Jaarrekening Stichting ROC Summa College - Jaarrekening /52

Transcriptie

1 Jaarrekening Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 1/52

2 Inhoudsopgave Bestuursverslag 3 Grondslagen 3 Geconsolideerde balans per 31 december 6 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 8 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 9 Toelichting behorende tot de geconsolideerde balans per 31 december 10 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen 18 Toelichting behorende tot de geconsolideerde staat van baten en lasten over 20 Enkelvoudige balans per 31 december 25 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 27 Enkelvoudig kasstroomoverzicht over 28 Toelichting behorende tot de enkelvoudige balans per 31 december 29 Toelichting behorende tot de enkelvoudige staat van baten en lasten over 34 Overige gegevens 37 Voorstel bestemming van het resultaat 37 Gebeurtenissen na balansdatum 37 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 38 Bijlagen 42 Gegevens over de rechtspersoon 42 Overzicht verbonden partijen 43 Balans MBO Automotive Center BV per 31 december 46 Staat van baten en lasten MBO Automotive Center BV over 47 Kasstroomoverzicht MBO Automotive Center BV over 48 Toelichting op het eigen vermogen Summa College 49 Staat van baten en lasten over, segmentatie voortgezet onderwijs 50 Vermelding op basis van de WNT 51 Doelsubsidies OCW 52 Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 2/52

3 Bestuursverslag Voor het bestuursverslag wordt verwezen naar het jaarverslag dat separaat is opgesteld. Grondslagen Algemeen De stichting ROC Summa College (hierna te noemen Summa College) is op 1 augustus 1996 ontstaan als een bestuurlijk gefuseerde instelling onder de naam Stichting ROC Eindhoven. In 2000 heeft ROC Eindhoven een institutioneel gefuseerde instelling als bedoeld in artikel van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs gerealiseerd. Per 1 januari 2013 is de naam van Stichting ROC Eindhoven gewijzigd in Stichting ROC Summa College. De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Boek 2 Titel 9 van het Burgerlijk Wetboek en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, een en ander zoals geregeld in de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De in deze jaarrekening opgenomen bedragen zijn weergegeven in euro's x 1.000, tenzij anders vermeld. Grondslagen consolidatie De geconsolideerde jaarrekening van Summa College omvat de financiële gegevens van Summa College, alsmede voor 100% de rechtspersonen waarop, op grond van de feitelijke situatie, beslissende invloed kan worden uitgeoefend. Daarnaast worden rechtspersonen waarin indirect door Summa College voor 50% wordt deelgenomen in het aandelenkapitaal proportioneel geconsolideerd. Minderheidsdeelnemingen worden niet geconsolideerd in de jaarrekening van Summa College. In de geconsolideerde jaarrekening zijn alle onderlinge financiële verhoudingen en transacties geëlimineerd. De in de consolidatie begrepen rechtspersonen zijn: - Exempla Opleidingen BV (100%) incl. de dochtermaatschappijen: MAKS BV (100%) Premium Opleidingen BV (100%) Exempla Teleco@ch BV (100%, geen activiteiten) Exempla Techniek BV (100%, geen activiteiten) Teclab BV (51%) MBO Automotive Center BV (50%) - Stichting Beheer Activa ROC Summa College (100%) Medio zijn de activiteiten van de 100% dochtervennootschappen van Exempla, te weten MAKS BV en Premium Opleidingen BV, beëindigd. Beide BV s zijn samen met de lege BV s Exempla Techniek en Exempla Telecoach ontbonden in. Vanwege de ontbinding is er geen sprake van balansconsolidatie per van de vier BV s van Exempla. Ten aanzien van de transacties die plaatsvinden tussen de groepsmaatschappijen hanteert Summa College het principe van integrale kostprijs. Dit wil zeggen dat onderlinge doorbelastingen at arm s length base worden verantwoord, waarbij de werkelijke kosten het uitgangspunt vormen voor de hoogte van de doorbelasting. Schattingen Bij de totstandkoming van diverse posten in de jaarrekening is gebruik gemaakt van schattingen. De schattingselementen zijn toegepast op de volgende posten: - Materiële vaste activa - Voorzieningen - Voor een toelichting op de schattingselementen wordt verwezen naar de toelichting op de betreffende posten zoals opgenomen in de jaarrekening. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 3/52

4 Waarderingsgrondslagen van activa en passiva Algemeen De hieronder vermelde waarderingsgrondslagen zijn eveneens van toepassing op de enkelvoudige jaarrekening. Tenzij anders vermeld, zijn de activa en passiva gebaseerd op historische kosten en gewaardeerd tegen nominale waarde. Immateriële en materiële vaste activa De (im)materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingswaarde, onder aftrek van de lineair berekende cumulatieve afschrijvingen op basis van de verwachte economische levensduur en eventuele bijzondere waardeverminderingen. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Activering en afschrijving van enkelvoudige investeringen vindt plaats vanaf vanaf het moment van ingebruikname. Investeringen opgebouwd uit diverse kleinere bedragen (< 1.000) die tot één object behoren worden in totaliteit geactiveerd. In de jaarrekening zijn de volgende afschrijvingspercentages gehanteerd: Immateriële vaste activa: - bedrijfssoftware 33,33 Vastgoed: - gebouwen 3,33 - aanbouw (nieuw gedeelte aan bestaand gebouw) 5 - verbouwingen / aanpassingen inrichting terreinen 10 Overige materiële vaste activa: - inventaris en apparatuur 6, ,33 - andere vaste bedrijfsmiddelen 33,33 Financiële vaste activa Er wordt in dit kader een onderscheid gemaakt in deelnemingen met een meerderheids- en minderheidsbelang. Voor de eerste variant geldt dat deze worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode op basis van de nettovermogenswaarde. Voor de bepaling van de netto-vermogenswaarde worden waarderingsgrondslagen gehanteerd in overeenstemming met deze jaarrekening. Op de minderheidsdeelneming wordt slechts in geringe mate invloed van betekenis uitgeoefend. Hieruit volgt een waardering tegen verkrijgingsprijs of lagere reële waarde. Leningen u/g en verstrekte langlopende waarborgsommen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid. Liquide middelen Tenzij anders vermeld, staan de liquide middelen ter vrije beschikking. Voorzieningen Een voorziening wordt opgenomen indien sprake is van: - een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting die het gevolg is van een gebeurtenis in het verleden, en - waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt, en - het waarschijnlijk is dat voor afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen benodigd is. Schulden De schulden zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Pensioenverplichtingen Er is sprake van een toegezegde bijdrageregeling. Hierbij is een premiebijdrage toegezegd als werkgever. Voor de pensioenregeling worden op verplichte basis premies betaald aan het pensioenfonds. Behalve de premiebetaling zijn er geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze regeling. Er is geen verplichting in geval van een tekort bij het pensioenfonds tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan toekomstige premies. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 4/52

5 Bepaling van het saldo van de baten en lasten Algemeen De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Subsidies Niet geoormerkte (overheids)subsidies worden als baten in de staat van baten en lasten verantwoord in het jaar waarin ze zijn toegekend. Geoormerkte (overheids)subsidies worden naar rato als baten verantwoord in het jaar waarin de daarmee samenhangende lasten worden verantwoord. Projecten De gemaakte kosten die kunnen worden toegerekend aan de projecten die per balansdatum niet zijn afgerond, zijn in de jaarrekening verantwoord voorzover een goedgekeurde financiële tussenrapportage daarin voorziet. De baten die ten aanzien van deze projecten worden verwacht, zijn in de jaarrekening verwerkt, voorzover zij zijn gerealiseerd. Afschrijvingen De afschrijvingen op materiële vaste activa worden berekend op basis van vaste percentages van de historische aanschafwaarde op basis van de verwachte economische levensduur. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn vermeld onder de waarderingsgrondslag van de materiële vaste activa. Als er indicaties zijn dat de realiseerbare waarde van een bepaald activum lager is dan de boekwaarde, dan wordt het verschil als bijzondere waardevermindering verwerkt in de afschrijvingen. Resultaat deelneming Er wordt hier onderscheid gemaakt in deelnemingen met een meerderheids- en minderheidsbelang. Voor de eerste variant geldt dat het aandeel in het resultaat na belastingen berekend wordt volgens de vermogensmutatiemethode. Voor de tweede variant geldt dat het resultaat deelneming gelijk is aan het ontvangen dividend. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Het middelenbegrip bestaat uit het saldo liquide middelen. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 5/52

6 Geconsolideerde balans per 31 december (na resultaatbestemming / in ) ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Overigen Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Inventarissen en apparatuur Financiële vaste activa Andere deelnemingen Totaal vaste activa Vlottende activa Vorderingen Debiteuren Ministerie OCW Overige overheden Overige vorderingen Overlopende activa Af: Voorzieningen wegens oninbaarheid Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 6/52

7 PASSIVA Eigen vermogen Algemene reserve (publiek) Algemene reserve (privaat) Bestemmingsreserve (publiek) Bestemmingsreserve (privaat) Voorzieningen Personeelsvoorziening Voorziening verlieslatende contracten Overige voorzieningen Langlopende schulden Overige Kortlopende schulden Vooruitgefact. en -ontv. termijnen OHW Crediteuren Ministerie van OCW Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake van pensioenen - 4 Overige kortlopende schulden Overlopende passiva Totaal passiva Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 7/52

8 Geconsolideerde staat van baten en lasten over (in ) Begroting 2014 Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en subsidies Cursus-, les- en examengelden Baten werk i.o.v. derden Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Rentebaten Rentelasten Saldo financiële baten en lasten Resultaat deelnemingen Aandeel derden in resultaat Resultaat Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 8/52

9 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over (in ) 2014 Kasstroom uit operationele activiteiten Saldo baten en lasten (excl. fin.bat./last. en aand. derden in result.) Aanpassingen voor: - afschrijvingen mutaties voorzieningen resultaat deelnemingen Veranderingen in vlottende middelen: - vorderingen schulden Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest 1 26 Betaalde interest Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa Investeringen in deelnemingen Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Gestorte waarborgsommen 700- Mutaties leningen u/g 3 3 Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen Eindstand liquide middelen Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middelen Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 9/52

10 Toelichting behorende tot de geconsolideerde balans per 31 december (in ) Immateriële vaste activa Software Totaal Stand per 1 januari Aanschafprijs Cumulatieve waardeverminderingen - Cumulatieve afschrijvingen -/ Boekwaarde Mutaties in de boekwaarde: Investeringen Aanschaffingswaarde desinvesteringen -/ Ingebruikname Afschrijvingen -/ Bijzondere waardevermindering -/- - - Cum. afschrijvingen desinvesteringen Totaal mutaties Stand per 31 december Aanschafprijs Cumulatieve waardeverminderingen - - Cumulatieve afschrijvingen -/ Boekwaarde In verband met een doorgevoerde herrubricering zijn de investeringen voor software verplaatst van materiële vaste activa verplaatst naar immateriële vaste activa Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Andere vaste bedrijfsmidde len In uitvoering en vooruitbetalingen Totaal Stand per 1 januari Aanschafprijs Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen -/ Boekwaarde Mutaties in de boekwaarde: Investeringen Aanschaffingswaarde desinvesteringen -/ Afschrijvingen -/ Cum. afschrijvingen desinvesteringen Totaal mutaties Stand per 31 december Aanschafprijs Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen -/ Boekwaarde Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 10/52

11 Een gedeelte van de vastgoedportefeuille is bestemd voor verkoop. Op basis van indicaties over de opbrengstwaarde is in 2013 een bijzondere waardevermindering doorgevoerd van 1 mln. Mocht de gemeente geen medewerking verlenen aan herbestemming, dan wordt een verdere neerwaartse bijstelling van de opbrengstwaarde niet uitgesloten. In het kader van het masterplan huisvesting is een leenfaciliteit onder eerste hypothecair verband bij het Ministerie van Financiën afgesloten ter grootte van 80 mln. Hiervan is 12 mln. opgenomen. Als onderpand voor deze hypothecaire geldlening dienen Sterrenlaan 4, 6, 8, 10, Van Vorststraat 50, Frederiklaan 60A en B, Ruysdaelbaan 7, Frankrijkstraat 101, Willem de Rijkelaan 3 en Habsburglaan 1, alle te Eindhoven. Bij verkoop van een pand is voorafgaande toestemming nodig van OCW i.v.m. de noodzakelijke hertaxatie van de resterende onderpanden. Deze toestemming is inmiddels verkregen voor de gebouwen Van Vorststraat 50, Frederiklaan 60a en 60b, Ruysdaelbaan 7 en de Frankrijkstraat 101. Ter compensatie wordt het recht van eerste hypotheek verleend op het gebouw aan de Vijfkamplaan 4 te Eindhoven. Voor de gehanteerde afschrijvingspercentages wordt verwezen naar hetgeen is vermeld bij de grondslag van de materiële vaste activa. Er zijn drie erfpachtovereenkomsten afgesloten met de Gemeente Eindhoven. Het betreft overeenkomsten m.b.t. Sterrenlaan 8 en 10, alsmede Vijfkamplaan 4. De eerste twee hebben een duur van 100 jaar, de laatste is eeuwigdurend. Onderstaand overzicht geeft een indicatie van de reële waarde van de gebouwen en terreinen in eigendom: 2014 WOZ waarde Peildatum Peildatum Verzekerde waarde Peildatum Peildatum Voor een overzicht per locatie ultimo wordt verwezen naar de bijlage in deze jaarrekening. In 2012 is de periodieke, 5-jaarlijkse taxatie van de panden uitgevoerd. De verzekerde waarde wordt jaarlijks t.o.v geïndexeerd. Summa College heeft een garantie tegen onderverzekering. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 11/52

12 Financiële vaste activa Regio Breedband Loonheffing ABP/vak.uitk juli 1991 Overige vorderingen Totaal Stand per 1 januari 2014 Aanschafprijs Cumulatieve waardevermindering -/ Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: Storting waarborgsommen Aflossing leningen u/g -/ Totaal mutaties Stand per 31 december Aanschafprijs Cumulatieve waardeverminderingen -/ Totaal Financiële vaste activa De post Regio Breedband betreft een belang van 6,79% in het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal van de besloten vennootschap Regionaal Breedband Consortium Zuidoost-Brabant B.V. te Eindhoven. Stichting Beheer Activa heeft samen met NRE en Simac het initiatief genomen tot oprichting van deze besloten vennootschap. De vennootschap heeft onder andere tot doel om een glasvezelnetwerk te realiseren die voor de aandeelhouders van de vennootschap kan voorzien in de noodzakelijke ICT-infrastructuur. De waardering van deze minderheidsdeelneming vindt plaats op basis van de verkrijgingsprijs (historische aanschafwaarde). In is geen dividend uitbetaald. De post Loonheffing ABP/vak.uitk.juli 1991 is een vordering op het ministerie van OCW. Deze vordering voor loonheffing en premie ABP en de vakantie-uitkering over juni en juli 1991, nominaal ad wordt erkend door het ministerie, maar slechts uitgekeerd bij opheffing van de instelling. Op grond hiervan is besloten de vordering in de jaarrekening van Summa College op te nemen tegen het afgewaardeerde niveau van 2. De post Overige vorderingen bestaat uit een door Stichting Beheer Activa verrichte storting van een waarborgsom ad ,- aan de notaris in verband met de verkoop van de 2 panden aan de Frederiklaan. Verder bevat deze post een in 2014 verstrekte lening u/g in verband met de afwikkeling van een maatwerktraject bij Summa Transport & Logistiek. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 12/52

13 Vorderingen Debiteuren Ministerie van OCW Overige overheden Overige vorderingen Overlopende activa a. Vooruitbetaalde kosten b. Overige - Nog te ontvangen baten Overige overlopende activa Af: Voorzieningen debiteuren wegens oninbaarheid -/- 50 -/- 192 Totaal Het verloop van de voorzieningen wegens oninbaarheid is als volgt: 2014 Stand per 1 januari Af: Onttrekking Bij: Dotatie / vrijval Stand per 31 december De vordering op ministerie van OCW betreft de bestedingen ten behoeve van het VSV-regioprogramma over de periode augustus tot en met december. De subsidie hiervoor van OCW is in januari 2016 ontvangen Liquide middelen Kasmiddelen Tegoeden op bank- en girorekeningen Totaal De liquide middelen staan ter vrije beschikking. Omdat Summa College gebruik maakt van geïntegreerd middelenbeheer (schatkistbankieren) bij het Ministerie van Financiën (MvF), mogen overtollige liquide middelen desgewenst uitsluitend worden belegd via termijndeposito s bij het MvF. Op 31 december waren er geen uitstaande termijndeposito s. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 13/52

14 Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserve Totaal ver- Totaal verpubliek privaat publiek privaat mogen mogen 2014 Gestort aandelenkapitaal Minderheidsbelang derden Result. aandeel derden voorgaande jaren Overige reserves Eigen vermogen per 1 januari Mutaties in het boekjaar: Resultaat aandeel derden Resultaat Overige mutaties Stand per 31 december Gestort aandelenkapitaal Minderheidsbelang derden Resultaat aandeel derden Overige reserves Eigen vermogen per 31 december Segmentatie publiek privaat vermogen Het eigen vermogen is gesegmenteerd naar een publiek en privaat deel. Het private deel betreft voornamelijk het deel van het eigen vermogen van Stichting Beheer Activa dat in het verleden vanuit private middelen is ontstaan. Jaarlijks wordt het resultaat van Stichting Beheer Activa toegevoegd aan de reserves privaat. De in het private deel genoemde gestorte aandelenkapitaal, het minderheidsbelang derden en het resultaat derden heeft betrekking op Teclab BV. Zie voor nadere toelichting hierover de passage onderaan deze pagina. Bestemmingsreserves Publiek: Boekenfonds voortgezet onderwijs Vanaf 2009 kent Summa College een eigen boekenfonds voor de studieboeken voor het Montessori College die gratis aan voleerlingen ter beschikking worden gesteld. Hiervoor ontvangt Summa College een subsidie van OCW. Voor het nog niet ingezette deel van deze niet-geoormerkte subsidie was t/m 2014 een bestemmingsreserve gevormd. Vanwege het ontbreken van de noodzaak van deze bestemmingsreserve, is deze in toegevoegd aan de algemene reserve publiek. Privaat: Noodfonds De bestemmingsreserve privaat betreft het door Stichting Beheer Activa gevormde noodfonds voor financiële ondersteuning van studenten die door bijzondere omstandigheden niet in staat zijn zelfstandig de wettelijk verplichte les- of cursusgelden te voldoen. In zijn 61 uitkeringen verstrekt voor in totaal Dit bedrag is ten laste van het noodfonds gebracht. Aandeel derden/minderheidsbelang derden Op 31 augustus 2012 is door Exempla Opleidingen BV en Brainport Industries Coöperatie U.A. het bedrijf Teclab BV (technology & education lab) opgericht. Teclab heeft als doelstelling het technisch vakmanschap op het niveau van mbo+ in de technologieregio Brainport naar een topniveau te brengen. Teclab gaat zich specialiseren op het gebied van onder meer mechatronica, precisietechnologie, fijnmechanische technieken en meet- en regeltechniek. Exempla Opleidingen bezit 51% en Brainport Industries 49% van het gestorte aandelenkapitaal van Het aandeel van Brainport Industries resulteert voor de geconsolideerde jaarrekening van het Summa College in een minderheidsbelang derden van Teclab heeft over een resultaat behaald van 0. Het aandeel derden (Brainport Industries) blijft daardoor (49%). Summa College is 100% aandeelhouder van Exempla Opleidingen BV. Voor model D: zie bijlage blz. 49 Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 14/52

15 Voorzieningen Personeel Verlieslatende contracten Groot onderhoud gebouwen Overige voorzieningen Totaal Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: Dotaties Overige mutaties Onttrekkingen -/ Vrijval -/ Totaal mutaties Stand per 31 december Onderverdeling: Kortlopende deel < 1 jaar Langlopende deel > 1 jaar Personeelsvoorzieningen Alle personeelsvoorzieningen zijn berekend op basis van contante waarde. Er is uitgegaan van een disconteringsvoet van 2,0%. De personeelsvoorzieningen zijn onder te verdelen in de volgende voorzieningen: Dotatie Onttrekking Vrijval Voorziening jubileum Verzilvering VAA spaartegoed Beëindigingsregelingen WGA-uitkeringen Wachtgeldverplichtingen Reorganisatie TeamSupport Langdurig zieken Voorziening jubilea Ten aanzien van de verplichting om toekomstige jubileumuitkeringen te kunnen betalen is een voorziening gevormd. Er is sprake van een tweetal soorten jubilea. Allereerst het onderwijsjubileum, welke is gebaseerd op de CAO BVE. Voor het gehele personeel is, rekening houdend met het individuele onderwijsverleden, de kans berekend dat een 25-jarig respectievelijk 40-jarig onderwijsjubileum bij Summa College behaald zal worden. Verder is bij de berekening van de omvang van de verplichting rekening gehouden met de inschaling per balansdatum. Naast het onderwijsjubileum hanteert Summa College een eigen jubileumregeling (bestuursjubileum). Voor deze instellingsspecifieke regeling zijn bedragen gereserveerd die tot uitkering komen bij het bereiken van het 12,5-, 25- en 40- jarige dienstjubileum bij de instelling. Evenals de voorziening onderwijsjubileum is de voorziening bestuursjubileum berekend op basis van de kans dat medewerkers jubilea zullen behalen. Voorziening verzilvering VAA spaartegoed Acht personeelsleden hebben per 31 december nog een spaartegoed in tijd te verrekenen met Summa College. Jaarlijks werd maximaal 60 uur per persoon gespaard en aan de voorziening toegevoegd. Toevoeging vond plaats aan de hand van schriftelijke overeenkomsten met betrokkenen. Voorziening beëindigingsregelingen Met verschillende medewerkers zijn regelingen getroffen in het kader van vervroegde beëindiging dienstverband. Ultimo betrof dit zes medewerkers waarvan één regeling al van vóór was. Voorziening WGA-uitkeringen Met ingang van 1 januari 2012 heeft Summa College zich verzekerd voor het eigen-risicodragerschap van de WGA (Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). Tijdens het overgangstraject naar deze verzekering zijn twee personen buiten deze verzekering gebleven. Voor de berekende toekomstige WGA-kosten van deze personen is een voorziening gevormd. Voorziening wachtgeldverplichtingen Het Summa College is eigenrisicodrager voor de WW en bovenwettelijke WW aanspraken van voormalige werknemers. Alle lopende wachtgeldverplichtingen zijn opgenomen in een voorziening. De hoogte en looptijden van de uitkeringen zijn gebaseerd op opgaven van het UWV en het bedrijf WWplus. Voor alle medewerkers die in de berekening van de voorziening wachtgeldverplichtingen zijn meegenomen, is voorzichtigheidshalve de maximale uitkeringsduur gehanteerd aangezien geen betrouwbare inschatting is te maken over een eventuele tussentijdse uitstroom. Voor voormalige werknemers die een nieuwe dienstbetrekking hebben gevonden, worden na verloop van tijd geen verplichtingen meer opgenomen. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 15/52

16 Voorziening langdurig zieken Het Summa College is eigenrisicodrager voor de eerste 2 jaren dat een medewerker ziek is. Met ingang van wordt voor medewerkers die op 31 december ziek zijn, en waarvan de verwachting is dat ze vanwege hun ziekte niet meer inzetbaar zullen zijn voor het Summa College, een voorziening getroffen voor hun loonkosten gedurende de resterende periode. Voorzieningen verlieslatende contracten In 2013 heeft de Onderwijsinspectie een onderzoek uitgevoerd naar een maatwerkopleiding voor buschauffeurs. Naar aanleiding van de uitkomsten van dit onderzoek heeft de inspectie in 2014 besloten om 4 mln. terug te vorderen, 40% van de totale bekostiging die het Summa College voor de maatwerkopleiding heeft ontvangen. Voor dit bedrag is ultimo 2013 een voorziening gevormd. Met het ministerie van OCW zijn naar aanleiding hiervan in 2014 afspraken gemaakt over extra onderwijsinspanningen die het Summa College de schooljaren en moet leveren zonder dat daar bekostiging tegenover staat. De hiermee samenhangende kosten worden gedurende de betreffende periode onttrokken aan de hiervoor gevormde voorziening. Directe terugvordering is hiermee vervallen. In 2014 is 0,8 mln. onttrokken aan deze voorziening; in 1,7 mln. De aantallen studenten voor bepaling van de voorziening zijn bepalend voor de stand van de voorziening per ultimo. Dit resulteert in een stand van de voorziening per die datum van 0,9 mln. Hierdoor is een bedrag van 0,5 mln. vrijgevallen. Voor MAKS BV en Premium Opleidingen BV is in 2014 besloten om de instroom van studenten vanaf stop te zetten. Dit naar aanleiding van een negatief oordeel van de Onderwijsinspectie over het additioneel in rekening brengen bij studenten van schoolspecifieke kosten. Zonder deze bijdragen is de opleiding niet rendabel. De zittende studenten hebben hun opleiding mogen afronden. Aangezien voor deze BV s over een negatief resultaat werd voorzien, is hiervoor in 2014 een voorziening verlieslatende contracten van ,- opgenomen. Dit bedrag is in volledig onttrokken aan deze voorziening. Voorziening groot onderhoud gebouwen Deze voorziening heeft het karakter van een egalisatiereserve. De onderhoudsvoorziening is gebaseerd op het meerjarig onderhoudsplan en is gewaardeerd tegen de contante waarde o.b.v. 2% rekenrente (v.j. 1,5%). Voor de bepaling van de voorziening groot onderhoud wordt een intern rekenmodel gehanteerd. In is het model dat de afgelopen jaren is gehanteerd enigszins aangepast (schattingswijziging). Gebleken is dat de geplande onderhoudskosten via dat model onvoldoende in de tijd werden geëgaliseerd. Daardoor ontstonden grote schommelingen in de benodigde jaarlijkse dotaties. De nieuwe berekeningswijze daarentegen gaat uit van een vaste egalisatieperiode van 10 jaar. Jaarlijks wordt 1/10 van het in een jaar geplande onderhoudsbedrag gedoteerd aan de voorziening. Ultimo elk boekjaar wordt vervolgens per onderhoudsjaar bepaald hoeveel opbouwjaren inmiddels verstreken zijn en wat de bijhorende cumulatieve dotatie had moeten zijn. Het verschil met de daadwerkelijk opgebouwde voorziening wordt via een inhaaldotatie resp. vrijval geboekt. Overige voorzieningen Summa College is in hoger beroep door het Gerechtshof Den Bosch in het ongelijk gesteld i.v.m. het verbreken van een overeenkomst met een opleidingsorganisatie in Zwolle. Deze organisatie zou ondersteunen bij het opleiden van gastouders. Geschat wordt dat de gelede schade maximaal 0,2 mln. zal bedragen. Hiervoor is een voorziening opgenomen. Overig Summa College is aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds ABP die de pensioenregeling uitvoert voor alle werknemers en voormalige werknemers van Summa College. De pensioenen zijn geregeld volgens het middelloonstelsel en worden geïndexeerd als de dekkingsgraad van het pensioenfonds dat toelaat. In heeft geen indexatie plaats gevonden. Het ABP heeft op 31 december een dekkingsgraad van 98,7%, dat is 5,5 procentpunten onder de minimaal vereiste grens van 104,2%. Ten opzichte van ultimo 2014 is de dekkingsgraad met 6 procentpunt achteruit gegaan. Omdat de financiële situatie van het ABP onvoldoende blijft, moet het ABP dit jaar een nieuw herstelplan indienen bij de toezichthouder, De Nederlandsche Bank (DNB). De ABP-regeling mag volgens RJ 271 in de jaarrekening verwerkt worden als een zogenaamde toegezegde bijdrageregeling als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: - rechtspersoon is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en past tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling toe, en - rechtspersoon heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van hogere toekomstige premies. Summa College voldoet aan bovengenoemde voorwaarden en neemt daarom geen voorziening voor pensioenen op in de jaarrekening. De lasten als gevolg van de verschuldigde pensioenpremies zijn in de staat van baten en lasten verwerkt onder de personele lasten. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 16/52

17 Langlopende schulden Ministerie van Financiën Totaal Stand per 1 januari Stand per 31 december Resterende looptijd > 1 jaar Resterende looptijd > 5 jaar Rentevoet 4,72% In het kader van schatkistbankieren is in 2008 door het ministerie van Financiën aan Summa College een aflossingsvrije lening verstrekt ten bedrage van 12 mln. De lening heeft een looptijd van 20 jaar en een vast rentepercentage van 4,72%. Onder goedkeuring van het ministerie van Financiën zijn de verkregen middelen door Summa College doorgeleend aan SBA ter financiering van de nieuwbouwkosten van het onroerend goed gelegen aan de Vijfkamplaan 4 te Eindhoven Kortlopende schulden Vooruit gefactureerde en -ontvangen termijnen OHW Crediteuren Ministerie van OCW Belastingen en premies sociale verzekeringen a. Loonheffing b. Omzetbelasting c. Premies sociale verzekeringen - 6 Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen - 4 Overige kortlopende schulden Overlopende passiva a. Vooruitontv. cursusgelden en bijdragen studenten b. Vooruitontvangen subsidies OCW geoormerkt c. Vakantiegeld en -dagen d. Overige - Nog te betalen lasten Vooruitontvangen projectgelden Overige overlopende passiva Totaal De schuld van het ministerie van OCW betreft de volgende door OCW te verrekenen posten: Zij-instromers, kenmerk BEK-2011/2677 M Zij-instromers, beschikking Lerarenbeurs, briefnummer Lerarenbeurs, briefnummer Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 17/52

18 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen (in ) Huurovereenkomst Vanaf 2008 zijn de meeste gebouwen en terreinen die Summa College in gebruik heeft eigendom van Stichting Beheer Activa (SBA). Voor dit gebruik wordt door SBA huur in rekening gebracht. Daarnaast maakt Summa College via SBA gebruik van gebouwen van derden. De hiermee samenhangende huurverplichtingen van Summa College zijn tweeledig. Enerzijds worden volledige gebouwen gehuurd, anderzijds wordt gehuurd op basis van uit te voeren activiteiten. Bij volledige huur is er sprake van meerjarige overeenkomsten. Bij de andere huursituaties wordt de omvang van de huur per jaar bepaald en aangepast. De volgende panden worden op 31 december gehuurd via meerjarige contracten van derden: Einddatum contract Kosten Resterende looptijd per jaar Resterende verplichting Willemstraat 12 Eindhoven ING VB&T , De Huufkes 72 Nuenen AM Rooijackers , Steenovenweg 1 Helmond Moveo , Het gebouw aan de Steenhovenweg wordt 50% belast op Summa College i.v.m. Joint venture Het Eeuwsel 2 Eindhoven Fontys Hogescholen , Julianalaan 2 Helmond ROC ter AA , Hallenstraat 10 Bladel WVK , Catharinaplein 21 Eindhoven Dynamo , De Run parkeerplaatsen Veldhoven Techniekhuys , Luchthavenweg 25 Eindhoven Eindhoven Airport , Limburglaan 43 Eindhoven Heuvel MGA van den- van Weert , Tijvert 2 Boxtel Gemeente Boxtel , High Tech Campus 53 Eindhoven KPN Corporate Market B.V , Torenallee 20 Eindhoven Office S , Totaal: De volgende panden worden van derden gehuurd afhankelijk van de uit te voeren activiteiten (geen verplichtingen): Bospoort 1 Eersel Rythovius College aantallen cursisten Tinelstraat 3a Eindhoven Gemeenschapshuis de Ketting aantallen cursisten Klokgebouw 300 Eindhoven Gemeente Eindhoven aantallen cursisten Vijfkamplaan 12 Eindhoven Sportcomplex Eindhoven Noord per 10 weken begroting opgesteld Karel Martelweg 8 Eindhoven Gemeente Eindhoven aantallen cursisten Tafelbergplein 8 Eindhoven Nutsbasisschool De Driesprong aantallen cursisten Park 1 Nuenen Het Klooster aantallen cursisten De Loop 67 Oirschot SCC De Enck aantallen cursisten Pastoor Debijestraat Hegelsom Zorggr.Noord en Midden-Limb. aantallen cursisten De volgende panden zijn in eigendom van Summa College. (geen verplichtingen): Sterrenlaan 4 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Sterrenlaan 6 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Sterrenlaan 8 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Sterrenlaan 10 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Frederiklaan 60A Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Frederiklaan 60B Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Ruysdaelbaan 7 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Willem de Rijkelaan 3 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Habsburglaan 1 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Vijfkamplaan 4 Eindhoven Fungeert als onderpand; zie ook materiële vaste activa Vorstraat 50 Eindhoven School 23, gedeeltelijk leeg voor verkoop Frankrijkstraat 101 Eindhoven Ster college Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 18/52

19 Bankgarantie Huurpanden Op verzoek van de verhuurders en als waarborg voor nakoming van verplichtingen heeft Summa College voor de volgende panden een bankgarantie afgegeven: Vestiging Verhuurder Bedrag Bedrijfsruimte Hofnar 24 Valkenswaard M. van Wijk en B.C. van Wijk-Kooiman Bedrijfsruimte Metaalweg 5, Hapert Saris Onroerend Goed BV Bedrijfsruimte Willemstraat 6, Eindhoven ING Real Investment Management BV Voor de Stichting Beheer Activa zijn voor de volgende panden een bankgarantie afgegeven: Vestiging Verhuurder Bedrag Bedrijfsruimte Willemstraat 16A, Eindhoven ING Real Investment Management BV Bedrijfsruimte Willemstraat 12, Eindhoven ING Real Investment Management BV Verkoop panden In het kader van het door Summa College vastgestelde Strategisch huisvestingsplan zijn volgende panden verkocht waarvan de levering nog niet heeft plaatsgevonden: a) Van Vorststraat 50 (gebouw) en Van Vorststraat 1b (parkeerterrein) te leveren in 2017 na goedkeuring bestemmingswijziging en omgevingsvergunning; b) Frederiklaan 60A en 60B; 60A te leveren in 2017 zonder ontbindende voorwaarde en 60B in 2018 waarbij de erfdienstbaarheid als ontbindende voorwaarde geldt; c) Frankrijkstraat te leveren in 2016 na goedkeuring bestemmingswijziging en omgevingsvergunning. Duurzame inzetbaarheid medewerkers Op grond van de nieuwe cao MBO is met ingang van 1 oktober een budget voor duurzame inzetbaarheid van toepassing voor medewerkers die 57 jaar en ouder zijn. Het Summa College inventariseert op dit moment of er medewerkers ouder dan 57 jaar zijn die aanspraak willen maken op deze regeling. De verwachting van het Summa College is dat dit beperkt zal zijn, maar een betrouwbare inschatting is nog niet mogelijk. Vandaar dat in de jaarrekening nog geen voorziening hiervoor kan worden opgenomen conform de daarvoor geldende verslaggevingsregels. Inkoopverplichtingen Ultimo heeft Summa College voor ,- aan inkoopverplichtingen. Stichting Waarborgfonds Bve De doelstelling van de Stichting Waarborgfonds Bve (het Waarborgfonds) is: Het borg te stellen ten gunste van geldgevers voor geldleningen, die worden verkregen door de instellingen in de Bve-sector (mbo-onderwijs), teneinde daaruit voortvloeiende rente- en aflossingsverplichtingen te kunnen nakomen. Indien instellingen niet langer aan hun financiële verplichting voor de geborgde leningen kunnen voldoen, kan binnen de daartoe geldende regels het Waarborgfonds worden aangesproken. Mede ter afdekking van dit risico houdt het Waarborgfonds een eigen vermogen aan. Dit vermogen is per 31 december 2014 aangegroeid tot 21,7 mln. (2013: 21,4 mln.). Resterende informatie is nog niet beschikbaar. Mocht het eigen vermogen de minimale omvang van 9,98 mln. van het waarborgdepot onderschrijden, dan hebben de aangesloten Bve-instellingen, waar Summa College er een van is, zich verbonden om dit vermogen aan te vullen naar evenredigheid van de in dat jaar ontvangen rijksbijdrage. Deze verplichte bijdrage geldt tot een maximum van 2% van de jaarlijkse rijksbijdragen. De totale rijksbijdrage voor de Bve-sector over 2014 bedroeg ruim 4,0 mld. In potentie biedt dit de financiers een aanvullende zekerheid van in totaal circa 80 mln. jaarlijks, boven het beschikbare eigen vermogen van het Waarborgfonds. Geïntegreerd middelenbeheer Summa College is in 2007 overgegaan op geïntegreerd middelenbeheer (schatkistbankieren) bij het ministerie van Financiën. Langs deze weg beschikt Summa College over een rekening-courant krediet van ruim 10 mln. Als voorwaarde voor deze faciliteit geldt dat het saldo van de rekening-courant op enig moment, gedurende een periode van een jaar, positief is. Geïntegreerd middelenbeheer brengt met zich mee dat de rekening die Summa College heeft bij het ministerie is gekoppeld aan de betaalrekeningen bij de huisbankier (Rabobank). Betalingen en ontvangsten verlopen via de Rabobankrekening. Dagelijks worden automatisch deze betalingen en ontvangsten gesaldeerd onttrokken aan of bijgeschreven op, de rekeningcourant bij het ministerie van Financiën. Door middel van een mantelovereenkomst afgesloten in 2010 tussen het ministerie van Financiën en de Rabobank is de rekening-courant krediet voor Summa College bij de Rabobank gezet op 10 mln. Een bijkomend voordeel van geïntegreerd middelenbeheer is dat Summa College voortaan via het ministerie langlopende leningen kan aantrekken tegen gunstigere voorwaarden dan bij een commerciële bank. In 2007 is voor de financiering van de nieuwbouw Vijfkamplaan een aflossingsvrije 20-jarige forwardlening afgesloten van 12 mln., ingaande 2 juni 2008 en met een rente van 4,72%. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 19/52

20 Toelichting behorende tot de geconsolideerde staat van baten en lasten over (in ) Baten Rijksbijdragen Begroting 2014 Normatieve Rijksbijdragen OCW a. BVE b. VO c. Inhouding cursusgeld OCW Overige subsidies OCW a. Overige subsidies OCW geoormerkt b. Overige subsidies OCW niet-geoormerkt Totaal De toename van de normatieve Rijksbijdrage BVE is vooral veroorzaakt door de toevoegingen aan het macro-budget in verband met de intensivering van het onderwijs (urennorm) en de invoering van passend onderwijs ter vervanging van de regeling voor leerlinggebonden financiering (LGF). De daling van de geoormerkte subsidies OCW wordt veroorzaakt door het geoormerkte budget voor intensivering Nederlands en Rekenen. Dit budget van ca. 1,5 mln. is met ingang van opgenomen in het nieuwe, niet-geoormerkte budget voor de kwaliteitsafspraken MBO. Het deels nieuwe budget voor de kwaliteitsafspraken is de belangrijkste oorzaak van de stijging van de niet-geoormerkte OCW-subsidies. Daar staat tegenover dat de LGF-subsidie, in 2014 incl. overgangsregeling 1,4 mln., in door de invoering van Passend Onderwijs is vervallen. De financiering van Passend Onderwijs verloopt via de normatieve Rijksbijdrage. Overige overheidsbijdragen en subsidies Begroting 2014 Gemeentelijke bijdragen en subsidies a. Gemeentelijke bijdrage educatie b. Overige gemeentelijke bijdragen Overige overheidsbijdragen Totaal De afname van de overige overheidsbijdragen in wordt vooral veroorzaakt doordat het in 2010 gestarte project De Netwerkschool per 2014 afliep. De subsidie voor dit project in het laatste jaar bedroeg 0,66 mln. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 20/52

21 Cursus-, les- en examengelden Begroting 2014 Cursusgelden sector BVE a. Cursusgeld studenten b. Bijdragen studenten Examengelden Totaal Het aantal BBL-studenten is in ten opzichte van 2014 afgenomen met ruim Dit is de voornaamste reden van het teruglopen van de cursusgeldinkomsten. Baten werk in opdracht van derden Begroting 2014 Contractonderwijs Totaal De dalende trend van de opbrengsten uit contractonderwijs werd in voortgezet. Vrijwel alle onderwijsclusters ondervonden de effecten van de verslechterende economische situatie. Dit vertaalde zich in teruglopende belangstelling voor het contractonderwijs. Overige baten Begroting 2014 Verhuur Detachering personeel Overige a. Maatwerk t.b.v. studenten b. Overige inkomsten studenten c. Inkomsten personeel onbelast d. Boekwinst gebouwen, inv., apparatuur d. Overige Totaal Begroting 2014 Contractonderwijs Maatwerk ten behoeve van studenten Totaal Specificatie onderwijs in private opdracht Summa College ontvangt voor het uitvoeren van onderwijsactiviteiten zowel geld van de overheid als van derden. In het laatste geval spreken we van private middelen. Ten aanzien van deze private middelen wordt door OCW onderscheid gemaakt tussen baten die er niet zouden zijn als studenten geen regulier bekostigde opleiding zouden volgen (door derden betaald maatwerk in reguliere opleiding) en baten uit specifieke contractactiviteiten (cursussen e.d.). In de verslaggevingsrichtlijnen worden deze baten op twee verschillende plaatsen verantwoord. Omdat met name bij contractactiviteiten sprake kan zijn van concurrentie is voorgeschreven dat voor deze activiteiten een integrale kostprijs wordt berekend (inclusief interne bijdrage voor ROC-brede diensten). Voor maatwerk geldt dit voorschrift niet. Voor het verkrijgen van een totaalbeeld van de totale private middelen, is onderstaand een nadere specificatie opgenomen van de betreffende posten. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 21/52

22 Lasten Personele lasten Begroting 2014 Lonen en salarissen a. Brutolonen en salarissen b. Sociale lasten c. Pensioenpremies Overige personele lasten a. Dotatie/vrijval personele voorziening b.1 Uitzendkrachten b.2 Ander inleen personeel c. Overig Af: uitkeringen Totaal In zijn de loonkosten 1,46% gestegen. Deze stijging wordt deels verklaard door een stijging van het aantal fte. In totaal is de formatie met 9 fte gestegen ten opzichte van 2014 (van fte in 2014 naar fte in ). Daarnaast is de eerste tranche uitgevoerd van het loonakkoord dat de Minister van Binnenlandse Zaken met de vakorganisaties is overeengekomen. Dit betekende een salarisverhoging van 2,05% en een eenmalig bedrag van 500,- per fte per jaar. Hier tegenover stond dat door veranderingen in de opbouw van de pensioenen de pensioenpremies zouden verminderen. Het langer moeten doorwerken in de toekomst betekent een verlaging van de jaarlijkse opbouw van het pensioen. Deze lastenverlichting leverde het Summa College een voordeel op van 1 miljoen euro. Het aantal medewerkers dat na ontslag een WW-uitkering heeft aangevraagd, is licht gestegen. Het reorganisatietraject Team-support heeft een aantal vaste uitkeringsgerechtigden teweeggebracht die mede gelet op hun leeftijd tot de moeilijk plaatsbare categorie behoren. Verwacht wordt dat in de komende jaren er weer een stabielere voorziening komt waarbij de instroom en de vrijval weer in balans zullen zijn. Opvallend is ook dat op een breed vlak de kosten voor uitzendkrachten en inleenpersoneel zijn gestegen. Omdat dit bijna Summa breed afspeelt is er geen duidelijke oorzaak te benoemen. In 2014 werd de post Vrijval personele voorziening voor een bedrag van 1,3 mln. gerubriceerd onder de post Lonen en salarissen. Vanwege herrubricering is dit nu onder Dotatie/vrijval personele voorziening geplaatst. De dotatie in 2014 is 1.3 mln.; de vrijval -/- 1,7 mln. Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa Begroting 2014 Immateriële vaste activa: Software Materiële vaste activa: Gebouwen Inventaris en apparatuur Waardevermindering gebouwen Totaal vaste activa Op basis van de verwachte directe opbrengstwaarde van af te stoten gebouwen is in 2014 via afschrijvingen een bijzondere waardevermindering op het vastgoed doorgevoerd van 2,7 mln. In verband met een doorgevoerde herrubricering zijn de afschrijvingen voor software van materiële vaste activa verplaatst naar immateriële vaste activa. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 22/52

23 Huisvestingslasten Begroting 2014 Huur Verzekeringen Onderhoud Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Dotatie/vrijval onderhoudsvoorziening Overige Totaal De toename van de huisvestinglasten wordt vooral veroorzaakt door de extra dotatie welke voortvloeide uit de in opnieuw bepaalde omvang van de onderhoudsvoorziening. De post Dotatie en vrijval onderhoudsvoorziening is vanaf gerubriceerd onder huisvestingslasten. De cijfers over 2014, welke bij de post Overige instellingslasten stonden, zijn geherrubriceerd. Overige instellingslasten Begroting 2014 Administratie- en beheerslasten Drukwerk en reprokosten Telefoon-, inter- en intranetkosten Advies- en accountantskosten Reis- en verblijfskosten Overige administratie- en beheerslasten Inventaris, apparatuur en leermiddelen Onderhoudskosten inventaris Overige lasten inventaris en apparatuur Leer- en hulpmiddelen Dotaties / vrijval overige voorzieningen Dotaties / vrijval overige voorzieningen Overige PR-lasten Representatiekosten Overige instellingslasten t.b.v. personeel Heffingen niet i.v.m. huisvesting Overige Totaal Vanwege herrubricering is de post Dotatie en vrijval onderhoudsvoorziening geplaatst onder huisvestingslasten. De toename van de post Overige inventaris en apparatuur ten opzichte van 2014 wordt met name veroorzaakt door de aanschaf van smartphones voor alle medewerkers in, alsmede een groot aantal laptops. Stichting ROC Summa College - Jaarrekening 23/52