BESLUITEN. Griffie met het verzoek behandeling in de raadscommissie en gemeenteraad te bevorderen.

Transcriptie

1 Behoudens advies van de commissie SWMG Aanbiedingsformulier Onderwerp Langdurigheidtoeslag Minima 2003 In te vullen door Bestuurssecretariaat Ontwerper Parafanten Directeuren Portefeuilleh. B&W Nr: / Dienst : SOZA SOZA SWMG Agenda Sector : INk FCI Openbaar: ja Naam : Anneke van Brakel R.V nr: Tst.nr : 7233 Commissie: Datum : BESLUITEN 1. de extra middelen 2003 ad ,-- voor langdurige minima zonder arbeidsmarktperspectief aan te wenden voor huishoudens die niet beschikken over meer dan het vrij te laten vermogen zoals vermeld in artikel 54 van de Abw en die onafgebroken langer dan 5 jaar een uitkering op sociaal minimum ontvangen op grond van de: - Algemene bijstandswet (Abw); - Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte werkloze werknemers(ioaw); - Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikt gewezen zelfstandigen (Ioaz); - Algemene nabestaandenwet (Anw); - Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) naar een percentage van 80%- 100%. 2. personen van 65 jaar en ouder uit te sluiten van deze regeling, omdat voor deze groep reeds een inkomensverbetering, middels een hogere bijstandsnorm, is gerealiseerd; 3. eind september/medio oktober 2003 een bedrag van 90,-- ambtshalve uit te betalen aan bovengenoemde doelgroep bijstandsgerechtigden. 4. huishoudens die wel tot de doelgroep behoren maar geen ambtshalve uitkering ontvangen in de gelegenheid stellen via aanvraag in aanmerking te komen voor deze toeslag van 90, de Raad voor te stellen de concernbegroting 2003 conform bijgaande begrotingswijziging te wijzigen. 6. dit besluit en de bijbehorende notitie "Langdurigheidtoeslag 2003" te doen toekomen aan de Griffie met het verzoek behandeling in de raadscommissie en gemeenteraad te bevorderen. Korte overwegingen Het kabinet heeft landelijk 20 miljoen extra middelen beschikbaar gesteld om een eenmalige toeslag te verstrekken aan langdurige minima zonder arbeidsmarkt perspectief (verzamelbrief SZW maart 2003). De middelen zijn toegevoegd aan het gemeentefonds (circulaire gemeentefonds 14 maart 2003, kenmerk F02003/58180). Het bedrag dat Leiden hiervan ontvangt is berekend op ,-.

2 Deze toeslag loopt vooruit op de Wet Werk en Bijstand die vermoedelijk per 2004 van kracht wordt. De middelen die het kabinet beschikbaar heeft gesteld zijn een aanvulling op het bestaande minimabeleid. Het is aan de gemeenten om nadere invulling te geven aan de begrippen langdurig en zonder arbeidsmarktperspectief, en wie, in het verlengde daarvan, tot de doelgroep behoren. Bijgaand beleidsvoorstel is in overleg met de Regiogemeenten en na raadpleging van de Leidse Cliëntenraad geformuleerd. Hierbij is een aantal uitgangspunten gehanteerd: waar mogelijk aansluiting zoeken bij de criteria voor de langdurigheidtoeslag zoals geformuleerd in de in voorbereiding zijnde nieuwe Wet Werk en Bijstand; gezien het feit dat de gemeente niet gecompenseerd wordt in de uitvoeringskosten van deze extra regeling, moet het een eenvoudige uitvoerbare regeling zijn; het financieel risico beperken Deze uitgangspunten resulteren in de volgende doelgroepformulering: alle huishoudens, die niet beschikken over meer dan het vrij te laten vermogen zoals vermeld in artikel 54 van de Abw en, onafgebroken, langer dan 5 jaar een uitkering ontvangen op sociaal minimum o.g.v. de Abw, Ioaw, Ioaz, Anw of Wao met een arbeidsongeschiktheidspercentage van meer dan 80%. Hiervan worden, conform het concept van de aangekondigde Wet Werk en Bijstand, uitgesloten personen van 65 jaar en ouder, omdat voor deze groep reeds een inkomensverbetering is gerealiseerd. Deze groep ontvangt een hogere bijstandsnorm. De doelgroep bestaat voor het grootste deel uit ca Leidse bijstandsgerechtigden die voor ambtshalve betaling in aanmerking komen. Het aantal dat nog een aanvraag zal indienen wordt geschat tussen de 200 en 300. Dit betekent dat voor elk huishouden 90,- beschikbaar is. De ambtshalve uitbetaling zou, na besluitvorming in de Raad, eind september/begin oktober kunnen plaatsvinden. Via publiciteit in de Stadskrant zal de regeling aan overige rechthebbenden bekend worden gemaakt. Het advies van de Cliëntenraad is bijgevoegd. Formatieve consequenties Geen. De regeling kan binnen de bestaande formatie worden uitgevoerd. Begrotingsconsequenties Op beleidsproduct Minimabeleid worden de lasten verhoogd met en op beleidsproduct Algemene uitkering worden de baten met verhoogd. Communicatie Openbaar: B&W-besluitenlijst/ niet openbaar / anders, nl:. B&W- besluitenlijst Samenvatting Het kabinet heeft landelijk 20 miljoen extra middelen beschikbaar gesteld om een eenmalige toeslag te verstrekken aan langdurige minima zonder arbeidsmarkt perspectief. Leiden ontvangt van dit bedrag ca ,-. Deze toeslag loopt vooruit op de Wet Werk en Bijstand die

3 vermoedelijk per 2004 van kracht wordt. Het is aan de gemeenten om nadere invulling te geven aan de begrippen langdurig en zonder arbeidsmarktperspectief, en wie, in het verlengde daarvan, tot de doelgroep behoren. De Gemeente Leiden wil deze toeslag uitbetalen aan alle huishoudens die (conform de Abw) geen vermogen hebben en, onafgebroken, langer dan 5 jaar een uitkering op sociaal minimum ontvangen o.g.v. de Abw, Ioaw, Ioaz, Anw of Wao met een arbeidsongeschiktheidspercentage van meer dan 80%. De regeling geldt niet voor personen van 65 jaar en ouder. Van de beschreven doelgroep ontvangen ca Leidse bijstandsgerechtigden eind september/ begin oktober ambtshalve 90,- toeslag. Overige rechthebbenden kunnen tot 31 december 2003 hiervoor een aanvraag indienen. Aanpak verdere communicatie Geen.

4 Langdurigheidtoeslag 2003 Inleiding Hoewel het rijk aanvankelijk aangekondigd had dat er géén langdurigheidtoeslag (of de lang / laag regeling zoals deze toeslag eerder heette) gegeven zou worden in 2003, is in het sociaal akkoord in het najaar (november 2002) door het (demissionaire) kabinet toegezegd dat er toch in 2003 een langdurigheidtoeslag zal worden toegekend aan mensen die langdurig op bijstandsniveau leven. Het kabinet heeft landelijk 20 miljoen extra middelen beschikbaar gesteld. De middelen zijn toegevoegd aan het gemeentefonds (circulaire gemeentefonds 14 maart 2003, kenmerk F02003/58180). Het gaat hier om een incidentele uitkering waarmee vooruitgelopen wordt op de langdurigheidtoeslag in de Wet Werk en Bijstand (WWB) die naar verwachting per 2004 van kracht wordt. Na invoering van een nieuwe bijstandswet worden de lokale categoriale toeslagen verboden en vervangen door de door het rijk ingestelde langdurigheidtoeslag. De toeslag is bedoeld voor personen die langer dan 5 jaar op bijstandsniveau leven en geen perspectief op arbeid hebben binnen 12 maanden. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling. Extra middelen 2003 De middelen die het kabinet beschikbaar heeft gesteld zijn een aanvulling op het bestaande minimabeleid. Het doel van de extra middelen is extra inkomensondersteuning van langdurige minima zonder arbeidsmarktperspectief. In de verzamelbrief van maart 2003 licht de Minister dit toe (zie bijlage). Het is aan de gemeenten om nadere invulling te geven aan de begrippen langdurig en zonder arbeidsmarktperspectief, en wie, in het verlengde daarvan, tot de doelgroep behoren. Hiervoor dienen criteria opgesteld te worden. Toe te kennen extra middelen De bedragen per huishouden zoals de Minister die in zijn verzamelbrief noemt zijn bedoeld als aanvulling op het sociaal minimum (een inkomensniveau ter hoogte van de toepasselijke bijstandsnorm). 1. echtparen maximaal 450,00 2. alleenstaande ouders maximaal 400,00 3. alleenstaanden maximaal 320,00

5 Dit betekent dat rekening kan worden gehouden met de categoriale verstrekkingen aan langdurig minima zonder arbeidsmarktperspectief die reeds op grond van het bestaande gemeentelijk beleid in 2003 plaatsvinden. De ontvangen gelden stellen de gemeente in staat de bestaande voorzieningen (verordening minimabeleid 2003) op te hogen tot de bovengenoemde bedragen per huishouden. Beleidsformulering Ten aanzien van de op te stellen beleidscriteria is het bijzonder wenselijk alvast te kijken naar de in voorbereiding zijnde Wet Werk & Bijstand (WWB) 1. In deze nieuwe wet is de langdurigheidtoeslag in artikel 36 opgenomen. Wat betreft de doelgroepformulering is zoveel mogelijk al aansluiting gezocht bij bovengenoemde wet. Doelgroep De regeling is bedoeld voor de uitkeringsgerechtigden die vanaf de peildatum gerekend meer dan 60 maanden (5 jaar) een uitkering ontvangen op sociaal minimum (100% bijstandsnorm) op grond van de: Algemene bijstandswet (Abw); Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw); Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen Wet Inkomensvoorziening (Ioaz); Algemene nabestaandenwet (Anw); Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) naar een percentage van 80% 100%. De inschatting is dat het grootste deel van deze groep geen kans heeft op werk binnen een jaar. De toetsing of de personen in de voorgaande jaren, met aanvullende bijstand, gewerkt hebben (er zullen er stellig tussenzitten) laten we achterwege. Omdat wij in 2003 nog beleidsvrijheid hebben op het punt van het categoriaal beleid is deze oplossing de meest haalbare, zowel financieel als uitvoeringstechnisch. Niet tot de doelgroep 1 Van deze Wet Werk en Bijstand is alleen nog een concepttekst beschikbaar

6 Werk Uit het oogpunt van arbeidsmarktperspectief geldt deze regeling vanzelfsprekend niet voor werkenden. WW-uitkering Tot de doelgroep behoren niet degenen die een gehele of gedeeltelijke uitkering ingevolge de Werkloosheidswet (WW) ontvangen. Aan het recht op die uitkering is immers inherent dat er arbeidsmarktperspectief bestaat. WAO-uitkering Ook voor arbeidsongeschikten van minder dan 80% wordt ervan uitgegaan dat zij arbeidsmarktperspectief hebben. 65 jaar en ouder De regeling geldt, als gevolg van de al gerealiseerde inkomensverbetering voor deze groep, niet voor personen van 65 jaar en ouder. Deze groep ontvangt een hogere bijstandsnorm. Vermogen Huishoudens die beschikken over vermogen komen niet in aanmerking voor de toeslag. Voor deze vermogenstoets wordt aansluiting gezocht bij de huidige vermogensvrijlating in het kader van de Algemene bijstandswet (artikel 54 Abw): Alleenstaande 4.975,00 Alleenstaande ouder 9.950,00 Echtpaar 9.950,00 Relatie minimabeleid Gemeenten kennen een grote variëteit aan categoriale voorzieningen. Het is aan de gemeente te bepalen hoe de combinatie van bestaand en nieuw beleid tot stand komt. Het is niet zo dat de gemeente alle bestaande categoriale voorzieningen dient mee te nemen in de bepaling van het maximale toe te kennen bedrag. De gemeente kan er voor kiezen bepaalde voorzieningen buiten beschouwing te laten, bijvoorbeeld vanwege aard van de kosten waar de voorziening betrekking op heeft. Voorgesteld wordt hier gebruik van te maken.

7 Bestaand minimabeleid In de volgende tabel zijn de huidige categoriale verstrekkingen van de Gemeente Leiden weergegeven. bestaande categoriale verstrekking gemeente Leiden: bijdrage in medische kosten p/mnd: idem op jaarbasis: toelichting: 50,00 voor 65+-ers bijdrage in de premie AV-speciaal 5,44 65,28 per persoon vrij besteedbare uitkering minimabeleid a. per huishouden: 182,00 b. voor kinderen tot 18 jaar verhoogd met p/p: 177,00 van 18 of ouder De doelgroep van het Leids Minimabeleid bestaat uit: alleenstaande ouders met een minimuninkomen (= minder dan 110 % vd bijstandsnorm) personen van 65 jaar en ouder met een minimuminkomen alleenstaanden en gehuwden of samenwonenenden die 2 jaar of langer een minimuminkomen hebben. Deze doelgroep is veel breder dan die waar deze beschikbaar gestelde extra middelen voor bedoeld zijn. Bovendien is er in Leiden voor gekozen geen onderscheid in huishoudens te maken, maar wel extra bijdragen per kind te verstrekken. Het is daarom niet mogelijk het bestaande minimabeleid eenvoudigweg 'op te hogen', zoals de minister in de verzamelbrief van april voorstelt. Hoogte toeslag Er is voor gekozen om de langdurigheidstoeslag 2003 te beschouwen als een ophoging van de bestaande vrij besteedbare uitkering (maar dan voor een deel van de doelgroep, namelijk die zoals eerder geformuleerd). De bestaande vrij besteedbare uitkering per kind laten we hierbij buiten beschouwing. Mede gelet op de beperkte financiële middelen en de wens te komen tot een eenduidige en efficiënte uitvoering wordt voorgesteld geen differentiatie aan te brengen in de toe te kennen bedragen per huishoudsamenstelling. Deze keuze wordt ondersteund door de Leidse Cliëntenraad. Voorgesteld wordt om de eenmalige toeslag te bepalen op 90,00 per huishouden.

8 Prognose financiële gevolgen Het bedrag dat Leiden uit het gemeentefonds ontvangt is berekend op ,-. Op 31 maart bedroeg het aantal huishoudens dat sinds 1 juli 1998 onafgebroken een uitkering o.g.v. de Abw ontvangt Deze huishoudens komen ogv van eerdergenoemde criteria in aanmerking voor ambtshalve toekenning van de toeslag. De vraag is hoeveel huishoudens op aanvraag nog in aanmerking kunnen komen en hoeveel daar dan gebruik van zullen maken. Het betreft hier met name de mensen met Anw en % Wao die 5 jaar onafgebroken op bijstandsnivo zitten. Vorig jaar hebben zo n 1000 huishoudens (naast de ambtshalve verstrekking) een eenmalige uitkering aangevraagd en ontvangen. De groep extra aanvragers voor deze nieuwe toeslag moeten we hierin zoeken. Maar deze is wel veel kleiner. Want deze doelgroep is immers veel ruimer geformuleerd dus vallen er flink wat af: WW-ers WAO-ers minder dan 80% abrbeidsongeschikt Iedereen < 5 jaar aangewezen op inkomen op bijstandsnivo Zelfstandigen en andere werkenden Op basis is hiervan wordt het te verwachten aantal extra aanvragen geschat tussen de 200 en 300. Aan kosten levert dat (maal 90) minimaal ,- tot maximaal ,-. Het totaal aantal ambtshalve verstrekkingen bedraagt: 1675 maal 90,- = ,-. Totaal is de verwachte uitgave dan minimaal ,- en maximaal ,-. Peildatum regeling De peildatum van de extra regeling langdurig minima wordt vastgesteld op 1 juli Termijn indiening aanvragen Aanvragen voor een toeslag dienen voor 31 december 2003 ingediend te zijn. Aanvragen na deze datum worden niet meer in behandeling genomen.

9 Eenvoudige afhandelingprocedure In de uitwerking en uitvoering van de regeling wordt de gemeente niet financieel gecompenseerd. Wenselijk voor de afhandeling van verzoeken is aansluiting te zoeken bij de afhandelingprocedure minimabeleid. De aanvragen zullen afgehandeld worden door de ontvangstconsulenten Intake. Monitoring Het ministerie van SZW wil via monitoring inzicht verkrijgen in de wijze van besteding van het aandeel van de individuele gemeente en in de bedragen per huishouden, die langdurig minima zonder arbeidsmarktperspectief hebben ontvangen in De volgende informatie zal door het ministerie aan de gemeente worden gevraagd: 1. De besteding van het bedrag dat de gemeente heeft ontvangen; 2. De criteria die de gemeente heeft gehanteerd voor de vaststelling van de doelgroep; 3. Het verstrekte bedrag per huishoudtype en de samenstelling van dit bedrag in termen van bestaand en nieuw beleid. Administratieve verwerking. Bij de administratieve verwerking dient rekening gehouden te worden met de gegevensverzameling zoals onder het kopje monitoring is aangegeven. De verstrekte bijdragen in het kader van deze langdurigheidtoeslag dient in de CBS statistiek bijzondere bijstand onder code 03 (verstrekking langdurig minima) geregistreerd te worden. Anneke van Brakel mei 2003

10 Cliëntenraad Sociale Zaken & Arbeidsmarktbeleid Perzikweg DG Leiden Tel E mail: clientenraad@wanadoo.nl / Website: home.wanadoo.nl/clientenraad/ Advies van de Cliëntenraad over de langdurigheidstoeslag minima 2003 De Cliëntenraad heeft in haar vergaderingen van 8 april en 6 mei 2003 gesproken over de verdeling van het rijksbijdrage ten gunste van de langdurige minima. Unaniem is besloten de extra-uitkering te beperken tot deze groep: 100% bijstandsniveau, 5 jaar of langer op dat niveau, geen differentiatie naar samenstelling en omvang van het huishouden. Toelichting Het gehanteerde uitgangspunt was, gezien de beperkte grootte van de te verdelen som, liever een wat groter bedrag voor degenen die het het hardst nodig hebben dan een veel kleiner bedrag voor velen. Ook wilde de Cliëntenraad de uitvoering graag eenvoudig houden, vooral omdat het Ministerie van SZW de uitvoeringskosten niet compenseert. Als het geld verdeeld zou worden onder degenen die de eenmalige uitkering krijgen zou er per persoon of huishouden slechts een zeer klein bedrag over blijven. De Cliëntenraad is hierbij uitgegaan van ca huishoudens die in deze groep zouden vallen. Deze schatting is gebaseerd op het aantal van 1863 huishoudens dat in 2001 langer dan 4 jaar een bijstandsuitkering ontving (beleidsplan 2003). Er is niet gekozen voor differentiatie naar samenstelling en omvang van het huishouden omdat gezinnen op andere manieren al worden gecompenseerd voor gezinsgrootte. Daarnaast wordt op deze wijze de uitvoering eenvoudiger gehouden. Ook in de oorsponkelijke, door de 2e Kamer aangenomen, motie Lang-Laag van S. Noorman-den Uyl werd uitgegaan van één bedrag bedrag per huishouden. Leiden, 9 april 2003 (voorlopig advies) en 9 mei 2003 (definitief advies). Namens de Cliëntenraad Sociale Zaken & Arbeidsmarkbeleid, E. Meijer, voorzitter

11 2003. Nr. : Dnst. : SOZA Langdurigheidstoeslag Minima Leiden, 26 mei Het kabinet heeft landelijk 20 miljoen extra middelen beschikbaar gesteld om een eenmalige toeslag te verstrekken aan langdurige minima zonder arbeidsmarkt perspectief (verzamelbrief SZW maart 2003). De middelen zijn toegevoegd aan het gemeentefonds (circulaire gemeentefonds 14 maart 2003, kenmerk F02003/58180). Het bedrag Leiden hiervan ontvangt is berekend op ,--. Deze toeslag loopt vooruit op de Wet Werk en Bijstand die vermoedelijk per 2004 van kracht wordt. De middelen die het kabinet beschikbaar heeft gesteld zijn een aanvulling op het bestaande minimabeleid. Het is aan de gemeenten om nadere invulling te geven aan de begrippen langdurig en zonder arbeidsmarktperspectief, en wie, in het verlengde daarvan, tot de doelgroep behoren. Bijgaand beleidsvoorstel is in overleg met de Regiogemeenten en na raadpleging van de Leidse Clientenraad geformuleerd. Hierbij is een aantal uitgangspunten gehanteerd: waar mogelijk aansluiting zoeken bij de criteria voor de langdurigheidtoeslag zoals geformuleerd in de in voorbereiding zijnde nieuwe Wet Werk en Bijstand; gezien het feit dat de gemeente niet gecompenseerd wordt in de uitvoeringskosten van deze extra regeling, moet het een eenvoudige uitvoerbare regeling zijn; het financieel risico beperken. Deze uitgangspunten resulteren in de volgende doelgroepformulering: alle huishoudens die niet beschikken over meer dan het vrij te laten vermogen zoals vermeld in artikel 54 van de Abw en, onafgebroken, langer dan 5 jaar een uitkering ontvangen op sociaal minimum op grond van de Abw, Ioaw, Ioaz, Anw of Wao met een arbeidsongeschiktheidspercentage van meer dan 80%. Hiervan worden, conform het concept van de aangekondigde Wet Werk en Bijstand, uitgesloten personen van 65 jaar en ouder, omdat voor deze groep reeds een inkomensverbetering is gerealiseerd. Deze groep ontvangt een hogere bijstandsnorm. De doelgroep bestaat voor het grootste deel uit circa 1675 Leidse bijstandsgerechtigden die voor ambtshalve betaling in aanmerking komen. Het aantal dat nog een aanvraag zal indienen wordt geschat tussen de 200 en 300. Dit betekent dat voor elk huishouden 90,-- beschikbaar is.

12 De ambtshalve uitbetaling zou, na besluitvorming in de Raad, eind september/begin oktober kunnen plaatsvinden. Via publiciteit in de Stadskrant zal de regeling aan overige rechthebbenden bekend worden gemaakt. Het advies van de Cliëntenraad is bijgevoegd. Wij stellen uw Raad voor het hierna in ontwerp afgedrukte besluit te nemen. Leiden, LENFERINK. Burgemeester en Wethouders van de Secretaris, de Burgemeester, P.I.M. v.d. WIJNGAART. H.J.J.

13 De Raad der gemeente Leiden; Gezien het voorstel van Burgemeester en Wethouders (raadsvoorstel nr van 2003); B E S L U I T: 1. de extra middelen 2003 ad ,-- voor langdurige minima zonder arbeidsmarkt- perspectief aan te wenden voor huishoudens die, niet beschikken over meer dan het vrij te laten vermogen zoals vermeld in artikel 54 van de Abw en onafgebroken langer dan 5 jaar een uitkering op sociaal minimum ontvangen op grond van de: - Algemene bijstandswet (Abw); - Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte werkloze werknemers(ioaw); - Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikt gewezen zelfstandigen (Ioaz); - Algemene nabestaandenwet (Anw); - Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) naar een percentage van 80% - 100%; 2. personen van 65 jaar en ouder uit te sluiten van deze regeling, omdat voor deze groep reeds een inkomensverbetering, middels een hogere bijstandsnorm, is gerealiseerd; 3. eind september/medio oktober 2003 een bedrag van 90,- ambtshalve uit te betalen aan bovengenoemde doelgroep bijstandsgerechtigden; 4. huishoudens die wel tot de doelgroep behoren maar geen ambtshalve uitkering ontvangen in de gelegenheid stellen via aanvraag in aanmerking te komen voor deze toeslag van 90,--; 5. de in concept bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen. Gedaan ter openbare vergadering van de Griffier, de Voorzitter, bw030581

14