Zorginkoopbeleid Sector Verpleging en Verzorging. Ten behoeve van het Zorginkoopdocument 2013

Transcriptie

1 Zorginkoopbeleid Sector Verpleging en Verzorging Ten behoeve van het Zorginkoopdocument 2013 Publicatiedatum: 1 maart

2 INHOUDSOPGAVE Inleiding Zorginkoopbeleid AWBZ Zorginkoop vanuit eigen regie en verantwoordelijkheid van de cliënt Integrale benadering van zorg Beperking Administratieve lasten Zorginkoopbeleid Sector Verpleging en Verzorging Zorg dichtbij Integrale benadering Eigen regie en verantwoordelijkheid Beleidsspeerpunten sector Verpleging en Verzorging Zorg dichtbij Integrale benadering Eigen regie en verantwoordelijkheid

3 INLEIDING In 2013 zal de uitvoering van de AWBZ worden belegd bij de individuele zorgverzekeraars. Zij zullen - in aansluiting op de zorgverzekeringswet - voor hun eigen verzekerden de AWBZ gaan uitvoeren. Voor de zorginkoop is er in 2013 landelijk voor gekozen om te werken met een representatiemodel. Dat houdt in dat de zorginkoop per oude zorgkantoorregio wordt uitgevoerd door de verzekeraar die voorheen het zorgkantoor in die regio voerde. Daarbij wordt deze ondersteund door de tweede representant: de verzekeraar met het (op-een-na) grootste marktaandeel in die regio. Dit Zorginkoopbeleid is geschreven vanuit de visie van zorgverzekeraar CZ en beschrijft haar speerpunten bij de uitvoering van de AWBZ-zorg. CZ neemt dit beleid onder haar arm mee naar de regio's waar zij als tweede representant aan tafel zit. In de regio's waar CZ als eerste representant verantwoordelijk is voor het opstellen van het Zorginkoopdocument 2013 vormt het Zorginkoopbeleid bovendien een belangrijke basis. Leeswijzer Dit document is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 1 wordt binnen de externe en interne kaders geschetst welke koers CZ in 2013 wil varen ten aanzien van de AWBZ-zorg in het algemeen. Deze koers is van toepassing voor alle drie de sectoren Gehandicaptenzorg, Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Opvang en Verpleging en Verzorging. In hoofdstuk 2 wordt meer specifiek ingegaan op het Zorginkoopbeleid voor de sector Verpleging en Verzorging. Welke onderwerpen zijn in 2013 belangrijk? Tot slot maken wij in hoofdstuk 3 een vertaalslag van Zorginkoopbeleid op hoofdlijnen, naar beleidsspeerpunten. Dit zijn SMART-doelstellingen binnen de sector Verpleging en Verzorging die wij willen behalen in Het Zorginkoopbeleid is opgesteld in het eerste kwartaal van Veel besluitvorming, rondom bijvoorbeeld de transitie van begeleiding naar gemeenten en de uitvoering van de AWBZ voor eigen verzekerden, is nog niet definitief op het moment van schrijven van dit document. Bij het opstellen van het Zorginkoopbeleid 2013 zijn wij uitgegaan van de stand van zaken die van toepassing was op 1 februari Wij wijzen de lezer erop dat dit document niet wordt aangepast aan ontwikkelingen in de besluitvorming, en derhalve soms achterhaalde informatie kan bevatten. 3

4 1 ZORGINKOOPBELEID AWBZ CZ werkt bij de zorginkoop in 3 sectoren: de Verpleging en Verzorging (V&V), de Gehandicaptenzorg (GZ) en de Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschapppelijke Opvang (GGZ/MO). Een aantal uitgangspunten bij het inkopen van zorg gelden echter voor de gehele AWBZ. In dit hoofdstuk wordt op die onderwerpen nader ingegaan. 1.1 Zorginkoop vanuit eigen regie en verantwoordelijkheid van de cliënt De AWBZ bevat zorg die is gericht op cliënten met een langdurende zorgvraag. Hiermee kent de AWBZ, meer dan de op genezing gerichte Zvw, een grote samenhang met andere domeinen zoals de Wmo en de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt. Immers, zorg is bedoeld als achterwacht voor als het thuis niet meer lukt. Bij het inkopen van zorg houden we rekening met deze samenhang. Meer concreet onderscheiden wij vijf niveau's waarop het zorginkoopbeleid kan worden gericht om de beste zorg te realiseren op de meest doelmatige manier: De basis is de eigen verantwoordelijkheid van mensen voor hun leven en participatie in de samenleving. In het geval dat mensen daarbij hulp van anderen nodig hebben is het sociale netwerk het eerst volgende aangewezen niveau (samenredzaamheid). Kunnen mensen er niet meer zelf, of samen met hun omgeving uitkomen, dan kunnen zij gebruik maken van generieke voorzieningen. Deze voorzieningen zijn veelal geloceerd in het gemeentelijk domein. Het gaat dan onder meer om dagbesteding voor eenzame ouderen en mensen met een verstandelijke beperking, en vervoer. Sommige mensen kunnen ook met behulp van de generieke voorzieningen niet voor zichzelf zorgen. Zij hebben bijvooorbeeld hulp nodig bij hun persoonlijke verzorging, krijgen injecties toegedient, of wonen in een instelling zodat er altijd iemand is om op terug te vallen als dat nodig is. Dit noemen wij basiszorg. De basiszorg zit op het snijvlak van AWBZ en Wmo-zorg, waarbij de nadruk ligt op AWBZ-voorzieningen. Specialistisch aanbod is beschikbaar voor mensen met een complexe zorgvraag die vanuit de samenleving en de beschikbare basisvoorzieningen niet voldoende kunnen worden geholpen. Belangrijk is om te constateren dat hierin een bepaalde gelaagdheid is te vinden. Wanneer mensen specialistische zorg nodig hebben, wil dat niet zeggen dat zij plotseling geen eigen verantwoordelijkheid meer kennen, ofdat de basiszorg niet op een generieke manier geregeld kan worden. Het uitgangspunt is altijd de eigen regio en verantwoordelijkheid. Wanneer we dit uitdrukken in een figuur, komen we tot het volgende plaatje: 4

5 Specialistische zorg Basiszorg Generieke voorzieningen Samenredzaamheid & sociaal netwerk Eigen verantwoordelijkheid 1.2 Integrale benadering van zorg Bij de inkoop van zorg door CZ wordt gekozen voor een integrale benadering als uitgangspunt. Dat betekent dat vanuit de klant bezien er samenhangend pakket van zorg beschikbaar is. Een integrale benadering betekent niet dat er voor elke cliënt één pakket van zorg wordt ingekocht bij één aanbieder, die vervolgens verantwoordelijk is voor het regelen van alle zorg die de cliënt wenst, maar betekent vooral dat het zorgaanbod op elkaar aansluit en elkaar aanvult. Uiteindelijk streeft CZ naar een zorginkoop, waarbij de cliënt - zonder het te merken - zorg en welzijn ontvangt vanuit verschillende financieringsstromen die naadloos op elkaar aansluiten. Voor 2013 is dat nog geen haalbare kaart. De doelstelling is daarom vooral gericht op integrale benadering van de zorg die vanuit de AWBZ wordt gefinancierd. We kijken niet alleen naar de individuele sectoren Verpleging en Verzorging, Gehandicaptenzorg en Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Opvang, maar ook naar de samenhang tussen deze sectoren onderling. Dit speelt bijvoorbeeld bij de ouder wordende cliënten met een verstandelijke beperking of psychische of verslavingsproblematiek. Deze doelgroepen mogen niet tussen wal en schip vallen. In de hiernavolgende hoofdstukken wordt concreet aangegeven hoe deze integrale benadering vorm krijgt. 1.3 Beperking Administratieve lasten Het verlagen van de administratieve lastendruk in de zorg, om zo te zorgen voor meer handen aan het bed, staat al jaren hoog op de politieke agenda. En ook in de beleidsvisie van CZ (Zorgkantoren) is de beperking van de administratieve lasten een speerpunt geweest de afgelopen jaren. Waar mogelijk werkt CZ volgens het principe "high trust, high penalty". In 2012 is het Ministerie van VWS gestart met een experiment "regelarme instellingen". Voor 28 (clusters van) zorgaanbieders zijn een of meer regels rondom de zorgverlening niet van toepassing zijn verklaard. CZ zal zich ook in 2013 inspannen om het experiment regelarme instellingen mogelijk te maken. Daarbij merken wij op dat de afspraken aan de voorkant, het declaratie- en informatiesysteem van de verzekeraars (back-office) niet mag verstoren. 5

6 2 ZORGINKOOPBELEID SECTOR VERPLEGING EN VERZORGING De zorgkosten in Nederland stijgen in een rap tempo. Hiermee komt de houdbaarheid van het AWBZ-stelsel onder druk te staan. CZ ziet het als haar verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan een stelsel waarbinnen mensen goede zorg krijgen, en dat tegelijkertijd betaalbaar blijft. In de sector V&V stelt CZ zichzelf daarom tot doel om "meer zorg voor hetzelfde geld, bij minimaal gelijkblijvende kwaliteit" te realiseren. Dit doen wij in 2013 door ons te richten op de beschikbaarheid van zorg en ondersteuning zoveel mogelijk in de directe omgeving van de (kwetsbare en chronisch zieke) cliënt. Wij streven ernaar dichtbij de cliënt een netwerk te organiseren dat integraal antwoord geeft op de zorgbehoefte van de individuele cliënt. Het doel is "de juiste zorg, voor de juiste patiënt, op het juiste moment, op de juiste plek, op de juiste wijze en door de juiste persoon". Daarbij zal CZ ook nadrukkelijk kijken naar de organisatie van de zorg: het borgen van voldoende personeel voor de zorg, specialisatie en ketenzorg ten behoeve van kwaliteit, beperking van de overheadkosten en de inzet van technologische hulpmiddelen. Hoe zien we dat dan: Door de kleinschalige opzet, vanuit de integrale gedachte wordt maximale ruimte geboden aan de zelf- en samenredzaamheid van cliënten. Daarbij speelt de inzet van de mantelzorger een belangrijke rol. Professionele organisaties moeten samenwerken met de mantelzorgers en met vrijwilligersorganisaties om de zelf en samenredzaamheid van cliënten te stimuleren. Ook voor zorgverleners is het eenvoudiger en overzichtelijker om op kleinere schaal te werken, waardoor ruimte ontstaat om preventief te signaleren en interveniëren. Wij zien een belangrijke taak weggelegd voor de wijkverpleegkundige als zichtbare schakel in het lokale netwerk. Wij zullen aandacht besteden aan het bevorderen van zelfmanagement bij de (kwetsbare en chronisch zieke) cliënt en aan het stimuleren van shared decision making. Tot slot, het Zorginkoopbeleid is opgesteld vanuit de stand van zaken op 1 februari Het document zal niet worden aangepast als bepaalde omgevingsfactoren wijzigen, bijvoorbeeld indien transitie begeleiding of UAZ zou worden uitgesteld. In de volgende paragrafen lichten wij onze doelstellingen nader toe. 2.1 Zorg dichtbij Zowel zorgvragers, zorgaanbieders, zorgverzekeraars als VWS hebben het terugbrengen van de menselijke maat in de zorg, de wijkgerichte integrale aanpak genoemd als speerpunten voor de zorginkoop in Door zorg dichtbij de cliënt te organiseren, kunnen we optimaal gebruik maken van het eigen netwerk van de cliënt. Hierdoor willen wij bereiken dat de kwaliteit van leven van cliënten toeneemt en het beroep dat mensen zullen doen op AWBZ-zorg wordt beperkt. Ook CZ heeft een wijkgerichte aanpak in 2012 benoemd als speerpunt bij de zorginkoop. In 2013 gaan we hiermee verder. Voor de kwaliteit van leven is het belangrijk dat zorg en ondersteuning beschikbaar zijn zo dicht mogelijk bij huis en afgestemd op de individuele behoeften van ouderen 1. Op die manier wordt 1 Rapport 'Toekomstige ouderenzorg, de visie van CSO, NFU en ZonMw', 13 januari

7 maximale ruimte geboden aan de zelf- en samenredzaamheid van mensen. Een goed voorzieningenniveau in de wijk werkt ook preventief. Het stimuleren en benutten van de eigen kracht van mensen en het betrekken en versterken van hun sociale netwerk leidt tot het activeren van mensen en het nemen van meer eigen verantwoordelijkheid bij het oplossen van problemen. Het tijdig signaleren van beinvloedbare risicofactoren van kwetsbaarheid voorkomt dat de situatie van kwetsbare ouderen verergert. Daardoor kan het beroep op formele zorg en ondersteuning afnemen. Welke een doelmatigheidswinst oplevert. Met zorg dichtbij doelen wij dus op het lokale netwerk, zowel sociaal, informeel als professioneel, dat beschikbaar is in een wijk waarin vroegtijdige signalering van kwetsbare ouderen en verbetering in samenhang tussen zorg, wonen en welzijn naar verwachting zullen bijdragen aan zowel het versterken van de redzaamheid van ouderen en hun mantelzorgers als het verbeteren van de kwaliteit van leven. Wijkgerichte ondersteuning versterkt het netwerk rondom de oudere, omdat het de verbinding legt tussen het informele netwerk en het formele netwerk van wijkgebonden zorg- en welzijnsvoorzieningen. De gezamenlijke beleidsmakers dienen dan wel samen één visie voor de wijk op te stellen om synergie effecten te optimaliseren met als doel de kwetsbare ouderen sneller en beter in beeld te krijgen en te ondersteunen waar nodig. Voor het organiseren van zorg in de omgeving van de cliënt kan de inzet van technologische ondersteuning zinvol zijn. Zeker wanneer de menskracht beperkt is, kunnen technologische toepassingen de zorg toegangkelijk houden. Technologie moet laagdrempelig, zinvol, haalbaar, toepasbaar en betaalbaar zijn. Tenslotte moet technologie niet leiden tot vereenzaming, maar juist intermenselijk contact stimuleren. CZ verwacht dat de AWBZ-zorgaanbieders actief articiperen in lokale netwerken samen met onder andere gemeenten, huisartsen, welzijns- en vrijwilligersorganisaties en woningbouwcoöperaties. Professionale hulpverleners zullen de kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers moeten opzoeken in de wijk om te signaleren en de juiste hulp op het juiste niveau te helpen organiseren. De focus moet daarbij vooral liggen op de empowerment van het netwerk rondom de oudere in plaats van directe cliëntondersteuning. De wijkverpleegkundige is hierbij de schakel tussen cure, care en welzijn. 2.2 Integrale benadering Veel ouderen hebben meerdere gezondheidsproblemen die gepaard kunnen gaan met ernstige beperkingen in het dagelijkse leven. Deze multimorbiditeit zorgt ervoor dat ouderen met veel verschillende partijen op het gebied van wonen, welzijn en zorg te maken krijgen. Door de zorg aan cliënten beter op elkaar af te stemmen, neemt de kwaliteit van de zorg voor de cliënt toe, en wordt de organisatie van de zorg bovendien doelmatiger. Om deze afstemming te bereiken vindt CZ het wenselijk dat er eén centraal aanspreekpunt met betrekking tot coordinatie en afstemming van het beschikbare aanbod op de behoefte van de individuele cliënt is. De wijkverpleegkundige blijkt zeer geschikt om deze rol op zich te nemen en de individuele cliënt en /of mantelzorger te helpen bij het organiseren van een samenhangend aanbod. Zoals hierboven gesteld is een vroege, integrale en maatwerk benadering op het gebied van wonen, welzijn en zorg noodzakelijk om eigen invulling van leven en wonen zo lang mogelijk te behouden. Het voorkomt dat ouderen te maken krijgen met onnodige zorg, strijdige trajecten en dat gaten vallen tussen voorzieningen voor curatieve zorg, care en welzijn. 7

8 Een integrale benadering gaat daarom over afstemming tussen zorg, welzijn en wonen, tussen formele en informele zorg, tussen eerste en tweede lijn, tussen disciplines, tussen thuis en de zorgaanbieder, tussen professionals, instanties en ouderen in alle soorten en maten, en op het goede moment. Het gaat ook over afstemming tussen relevante kennisdomeinen en leren van elkaars kennis en kunde. Kortom, een integrale benadering houdt in dat er samenhang gecreerd wordt in het door de individuele cliënt benodigde lokale voorzieningenaanbod op het gebied van wonen, welzijn en zorg. De zorgaanbieder vervult hierbij de rol van coördinator en vast aanspreekpunt. 2.3 Eigen regie en verantwoordelijkheid Zoals in hoofdstuk 1 reeds beschreven is het streven van CZ in de AWBZ gericht op het versterken van de eigen regie voor de cliënt. Mensen moeten zoveel mogelijk in staat worden gesteld om zelf keuzes te maken ten aanzien van de inrichting van hun leven. Door de zorg ondersteunend te maken aan de eigen regie van de cliënt zorgen we voor meer tevredenheid bij de cliënt, terwijl er geen onnodige zorginzet plaatsvindt (doelmatig) Kwaliteitsinformatie Om zelf keuzes te kunnen maken is het voor de cliënt belangrijk dat kwaliteit van zorg zichtbaar wordt gemaakt en hierover goede informatie beschikbaar is. Daarnaast dragen op de praktijk gerichte kwaliteitsverbeteringen bij aan aantoonbaar betere uitkomsten voor de cliënt. In 2013 zullen wij verbetering van kwaliteit stimuleren in de vorm van zowel randvoorwaardelijke- als praktijkgerichte beleidsspeerpunten Gebruik van het zorg(leef)plan Wanneer mensen in zorg worden genomen, komen zij in een afhankelijke situatie terecht. CZ vind het belangrijk om ook cliënten die zorg gebruiken - zoveel als dat mogelijk is gezien de situatie van de cliënt - in staat worden gesteld om de regie en de zeggenschap over het eigen leven te behouden. Dit vergroot de kwaliteit van leven van de cliënt, en kan bovendien voorkomen dat de cliënt een steeds toenemend beroep op zorg doet. Het Zorg(leef)plan is een belangrijke basis in de eigen regie van de klant (en/of de mantelzorger). Hierin staat precies opgenomen wat de cliënt wil en niet wil, en wat hij zelf kan of waar juist hulp nodig is. De wettelijke borging van het zorg(leef)plan in de Wcz maakt dat met elke cliënt in elk geval afspraken zullen worden gemaakt over zijn wensen en mogelijkheden. CZ heeft afgelopen jaren gemerkt dat het zorg(leef)plan echter nog niet overal op dezelfde manier gebruikt wordt om de cliënt echt centraal te stellen en de kwaliteit van de zorg te verbeteren. De focus van het zorginkoopbeleid 2013 ligt daarom op de uitrol en het gebruik van de zorg(leef)plannen binnen zorgorganisaties, om zo de kwaliteit van leven van cliënten te kunnen verbeteren. 8

9 3 BELEIDSSPEERPUNTEN SECTOR VERPLEGING EN VERZORGING In de hiervoorgaande hoofdstukken is beschreven welke doelen CZ met haar inkoopbeleid nastreeft voor wat betreft de sector V&V. In dit hoofdstuk wordt SMART (specifiek, maatbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden) omschreven welke doelstellingen we bij de zorginkoop 2013 precies nastreven: wat mag de CZ-verzekerde van ons verwachten? Omdat CZ de AWBZ in 2013 voor haar eigen verzekerden uitvoert, gelden deze speerpunten voor alle CZ verzekerden in Nederland, en niet alleen voor de regio's waar CZ als eerste representant de zorg inkoopt. Bij de uitvoering van de beleidsspeerpunten staat de doelstelling "meer verzekerden in zorg voor hetzelfde geld, bij minimaal gelijkblijvende kwaliteit" steeds voorop. Om deze doelstelling te kunnen bereiken is het niet alleen nodig om steeds doelmatiger te gaan werken, maar moet ook gekeken worden hoe het anders kan. In de visie van CZ kan dat onder meer door een integrale benadering van zorg als uitgangspunt te kiezen. De keuze om de AWBZ te laten uitvoeren door zorgverzekeraars maakt het makkelijker om de schotten tussen Zvw en AWBZ te slechten, en biedt CZ hiervoor kansen. Daarnaast is samenwerking met andere representanten - voor de regio's waar CZ niet zelf de zorginkoop uitvoert - en met gemeenten - vanwege hun rol in de preventieve activiteiten die in de Wmo zijn belegd - van groot belang om de beleidsdoelstellingen van CZ te kunnen behalen. CZ streeft ernaar om haar beleidsspeerpunten zoveel mogelijk te laten landen in de daadwerkelijke zorginkoop in alle regio's. CZ zal hiermee starten in de regio's waar zij 1 e respresentant is en daarna verder uitbouwen naar andere regio's. CZ kiest aldus voor een gefaseerde aanpak. Zorgvragers, zorgaanbieders en zorginkopers hebben bij de veldraadpleging aangegeven dat het belangrijk is de beleidsuitgangspunten over meerdere jaren te continueren. Hiermee is bij het bepalen van de beleidsspeerpunten rekening gehouden. 3.1 Zorg dichtbij Beleidsspeerpunt 1: CZ stimuleert in 2013 wijkgerichte ondersteuning voor kwetsbare personen in de vorm van een wijkverpleegkundige. Wanneer cliënten thuis wonen, ontvangen zij vaak zorg en ondersteuning van zorgverleners als de huisarts en de ouderenconsulent. Wanneer de zorgvraag van de oudere verandert, is er vaak een gebrek aan afstemming en coördinatie, waardoor de zorg niet is afgestemd op de zorgvraag. Ook de cliënt zelf kan te maken krijgen met vragen over zijn gezondheid waar hij niet direct een antwoord op kan vinden. Kwetsbare ouderen hebben behoefte aan zorg op maat om er voor te zorgen dat de cliënt in zo'n geval niet direct wordt doorverwezen naar een dure AWBZ-voorziening, of te weinig zorg vraagt waardoor de situatie escaleert. Zorg op maat voorkomt onnodige kosten en zorgt er voor dat de patiënt langer thuis kan wonen. Een kwetsbaar persoon is niet meer in staat zelf de regie te voeren en heeft deze ondersteuning daarom nodig. Wij zien een laagdrempelige consultatierol voor de wijkverpleegkundige. De wijkverpleegkundige speelt een heel belangrijke rol in het team dat de kwetsbare begeleidt en ondersteunt. 2 De afgelopen jaren is hiermee in het VWS-programma Zichtbare Schakels ervaring opgedaan. CZ wil leren van de uitkomsten van dit programma en daarop voort borduren. CZ zal nader definiëren wat deze wijkgerichte ondersteuning in de AWBZ minimaal moet inhouden en hoe deze gefinancierd kan worden. In (2012 en) 2013 zal CZ een pilot uitvoeren, die als doel heeft de zorg voor kwetsbare 2 Brief VWS 14 februari 2012 Reactie op rapport NPCF en V&VN over wijkverpleegkundige 9

10 ouderen doelmatiger aan te bieden en de kwaliteit van zorg te verbeteren. De uitkomsten van de pilot zal CZ gebruiken voor het formuleren van meerjarenbeleid. 3.2 Integrale benadering CZ streeft naar integrale ouderenzorg. De zorg rondom dementerenden is hierin een eerste stap. Beleidsspeerpunt 2: CZ streeft ernaar dat er voldoende casemanagers dementie beschikbaar komen voor onze verzekerden. In het inkoopdocument 2012 is ketenzorg dementie gekozen als beleidsspeerpunt. Doelstelling voor 2013 is continuering van de beleidsuitgangspunten 2012, te weten de beschikbaarheid van casemanagers dementie en verdere ontwikkeling van de ketenzorg. Verder wordt in geselecteerde pilot regio's ervaring opgedaan met integrale ketenzorg en financiering daarvan. Evenals in 2012 wil CZ in 2013 stimuleren dat de bestaande ketens of regionale netwerken de keten te verbreden naar afspraken buiten de AWBZ, onder meer richting Wmo en Zvw. 3.3 Eigen regie en verantwoordelijkheid Eigen regie in de zorg betekent voor cliënten dat zij zelf verantwoordelijkheid dragen voor de eigen gezondheid en de benodigde zorg, welzijn en wonen zelf organiseren. Door de zorg dichtbij en integraal rondom de cliënt te organiseren worden zij ondersteund om de eigen regie uit te voeren. Eigen regie kan worden versterkt door aan cliënten goede en begrijpelijke informatie beschikbaar te stellen, door de aanbieder te stimuleren om samen met de klant beslissingen te nemen en vast te leggen in het Zorgleefplan en de mantelzorger te ondersteunen Kwaliteitsinformatie Zoals in hoofdstuk 2 reeds aangegeven is er rondom kwaliteitsinformatie een onderscheid te maken tussen randvoorwaardelijke kwaliteitsinformatie en praktijkgerichte kwaliteitsinformatie. Dit onderscheid is terug te vinden in beleidsspeerpunten 3 en 4. Beleidsspeerpunt 3: Eigen regie kan worden versterkt door cliënten goede en begrijpelijke informatie beschikbaar te stellen over het zorgaanbod. Hiertoe dienen gecontracteerde zorgaanbieders volledig mee te werken met de registratie van kwaliteitsindicatoren die op dit moment in het landelijk overleg(loc, IGZ, ZN) worden ontwikkeld en vastgesteld, en de gegevens ter beschikking te stellen aan CZ. Om cliënten te faciliteren een goede keuze te maken tussen verschillende gecontracteerde zorgaanbieders, en een keuze te maken voor de aanbieder die het beste invulling kan geven aan hun zorgvraag, is het belangrijk dat zij voldoende kwaliteitsinformatie hebben. Via haar Zorgatlas informeert CZ cliënten over het gecontracteerde aanbod, en de bijbehorende kwaliteit. Hiervoor maakt CZ gebruik van de landelijke kwaliteitsindicatoren. Beleidsspeerpunt 4: CZ streeft naar kwaliteitsverbetering over de jaren heen. Zorgaanbieders gebruiken de resultaten van de kwaliteitsmetingen voor interne verbetering, bespreken de verbeterpunten met de cliëntenraad en stellen deze samen vast. Zorgaanbieders maken daarbij concrete en toetsbare afspraken met cliëntenraden op welke terreinen verbeteringen zullen worden aangebracht en wat daarvan de voor cliënten merkbare resultaten 10

11 zullen zijn. Vervolgens worden (minimaal 3) verbeterpunten goed onderbouwd voorgelegd aan CZ en komen deze punten in ieder overleg met de aanbieder terug om de voortgang te monitoren. CZ heeft aandacht voor kwaliteitsverbetering over een langere periode, en bespreekt met de gecontracteerde V&V zorgaanbieders de analyse van de aangeleverde kwaliteitsgegevens over jaren heen. De zorgaanbieder is hierbij verantwoordelijk voor continue, juiste en volledige aanlevering van de benodigde data. CZ zal op basis van deze data de ontwikkeling van de kwaliteit over meerdere jaren heen analyseren en vervolgens de resultaten bespreken met de zorgaanbieder. Hiervoor is het noodzakelijk dat gecontracteerde zorgaanbieders volledig meewerken aan de registratie van kwaliteitsindicatoren, die op dit moment in het landelijk overleg (LOC, IGZ, ZN) worden ontwikkeld en de gegevens op de juiste wijze aanleveren. Bij de analyse zal CZ enkel die indicatoren meenemen die bruikbaar en goed gevuld zijn Gebruik van het Zorg(leef)plan Voor het voeren van eigen regie, is het zorgleefplan een belangrijk instrument. Immers, via het zorgleefplan kan de cliënt afdwingen dat hij sámen met zijn zorgaanbieder kan nadenken over de te leveren zorg (zgn. "shared decision making"). Eén van de onderwerpen die in het zorgleefplan worden vastgelegd is de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen. In het kader van het plan 'Zorg voor vrijheid, samen naar minder vrijheidsbeperking in 2011' is door landelijke partijen een convenant getekend met betrekking tot het doel de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen te verminderen. VWS heeft in de brief 'Vrijheidsbeperking in de langdurige zorg' van 28 november 2011 drie belangrijke verbeterpunten aangegeven voor de komende jaren, te weten: zorg voor een visie en maak beleid vrijheidsbeperking terug te dringen; werk met signaleringsplannen waarmee probleemgedrag bij cliënten kan worden voorkomen; en neem vrijheidsbeperking op in het zorgplan. De IGZ heeft in 2011 als criterium benoemd dat de zorgaanbieder beleid heeft voor het verantwoord toepassen van vrijheidsbeperking en beleid gericht op terugdringen van vrijheidsbeperking. De IGZ heeft op basis van bezoeken in 2010 aangegeven dat dit bij 65% van de zorgaanbieders nog niet op orde was. Daarom benoemt CZ hiervoor een beleidsspeerpunt. Beleidsspeerpunt 4: In 2013 stimuleert CZ in lijn met de door VWS genoemde verbeterpunten dat zorgaanbieders dat zorgaanbieders alternatief beleid ontwikkelen ten aanzien van vrijheidsbeperkende maatregelen en het werken met signaleringsplannen. Het doel is dat het aantal zorgaanbieders waar het beleid rondom vrijheidsbeperkende maatregelen op orde is, duidelijk verbeteren ten opzichte van de hiervoor benoemde uitgangssituatuatie Door het werken met signaleringsplannen kan probleemgedrag bij cliënten worden voorkomen, wordt waardoor zorg efficiënter kan worden ingezet. CZ zal dit speerpunt toetsen op basis van Inspectierapporten en bespreking in bestuurlijke overleggen. Verder organiseert CZ rondom het thema "Werken met signaleringsplannen en het opnemen van vrijheidsbeperking in het zorgplan" in een themamiddag voor zorgaanbieders en cliëntenraden. 11