Dit jaarverslag geeft een korte weergave van de activiteiten en resultaten van het netwerk in 2014.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014

2 Tax Justice NL is in 2007 opgericht en bestaat uit BothENDS, Cordaid, FMS, ActionAid, Oxfam Novib, SOMO, Oikos, ICCO Cooperatie en TNI. Door de krachten en de benodgde financien te bundelen in een netwerk, kunnen de partnerorganisaties meer invloed uitoefenen op de Nederlandse politiek, de overheid en de publieke opinie; en gezamenlijk met hun internationale partners op de internationale politieke agenda. Dit jaarverslag geeft een korte weergave van de activiteiten en resultaten van het netwerk in Voor vragen/opmerkingen kunt u contact opnemen met Maaike van Diepen, coördinator van het netwerk via info@taxjustice.nl 2

3 Nadat de afgelopen jaren het thema tax justice een prominente plek heeft gekregen op de politieke en maatschappelijke agenda, verschoof in 2014 voor Tax Justice Nederland de nadruk meer van bewustwording creëren naar druk uitoefen op de politiek om concrete stappen te ondernemen. Op verschillende dossiers in Nederland, Europa, maar ook wereldwijd wist Tax Justice Nederland, dan wel met buitenlandse partners, aandacht te vragen voor meer transparantie, de aanpak van belastingontwijking en de ongelijke positie van ontwikkelingslanden in het tax debat. In Nederland hebben verschillende lidrganisaties aangedrongen bij parlementariërs om uitgebreid onderzoek te laten doen naar schadelijke belastingregimes in Nederland. Dit onderzoek werd in november 2014 gepresenteerd door de Algemene Rekenkamer. Zij concludeerden onder andere dat het belastingklimaat in Nederland niet veel verschilt van het belastingklimaat in Luxemburg en Zwitserland. Vergeleken worden met andere landen die bekend staan om belastingontwijkingsschandalen is niet echt iets om trots op te zijn. Er was veel aandacht in politiek en media voor de schadelijke belastingregimes in Nederland. De Europese Commissie kondigde een formeel onderzoek aan naar een belastingafspraak tussen Starbucks en de Nederlandse belastingdienst en in de media zorgde de zogenaamde LuxLeaks ervoor dat de tax rulings in Nederland in opspraak kwamen. Staatssecretaris Wiebes kondigde aan informatie uit tax rulings te willen gaan delen met belastingautoriteiten van andere EU landen. Dat gaat het netwerk nog niet ver genoeg en in 2015 zal het netwerk verder inzetten op meer transparantie vanuit de Nederlandse belastingdients stond ook in het teken van de Europese Verkiezingen. In het netwerk werd door verschillende leden samengewerkt om een verkiezingspamflet op te stellen en werden enquêtes verstuurd naar Nederlandse Europarlementariërs waarbij de resultaten in een blog werden bekend gemaakt. Met leden van het Europese netwerk werd tevens het plan opgevat om net na de installering van het nieuwe Europees Parlement een bijeenkomst in Brussel te organiseren. Uiteindelijk was hiervoor niet voldoende tijd en in plaats daarvan een aantal gesprekken gevoerd met nieuwe Europarlementariërs in september. Een thema waar het netwerk in 2014 uitgebreid op heeft samengewerkt met internationale partners is een openbaar register van uiteindelijk gerechtigden. Op 14 maart werd met grote meerderheid in het Europees Parlement voor een openbaar register gestemd. Daarna volgde snel een dergelijke, eveneens aangenomen, motie in de Tweede Kamer. Dit viel samen met de ontwikkelingen in Oekraïne en de onthullingen rondom het kapitaal van de ex-president Yanukovich, dat ook door Nederlandse brievenbusfirma s bleek te stromen. Zowel individuele leden, zoals Oxfam Novib met een petitie, als het netwerk die hiervoor input leverden aan Kamerleden en een opinieartikel in de Volkskrant plaatsten, wisten het onderwerp op de agenda te houden tot ver na de Europese Verkiezingen. De tweede helft van het jaar werd er intensief samengewerkt met het Europese tax justice netwerk om ook de Raad van Europa te overtuigen. Daarin lag ondanks de motie van de Tweede Kamer, 3

4 Nederland nog steeds dwars. Via twitterberichten, lobbybrieven, nog een opinieartikel in het Nederlands Dagblad en wederom Kamervragen vroeg het netwerk steeds weer om aandacht voor het publieke register. Op 9 december 2014 kondigde het Nederlandse kabinet aan zich te gaan inzetten voor een openbaar register. In 2014 werden de eerste uitkomsten getoond van het BEPS project van de OESO. Voor het netwerk was het van belang om te achterhalen wat de positie van Nederland was in de werkgroepen en is op verschillende momenten, en ook tijdens de Ronde Tafel gesprekken bij het ministerie overleg gevoerd met ambtenaren. Een ander belangrijk element was de afstemmen van de boodschap met het internationale tax justice netwerk. Het netwerk zocht de media op nadat de OESO plannen met veel lof werden ontvangen door media. Volgens Tax Justice Nederland gaan de oplossingen van de OESO niet ver genoeg en hebben ontwikkelingslanden geen stem in het besluitvormingsproces. Het internationale tax justice netwerk zet in op een inclusief proces binnen de VN. Hierbij zal Financing for Development in 2015 een belangrijke rol spelen. Verschillende leden hebben al aangegeven dat zij hiervan een prioriteit maken in

5 Speerpunten 2014 De onderstaande speerpunten zijn vastgesteld in het jaarplan van Hieronder wordt kort een uiteengezet de werkzaamheden en resultaten van het netwerk op de verschillende thema s in Nederland verdragsparadijs a. Belastingverdragen b. Beneficial Ownership c. Europese Verkiezingen d. Tax Justice in Nederland 2. Ontwikkelingsbeleid 3. MVO Beleid 4. LT onderzoeksagenda opzetten 5. Toekomst van het netwerk na Nederland verdragsparadijs a. Belastingverdragen Op 31 augustus 2013 kondigde het kabinet aan 23 belastingverdragen te herzien met ontwikkelingslanden en een voorstel te doen voor het opnemen van een antimisbruikbepaling. In 2014 heeft het netwerk met name het verloop van deze herzieningen gemonitord. Individuele leden actief op het onderwerp SOMO en Actionaid hebben samen de impact bekeken van een aantal belastingverdragen. Met behulp van input van het netwerk is het voorstel van het kabinet aangescherpt, waardoor Nederland nu in alle belastingverdragen met ontwikkelingslanden een antimisbruikbepaling moet opnemen. Op 20 februari 2014 vond een algemeen overleg plaats over de heronderhandeling van het verdrag met Ethiopië. Het netwerk heeft hierbij verschillende aanbevelingen gedaan. Onderhandelingen van een verdrag vinden achter slot en grendel plaatst. Vaak is het dan ook onduidelijk wat de precieze inzet is van het Nederlandse kabinet en of ontwikkelingslanden goed worden ingelicht. Parlementsleden van GroenLinks en SP hebben bij het netwerk aangedrongen graag in contact te komen met Parlementariërs uit het Zuiden om hierover een beter inzicht te krijgen. Plannen daarvoor zullen in 2015 naar alle waarschijnlijkheid uitgevoerd worden met hulp van het netwerk. b. Beneficial Ownership Op verschillende momenten heeft Tax Justice Nederland zich uitgesproken voor een publiek register voor uiteindelijk gerechtigden. Naast dat het netwerk met verschillende 5

6 Kamerleden en Europarlementariërs gesproken heeft over het belang van een publiek register, heeft het netwerk heel concreet in 2014 twee opinieartikelen geschreven naast een aantal persberichten. Op 15 mei 2014 publiceerde de Volkskrant het Maak geldstroom Oekraïne openbaar. Dit artikel was ingestuurd naar aanleiding van het debat in TK over Oekraïense geldstromen Op 24 november 2014 publiceerde het Nederlands Dagblad het opinieartikel Nederland houdt criminelen geheim c. Europese Verkiezingen Op 23 mei 2014 publiceerde de OneWorld website een artikel van Tax Justice Nederland met de resultaten van de enquêtes opgestuurd naar politieke partijen. In september 2014 organiseerde Tax Justice Nederland een aantal gesprekken met Europarlementariërs om te praten over de inzet van het Europees Parlement in de komende jaren. d. Tax Justice Nederland Doel van dit speerpunt is om grotere bekendheid te creëren bij het publiek. Publieke druk is een krachtig middel om politici te laten bewegen. Verschillende organisaties hebben in 2014 campagnes gevoerd. Het netwerk ondersteunt deze campagnes via twitter. Momenteel wordt er flink aan de website gewerkt. Een facebookpagina kan gelanceerd worden in 2015, echter het is de vraag of daar voldoende capaciteit voor is binnen het netwerk. Er zit een uitdaging in een onderwerp als tax aantrekkelijk te maken voor een algemeen publiek. 2. Ontwikkelingsbeleid Dit thema is in het werkplan uiteengezet in het buitenlandinstrumentarium en de capaciteitsopbouw. Op het eerste punt werken met name individueel de organisaties. Wel is er door het netwerk aandacht voor de rol die ontwikkelingsbanken spelen in belastingparadijzen. Hieruit zijn nog geen concrete samenwerkingsplannen voortgekomen. Er is door het netwerk in het afgelopen niet veel aandacht besteed aan de ontwikkelingen op het terrein van BuHaOS en dit ten onrechte. Hier zou volgend jaar meer aandacht aan kunnen worden geschonken, met name vanwege de post-mdg agenda en de financiering daarvan. Wat betreft capaciteitsopbouw denkt het netwerk hierin mee in de context van de Ronde Tafel bij het ministerie van Financien. Er zijn in ronde tafel gesprekken geweest (26 februari, 11 juni, 8 oktober) Op 7 juli 2014 is het netwerk in gesprek gegaan met ambtenaren van het ministerie van Financien over country-by-country reporting Tax Justice Nederland heeft een van de hoofdstukken geschreven van het Beleidscoherentie monitor, die begin 2015 gepubliceerd zal worden door Partos en FMS. 6

7 3. MVO beleid Verschillende organisaties zijn actief betrokken bij het op de kaart zetten van tax als MVO onderwerp. Zoals Oikos, die een good tax principle publicatie uitbracht samen met VBDO en de input van PwC. In 2014 gaf Shell te kennen voorbereidend op rapportage verplichtingen in 2015, belastingen per land te rapporteren. Tax Justice Nederland heeft hierop een reactie geschreven aangezien het netwerk van mening was dat Shell geen country-by-country gegevens publiceerde. 4. LT-agenda Naar aanleiding van het directeurenoverleg aan het begin van 2014, heeft het netwerk een aantal LT onderzoeksthema s op de agenda gezet. 1. VN Verband 2. Gespuis in Nederland 3. Investeringsklimaat 4. Proces in EU 5. Krachtenveld 6. Opkomende economieën Deze thema s zijn weliswaar in een andere vorm aan bod gekomen in de bovenstaande speerpunten, maar zijn door het netwerk niet als LT onderzoeksthema s als zodanig behandeld. Dat terwijl ze als doel hadden om het netwerk een gezamenlijke ambitie te geven en het netwerk met deze thema s de verder verdieping kon opzoeken. De onderzoeksthema s geven ook aanknopingspunten voor het opzoeken van nieuwe leden. Ze geven aanleiding om samen te werken met instanties (vakbonden, organisaties etc) die kunnen zorgen voor een breder netwerk. Vandaar dat er in het netwerk is gesproken over in 2015 een onderzoeksthema uit te diepen samen met een potentieel nieuw lid van het netwerk. Daarnaast zal de voortgang van de LT onderzoek agenda tussentijds geëvalueerd moeten worden. 5. Toekomst van het netwerk na 2015 De toekomst van het netwerk hangt sterk samen met het aantrekken van nieuwe leden. Wel is het de vraag of dit financieel gemotiveerd is of de inhoudelijke betrokkenheid van belang is. In 2014 is er weinig tijd gestoken in het werven van nieuwe TJNL leden. Het uitvoeren van een gezamenlijke activiteit waardoor verschillende sectoren of werkterreinen met elkaar in aanraking kunnen komen is een belangrijk streven voor

8 Successen en Verbeterpunten Lobby Op lobby gebied heeft het netwerk in 2014 veel van zich laten horen zowel in direct contact met politici, beleidsmakers als wel via de media. Door direct contact was het niet altijd nodig briefingpapers op te stellen naar aanleiding van het debat. Binnen het netwerk moet nagegaan worden of het nodig en haalbaar is om elkaar 6 briefingspapers op te stellen aangezien beknopte lobbynota s vaak veel effectiever zijn. In 2014 is er door het netwerk geen expertmeeting georganiseerd. In het kader van de Europese Verkiezingen zou het goed zijn geweest om voor nieuwe parlementariërs een expertmeeting te organiseren. In plaats daarvan zijn er verschillende gesprekken gevoerd met Europarlementariërs. Tax Justice Nederland heeft in 2014 veel samengewerkt met Europese partners op verschillende dossiers, zoals openbaarheid van country-by-country reporting, tax rulings en uiteindelijk gerechtigden. Daarnaast was Tax Justice Nederland ook aanwezig bij een OESO civil society meeting in Parijs. Samenwerking In het voorjaar van 2014 werd voor het eerst een directeurenoverleg ingepland om gezamenlijke voortgang en doelen met elkaar te bespreken. Daarbij is ook de wens uitgesproken om het netwerk verder te verbreden. In 2014 is hierin niet voldoende tijd geïnvesteerd om andere organisaties te betrekken in het netwerk. In 2015 zal hier meer aandacht aan besteed worden. Publieke bewustwording De publieke aandacht voor het thema tax justice is de afgelopen jaren ongetwijfeld toegenomen. In 2014 bleek dat met name studenten en journalisten het netwerk goed wisten vinden en Tax Justice Nederland gevraagd hebben voor verschillende lezingen (Universiteit Utrecht, SIB, JOVD, Landelijk overleg fiscalisten). 8

9 Tax Justice Nederland Begroting 2014 en Realisatie 2014 Oikos treedt op als penvoeder namens Tax Justice Nederland Postbus DD Utrecht (bedragen in Euro's) LASTEN Begroting 2014 Realisatie 2014 Kosten coördinatiepunt AF: Voor rekening Oikos Onkostenvergoeding voorzitter PM Reiskosten Experts/voorzitter seminar/workshop Website/social media Publicaties en onderzoek (incl website) Totaal BATEN Oxfam ICCO Cooperatie Cordaid SOMO Oikos ActionAid NL TNI Foundation Max van der Stoel Both ENDS Aanspreken "Reserve voorgaande jaren"***** Bijdrage nieuwe leden (te verwerven) Totaal ****** Saldo Reserve van Tax Justice Nederland was begin Eind 2014 is dit saldo Toelichting Realisatie 2014 Reiskosten naar het buitenland staan onder experts/voorzitter/seminar. Reiskosten voor coördinator en voorzitter in binnenland vallen onder reiskosten en onkostenvergoeding voorzitter De prognose voor de kosten van de website vallen hoger uit dan begroot. Dit in verband met aanpassingen van de website. Publicaties/onderzoek kosten hebben betrekking op de vertaalkosten. 9