Bijlage 18 Genogram lezen

Transcriptie

1 Bijlage 18 Genogram lezen Een genogram is een foto zonder tekst. Er staan niet veel feiten in (daar moet nog naar gevraagd worden), maar ook zonder feiten levert het bestuderen van een genogram al veel vragen op. Een dergelijke situatie kan zich voordoen wanneer een systeem als gevolg van verhuizing wordt overgedragen en je onbevooroordeeld door de rapporten van je voorganger een indruk van het systeem wilt krijgen. De volgende twee genogrammen zijn van afgesloten casussen. Ze zijn iets aangepast en de namen zijn gefingeerd. Voorbeeldgenogram I Genogram van een Molukse vrouw Generatie 2 CERAM AMBO EDERLAD (1951) H: Marja H: 1974; S: 1986 Loes 1954 Marja Henni -1 Eenvoudige vissersfamilie Allebei werken Strijd om geld Mdr: sterke vrouw iet aardige familie Gedwongen repatriëring W=blank Klachten: Vanaf plan naar Ambon te gaan Hoge familie Uitgebreide bezittingen Mrd: Sterke vrouw Afgelegen wonend Aardige familie Voorbeeldgenogram 1 Bijlage 18 bij Transculturele vaardigheden voor therapeuten 1/5

2 Toelichting Wat kan men opmaken uit dit genogram? De eerste vraag is: wanneer is het gemaakt? In Op deze manier weten we hoe oud iedereen was op het moment van aanmelding. De aangemelde cliënt was toen 46 jaar. Je kunt je dan afvragen: Meldt ze zich aan omdat er een verergering heeft plaatsgevonden en heeft dat misschien met overgangsperikelen te maken? Wel een beetje vroeg maar het kan natuurlijk wel. De ouders van Marja horen bij de eerste groep die na de onafhankelijkheid van Indonesië (1949) in 1950 voor een paar maanden naar ederland werden gerepatrieerd omdat niemand raad wist met deze groep Christelijke Ambonezen. Zij werden als voorlopige voorziening naar ederland gebracht en in barakken gehuisvest en eigenlijk verder vergeten tot de kaping in Wijster in december Een kaping is niet niks, dat is niet zomaar gebeurd. Je kunt je afvragen: Wat weten we eigenlijk van de ex-kolonialen uit Ambon behalve de treinkaping in Wijster? Van hun gewoonten, religie? Wat leeft er nog onder deze groep? Wil de tweede generatie wel of niet terug? De klacht: Was het plan om naar Ambon terug te gaan een trigger of was Marja altijd al angstig? Is de angst altijd aanwezig? Zo nee wat helpt? En wat maakt het erger? Het gezin van herkomst komt uit Ambon. Speelt dat verleden mee in de klacht? Welke rol speelt de familie in Ambon? Vele ooms en tantes leven nog. In het gezin van herkomst zijn alleen meisjes geboren die allemaal een ederlandse naam dragen. Alle zussen zijn met Hollandse mannen getrouwd. Heeft het gezin erg zijn best gedaan om heel ederlands te zijn? Breekt dat nu misschien op? Verder valt op dat moeder vernoemd is naar een zusje dat jong gestorven is en het enige kind is dat op Ambon in een turbulente tijd geboren en gestorven is. Voelt zij daardoor verbondenheid met Ambon? Of is het geen punt waar ze ooit aan denkt? Bijlage 18 bij Transculturele vaardigheden voor therapeuten 2/5

3 Verder zien wij dat ook Marja getrouwd is geweest en dat zij drie kinderen hebben gekregen. Deze kinderen wonen nu bij de vader die met een andere man getrouwd is. Hoe is dat? De oudste dochter woont als 18-jarige thuis bij deze vader met een echtgenoot en is in verwachting: Zou dat een rol spelen bij de klachten (bij haar ouders heeft de eerstgeborene maar kort geleefd)? Het is in ieder geval een levensfasegebeuren in die zin dat moeder ouder wordt, alleenstaand is en oma gaat worden. Hoe is het contact met de kinderen? Hoe is het voor moeder om alleen te leven, zonder partner, wat vindt de familie daarvan? Tot wie kan zij zich wenden in geval van zorgen? Of wanneer zij, zoals nu, zo angstig is en bang haar baan te verliezen? Hoe zit het met het werk? Komt zij in een leeftijd waarop nieuwe collega s met frisse ideeën haar een oude zeur beginnen te vinden of is zij juist een gewaardeerde seniorkracht? Bijlage 18 bij Transculturele vaardigheden voor therapeuten 3/5

4 Voorbeeldgenogram II Genogram familie X maart Gegoede Turkse stadsfamilie (progressief islamitisch) Turkse plattelands familie (streng islamitisch) Generatie 64 1 T T Progressieve, welgestelde familie Depressief, rugpijnen Orthodoxe, sobere familie Terug naar Turkije -1 S 2004 H (2e maal) 2007 S 2000 // // Studeert Gymnasium Gymnasium HAVO VMBO MAVO x per week gezamenlijke maaltijd; 1 x per 14 dagen weekendregeling = in ederland woonnachtig T = in Turkije woonachtig Toelichting Het genogram toont ons een nieuw samengesteld gezin. De heer X is hertrouwd met een vrouw met drie kinderen uit een eerder huwelijk. Zelf heeft hij drie dochters die regelmatig bij hem zijn. Samen zijn er dan zes kinderen, allemaal ongeveer even oud. Vragen die altijd opkomen bij dit soort gevallen zijn dan: Wie moet in de weekenden zijn plek afstaan, voor wie en waarom? Heeft men kans gezien voor het maken van speciale voorzieningen? Indien ja, wie is het daar mee eens? Oneens? Verder geeft het genogram aan dat er qua geloof verschillen zijn in beide gezinnen. Het oude gezin van de heer X was liberaal, zijn huidige vrouw is streng gelovig. Wie beweegt er naar wie toe? Wordt vader strenger, en zo ja hoe verandert dan zijn houding ten opzichte van de dochters? (Wel een sluier, geen sluier?) Hoe speelt dat door naar de relatie van de zusjes onderling? Blijft hij liberaal, en zo ja en hoe speelt dat dan door naar zijn huidige vrouw en haar kinderen? Bijlage 18 bij Transculturele vaardigheden voor therapeuten 4/5

5 Is er ook verschil in onderwijsniveau tussen de meisjes? Leidt dit tot jaloezie? Kunnen de meisjes überhaupt met elkaar overweg? Het genogram zegt van niet, maar hoe zien de spanningen eruit, bijvoorbeeld één op één? Er is een jongen, een jongste kind. Hij wordt ineens geconfronteerd met in de weekenden vijf zussen van wie er drie liberalere opvattingen hebben dan hij. Hij zit in de puberteit, hoe reageert hij erop? Voor de heer X betekent deze jongen een zoon in huis. Hoe werkt dat uit? De eerste man van de huidige mevrouw X verblijft in het buitenland en heeft waarschijnlijk geen directe invloed meer op het gezin, zij het dat loyaliteiten altijd spelen, maar: Hoe zit het met de oude mevrouw X, de moeder van meisjes? Welke rol speelt zij? Verder zien wij dat het huidige echtpaar bestaat uit twee jongste kinderen. Zij waren beiden getrouwd met partners die oudste kinderen waren: Hoe zou dat doorspelen in de manier waarop zij hun ouderschap en stiefouderschap vormgeven? Zouden de depressieve klachten en de rugpijnen van de heer X te maken hebben met het feit dat hij door zijn tweede huwelijk opgescheept zit met een gecompliceerde nieuwe situatie? Bij migrantgezinnen is ook altijd belangrijk de meningen van de grootfamilie te horen: Wie zijn de gezagsdragers? Mijnheer X heeft een sterke band met zijn moeder in Turkije, wat vindt zij van de situatie? Is zij gezagsdrager? Bezoekt zij haar zonen in ederland vaak en levert dat wel of geen spanningen op? Hoe gaat mevrouw X met de hele situatie om? Verder valt op dat het huidige echtpaar, gezien vanuit hun gezin van herkomst, weinig ervaring heeft met meisjes. Beiden hebben alleen maar broers. u zitten zij opgescheept met vijf meiden en maar één jongen. Bijlage 18 bij Transculturele vaardigheden voor therapeuten 5/5