Oud en Wils(on)bekwaam? mr. Siebrand Schreurs

Transcriptie

1 Oud en Wils(on)bekwaam? mr. Siebrand Schreurs 1

2 Programma Workshop Het begrip wilsonbekwaamheid in de dagelijkse praktijk Het berip wilsbekwaamheid in zijnjuridische context. Belangrijke wetgeving Wilsonbekwaamheid, boordeling door de hulpverlener Casus Vragen en discussie 2

3 3

4 Bestwil - Autonomie Wilsbekwaamheid 4

5 ` Wils(on)bekwaam??? 5

6 Wilsbekwaam tot het tegendeel is aangetoond. 6

7 Wilsonbekwaamheid Kwaliteit van besluitvormingsproces van belang, niet de uitkomst Normatief begrip 7

8 Vereisten beslisvaardigheid 1. Het vermogen informatie te begrijpen 2. Het vermogen de situatie waarderen 3. Het vermogen om te kunnen redeneren 4. Het vermogen een keuze uit te drukken 8

9 Wilsonbekwaamheid- wie stelt dit vast? Alle hulpverleners Specifieke taak psychiater? Wettelijk niet vastgelegd Oordeel psychiater voor rechter meer waarde 9

10 Wilsonbekwaamheid - problemen Kennis bij hulpverleners beperkt Onduidelijk wat beoordeeld moet worden Voornamelijk bij weigering behandeling Angst voor juridische consequenties 10

11 Wils(on)bekwaamheid is géén juridisch begrip 11

12 Wilsonbekwaamheid 465 lid 3 WGBO: Indien een meerderjarige patiënt die niet in staat kan worden geacht tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake, ( ) worden de verplichtingen ( )door de hulpverlener nagekomen jegens de persoon die daartoe door de patiënt schriftelijk is gemachtigd in zijn plaats op te treden. Etc. 12

13 Wilsonbekwaamheid Onderscheiden van de juridische begrippen: Handelingsonbekwaamheid (curatele, minderjarigen) Handelingsonbevoegdheid (mentorschap, bewindvoering, faillissement) 13

14 Wislbekwaamheid, handelingsonbekwaam en handelingsonbevoegdheid Voorbeeld: artikel 32 lid 4 Bopz (machtiging op eigen verzoek): Een verzoek ( ) kan ook worden gedaan door een minderjarige, een persoon die onder curatele is gesteld dan wel ten behoeve van wie een mentorschap is ingesteld, indien deze tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake in staat kan worden geacht. Zodanige persoon kan hiertoe in rechte optreden. 14

15 Wetgeving Grondwet WGBO Wet BOPZ 15

16 Grondwet Artikel 10 lid 1 Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer. Artikel 11 Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam. 16

17 WGBO Informed consent vereist Wilsonbekwaamheid is exceptie op zelfbeschikkingsrecht: Verzet moet gerespecteerd moeten,tenzij de verrichting kennelijk nodig is teneinde ernstig nadeel voor de patiënt te voorkomen. Klachtwaardig 17

18 Verslaglegging WGBO geen speciale regels documentatie wilsonbekwaamheid. Raadzaam om vast te leggen: - beoordeling beslisvaardigheid - overleg met derden - afweging aangaande behandelplan 18

19 BOPZ Behandeling in kader wet Bopz: bij wilsonbekwaamheid, toestemming vertegenwoordiger vereist. Dwangbehandeling in kader Wet BOPZ indien dit noodzakelijk wordt geacht om uit de stoornis voortvloeiend gevaar te voorkomen Dwangbehandeling kan toch plaatsvinden, ondanks wilsbekwaam verzet. 19

20 Vertegenwoordiger 20

21 Vertegenwoordiger 1. Curator of mentor door rechter benoemd 2. Door patiënt schriftelijk gemachtigde 3. Echtgenoot of andere levensgezel 4. Ouders, kind, broer of zus 21

22 Praktijk: de beoordeling Beslisvaardigheid onderdeel van wilsbekwaamheid Psychiatrisch onderzoek Overleg met vertegenwoordiger Context, mentale status, psychosociale geschiedenis Overleg met andere betrokken hulpverleners Ernst van consequenties van de beslissing 22

23 Waardering stoornis Dit is wat wij denken dat het probleem is in uw geval. Als u reden hebt om dit te betwijfelen zou ik graag willen dat u dat vertelt. Wat denkt u? Vraag toelichting, beschrijf verschil van inzicht en verklaring van de patiënt. 23

24 Waardering behandeling U kunt wel of niet beslissen dat dit de juiste behandeling voor u is, daar gaan we het zo over hebben. Maar denkt u dat het mogelijk is dat behandeling u voordeel biedt? Kunt u uitleggen waarom u denkt dat behandeling wel/ niet positief effect heeft op uw toestand? Waarom wel/ geen voordeel voor u? 24

25 Redeneren Laten we de keuzes die u hebt eens op een rijtje zetten. Welke lijkt u het beste? Welke zou u het liefste willen? Wat maakt deze keuze beter dan de andere? Onderzoek in verklaring de genoemde consequenties en vergelijkingen 25

26 Redeneren (vervolg) Ik heb u verteld over mogelijke voordelen en risico s of ongemakken van behandeling. Op welke manier kunnen deze invloed hebben op uw dagelijkse activiteiten thuis en op uw werk? Onderzoek of alledaagse consequenties kunnen worden aangeven 26

27 Uitdrukken van keuze Wat denkt u nu we alles besproken hebben? Wat zou u willen doen? Onderzoek logische consistentie van keuze 27

28 Toenemende vraag naar handvatten Toetsbaarheid wordt vergroot Diverse stappenplannen: KNMG Ministerie van justitie NVVA 28

29 casus Man, 48 jaar, bekend met schizofrenie In zijn psychose denkt hij door overheid geboycot te worden. Behandeling clozapine en beschut wonen, vrijwillig. Kortademigheid en pijn op de borst. Indicatie door cardioloog voor angio en evt dotteren. Begrijpt het onderzoek en gevolgen van behandeling. Patiënt weigert het onderzoek, hij veronderstelt overheidsbemoeienis en wantrouwt cardioloog. 29

30 Vragen: Casus 1. A. Vind je deze patient wilsbekwaam of niet en leg uit waarom? B. wat betekent jouw antwoord bij A. voor de behandeling? 2. Hoe zou je antwoord bij vraag één zijn als de patient een Bopzmaatregels (RM) zou hebben gehad? 3. A. Stel de patient heeft een mentor en deze geeft toestemming voor de behandeling. Jij vind de de patient echter wilsbekwaam ter zake. Hoe handel je? B. Hoe luidt je antwoord als het net andersom zou zijn(de vertegenwoordiger geeft geen toestemming en de patient wel)? 4. Hoe luid je antwoord als de patient niet voor een somatische aandoening behandeld moet worden, maar voor zijn psychose? Betrek in je antwoord het gevaarsbegrip uit de wet Bopz. 30

31 Vragen en discussie 31