NIEUWSBRIEF 5. Januari - Februari - Maart 2017

Transcriptie

1 NIEUWSBRIEF 5 Januari - Februari - Maart 2017 Geachte lezer, Dit is alweer de eerste nieuwsbrief van Vorig jaar zijn we hiermee gestart: informatie bestemd voor mensen met dementie en voor degenen die hen als mantelzorger of hulpverlener ondersteunen. Het is een activiteit van onze afdeling. De nieuwsbrief verschijnt, in het kader van een dementievriendelijke samenleving, in de gemeenten waar onze afdeling actief is, namelijk Apeldoorn, Brummen, Epe, Heerde en Voorst en dit jaar voor het eerst ook in Hattem! Steeds zal een ander thema aan de orde komen. U treft wetenswaardigheden aan over onderwerpen die het (samen)leven met dementie of voor mensen die ermee te maken hebben, kunnen vereenvoudigen. Tevens kunt u lezen welke activiteiten er door onze afdeling of door anderen, zoals Netwerk Dementie Oost Veluwe en Wegwijs Dementie Voorst, worden georganiseerd. Deze nieuwsbrief wordt via verzonden. Indien u iemand kent die niet over een computer beschikt maar deze nieuwsbrief toch graag zou willen ontvangen, dan kunt u deze misschien voor hem/haar printen. Wilt u deze nieuwsbrief liever niet meer ontvangen, meldt u dat svp aan degene van wie u deze nieuwsbrief ontvangen heeft. Het thema van deze nieuwsbrief is: DEMENTIE EN VERVOERSPROBLEMEN/TIPS Bij mensen is de diagnose dementie (nog) niet gesteld. De kans dat zij nog zelf auto rijden is zeer waarschijnlijk. Maar ook mensen met een gestelde diagnose dementie blijven soms autorijden. Door de ziekte nemen de vaardigheden af die bij veilig autorijden horen. Als bestuurder is het belangrijk dat je de weg kunt vinden en verkeerssituaties goed kunt beoordelen en inschatten. Mensen met dementie hebben hier vaak problemen mee. Zij kunnen verdwalen als bestaande verkeerssituaties ineens veranderd zijn, zoals bij weg-omleidingen, maar soms ook als zij in bekend gebied rijden. Mensen met dementie kunnen het overzicht verliezen. Daardoor kunnen gevaarlijke situaties onstaan. Helaas ziet iemand dat zelf niet altijd in. Indien iemand ( beginnende) dementie krijgt en zelf nog auto rijdt, kan dit een lastig onderwerp worden. Dit blijkt een terugkerend gesprekspunt te zijn, onder meer in de Geheugensteunpunten, bij onze casemanagers dementie, in de Alzheimer cafés en in de gespreksgroepen voor mantelzorgers. In deze nieuwsbrief gaan we in op vele aspecten van dit onderwerp, zoals: wat zijn de vervangende mogelijkheden als autorijden onveilig gaat worden, hoe ga je het gesprek aan, wat te doen als dit gesprek niet goed verloopt, hoe kunt u zichzelf of de ander laten testen op rij-geschiktheid, wat is de officiële route om te onderzoeken of het rijbewijs toch nog verlengd kan worden, hoe regel je dat, wie kan u daarbij helpen, etc. Op de volgende bladzijden hebben wij enkele zaken overgenomen die u misschien interessant vindt over dit onderwerp. Daaronder kunt u lezen waaruit wij deze informatie hebben overgenomen. Pag. 1 : Dementie en Vervoersproblemen/Tips Pag. 2 /3 : Autorijden en dementie Pag. 4 : CBR en Veilig Verkeer Nederland Pag. 5 : Vrijwillige vervoersdiensten in onze regio Pag. 6 : Vier het leven en toneelstuk De Vader Pag. 7 : WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) Pag. 8 : Activiteiten Alzheimer Nederland Oost Veluwe (Alzheimercafe s) Pag. 9 : Dementie Netwerken, informatie en activiteiten/ Pag. 10 : Geheugensteunpunten Pag. 11/12/13 : Praktische tips en Vacature Coördinator Vrijwilligers Alzheimer Oost Veluwe Ieder mens is uniek, dus ook iedere situatie brengt zijn eigen problemen met zich mee en ook zijn eigen (on)mogelijkheden. Soms verzint een mantelzorger een oplossing die onsympathiek overkomt, omdat hij of zij geen betere kan bedenken. Dat geldt ook voor sommige van de tips die u in deze nieuwsbrief aantreft. Maar u wilt beslist niet het risico lopen dat iemand een ernstig ongeluk veroorzaakt. 1

2 Denk bijtijds aan andere mogelijkheden Mensen die gewend zijn om overal met de auto naar toe te rijden, hebben zich zelden verdiept in de mogelijkheden van bus of trein. Vaak komt die noodzaak plotseling, zoals wanneer degene die autorijdt plots ziek wordt en de partner zelf niet (meer) rijdt. Zeker op hogere leeftijd kost het tijd om te gaan leren hoe het werkt met een OVpas, abonnementen, mogelijkheden van dagen met vrij reizen of met korting, waar je een spoor- of busboekje vindt enz. Het zou goed zijn om al lang voordat het echt nodig is, eens met openbaar vervoer te gaan reizen. Het kan gezellig en ontspannen zijn en zoals u misschien weet: nieuwe activiteiten ondernemen is heel goed voor het functioneren van de hersenen! U kunt ook denken aan afspreken met vrienden of buren, dat u af en toe met elkaar samen rijdt. Dat kan een eerste stap zijn om elkaar te kunnen helpen met rijden als dat een keer nodig is. Als iemand met dementie dan echt moet stoppen met zelf rijden, is het meerijden al een vertrouwd patroon geworden. AUTORIJDEN EN DEMENTIE Zolang de dementie nog niet ver gevorderd is, zal hij of zij wellicht nog willen autorijden. Misschien hebt u als mantelzorger ook de indruk dat dat nog best gaat. Het is dan wel belangrijk te weten dat de diagnose dementie hem/haar in principe onbevoegd maakt om auto te rijden. In geval van zeer lichte of lichte dementie kunt u een speciale rijtest afleggen bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Als u daarvoor slaagt, mag u in elk geval nog een jaar rijden. Geen rijtest? Eigen risico! Dat u zo lang mogelijk wil blijven autorijden, is begrijpelijk. Zo behoudt u het gevoel van onafhankelijkheid. Maar op een gegeven moment wordt het onverantwoord dat u nog zelf rijdt. Het kan lastig zijn om dat te accepteren of om dat tegen iemand te zeggen. In het filmpje Moeten we het rijbewijs afpakken vertellen mantelzorgers hoe ze uiteindelijk besloten hun naaste te vertellen dat hij of zij echt niet langer kon autorijden. Moeten we het rijbewijs afpakken? Het is een dilemma wanneer je zegt dat iemand niet meer kan rijden. Dan pak je wéér iets af omdat hij of zij het niet meer kan. Zodra de diagnose dementie gesteld is en zolang het CBR geen uitspraak heeft gedaan over de rijvaardigheid, zit u op eigen verantwoording achter het stuur. Het is goed je dat te realiseren. De verzekeraar mag dan namelijk weigeren uit te keren bij een ongeluk. Dat is het geval als uit onderzoek blijkt dat u met de diagnose dementie en zonder het afleggen van de rijtest van het CBR hebt gereden. Rijbewijs houden? Licht het CBR in Dementie kan al in een vroeg stadium worden aangetoond. Daarom mag u kort na de diagnose uw rijbewijs soms nog een tijdje houden. Een voorwaarde daarvoor is wel dat u de diagnose dementie aan het CBR doorgeeft. Daarvoor dient u een Eigen Verklaring op te vragen bij het CBR of de gemeente en deze ingevuld terug te sturen. Daarbij voegt u een recent onderzoeksrapport van de neuroloog, psychiater of geriater over de aard en de ernst van de dementie. Ook moet er een CDR-classificatie ( Clinical Dementie Rating) bij zitten. Heeft u een score van 0,5 of 1 CDR, dan wordt u uitgenodigd voor een rijtest. Op de Polikliniek Geriatrie van de Gelre Ziekenhuizen in Apeldoorn/Zutphen is men bekend met deze procedure en wordt, als u daarom vraagt, de CDR-classificatie door de klinisch geriater ingevuld en aan u meegegeven, om te gebruiken voor uw melding bij het CBR. Mogelijk hebt u geen recent onderzoeksrapport met CDR-classificatie. In dat geval kan het CBR u op grond van de Eigen Verklaring naar een neuroloog of geriater doorverwijzen. Dit consult is meestal voor eigen rekening. Het basistarief is 79. Duurt een keuring langer dan een kwartier, dan komt er per kwartier 39 bij. Lees hier meer over tarieven bij rijbewijskeuringen. Test gehaald? Rijbewijs voor een jaar Tijdens de rijtest beoordeelt een deskundige van het CBR in welke mate de dementie het rijgedrag beïnvloedt. Legt u de test met goed gevolg af, dan krijgt u een Verklaring van geschiktheid. Daarmee kunt u een nieuw rijbewijs aanvragen. Dat is een jaar geldig. Als u na een jaar opnieuw in aanmerking wilt komen voor een Verklaring van geschiktheid, moet u de keuringsprocedure opnieuw doorlopen. Ongeveer vier maanden voor de verloopdatum van het vervangende rijbewijs moet u daarvoor opnieuw een Eigen Verklaring naar het CBR sturen. Dan kan de procedure op tijd weer in werking worden gesteld. 2

3 Licht ook de verzekering in Om goed verzekerd te zijn, dient de verzekeringsmaatschappij een kopie van het nieuwe rijbewijs en van de brief van het CBR te ontvangen. Het is verstandig om een schriftelijke reactie te vragen en deze bij de polis te bewaren. Daarmee kunt u na een eventuele aanrijding aantonen dat de verzekeringsmaatschappij op de hoogte was van de veranderde situatie. Wat te doen als hij of zij niet wil stoppen met rijden? Hij of zij heeft door de ziekte weinig inzicht in de situatie. Dat kan het lastig maken iemand ervan te overtuigen dat hij of zij echt moet stoppen met rijden. Autorijden geeft een gevoel van onafhankelijkheid. Het is moeilijk om dat ook nog af te pakken. Toch is het voor iemand s eigen veiligheid en die van andere verkeersdeelnemers van belang dat hij of zij tijdig stopt met autorijden. 1. Bied uw diensten als chauffeur aan, of stel met de familie een rij-schema op. 2. Rijd samen: Maak van autorijden een gezamenlijke activiteit. Uw bijrijder met dementie kan bijvoorbeeld de radio bedienen of een andere taak op zich nemen. Dit kan voorkomen dat degene met dementie zich gaat vervelen en liever zelf zou willen rijden. 3. Schakel hulp in: Bespreek de situatie met professionele zorgverleners. Zij kunnen u advies geven. 4. Voorkom de herinnering: Parkeer de auto om de hoek en leg de autosleutels weg. De persoon met dementie wordt er dan minder aan herinnerd dat hij auto wil rijden. 5. Wil iemand niet stoppen? Schrijf dan een brief naar het CBR. Beschrijf met concrete voorbeelden en feiten waarom het rijden niet meer veilig is. Laat deze brief mede-ondertekenen door een onafhankelijk andere persoon (bijv. familielid, buurman of hulpverlener). Iemand wordt na een dergelijke melding altijd opgeroepen voor een (onvrijwillig) onderzoek. Als diegene dit onderzoek weigert, wordt het rijbewijs direct ingevorderd en ongeldig verklaard. 6. Ruil de auto in voor een ander merk of model. Als de persoon met dementie de auto niet kent, is de kans groter dat hij een ander laat rijden. 7. U kunt bijvoorbeeld bij de garage een startonderbreker laten installeren die moet worden gedeactiveerd om de auto te starten. Hebt u zelf geen rijbewijs, laat dan toch de verkeersveiligheid voorgaan boven de verleiding uw partner met dementie achter het stuur te laten zitten. Tip van een mantelzorger: Een auto weghalen is heel ingrijpend voor iemand met dementie. Ben je de enige mantelzorger, doe dit nooit alleen. Je verliest het vertrouwen, wat toch al zo kwetsbaar is en juist vertrouwen is nodig in het hele dementieproces. Zoek eerst steun bij kinderen, familie of een vriend(in). (Bovenstaande tekst is overgenomen van Alzheimer Nederland) 3

4 Korte informatie van het Centraal Bureau Rijvaardigheid U wilt zo lang mogelijk mobiel blijven. Maar uw veiligheid, en die van anderen, staat voorop. Daarom beoordeelt het CBR zorgvuldig of u in staat bent om te rijden. Wij kijken daarbij naar uw Eigen Verklaring, informatie van een medisch specialist en naar het resultaat van een rijtest. Bij de beoordeling of u rijgeschikt bent, spelen de soort dementie die u heeft en uw CDR-score een rol. Twijfel over rijgeschiktheid: 1. Vul een Eigen verklaring in 2. Vragen met ja beantwoord? Ga met uw Eigen verklaring naar een arts 3. Stuur uw Eigen verklaring op naar het CBR 4. Als het nodig is verwijst het CBR u naar een medisch specialist 5. Als het nodig is verwijst het CBR u door voor een rijtest Indien alle medische gegevens door uw arts doorgestuurd zijn aan het CBR, kan het maximaal 4 weken duren voor u een oproep krijgt voor een rijtest. (Dit kunt u ook regelen via een rijschool bij u in de buurt). Als de rijtest is gedaan kan het weer maximaal 4 weken duren voor u het rijbewijs, al dan niet, voor een bepaalde tijd toegezonden krijgt. CBR nog een stap te ver? Indien u zich nog afvraagt of het onderwerp rijvaardigheid al aan de orde is, maar u bent nog niet toe aan de stap naar het CBR, is er een prettige tussenweg: Opfriscursus rijvaardigheid (voorheen BROEM- cursus ). Veilig Verkeer Nederland heeft deze cursus ontwikkeld om senioren langer en veilig mobiel te laten deelnemen aan het verkeer. Het doel is het verkleinen van ongevalskansen voor ouderen en van de problemen die zij ervaren in het verkeer. In een presentatie worden nieuwe verkeersregels behandeld en er wordt stilgestaan bij moeilijke situaties. De deelnemers kunnen ook een praktijkrit volgen in hun eigen auto, samen met een persoon met rijinstructie-ervaring. Deze cursus is geen examen, heeft dus ook geen enkele formele consequentie, maar het kan u wel informatie over uw verkeerskennis en uw rijstijl geven. Deze cursus is bedoeld voor iedereen, die zich, na jarenlange rij-ervaring, afvraagt of hij of zij nog wel goed rijdt, de nieuwste verkeersregels kent, of er gewoontes zijn ingeslopen die verbeterd zouden kunnen worden, of het reactievermogen nog snel genoeg is enz. Ook als iemand nog niet open staat voor deze discussie, kunt u misschien iemand overhalen, door samen met hem/haar u hiervoor aan te melden en allebei deze cursus te doen. Indien u wilt weten waar en wanneer in uw gemeente zo n opfriscursus wordt gegeven, kunt u hierover informatie krijgen bij : mevrouw E. Kleinsmann van Veilig Verkeer Nederland, e.kleinsmann@vvn.nl Voor zover het er nu naar uitziet zal er in: Epe, Heerde en Brummen een opfris rijvaardigheid georganiseerd worden door de lokale VVN afdeling. Hattem en Apeldoorn hebben geen VVN afdeling en Voorst heeft een VVNwerkgroep maar die ondersteunt alleen het praktisch verkeersexamen voor basisscholen. (Bovenstaande informatie is overgenomen van het CBR en Veilig Verkeer Nederland) 4

5 VRIJWILLIGE VERVOERSDIENSTEN IN ONZE REGIO Heerde : Vrijwillige Hulpdienst / Vervoer Epe : De Kruimelschaar / Vrijwilligers Vervoersdienst De hulpdiensten beschikken over een aantal chauffeurs. Indien u een ziekenhuis of therapeut moet bezoeken of een andere activiteit heeft, kunt u, het liefst minimaal 2 werkdagen van tevoren, bellen. Uiteraard kan ook de mantelzorger mee (rolstoelgebruikers uitgezonderd). Kosten zijn E. 0,30 per kilometer. De chauffeur begint te rekenen wanneer hij of zij van huis vertrekt. Het algemene nummer van de vervoersdiensten is: Heerde: en website: Epe: en website: Vaassen : Vrijwillige Hulpdienst/Vervoersdienst De hulpdienst beschikt over een aantal chauffeurs die mensen kunnen rijden naar ziekenhuis, arts of therapeut. Als het nodig is gaan ze mee naar binnen, in ieder geval wachten ze op u tot u klaar bent. De hulpdienst hanteert voor het vervoer standaardtarieven. Kosten (heen en terug) naar: Gelre Ziekenhuis in Apeldoorn: 10,00 Isalaklinieken in Zwolle: 20,00 Eper Gezondheidscentrum : 5,00 De parkeerkosten komen daar dan nog eens bovenop. Ook lange ritten naar bijvoorbeeld Nieuwegein of Nijmegen zijn mogelijk. Gemiddeld betaalt u dertig cent per kilometer. Een inzittendenverzekering is geregeld. Wanneer u vervoer nodig heeft kunt u met ons een afspraak maken en belt u tussen 9.00 en uur onze hulpdienst, tel en website: Brummen/Eerbeek: Stichting Vrijwillige Hulpdienst Handsaam Heeft u geen vervoer en wilt u naar het ziekenhuis, de dokter, fysiotherapeut, boodschappen doen of ergens anders naar toe? De vrijwilligers van Handsaam melden zich op de gewenste tijd met hun eigen auto, brengen u weg, wachten in overleg tot u klaar bent en brengen u terug. U kunt op werkdagen tussen 9.00 en uur, voor een afspraak op de volgende dag, bellen met Centraal Meldpunt Vervoer, telefoonnummer en website: Apeldoorn: De Kap / Vervoer en begeleiding Moet u naar het ziekenhuis, arts of therapeut? Kunt u geen gebruik maken van het reguliere openbaar vervoer of de Regiotaxi? Vrijwilligers van de Kap rijden en begeleiden u graag naar uw afspraak. Bij uw aanvraag kunt u de volgende vragen krijgen: moet er een rollator of rolstoel (inklapbaar) mee? wilt u begeleiding bij de arts? wat is de naam en adres arts of therapeut? gaat u naar het ziekenhuis? Welke route? wat is het tijdstip van de afspraak?s is het een gewoon consult of een onderzoek (dit duurt soms langer)? zijn er eventuele bijzonderheden? Graag ontvangen we uw aanvraag minimaal een week van te voren. Zo hebben de coördinatoren genoeg tijd om een vrijwilliger te zoeken. Zodra zij een vrijwilliger hebben gevonden neemt deze contact met u op om verdere afspraken te maken. In verband met de ochtendspits verzoeken wij u uw doktersafspraken na 9.00 uur te maken. De hulp van onze vrijwilligers is gratis. Voor het vervoer bent u de vrijwilliger een vergoeding van 0,30 per kilometer en eventuele parkeerkosten verschuldigd. Deze dienen direct met de vrijwilliger te worden verrekend. Het gaat hierbij om het aantal kilometers vanaf uw huis naar uw afspraak en terug. Telefoonnummer: en website: Hattem: Voor Mekaar. U kunt bellen van maandag t/m vrijdag van uur. Telefoonnummer: en website: 5

6 VIER HET LEVEN Hoe het werkt Wilt u eens uitgaan naar b.v. een toneelvoorstelling of concert en is zelf autorijden een probleem? Hiervoor bestaat op vele plaatsen in het land Vier het leven. Wanneer u al bent ingeschreven bij Vier het Leven, ontvangt u twee tot drie maal per jaar een uitnodiging per post met voorstellingen in uw regio. Gaat u een keer met ons mee? Wij sturen u graag vrijblijvend het programma toe met een uitgebreid aanbod aan voorstellingen in uw regio. In Zwolle kunt u het welkomstpakket aanvragen via info@4hetleven.nl of telefonisch op werkdagen van 9:00 tot 18:00 uur op telefoonnummer Voor Apeldoorn: zie website: De stappen zijn als volgt: - U geeft uw naam, adresgegevens en telefoonnummer aan ons door; - Wij sturen u twee tot drie keer per jaar een uitnodiging met voorstellingen in de theaters, concertzalen en filmhuizen bij u in de regio; - U kunt zich per arrangement inschrijven. Een arrangement bestaat uit entreebewijs, 2 consumpties, begeleiding en vervoer. Wij reserveren voor u de beste plaatsen; - U wordt van begin tot einde vergezeld door een van onze gastvrouwen/gastheren en in gezelschap van andere ouderen. Maakt u gebruik van een rolstoel of rollator? Geen probleem, laat het ons vooraf even weten. Begeleiding & vervoer Een avond uit met Vier het Leven is samen genieten. Dat begint al thuis. Vooraf wordt u opgehaald door een gast-vrouw of -heer van Vier het Leven die u meeneemt in de eigen auto. Vervolgens voegt u zich bij de andere ouderen en geniet u samen van de voorstelling. Met een Vier het Leven-arrangement bent u verzekerd van goede plaatsen. Voorafgaand aan de voorstelling en in de pauze beschikt u over een eigen, gereserveerde tafel en zorgt uw begeleider voor de consumpties. Na afloop wordt u weer gezellig en veilig thuisgebracht. Het programma kunt u opvragen bij bovengenoemd telefoonnummer voor Zwolle en op bovengenoemde website voor Apeldoorn. In Zwolle zijn de eerstvolgende voorstellingen op 15 (Odeon) en op 24 februari (De Spiegel). Op 6 februari is er een bezoek aan het Noord- Veluws museum te Nunspeet. In Apeldoorn zijn de eerstvolgende voorstellingen op: 2 (voorstelling De Vader: zie hieronder),8, 11, 17 en 26 februari in Orpheus. (Bovenstaande informatie kregen wij van Vier het leven in Zwolle) en via de website in Apeldoorn) AANRADER! Toneelstuk: De Vader met o.a. Hans Croiset & Johanna ter Steege. De gepensioneerde fervente tapdanser woont samen met zijn dochter Anne en haar man Antoine. Hij is tachtig jaar inmiddels. Was hij daadwerkelijk die tapdanser? Of was hij toch die bouwkundig ingenieur en heet de vriend van zijn dochter Pierre? Waarom zit hij nog in zijn pyjama? Begint hij langzaamaan gek te worden? André glijdt weg in een mistige wolk waarin de wereld die hij kende zich van hem vervreemdt. Herinneringen vervagen en gezichten herkent hij niet meer. De Vader is een toneelstuk dat door de ogen van André de verwarring van iemand met Alzheimer laat zien. Hij raakt in paniek en sleurt daarin zijn dochter mee. Alzheimer treft altijd meer dan één persoon. De Vader zorgt voor herkenbare situaties die schuren en tegelijkertijd ontzettend komisch zijn. Hans Croiset speelt een absolute glansrol en heeft in Johanna ter Steege als zijn dochter Anne een uitstekende tegenspeelster. In de pauze zal er een stand zijn van Alzheimer Nederland, waar ook onze afdeling vertegenwoordigd is met lokale informatie. Zie : 2 februari : Apeldoorn, Orpheus 24 februari : Zutphen, Theater Hanzehof 5 april : Deventer Schouwburg 6 april : Zwolle De Spiegel. 6

7 WMO: Wet Maatschappelijke Ondersteuning Gemeenten Epe, Heerde, Hattem, Apeldoorn, Brummen en Voorst. Wat kunt u doen als u hulp nodig heeft? Inwoners van onze gemeenten kunnen contact opnemen met de gemeente als ze ondersteuning nodig hebben. Dat kan zijn omdat u ziek bent en tijdelijk hulp nodig heeft, maar ook omdat u een dagje ouder wordt of een beperking heeft waardoor u langer hulp nodig heeft. Ook mensen met dementie kunnen dus contact opnemen. Samen met u kijkt de gemeente vervolgens wat de best passende oplossing is voor uw hulpvraag. Als u contact heeft opgenomen met de gemeente, wordt er een afspraak gemaakt. Een Wmo-consulent komt bij u thuis voor een gesprek. Samen wordt dan in kaart gebracht hoe de situatie er uit ziet en wat de (hulp)vraag is. Waar loopt u tegen aan? Wat lukt niet meer zo goed? Hoe is dat zo gekomen? Welke voorzieningen en middelen kunnen u helpen? Bij het gesprek met de Wmo-consulent is vaak ook de partner of een familielid aanwezig. Zij kennen de situatie goed en dat kan helpen bij het gesprek. Vervolgens zijn er een aantal oplossingsrichtingen: 1. De inwoner bekijkt eerst zelf, wat hij/zij of met hulp van familie,vrienden, buren en kennissen nog kan doen. 2. Zijn er onvoldoende mogelijkheden? Dan wordt er gekeken of er (algemene) diensten of activiteiten in onze gemeente zijn waar u gebruik van kunt maken. 3. Wanneer nodig, is er extra ondersteuning (op maat) mogelijk, zoals: huishoudelijke ondersteuning, hulpmiddelen, woningaanpassingen, vervoersvoorzieningen, dagbesteding of individuele begeleiding. Voor bepaalde middelen en diensten wordt een eigen bijdrage gevraagd. Aanvragen voorzieningen via de WMO (ook vervoer). Gemeente Epe: Voor mensen uit Epe die zorg bieden aan hun partner, kind, vader of moeder, familielid, vriend of buur is er het Steunpunt Mantelzorg (telefoonnummer: ). Hier kunnen inwoners informatie en advies verkrijgen over bijvoorbeeld de ziekte van degene die ze verzorgen. Ook biedt het steunpunt een luisterend oor en organiseren ze activiteiten voor mantelzorgers. Gemeente Heerde: Gemeente Hattem: Gemeente Apeldoorn: Gemeente Brummen: Gemeente Voorst: 7

8 ACTIVITEITEN ALZHEIMER NEDERLAND, AFDELING OOST-VELUWE ALZHEIMERCAFE S IN ONZE REGIO Wij zijn er trots op dat wij in mei de grondlegger van de Alzheimer Cafés, de heer Bère Miesen, naar onze afdeling hebben kunnen halen! Reserveer in uw agenda: maandagavond 8 mei : Alzheimer Café Heerde of dinsdagavond 9 mei : Alzheimer Café Apeldoorn. De heer Miesen richtte in 1997 het eerste Alzheimer Café op, dus dit jaar bestaan de Alzheimer cafés 20 jaar. Inmiddels zijn er in Nederland 230 Alzheimer cafés en enkele Alzheimer Theehuizen (turks en marokkaans) opgericht. Hij zal deze avond met ons ingaan op de beleving van dementie, zowel bij de persoon die eraan lijdt als bij diens mantelzorger. U kunt dan ook één van zijn prachtige boeken kopen en desgewenst laten signeren: Bij Alzheimer op schoot. Wat is het Alzheimer Café en voor wie is het bedoeld? Het Alzheimer Café is een ontmoetingsplaats waar mensenmet dementie, hun partners, familieleden en andere belangstellenden elkaar in een ongedwongen en gemoedelijke sfeer kunnen ontmoeten en ervaringen kunnen uitwisselen. Informatie over dementie en de gevolgen ervan komen aan de orde, vaak met behulp van (een) deskundige(n), maar er is ook ruimte voor ontspanning. In de pauze is er gelegenheid om bij te praten met (ervarings) deskundigen of een afspraak te maken met één van de aanwezige hulpverleners. Iedereen die een vraag heeft over dementie kan in het Alzheimer Café terecht, ongeacht of het uzelf betreft, een familielid of vriend(in), of beroepshalve. Aanmelding is niet nodig. Alzheimer Café Apeldoorn: Locatie: Woonzorgcentrum De Loohof, Koning Lodewijklaan 2. Elke tweede dinsdagavond van de maand. Inloop vanaf uur. Programma van uur. Info: Karin Fennes, Programma 1e kwartaal: 14 februari : Kroongetuige 14 maart : Diagnose dementie en dan? Alzheimer Café Heerde: Locatie: De Spikke, Stationsstraat 8. Elke tweede maandagavond van de maand. Inloop vanaf uur. Programma van uur. Info: Jan Heining, Programma 1e kwartaal: 13 februari : Onbegrepen gedrag bij dementie 13 maart : Omgaan met de gevolgen van dementie 10 april : Intimiteit en je relatie bij dementie Nadere bijzonderheden over het programma, zoals wie de sprekers zijn, vindt u op de website: 8

9 DEMENTIE NETWERKEN, INFORMATIE EN ACTIVITEITEN Aangezien mensen met dementie zich veelal niet bewust zijn van hun situatie, bestaat er geen patiëntenvereniging voor mensen met dementie. Daarom treedt Alzheimer Nederland op als belangenbehartiger voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Onze afdeling neemt, namens de mensen met dementie en hun mantelzorgers, deel aan de Netwerken Dementie in onze regio. In een netwerk zorgen we voor samenhang in de diverse ondersteunings-mogelijkheden die er zijn. In onze regio zijn er twee Netwerken: 1. In de gemeente Voorst is een eigen netwerk dementie: Wegwijs Dementie Voorst. 2. Netwerk Dementie/ Geriatrie Oost-Veluwe omvat de gemeenten: Apeldoorn, Brummen, Epe, Hattem en Heerde. ACTIVITEITEN WEGWIJS DEMENTIE VOORST Informatie- avonden De laatste avond was in december: over bewegen. Ook dit jaar zullen er weer regelmatig informatie-avonden worden georganiseerd. De eerste keer zal zijn op 29 maart in Twello. Zwemmen met dementie in De Schaeck In het water wordt mijn moeder letterlijk en figuurlijk lichter Het zwemmen geeft mijn moeder zelfvertrouwen. Ik vind het fantastisch om te zien dat ze het gevoel krijgt de hele wereld aan te kunnen. Dit vertelt een dochter. Haar moeder heeft dementie. Al enkele malen gingen ze samen zwemmen in De Schaeck in Twello op een tijd die speciaal gereserveerd is voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het zwemuurtje voor mensen met dementie is precies goed. De sfeer is prettig door de rust die er is er zijn geen andere badgasten -, de muziek maakt het vrolijk en de mensen die er zijn weten hoe ze om moeten gaan met mensen met dementie. Bovendien is de bodem van het bad omhooggehaald. Iedereen kan er staan. Mijn moeder is haar gevoel voor diepte kwijt. Dat maakte het voor mij te eng om alleen met mijn moeder naar het zwembad te gaan, maar nu kan het weer. Voor informatie over de data en aanmelding kunt u bellen of mailen met: bij Moniek Tiemens (tiemens@deschaeck.nl; ) of Gerran Protzman (g.protzman@mensenwelzijn.nl; telefoonnummer ). Hier kunt u ook terecht met vragen. Voorziet u vervoersproblemen? Dan denken zij graag met u mee over een oplossing. De eerstvolgende zwemdata zijn zondag (15 januari), 9 april en 18 juni Zwemtijd van tot uur. ACTIVITEITEN NETWERK DEMENTIE/GERIATRIE OOST VELUWE De informatiebijeenkomsten op de Ontmoetingsplekken in de gemeente Apeldoorn zullen ook in 2017 een vervolg krijgen. Zodra de data en locaties bekend zijn, zult u deze kunnen vinden op de website van het netwerk: 9

10 GEHEUGENSTEUNPUNTEN Wat is een Geheugensteunpunt en voor wie is het bedoeld? U kunt er terecht met al uw vragen over vergeetachtigheid. Het Geheugensteunpunt geeft u persoonlijke informatie, ondersteuning en objectief advies. Daarnaast zijn ze er ook voor het ontmoeten van lotgenoten en voor activiteiten. Breng een vrijblijvend bezoek aan één van onze vestigingen! APELDOORN: MANDALA, Sportlaan 2. Eke dinsdag en donderdag van uur is er een activiteit. Contact: Philo Vierbergen, DE KAP, Regentesselaan 2b. Elke dinsdag van uur geopend voor informatie. Contact: Philo Vierbergen, EPE: KULTURHUS EGW: Stationsstraat 25. Elke dinsdag van uur is er een afwisselend activiteitenprogramma. Elke woensdag van uur bereikbaar voor informatie. Contact: Judith Lutgerink, BRUMMEN: PLEIN 5: van Limburg Stirumplein 5. Elke maandag van uur. Contact: Heidy Nusselder, of EERBEEK: TJARK RIKSCENTRUM: Derickxkamp 2a. Elke donderdag van uur. Contact: Heidy Nusselder, of Programmaoverzicht: kijk onder de kop Activiteitenprogramma op: ONDERSTEUNINGSGROEPEN Vanuit de Geheugensteunpunten worden ondersteuningsgroepen georganiseerd, zowel voor mensen met (beginnende) dementie als voor mantelzorgers. Hieraan blijkt veel behoefte te bestaan. Ook mensen die aanvankelijk niet dachten er iets aan te hebben, zijn na een aantal bijeenkomsten allen enthousiast. Voor informatie hierover kunt u terecht bij de hierboven genoemde personen. O n v e r g e t e l ij k Ook in 2017 kunnen mensen met dementie en hun mantelzorgers iedere eerste maandag van de maand weer genieten van Onvergetelijk CODA. Bewonder en bespreek samen kunstwerken in een ontspannen en positieve sfeer. Tijd: uur, vanaf uur inloop met koffie/ thee. Prijs: 7,50 per deelnemer, incl. kopje koffie/thee. Reserveren is noodzakelijk en kan via telefoon: of aanmeldingen@coda-apeldoorn.nl. Bij het verschijnen van deze nieuwsbrief waren de thema s van de komende rondleidingen nog niet bekend. Het thema is kort van te voren op de website te lezen. De eerstvolgende keer is maandag 6 februari. 10

11 PRAKTISCHE TIPS: Wilt u nog meer tips om iemand te laten stoppen met rijden? Dit is (ook) zo per persoon verschillend, dat we u voor dit onderdeel verwijzen naar : Vervoer gemeente Epe De nieuwe regionale vervoercentrale PlusOV verzorgt vanaf 1 januari 2017 het vervoer in onze regio. Voorheen was dit Regiotaxi Gelderland. PlusOV: Gaat u naar een feestje of bezoek? 1. Probeer het gezelschap klein te houden. Hiermee voorkom je dat iemand veel namen moet zoeken in het aangetaste geheugen. 2. Soms geeft een boekje met namen en foto s houvast. Voorkom in ieder geval dat iemand teveel moet zoeken en help op een terloopse manier. Je kunt de naam van iemand laten vallen zonder iemand het gevoel te geven dat hij of zij faalt. (Lees meer hierover in het artikel Omgaan met het niet meer herkennen van mensen). 3. Help iemand herinneren als dat nog kan. In zakjes of cadeaupapier kun je voor hem of haar voorwerpen verpakken die een herinnering oproepen aan een tijd waar ze meer grip op hadden dan op het heden. De herinneringen kun je opschrijven in een boekje en voorlezen om iemand op weg te helpen. Bijvoorbeeld: verpak een rode kever speelgoedauto, wat iemand helpt herinneren aan zijn of haar eerste eigen auto. In het boekje schrijf je een anekdote van hem of haar met de kever. 4. Samen zingen lukt vaak beter dan samen een gesprek voeren. Het zingen van aloude liedjes kan veel plezier geven. 5. Je kunt iemand verwennen door bijvoorbeeld handen te masseren, nagels te (verzorgen)lakken en het haar te verzorgen. Ook voor de heren is het lekker om de handen gemasseerd te krijgen, geschoren te worden en een lekker luchtje op te krijgen. 6. Heeft je iemand moeite met eten, het hanteren van bestek of grote porties? Trillen de handen en knoeit hij of zij veel? Zoek dan naar creatieve hapjes die met de hand gegeten kunnen worden en zorg dat iedereen een groot servet heeft. Hiermee voorkom je dat je iemand zich onzeker voelt en daarom besluit om helemaal maar niet te eten. (Meer tips hiervoor lees je in Tips om te helpen bij eten en drinken.) 7. Vergeet jezelf niet. Durf anderen om hulp te vragen, accepteer aangeboden hulp en verdeel zo veel mogelijk de taken. Gun jezelf af en toe een beetje ruimte, al is het maar een paar minuten. DAGINZICHT: De agenda om niet te vergeten Daginzicht 2017 is uit, het hulpmiddel bij beginnende dementie. Mensen met (beginnende) dementie, NAH of andere geheugenproblemen, hebben baat bij een dagstructuur. Structuur geeft overzicht, met als gevolg gemoedsrust en vertrouwen. Met Daginzicht helpen we mensen met dementie zo lang mogelijk grip te houden op hun leven. We weten dat Daginzicht echt werkt, omdat we geregeld ervaringen krijgen teruggekoppeld van gebruikers, mantelzorgers, familie en zorgprofessionals. Daginzicht wordt omarmd door Alzheimer Nederland en de vakgroep casemanagers dementie. Het is een effectief hulpmiddel om dagelijkse activiteiten in te plannen. Deze prikkelarme agenda biedt door de heldere kleuren, de dagindeling en minimale afleidingen, een duidelijke structuur voor de gebruiker. Het helpt om grip op de dag te houden. De kracht van Daginzicht: - Prikkelarm met minimale afleidingen - Herkenbaar met elke dag een eigen kleur - Overzichtelijk door dagindeling ochtend, middag en avond - Leesbaar met royaal lettertype en contrast - Praktisch in gebruik door stevige uitvoering met metalen ringband 11

12 6 tips Omgaan met dementie voor je omgeving Als je naaste dementie heeft, leer je gaandeweg hoe je hiermee omgaat. Voor mensen die wat verder weg staan van jou en je naaste, kan het ingewikkelder zijn. Deel deze tips gerust met je omgeving. Wanneer je hoort dat iemand in je omgeving dementie heeft, bestaat de kans dat je niet precies weet wat de ziekte inhoudt en wat de gevolgen zijn. Misschien vind je het daarom lastig om iemand met dementie te benaderen. Onderstaande tips helpen je om dementievriendelijk te worden. Zo weet je voortaan beter hoe je omgaat met iemand met dementie en neem je mantelzorgers een klein beetje zorg uit handen. Tip 1: Zoek informatie Dementie is een ingewikkelde ziekte, er bestaan wel 50 verschillende vormen. Het verloop van de ziekte verschilt per vorm en per persoon. Informeer daarom gerust welke vorm van dementie iemand heeft, lees je in en vraag aan degene die dichtbij staat wat de invloed van de ziekte is op hun dagelijks leven. Wat betekent de ziekte voor hen? Weet je nog weinig over dementie? Bestel dan onze gratis brochure Dementie? En nu? Hierin wordt antwoord gegeven op veelgestelde vragen over dementie. Je kunt ook meerdere brochures bestellen en uitdelen aan je omgeving. Tip 2: Kijk wat nog wel kan en lukt Dementie zorgt ervoor dat iemand langzaamaan vaardigheden verliest. Dingen die iemand dagelijks deed, lukken op den duur niet meer. Sommige activiteiten worden daardoor te moeilijk. Maar er zijn altijd mogelijkheden. Vraag daarom wat er nog wél kan. Wat vindt degene met dementie leuk? Ook hele simpele activiteiten zoals een rondje wandelen of een liedje zingen kunnen plezier geven. En als jij iets gaat doen met degene met dementie, kan de mantelzorger even iets voor zichzelf doen. Laat je voor activiteiten inspireren door het artikel Gezamenlijke activiteiten voor iemand met dementie. Tip 3: Wees je bewust van je lichaamstaal Mensen met dementie voelen vaak veel meer aan dan je denkt. Zeker in een later stadium van de ziekte, spelen aanraken en gevoel een veel belangrijkere rol dan (de betekenis van) woorden. Let daarom op je lichaamstaal en de toon waarop je praat. Tip 4: Maak contact Iemand met dementie zal op den duur meer moeite krijgen met het volgen van een gesprek. Hou daar rekening mee als je met iemand praat. Maak oogcontact als je iets vraagt en stel één vraag per keer. Let goed op iemands reactie, begrijpt degene wat je bedoelt? In een later stadium van de ziekte kan het nodig zijn om kortere zinnen en eenvoudiger woorden te gebruiken. Tip 5: Ga mee in het gesprek Dementie kan ervoor zorgen dat iemand zich dingen verkeerd herinnert. Als iemand iets vertelt, kan het daardoor lijken of iemand liegt. Of diegene kan jou beschuldigen van liegen. Uiteraard is dit niet de intentie, maar een gevolg van het verliezen van grip op het geheugen. Benadruk daarom nooit dat het niet klopt wat iemand zegt. Ga mee in het gesprek en probeer het gesprek een duwtje in de juiste richting te geven. Mocht het gesprek uit de hand dreigen te lopen, probeer dan van onderwerp te veranderen. Tip 6: Blijf geduldig Misschien wel de belangrijkste tip die we je kunnen geven: heb geduld. Dingen gaan nu eenmaal trager bij iemand met dementie. Grote kans ook dat je meerdere malen dezelfde vraag krijgt omdat diegene is vergeten dat je die vraag al hebt beantwoord. Probeer je hier niet aan te ergeren en geef geduldig nogmaals antwoord. Zorg voor rust en creëer zoveel mogelijk duidelijkheid. Het leven is voor iemand met dementie al verwarrend genoeg. Bovenstaande tips komen van de website: Nadat u ingelogd bent kunt u deze website ook delen via Facebook/ LinkedIn of Twitter met zoveel mogelijk mensen in uw omgeving. Zo kan iedereen gebruik maken van de tips en nog beter op de hoogte raken van het omgaan met mensen met dementie. Training GOED omgaan met dementie te volgen op: 12

13 TRAININGEN VOOR BEDRIJVEN Versterk de identiteit van uw organisatie en toon maatschappelijke betrokkenheid. Maak uw organisatie dementievriendelijk! Samen dementievriendelijk biedt daarvoor zowel online trainingen als trainingen op locatie. Verstevig uw positie en onderscheid u in de zakelijke markt! Een dementievriendelijke organisatie maakt verschil. Als eigenaar of manager houdt u in het beleid misschien al rekening met zorg van uw medewerkers voor familieleden, partners of vrienden met dementie. En waarschijnlijk staat klantvriendelijkheid bij u hoog in het vaandel. Maar hoe ga je om met klanten of bezoekers met dementie? Bij Alzheimer Nederland kunt u als organisatie, maar ook individueel als eigenaar, manager of medewerker, verschillende (branche)trainingen Omgaan met dementie volgen. Gratis online branchetrainingen In onze online branchetrainingen voor bedrijven en organisaties kunt u testen of u dementie herkent. En leert u in een paar stappen beter contact te maken als u iemand met dementie tegenkomt. Bijvoorbeeld als u werkt als medewerker in een winkel of op het gemeentehuis. Op dit moment ziet u de volgende trainingen: In de winkel, In de taxi en Op het gemeentehuis. Er worden telkens nieuwe trainingen ontwikkeld, zie website: Trainingen op locatie Op een door u uitgekozen locatie verzorgt Alzheimer Nederland een training op maat voor uw bedrijf of organisatie. Twee bekwame, door ons getrainde trainers, geven tijdens de training informatie over dementie en spelen situaties na die in uw branche (kunnen) voorkomen. Zij geven tips over het herkennen en omgaan met dementie en bespreken wat u als organisatie kunt doen om dementievriendelijk te worden. Zie de website: medium= &utm_campaign=januari-2017&utm_content=header-afbeelding&utm_source=nieuwsbrief Binnen het bestuur van Alzheimer Oost Veluwe is een vacature voor een Coördinator Vrijwilligers Als coördinator van de vrijwilligers ben je een verbindende factor tussen vrijwilligers onderling en de organisatie waar de vrijwilliger het vrijwilligerswerk uitvoert. Taken zijn: - Kennis maken, gesprekken voeren met nieuwe vrijwilligers. - Zij/hij zorgt ervoor dat de randvoorwaarden van het vrijwilligerswerk goed geregeld zijn. - Educatie, training, op de hoogte brengen van nieuwe ontwikkelingen binnen Alzheimer. - Organiseren en bemensen van lees- en informatietafels bij diverse informatieve- en voorlichtingsbijeenkomsten. - Lief en leed van de vrijwilligers. - Afspraken maken met (coördinatoren) van de verschillende onderdelen van Alzheimer Oost-Veluwe zoals Alzheimer cafés, de Geheugensteunpunten en de gespreksleiders van ondersteuningsgroepen. Reageren kan via: het secretariaat: oveluwe@alzheimer-nederland.nl Hulp en advies: De Alzheimer Telefoon is bereikbaar van uur via (gratis) Hebt u vragen, tips of opmerkingen wat betreft de nieuwsbrief? of hebt u onderwerpen of activiteiten die u in een volgende Nieuwsbrief besproken zou willen zien? Meld dit bij Froukje Manuel, bestuurslid Communicatie: f.manuel@chello.nl 13