Doorkiesnummer: Datum: 19 maart 2015 Referentie: IB.gl Faxnummer: Behandeld door: Tjerk Elzinga

Transcriptie

1 Land- en Tuinbouw Organisatie Noord Vestiging Zwolle Ministerie van Economische Zaken Directeur Natuur & Biodiversiteit Postbus EK Den Haag Doorkiesnummer: Datum: 19 maart 2015 Referentie: IB.gl Faxnummer: Behandeld door: Tjerk Elzinga Betreft: zienswijze beheerplan Sallandse Heuvelrug (gebiedsnummer 042) Geachte heer, mevrouw, LTO Noord Overijssel en haar afdelingen West Twente en Salland hebben met belangstelling kennis genomen van het ontwerp beheerplan van het Natura2000-gebied Sallandse Heuvelrug. Het beheerplan vervult een belangrijke functie bij het realiseren van de instandhoudingsdoelen enerzijds en het reguleren van activiteiten, die een mogelijk effect hebben op het gebied anderzijds. Het beheerplan beschrijft het bestaand gebruik in en in de omgeving van het gebied en biedt een beoordelingskader voor de vergunningverlening op basis van de Natuurbeschermingswet. Wij vinden het van groot belang dat het bestaand gebruik goed is beschreven. Voor ons staat het uitgangspunt centraal is dat het bestaand gebruik vergunningvrij moet zijn. Een ander uitgangspunt is dat agrarische ontwikkelingen, die niet onder bestaand gebruik vallen, mogelijk moeten zijn, waarbij de vergunningplicht tot het strikt noodzakelijke blijft beperkt. Op basis van deze 2 uitgangspunten hebben we dit beheerplan beoordeeld. In deze zienswijze gaan we hierop nader in. Op een aantal onderdelen kan het beheerplan verbeterd en met name verduidelijkt worden. Die verduidelijking zal ertoe leiden dat de rechtszekerheid van agrarische ondernemers wordt vergroot. Dat is naar onze mening in ieders belang. Het beheerplan beschrijft welke afspraken er zijn gemaakt binnen Samen Werkt Beter over het doen van een verkenning en het doorlopen van een gebiedsproces per Natura 2000 gebied. Dat gebiedsproces levert nadere informatie op en kan leiden tot andere inzichten en eventueel het aanpassen van (de uitvoering van) maatregelen. Middels het zogenaamde omwisselbesluit kunnen maatregelen aangepast worden dan wel vervangen worden door andere maatregelen. Dit staat helder verwoord. LTO Noord - Zwartewaterallee DX Zwolle - Postbus AE Zwolle T F E info@ltonoord.nl - I Het hoofdkantoor is gevestigd in Zwolle

2 Eenheid in beleid Agrariërs hebben behoefte aan duidelijk en eenduidig beleid. De provincie Overijssel heeft 12 beheerplannen ter inzage gelegd; het rijk 4. Deze 12 beheerplannen zijn uniform van opbouw en hebben hetzelfde beoordelingskader voor bestaand gebruik en nieuwe activiteiten. Wij zouden graag zien dat het rijk voor zijn beheerplannen bereid is dit over te nemen. Dan is er daadwerkelijk sprake van eenheid in beleid op het terrein van de NBvergunningverlening. Overigens stellen wij vast dat er de afgelopen maanden afstemming heeft plaatsgevonden. De systematiek van de beheerplannen van het rijk lijkt nu veel meer op die van de provincie. Dat is winst, maar het kan nog beter. Verderop in onze zienswijze gaan wij hier nader op in. Bestaand gebruik De NB-wet definieert bestaand gebruik als het gebruik dat op 31 maart 2010 bekend is of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn bij het bevoegd gezag. Het bestaand gebruik is in 2008/2009 geïnventariseerd. Deze activiteiten zijn op basis van de NB-wet vrijgesteld van vergunningplicht. Het gebruik dat sindsdien ongewijzigd is voortgezet, blijft vergunningvrij. De NB-wet maakt het mogelijk dat in het beheerplan voor wijziging van bestaande activiteiten de vrijstelling van vergunningplicht geldt. Wel moet dan vaststaan dat de wijziging geen significant negatief effect heeft op de instandhoudingsdoelen. Graag willen we de toezegging dat bestaand gebruik wat niet is geïnventariseerd (omdat het bijvoorbeeld pas in 2010 is begonnen) ook vrijgesteld is van de vergunningplicht. Toepassing gewasbeschermingsmiddelen Onder C-4 op bladzijde 97 staat beschreven dat onduidelijk is welke kwalitatieve invloed het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen heeft op het ecologisch systeem van de Sallandse Heuvelrug. Nader onderzoek is nodig. In andere beheerplannen wordt het volgende gesteld: Voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen gelden wettelijke kaders. Bij het opstellen van deze kaders is rekening gehouden met effecten van deze middelen op het milieu. Omdat de habitattypen niet op de agrarische percelen voorkomen, is geen sprake van rechtstreekse bespuiting. Wel kan door verwaaiing of door af- of uitspoeling sprake zijn van effecten. De geldende voorwaarden die de emissies van bestrijdingsmiddelen tijdens toediening beperken zijn onder meer: de (verlaagde) spuitboomhoogte, gebruik van driftarme spuitdoppen en kantdoppen, niet spuiten bij harde wind (allen t.b.v. het beperken van verwaaiing) en de teeltvrije zone tussen landbouwgewassen en de sloot (beperken van af- en uitspoeling). Op basis van de actuele kennis of de mate van verwaaiing, af- en uitspoeling in combinatie met de geldende voorwaarden waaronder gewasbeschermingsmiddelen toegepast mogen worden, worden geen significant negatieve effecten op de instandhoudingsdoelstellingenstellingen verwacht. Er is niet onderbouwd in de gebiedsanalyse of het beheerplan dat er in het gebied Sallandse Heuvelrug bepaalde habitattypen voorkomen die gevoeliger zijn voor gewasbeschermingsmiddelen dan dezelfde habitattypen in andere Natura2000-gebieden. Daarom moet wat dit onderdeel betreft, er in alle beheerplannen op dezelfde wijze mee om worden gegaan. We zien nu verschillen tussen beheerplannen die door de provincie en het Rijk opgesteld zijn, terwijl de problematiek exact hetzelfde is. Wanneer er daadwerkelijk onderzoek wordt verricht naar de effecten van de toepassing van gewasbestrijdingsmiddelen op de Sallandse Heuvelrug, dan is de vraag wanneer hier duidelijkheid over komt en of op de resultaten nog gereageerd kan worden aangezien het een onderdeel is van het beheerplan en bestaand

3 gebruik. Nu stellen dat er eerst vervolgonderzoek moet plaatsvinden waar vervolgens niet op gereageerd kan worden is niet de juiste weg qua inspraak. Eco-hydrologisch onderzoek Voor bepaalde onderdelen dient een vervolgonderzoek plaats te vinden (onder andere grondwateronttrekking, ontwatering agrarisch gebied). Wij willen graag meepraten over dit onderzoek gezien de grote belangen van de agrarische sector. Daarbij willen wij duidelijkheid over bestaand gebruik in relatie tot het eco-hydrologisch onderzoek. De insteek moet zijn dat bestaand gebruik, ook binnen een zone van 300 meter, mogelijk moet blijven. Bestaande activiteiten kunnen qua bedrijfsvoering niet opeens stopgezet worden. Beschrijving en beoordeling van bestaande activiteiten De beheerplannen geven een overzicht van de bestaande agrarische activiteiten voor zover ze niet stikstof gerelateerd zijn. De stikstofgerelateerde activiteiten worden beoordeeld in het kader van de PAS. Dit overzicht is naar onze mening compleet. Deze activiteiten worden per beheerplan beoordeeld op 6 verstoringsfactoren: verontreiniging, verdroging, verstoring door geluid, verstoring door licht, optische verstoring en verstoring door mechanische activiteiten. Op basis van deze beoordeling wordt vastgesteld of de bestaande activiteit kan leiden tot significant negatieve effecten. Als dat niet het geval is, wordt de activiteit vrijgesteld van vergunningplicht. Voor nagenoeg alle bestaande agrarische activiteiten is dat het geval. Dat is een belangrijke constatering, want dit biedt ondernemers rechtszekerheid over hun bestaande situatie. Voor een aantal activiteiten is er nog onvoldoende informatie om een definitieve beoordeling te geven. Dit betreft grondwateronttrekking, lichthinder uit stallen, bemesting, drainage en beweiding,. Wij willen hierover het volgende opmerken. Grondwateronttrekking ten behoeve van beregening en veedrenking in de stal Grondwateronttrekkingen moeten geregistreerd zijn door middel van een vergunning dan wel een melding bij het waterschap. Grondwateronttrekking voor beregening en veedrenking valt bijna altijd onder de meldingsplicht. Alleen de geregistreerde grondwateronttrekkingen worden aangemerkt als bestaand gebruik.. Wij hebben een overzicht gezien van de geregistreerde onttrekkingen binnen de invloedssfeer van de Overijsselse Natura 2000 gebieden. Hierbij viel ons op dat er een groot verschil is in het aantal geregistreerde onttrekkingen. Een onverklaarbaar groot verschil, vinden wij. In het werkgebied van Reest en Wieden en Rijn en IJssel staan veel onttrekkingen op de kaart. Bij Groot Salland minder en bij Vechtstromen aanmerkelijk minder, terwijl daar de meeste Natura 2000 gebieden liggen. Wij hebben de indruk dat de registratie niet volledig is. De provincie geeft in het beheerplan ook aan dat de inventarisatie niet compleet is. LTO Noord Overijssel heeft erop aangedrongen om deze inventarisatie compleet te maken. De provincie heeft aangegeven hiertoe bereid te zijn. Dat is positief. Tot nog toe is niet duidelijk hoe dat gaat gebeuren. Gaat het waterschap inventariseren? Of de provincie? Of moeten agrariërs de grondwateronttrekking melden? Dat laatste vinden wij geen goede oplossing. Zolang hierover geen helderheid bestaat, zullen we agrariërs oproepen om hun grondwateronttrekking bij de provincie te melden. Dat geeft hen op dit moment de meeste zekerheid. Wij hebben een inventarisatie gedaan, waarbij we willen aantekenen dat deze zeker niet volledig is. Die heeft de volgende grondwateronttrekkingen opgeleverd:

4 Dhr. G. Schutte, Molenweg 24,7448 RE Haarle, Hier gaat het om een beregeningspomp sedert 1982 én een drinkwaterpomp met een capaciteit van max 10M3/uur sedert 1990 op een afstand van ± 200 mtr van de Sallandse Heuvelrug. Dhr. G. Kemper, Helhuizerweg 24, 7451 KD Holten T , i.kemper@planet.nl Hier gaat het om een beregeningspomp met een capaciteit van 40M3/uur sedert 1976 én een drinkwaterpomp met een capaciteit van max 10M3/uur sedert 1960 op een afstand van ± 250 mtr van de Sallandse Heuvelrug Op basis van onderzoek is de provincie tot de conclusie gekomen dat buiten een zone van 300 meter negatieve effecten met zekerheid kunnen worden uitgesloten. Grondwateronttrekkingen op een grotere afstand dan 300 meter van het Natura 2000 gebied zijn vergunningvrij in het kader van de NB-wet. Grondwateronttrekkingen binnen deze zone zijn voor de eerste beheerplanperiode aangemerkt als vergunningvrij, omdat significant negatieve effecten worden uitgesloten. Of deze onttrekkingen op lange termijn de instandhoudingdoelen in de weg staan, staat nog niet vast. Daarom is er een onderzoeksmaatregel in het beheerplan opgenomen. De resultaten hiervan moeten antwoord geven op de vraag of aanvullende mitigerende maatregelen moeten worden genomen. Wij willen graag, zoals aangegeven, bij dit onderzoek worden betrokken. Hoewel we niet vooruit willen lopen op de resultaten van dit onderzoek, willen we wel benadrukken dat beëindiging van deze onttrekkingen zoveel mogelijk moet worden voorkomen, tenzij de ondernemer ermee instemt. Grondwateronttrekkingen met een lagere capaciteit dan 10 m3/uur zijn in de zone van 300 meter alleen vergunningvrij als het water wordt gebruikt voor veedrenking in de stal. Deze beperking vinden wij onjuist. Het is toch niet relevant voor welk doel de grondwateronttrekking wordt gebruikt?. Het gaat om de onttrekkingscapaciteit. Grondwateronttrekkingen beneden de 10m3/uur moeten daarom vergunningvrij zijn ongeacht het doel. Dit sluit aan bij het beleid van het waterschappen in Overijssel. Zij hanteren deze ondergrens. Deze onttrekking is immers zodanig gering dat het effect op de omgeving verwaarloosbaar is. Pas boven de 10m3/uur is er een meldingsplicht bij het waterschap. Grondwateronttrekkingen beneden de 10m3/uur zijn nergens geregistreerd. Er valt nu niet vast te stellen wat bestaande en wat nieuwe onttrekkingen zijn. Als de provincie vasthoudt aan haar keuze, dan zal zij deze bestaande onttrekkingen moeten vastleggen. Dat is een omvangrijke en complex e klus. Immers, veel bedrijven hebben zo n onttrekking voor in de stal. Die zitten nagenoeg allemaal op een lagere capaciteit dan 10m3/uur. Dit grondwater wordt heel vaak niet alleen voor veedrenking gebruikt maar ook voor het schoonspoelen van de melkinstallatie en soms andere doelen. Hoe wil de provincie met dit onderscheid omgaan? Ook om deze praktische reden raden wij u aan het onderscheid met betrekking tot veedrenking te laten vervallen en grondwateronttrekkingen beneden de 10 m3/uur vrij te stellen van vergunningplicht. Bemesting Bemesting vindt plaats conform de vigerende regelgeving die ook toeziet op de bescherming van het milieu (Meststoffenwet). Het beheerplan vermeldt dat door het uitvoeren van PAS-maatregelen in de eerste beheerplanperiode de negatieve effecten zo ver worden verminderd dat er geen sprake is van significant negatieve effecten op de instandhoudingsdoelstellingen. Dat betekent bemesting vrijgesteld is van vergunningplicht. Desalniettemin staat in de tabel bemesting (toepassen van meststoffen) onder de kleur geel. Geel betekent: de activiteit kan onder voorwaarden worden gecontinueerd. Strikt genomen klopt dit. De voorwaarde is immers dat de PAS-maatregelen worden uitgevoerd. Maar dat geldt voor alle activiteiten die stikstofgerelateerd zijn. Bovendien is

5 de uitvoering van de maatregel zeker gesteld omdat het PAS-maatregelenpakket juridisch geborgd is. In Overijssel is hiervoor zelfs een borgingsovereenkomst getekend door alle betrokken partijen. Naar onze mening moet het bij de voorwaarden gaan om inspanningen die de ondernemer zelf moet verrichten. Dat is hier niet het geval. Ons advies is om bemesting op groen (activiteit kan zonder voorwaarden worden gecontinueerd) te zetten. De kleur geel gaat bij agrarische ondernemers misverstanden en onrust opleveren. Dat moeten we zien te voorkomen. Drainage Voor drainage geldt hetzelfde als voor bemesting. Onder de voorwaarde van uitvoering van de PAS-maatregelen is bestaande drainage vergunningvrij. Om dezelfde reden als hierboven pleiten wij ervoor om bestaande drainage op groen te zetten. Wijzigingen in de bestaande drainage is alleen vergunningvrij als de drainerende werking van de nieuwe drainage niet groter is dan de huidige. Alleen preciseert het beheerplan dit op een onpraktische manier. Alleen vervanging van bestaande drainage door buisdrainage op dezelfde NAP-hoogte en met dezelfde dichtheid is vergunningvrij. Door deze specifieke voorwaarden zal er bij vervanging bijna altijd sprake zijn van vergunningplicht. Immers, de technieken zijn de afgelopen jaren veranderd. Drainage wordt vaak ondieper gelegd, maar met een iets grotere dichtheid. Ondiepere drainage zal juist leiden tot vermindering van de verdroging. Dat zou toch vergunningvrij moeten zijn. Wij verzoeken u deze twee specifieke voorwaarden te schrappen. De provincie heeft per Natura 2000 gebied een afstand bepaald waarbij zij met zekerheid kan stellen dat significant negatieve effecten als gevolg van nieuwe drainage zijn uit te sluiten. Deze zones zijn bepaald op basis van een theoretische benadering die gebaseerd is op de beste beschikbare relevante kennisbronnen. Deze benadering leidt tot een groot verschil in breedte van deze zone. Voor een aantal N2000 gebieden gaat het om meer dan meter. Die afstand vinden wij onacceptabel groot. De provincie en het Rijk moeten per N2000 gebied dit onderdeel nader bekijken. Dat dient op korte termijn te gebeuren. Wij gaan er vanuit dat dit leidt tot een aanmerkelijk smallere zone dan nu opgenomen staat in het beheerplan. Deze breedte kan dan worden opgenomen in het definitieve beheerplan. We hopen dat we kunnen komen tot een breedte die voor agrariërs ook acceptabel is. Beweiding en bemesting Tot slot willen we aandacht vragen voor bemesting en beweiding in relatie tot de Natuurbeschermingswet. Recent heeft de Raad van State hierover een uitspraak gedaan (Weerter- en Budelerbergen). Uit deze uitspraak leiden sommigen af dat beweiding en bemesting NB-vergunningplichtig is. Naar onze mening is dat niet het geval, maar het is belangrijk dat hierover volstrekte duidelijkheid bestaat. Het beheerplan kan die duidelijkheid bieden. Als beweiden en bemesten bestaande agrarische activiteiten zijn, dan zijn zij reeds vrijgesteld op basis van de wet. Het beheerplan dient dit duidelijk te beschrijven. Voor zover dit niet het geval is, dient het beheerplan aan te geven dat negatieve effecten van beweiden en bemesten, waardoor stikstofemissies vrijkomen, worden ondervangen in het kader van de PAS en om die reden niet vergunningplichtig zijn. Voor bemesten is de tekst naar onze mening duidelijk; voor beweiding niet. Wij vragen u om de beheerplannen op dit punt te verduidelijken.

6 Slot Wij hopen en vertrouwen erop dat u de door ons voorgestelde wijzigingen en verbeteringen in de beheerplannen wilt doorvoeren. De kwaliteit van en het draagvlak voor de beheerplannen zal hierdoor verbeteren. Met vriendelijke groet, I.B.P. Bisseling Regiomanager LTO Noord Regio Oost