanbod en vraag woningmarkt in evenwicht? 8

77 Bijlage 4: overzicht dilemma s toekomst Houten Regio Meebewegen met demografische trends Economische groei Eigen identiteit van de regio Economische diversiteit Binnen huidige structuren (via cultuur) elkaar bestuurlijk versterken Benutten we de ruimte complex en binnenstedelijk Behandelen we eenzaamheid door een actieve overheid Profileren we ons door Utrecht Own Burgerparticipatie Tegengaan van demografische trends Ruimtelijke groei Op grotere schaal samenwerken met andere regio s Economische specialisatie Via nieuwe structuren elkaar bestuurlijk versterken Benutten we de ruimte door uitbreiding? Voorkomen we eenzaamheid door een actieve samenleving? Profileren we ons door Randstad Forza? Overheidsparticipatie Houten Functioneel samenwerken (Heuvelrug, Utrecht of Lekstroom Bouwen we voor gezinnen Is Houten een voorstad Per onderwerp samenwerken (Heuvelrug, Utrecht of Lekstroom) Bouwen we voor senioren? Is Houten een complete stad 9

78 Bijlage 5: overzicht kansen toekomst Houten Kenmerken regio: - Enorm veel kwaliteiten in een klein gebied; landschap, opleiding, voorzieningen, kennis - Benut voorzieningen Randstad (bijv. Schiphol) - Stand en land > goed vestigingsmilieu - Meer regionaal denken en elkaar versterken (bijv. recreatie) - Ultieme netwerkregio - Inhoudelijke afstemming (tussen gemeenten) > kosten en kwaliteitswinst - Combinatie stad en land - Parels van cultuurhistorie benutten - Benutten eigenwijze cultuur (Wijk bij Duurstede, Culemborg) - Meer uitdragen van de kwaliteiten Kenmerken van onze ruimte: - Recreanten aantrekken Technologische kansen: - Kraamkamer nieuwe technologieën en innovatie Profilering: - Keuzes maken > duidelijk profiel (bijv. topsectoren, duurzaamheid, diergeneeskunde) - Diversiteit in kwaliteit handhaven en versterken > profileren 10

79 Verkenningsworkshop VMBO BK (Basiskader) 3 Het Houtens 21 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

80 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 21 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 in een VMBO BK 3 klas van Het Houtens. Toekomstagenda Dit verslag geeft de uitkomsten weer van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda, die in januari 2014 klaar is. Vervolgens is de lokale politiek aan zet. En na het vormen van een nieuw college en het installeren van de gemeenteraad wordt het Houtens toekomstperspectief verder ingekleurd. Verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties De verkenningsworkshop voor de leerlingen van de VMBO BK 3 klas van Het Houtens was de derde workshop voor leerlingen. Op dezelfde dag vond nog een workshop plaats voor een VMBO TL (Theoretische Leergang) 3 klas van Het Houtens. Eerder, op 18 november, vonden op College De Heemlanden een workshop voor een Atheneum 4 en een Havo 4 klas plaats. Verder zijn er nog workshops georganiseerd voor ondernemers, maatschappelijke organisaties, regiopartners en inwoners. Op dondermiddag 21 november 2013 gingen zo n vijfentwintig VMBO BK leerlingen actief met de toekomst van Houten aan de slag. Zij deden dit door achtereenvolgens de volgende vragen te beantwoorden: 1. Waar ben je trots op in Houten? 2. Wat denk je dat verandert in Houten (positief / negatief)? 3. Welke kansen zijn er voor Houten? 4. Welke uitdagingen moeten zeker in plek krijgen in de toekomstvisie Houten 2025? In het onderstaande behandelen we de antwoorden die op 21 november op deze vragen zijn gegeven. 2

81 Waar ben je trots op in Houten? In vier groepjes zijn de leerlingen aan de slag gegaan met als eerste vraag waar zij trots op zijn in Houten. De leerlingen geven aan gelukkig te zijn met een aantal aspecten van Houten: Op de eerste plaats de bereikbaarheid en inrichting van Houten. Houten is mooi en duidelijk ingericht en vooral heel goed bereikbaar. Daar zorgen ze fietspaden, de twee treinstations, het busstation en de goede wegen voor. Verder heeft Houten de nodige voorzieningen; de winkelcentra Het Rond en Castellum, de vele eettentjes, sportverenigingen en de bioscoop worden onder andere genoemd. Tenslotte zijn de leerlingen blij met de samenleving op zich: Houten is gezellig, sociaal en veilig. Wat zal er veranderen in Houten? De meeste gunstige veranderingen in Houten die de leerlingen verwachten hebben betrekking op de volgende onderwerpen: Modernere huizen en winkels Meer te doen (meer speel- en uitgaangsgelegenheden, meer eettentjes) Meer groen en een beter milieu De meeste ongunstige veranderingen voor Houten raken aan de volgende onderwerpen: Slecht onderhoud openbare ruimte (groenonderhoud, fietspaden) Milieuvervuiling Afname veiligheid (hangjongeren, meer overvallen, geweld, agressie, verkeersongelukken, meer alcoholisten en junks) Minder geschoolde mensen en meer werkloosheid 3

82 Welke kansen liggen er voor de toekomst van Houten? De leerlingen kregen de mogelijkheden om op een plattegrond van de gemeente Houten kansen te benoemen voor de toekomst. Dit leidt tot een rijke verzameling aan kansen om voorzieningen in Houten toe te voegen of aan te passen. De belangrijkste kansen zijn: Uitgaansgelegenheden (bijvoorbeeld een concertzaal in Castellum) Horecavoorzieningen (bijvoorbeeld een Starbucks of MacDonalds op De Kruisboog) Sportvoorzieningen (voetbalstadion, crossbaan, extra voetbalclub op De Meerpaal of een Cruijff Court) Recreatieve voorzieningen (paintball op de Meerpaal of een pretpark) Winkelvoorzieningen (bijvoorbeeld een Zara of een Primark op Het Rond) Waar moet de toekomstvisie Houten 2025 zeker aandacht aan besteden? Een aantal thema s waar de toekomstvisie Houten 2025 volgens de leerlingen van de VMBO BK 3 klas zeker aandacht aan moet besteden zijn de werkgelegenheid, veiligheid (onder meer toename van aantal junks en zwervers) en armoede en tot slot het feit dat alles in de toekomst steeds duurder wordt. 4

83 Bijlage 1: Totaaloverzicht antwoorden waar ben je trots op in Houten? Ruimtelijk (bereikbaarheid, inrichting): Fietsstad (2) Rolstoelvriendelijk Goede, mooie wegen (2) Busstation Treinstation (2) Altijd bereikbaar (fiets, auto, trein) Centrale ligging Alles is dichtbij Houten is mooi ingericht (mooie gebieden) Houten is duidelijk ingericht Voorzieningen (winkelen / horeca / sport / recreatie): Castellum Winkelcentrum Het Rond (4) Veel winkels (2) Lekker eten in Houten (2) Eettentjes Yakimono Dönercenter (3) Domino s Kwalitaria Sphinx (pizzeria) Sportvelden dichtbij Zwembaden (2) Voetbalverenigingen Sportverenigingen Basic Fit Bioscoop (3) Ballorig De Rietplas Samenleving: De gezelligheid Dat het hier veilig is Sociale mensen Overig: Windmolens Kasteel Scholen 5

84 Bijlage 2: Overzicht veranderingen in de toekomst van Houten Wat verandert er in positieve zin: Alles wordt moderner Modernere winkels en/of huizen (3) Meer winkels (3) Meer winkels op Castellum Nog meer speelgelegenheden Meer uitgaansgelegenheid Meer eettenten (die thuisbezorgen) Meer werk (2) Bejaardentehuizen (2) Meer zorg voor ouderen Genoeg basisscholen Beter milieu Houten wordt groener Veiligheid Rolstoelers kunnen makkelijker met de trein mee Wat verandert er in negatieve zin: Alles wordt duurder Geld wordt minder waard Auto s Geen goede fietspaden meer Veel groen slecht onderhouden Meer gevaarlijke stoffen (Milieu)vervuiling (2) Meer oudere mensen Hangjongeren Minder winkels Geweldoverlast Meer overvallen Meer geweld en meer vandalisme Meer agressie Meer ongelukken in het verkeer Minder mensen zijn geschoold Minder werk Meer sletten Alcoholisten Meer junks Meer werklozen 6

85 Bijlage 3: Overzicht kansen voor de toekomst van Houten Uitgaan: Concertzaal in Castellum Comedy Club Disco Discotheek in Castellum Uitgangscentrum in Houten-Zuid Meer uitgaansgelegenheden op Het Rond Stripclub Horeca: Starbucks in Castellum Starbucks op De Kruisboog Kentucky Fried Chicken op Het Rond MacDonalds MacDonalds op Het Rond MacDonalds op De Kruisboog Burgerking op De Kruisboog Sport: Voetbalstadion Crossbaan Extra voetbalclub op De Meerpaal Cruijff Court Recreatie: Paintball op De Meerpaal Pretpark Meer recreatie Winkels: Groter winkelcentrum op Het Rond Zara in Castellum Primark Primark in Houten-Zuid Zara op Het Rond Primark op Het Rond Primark Overig: Voedselbank Meer zitbankjes Ziekenhuis Tram 7

86 Bijlage 4: Overzicht uitdagingen voor de toekomst van Houten De prijzen (alles wordt duurder) (2) Werkgelegenheid Veiligheid Zwervers (2) Junks Meer armoede 8

87 Verkenningsworkshop VMBO TL (Theoretische Leergang) 3 Het Houtens 21 november 2013 Praat verder mee op Houten2025 op LinkedIn 1

88 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe toekomstvisie nodig omdat Houten de komende jaren voor ingrijpende keuzes komt te staan. Die keuzes worden ingegeven door ontwikkelingen als nieuwe bezuinigingen, vergrijzing, digitalisering. Deze trends hebben invloed hebben op hoe we in Houten wonen, werken, leren, recreëren, ondernemen en voor elkaar zorgen. De Toekomstvisie Houten 2025 vormt een kompas waarmee we op ontwikkelingen kunnen anticiperen. Zo kunnen we in onverwachte situaties beter en sneller reageren en bij bezuinigingen verstandige keuzes maken. We starten dit visietraject om de veranderingen in Houten bespreekbaar te maken zodat we uiteindelijk tot gemeenschappelijke keuzes kunnen komen. We doorlopen dit traject met alle inwoners en partners in Houten juist om de samenwerking en betrokkenheid te versterken. Nadenken over de toekomst doen we in Houten met zijn allen. Op 21 november 2013 organiseerde de gemeente een verkenningsworkshop Houten 2025 in een VMBO TL 3 klas van Het Houtens. Toekomstagenda Dit verslag geeft de uitkomsten weer van deze workshop. Deze wordt, samen met de verslagen van de andere workshops, gebruikt voor de Toekomstagenda, die in januari 2014 klaar is. Vervolgens is de lokale politiek aan zet. En na het vormen van een nieuw college en het installeren van de gemeenteraad wordt het Houtens toekomstperspectief verder ingekleurd. Verkenningsworkshop voor maatschappelijke organisaties De verkenningsworkshop voor de leerlingen van de VMBO TL 3 klas van Het Houtens was de laatste van vier workshops voor leerlingen. Op dezelfde dag vond eerder een workshop plaats voor een VMBO BK (Basiskader) 3 klas van Het Houtens. Eerder, op 18 november, vonden op College De Heemlanden een workshop voor een Atheneum 4 en een Havo 4 klas plaats. Verder zijn er nog workshops georganiseerd voor ondernemers, maatschappelijke organisaties, regiopartners en inwoners. Op dondermiddag 21 november 2013 gingen zo n vijfentwintig VMBO TL leerlingen actief met de toekomst van Houten aan de slag. Zij deden dit door achtereenvolgens de volgende vragen te beantwoorden: 1. Waar ben je trots op in Houten? 2. Wat denk je dat verandert in Houten (positief / negatief)? 3. Welke kansen zijn er voor Houten? In het onderstaande behandelen we de antwoorden die op 21 november op deze vragen zijn gegeven. 2

89 Waar ben je trots op in Houten? In vier groepjes zijn de leerlingen aan de slag gegaan met als eerste vraag waar zij trots op zijn in Houten. Veel leerlingen prijzen zich gelukkig met de vele sportvoorzieningen in Houten (van fitness tot voetbal), de centrumvoorzieningen (winkelcentra, bioscoop), de goede bereikbaarheid (zowel per trein en bus als met de fiets) en tegelijkertijd het dorpse karakter van Houten, wat tot uitdrukking komt in kindvriendelijkheid, rust en veiligheid. Opvallend is dat twee groepen ook de herkenbare wijkverdeling noemen als iets om op trots te zijn. Wat zal er veranderen in Houten? Gevraagd naar de meest gunstige veranderingen voor de toekomst van Houten, geven de leerlingen zeer uiteenlopende antwoorden. Twee punten springen eruit, omdat deze wat vaker worden genoemd: Er zullen meer uitgaansgelegenheden komen Er komen meer en andere winkels en de openingstijden van winkels worden ruimer De meeste ongunstige veranderingen voor Houten raken aan de volgende onderwerpen: Minder groen en minder hangplekken voor de jeugd Meer ouderen Meer verveling en toegenomen criminaliteit (hangjeugd, meer drugs) Opvallend is dat de verwachtingen op twee punten in verschillende groepen precies uiteenlopen. Eén groep benoemt meer politie als positieve verandering, een andere benoemt minder politie als negatieve verandering. Hetzelfde geldt voor aantal hangjongeren neemt af en minder hangjeugd. 3