Schoon en gezond water Kaderrichtlijn Water December 2014

Transcriptie

1 Schoon en gezond water Kaderrichtlijn Water December 2014

2 Het beheergebied van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Oppervlakte ha 51 waterlichamen 11 Natura 2000 gebieden Habitatrichtlijn 32 officiële zwemlocaties 17 zuiveringen (RWZI s) Vismigratievoorzieningen Afgerond voor 2016 Voorstel aanleg vanaf 2016 Habitatrichtlijn + Natuurbeschermingswet Vogelrichtlijn Vogelrichtlijn + Natuurbeschermingswet Vogelrichtlijn + Habitatrichtlijn Vogelrichtlijn + Habitatrichtlijn + Natuurbeschermingswet 2

3 Inleiding Waterkwaliteit Schoon en gezond water is van groot belang voor leven en welzijn van mens en dier. Recreatie, landbouw, voedselproductie, industrie en vervoer zijn in hoge mate afhankelijk van schoon en gezond water. Daarnaast genieten we van water en is het ons veel waard als dat in onze directe leefomgeving schoon is en blijft. Veel mensen kennen Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) vooral van dijken en droge voeten. Toch is de taak om te zorgen voor schoon en gezond water minstens zo belangrijk. Dat lijkt een zuiver technische zaak. Maar omdat water op allerlei manieren gebruikt wordt, blijkt schoon en gezond water ook verschillende betekenissen te hebben. HHNK is verantwoordelijk voor het beheer van de waterkwaliteit en verzorgt de balans in het hele gebied boven het Noordzeekanaal inclusief Texel. De Kaderrichtlijn Water (KRW) helpt HHNK te zorgen voor een goede waterkwaliteit in het beheergebied. Behalve het instrumentele deel uit de richtlijn, de cijfers en de maatregelen, zijn de aspecten samenwerking en saamhorigheid bij het maken van keuzes minstens zo belangrijk. Aanleiding en achtergrond van dit document In 2012 heeft het hoogheemraadschap een Deltavisie opgesteld. De Deltavisie geeft de langetermijnkoers voor het waterbeheer aan en kijkt daarbij naar Eind 2015 stelt het hoogheemraadschap het Waterprogramma vast. Hierin vertalen we de Deltavisie naar doelen en activiteiten voor de korte termijn. Dit vertalen doen we niet alleen. In 2013 is hiervoor met ruim driehonderd deelnemers een gebiedsproces gestart. Tijdens dit proces is veel informatie verzameld over wat er leeft in het beheergebied van HHNK met betrekking tot waterbeheer. De oogst bestaat uit meer dan duizend signalen uit onze omgeving. Deze uitwerking beschouwt het hoogheemraadschap als het gebiedsproces voor de nieuwe KRW-periode. De bestuurlijke besluitvorming binnen HHNK over het KRW-deel van het Waterprogramma wordt met dit document ondersteund door uitwerking te geven aan het thema Schoon en gezond water. Besluitvorming vindt ook plaats op provinciaal en landelijk niveau: Provinciale watervisie: kaderstellende besluiten door provincie Noord-Holland over doelen en doelbereik voor de waterkwaliteit Stroomgebiedbeheerplan (SGBP): besluitvorming door de ministerraad over het tweede Stroomgebiedbeheerplan. Dit plan is voor waterkwaliteit erg belangrijk. Het plan wordt ten behoeve van de Europese Kaderrichtlijn Water nationaal vastgesteld. Het beheergebied van HHNK valt onder het deelstroomgebied Rijndelta. 3

4 Inhoud Wat is schoon en gezond water? Wat betekent de Kaderrichtlijn Water voor schoon en gezond water? Eerste KRW periode : waterkwaliteit Eerste KRW periode : maatregelen Tweede KRW periode : maatregelen Inrichting Beheer Emissies stoffen landbouw Beschermde gebieden Afwenteling Monitoren, onderzoek en innovaties Samenwerking en saamhorigheid Vooruitblik: waterkwaliteit in 2021 Financiële aspecten

5 Wat is schoon en gezond water? 5

6 Wat is schoon en gezond water? De taal van de KRW is er een van chemische en ecologische normen. Die normen vormen een structuur die alle EU-landen hanteren. Daarbij gaat het om honderden verschillende parameters onderverdeeld in: Chemie: zeer giftige en niet of moeilijk afbreekbare stoffen zoals kwik en cadmium Ecologie: naast planten en dieren ook een groot aantal stoffen. Dit zijn stoffen die van nature in het water voorkomen (o.a. zuurstof, fosfor, chloride) en systeemvreemde stoffen (o.a. koper, zink en moderne gewasbeschermingsmiddelen). Uit de verzamelde informatie van vele betrokkenen in het gebiedsproces blijkt dat de variatie in ons gebied en het gebruik van water meer maatwerk en flexibiliteit vraagt dan de KRW biedt. Daarom willen we rekening houden met verschillende, soms tegengestelde belangen en ideeën van gebruikersgroepen over schoon en gezond water. Visserij Vertegenwoordigers van de (sport)visserij noemen voldoende leefgebied en vrij verkeer zonder blokkades als belangrijkste kwaliteit. Te veel waterplanten in het water wordt als negatief bestempeld. Water kan voor vissers ook te schoon zijn. Natuurbescherming Voor natuurbeschermingsorganisaties bevat schoon en gezond water weinig nutriënten. Het realiseren van de natuur en het vergroten van de biodiversiteit staan centraal. De waterkwaliteit moet dat doel ondersteunen. Het vasthouden van gebiedseigen water en het hanteren van een flexibel peil zijn hierbij belangrijk. De behoefte aan maatwerk en flexibiliteit en het verwerken van de niet beïnvloedbare achtergrondbelasting van stikstof en fosfor mogen volgens de organisaties niet ten koste gaan van de KRW-doelen. Landbouw Hoewel brak water voor de natuur soms gewenst is, heeft de landbouw juist zoet water nodig. Drinkwater voor vee mag vooral geen giftige stoffen bevatten. Voor het vee is van belang dat water fris ruikt, helder is en dat de oevers voldoende stabiel zijn om te kunnen drinken. Voor de beregening van de gewassen is schoon water nodig dat vrij is van verontreinigingen zoals bacteriën en chemische stoffen. De landbouw hecht veel waarde aan een goed imago. De landbouwsector heeft er belang bij om de maatschappij te laten zien hoe ze haar praktijk voortdurend aanpast aan nieuwe inzichten en technische mogelijkheden om waterverontreiniging te voorkomen. Recreatie Voor waterrecreanten staat beleving centraal. Waterbeleving draagt bij aan welzijn en welbevinden. De toegankelijkheid is daarbij een aandachtspunt. Mogelijkheden voor boottochtjes, paden langs het water voor wandelaars en fietsers, visplekken maar ook de gelegenheden om eendjes te voeren scoren goed. Recreanten en inwoners houden niet van rommel, zwerfvuil, dode vissen en kroos in het water. In principe zou je overal moeten kunnen zwemmen zonder je zorgen te maken over je gezondheid, zo vinden de vertegenwoordigers van recreanten. Voorlopig zijn ze al tevreden als HHNK de plaatsen waar veel recreanten komen, extra controleert en communiceert over de aanwezige waterkwaliteit. 6

7 Opbouw van de Kaderrichtlijn Water Rijkswaterstaat Schelde Eems Maas Rijn Europese KRW Provincies Stroomgebied Beheersplannen Europese Kaderrichtlijn Water Waterschappen Gemeenten 7

8 Wat betekent de Kaderrichtlijn Water voor schoon en gezond water? De Europese Kaderrichtlijn Water is via de Waterwet in 2009 in Nederland in werking getreden. De richtlijn bepaalt dat EU-lidstaten gezamenlijk voor elk stroomgebied actieprogramma s moeten opstellen waarin alle aspecten van schoon water aan de orde moeten komen. HHNK maakt onderdeel uit van deelstroomgebied Rijn-West waarin veel partijen samenwerken. Planperiodes De KRW kent drie planperiodes met voor elke periode een eigen Stroomgebied-beheerplan (SGBP). De looptijd van elk plan is zes jaar. De laatste planperiode eindigt in Met het eerste SGBP ( ) hebben we aan de hand van de KRW-uitgangspunten de chemische en ecologische doelen vastgesteld Momenteel zijn de doelen voor de planperiode alleen aangepast om onvolkomenheden uit de vorige periode te verbeteren zoals verbeterde maatlatten voor waterorganismen. Deze aanpassingen zijn op 1 maart 2014 doorgevoerd. Ook hebben wij de natuurlijke, niet-beïnvloedbare achtergrondbelasting door fosfor in de doelen verwerkt Bij het opstellen van het derde SGBP ( ) bekijken we of de KRW doelen zijn gerealiseerd en wat haalbaar is. Op dat moment komt de vraag aan de orde of doelstellingen uit het eerste SGBP verlaagd moeten worden. Waterlichamen De KRW gaat uit van KRW-waterlichamen. Dit zijn oppervlaktewateren van aanzienlijke omvang. Binnen HHNK onderscheiden wij in de tweede periode 51 KRW-waterlichamen. De KRW rapportage aan Brussel vindt plaats op het niveau van deze waterlichamen. Factsheets Om alle gegevens per waterlichaam overzichtelijk weer te geven, wordt gewerkt met zogenaamde factsheets. In de factsheets wordt per waterlichaam een karakterschets van het watertype gegeven, de actuele en gewenste toestand van de waterkwaliteit en een overzicht van de maatregelen waar een resultaatverplichting voor is aangegaan. De factsheets voor het werkgebied van HHNK zijn te bekijken op Watersysteem Chemische doelen gelden voor al het oppervlaktewater, terwijl ecologische doelen wettelijk alleen gelden voor wateren met de status van KRW-waterlichaam. HHNK gaat uit van de watersysteembenadering voor het gehele watersysteem. Dit betekent dat wij ook voor wateren die niet tot een KRW-waterlichaam behoren, de ecologische doelen handhaven. Hieraan ligt ten grondslag dat kansen en bedreigingen voor de waterkwaliteit vooral zitten in de haarvaten van het watersysteem. 8

9 Eerste KRW-periode : waterkwaliteit Methodiek beoordeling toestand KRW-oppervlaktewaterlichamen Goede ecologische toestand (GET/GEP) Goede chemische toestand (GCT) Biologische kwaliteitselementen Ecologie ondersteunende stoffen Specifieke verontreinigende stoffen Prioritaire stoffen en prioritaire gevaarlijke stoffen Ecologische toestand Chemische toestand Zeer goed Goed Matig Ontoereikend Slecht Zeer goed Slecht 9

10 Eerste KRW-periode : waterkwaliteit 2009 Bij de start van de KRW, op 22 december 2009, is de waterkwaliteit gebaseerd op de beschikbare meetgegevens uit de periode Vrijwel al ons water voldeed aan de chemische doelen. Helaas gold dat niet voor de ecologie. Ongeveer de helft van onze waterlichamen kreeg de score slecht en de andere helft werd als ontoereikend gekwalificeerd. Dit is in lijn met de landelijke situatie: in 2009 kreeg slechts 0,4% van al het water in Nederland het KRWoordeel goed In 2014 is er een nieuwe beoordeling gedaan aan de hand van de meetgegevens uit Dit is gedaan met de verbeterde maatlatten voor waterorganismen. Ook is het resultaat inzichtelijk van het verwerken in de doelen van de natuurlijke, niet-beïnvloedbare achtergrondbelasting van fosfor dat in 2014 is doorgevoerd. Voor een aantal oppervlaktewaterlichamen was dit noodzakelijk omdat daar de natuurlijke, niet-beïnvloedbare achtergrondbelasting door fosfor groot is. Dit is vooral het gevolg van de historische invloed van de zee. De totaalscore is in alle waterlichamen in ons beheergebied nog steeds ontoereikend tot slecht. Deze totaalscore wordt bepaald door het onderdeel met de slechtste score. Voor HHNK geldt dat de ecologische kwaliteit, omdat deze meestal niet voldoet, hierbij de eindscore in negatieve zin beïnvloedt. De ecologie wordt geschaad door de relatief hoge concentraties van de (voeding)stoffen fosfor en stikstof in het slootwater. Op bladzijde 23 is de ontwikkeling van de beoordeling voor totaal biologie tussen 2009 en 2014 in een grafiek weergegeven. Eind 2015 Op dit moment is helaas geen goede inschatting te maken van de toestand van de waterlichamen aan het einde van de eerste KRWperiode in Oorzaken hiervoor: Effecten van maatregelen op de ecologie worden pas na jaren zichtbaar in de metingen Veel maatregelen zijn, of worden genomen na de laatst beschikbare meetresultaten. Een vergelijking toont aan dat de kwaliteit van het oppervlaktewater na 2009 verbeterd is. Van de vier biologische kwaliteitselementen scoren waterplanten, vitaliteit van de vispopulatie en de fytoplankton (algen) gemiddeld wat beter. Macrofauna (kleine diertjes) blijft stabiel. In een beperkt aantal gevallen is er sprake van (schijnbare) overschrijding ten aanzien van de normen voor prioritaire stoffen. Deze overschrijding kan verklaard worden vanuit methodische redenen. In de praktijk is de toestand niet verslechterd. 10

11 Eerste KRW-periode: voorbeelden van maatregelen Samenwerkingsproject Schoon erf, schone sloot Eind 2013 is het project Schoon erf, schone sloot gestart. Samen met onder andere bollentelers werken we aan een betere kwaliteit van het oppervlaktewater door voorlichting, bewustwording en gedragsverandering. Dit project is uniek. Het is niet alleen een samenwerking tussen individuele bollentelers, de gehele bollensector (KAVB), Wageningen Universiteit en HHNK. Ook de producenten en de handelaren van de gewasbeschermingsmiddelen die de problemen veroorzaken zijn enthousiast aangehaakt. Zij hebben er immers belang bij dat hun middelen niet in de sloot terecht komen. Er is veel media-aandacht voor het project geweest. In 2014 heeft het project een vervolg gekregen. Herinrichting Over t Hek: het project dat onmogelijk leek Dat niets onmogelijk is, bewijst de herinrichting van twintig hectare grond van zorgbedrijf De Noorderhoeve in Schoorl. Afzonderlijke wensen van diverse organisaties voor natuur, landbouw, recreatie en waterberging waren financieel onhaalbaar. Door de afzonderlijke doelstellingen tot gezamenlijk projectdoel te verheffen en vooral volhardend te geloven in de kracht van samenwerking is een bijzonder project ontstaan. In de waterberging kan extreme regenval tijdelijk worden opgevangen en zorgen natuurvriendelijke oevers voor meer biodiversiteit en het verbeteren van de waterkwaliteit. De zorgboeren van De Noorderhoeve beheren het gebied op ecologische wijze en bieden in de nabije toekomst natuureducatie programma's aan in de nieuwe boerderij aan 't Heklaantje. Ook is er voor recreanten een wandelpad aangelegd met aansluiting op een groter wandelnetwerk. 11

12 Eerste KRW-periode : maatregelen Er is al veel werk verzet en er staat tot het eind van de eerste KRWperiode nog heel wat te gebeuren. Verbetermogelijkheden voor de waterkwaliteit zijn beter in kaart gebracht en heel veel verbetermaatregelen zijn al genomen. Denk aan vismigratie voorzieningen, de aanleg van natuurvriendelijke oevers en beheermaatregelen, maar ook projecten om bijvoorbeeld erfafspoeling van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen naar het oppervlaktewater te voorkomen. Onze prognose is dat wij aan het einde van de eerste KRW-periode substantieel meer waterkwaliteitsmaatregelen hebben uitgevoerd dan waar Brussel ons een resultaatverplichting voor oplegt. Zo ziet het er naar uit dat niet 116 kilometer natuurvriendelijke oever wordt aangelegd maar 150 kilometer. Ook worden er meer vismigratie maatregelen genomen dan de 41 die zijn afgesproken en worden er aanzienlijk meer rioolwaterzuiveringsinrichtingen aangepast dan uitsluitend de RWZI Wervershoof waar een resultaatverplichting voor is aangegaan. 12

13 Eerste KRW-periode: voorbeelden van maatregelen Samenwerkingsproject groenblauwe diensten Met groenblauwe diensten en de inzet van agrariërs pakken we de waterkwaliteitsproblemen aan. Dit doen we samen met de Vereniging agrarisch natuuren landschapsbeheer Water, Land & Dijken (WLD). Zij hebben hiervoor een plan opgesteld voor de collectieve levering van groenblauwe diensten, gericht op waterkwaliteitsverbetering. Het plan is vooral gericht op het verkleinen van de nutriëntenbelasting van het oppervlaktewater en het beperken van de effecten van de nutriëntenbelasting op het watersysteem. In dat kader worden onder andere natuurvriendelijke oevers gerealiseerd. Daarnaast is er aandacht voor het beperken van de emissie van gewasbeschermingsmiddelen. HHNK verkent samen met WLD of het project verder kan worden ontwikkeld en verbreed. Bij voorkeur met onder andere middelen uit het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3) dat momenteel wordt ontwikkeld. Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en de Gebiedscommissie Laag Holland gaan het project in 2015 te verbreden met slootkantbeheer, akkerranden en met maatregelen ter bevordering van de weidevogelstand. Het plan biedt ook LTO- Noord de mogelijkheid om binnen deze samenwerking uitvoering te geven aan het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer van LTO- Nederland. 13

14 Eerste KRW-periode: voorbeelden van maatregelen Educatieproject Adopteer een sloot Kinderen leren vooral door te doen. Met behulp van experts van het hoogheemraadschap leren kinderen van een basisschool over waterkwaliteit in de sloot en hoe je daar invloed op hebt. Na korte lessen in de klas werken kinderen zelf aan de sloot. Ze schouwen, baggeren en knippen riet. De kinderen zoeken naar flora en fauna rond de oever en leren spelenderwijs wat goede omstandigheden zijn voor het leven in en rond de sloot én over het belang van schoon water. Met het project bereiken we ook ouders van de kinderen, de directe omgeving en lokale media. Na gebleken succes is de wens om dit project breder te trekken. Samenwerkingsproject Effect natuurvriendelijke oevers Om het effect van natuurvriendelijke oevers op de waterkwaliteit in kaart te brengen, monitoren we samen met vrijwilligers en Landschap Noord-Holland dertig aangelegde oevers. Vrijwilligers krijgen materialen, opleiding en begeleiding en brengen plant- en diersoorten rond de oevers in kaart. Zij bezoeken hiervoor een oever een aantal keer per jaar. Dit project heeft veel aandacht gekregen van enthousiaste vrijwilligers en lokale media. 14

15 Eerste KRW-periode: voorbeelden van maatregelen Aanleg natuurvriendelijke oever: Waarderhout Samen met Staatsbosbeheer en de gemeente legden we in een bos in Heerhugowaard ruim drie kilometer natuurvriendelijke oever aan. De steile slootkanten boden weinig ruimte voor de natuur. De oever is vlakker gemaakt en er zijn ondieptes gecreëerd. In het bos is een open werkplek voor kinderen gerealiseerd om natuureducatie in de buitenlucht te stimuleren. Kinderen van scholen uit de omgeving hebben geholpen bij de aanleg van de oever: zo komen zij al op jonge leeftijd in aanraking met de natuur en het belang van schoon, gezond water. Het effect van de aanpassingen werd al snel na de aanleg zichtbaar: inmiddels krioelt het er van de amfibieën. Belangrijk vismigratieknelpunt: gemaal Kadoelen Gezonde visstand is belangrijk voor schoon en gezond oppervlaktewater. Om de vispopulatie te behouden en te bevorderen, moeten vissen ongehinderd kunnen zwemmen om zich voort te planten. Het Noordzeekanaal is voor trekvissen als aal, driedoornige stekelbaars en spiering één van de belangrijkste ecologische routes van Nederland. Gemaal Kadoelen in Amsterdam Noord vormde een belangrijk vismigratieknelpunt op deze route. In 2014 is hier een vispassage aangebracht. Hierbij zijn onderwatercamera s in de passage aangebracht voor nauwkeurige monitoring. De aanleg van de vispassage is één van de maatregelen vanuit het programma vismigratie Noordzeekanaal en ommelanden, waarbinnen we samenwerken met onder andere Rijkswaterstaat, Waternet, provincie, sportvisserij, gemeenten en andere waterschappen. 15

16 Tweede KRW-periode : maatregelen Wij hebben samen met onze gebiedspartners de volgende criteria geformuleerd waaraan het maatregelenpakket voor de tweede KRW periode moet voldoen: De focus mag minder op morfologische aanpassingen, bijvoorbeeld het wijzigen van de vorm van een sloot, maar ligt vooral op: Terugdringen van stoffenemissies vanuit de landbouw Meer ecologisch beheer van het watersysteem Juist in bovenstaande punten liggen de beste mogelijkheden voor het verbeteren van de waterkwaliteit in ons gebied. Daarnaast geldt: Er moeten aangrijpingspunten zijn om de verschillende maatschappelijke gebruiksdoelen, die soms niet (helemaal) in lijn zijn met de KRW-doelen, toch goed te bedienen Er moet vooruit gekeken worden naar de mogelijkheden die het Europees landbouwbeleid biedt om ook de waterkwaliteit te verbeteren. Met name het derde Plattelandsontwikkelingprogramma (POP3) biedt daarbij goede (financiële) mogelijkheden. Voor de tweede KRW-periode zijn 26 concrete maatregelen benoemd. Ze zijn in te delen in de volgende clusters: Inrichting Beheer Emissies stoffen landbouw Beschermde gebieden Voorkomen overdracht van waterkwaliteitsproblemen Monitoren, onderzoek en innovaties Samenwerking en saamhorigheid. Op de volgende vier pagina s zijn de maatregelen weergegeven die we in de tweede KRW periode willen nemen. Het maatregelenpakket moet flexibel zijn zodat we kunnen inspelen op toekomstige ontwikkelingen en kansen. Ook moet de aanwezige kennis en kunde bij onze partners optimaal worden benut. Centraal staat dat we met het maatregelenpakket de basis leggen voor constructieve samenwerking en betrokkenheid. Hierdoor bereiken we veel meer en is het maatschappelijke rendement van de investeringen zo hoog mogelijk. 16

17 Tweede KRW-periode: maatregelen Inrichting Aanleggen 103 km natuurvriendelijke oevers waarvan 60 km in samenwerking met anderen Oplossen 26 vismigratieknelpunten waarvan 14 in samenwerking met anderen Realiseren 6 integrale plannen en zo het belang van waterkwaliteit beter inbedden in de reguliere taakuitoefening Stimuleren en ondersteunen van goede plannen voor de waterkwaliteit van gemeenten en grondeigenaren. Beheer Ecologisch beheer 1625 km bestaande rietoevers Benutten 2350 ha theoretisch beschikbare ruimte in systeem voor meer plantengroei Kwaliteitsbaggeren 20 ernstig verontreinigde locaties en ca m 3 onderhouds-baggeren Verdere automatisering peilbeheer Ondersteunen actief visstandbeheer zoals aal over de dijk en recreatieve uitzet Verwijderen van vuil, kroos- en deklagen. 17

18 Tweede KRW periode: maatregelen Emissies stoffen landbouw Gezamenlijke factfinding, verder uitrollen project Schoon erf, schone sloot Stimuleren en ondersteunen agrarische sector bij ontwikkelen en uitrollen van innovatieve maatregelen Collectieve overeenkomsten sluiten over levering van blauwe maatregelen en -diensten door de agrarische sector. Beschermde gebieden Betere afstemming tussen Natura 2000 en de KRW met provincie en natuurbeschermers Noodzakelijke maatregelen voor de officiële zwemwaterlocaties worden in de eerste KRW-periode afgerond Voor het drinkwaterinnamepunt Noord-Hollands Duinreservaat periodiek een gebiedsschouw uitvoeren samen met partners. 18

19 Tweede KRW-periode: maatregelen Voorkomen overdracht van waterkwaliteitsproblemen Vismigratie en uitstoot van nutriënten beter in beeld brengen op blauwe knooppunten, samen met Rijkswaterstaat Inhoud blijven geven aan onze autonome taak: het zuiveren en transporteren van afvalwater. Monitoren, onderzoek en innovaties Door de KRW is het meten van de waterkwaliteit in Europa genormaliseerd. Ons Basismeetnet Waterkwaliteit is daarop aangepast. Maar we doen meer: Meetnet bestrijdingsmiddelen Meetnet Zwemwater Modelstudies Onderzoek, zelf of in samenwerking met anderen Ontwikkelen innovatieve oplossingen voor problemen om slimmer ons werk te kunnen doen. 19

20 Tweede KRW-periode: maatregelen Samenwerking en saamhorigheid Wij informeren en consulteren het publiek en moedigen actieve betrokkenheid aan. Wij willen dit in de tweede KRW-periode nog sterker inzetten met: Communicatie Educatie Samen monitoren. 20

21 Vooruitblik: waterkwaliteit in

22 Vooruitblik: waterkwaliteit in 2021 HHNK kan de toestand van de waterlichamen in 2021 niet heel nauwkeurig inschatten. Veel hangt af van zaken die we niet of slechts beperkt kunnen beïnvloeden. Voor de toestand in 2021 vertrouwen wij naast het effect van onze eigen maatregelen ook op de effecten van: Het vigerende generieke mestbeleid, waaronder het vijfde actieprogramma Nitraatrichtlijn, de tweede nota duurzame gewasbescherming en het toelatingsbeleid voor gewasbeschermingsmiddelen Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) waarvan de ambitie is: in 2021 is 80% van de resterende waterkwaliteitsproblemen opgelost en in % De vergroening van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) Een betere afstemming, die nog moet plaats vinden, tussen de KRW doelen enerzijds en Natura 2000 doelen anderzijds. nalevering nog boven de norm liggen. Inzet van een groter of zwaarder HHNK-maatregelenpakket leidt naar ons oordeel niet tot een significant hoger doelbereik dan de 80% die wij voorzien. Het resterende doelgat zal verder het gevolg zijn van: Maatregelen op de biologie die tijd nodig hebben Diffuse en historische emissies die door HHNK niet beïnvloed kunnen worden. Onduidelijk is hoe het generieke beleid zich zal ontwikkelen. Het vijfde actieprogramma Nitraatrichtlijn loopt tot Ondanks de onzekerheden is de prognose op basis van de rekenregels onder de KRW-verkenner, van expert judgement en met kennis van de huidige situatie, dat in 2021 een doelbereik van ongeveer 80% ten opzichte van de situatie in 2014 wordt behaald. Omdat het een globale inschatting betreft en om schijnnauwkeurigheid te voorkomen is voor alle waterlichamen binnen het beheergebied van HHNK standaard uitgegaan van 80% doelbereik in De verwachting is namelijk dat de gehalten stikstof en fosfor, die samenhangen met de historische bemesting, in 2021 nog te hoog zijn. Dit heeft ook effect op de biologische parameters. Al wordt de bemesting geheel gestopt, het niveau in het water in 2021 zal door 22

23 Financiële aspecten 23