Werkplan november 2014

Transcriptie

1 Werkplan november 2014 KBO-Brabant Belangenorganisatie van senioren NOMB Netwerk Oudere Migranten Brabant PCOB Protestants Christelijke Ouderenbond PVGE Vereniging voor Senioren Website:

2 Werkplan 2015 versie 6 november

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Verenigde Bonden Overleg Brabant Beleidsomgeving met betrekking tot senioren Het werkplan VBOB in Brabants perspectief Activiteiten...12 Bijlage: Beantwoording vragen provincie Noord-Brabant...15 Werkplan 2015 versie 6 november

4 Werkplan 2015 versie 6 november

5 1 Inleiding Hierbij bieden wij u het werkplan 2015 van de samenwerkende Brabantse seniorenorganisaties, de stichting VBOB, aan. Met dit werkplan wordt antwoord gegeven op het schriftelijke verzoek van de Provincie Noord-Brabant van 18 juli 2014 (kenmerk C152981/ ) om een werkplan en begroting in te dienen. Tevens wordt in dit werkplan ingegaan op de vragen die de Provincie in genoemd verzoek stelt. Het VBOB heeft zich in de ontwikkelingen verdiept die de komende beleidsperiode op senioren en hun organisaties af zullen komen, en de betekenis hiervan voor de ambities en taken van het VBOB. Een en ander is in een beleidsnotitie beschreven, die met enkele uitdagingen eindigt. Deze uitdagingen leiden tot vier beleidsthema s die de komende beleidsperiode als drager voor activiteiten van het VBOB zullen dienen. Deze inhoudelijke beleidsthema s zijn: Langer zelfstandig wonen Eigen regie Participatie aan lokaal beleid Communicatie en informatie Het VBOB wil met deze thema s aansluiten bij de provinciale programma s leefbaarheid, gezondheid, zorginnovatie en sociale infrastructuur en op deze manier een rol spelen die: in nauwe samenspraak met de Provincie gestalte krijgt, complementair is aan andere relevante netwerkorganisaties, het belang dient van, in beginsel alle, senioren in Noord-Brabant, past bij de competenties en de ambities die van een provinciale vrijwilligersorganisatie verwacht mogen worden. Op deze wijze streeft het VBOB naar een integraal beleid dat aansluit bij de beleidsmatige keuzen van de provincie Noord-Brabant en antwoord geeft op regionale en lokale vragen. In de volgende hoofdstukken wordt beknopt omschreven : wat het VBOB is en doet, binnen welke beleidsomgeving het VBOB opereert, welke beleidsthema s het VBOB hieraan ontleent, welke prioriteiten het VBOB hierbij stelt, tot welke activiteiten en resultaten deze keuzen leiden. Wij gaan er van uit dat het VBOB met dit werkplan een wezenlijke bijdrage levert aan een mooi en leefbaar Brabant, met mogelijkheden voor iedere Brabander om te participeren. Het bestuur Werkplan 2015 versie 6 november

6 2 Verenigde Bonden Overleg Brabant 2.1 Profielschets van het VBOB als provinciale netwerkorganisatie De stichting VBOB is een samenwerkingsverband van vier Brabantse seniorenorganisaties, die bestaat uit de provinciale verenigingen KBO-Brabant, NOMB en PVGE en een vertegenwoordiging van de landelijke vereniging PCOB. Bij de samenwerkingspartners van het VBOB zijn zo n leden aangesloten. De activiteiten van het VBOB zijn echter op alle senioren in Noord Brabant gericht. Het gaat hierbij om personen van 55 tot 65 jaar en personen van 65 jaar en ouder. Gezamenlijk zijn dit senioren op een totale bevolking van personen (peildatum 1 januari 2013). Het VBOB is een vrijwilligersorganisatie die via de Afdelingen van de aangesloten seniorenorganisaties in alle 67 Brabantse gemeenten vertegenwoordigd is. Vanwege deze structuur met lokale Afdelingen, de onderlinge samenwerking tussen de provinciale seniorenorganisaties en de samenwerking met een groot aantal andere organisaties is het VBOB een goed ontwikkelde netwerkorganisatie met brede contacten in de lokale, regionale en provinciale samenleving. Vanwege het grote aantal Afdelingen heeft het VBOB een optimale mogelijkheid om naar wijk-, buurt of dorpsniveau te schakelen. Samenwerkingspartners zijn vrijwilligers-, professionele- en overheidsorganisaties die opereren op de terreinen participatie, wonen, welzijn, zorg en mobiliteit. Het VBOB kiest hierbij steeds voor pragmatische samenwerkingsvormen die gericht zijn op het realiseren van concrete doelen. 2.2 Taken VBOB Het VBOB bevordert de samenwerking tussen de seniorenverenigingen op het terrein van belangenbehartiging van ouderen in de provincie Noord-Brabant, ontwikkelt gezamenlijke projecten en voert deze via de samenwerkingspartners uit. Hierbij wordt een nadrukkelijk onderscheid gemaakt tussen de taken en verantwoordelijkheden van de lokaal gevestigde Afdelingen en seniorenverenigingen en de verantwoordelijkheid van het VBOB en de aangesloten samenwerkingspartners. De Afdelingen en lokale seniorenverenigingen zetten zich lokaal in met activiteiten en diensten op het gebied van ontmoeting, educatie, recreatie en belangenbehartiging. Bovendien ondersteunen zij senioren bij vragen op sociaal en financieel gebied. Hierbij worden onder meer vrijwillige ouderenadviseurs, belasting invulhulpen en thuisadministrateurs ingezet. Het VBOB ondersteunt en versterkt in samenspraak met de aangesloten seniorenverenigingen de sociale infrastructuur gericht op senioren in Noord-Brabant. Dit wordt gedaan door lokale samenwerking rond de belangenbehartiging van senioren te bevorderen, gezamenlijke activiteiten en projecten te organiseren die bijdragen aan concrete oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken van senioren en door onderlinge afstemming van het beleid van de partners in het VBOB. Werkplan 2015 versie 6 november

7 Dit betekent: a. Het bevorderen van de samenwerking tussen de seniorenorganisaties op het terrein van belangenbehartiging van ouderen in de provincie Noord-Brabant Met de decentralisatie van onder meer taken uit de AWBZ naar gemeenten neemt de betekenis van de lokale belangenbehartiging toe. Hierbij komen tevens meer partijen in beeld. Niet alleen de gemeenten, maar ook de woningcorporaties en aanbieders van welzijn en zorg zijn belangrijke spelers in het veld waarop de belangenbehartiging gericht dient te zijn. De lokale seniorenverenigingen hebben hierin een belangrijke taak. Het VBOB ziet het daarom als haar taak om lokale samenwerking rond de belangenbehartiging van senioren te bevorderen en te versterken door bij te dragen aan de deskundigheid van vrijwilligers die lokale taken op het gebied van de belangenbehartiging vervullen. b. Brabants platform van seniorenorganisaties Belangenbehartiging dient niet alleen lokaal gericht te zijn maar is ook regionaal, provinciaal en landelijk van belang. Signalen die lokaal worden opgedaan zijn relevant voor de provinciale en landelijke belangenbehartiging. Het VBOB wil een platform van seniorenorganisaties zijn door korte lijnen naar het lokale niveau te onderhouden. Zo ook in de lijn naar de landelijke belangenbehartiging. Het VBOB is geassocieerd lid van de Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG). Deze organisatie vertegenwoordigt landelijk de belangen van senioren op het gebied van pensioenen en zorg. Het VBOB wordt door haar voorzitter in het bestuur van de KNVG vertegenwoordigd. c. Het organiseren van gezamenlijke activiteiten en projecten Het VBOB initieert activiteiten en projecten met een provinciale betekenis. Deze projecten worden door vrijwilligers uitgevoerd en waar nodig ondersteund door professionals. Tot nu toe voert een partner binnen het VBOB een of meer projecten uit, en rapporteert de projectleider minimaal eenmaal per jaar in het VBOB. Het bestuur is zich er van bewust dat deze manier van werken niet aan blijft sluiten bij het ambitieniveau van het VBOB. Het bestuur wil daarom in overleg met de provincie tot een verbeterde werkwijze komen in de vorm van een projectenbureau. De vrijwillige inzet van de partners, de bestuurlijke verantwoordelijkheid van het VBOB en de professionaliteit waarlangs projecten worden uitgevoerd moeten hierdoor beter tot hun recht komen. 2.3 Missie van het VBOB Het VBOB heeft de volgende missie: Het VBOB wil een sociaal klimaat in Noord-Brabant bevorderen waarin burgers, jong en oud, zich onderling solidair tonen en bijdragen aan een leefbare samenleving. Het VBOB wil er aan bijdragen dat de samenhang tussen mensen wordt versterkt, de leefbaarheid wordt vergroot en de participatie in steden, dorpen en wijken wordt bevorderd. Werkplan 2015 versie 6 november

8 3 Beleidsomgeving met betrekking tot senioren 3.1 Ontwikkelingen op het gebied van wonen en zorg Het rijk heeft zijn taken op het gebied van de jeugdzorg, de participatie op de arbeidsmarkt en de AWBZ naar gemeenten gedelegeerd. De participatiewet, en meer nog de vernieuwde Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), hebben betekenis voor senioren. Deze betekenis van de Wmo is als volgt: 1. er wordt uitgegaan van wat mensen (nog) wel kunnen in plaats van wat zij niet kunnen. Kwaliteit van leven (welbevinden) staat voorop. 2. Indien ondersteuning nodig is, wordt allereerst gekeken naar het eigen sociale netwerk en de financiële mogelijkheden van betrokkenen en wordt de hulp dichtbij georganiseerd. 3. Voor wie, ook met de steun van de omgeving, niet (meer) zelfredzaam kan zijn, is er (op participatie gerichte) ondersteuning en/of passende zorg. 4. De meest kwetsbare mensen krijgen recht op passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving volgens de Wet langdurig zorg. 3.2 Gevolgen voor gemeenten en senioren De nieuwe beleidskoers heeft zowel voor gemeenten als cliënten grote gevolgen. Gemeenten krijgen een belangrijke taak op een voor hen betrekkelijk nieuw werkterrein. Zij moeten zich hierop instellen door afspraken te maken met aanbieders op het gebied van welzijn en zorg, in een aantal gevallen aanbestedingstrajecten uit te zetten en, in ieder geval op het onderdeel wijkverpleging, samen te werken met zorgverzekeraars. Gelijktijdig zijn gemeenten verantwoordelijk voor de kwaliteit van de ondersteuning en voor het toezicht daarop. Senioren blijven langer zelfstandig thuis wonen. Zij krijgen de regie over hun zorg, hetgeen er op neer komt dat zij meer zelf moeten gaan regelen. Dit door een beroep te doen op steun in de eigen omgeving. Zij die dit kunnen, moeten een hogere eigen bijdrage betalen of gaan interen op het eigen spaargeld. Mensen zijn doorgaans nauwelijks bezig met de eigen zorgbehoefte tot het moment dat men daadwerkelijk met eigen beperkingen worden geconfronteerd. Er komt dan ineens vrij veel op hen af. De veranderingen in het zorgstelsel maken een andere attitude bij senioren noodzakelijk. Professionele zorg in de mate die men gewend was, is geen vanzelfsprekendheid. Er zal meer zelf geregeld moeten worden. Dit geldt zowel voor de curatieve zorg als voor de langdurige zorg. Mensen met een kleiner sociaal netwerk zullen meer moeite hebben om de zorg voor zichzelf georganiseerd te krijgen, tenzij men over voldoende financiële middelen beschikt om deze zelf in te kopen. Men blijft langer zelfstandig wonen. Naarmate kwetsbaarheid toeneemt zal blijken dat de huidige woning onvoldoende levensloop geschikt is. Gezien de woningmarkt, en vanwege binding met de buurt, zal verhuizen niet altijd een optie zijn en komt de noodzaak van woningaanpassing om de hoek kijken. De ontwikkeling waarin de collectiviteit van de AWBZ gedeeltelijk plaats maakt voor de individuele verantwoordelijkheid om zorg zelf te regelen, is vrijwel onomkeerbaar. Daarom wordt het steeds belangrijker dat senioren zich bewust voorbereiden op een zorgbehoevende periode en nadenken hoe zij invulling kunnen geven aan hun eigen verantwoordelijkheid. Collectieven en coöperaties kunnen hieraan bijdragen. Werkplan 2015 versie 6 november

9 3.3 De rol van de seniorenorganisaties De lokale seniorenverenigingen hebben via hun activiteiten en door de inzet van de vrijwillige ouderenadviseurs (VOA s) toegang tot veel senioren. Zij ontvangen van deze senioren signalen en zijn bij uitstek in staat om door het bieden van informatie, voorlichting en ondersteuning lokaal bij te dragen aan het bewustzijn bij senioren. Dit doen zij via informatie op de eigen website, door middel van voorlichtingsbijeenkomsten en door de inzet van VOA s. Een aantal seniorenverenigingen is reeds bij het lokale antwoord op de stelselherziening betrokken. Dit in de vorm van betrokkenheid bij de oprichting van een zorgcoöperatie of bij een ander burgercollectief. Er zijn ook voorbeelden van samenwerking met welzijnsof zorginstellingen rond het (her) organiseren van een zorgnetwerk door samenwerking tussen vrijwilligers en professionals, of door mee te denken hoe een dagvoorziening er uit moet zien. Lokale seniorenverenigingen zijn vanuit deze rol een goede gesprekspartner voor gemeenten en instellingen welzijn en zorg. Dit blijkt in de praktijk niet altijd te worden opgepakt. Gemeenten en professionele instellingen praten vaker zonder, dan met de senioren. Het VBOB wil hier verbetering in brengen. Door samen te werken kunnen gemeenten, instellingen voor welzijn en zorg en seniorenverenigingen een verantwoorde en kwalitatieve invulling van de lokale zorg realiseren. Dat dit concept mogelijk is, bleek bijvoorbeeld tijdens de uitvoering van lokale projecten vanuit de programma's Vitaal Grijs en Ouderenproof. Werkplan 2015 versie 6 november

10 4 Het werkplan VBOB in Brabants perspectief 4.1 Een nieuwe beleidsperiode Met de verkiezingen voor Provinciale Staten in zicht, staan we aan het begin van een nieuwe beleidsperiode. Het is te verwachten dat de provinciale kerntaken op het gebied van ruimte en economie met afgeleide beleidsdoelen gericht op leefbaarheid, gezondheid, zorginnovatie en sociale infrastructuur ook in de volgende beleidsperiode leidend zullen zijn. Het VBOB zou dit in ieder geval toejuichen, omdat deze doelen ook voor senioren van belang zijn. 4.2 Uitdagingen voor de komende beleidsperiode Het gegeven dat in 2015 een nieuwe beleidsperiode voor de provincie aanbreekt was voor het VBOB aanleiding om zich af te vragen wat dit voor de eigen taken zou moeten betekenen. Dit heeft geleid tot het formuleren van een viertal uitdagingen, waaraan het VBOB zijn ambities en taken wil ontlenen. Deze uitdagingen zijn de volgende. Senioren direct betrekken De transitie van AWBZ naar Wmo voltrekt zich in belangrijke mate tussen gemeenten en zorginstellingen. Helaas praten zij meer voor of over senioren dan met hen. Ze gaan daarmee voorbij aan het gegeven dat senioren zelf bij kunnen dragen aan oplossingen en zelf met gerichte burgerinitiatieven komen. Het VBOB wil dat senioren lokaal en regionaal meedoen, meepraten en meebeslissen over onderwerpen die senioren raken. Door hen direct te betrekken kunnen belangrijke transities succesvoller verlopen. Het VBOB doet dit door: Regionale themagerichte netwerkbijeenkomsten te organiseren, waarin kaderleden kennis krijgen over onderwerpen gericht op participatie en beleidsontwikkelingen; Deskundige vrijwilligers in te schakelen bij het samenstellen van regionale of provinciale werkgroepen die gericht zijn op wonen, welzijn en zorg; Bij te dragen aan experimenten op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Dit kan door eigen initiatieven van partners, aan te sluiten bij initiatieven van derden of door deel te nemen aan proeftuinen op het gebied van wonen en zorg. Bestaande kaders doorbreken Met en vanuit senioren komen steeds vaker nieuwe initiatieven op het gebied van wonen en zorg. In Brabant zijn de meeste zorgcoöperaties, er zijn initiatieven voor nieuwe woonvormen én richten senioren, die niet voor een seniorenwoning in aanmerking komen, hun eigen woningbouwvereniging op. Deze initiatieven bewijzen dat het nodig is om bestaande kaders te doorbreken. Het VBOB wil alternatieven bedenken voor situaties waarin het aanbod voorbij gaat aan de behoefte van senioren. Recente initiatieven, waarin ontwikkelaars, business-experts en jongeren samen met senioren aan vernieuwing van de zorg werken, zijn voor het VBOB een belangrijke ontwikkeling. Het VBOB doet dit door: Het versterken van de verbinding tussen generaties door lokale voorbeeldprojecten waarin jong en oud de dialoog aangaan en van elkaar leren; Het ontwikkelen van fora en het gebruik van social media om een podium te creëren voor senioren, mantelzorgers, professionals uit de zorg en mensen uit de wereld van de techniek. Zo stellen we ze in staat ervaringen te delen en uit te wisselen om producten en diensten te verbeteren die het mogelijk maken om langer zelfstandig thuis te blijven wonen. Werkplan 2015 versie 6 november

11 Meer kennis, motivatie en zelfvertrouwen Volgens het onderzoeksinstituut Nivel heeft bijna de helft (48%) van alle Nederlanders onvoldoende of geringe kennis, motivatie en zelfvertrouwen om een actieve rol te vervullen bij ziekte en zorg. Het VBOB vindt kennis over ziekte, preventie en zorg van belang om zelfstandig keuzes te kunnen maken. Het VBOB wil het zelf-organiserend vermogen van senioren versterken door vrijwilligers op te leiden die senioren en hun omgeving informeren én adviseren. Zodat zij zo zelfstandig mogelijk keuzes kunnen maken. Het VBOB doet dit door: Bij te dragen aan het zelf-organiserend vermogen van senioren en hun sociale omgeving. Door middel van themabijeenkomsten informeren we senioren en hun mantelzorgers over relevante thema's op het gebied van ziekte, preventie en zorg; Het opleiden van vrijwillige cliëntondersteuners ten behoeve van lokale afdelingen. Cliëntondersteuning is in de Wmo opgenomen als onafhankelijke ondersteuning met informatie, advies en algemene ondersteuning. Deze draagt bij aan het versterken van de zelfredzaamheid en participatie en het verkrijgen van een zo integraal mogelijke dienstverlening; Het opleiden van vrijwillige ouderenadviseurs, thuisadministrateurs en belastinginvullers ten behoeve van de afdelingen om kwetsbare ouderen in één op één situaties te adviseren en ondersteunen bij vragen van sociale en/of financiële aard. Overheid uitdagen Er is een ideaalbeeld van de leeftijdsbestendige woonomgeving met uitnodigende en stimulerende mogelijkheden voor ontmoeting en contact tussen jong en oud. Buurten die gebaseerd zijn op solidariteit en wederkerigheid tussen oud en jong. Dit vraagt om een overheid die stimuleert en faciliteert. Het VBOB wil de overheid uitdagen om deze rol te pakken en zo bij te dragen aan een leefbare samenleving. 4.3 Hoofdlijnen werkplan 2015 De Provincie heeft het VBOB uitgenodigd om een werkplan 2015 in te dienen waarin de volgende hoofdactiviteiten zijn opgenomen: 1. Het projectmatig versterken en faciliteren van (niet) georganiseerde seniorenorganisaties in Brabant. 2. Samenwerken in allianties met partners en overheden gericht op zorginnovatie en de kwaliteit van de leefomgeving van senioren. Het VBOB werkt deze hoofdactiviteiten in vier programmatische thema s uit. Dit zijn: Langer zelfstandig wonen, als antwoord op de uitdagingen Bestaande kaders doorbreken en Overheid uitdagen Eigen regie dat aansluit op de uitdaging Meer kennis, motivatie en zelfvertrouwen Participatie aan lokaal beleid, waarbij antwoord wordt gegeven op de uitdaging Senioren direct betrekken Communicatie en informatie, als een ondersteunend thema op de voorgaande drie thema s. In het volgende hoofdstuk worden de beleidsthema s uitgewerkt in activiteiten. Werkplan 2015 versie 6 november

12 5 Activiteiten 5.1 Algemeen Het VBOB constateert dat de huidige werkwijze waarin partners van het VBOB projecten uitvoeren verschillend uit kan pakken. Het VBOB wil toe naar een meer eenduidige aansturing van projecten, waarbij de partners nadrukkelijk betrokken blijven. Ook het principe dat projecten worden gedragen en uitgevoerd door vrijwilligers, zo nodig ondersteund door professionals, blijft voorop staan. Hierbij wordt gedacht om projecten organisatorisch in een projectenbureau onder te brengen. Een dergelijke opzet vraagt de nodige voorbereiding. Daarom heeft het VBOB een bestuurlijke werkgroep ingesteld die een aantal vragen van organisatorische en inhoudelijke aard zal beantwoorden. Organisatorisch gaat het om de vraag hoe de bestuurlijke verantwoordelijkheid van het VBOB het beste geborgd kan worden, hoe projectsturing plaats kan vinden en met welke juridische aspecten eventueel rekening gehouden moet worden. Inhoudelijk speelt de vraag welke inhoudelijke criteria ten grondslag moeten liggen aan de keuze voor projecten, hoe de kwalitatieve borging en resultaatmeting plaats vinden. Het VBOB wil in goed overleg met de provincie tot de best mogelijke organisatorische opzet komen. 5.2 Communicatie en informatie Het VBOB heeft een eigen website met informatie over de partners, projecten en actualiteiten. Deze website is het medium waarop alle informatie vanuit de projecten, of aan het VBOB gelieerde informatie van de VBOB-partners vermeld wordt. Deze website is voor iedereen vrij toegankelijk. Voorheen kregen afdelingen van de landelijke bonden ook informatie over het VBOB via hun gewesten. Nu deze landelijke bonden de gewesten hebben opgeheven, ontbreekt deze communicatielijn. Het VBOB wil in deze leemte voorzien door het uitgeven van een periodiek uit te brengen bulletin van vier pagina s dat digitaal en als hard copy ter beschikking van alle Noord-Brabantse seniorenverenigingen komt. Het VBOB wil hierdoor zichtbaar maken dat zij er voor alle Brabantse senioren en hun organisaties is. Het VBOB organiseert in goede samenwerking met de Provincie Noord-Brabant een themadag. Ook in 2015 wil het VBOB zo'n dag organiseren. 5.3 Langer zelfstandig wonen Wat wil het VBOB bereiken? Senioren hebben zicht op de betekenis van het ouder worden voor de levensloopbestendigheid van de eigen woning. Wat gaan we daarvoor doen? Uitrol van de ervaringen en producten uit het project woningaanpassing bestaande bouw Welke meetbare resultaten worden daarbij nagestreefd? Er zijn 40 vrijwilligers in 20 gemeenten opgeleid om leiding te geven aan workshop of inleidingen met bewoners van koop- of huurwoningen. Werkplan 2015 versie 6 november

13 Wat wil het VBOB bereiken? Senioren raken steeds meer bekend met en geïnteresseerd in de toepassingsmogelijkheden van slimme zorg om langer zelfstandig thuis te kunnen wonen Senioren en hun mantelzorgers zijn geïnformeerd over verschijningsvorming van ouderenmishandeling, oplichting zoals de babbeltruc en mogelijkheden om zich hier tegen te beschermen. Het intergenerationeel werken wordt bevorderd Wat gaan we daarvoor doen? De website Zorgelooshuis wordt verder ingezet als een podium voor senioren, mantelzorgers, professionals uit de zorg en mensen uit de wereld van de techniek om ervaringen te delen en tot productvernieuwing te komen. Vrijwillige voorlichters geven in samenwerking met lokale seniorenverenigingen informatie en voorlichtingsbijeenkomsten aan senioren en hun mantelzorgers. Wordt verder uitgewerkt Welke meetbare resultaten worden daarbij nagestreefd? Wordt uitgewerkt Er zijn 50 tot 75 lokale bijeenkomsten gerealiseerd. Wordt verder uitgewerkt 5.4 Eigen regie Wat wil het VBOB bereiken? Cliënten zijn voorbereid op de aanvraagprocedure voor de Wmo. Zij voelen zich gesteund bij voor hen ingewikkelde vragen of zo nodig bij het instellen van bezwaar of beroep. Senioren met een laag inkomen zijn ondersteund bij hun aangifte inkomstenbelasting, aanvraag zorg- en/of huurtoeslag en eventuele overige inkomensondersteuning. Senioren met vragen op sociaal maatschappelijk gebied weten zich gesteund door goed opgeleide vrijwillige adviseurs Wat gaan we daarvoor doen? In samenwerking met de lokale seniorenverenigingen worden vrijwillige cliëntondersteuners geworven en opgeleid met als streven om eind 2016 gemiddeld twee cliëntondersteuners in iedere Brabantse gemeente beschikbaar is. Belastinginvullers van de lokale seniorenverenigingen zijn toegerust op het verzorgen van de aangifte inkomstenbelasting 2014, er zijn administratief ondersteuners opgeleid. Vrijwillige ouderenadviseurs worden op verzoek van lokale seniorenverenigingen opgeleid en bijgeschoold. Welke meetbare resultaten worden daarbij nagestreefd? Eind 2016 zijn 60 vrijwillige cliënt ondersteuners in Brabant operationeel. 550 vrijwillige belastinginvullers zijn bijgeschoold. 30 thuisadministrateurs zijn opgeleid Er zijn 30 nieuwe vrijwillige ouderenadviseurs opgeleid, Er zijn 260 vrijwillige ouderenadviseurs bijgeschoold in regionale bijeenkomsten. Werkplan 2015 versie 6 november

14 Wat wil het VBOB bereiken? Senioren en hun mantelzorgers zijn bekend met de ziekte dementie en weten hoe zij hierop kunnen reageren en lokale hulpbronnen kunnen inschakelen. In samenwerking met de UvT of een Hogeschool wordt het concept zelfactivering nader onderzocht en beschreven. Wat gaan we daarvoor doen? In samenwerking met lokale seniorenverenigingen en de Stichting Alzheimer Nederland worden plaatselijk voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Wordt uitgewerkt Welke meetbare resultaten worden daarbij nagestreefd? Er zijn vijf voorlichters opgeleid, cq bijgeschoold. In alle 67 Brabantse gemeenten zijn voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Wordt uitgewerkt. 5.5 Participatie aan lokaal beleid Wat wil het VBOB bereiken? Vrijwillige kaderleden die betrokken zijn bij de lokale belangenbehartiging van senioren zijn geïnformeerd over belangrijke actuele ontwikkelingen met betrekking tot landelijk of provinciaal beleid en uitvoeringspraktijk. Vrijwillige belangenbehartigers dragen bij aan kwalitatief sterk beleid gericht op langer thuis wonen in hun gemeente. Wat gaan we daarvoor doen? Belangenbehartigers krijgen centraal en decentraal bijeenkomsten aangeboden die gericht zijn op informatie en uitwisseling m.b.t. actualiteit. Verdieping van kennis bieden door middel van het concept werkplaatsen waarbij de lokale situatie centraal staat. Per werkplaats wordt een lokaal thema dat gericht is op langer zelfstandig thuis wonen en dat met ondersteuning van een deskundige coach verder wordt uitgediept en in de praktijk gebracht. Welke meetbare resultaten worden daarbij nagestreefd? Drie centrale bijeenkomsten met een gemiddeld bereik van 125 deelnemers per bijeenkomst, en drie decentrale bijeenkomsten met een gemiddeld bereik van 85 deelnemers per bijeenkomst, steeds gericht op actuele vraagstukken die voor senioren vanuit beleidsperspectief belangrijk zijn. Er zijn drie werkplaatsen in 15 gemeenten georganiseerd met een bereik van 135 vrijwillige belangenbehartigers. Werkplan 2015 versie 6 november

15 Bijlage: Beantwoording vragen provincie Noord-Brabant Vraag 1. Profielschets van het VBOB In hoofdstuk II van dit werkplan wordt uitvoerig ingegaan op de taak en functie van het VBOB. In dit hoofdstuk wordt reeds in belangrijke mate antwoord gegeven op de vragen van de Provincie. In aanvulling hierop kunnen de vragen van de Provincie als volgt beantwoord worden: In het projectenoverzicht is per project aangegeven met welke partijen wordt samengewerkt. De voornaamste opdrachtgevers zijn de provincie Noord-Brabant en de lokale seniorenverenigingen. De voornaamste diensten en producten worden in hoofdstuk V van dit werkplan weergegeven. Specialiteit van het huis is het samen met lokale Afdelingen bevorderen van langer zelfstandig wonen door het bevorderen van zelforganiserend vermogen en participatie van ouderen. Resultaten in 2014 zijn: 1. Het in stand houden en verstevigen van een sterk lokaal en regionaal netwerk van lokale Afdelingen van de diverse seniorenorganisaties, 2. Bijgedragen aan bewustwording, voorlichting en informatie, bijvoorbeeld op het terrein van dementie. Het VBOB werkt hierbij complementair aan de PG-raad. 3. Het beschikbaar stellen van een instrument als ZorgeloosHuis en het bijdragen aan de deskundigheid van vrijwilligers die zich lokaal en regionaal inzetten voor senioren, zodat wordt bijgedragen aan het zelforganiserend vermogen van de doelgroep. De uiteindelijke doelgroep van het VBOB is de groep kwetsbare senioren. Op basis van de raming van het Sociaal Cultureel Planbureau dat ongeveer 25% van de personen die 65 jaar of ouder kwetsbaar zijn, gaat het in Noord-Brabant om ruim kwetsbare ouderen. Er is geen registratie in welke mate deze groepen bereikt worden via (de projecten van) het VBOB. Binnen het VBOB zijn wel de volgende gegevens geregistreerd. de seniorenorganisaties in Noord-Brabant hebben gezamenlijk ongeveer leden van 55 jaar en ouder; deze seniorenorganisaties zetten duizenden vrijwilligers in; er zijn ruim 500 vrijwillige ouderenadviseurs (vanwege het tot dusverre ontbreken van een centrale registratie is er geen totaaloverzicht van het aantal cliënten); er zijn 600 belastinginvullers die gezamenlijk in 2013 ruim aangiften inkomstenbelasting, aanvragen zorgtoeslag en aanvragen huurtoeslag verzorgd hebben voor Brabantse senioren met een laag inkomen; Het VBOB is, evenals de in het VBOB participerende samenwerkende seniorenorganisaties en hun Afdelingen, een vrijwilligersorganisatie. Het VBOB treedt niet in de verantwoordelijkheid van deze organisaties, maar vult deze aan door bij te dragen aan een stevige regionale sociale infrastructuur. Het VBOB neemt hiermee geen verantwoordelijkheid over, maar draagt er zorg voor dat lokale Afdelingen hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Voor de vragen over het financiële gedeelte verwijzen wij kortheidshalve naar de begroting. Werkplan 2015 versie 6 november

16 Vraag 2. Concretisering bijdrage VBOB aan de provinciale doelstellingen en rolopvatting op de thema s leefbaarheid en vernieuwing van de zorg. Het antwoord op deze vragen is verwerkt in hoofdstuk 4 en 5 van dit werkplan. Vraag 3. Concretisering verantwoording en vakmanschap Cliënten en stakeholders worden als volgt bij de resultaten betrokken. Bij ieder project wordt een projectgroep ingesteld, die steeds uit terzake deskundigen bestaat. Deze projectgroep beoordeelt de voortgang en kan waar nodig aanbevelingen doen voor bijsturing. In projectgroepen nemen steeds kaderleden van VBOB-partners deel. Deze kaderleden hebben geen bestuurlijke taak in het VBOB. Waar nodig worden in projecten ook vertegenwoordigers van stakeholders betrokken. Bij alle opleidings- en scholingsactiviteiten vullen deelnemers een evaluatieformulier in. Mede op basis van deze input worden volgende activiteiten vorm gegeven, of vindt bijsturing plaats. Alle activiteiten en projecten van het VBOB worden voornamelijk door vrijwilligers uitgevoerd, of zijn zodanig ingericht dat vrijwilligers een belangrijke stem in het project hebben. In de activiteiten en projecten wordt steeds de eigen verantwoordelijkheid van de senior als uitgangspunt genomen. Dit vindt zijn vertaalslag in het bevorderen van behoud van regie over de eigen situatie en het stimuleren tot, dan wel het in stand houden van, maatschappelijke participatie. Projectleiders brengen minimaal jaarlijks in het bestuur van het VBOB mondeling verslag uit over de voortgang van het project. Verder zijn zij verantwoordelijk voor schriftelijke rapportages, onder meer ten behoeve van het jaarverslag en de afsluiting van het project. De website van het VBOB is volledig geactualiseerd, en bevat relevante informatie over projecten en activiteiten die relevant is voor stakeholders en overige belangstellenden. Verder wordt gebruik gemaakt van nieuwsbrieven, informatie aan vrijwilligers via de e- mail of door gebruik te maken van enquêtes c.q. vragenlijsten onder bepaalde gebruikersgroepen. Reflectie vindt plaats in de projectgroepen die een kritisch forum vormen voor de projectleider. Reflectie vindt ook plaats tijdens en na de bijeenkomsten die op verschillende niveaus met vrijwilligers, cliënten en stakeholders worden gehouden. Tijdens de bijeenkomsten ontstaan momenten van reflectie door de mogelijkheid te bieden tot het stellen van vragen. Na afloop worden deelnemers gevraagd een evaluatieformulier in te vullen. Projecten worden na afloop geëvalueerd. Stakeholders en (vertegenwoordigers van) deelnemers zijn hierbij betrokken. Tevredenheidsmeting vindt plaats door middel van schriftelijke evaluaties tijdens en na afloop van een project. Deelnemers (door middel van evaluaties), projectleider, projectgroep en bestuur zijn betrokken bij de beoordeling van activiteiten en het eventueel bijsturen of beëindigen van activiteiten van projecten. Belangrijke momenten hiervoor zijn de presentaties in projectgroep en bestuur en de vaststelling van werkplan en jaarverslag. Het gaat hierbij niet alleen om de vaststelling of vooraf gestelde doelen en resultaten gehaald zijn, maar ook om de vraag naar nut en noodzaak van activiteiten in relatie tot de missie van het VBOB en de door de provincie Noord-Brabant gevraagde prestaties. Werkplan 2015 versie 6 november

17 Vraag 4. Onderbouwing kosten van diensten/producten in relatie tot de waarde die ermee wordt gerealiseerd. Er is sprake van een structurele taakinvulling voor de diensten en producten die verbonden zijn aan de activiteiten gericht op vrijwillige ouderenadviseurs en belastingservice. De activiteiten zijn gericht op het onderhouden van de provinciale infrastructuur door te investeren in deskundigheidsbevordering. Er is sprake van prestaties en daaraan gekoppelde diensten en producten met een tijdelijke, programmatische inzet bij de volgende projecten en activiteiten: Clientondersteuning Wmo Dementie, óók onze zorg! Deskundigheidsbevordering lokale belangenbehartiging Intergenerationele ouderenzorg Pilot methodiekontwikkeling Zelf Activering Ouderen Uitrol woningaanpassing bestaande bouw Veilig Thuis Werkplaatsen lokale beleidsthema s ZorgeloosHuis Klantgroepen worden vertegenwoordigd door de Afdelingen van seniorenverenigingen, die met de bescheiden opbrengst van contributies hun activiteiten financieren. Afdelingen beschikken niet over de middelen om de activiteiten uit dit werkplan zelf te financieren. De overige vragen bij vraag 4 worden in de begroting 2015 beantwoord. Werkplan 2015 versie 6 november