13960/1/10 REV 1 cle/lep/jg 1 DG C II

Transcriptie

1 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 6 oktober 2010 (07.10) (OR. en) 13960/1/10 REV 1 RECH 301 AGRI 348 SAN 189 ENV 607 CULT 79 VERSLAG van: het Comité van permanente vertegenwoordigers aan: de Raad nr. vorig doc.: 13571/10 RECH 288 AGRI 322 SAN 178 ENV 575 CULT 74 Betreft: Start van de gezamenlijke programmeringsinitiatieven "Landbouw, voedselzekerheid en klimaatverandering","cultureel erfgoed en veranderingen in het aardsysteem: een nieuwe uitdaging voor Europa" en "Een gezonde voeding voor een gezond leven" - Aanneming van conclusies van de Raad 1. Op basis van haar mandaat, verstrekt bij de conclusies van de Raad van 2 december over gezamenlijke programmeringsinitiatieven voor onderzoek in Europa als respons op de grote maatschappelijke uitdagingen, heeft de Groep op hoog niveau voor gezamenlijke programmering (GPC) drie gebieden vastgesteld en gemotiveerd, die deel zouden uitmaken van de eerste reeks gezamenlijke programmeringsinitiatieven (GPI's), te weten: "Landbouw, voedselzekerheid en klimaatverandering","cultureel erfgoed en veranderingen in het aardsysteem: een nieuwe uitdaging voor Europa" en "Een gezonde voeding voor een gezond leven" / /1/10 REV 1 cle/lep/jg 1 DG C II NL

2 2. De Raad heeft op 3 december zijn tevredenheid geuit over de vooruitgang in de GPC, en de Commissie verzocht binnen de grenzen van haar bevoegdheden bij te dragen tot de voorbereiding van gezamenlijke programmeringsinitiatieven die met die drie thema's overeenstemmen, met inbegrip van de stand van het onderzoek voor elk van deze thema's, op basis waarvan de Raad gezamenlijke programmeringsinitiatieven zal goedkeuren. 3. De Commissie 3 heeft op 28 april 2010 over de drie GPI's aanbevelingen aangenomen, op grond waarvan het voorzitterschap ontwerp-conclusies heeft opgesteld. De Raad heeft op 26 mei verklaard ingenomen te zijn met de aanbevelingen van de Commissie en heeft nota genomen van de stand van zaken met betrekking tot de drie GPI's. 4. In aansluiting op de bespreking door de Groep onderzoek heeft het Comité van permanente vertegenwoordigers overeenstemming bereikt over de ontwerp-conclusies van de Raad in de bijlage. 5. De Raad (Concurrentievermogen) wordt derhalve verzocht de conclusies aan te nemen in zijn zitting van 12 oktober / /10 + ADD1, 9387/10 + ADD1, 9388/10 + ADD / /1/10 REV 1 cle/lep/jg 2 DG C II NL

3 BIJLAGE Ontwerp-conclusies van de Raad over het starten van de gezamenlijke programmeringsinitiatieven "Landbouw, voedselzekerheid en klimaatverandering","cultureel erfgoed en veranderingen in het aardsysteem: een nieuwe uitdaging voor Europa" en "Een gezonde voeding voor een gezond leven" DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, HERINNEREND AAN het groenboek van de Commissie van 4 april 2007, getiteld "De Europese onderzoeksruimte: Nieuwe perspectieven" 5, waarin als een van de kerndoelstellingen wordt genoemd het waarborgen van coherentie van landelijke en regionale onderzoeksprogramma s, en van prioriteiten met betrekking tot grote maatschappelijke uitdagingen of kansen in Europa die relevant zijn voor alle of vele landen, en die een nieuwe aanpak behoeven wat betreft onderzoeksinspanningen die de individuele nationale capaciteit te boven gaan; de Kernpuntennota van de Raad (Concurrentievermogen) 6 van 25 februari 2008, waarin hij de lidstaten en de Commissie aanspoort om initiatieven inzake de gezamenlijke programmering van onderzoek te blijven ontwikkelen op gebieden waar dat zinvol is, en aldus een meer strategische en beter gestructureerde aanpak mogelijk te maken voor het lanceren van nieuwe gezamenlijke programma's en gezamenlijke oproepen tot het indienen van projecten; de conclusies van de Europese Raad van 13 en 14 maart , waarin het startsein wordt gegeven voor een nieuwe cyclus van de hernieuwde Lissabonstrategie voor groei en werkgelegenheid ( ), en waarin herhaald wordt dat met het oog op de volledige ontwikkeling van het potentieel aan innovatie en creativiteit van de Europese burgers, in het bijzonder aandacht dient te worden besteed aan het bevorderen van initiatieven voor gezamenlijke onderzoeksprogrammering; / / /1/08 REV /1/10 REV 1 cle/lep/jg 3

4 de mededeling van de Commissie van 15 juli 2008 met als titel "Naar een gezamenlijke programmering van het onderzoek Samenwerken om gemeenschappelijke uitdagingen doeltreffender aan te pakken" 8, waarin wordt opgeroepen om onder leiding van de lidstaten te beginnen met het opvoeren van de samenwerking op O&O-gebied, teneinde op pan-europese of mondiale schaal beter het hoofd te kunnen bieden aan de grote maatschappelijke uitdagingen, waarbij het publieke onderzoek een cruciale rol speelt; zijn conclusies van 2 december 2008 betreffende de gezamenlijke programmering van het onderzoek in Europa in reactie op de grote maatschappelijke uitdagingen 9, waarbij een speciale samenstelling van het CREST, de "Groep op hoog niveau voor gezamenlijke programmering" (GPC), in het leven wordt geroepen om de eerste lijst van een beperkt aantal gezamenlijke programmeringsthema's vast te stellen en te motiveren; zijn conclusies van 3 december en 26 mei waarin hij zijn tevredenheid uit over de vooruitgang in de Groep op hoog niveau voor gezamenlijke programmering (GPC bij het vaststellen en motiveren van de eerste en tweede lijst van thema's voor GPI's, zodat de Raad die te gelegener tijd kan aannemen, en waarin hij de Commissie heeft verzocht om binnen de grenzen van haar bevoegdheden bij te dragen tot de voorbereiding van GPI's die overeenstemmen met de door de GPC vastgestelde en gemotiveerde thema's, met inbegrip van de stand van het onderzoek voor elk van deze thema's, op basis waarvan de Raad gezamenlijke programmeringsinitiatieven zal goedkeuren; zijn conclusies van 26 mei 2010, waarin hij zich ingenomen toont met de aanbevelingen van de Commissie en nota neemt van de stand van zaken betreffende de drie gezamenlijke programmeringsinitiatieven "Landbouw, voedselzekerheid en klimaatverandering" 12, "Cultureel erfgoed en veranderingen in het aardsysteem: een nieuwe uitdaging voor Europa" 13 en "Een gezonde voeding voor een gezond leven" 14 ; /08. PB C 24 van , blz / / / / / /1/10 REV 1 cle/lep/jg 4

5 de conclusies van de Europese Raad van 17 juni 2010, waarin de laatste hand is gelegd aan de nieuwe strategie van de Europese Unie voor banen en slimme, duurzame en inclusieve groei (Europa 2020-strategie) 15 ; 1. BEKLEMTOONT dat de gezamenlijke programmering van onderzoek met betrekking tot de volgende drie voorgestelde initiatieven: landbouw, voedselzekerheid en klimaatverandering, cultureel erfgoed en veranderingen in het aardsysteem: een nieuwe uitdaging voor Europa, een gezonde voeding voor een gezond leven, de versnippering van de onderzoeksinspanningen van de lidstaten zullen helpen terugdringen, en de vaardigheden, kennis en middelen zullen vrijmaken om onderzoek en innovatie op deze gebieden vooruit te helpen; VERZOEKT de Commissie in dat verband om de uitvoering van deze initiatieven te ondersteunen en tegelijk de complementariteit met het kaderprogramma te bewerkstelligen. 2. VERZOEKT de lidstaten die in het kader van de drie initiatieven samenwerken om: i. op basis van een multidisciplinaire aanpak een gemeenschappelijke visie te ontwikkelen op de manier waarop met samenwerking en coördinatie op het gebied van onderzoek op Europees niveau de in de initiatieven aangestipte problemen beter kunnen worden aangepakt, teneinde de gezamenlijke inspanningen van de lidstaten efficiënt te maken; 15 EUCO 13/ /1/10 REV 1 cle/lep/jg 5

6 ii. iii. iv. een strategische onderzoeksagenda (SRA) te ontwikkelen waarin de langetermijnbehoeften aan en doelstellingen van onderzoek met betrekking tot de drie initiatieven worden vastgesteld. De strategische onderzoeksagenda dient verder te worden ontwikkeld tot een implementatieplan waarin de prioriteiten en tijdpaden worden vastgesteld en de acties, instrumenten en middelen worden gespecificeerd die voor de uitvoering nodig zijn; de strategische onderzoeksagenda gezamenlijk uit te voeren, onder meer middels hun nationale onderzoeksprogramma's of andere nationale onderzoeksactiviteiten; een beheerstructuur voor de drie respectieve initiatieven op te zetten, die de opdracht krijgt passende voorwaarden, regels en procedures voor samenwerking en coördinatie vast te stellen en de uitvoering van de strategische onderzoeksagenda te volgen. Die beheerstructuur moet sober, efficiënt en soepel zijn, en moet rekening houden met de komende vrijwillige richtsnoeren betreffende raamvoorwaarden ter ondersteuning van de ontwikkeling en uitvoering van GPI's; v. voort te bouwen op in de Commissie aanwezige deskundigheid en bij de ontwikkeling en uitvoering van de strategische onderzoeksagenda rekening te houden met komende vrijwillige richtsnoeren betreffende raamvoorwaarden, en om de gezamenlijke programmeringsinitiatieven met andere EU-initiatieven op deze gebieden te coördineren; vi. regelmatig aan de Raad verslag uit te brengen, via de GPC (of het CEOR) over de voortgang met deze GPI's, en over de resultaten ervan, alsmede over de lessen die met betrekking tot het bereiken van optimale efficiëntie zijn geleerd. 3. VERZOEKT de Commissie, onverlet latend dat GPI's in essentie door de lidstaten aangestuurd processen zijn, i. als facilitator te fungeren door aanvullende maatregelen ter ondersteuning van de gezamenlijke programmeringsinitiatieven voor te stellen. Daarbij kan het gaan om ondersteuning van de gemeenschappelijke coördinatie, de beheerstructuur en de totstandkoming van de strategische onderzoeksagenda of de verstrekking van gegevens, informatie en analyses over de meest recente vorderingen op dit gebied op Europees en internationaal niveau; 13960/1/10 REV 1 cle/lep/jg 6

7 ii. iii. iv. na te gaan hoe zij met aanvullende maatregelen aan de strategische onderzoeksagenda kan bijdragen en of, en hoe, aan het implementatieplan daarvan via financieringsinstrumenten van de EU gestalte kan worden gegeven; samen met de GPI's te zoeken naar mogelijke vormen van overleg en samenwerking op dit gebied, met de betrokken belanghebbenden en andere programma's op internationaal niveau; regelmatig aan de Raad verslag uit te brengen en het Europees Parlement op de hoogte te houden van de algemene voortgang met en de resultaten van de GPI's. De Raad, meer in het bijzonder ten aanzien van de start van de drie initiatieven, a) WAT DE START VAN HET GEZAMENLIJK PROGRAMMERINGSINITIATIEF "LANDBOUW, VOEDSELZEKERHEID EN KLIMAATVERANDERING" BETREFT, 4. ONDERKENT dat de sectoren land- en bosbouw sterk de gevolgen ondervinden van de klimaatverandering, aangezien deze sectoren rechtstreeks afhankelijk zijn van de weersomstandigheden, en klimaatverandering voor de landbouw een van de belangrijkste problemen vormt om een wereldbevolking van naar verwacht 9 miljard mensen in 2050, te kunnen voeden. Dat zal de vraag naar voedsel tegen 2030 met 50% doen toenemen, en in die periode zal de vraag naar biomassa voor andere dan voedingsdoeleinden naar verwachting ook sterk groeien. Naast de problemen met hogere temperaturen, waterschaarste en onvoorspelbare weersomstandigheden, moet de landbouw ook proberen de uitstoot te beperken (nagenoeg 14% van de mondiale hoeveelheid broeikasgassen). Er is een sterk verband tussen het bewerken van landbouwgrond of ander productief landgebruik in het algemeen en het vermogen van biologische processen om koolstof vast te houden of vrij te geven. Dit is van belang voor de mitigatie van klimaatverandering /1/10 REV 1 cle/lep/jg 7

8 5. ONDERSTREEPT dat onderzoek ervoor moet blijven zorgen dat in die omstandigheden de voedselvoorziening en andere opbrengsten van natuurlijke rijkdommen, zoals bosbouw, visserij, aquacultuur, dierenproductie en diergezondheid, duurzaam worden verbeterd. Bovendien moet de kennis worden vertaald naar passende technologieën en praktijken. 6. NEEMT er NOTA van dat er op EU-, nationaal en regionaal niveau op het gebied van landbouw, voedselzekerheid en klimaatverandering reeds veel werk is verzet; het betreft evenwel complexe kwesties waarvan het huidige onderzoek misschien niet alle aspecten volledig kan bestrijken. IS ZICH ER derhalve VAN BEWUST dat de lidstaten profijt zouden kunnen trekken indien zij hun acties zouden coördineren, zodat zij tot een sterkere, beter gecoördineerde en duurzame Europese respons komen om de problemen inzake voedselzekerheid en op het vlak van de dreiging die uitgaat van de klimaatverandering, de wereldwijde bevolkingstoename en de vraag naar producten voor voedings- en nietvoedingsdoeleinden, aan te pakken. 7. VERZOEKT de deelnemende lidstaten om samen te werken, met name met: - het Permanent Comité voor onderzoek in de landbouw, om ervoor te zorgen dat gezamenlijke programmeringsactiviteiten worden gecoördineerd met de algemene landbouwonderzoeksagenda; - met het EIT wat betreft de vastgestelde klimaatkennis- en innovatiegemeenschappen (KIG) en met toekomstige KIG's ter zake. 8. BEVEELT AAN dat, afhankelijk van de door de deelnemende lidstaten vastgestelde behoeften ter zake van de strategische onderzoeksagenda, de volgende acties kunnen worden overwogen als onderdeel van een implementatieplan: a) analyse van de stand van zaken en inventarisatie en uitwisseling van informatie over relevante nationale programma's en onderzoeksactiviteiten, alsmede van soortgelijke internationale activiteiten; b) versterking van de gezamenlijke capaciteit voor prognoses en technologische evaluaties, met als doel dat de opkomende nieuwe bedreigingen permanent worden gecontroleerd en dat daar regelmatig over wordt gerapporteerd; c) uitwisseling van informatie, middelen, beste praktijken, methoden en richtsnoeren; 13960/1/10 REV 1 cle/lep/jg 8

9 d) vaststelling van gebieden of onderzoeksactiviteiten die kunnen profiteren van samenwerking, van gezamenlijke oproepen tot het indienen van voorstellen of van het bundelen van middelen; e) vaststelling van procedures voor gezamenlijk uit te voeren onderzoek op de onder d) vastgestelde gebieden, en van de meest geschikte uitvoeringsinstrumenten; f) het delen, zo mogelijk, van bestaande onderzoeksinfrastructuur, of het opzetten van nieuwe faciliteiten; g) export van de kennis, de innovatie en de interdisciplinaire aanpak naar en verspreiding daarvan in Europa en de rest van de wereld, en het bevorderen van het daadwerkelijke gebruik van onderzoeksresultaten om het concurrentievermogen en het beleid van Europa te verbeteren met het oog op een duurzaam welzijn voor de Europese burger; h) het stimuleren van betere samenwerking tussen de particuliere en de overheidssector, gekoppeld aan een open innovatie van verschillende bedrijfstakken; i) rekening houden met de veranderende behoeften van consumenten en van de agrovoedingsmiddelenindustrie in de EU, en met de groeiende behoefte aan duurzaamheid, bij de vaststelling van doelstellingen voor aanverwante programma's. b) WAT DE START VAN HET GEZAMENLIJK PROGRAMMERINGSINITIATIEF "CULTUREEL ERFGOED EN VERANDERINGEN IN HET AARDSYSTEEM: EEN NIEUWE UITDAGING VOOR EUROPA" BETREFT, 9. BEKLEMTOONT dat het Europees cultureel erfgoed tot 's werelds meest diverse en rijke patrimonium behoort, met monumenten, historische stadscentra, archeologische locaties en musea die elk jaar miljoenen bezoekers aantrekken, en dat dit erfgoed een belangrijk element is van de individuele en collectieve identiteit, die bijdraagt tot de samenhang van de Europese Unie en door het scheppen van banden tussen burgers een essentiële rol speelt in de Europese integratie /1/10 REV 1 cle/lep/jg 9

10 10. WIJST EROP dat het Europees cultureel erfgoed van uitzonderlijk economisch belang is voor de toeristische sector, die naar schatting jaarlijks 335 miljard euro aan inkomsten genereert en dat vele van de negen miljoen banen in die sector rechtstreeks of indirect met dat erfgoed verbonden zijn. De marktwaarde van erfgoedbescherming wordt geraamd op ongeveer 5 miljard euro per jaar. 11. CONSTATEERT dat de gecombineerde effecten van de klimaatverandering, andere veranderingen van het milieu, menselijke interventie en veiligheidsrisico's het Europees cultureel erfgoed bedreigen. Met name de klimaatverandering kan ertoe leiden dat het cultureel erfgoed onherstelbaar beschadigd wordt of zelfs verloren gaat door zijn broosheid en ouderdom. Bovendien bedreigen rampen en veiligheidsrisico's [de aard van] het cultureel erfgoed als fysieke symbolen en iconen van Europese steden en plaatsen. 12. MERKT OP dat er een gecoördineerde actie nodig is om strategieën te ontwikkelen waarmee kan worden voorkomen dat een combinatie van deze risico's het Europees cultureel erfgoed onherstelbare schade toebrengt en MEENT derhalve dat de lidstaten, wanneer zij een volledig functionerende Europese onderzoeksruimte inzake de instandhouding van cultureel erfgoed willen uitbouwen en de leidende rol van Europa en het concurrentievermogen van onderzoek binnen dit gebied willen versterken, baat zouden hebben bij de coördinatie van hun optreden. 13. BEVEELT AAN dat, afhankelijk van de door de deelnemende lidstaten vastgestelde behoeften ter zake van de strategische onderzoeksagenda, de volgende acties kunnen worden overwogen als onderdeel van een implementatieplan: a) analyse van de stand van zaken en inventarisatie en uitwisseling van informatie over relevante nationale programma's en onderzoeksactiviteiten, alsmede van soortgelijke internationale activiteiten; b) versterking van de gezamenlijke capaciteit voor prognoses en technologische evaluatie, met name wat betreft het effect van veranderingen in het aardsysteem op cultureel erfgoed en voor preventie en instandhouding; c) uitwisseling van informatie, middelen, beste praktijken, methoden en richtsnoeren; 13960/1/10 REV 1 cle/lep/jg 10

11 d) vaststelling van gebieden of onderzoeksactiviteiten die kunnen profiteren van samenwerking, van gezamenlijke oproepen tot het indienen van voorstellen of van het bundelen van middelen; e) vaststelling van uitvoeringsbepalingen voor gezamenlijk onderzoek op de onder d) vastgestelde gebieden, en in kaart brengen van de meest geschikte uitvoeringsinstrumenten; f) rekening houden met de veranderende behoeften van bezoekers en consumenten bij de vaststelling van de doelstellingen voor onderzoeksprogramma's inzake cultureel erfgoed; g) het delen, waar mogelijk, van bestaande onderzoeksinfrastructuur, of het opzetten van nieuwe faciliteiten, zoals gecoördineerde databanken of het opstellen van modellen voor onderzoek van de verloedering van het milieu; h) stimuleren van betere samenwerking tussen de particuliere en de overheidssector, gekoppeld aan een open innovatie in verschillende met het cultureel erfgoed verband houdende onderzoeksactiviteiten en bedrijfstakken; onder meer in het toerisme, duurzaam onderhoud en bouw of reconstructie van locaties, gebouwen of landschappen en aanverwante zakelijke dienstverlening; i) export van de kennis, de innovaties en de interdisciplinaire methodische aanpak naar en verspreiding daarvan in Europa en de rest van de wereld, en het bevorderen van het daadwerkelijke gebruik van onderzoeksresultaten om het concurrentievermogen en het beleid van Europa te verbeteren met het oog op een duurzaam welzijn voor de Europese burger; j) tot stand brengen van netwerken tussen centra die zich bezighouden met onderzoek naar cultureel erfgoed /1/10 REV 1 cle/lep/jg 11

12 c) WAT DE START VAN HET GEZAMENLIJK PROGRAMMERINGSINITIATIEF "EEN GEZONDE VOEDING VOOR EEN GEZOND LEVEN" BETREFT: 14. ONDERSTREEPT dat de gezondheid van de burgers ook voor de groei en de welvaart in de Unie essentieel is. NEEMT er NOTA van dat in dit verband het aantal gevallen van obesitas, overgewicht en voedingsgerelateerde ziekten (zoals diabetes type 2, allergieën, beroertes en kanker) de afgelopen drie decennia onder de bevolking van de Unie dramatisch gestegen is, met name onder kinderen, en dat de trend van ongezonde eetgewoonten en te weinig lichaamsbeweging overal in de Unie doorzet. 15. WIJST EROP dat de invoering van kosteneffectieve maatregelen om de gezondheid van de burger te verbeteren, maatschappelijk economische voordelen zou kunnen opleveren en in de toekomst de productiviteit en het concurrentievermogen zou kunnen verbeteren. 16. IS ZICH BEWUST van de mogelijke voordelen die er op het gebied van voeding en gezondheid te halen zijn door een gemeenschappelijke aanpak van de preventie van voedingsgerelateerde ziekten, en van het feit dat zulks zou zorgen voor de coördinatie van het onderzoek naar het effect van sociaaleconomische factoren, levenswijze, fysieke activiteiten en voeding op de gezondheid, wat aanzienlijk zou bijdragen tot de uitbouw van een volledig functionerende Europese onderzoeksruimte inzake de preventie van voedingsgerelateerde ziekten, en het leiderschap en concurrentievermogen van onderzoekactiviteiten binnen dit gebied zou versterken. 17. BEVEELT AAN dat, afhankelijk van de door de deelnemende lidstaten vastgestelde behoeften ter zake van de strategische onderzoeksagenda, de volgende acties kunnen worden overwogen als onderdeel van een implementatieplan: a) analyse van de stand van zaken en inventarisatie en uitwisseling van informatie over relevante nationale programma's en onderzoeksactiviteiten, alsmede van soortgelijke internationale activiteiten; 13960/1/10 REV 1 cle/lep/jg 12

13 b) versterking van de gezamenlijke capaciteiten voor prognose en technologie-evaluatie, met name de vaststelling van gebieden of onderzoeksactiviteiten die zouden kunnen profiteren van coördinatie, van gezamenlijke oproepen tot het indienen van voorstellen of van het vrijmaken van middelen; c) uitwisseling van informatie, middelen, beste praktijken, methoden en richtsnoeren, in het bijzonder met betrekking tot grootschalig cohort- en klinisch onderzoek; d) vaststelling van de procedures en kwaliteitscriteria voor gezamenlijk uit te voeren onderzoek op de onder b) vastgestelde gebieden, en in kaart brengen van de meest geschikte uitvoeringsinstrumenten; e) delen, waar mogelijk, van bestaande onderzoeksinfrastructuur of opzetten van nieuwe faciliteiten, zoals gecoördineerde databanken, biobanken of modellen voor de extrapolatie van gegevens naar mensen; f) export van de kennis, de innovatie en de interdisciplinaire aanpak naar en verspreiding daarvan in Europa en de rest van de wereld, en het bevorderen van het daadwerkelijke gebruik van onderzoeksresultaten om het concurrentievermogen en het beleid van Europa te verbeteren met het oog op een duurzaam welzijn voor de Europese burger; g) stimuleren van betere samenwerking tussen de particuliere en de overheidssector, gekoppeld aan een open innovatie van verschillende bedrijfstakken; h) tot stand brengen van netwerken tussen bestaande centra die zich specialiseren in met name onderzoek op het gebied van voeding, levensstijl en ziektepreventie; i) aanmoedigen dat naast het op de gehele bevolking gerichte onderzoek, ook bij risico- en kwetsbare groepen van de Europese samenleving de problemen inzake levensmiddelen, gezondheid en voeding worden onderzocht /1/10 REV 1 cle/lep/jg 13