Persoonlijke gegevens

Transcriptie

1

2 Inhoud blz Inhoudsopgave 2 Persoonlijke gegevens 3 Beste student 4 De mensen van de opleiding Sterrenkunde 5 Het studieprogramma van de opleiding 7 Opbouw van het studieprogramma Sterrenkunde 7 Vooropleiding 8 Inschrijving en aanmelding 9 Vrijstellingen 9 De bacheloropleiding 10 De propedeuse 10 Het tweede en derde jaar van de bacheloropleiding 11 De masteropleiding 13 Voorbereiding op de masteropleiding 14 Programma bacheloropleiding per jaar 15 Organisatie 20 Regels en reglementen 20 Tentamens 21 Aanvragen propedeuse- of bachelor examen 22 Propedeutisch Examen 23 Bachelorexamen 25 Examencommissie 26 De organisatie van de opleiding 27 Opleidingscommissie 27 Studieadviseur 28 Het Leidse studiesysteem/ Bindend studieadvies 30 Mentoraat / tutoraat 31 De Leidsche Flesch 33 L.A.D. F. Kaiser 33 Verklarende woordenlijst 34 Bij wie kun je terecht met je vragen 40 Adressenlijst docenten opleiding Sterrenkunde 41 Adressenlijst Universiteit Leiden en Faculteit W&N 47 Roosters 52 Collegeroosters 53 Tentamens en hertentamens 70 Universiteitskalender studiejaar 2008/ Plattegrond Faculteitsterrein 74 Veiligheidsinformatie Universiteit Leiden 75 2 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

3 Persoonlijke gegevens naam adres postcode/plaats geboortedatum telefoon privé telefoon mobiel umail postbank nr. paspoort nr. rijbewijs nr. bankrekening nr. geldig tot geldig tot sofi nr. huisarts gebruik medicijnen verboden geneesmiddelen bloedgroep rh-factor donor: ja/nee IN BIJZONDERE GEVALLEN A.U.B. WAARSCHUWEN naam adres postcode/plaats telefoon privé mobiel In geval van verlies verzoekt de eigenaar/eigenares van deze agenda de vinder om direct contact met hem/haar op te nemen, waarvoor bij voorbaat dank. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009 3

4 Beste student, Deze studiegids beschrijft de bacheloropleiding Sterrenkunde. De opleiding is een van de meest uitdagende, maar ook zwaarste die de Universiteit Leiden aanbiedt. Hij geeft direct toegang tot de opleiding tot Master in Astronomy. Doorzettingsvermogen, zelfstandigheid en zelfwerkzaamheid zijn vereist om deze studie met succes af te ronden. De beloning voor deze inzet kent geen grenzen: het gehele heelal ligt open voor diepgaande studie! In de eerste twee studiejaren wordt de basis gelegd om zelfstandig onderzoek te kunnen verrichten. Het hoogt punt ligt in het derde jaar van de bachelor opleiding. Dan beginnen studenten met een onderzoek van eigen keuze onder begeleiding van stafleden van de Sterrewacht Leiden. In deze studiegids beschrijven we de opleiding en de studiebegeleiding en geven we overige informatie die van belang is. Bovendien geven we aan welke mogelijkheden er zijn na afronding van de studie Sterrenkunde. We verwijzen bovendien naar websites van de opleiding en de universiteit. Deze gids, aanvullende informatie en de meest recente informatie over de opleiding is te vinden op de website: Kijk ook regelmatig of je post hebt ontvangen via je umail adres. Prof.dr F.P. Israel Opleidingsdirecteur 4 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

5 De mensen van de Opleiding Sterrenkunde De opleiding Sterrenkunde is gehuisvest in het J.H. Oortgebouw en het Huygens Laboratorium, Niels Bohrweg 2, Leiden, Postbus 9513, 2300 RA Leiden Opleidingsdirecteur Prof.dr F.P. Israel J.H. Oortgebouw, Kamer 570 Telefoon: (071) Onderwijscoördinator Mw. dr. P. W. Oosthoek J.H. Oortgebouw, Kamer 562 Telefoon: (071) Studieadviseur Eerstejaars studenten: Dr. M. Hogerheijde J.H. Oortgebouw, Kamer 537 Telefoon: (071) Spreekuur elke vrijdag uur Ouderejaars bachelor studenten Prof. dr. H.V.J. Linnartz J.H. Oortgebouw, Kamer 501 Telefoon: (071) Spreekuur elke vrijdag uur Doctoraal en Master studenten: Dr H.J.A. Röttgering J.H. Oortgebouw, Kamer 465 Telefoon: (071) UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009 5

6 Voorzitter Opleidingscommissie Dr P.P. van der Werf J.H. Oortgebouw, kamer 565 Telefoon: (071) Voorzitter Examencommissie Dr J. Lub J.H. Oortgebouw, Kamer 564 Telefoon: (071) UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

7 Het studieprogramma van de opleiding Opbouw van het studieprogramma Sterrenkunde De opleiding Sterrenkunde is vooral gericht op een diepgaande studie van sterrenkundige verschijnselen en hun verklaring. Verder is de opleiding gericht op het kennismaken met en het deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek. Omdat de natuurkunde en de wiskunde een wezenlijk deel vormen van de sterrenkunde als wetenschap, bestaat een groot deel van het programma uit natuurkunde- en wiskundevakken. Het bachelorprogramma wordt in het derde en laatste jaar afgesloten met een bacheloronderzoek; de student doet voor de eerste keer een eigen, origineel onderzoek. De masteropleiding die hierop volgt duurt twee jaar en de helft daarvan bestaat uit het doen van wetenschappelijk onderzoek. Het masterdiploma en het oude doctoraaldiploma zijn equivalent. Je kunt kiezen uit verschillende varianten van de bacheloropleiding. Naast de (normale) opleiding Sterrenkunde worden er drie dubbele propedeuses aangeboden voor studenten die meer willen en kunnen. Dat zijn: Sterrenkunde en Natuurkunde (A/N) Sterrenkunde en Wiskunde (A/W) Sterrenkunde en Informatica (A/I) Bij de opleidingen Sterrenkunde met Wiskunde of Natuurkunde kunnen de programma s van de dubbele propedeuses worden doorgezet tot en met het bachelorexamen van beide opleidingen. Deze combinaties zijn wel een stuk zwaarder dan de normale bachelor. Het eerste jaar van alle bacheloropleidingen wordt afgesloten met het propedeuse-examen. Na het propedeuse-examen in een dubbele bacheloropleiding kan ook gekozen worden voor voortzetting van de studie in één van de opleidingen van de dubbele bachelor. De overeenkomst tussen de programma s van de opleiding Natuurkunde en Sterrenkunde is groot en in de regel kunnen studenten na de propedeuse zonder aanvullend werk wisselen van programma. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009 7

8 Vooropleiding Je wordt rechtstreeks toegelaten tot de bacheloropleiding Sterrenkunde als je in het bezit bent van een vwo-diploma met één van de volgende profielen: VWO profiel natuur & techniek VWO profiel natuur & gezondheid met aanvulling wiskunde B1 en B2 één van de andere profielen met aanvulling wiskunde B1 en B2 en natuurkunde 1 en 2 Een goede beheersing van de Nederlandse en de Engelse taal is noodzakelijk. Het faculteitsbestuur kan een bewijs van toelating tot de bacheloropleiding verstrekken aan degene die niet beschikt over het hierboven genoemde VWO-diploma met het juiste profiel of niet voldoet aan de genoemde aanvullende eisen. Studenten die een verzoek om toelating willen indienen, kunnen voor meer informatie contact opnemen met de studieadviseur: Dr M. Hogerheijde, Telefoon (071) , studieadviseur@strw.leidenuniv.nl. Eventuele deficiënties moeten zijn weggewerkt voor de aanvang van het studiejaar. Ook met een buitenlands diploma is het wenselijk vóór de start van het jaar een afspraak te maken met de studieadviseur. Wie geen van de bovengenoemde diploma s heeft en ouder is dan 21 jaar, kan toch worden toegelaten tot de opleiding. Je moet dan in een aantal door de opleiding te bepalen vakken een soort toelatingsexamen doen: het colloquium doctum. Dit is een individueel traject dat een aantal maanden kan duren. Begin er dus minimaal een half jaar voor aanvang van het studiejaar aan. Kijk op 8 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

9 Inschrijving en aanmelding Op vind je een formulier waarmee je je kunt aanmelden voor deze bacheloropleiding en waarmee je studiefinanciering kunt aanvragen. Na deze vooraanmelding krijg je begin juni automatisch de inschrijvingsformulieren van de Universiteit Leiden. Als je je na 1 mei bij de IBG aanmeldt, vraag dan tegelijkertijd zelf de inschrijvingsformulieren aan bij de Universiteit Leiden. Dit om te voorkomen dat je inschrijving - en allerlei faciliteiten die daarmee samenhangen - niet tijdig geregeld zijn. Met vragen over de inschrijving, kun je bellen of mailen met het Studenteninformatiecentrum van de universiteit: of informatiecentrum@leidenuniv.nl. Voor informatie over het begin van het studiejaar: Vrijstellingen Als een student is toegelaten tot de opleiding kan de examencommissie de student op diens verzoek vrijstelling verlenen van onderdelen van het verplichte curriculum, hetzij op basis van voorafgaande opleiding (bijv. HBO propedeuse), hetzij op basis van voorafgaande werk- of beroepservaring. Meer details zijn te vinden in Bijlage 2 van de Onderwijs en Examenregeling FWN, Deel I (Bacheloropleiding), website: UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009 9

10 De Bacheloropleiding De bacheloropleiding Sterrenkunde duurt drie jaar. Het programma bestaat uit colleges en practica in wiskunde, informatica, natuurkunde en sterrenkunde. De voertaal is Nederlands, maar veel van het ondersteunend schriftelijk materiaal is in het Engels. Een volledig overzicht van het programma van de bacheloropleiding Sterrenkunde vind je verderop in deze gids of kijk op De propedeuse De eerstejaarsprogramma's vereisen vanaf begin september een volledige, dus 40-urige werkweek. De opleiding gaat er van uit dat wie zich inschrijft voor de propedeuse Sterrenkunde ook daadwerkelijk alle colleges en werkcolleges volgt, het experimentele werk op tijd uitvoert en de tentamens aflegt. Aan het einde van het eerste jaar wordt van iedere student beoordeeld of aan de eisen van het propedeuse-examen is voldaan. Gedurende je propedeuse krijg je intensieve studiebegeleiding en studieadviezen. Dit staat beschreven in het hoofdstuk Organisatie. In je eerste jaar krijg je een stevige basis van de natuurkunde en de wiskunde die noodzakelijk is voor verdieping in de sterrenkunde. Naast een aantal verplichte wiskundevakken wordt ook een facultatief vak gegeven, Wiskunde Aansluiting. In dit vak wordt de belangrijkste en moeilijkste wiskunde van het VWO herhaald en er wordt veel geoefend met de wiskunde die je in je eerste jaar tegenkomt. Dit vak wordt aan het begin van het studiejaar gegeven en de ervaring leert dat veel studenten hier baat bij hebben. Je begint in september met het vak Inleiding Astrofysica, waarin de belangrijkste sterrenkundige begrippen behandeld worden. Het verwerven van de experimentele vaardigheden die horen bij een opleiding tot sterrenkundige wordt gedaan tijdens de cursussen Experimentele Natuurkunde en Sterrenkundig Practicum in het eerste jaar. In het Sterrenkundig Practicum oefen je met het definiëren, analyseren en oplossen van sterrenkundige problemen. 10 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

11 Het tweede en derde jaar van de bacheloropleiding In het tweede jaar wordt een aanvang gemaakt met het leren uitvoeren van onderzoek tijdens de vakken Modern Onderzoek en Sterrenkundig Practicum 2. Deelname aan het Sterrenkundig Practicum 2 kan alleen als je het Sterrenkundig Practicum 1 met goed gevolg hebt afgerond. Studenten die goed op schema liggen met hun studie kunnen in het voorjaar in het kader van het Sterrenkundig Practicum 2 deelnemen aan de facultatieve waarneemreis naar de Sterrewacht op La Palma (Canarische eilanden). Je astronomische kennis wordt verder op peil gebracht met het vak Sterren. In het derde jaar wordt de astronomische bacheloropleiding voltooid met de vakken Sterrenstelsels en Kosmologie, Astronomische Waarneemtechnieken en Stralingsprocessen. Deze cursussen leggen de grondslag voor het Bacheloronderzoek; een onderzoekproject van ongeveer 14 weken, in één van de onderzoeksgroepen van de Sterrenwacht. Je voert het onderzoek uit met een medestudent en je wordt hierbij persoonlijk begeleid door één van de stafleden. Het Bacheloronderzoek wordt afgesloten met een scriptie en een voordracht. Deelname aan het Bacheloronderzoek Sterrenkunde kan alleen als je het programma van het eerste en het tweede studiejaar Sterrenkunde met goed gevolg hebt afgerond. Bij gebreke hiervan kun je bij de studieadviseur een verzoek indienen tot toestemming voor deelname. Pas na uitdrukkelijke toestemming kun je dan met het Bacheloronderzoek Sterrenkunde beginnen. Zowel het tweede als het derde jaar van het programma bevatten óók Variatieruimte. Je kunt kiezen uit een aantal vakken, die het mogelijk maken in te spelen op een bijzondere interesse of vooruit te lopen op de richting die je in de masteropleiding wilt benadrukken. Een volledig overzicht van de vakken die opgevoerd kunnen worden in de variatieruimte is gegeven in de tabel Variatieruimte in het onderdeel Programma bacheloropleiding per UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

12 jaar van deze gids. Je maakt een keuze uit de Variatieruimte in overleg met de studieadviseur. De faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen biedt een beperkt aantal keuzevakken aan die geschikt zijn voor studenten van haar bacheloropleidingen, bijvoorbeeld Keerpunten in de Geschiedenis van de Natuurwetenschappen (4 EC) en Cases uit het Bedrijfsleven (2 EC). Deze workshop van een week geeft een oriëntatie op werken in het bedrijfsleven en andere organisaties. Let op: In tegenstelling tot andere vakken moet je je voor deze cursussen van te voren aanmelden. Meer informatie vind je op Internet of bij het Educatief Centrum (EdC). Nadere informatie over de keuzevakken is te vinden via de facultaire site of via Het Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding (ICLON), organiseert twee cursussen die aansluiten op LPC1a/1b: LPC 2, 3 EC: Schriftelijk presenteren en communiceren (o.a. interviewen en artikel schrijven) LPC 3, 4 EC: Oriëntatie op de C/E-variant van de masteropleiding (o.a. een kleine praktijkstage op een middelbare school). De cursussen worden twee keer per jaar georganiseerd voor bètastudenten en kunnen ook beiden aaneengesloten gevolgd worden. Inschrijving is verplicht. Voor meer informatie: of mail mevr.drs. E. de Hullu; hullude@iclon.leidenuniv.nl. Alle programma s zoals beschreven in de Onderwijs en Examenregeling ( zijn door de examencommissie goedgekeurd. Het volgen van vakken die niet in het programma staan opgenomen, zoals bijvoorbeeld facultaire keuzevakken of genoemde vakken van het ICLON, is alleen maar mogelijk met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de examencommissie. Voor nadere informatie en overleg kun je terecht bij de studieadviseur. 12 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

13 De Masteropleiding De Master of Science in Astronomy heeft vier afstudeervarianten: Research in Astronomy (de echte onderzoekvariant) Astronomy and Science-Based Business (combinatie van Sterrenkunde met management, zie de website: Astronomy and Communication (leidt op tot wetenschapsjournalist, publieksvoorlichter of pr-medewerker, zie de website Astronomy and Education (leidt op tot eerstegraads leraar Natuurkunde). De masteropleiding Sterrenkunde leidt tot de titel Master of Science in Astronomy. De opleiding duurt twee jaar. De voertaal is Engels, met uitzondering van de Communicatie en Educatie varianten. Toegang tot de opleiding hebben studenten met een bachelor Sterrenkunde. Studenten met een andere vooropleiding kunnen een toelatingsaanvraag indienen bij de toelatingscommissie. Bij een eventuele toelating kunnen aanvullende eisen worden gesteld. Alle genoemde varianten geven toegang tot een promotieonderzoek in de Sterrenkunde. In de onderzoekvariant worden beide jaren van de masteropleiding voor het grootste deel aan de Sterrenkunde gewijd. Bij de andere drie varianten wordt ruwweg de helft van de master aan andere vakken besteed. Typerend voor de Leidse masteropleiding Sterrenkunde is het individuele karakter van het programma. Afhankelijk van de wensen en de vooropleiding van de student kan het programma worden aangepast. Vanaf het begin van de Masteropleiding word je een volwaardig lid van de Sterrewacht met een eigen werkplek met een bureau en een computer. Er wordt van je verwacht daar aanwezig te zijn als je geen colleges of werkgroepen loopt. Je neemt deel aan werkbesprekingen, lunchtalks en bezoekt de colloquia die wekelijks op donderdagmiddag gegeven worden. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

14 Voorbereiding op de masteropleiding Als je na je bachelor door wilt gaan met de masteropleiding, is het belangrijk om je hier in je derde jaar al op voor te bereiden bijvoorbeeld door een gerichte keuze van vakken uit de variatieruimte (zie ook hieronder). Op het Internet kun je veel informatie over de masteropleiding vinden op de site Op dinsdagmiddag 12 mei 2009 wordt een mastervoorlichting georganiseerd waarin je praktische informatie krijgt over de masteropleiding Sterrenkunde. De verschillende mogelijkheden worden toegelicht en je kunt er met al je vragen terecht. Een tijdige planning is noodzakelijk en er dienen vóóraf afspraken te worden gemaakt met de studieadviseur èn de begeleider. Uitgangspunt daarbij is dat tijdens de master twee onderzoeken worden uitgevoerd met verschillende begeleiders. Onderzoeken kunnen ook (gedeeltelijk) in het buitenland worden uitgevoerd, doch alleen als een Leidse begeleider erbij betrokken is en de verantwoordelijkheid op zich neemt. Nadere informatie is te vinden in de studiegids Master Astronomony NB: Voor sommige specialisaties in de masteropleiding is een juiste invulling van de variatieruimte in het derde jaar van belang. Bespreek dit tijdig met de studieadviseur. 14 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

15 Programma bacheloropleiding per jaar Hier vind je het programma van de bacheloropleiding Sterrenkunde en het programma van de dubbele bachelors per jaar. Bij elk onderdeel is aangegeven welke docent het in het studiejaar 2008/2009 zal geven. De studielast van elk studieonderdeel is uitgedrukt in EC (European Credit). Een EC-punt komt overeen met gemiddeld 28 uur studiebelasting. Daarnaast heeft elk vak een bepaald niveau, dit is een abstracte weergave van het karakter van het vak op een schaal van 100 tot 400 voor de bacheloropleiding. Niveau 100 is een inleidend vak dat geen specifieke voorkennis vereist, en niveau 400 is een gespecialiseerde cursus die specifieke voorkennis en vaardigheden vereist. Het niveau van de vakken van de masteropleiding ligt normaal gesproken tussen de 400 en 600. De uitgebreide vakbeschrijving vind je op de website van de opleiding Sterrenkunde: Propedeusevakken Propedeuse Vak Docent Niveau EC Analyse 1 van Gaans Analyse 2 Kooman Elektromagnetisme 1 Aarts Experimentele Natuurkunde deel 1 Eliel Inleiding Astrofysica Israel Kaleidoscoop Gast Klassieke Mechanica 1 Nienhuis Lineaire Algebra 1 Kooman Optica de Dood Presenteren en Communiceren 1a Nog niet bekend Programmeermethoden Kosters Speciale Relativiteitstheorie Schalm Sterrenkundig Practicum 1 Hoekstra Wiskunde Aansluiting Vrijdaghs 0 Totaal 60 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

16 Bachelorvakken Jaar 2 Vak Docent Niveau EC Analyse 3 Rottschäfer Analyse 3NA Kooman Elektromagnetisme 2 Beenakker Klassieke Mechanica 2 Nienhuis Lineaire Algebra 2 de Smit Modern Sterrenkundig Onderzoek Linnartz Presenteren en Communiceren 1b Nog niet bekend Quantummechanica 1 Orrit Quantummechanica 2 Denteneer Statistische en Thermische Fysica 1 Frenken Sterren Brown Sterrenkundig Practicum 2 van der Werf Variatieruimte 6 Totaal 60 Jaar 3 Vak Docent Niveau EC Astron. Waarneemtechnieken 1 Brandl Inleiding Statistiek Van Zwet Sterrenstelsels en Kosmologie Röttgering Stralingsprocessen Icke Sterrenkundig Bacheloronderzoek Snellen Variatieruimte 18 Totaal UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

17 Variatieruimte Variatieruimte bacheloropleiding Sterrenkunde Vak Docent Niveau EC Analyse 4 de Jeu Atoom- en Molecuul fysica Groenen Fysica van Elementaire Deeltjes van Baal Inleiding Kansrekening den Hollander Numerieke Methoden 1 Koren Signaalverwerking en Ruis Aartsma Statistische en Thermische Fysica 2 Frenken Keerpunten in de Geschiedenis van de Natuurwetenschappen van Lunteren MSc vakken Sterrenkunde Je maakt een keuze uit de Variatieruimte in overleg met de studieadviseur. NB: De Variatieruimte voor de dubbele bachelor Natuurkunde en Sterrenkunde is identiek aan die van Sterrenkunde, met uitzondering van Signaalverwerking en Ruis en vakken uit de MSc Sterrenkunde en met toevoeging van Fysica van Levensprocessen (niveau 100, 4 EC), Fysica van Moderne Technologie (niveau 100, 4 EC) en Inleiding Statistiek (niveau 200, 6 EC). De Variatieruimte voor de dubbele bachelor Sterrenkunde en Wiskunde is identiek aan die van Sterrenkunde met uitzondering van het vak Analyse 4. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

18 Bachelor programmacombinaties Sterrenkunde met Natuurkunde, Wiskunde of Informatica Jaar 1 Combinatie A A/N A/W A/I Vak Docent Niveau EC EC EC EC Algebra 1 Stevenhagen Algoritmiek de Graaf Analyse 1 van Gaans/ Hille Analyse 2 Kooman/ van Gaans Databases Emmerich Digitale Technieken Stefanov Elektromagnetisme 1 Aarts Experimentele Natuurkunde Eliel Fundamentele Informatica 1 Hoogeboom Inleiding Astrofysica Israel Kaleidoscoop Gast Caleidoscoop (Wiskunde) Finkelnberg Inleiding Kansrekening den Hollander Klassieke Mechanica 1 Nienhuis Lineaire Algebra 1 Kooman/ van Luijk Logica de Boer Optica de Dood Presenteren & Communiceren 1a Nog niet bekend Programmeermethoden Kosters Speciale Relativiteitstheorie Schalm Sterrenkundig Practicum 1 Hoekstra Wiskundige structuren Edixhoven Totaal UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

19 Jaar 2 en 3 Combinatie A/N A/W Vak Docent Niveau EC EC Jaar 2 Algebra 2 Lenstra Algebra 3 of Topologie de Smit of Taelman Analyse 3 Rottschäfer Analyse 3NA Kooman Analyse 4 de Jeu Besliskunde 1 Kallenberg Elektromagnetisme 2 Beenakker Inleiding Statistiek van Zwet Klassieke Mechanica 2 Nienhuis LabView van Hecke Lineaire Algebra 2 de Smit Modern Sterrenkundig Onderzoek Linnartz Natuurkundig Onderzoek (dl 1) Eliel Numerieke Methoden 1 Koren Presenteren en Nog niet bekend Communiceren 1b Quantummechanica 1 Orrit Quantummechanica 2 Denteneer Statistische & Thermische Fysica 1 Frenken Sterren Brown Sterrenkundig Practicum 2 van der Werf Variatieruimte Totaal Jaar Jaar 3 Astronomische Waarneemtechnieken 1 Brandl Bacheloronderzoek * Snellen Fysica en Samenleving Völker Fysica van de Vaste Stof Jochemsen Signaalverwerking en Ruis Aartsma Sterrenstelsels en Kosmologie Röttgering Stralingsprocessen Icke Variatieruimte Keuzevakken uit de Wiskunde - 30 Totaal Jaar * De dubbele studie dient herkenbaar te zijn in de keuze van het onderwerp voor het Bacheloronderzoek. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

20 Organisatie Regels en reglementen Het studentenstatuut informeert de studenten die ingeschreven staan aan de Universiteit Leiden over wat zij van de universiteit mogen verwachten en wat de universiteit van hen verwacht. Het statuut geeft een overzicht van het onderwijsprogramma en de bijbehorende diensten en stelt de studenten op de hoogte van hun rechten en plichten. Het studentenstatuut bestaat uit twee delen: het opleidingsdeel dat bestemd is voor studenten van een bepaalde opleiding en het instellingsdeel dat voor iedere student gelijk is. Het instellingsdeel van het studentenstatuut is te vinden op internet. Het adres is Dit deel van het statuut geeft een beschrijving van de rechten en plichten van studenten en bevat een overzicht van de rechtsbescherming van studenten. Het betreft de rechten en plichten die voortvloeien uit de van toepassing zijnde wet- en regelgeving, vastgelegd in de "Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek" (WHW) en de daarmee samenhangende besluiten van het College van Bestuur van de Universiteit Leiden. Voorbeelden hiervan zijn: de inschrijvingsprocedure, de Regeling financiële ondersteuning studenten 2000 en de bezwaar- en beroepsprocedures. Bovendien bevat het instellingsdeel een overzicht van de algemene universitaire voorzieningen voor studenten. De tekst van het instellingsdeel van het studentenstatuut evenals alle regelingen en besluiten van de Universiteit Leiden liggen ook ter inzage in PITSstop Plexus Informatie Trefpunt voor Studenten. Het opleidingsdeel van het studentenstatuut bevat de Onderwijs- en Examenregeling (OER) en de nadere regels en richtlijnen van de examencommissie (R&R). In deze onderdelen worden de studieopbouw, de ondersteunende faciliteiten, de facultaire studentenvoorzieningen en de faciliteiten betreffende de studiebegeleiding beschreven. De volledige teksten van OER en R&R van de opleiding Sterrenkunde kun je vinden op 20 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

21 Tentamens Voor reguliere tentamens bij Sterrenkunde hoeven studenten zich normaal gesproken niet aan te melden. In het geval van keuzevakken of vakken die worden aangeboden bij een andere opleiding is het belangrijk dat studenten zich vooraf melden bij het betreffende onderwijsbureau. De tentamens over de stof van een college kunnen worden afgelegd na elk collegeblok. In een aantal gevallen gaat dat om deeltentamens; na het laatste deeltentamen wordt dan het eindcijfer op grond van de deeltentamens vastgesteld. In het rooster worden alle (deel)tentamens vermeld; de precieze regelingen m.b.t. de deeltentamens en de stof die daarvoor dient te worden bestudeerd worden door de betreffende docenten tijdens het college nader bekendgemaakt. Opgaven en uitwerkingen van recente tentamens zijn op de websites te vinden en/of bij het Educatief Centrum (EdC) verkrijgbaar. Voor ieder examenonderdeel is een docent aangewezen die verantwoordelijk is voor het onderwijs en de beoordeling via een tentamen of andere toetsing. Beoordelingen worden met een cijfer van 1 tot 10 gehonoreerd. Halve cijfers zijn toegestaan, behalve de 5,5. Een cijfer 6 of hoger geldt als voldoende, het cijfer 5 als bijna voldoende en een cijfer 4,5 en lager als onvoldoende. De uitslagen worden bekendgemaakt door de docent via een uitslaglijst of in het geval van een mondeling tentamen via een tentamenkaart die bij het EdC verkrijgbaar is. Daar zijn ook de uitslaglijsten te raadplegen en is het nagekeken werk op te halen. De door de docent vastgestelde tentamencijfers worden door het Educatief Centrum in het studentenvolgsysteem ISIS ingevoerd. De student kan via U-Twist zijn behaalde resultaten opzoeken en zijn studievoortgang bekijken. Kijk op: Voor alle tentamens wordt in de loop van het jaar ten minste één mogelijkheid tot herkansen geboden. Voor deze herkansingen wordt UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

22 geen extra voorbereidingstijd in het rooster vrijgemaakt; daardoor zouden ze het normale studieritme verstoren. Indien studenten een tweede herkansingsmogelijkheid voor een tentamen nodig hebben om de studie in het gewenste tempo voort te kunnen zetten, kan de studieadviseur de docent om een extra herkansingsmogelijkheid verzoeken. De docenten zullen akkoord gaan als ze de indruk hebben dat de betrokken student een redelijke kans op succes heeft. De laatste herkansingen van het studiejaar worden in augustus gegeven. De ervaring leert dat het deelnemen aan meer dan twee herkansingen binnen één week de kans van slagen voor ieder van deze tentamens sterk vermindert. Aanvragen propedeuse- of bachelor examen De mogelijke examendata worden vooraf vastgesteld en elders in deze gids vermeld. Als de uitslag van een propedeuse of een bachelor examen eind augustus door de examencommissie wordt vastgesteld is het gebruikelijk dat de uitreiking later dat najaar plaats vindt. Studenten die na 1 september elders verder studeren kunnen het diploma en de bijlagen wel in augustus uitgereikt krijgen. Vijf weken vóór de datum van de buluitreiking levert de student bij het EdC in: 1. een vwo-diploma, propedeusebul of een toelatingsverklaring van de toelatingscommissie; 2. de tentamenkaarten van de gevolgde onderdelen (ook extracurriculaire), indien van toepassing; NB: Voor onderdelen die niet in de studiegids staan vermeld, dient een specifieke schriftelijke toestemming van de examencommissie te worden overlegd; 3. kopie van het voorblad van de scriptie/afstudeerverslag (niet bij propedeuse) 4. de collegekaart ter controle van de juiste inschrijving (cq. het juiste examendoel) bij de Universiteit. De inschrijvingsplicht geldt ook voor wie in september examen doet. Wie in 22 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

23 september afstudeert en nog geen geldige collegekaart heeft ontvangen, dient een bewijs van betaling, uitgegeven door de Inschrijvingsbalie van het ICS (gebouw Plexus, Kaiserstraat), te overleggen. 5. kopie van het paspoort of de identiteitskaart. Het Educatief Centrum houdt een facultair examenboek bij en zal daarom trachten bij de uitreiking van de propedeusebullen aanwezig te zijn om de studenten in het examenboek te laten tekenen. De afstudeerdata en judicia van latere examens worden door het EdC in het examenboek bijgeschreven. Propedeutisch Examen Voor studenten die dit jaar aan hun studie begonnen zijn, stelt de examencommissie uiterlijk op vrijdag 28 augustus 2009 de uitslag van de propedeuse vast. De examencommissie doet hiervan bericht aan de betrokken studenten via het Educatief Centrum. De uitreiking van de bul vindt plaats in de tweede of derde week van september 2009 in de De Sitterzaal van het J.H. Oort-gebouw. De examencommissie doet hiervan bericht aan de betrokken studenten via het Educatief Centrum. Voor studenten die al eerder aan hun studie begonnen zijn, is er nog een aantal data waarop het examen kan worden afgelegd en/of het diploma kan worden uitgereikt. (NB: dit vindt niet altijd gelijktijdig plaats, het afleggen van een examen is n.l. een administratieve aangelegenheid) dinsdag 16 september 2008 (alleen uitreiking) woensdag 17 december 2008 (examen en uitreiking) vrijdag 27 maart 2009 (examen en uitreiking) vrijdag 29 mei 2009 (examen en uitreiking) tweede of derde week september 2009 (alleen uitreiking) UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

24 Studenten die in de loop van dit jaar de propedeuse afronden, wordt verzocht zich vijf weken voor de examendatum te melden bij het Educatief Centrum, Huygens Laboratorium, kamer 123. Wanneer ben je geslaagd voor de propedeuse? De examinandus heeft het propedeuse-examen met goed gevolg afgelegd indien de examencommissie heeft vastgesteld dat, met inachtneming van het hieronder gestelde, voor niet meer dan drie tentamens het cijfer 5 is behaald en de overige tentamens zijn beoordeeld met het cijfer 6 of hoger. De drie tentamens waarvoor het cijfer 5 kan worden gecompenseerd zijn: maximaal twee tentamens voor de vakken Analyse 1, Analyse 2, Lineaire algebra 1 of Programmeermethoden; één tentamen voor de natuurkundevakken Optica, Klassieke Mechanica 1, Elektromagnetisme 1 of Speciale Relativiteitstheorie. Voorwaarde daarbij is dat het gewogen gemiddelde ( = het gemiddelde, gewogen met de omvang in EC-punten) over alle onderdelen van de propedeuse ten minste 6,0 bedraagt, onverminderd het bepaalde in de Regels en Richtlijnen. Verderop in deze gids vind je de informatie over de regeling Bindend Studieadvies (BSA). 24 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

25 Bachelorexamen Als de student het propedeutisch examen heeft afgelegd, het tweede en derde jaar heeft afgerond en heeft voldaan aan de slaagregeling (zie hieronder), kan het bachelorexamen worden afgelegd. Gedurende het jaar is er een aantal data waarop het examen kan worden afgelegd: vrijdag 19 september 2008 (uitreiking examens 22/08/08) woensdag 17 december 2008 (examen en uitreiking) vrijdag 27 maart 2009 (examen en uitreiking) vrijdag 29 mei 2009 (examen en uitreiking) vrijdag 21 augustus 2009 (examen; uitreiking alleen voor studenten die vervolgopleiding elders plannen) 2 e of 3 e week van september 2009 (voor studenten die in Leiden doorstuderen) Het bachelordiploma is een voorwaarde voor het inschrijven bij een masteropleiding. Let op: ook als je in Leiden je bacholordiploma sterrenkunde hebt behaald, moet je je apart inschrijven voor de masteropleiding. Dit kan bij het Educatief Centrum van de Faculteit wiskunde en natuurwetenschappen. Wanneer ben je geslaagd voor het bachelor examen? De examinandus heeft aan de eisen voor het afleggen van het bachelor examen Sterrenkunde voldaan indien de examencommissie voor het betreffende examen heeft vastgesteld dat alle vereiste onderdelen zijn beoordeeld met het cijfer 6 of hoger en voor niet meer dan drie tentamens het cijfer 5 is behaald, niet meer dan een van deze cijfers 5 een tweede- of derdejaars onderdeel betreft en het gewogen gemiddelde van alle onderdelen ten minste 6,0 bedraagt, onverminderd het bepaalde in de Regels en Richtlijnen voor de Tentamens en Examens in de Sterrenkunde. In deze regeling wordt onder het gewogen gemiddelde verstaan het gemiddelde gewogen met de omvang in EC-punten. Studenten met een afwijkend examenprogramma en niet-standaard keuzevakken moeten hiervoor voorafgaande schriftelijke toestemming hebben van de examencommissie. Als de student UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

26 deze toestemming nog niet heeft, moet hij/zij zich vóór de aanvraag van het examen melden bij de studieadviseur. Examencommissie De Examencommissie van de Opleiding Sterrenkunde heeft de volgende taken: het afnemen van de examens de organisatie en de coördinatie van de tentamens de goedkeuring van de studieprogramma s die de student in overleg met de studieadviseur indient voor bachelor-, doctoraalen masterexamen. De leden van de Examencommissie worden benoemd door het Faculteitsbestuur. De huidige samenstelling vind je op: 26 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

27 De organisatie van de opleiding Aan de opleiding Sterrenkunde wordt leiding gegeven door de Opleidingsdirecteur (OD). Voor alle dagelijkse zaken kun je terecht bij het Educatief Centrum op de 1 e verdieping van het Huygenslaboratorium of bij de onderwijscoördinator. Organisatorische informatie over roosters, tentamens, vakken, regelingen, etc. kun je vinden op: Voor alle zaken die te maken hebben met studiebegeleiding en studieadvies, kun je je wenden tot je studieadviseur. De administratie van de cijfers, examens en tentamenaanmeldingen vindt plaats bij het Educatief Centrum van de Faculteit. Studenten worden geacht regelmatig hun elektronische post te controleren op het door de universiteit verstrekte umail -adres. De faculteit en de opleiding Sterrenkunde gebruiken alleen dit adres voor alle elektronische correspondentie met studenten. Voorkom dat belangrijke berichten niet aankomen vanwege een volle mailbox. Lees ook altijd het laatste nieuws op de onderwijspagina van de Sterrenwacht ( Studenten dienen er, in hun eigen belang, op toe te zien dat het Educatief Centrum altijd over het juiste (studie-)adres en telefoonnummer beschikt. Studenten zijn via hun ULCN-account zelf in staat hun adres te wijzigen, maar het Educatief Centrum ontvangt ook graag melding van verhuizing. Opleidingscommissie De Opleidingscommissie (OC) van de opleiding Sterrenkunde is het adviesorgaan dat de Opleidingsdirecteur adviseert. De Opleidingscommissie bestaat voor de helft uit studenten Sterrenkunde, die elk najaar worden verkozen door de studenten zelf. In de Opleidingscommissie komen allerlei onderwerpen aan bod die te maken hebben met het onderwijs, waaronder bijvoorbeeld onderwijsvernieuwingen en de evaluatie van de kwaliteit van het onderwijs. De studenten uit de opleidingscommissie spelen een UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

28 belangrijke rol in het snel signaleren van knelpunten en het oplossen hiervan, liefst met de docent zelf. Het gaat hier dan om algemene, nietindividuele, knelpunten. Waar het gaat om specifieke problemen tussen een individuele student en zijn/haar docent dan wordt verwacht dat de student zelf het initiatief neemt en naar de betrokken docent(en) stapt. Als dit niet leidt tot oplossing van het probleem kan de student de studiebegeleider inschakelen. Wil jij ook meepraten over het onderwijs, stel je dan verkiesbaar voor de Opleidingscommissie Sterrenkunde. Voor meer informatie kun je contact opnemen met de voorzitter van de Opleidingscommissie (zie voorin deze gids). De huidige samenstelling van de commissie vind je op: Studieadviseur De bacheloropleiding Sterrenkunde heeft twee studieadviseurs: Dr M. Hogerheijde is er voor de eerstejaars studenten. De studieadviseur voor ouderejaars studenten is Prof. dr. H. Linnartz. Er is een aparte studieadviseur voor de masteropleiding en de afstudeerfase van de (oude-stijl) doctoraalopleiding: Dr H.J.A. Röttgering. De studieadviseurs houden zich bezig met alle zaken die het onderwijs in ruime zin betreffen zoals voorlichting aan (aspirant) studenten en hulp bij het opstellen van een studieprogramma. Stuit een student tijdens zijn/haar studie op problemen, of loopt hij/zij vertraging op, dan kan de studieadviseur helpen de achterstand in te halen, waar nodig in overleg met de studentendecaan of andere hulpverleners. Indien zich moeilijkheden voordoen, is het raadzaam zo snel mogelijk contact op te nemen met de studieadviseur. Veelal zal hij ook zelf het initiatief nemen indien hij meent dat daartoe aanleiding bestaat. De gesprekken met de studieadviseur zijn vertrouwelijk (overeenstemmend met de gedragscode van de landelijke vereniging van studieadviseurs zie 28 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

29 De studieadviseur (Dr. M. Hogerheijde) zal in het eerste studiejaar contact opnemen met de studenten conform het Leidse Studiesysteem, dat verderop in dit hoofdstuk wordt toegelicht. Kennismakingsgesprek: Aan het begin van het eerste studiejaar vindt een individueel kennismakingsgesprek plaats tussen student en studieadviseur. Eind oktober: De resultaten van de eerste tentamens en het verloop van het experimentele werk worden besproken. Waar nodig zal de studieadviseur je oproepen voor een gesprek. Voortgangsadviezen: Op basis van de studieresultaten wordt eind januari en half juni voortgangsadviezen uitgebracht. Studenten met een negatief of twijfel advies worden uitgenodigd voor een gesprek met de studieadviseur. Studenten kunnen uiteraard op elk gewenst moment zelf het initiatief nemen tot een gesprek met de studieadviseur. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

30 Het Leids studiesysteem / Bindend Studieadvies Het Leids studiesysteem wordt beschreven in het studentenstatuut De kern van dit studiesysteem is het studiebegeleidingsplan. De belangrijkste onderdelen worden hier kort toegelicht. De regeling Bindend Studieadvies (BSA) komt er in aanleg op neer dat minimumeisen aan de studievoortgang van studenten worden gesteld. Binnen een bepaalde periode moeten 40 EC zijn gehaald. Ook de propedeuse alle vakken van het eerste jaar dient binnen een bepaalde periode te zijn behaald. De regeling als zodanig zoals hierna toegelicht voor voltijdstudenten, is onverkort ook van toepassing op deeltijdstudenten. Wel gelden voor hen naar rato aangepaste termijnen. De voltijdstudent krijgt in het eerste jaar van de studie drie maal een studieadvies: eind januari; half juni direct na afloop van de laatste onderwijsperiode en bijbehorende reguliere toetsing en eind augustus. Het derde advies wordt vóór 31 augustus uitgebracht. Het is bindend als het een negatief advies is. Dan mag de student de betreffende opleiding niet in Leiden vervolgen en zich er binnen vier jaar ook niet opnieuw voor inschrijven bij de Leidse universiteit. Het advies is negatief als de student in het eerste studiejaar minder dan 40 EC heeft gehaald. Een definitief positief advies krijgt de student als hij binnen twee jaar de propedeuse haalt. Dat zijn alle onderdelen van het eerste studiejaar. Geen negatief advies krijgen aan het einde van het eerste jaar betekent dus niet automatisch een positief advies; het betekent dat de student verder kan gaan met de opleiding. Voor studenten die de propedeuse in één jaar halen, is het derde advies uiteraard meteen een positief advies. 30 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

31 Als de student de propedeuse niet binnen twee jaar afrondt, volgt alsnog een bindend, negatief advies en kan de student de betreffende opleiding niet in Leiden vervolgen. Studenten die door persoonlijke omstandigheden (bijv. ziekte, handicap, bijzondere familieomstandigheden, zwangerschap en bepaalde bestuurswerkzaamheden) niet aan de norm (hebben) kunnen voldoen, moeten zo snel mogelijk contact opnemen met de studieadviseur. Vervolgens maakt de student met de studieadviseur een aangepaste studieplanning. De examencommissie kan uit het aangepaste programma een nieuwe norm afleiden. Als die wordt gehaald, kan de student de opleiding vervolgen. Dit kan echter alleen als namens het College van Bestuur van de Universiteit Leiden is vastgesteld dat daadwerkelijk sprake is van persoonlijke omstandigheden als bedoeld in de regeling Bindend Studieadvies, alsmede in welke periode en in welke mate de student door die omstandigheden hinder ondervond bij de studie. Dit laatste betekent dat de student een persoonlijke verklaring over de ernst, de duur en de aard van de omstandigheden samen met een verklaring van een deskundige (arts of psycholoog) moet sturen naar: Universiteit Leiden, ICS/BSA, Postbus 9500, 2300 RA Leiden. Dit moet zo spoedig mogelijk, maar in ieder geval vóór augustus van het studiejaar. Uitschrijven vóór 1 februari Een student die in het eerste jaar van inschrijving voor 1 februari schriftelijk kenbaar maakt zich te willen uitschrijven en die voor 1 maart daadwerkelijk is uitgeschreven krijgt in dat studiejaar verder geen studieadvies. Een nieuwe inschrijving van deze student voor de betreffende opleiding wordt voor deze regeling beschouwd als zijn eerste inschrijving. Mentoraat / Tutoraat Het Leidse studiesysteem verplicht studenten en docenten tot een uitgebreide samenwerking met als doel de beste resultaten te UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

32 bereiken. Voor de propedeuse van de opleiding Sterrenkunde zijn de volgende activiteiten van belang: Docenten- en studentenmentoraat: Tijdens het eerste jaar begeleidt een docentmentor samen met een ouderejaarsstudentmentor een groep studenten. Aan het begin van het jaar komt de mentorgroep elke week een keer bijeen tijdens de lunch. In de loop van het jaar wordt de frequentie en invulling van de bijeenkomsten aangepast in overleg tussen de studenten en de mentoren. Tutoraat: Begin oktober start het tutoraat. Eerstejaarsstudenten kunnen zich hiervoor aanmelden. Studenten worden ingedeeld in groepje van 3 tot 4 studenten. Ieder groepje krijgt een eigen tutor; een ouderejaarsstudent die tijdens de wekelijkse bijeenkomsten vakinhoudelijk helpt met de studiestof. Wie zich aanmeldt gaat een inspanningsverplichting aan tot het eind van het studiejaar. 32 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

33 De Leidsche Flesch Al jaren bestaat de studievereniging De Leidsche Flesch, speciaal bedoeld voor studenten Wiskunde, Informatica, Natuurkunde en Sterrenkunde. De Leidsche Flesch organiseert onder meer het eerstejaarsweekend, een gezamenlijke boekeninkoop, excursies, buitenlandreis, lezingen, filmavonden, sportdagen, symposia en allerlei borrels en andere leuke activiteiten. Ook worden oude tentamens aangeboden via Internet. Surf naar de website van De Leidsche Flesch voor meer informatie en bijvoorbeeld foto s van excursies: L.A.D. F. Kaiser Sinds 1993 bestaat op zeer succesvolle wijze het Leidsch Astronomisch Dispuut F. Kaiser, genoemd naar de oprichter van de Sterrewacht te Leiden. Het dispuut stelt zich ten doel om het onderlinge contact tussen jongerejaars- en ouderejaarsstudenten, promovendi, stafleden en andere Sterrewachters te bevorderen. Het dispuut organiseert rondleidingen en telescoopinstructies op de Oude Sterrewacht, de jaarlijkse Sterrewacht barbecue, borrels in de Kaiserlounge(!) in het J.H. Oortgebouw en bijzondere evenementen. Je kunt lid worden zodra je je propedeuse hebt gehaald! Voor meer informatie zie of en klik op de links Nederlands en Studieverenigingen. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

34 Verklarende woordenlijst voor de faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Ab actis Secretaris van een commissie of van een bestuur. AIO Assistent in opleiding; promovendus aangesteld bij de universiteit. Alumnus (mv. alumni) Afgestudeerde aan de universiteit. Assessor De assessor, het student-lid van het faculteitsbestuur, behartigt de belangen van de studenten binnen de faculteit, op allerlei terreinen: onderwijsbeleid, dienstverlening aan studenten, medezeggenschap van studenten, kwaliteitszorg, klachtenbehandeling, e.d. Bacheloropleiding Aan de universiteit is dit een driejarige opleiding, die drempelloos toegang geeft tot in elk geval één universitaire masteropleiding. Blackboard Blackboard is de digitale leeromgeving van de Universiteit Leiden. Via Blackboard krijgen studenten via het internet, onafhankelijk van tijd en plaats, toegang tot het onderwijsmateriaal dat docenten binnen hun Blackboard Courses hebben geplaatst. Daarnaast maakt Blackboard de uitwisseling van berichten en documenten mogelijk tussen docent en student en tussen studenten onderling. BSA (Bindend Studie Advies) Dit houdt in dat iedere propedeuse student advies krijgt over de voortzetting van de studie. Dit advies is negatief indien er in het eerste studiejaar minder dan 40 EC zijn behaald of als het propedeuse examen na twee studiejaren nog niet is behaald. Het advies heeft een bindend karakter en als het negatief is, kan gedurende 4 jaren geen inschrijving voor dezelfde studie aan de Universiteit Leiden plaatsvinden. BUL - Studiekeuze & Loopbaan Service 34 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

35 Het centrale loopbaancentrum van de Universiteit Leiden, waar studenten terecht kunnen voor ondersteuning en advies op het gebied van studiekeuze, loopbaan en de overstap naar de arbeidsmarkt. Colloquium doctum Letterlijk: geleerd gesprek. Het is een bijzondere toelatingsprocedure voor diegenen die niet voldoen aan de wettelijke toelatingseisen en 21 jaar of ouder zijn. Curatorenfondsen De curatorenfondsen zijn bedoeld voor tegemoetkomingen in de studiekosten van studenten die nergens anders terecht kunnen voor financiële steun of leningen. Daarnaast worden uit de curatorenfondsen aan studenten eenmalige reissubsidies verstrekt voor studieactiviteiten in het buitenland. Curriculum Het geheel van opleidingsonderdelen dat leidt tot een diploma. Deficiëntie Een vak dat vereist is voor de toelating tot een bepaalde opleiding, maar waaraan de aanstaande student nog niet voldoet. Dies Natalis Verjaardag van de Universiteit op 8 februari. EC European Credit (EC). Eén EC staat voor 28 uur studeren (college volgen, opdrachten maken, literatuur bestuderen); één studiejaar omvat 60 EC. Examencommissie De examencommissie is ingesteld ten behoeve van het afnemen van examens en de organisatie en coördinatie van de tentamens (WHW art 7.12). Studenten kunnen zich tot de examencommissie wenden met klachten over de uitvoering van het onderwijs. De examencommissie behandelt ook individuele verzoeken om een curriculum vast te stellen dat afwijkt van de in de OER opgenomen curricula. Faculteit UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

36 Organisatie waarin verwante opleidingen en onderzoek zijn ondergebracht. De Universiteit Leiden heeft negen faculteiten. Fusie Gemeenschappelijke ruimte in een studentenhuis. Hoorcollege Voor een (grote) groep studenten behandelt een docent een onderwerp. Keuzevak De meeste opleidingen hebben vrije keuzeruimte die soms met enige beperkingen kunnen worden ingevuld. Major Minorcombinatie Een combinatie van twee studies: tweederde van je tijd besteed je aan de ene studie (de major) en eenderde aan de andere (de minor). De Universiteit Leiden biedt ongeveer zestig combinatiestudies. Masteropleiding Een één- of tweejarige opleiding, die volgt op de bacheloropleiding. Mentor/tutor Alle eerstejaars studenten hebben een mentor/tutor en deze is het eerste aanspreekpunt bij vragen. Monodisciplinair In een monodisciplinaire opleiding richt je je voornamelijk op één vakgebied. OIO Onderzoeker in Opleiding; promovendus aangesteld bij tweede geldstroomorganisatie. Onderwijscoördinator De onderwijscoördinator is, samen met de studieadviseur van jouw opleiding, de deskundige op het gebied van deze studie en eventuele problemen (planning, examenregelingen, vertraging, enz.). Onderwijs- en Examenregeling (OER) 36 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

37 Hoe opleidingen zijn ingericht, wordt geregeld in de OER. Ook worden in de OER belangrijke rechten en plichten van de opleiding en de student vastgesteld. Zo komen, bijvoorbeeld, de volgende zaken aan de orde: Wat is de inhoud van de opleiding? Hoe en hoe vaak worden tentamens afgenomen? Welke toegangseisen gelden voor deelname aan cursussen? Opleidingscommissie (OC) De Opleidingscommissie is voor studenten een belangrijk orgaan. De commissie bestaat meestal uit acht leden, waarvan vier studenten en vier docenten. De studieadviseur heeft een adviserende stem. De OC adviseert over alle zaken die met het onderwijs samenhangen (opbouw, uitvoering, evaluatie en wenselijke wijzigingen). Opleidingsdirecteur (OD) Eindverantwoordelijke voor de organisatie en uitvoering van het onderwijs van de opleiding. Oratie Redevoering waarmee een zojuist benoemde hoogleraar zijn of haar ambt officieel aanvaardt. PhD-student PhD-student is de Engelse benaming voor promovendus. Plexus Studentencentrum Plexus is totaal gericht op de benodigdheden van de Leidse student. Er zijn vier studiezalen, een computerzaal met meer dan 80 pc s, een fitnessruimte, een café en de universiteitswinkel. Postdoc Gepromoveerde onderzoeker met een tijdelijke aanstelling bij een universiteit. Promotie In aansluiting op een masteropleiding kan worden gesolliciteerd naar een promotieplaats. In vier jaar wordt een onderzoek gedaan en op grond daarvan een proefschrift geschreven. Na een succesvolle verdediging wordt de doctorsgraad (dr) ontvangen. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

38 Promovendus (voorheen AIO of OIO) Iemand die in vier jaar een onderzoek doet dat leidt tot een proefschrift. Als dat tot een goed einde wordt gebracht wordt de titel doctor (dr) ontvangen. Propedeuse Het eerste studiejaar van de bacheloropleiding. Referaat Spreekbeurt. Semester Een aantal faculteiten werkt in semesters. Dat wil zeggen dat het studiejaar is verdeeld in twee periodes. De periodes lopen van september tot en met januari en van februari tot en met juni. Studentendecaan Studentendecanen adviseren studenten van alle opleidingen op het gebied van de zakelijke kanten van de studie (studievertraging, financiën, enz.). Tevens bemiddelen zij bij conflicten. Studentenpsychologen Studentenpsychologen helpen studenten van alle opleidingen bij het oplossen van studie- en studentenproblemen. Naast individuele gesprekken zijn er workshops en trainingen (planning, tentamenvrees, studiestress, enz.). Studentenvereniging Een muziek-, sport- of algemene vereniging waar je gedurende je studie anderen leert kennen en de mogelijkheid krijgt om te ontspannen. Studieadviseur/studiecoördinator De studieadviseur/studiecoördinator van jouw opleiding is de deskundige op het gebied van deze studie en eventuele problemen (planning, examenregelingen, vertraging, enz.). Studievereniging Studieverenigingen zijn aan opleidingen verbonden studentenverenigingen. Dit betekent dat studieverenigingen er zijn om binding te creëren tussen de studenten van de opleidingen. De 38 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

39 vereniging organiseert over het algemeen activiteiten die de studie verrijken. ULCN ULCN (Universiteit Leiden Community Network) is een verzameling van ICT gerelateerde diensten aan de Universiteit. Daaronder vallen o.a. en Blackboard. Werkgroep / Werkcollege Je krijgt les in een kleine groep, waarbij verwacht wordt dat je actief meedoet aan opdrachten en discussies. UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

40 Bij wie kun je terecht met je vragen? (NB: in volgorde van belangrijkheid van bij wie je het best terecht kunt) Persoonlijke omstandigheden studieadviseur docentmentor studentendecaan Verbeteren persoonlijk functioneren studieadviseur cursussen ICS Studieaanpak en vaardigheden studieadviseur mentor tutor cursussen ICS Studie voortzetten of omzwaaien studieadviseur docentmentor studentendecaan studiekeuzetest Studeren/stage in het buitenland Financiën studentendecaan IBG fondsen studieadviseur Afstuderen Inschrijving IBG Plexus Educatief centrum Studieadviseur onderwijscoördinator Regelingen Registratie International Office begeleider 1 e stage of ander staflid studieadviseur fondsen Educatief centrum onderwijscoördinator studieadviseur onderwijscoördinator studieadviseur Plexus Studentendecaan Arbeidsmarkt Rechtspositie Adreswijziging BUL website LION / UL studieadviseur ICS studentendecaan ombudsfunctionaris studieadviseur U-Twist IBG Educatief centrum 40 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

41 Adressenlijst docenten opleiding Sterrenkunde Hieronder vind je het telefoonnummer en het adres van de meeste docenten. Bovendien vind je er de nummers van andere personen die bij de opleiding betrokken zijn. Je kunt telefonisch of per een afspraak maken als je iemand wilt spreken. Verklaring afkortingen GL = Gorlaeus Laboratoria, Einsteinweg 55, Postbus 9502, 2300 RA Leiden HL = Huygens Laboratorium, Niels Bohrweg 2, Postbus 9504, 2300 RA Leiden IL = Instituut-Lorentz in Jan Hendrik Oort-gebouw, idem Oort = Jan Hendrik Oort-gebouw, idem AMOLF = Instituut voor Atoom- en Molecuulfysica, Amsterdam TUD = Technische Universiteit Delft Sn = Snellius, Niels Bohrweg 1, Postbus 9512, 2300 RA Leiden Naam Gebouw en kamernummer Telefoonnummer adres Aarts, prof.dr. J. +31 (0) / 5475 Oort 159 aarts@physics.leidenuniv.nl Aartsma, prof.dr. T.J. +31 (0) / 5475 HL 1121b aartsma@physics.leidenuniv.nl Achúcarro, prof.dr. A. +31 (0) IL 269 achucar@lorentz.leidenuniv.nl Baal, prof.dr. P.J. van +31 (0) IL 265 vanbaal@lorentz.leidenuniv.nl Barkema, prof.dr. G.T. +31 (0) IL 257 barkema@lorentz.leidenuniv.nl Beenakker, prof.dr. C.W.J. +31 (0) IL 261 beenakker@lorentz.leidenuniv.nl Beijersbergen, prof.dr. M.W. +31 (0) Cosine, Niels Bohrweg 11, Leiden m.beijersbergen@cosine.nl Birrer, drs. F.A.J. +31 (0) Sn 148 birrer@math.leidenuniv.nl UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

42 Blöte, prof.dr. H.W.J. +31 (0) / IL 263 / TUD bloete@lorentz.leidenuniv.nl Boer, dr. F.S. de +31 (0) Sn 163 fdeboer@liacs.nl Brandl, dr. B. +31 (0) Oort 535 brandl@strw.leidenuniv.nl Brinchmann, dr. J. +31 (0) Oort 541 jarle@mail.strw.leidenuniv.nl Brink, prof.dr. J. van den +31 (0) IL 232 brink@lorentz.leidenuniv.nl Brown, dr. A.G.A. +31 (0) Oort 560 brown@strw.leidenuniv.nl Degenaars, drs. G. +31 (0) Sn 104 degenaars@sbb.leidenuniv.nl Dekker (+31) (0) Lorentzweg 1, Delft, room F 084 N.H.Dekker@tudelft.nl Denteneer, dr. P.J.H. +31 (0) IL 235 pjhdent@lorentz.leidenuniv.nl Deul, dr. E.R. +31 (0) HL 509a deul@strw.leidenuniv.nl Dishoeck, prof.dr. E.F.van +31 (0) HL 505 ewine@strw.leidenuniv.nl Dogterom, prof.dr. M. (020) AMOLF, A dam dogterom@amolf.nl Dood, dr. M.J.A. de +31 (0) HL 909c mdedood@molphys.leidenuniv.nl Edixhoven, Prof.dr. S.J. +31 (0) Sn 236 edix@math.leidenuniv.nl Eliel, dr. E.R. +31 (0) HL 906 eliel@molphys.leidenuniv.nl Emmerich, dr. M.T.M. +31 (0) Sn 147 emmerich@liacs.nl Exter, dr. M.P. van +31 (0) / 5924 HL 916b / 928 mvexter@molphys.leidenuniv.nl Filippi, dr. C. +31 (0) IL 239 filippi@lorentz.leidenuniv.nl Finkelnberg, dr. H. +31 (0) Sn 224 finkelnberg@math.leidenuniv.nl Franx, prof.dr. M. +31 (0) Oort 553 franx@strw.leidenuniv.nl 42 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

43 Frenken, prof.dr. J.W.M. +31 (0) Oort 163 Gaans, dr. O.W. van +31 (0) Sn 222 Garrett, prof. dr M.A. (0521) ASTRON, Dwingeloo Gill, prof.dr. R.D. +31 (0) Sn 230 Gorkom, dr. H.J. van +31 (0) HL 1109a Graaf, dr. J.M. de +31 (0) Sn 151 Griend, dr. J.A. van de +31 (0) Sn 221 Groenen, prof.dr. E.J.J. +31 (0) HL 809b Hecke, prof.dr. M. van +31 (0) Oort 167/HL601 Hille, dr. S.C. +31 (0) Sn 214 Hoekstra, dr. H. Zie: Hogerheijde, dr. M.R. +31 (0) Oort 537 Hollander, prof.dr. W.Th.F. den +31 (0) Sn 216 Hooft, prof.dr. G.W. 't +31 (0) HL 909b Hoogeboom, dr. H.J. +31 (0) Sn 162 Hopman, dr. C. +31 (0) Oort 561 Hout, prof.dr. R. van der +31 (0) Sn 224 Huber, dr. M.I. +31 (0) HL 816a Icke, prof.dr. V. +31 (0) Oort 470 Israel, prof.dr. F.P. +31 (0) Oort 570 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

44 Jaffe, dr. W.J. +31 (0) Oort 563 Jeu, dr. M.F.E. de +31 (0) Sn 218 Jochemsen, dr. R. +31 (0) Oort 165 Jong, prof.dr. M. de (020) Oort 263 Jousma, dr. H. +31 (0) Sn 131 Kallenberg, prof.dr. L.C.M. +31 (0) Sn 223 Katgert, dr. P. +31 (0) HL 502 Kes, prof.dr. P.H. +31 (0) / 5475 Oort 157 kes@physics.leidenuniv.nl Kleijn, dr. H.C.M. +31 (0) Sn 124 kleijn@liacs.nl Kooman, dr. R.J. +31 (0) Sn 203c kooman@math.leidenuniv.nl Koren, prof.dr.ir. B. +31 (0) Sn 226 barry.koren@math.leidenuniv.nl Kosters, dr. W.A. +31 (0) Sn 159 kosters@liacs.nl Kuijken, prof.dr. K.H. +31 (0) Oort 571 kuijken@strw.leidenuniv.nl Lenstra, prof.dr. H.W. +31 (0) Sn 227 hwl@math.leidenuniv.nl Levin, dr. Y. +31 (0) Oort 461 yuri@lorentz.leidenuniv.nl Linnartz, prof.dr. H.V.J. +31 (0) HL 501 linnartz@strw.leidenuniv.nl Lub, dr. J. +31 (0) Oort 564 lub@strw.leidenuniv.nl Lübke, dr. M. +31 (0) Sn 234 lubke@math.leidenuniv.nl Luijk, dr. R.M. van Sn r.m.van.luijk@umail.leidenuniv.nl Lunteren, prof.dr. F.H. van +31 (0) Oort 571 vlunteren@strw.leidenuniv.nl 44 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

45 Miley, prof.dr. G.K. +31 (0) HL424 Molen, dr.ir.s.j. van der +31 (0) Oort 158 Nienhuis, prof.dr. G. +31 (0) HL 904 Noort, dr. Ir.S.J.T. van +31 (0) HL 1109b Oosterkamp, dr. ir. T.H. +31 (0) Oort 161 Orrit, prof.dr. M. +31 (0) HL 806 Poole, drs. R.S. Le +31 (0) Oort 541 Rost, dr.dipl.phys. M.J +31 (0) / 5574 Oort 168a rost@physics.leidenuniv.nl Röttgering, dr. H.J.A. +31 (0) Oort 465 rottgeri@strw.leidenuniv.nl Rottschäfer, dr. V. +31 (0) Sn 213 vivi@math.leidenuniv.nl Ruitenbeek, prof.dr. J. van +31 (0) Oort 164 ruitenbeek@physics.leidenuniv.nl Saarloos, drof. dr. ir. W. van +31 (0) IL 271 saarloos@lorentz.leidenuniv.nl Schalm, dr. K.E. +31 (0) Oort 241 kschalm@lorentz.leidenuniv.nl Schaye, dr. J. +31 (0) Oort 537 schaye@strw.leidenuniv.nl Schiessel, prof.dr. H. +31 (0) Oort 255 Schiessel@lorentz.leidenuniv.nl Schmidt, prof.dr. Th. +31 (0) HL1116a schmidt@physics.leidenuniv.nl Smit, dr. B. de +31 (0) Sn 244 desmit@math.leidenuniv.nl Snellen, dr. I. +31 (0) Oort 439 snellen@strw.leidenuniv.nl Spieksma, dr. F.M. +31 (0) Sn 228 spieksma@math.leidenuniv.nl Spijker, prof.dr. M.N. +31 (0) Sn 206b spijker@math.leidenuniv.nl UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

46 Stefanov, dr. ir. T.P. +31 (0) Sn 122 Stevenhagen, prof.dr. P. +31 (0) Sn 246 Stuik, dr. R. +31 (0) HL 528 Taelman, dr. L.D.J. +31 (0) Sn 228 Tijdeman, prof.dr. R. +31 (0) Sn 238 Verduyn Lunel, prof.dr. S.M. +31 (0) Sn 204 Völker, prof.dr. S.L. +31 (0) HL 901 Vrijdaghs, drs. J.B. +31 (0) HL 116a Werf, dr. P.P. van der +31 (0) Oort 565 Woerdman, prof.dr. J.P. +31 (0) HL 905 Zaanen, prof.dr. J. +31 (0) IL 237 Zwet, dr. E.W. van +31 (0) Sn UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

47 Adressenlijst Universiteit Leiden De Universiteit Leiden is een grote instelling met veel organisaties, veel gebouwen en een groot informatieaanbod. Voor een student is het soms moeilijk de juiste weg te vinden. Als je weet welke instantie je moet hebben is onderstaande adressenlijst erg handig. Als je niet weet waar je met je vraag terecht kunt, kun je aankloppen bij de studieadviseur. Ook de medewerkers van het Studenteninformatiecentrum kunnen veel vragen van studenten beantwoorden en hen de juiste weg wijzen. Veel belangrijke informatie die je als student, ingeschreven bij de Universiteit Leiden, nodig hebt, kun je vinden op de website van de Universiteit: onder studenten. FACULTEIT WISKUNDE EN NATUURWETENSCHAPPEN Studentenadministratie Faculteit W&N (Educatief Centrum) Huygenslaboratorium, kr. HL 123 Niels Bohrweg 2 / Postbus CA Leiden / 2300 RA Leiden Contactpersoon voor Sterrenkunde: Huygens Lab. kr 123 Telefoon (071) astronomy@edufwn.leidenuniv.nl International Office Mw. Gloria Schildwacht Huygens Lab. kr 127 Telefoon (071) (ma/di/do/vr) schildwacht@edufwn.leidenuniv.nl UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

48 UNIVERSITEIT LEIDEN Informatiebalie studentenzaken Plexus Studentencentrum Plexus Kaiserstraat 25 Postbus RA Leiden tel. (071) / Openingstijden: maandag t/m vrijdag uur; dinsdag en donderdag uur Plexus biedt allerlei faciliteiten voor studenten: studiezalen, computerzalen, fitnesszaal, infotheek, Universiteitswinkel, etc. PITSstop (Plexus Informatie Trefpunt voor Studenten) Studentencentrum Plexus (adres en openingstijden: zie boven) tel. (071) / Studentendecanen Medewerkers: Mw.drs. R.T. Biagioni, Dhr. L.J. Buis, Dhr. M.F.M. Melchers Studentencentrum Plexus (adres: zie boven) tel. (071) en (071) / Mogelijkheid tot afspraken: bel voor een afspraak het bovenstaande telefoonnummer of kom naar het open spreekuur in Plexus, op maandag t/m vrijdag van 15:30-16:30. BUL Studiekeuze & Loopbaan Service Medewerkers: Mw.drs. F.W. Bouhuijs, Mw.drs. N.T.W. Campagne, Mw.drs. S.J.M. Keijsers Studentencentrum Plexus (adres: zie boven) tel. (071) / 48 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

49 Mogelijkheid tot afspraken: bel voor een afspraak het bovenstaande telefoonnummer of kom naar het open spreekuur, iedere dinsdag van uur (nabespreken studiekeuzetest + bespreken c.v. en sollicitatiebrief). Ombudsfunctionaris Mw. Prof. Dr. T.M. Willemsen Studentencentrum Plexus (adres: zie boven) tel. (071) ombudsfunctionaris@leidenuniv.nl / Openingstijden secretariaat: maandag t/m vrijdag uur Studentenpsychologen Medewerkers: Mw.drs. G.P. O Connor (International Counselor), Mw.drs. C.M.A. Filippo, Mw.drs. D.A. Kruise, Mw. drs. E.T. Melker. Oude U.B. Rapenburg 70 Postbus RA Leiden tel. (071) psychologen@ics.leidenuniv.nl / Mogelijkheid tot afspraken: bel voor een afspraak het bovenstaande telefoonnummer of kom naar het open spreekuur op maandag t/m vrijdag van uur. Afspraken vinden plaats op Rapenburg 70, het open spreekuur vindt plaats in Studentencentrum Plexus. Studielijn Oude UB Rapenburg 70 Postbus RA Leiden tel. (071) studielijn@ics.leidenuniv.nl / Openingstijden: maandag t/m vrijdag uur UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

50 Secretariaat Expertisecentrum Internationalisering, Communicatie en Studenten (ICS) Oude UB Rapenburg 70 Postbus RA Leiden tel. (071) fax (071) / Openingstijden: ma: uur, dinsdag t/m vrijdag: uur Sport Universitair Sportcentrum (USC), Einsteinweg 6 Telefoon (071) (Seksuele) Intimidatie Vertrouwenspersonen: Mw. A.J. van de Lustgraaf-Dijkman, Mw. A. Mertens-Keunen Gemeenschappelijke Bedrijfsgezondheidsdienst (GBGD) Poortgebouw Zuid ( 3 e verdieping) Rijnsburgerweg AA Leiden tel. (071) Openingstijden: maandag t/m vrijdag uur 50 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

51 OVERIGE Informatie Beheer Groep (IBG) Regiokantoor IBG Koninginnegracht 12b/ AA Den Haag tel / Openingstijden: maandag t/m vrijdag uur Stichting Leidse Studentenhuisvesting (SLS) Bezoekadres: Doelengracht 4b, 2311 VM, Leiden Postadres: Postbus 11275, 2301 EG, Leiden Telefoon (071) UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

52 Roosters Op de volgende pagina s staan de roosters afgedrukt, zoals ze bekend waren bij het ter perse gaan van deze studiegids. Kijk regelmatig op voor eventuele wijzigingen in het rooster. Dubbelstudenten die hun studie combineren met informatica kunnen het rooster voor de informaticavakken vinden op: Algemene Legenda Uren: 1: : COLLEGE Roosteraanduidingen: 2: : WERKGROEP 3: : PRACTICUM 4: : T TENTAMEN t TOETS H HERTENTAMEN Zalen: C: Collegegebouw Gorlaeus lab DS: De Sitterzaal (Oort-gebouw) HL: Huygens Lab Sn: Snellius (wiskunde / informatica) Bachelor Laboratorium I: 3e etage HL Bachelor Laboratorium II: 4e etage HL V xx: vragenuurtje 2b xx: voor groep 2b N xx of A xx :voor Natuurkunde/Sterrenkunde xx Z : andere zaal 52 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

53 Legenda Propedeuse Natuurkunde en Sterrenkunde afkorting 1) activiteit organisatie plaats (w = werkcollege ) af inleiding astrofysica Israel DS (week 47: HL427) w: HL427 AN 1 analyse 1 van Gaans C3, w: Sn 402, 403, 405 AN 2 analyse 2 Kooman C3, w: Sn 402, 403, 405 bb brandblusoefening Gerstel receptie Oort/Huygens boekproject universiteit DLF weekend De Leidsche Flesch weekend De Leidsche Flesch DLF excursie De Leidsche Flesch excursie De Leidsche Flesch EM 1 elektromagnetisme 1 Aarts DS, w: HL 226, 207 EN, N en 2) experimentele natuurkunde Eliel e.a. Bachelor Laboratorium I flp fysica van levensprocessen(variatieruimte) van Noort DS (week 16: HL 226) gnw Keerpunten in de geschiedenis van de natuurwetenschappen (variatieruimte) van Lunteren C3, tentamen C4/5 i EN inleiding experimentele natuurk. Eliel DS IN 2 intro 2 e semester Jochemsen DS inaug inauguratie studentenverenigingen INTRO introductie Jochemsen/Hogerheide DS A i sp inleiding sterrenkunde practicum Deul HL 421 K kaleidoscoop N & A Gast DS KM 1 klassieke mechanica 1 Nienhuis DS, (week16: HL226) w: HL226, 214 (week 16: w: HL207, 214 ) LA 1 lineaire algebra 1 Kooman C3, week 47:HL 226, w: Sn 402, 403, 405 OP optica de Dood DS, week 2t/m 6: C3, w: HL 226,(week 2: HL226, 214, 207 ) P presenteren & communiceren 1a nog onbekend HL 214 PR programmeermethoden Kosters di C3, wo DS, w: Sn computerzalen Rino Rino training Rino HL226 A sp sterrenkunde practicum 1 Hoekstra HL 427 SRT speciale relativiteitstheorie Schalm DS, w: HL 226 W 3) wiskunde aansluiting (facultatief) Vrijdaghs HL 226 1) Hoofdletters: verplicht vak. Kleine letters: niet voor iedereen verplicht. 2) Dubbele studenten WN/WA moeten in groep 2a. Studenten A niet in groep 3 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

54 Propedeuse Natuurkunde en Sterrenkunde datum MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG wk (ma) wk 36 sep 1 boekproject SRT INTRO LA 1 ien AN 1 1b P/ 2 W PR P/ 1 W AN 1 PR 1a EN LA 1 inaug AN 1 LA 1 1a EN SRT PR 1,3 SRT/ 2a EN AN 1 1b P/ 2 W PR P/ 1 W AN 1 PR 1a EN DLF weekend AN 1 LA 1 2 SRT / 1a EN SRT PR K 2a EN AN 1 1b P/ 2 W PR P/ 1 W AN 1 PR 1b EN LA 1 af 1b EN AN 1 LA 1 2a EN SRT PR K 2a EN / 13 bb AN 1 1b P/ 2 W PR P/ 1 W AN 1 PR 1b EN LA 1 af 3 EN A sp/ 3 EN AN 1 LA 1 2 SRT SRT PR K 1,3 SRT/ 2 bb AN 1 1a P/ 2 W PR P/ 1 W AN 1 PR 1b EN 3 oktober okt 6 AN 1 LA 1 2b EN SRT PR K 2b EN AN 1 1a P/ 2 W PR P/ 1 W AN 1 PR 2b EN LA 1 af 3 EN A sp/ 3 EN AN 1 LA 1 2 SRT/ 3 EN ien PR 1,3 SRT/ 2b EN AN 1 1a P/ 2 W PR P/ 1 W AN 1 PR 3 EN LA 1 af A sp t AN 1 t LA 1 DLF excursie Rino AN 1 LA 1 1 EN OP PR K 1 EN AN1 1a P/ 2 W 2a P P/ 1 W AN 1 PR LA 1 af V SRT nov 3 AN 1 LA 1 T SRT OP PR K 2 OP/ 1 EN AN 1 2 W 1 W AN 1 PR 1,3 OP LA 1 af 1 EN AN 1 LA 1 2 EN OP PR K 2 OP AN 1 2 EN AN 1 PR 1,3 OP LA 1 af AN 1 LA 1 2 EN OP PR K 2 OP AN 1 1a P 2 EN AN 1 PR 1,3 OP z LA 1 af z 3 EN AN 1 LA 1 3 EN OP PR K ien AN 1 1b P 3 EN AN 1 PR 3 EN LA 1 af dec 1 AN 1 LA 1 af OP PR 2 OP AN 1 2a P AN 1 PR 1,3 OP LA 1 af AN1 LA1 t OP OP PR 2 OP 2b P H SRT 1,3 OP LA 1 af T LA jan 5 T PR IN 2 OP 1,2,3 OP T AN 1 af z OP 2 EN OP 2 OP 2 EN af 2 EN DLF excursie DLF excursie A i sp A i sp ien OP 1 EN V af 1 EN T AF Rino 1 EN 2 EN OP 2 OP 2 EN 2 EN 1,3 OP 1 EN KM 1 flp 1 EN 5 54 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

55 KM 1 flp AN 2 EM 1 6 feb 2 AN 2 AN 2 gnw OP 2 OP / 1 EN AN 2 2 EN KM 1 1,3 OP 2 EN AN 2 2 EN/ (dies) 2 EN A sp AN 2 1 EN KM 1 1 EN KM 1 flp V OP AN 2 AN 2 gnw T OP AN 2 1 EN KM 1 1 EN KM 1 flp AN 2 AN 2 gnw H AF AN 2 2a P KM 1 flp 9 10 mrt 2 AN 2 AN 2 gnw A sp AN 2 2b P KM 1 KM 1 flp AN 2 AN 2 gnw t AN 2 AN 2 1a P KM 1 flp AN 2 AN 2 gnw H OP AN 2 1b P KM 1 KM 1 flp H AN 1 H LA 1 H PR AN 2 AN 2 gnw EM 1 N ien A sp AN 2 KM 1 N1 en KM 1 flp N1 en apr 6 AN 2 AN 2 gnw EM 1 N1 en AN 2 EM 1 KM 1 N1 en goede vrijdag e paasdag EM 1 A sp AN 2 N2 en z KM 1 z KM 1 flp z N2 en AN 2 AN 2 gnw EM 1 EM 1 N2 en AN 2 N2 en KM 1 KM 1 flp Fysica gnw koninginnedag mei 4 AN 2 AN 2 gnw bevrijdingsdag AN 2 EM 1 KM 1 KM 1 flp AN 2 AN 2 gnw EM 1 A sp EM 1 KM 1 KM 1 flp AN 2 AN 2 gnw EM 1 AN 2 EM 1 hemelvaartsdag vrije dag gnw EM 1 T FLP EM 1 EM juni 1 2e pinksterdag EM 1 A sp EM 1 V KM T KM 1 EM 1 EM 1 EM V gnw T AN 2 EM 1 EM T GNW A sp V EM T EM aug 3 H PR H KM 1 H EM el cid week H AN 2 H AN 1 H LA UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

56 Propedeuse Natuurkunde/Sterrenkunde en Wiskunde opfris datum MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG wk (ma) wk 36 sep 1 boekproject SRT INTRO LA 1 ien AN 1 WS PR opfris BQ WS PR CA HB LA 1 opfris inaug AN 1 LA 1 SRT PR 2a EN AN 1 WS PR WS PR CA HB DLF weekend AN 1 LA 1 2 SRT SRT PR K 2a EN AN 1 WS PR opfris WS PR CA HB LA 1 af CA AN 1 LA 1 2a EN SRT PR K 2a EN AN 1 WS PR opfris WS PR CA HB LA 1 af CA A sp AN 1 LA 1 2 SRT SRT PR K 2 bb AN 1 WS PR 2a P WS PR CA HB 3 oktober okt 6 AN 1 LA 1 SRT PR K AN 1 WS PR 2a P WS PR CA HB LA 1 af CA A sp AN 1 LA 1 2 SRT ien PR AN 1 WS PR 2a P WS PR CA HB LA 1 af CA A sp t AN 1 KO t LA 1 DLF excursie Rino AN 1 LA 1 OP PR K AN 1 WS 2a P WS PR CA HB LA 1 af CA V SRT nov 3 AN 1 LA 1 T SRT OP PR K 2 OP AN 1 WS WS PR CA HB LA 1 af CA AN 1 LA 1 2 EN OP PR K 2 OP AN 1 WS 2 EN WS PR CA HB LA 1 af CA AN 1 LA 1 2 EN OP PR K 2 OP AN 1 WS 2 EN WS PR CA HB LA 1 af z CA AN 1 LA 1 OP PR K ien AN 1 WS WS PR CA HB LA 1 af CA dec 1 AN 1 LA 1 af OP PR 2 OP AN 1 WS 2a P WS PR CA HB LA 1 af CA AN1 LA1 t OP OP PR 2 OP H SRT LA 1 af CA T LA jan 5 T PR IN 2 OP 2 OP T AN 1 af z OP 2 EN OP 2 OP 2 EN af 2 EN DLF excursie DLF excursie A i sp A i sp ien T WS V af T AF Rino 2 EN OP 2 OP 2 EN 2 EN KM 1 flp 5 56 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

57 AN 2 KM 1 KM 1 IKR AN 2 gnw KM 1 EM 1 6 feb 2 AN 2 HB gnw OP 2 OP IKR 2 EN KM 1 AL 1 AL 1 KM 1 flp 2 EN IKR AN 2 2 EN/ (dies) 2 EN A sp IKR AN 2 AL 1 AL 1 KM1 flp V OP IKR AN 2 HB gnw T OP IKR AN 2 KM 1 AL 1 AL 1 KM 1 flp IKR AN 2 HB gnw H AF IKR AN 2 2a P AL 1 AL 1 KM 1 flp 9 10 mrt 2 IKR AN 2 HB gnw A sp IKR AN 2 KM 1 AL 1 AL 1 KM 1 flp IKR AN 2 HB gnw t AN 2 IKR AN 2 AL 1 AL 1 KM 1 flp IKR AN 2 HB gnw H OP IKR AN 2 KM 1 AL 1 AL 1 KM 1 flp H AN 1 H LA 1 H PR IKR AN 2 HB gnw EM 1 N ien A sp IKR AN 2 KM 1 AL 1 AL 1 KM 1 flp apr 6 IKR AN 2 HB gnw EM 1 IKR AN 2 EM 1 KM 1 AL 1 AL 1 goede vrijdag e paasdag EM 1 A sp IKR AN 2 N2 en z KM 1 AL 1 AL 1 flp z N2 en IKR AN 2 HB gnw EM 1 EM 1 N2 en IKR AN 2 N2 en KM 1 AL 1 AL 1 KM 1z flp Fysica gnw koninginnedag mei 4 IKR AN 2 HB gnw bevrijdingsdag IKR AN 2 EM 1 KM 1 AL 1 AL 1 KM 1 flp HB EM 1 A sp IKR AN 2 EM 1 AL 1 AL 1 KM 1 flp IKR AN 2 HB gnw EM 1 IKR AN 2 EM 1 hemelvaartsdag vrije dag gnw EM 1 T FLP EM 1 EM juni 1 2e pinksterdag A sp H WS EM 1 EM 1 V KM T KM 1 EM 1 T AL 1 EM 1 EM V gnw T AN 2 EM 1 EM T GNW A sp T IKR V EM T EM aug 3 H PR H KM 1 H WS H EM el cid week H AN 2 H AN 1 H AL 1 H LA 1 H IKR UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

58 Legenda dubbele propedeuse Natuurkunde/Sterrenkunde en Wiskunde afkorting 1) activiteit organisatie plaats (w = werkcollege ) af 2) inleiding astrofysica Israel DS (week 47: HL427) w: HL427 AL 1 algebra 1 Stevenhagen DS, w: Sn 174, 412, 402 AN1 analyse 1 Hille Sn 412 AN 2 analyse 2 van Gaans Sn 312 bb brandblusoefening Gerstel receptie Oort/Huygens BQ barbecue 3 sep u opleiding wiskunde Foobar boekproject meer info: universiteit CA caleidoscoop wiskunde Finkelnberg Sn 412 DLF weekend De Leidsche Flesch weekend De Leidsche Flesch DLF excursie De Leidsche Flesch excursie De Leidsche Flesch EM1 elektromagnetisme 1 Aarts DS, w: HL 226, 207 EN, N en 3) experimentele natuurkunde Eliel e.a. Bachelor Laboratorium I flp fysica van levensprocessen(variatieruimte) van Noort DS (week 16: HL 226) gnw Keerpunten in de geschiedenis van de natuurwetenschappen (variatieruimte) van Lunteren C3, tentamen C4/5 HB huiswerkbegeleiding (student)assistenten Sn 405, 312(1e sem),412(2e sem) i EN inleiding experimentele natuurk. Eliel DS IKR Inleiding Kansrekening den Hollander Sn 412, w: Sn 403, 405 IN 2 intro 2 e semester Jochemsen DS inaug inauguratie studentenverenigingen INTRO introductie Jochemsen/Hogerheide DS A i sp inleiding sterrenkunde practicum Deul HL 421 K kaleidoscoop N & A Gast DS KM1 klassieke mechanica 1 Nienhuis DS, (week16: HL226) w: HL226, 214 (week 16: w: HL207, 214 ) KO kennismaking met onderzoek van Zwet LA1 lineaire algebra 1 van Luijk Sn312 (week 36: C3) w: Sn 401, 402, 403 OP optica de Dood DS, week 2t/m 6: C3, w: HL 226, (week 2: HL226, 214, 207 ) opfris opfriscursus wiskunde van Gaans Sn 312 P presenteren & communiceren 1a Nog onbekend HL 214 PR programmeermethoden Kosters di C3, wo DS, w: Sn computerzalen Rino Rino trainging Rino HL226 A sp sterrenkunde practicum 1 Hoekstra HL 427 SRT speciale relativiteitstheorie Schalm DS, w: HL 226 WS wiskundige structuren Edixhoven Sn 312 1) Hoofdletters: verplicht vak. Kleine letters: niet voor iedereen verplicht. 2) af is verplicht voor WA 3) Dubbele studenten WN/WA moeten in groep 2a 58 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

59 Legenda tweede jaar Sterrenkunde afkorting activiteit organisatie plaats(w= werkcollege ) AN3NA 1) analyse 3 voor Natuurkunde en Sterrenkunde Kooman DS, w: Sn 401, 402 an4 2) (variatieruimte) analyse 4 de Jeu Sn 412 EM2 elektromagnetisme 2 Beenakker DS (week3: HL 226) w: HL 226 gnw (variatieruimte) Keerpunten in de geschiedenis van de natuurwetenschappen van Lunteren C3, tentamen C4/5? i informatie-lunch Linnartz OG 431 i SP 2 intro sterrenk. practicum 2 Deul HL 421 KM2 klassieke mechanica 2 Nienhuis DS, (week 42: HL 226) w: HL 226 ikr (variatieruimte) inleiding kansrekening den Hollander Sn 412, w: Sn 403, 405 LA2 lineaire algebra 2 De Smit DS (week 36: C3), w: Sn 174, 312, 402 MO modern sterrenkundig onderzoek Linnartz HL 427 (week 42: OG 431) PC1b/posters/pres MO presenteren & communiceren 1b nog onbekend HL 214 (posters in HL 407) QM1 quantummechanica 1 Orrit DS, w: HL 226 (week 50: HL 427 ) QM2 quantummechanica 2 Denteneer DS, w: HL 226 (week 17: HL 427 ) SP 2 sterrenkundig practicum 2 van der Werf HL 427 ST sterren Brown HL 427 STF1 statistische & thermische fysica 1 Frenken DS, w: HL 226 week 5: HL 207 UPB uitreiking propedeuse-bul Gerstel/Oosthoek DS 1) I.p.v. AN3NA kan ook AN3 gevolgd worden (zie rooster wiskunde), toelichting: zie studiegids. 2) AN3 is als voorkennis nodig (dus niet AN3NA). UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

60 Tweede jaar Sterrenkunde AN 3 NA KM 2 KM 2 AN 3 NA QM 1 datum MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG wk (ma) wk 36 sep 1 EM 2 KM 2 AN 3 NA?i Z LA 2 LA 2 KM EM 2 AN 3 NA KM 2 EM 2 AN 3 NA LA 2 LA 2 KM 2 MO EM 2 AN 3 NA EM 2 UPB KM 2 AN 3 NA LA 2 LA 2 MO EM 2 AN 3 NA KM 2 EM 2 AN 3 NA KM 2 AN 3 NA LA 2 LA 2 KM 2 MO EM 2 AN 3 NA EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 KM 2 Leidens Ontzet okt 6 EM 2 AN 3 NA KM 2 QM 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 KM 2 MO EM 2 AN 3 NA EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 V Z KM 2 PC1b MO Z EM 2 AN 3 NA T KM 2 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 MO nov 3 EM 2 AN 3 NA EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo EM 2 AN 3 NA QM 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo EM 2 AN 3 NA QM 1 b T KM 2 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo EM 2 AN 3 NA H KM 2 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo dec 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo z QM 1 T MO t QM jan 5 T LA 2 QM 1 i SP T AN 3NA QM 1 QM 1 STF 1 STF 1 V Z EM T EM 2 SP 2 STF STF 1 Rino QM 1 QM 1 ST ST STF UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

61 QM 2 STF 1 an 4 ikr STF 1 6 feb 2 STF 1 gnw QM 1 ikr ST QM 1 ST an 4 SP 2 an ikr STF 1 dies QM 1 ikr ST QM 1 ST an 4 STF 1 an ikr STF 1 gnw QM 1 QM 1 ikr ST QM 1 ST an 4 SP 2 an ikr STF 1 gnw ikr ST ST an 4 STF 1 an 4 V QM mrt 2 ikr gnw T QM 1 ikr ST ST an 4 SP 2 an ikr STF 1 gnw ikr QM 2 ST ST an 4 STF 1 an ikr STF 1 H EM 2 /gnw gnw QM 2 ikr ST ST an 4 SP 2 an H LA 2 H AN 3NA ikr gnw QM 2 ikr QM 2 ST ST an 4 STF apr 6 ikr STF 1 gnw ikr QM 2 an 4 SP 2 goede vrijdag e paasdag QM 2 H QM 1 ikr QM 2 an 4 STF 1 an ikr STF 1 gnw Z QM 2 T ST ikr QM 2 an 4 SP 2 an gnw koninginnedag mei 4 ikr STF 1 gnw bevrijdingsdag QM 2 PC1b an 4 STF 1 an ikr STF 1 gnw QM 2 SP 2 ikr QM 2 an 4 STF 1 an ikr gnw QM 2 ikr QM 2 hemelvaart hemelvaart gnw QM 2 H ST QM juni 1 2e pinksterdag V STF 1 QM 2 T STF 1 SP QM 2 QM T an V gnw V 4 gnw QM T gnw posters T ikr V QM 2 T QM aug 3 H EM el cid week H STF 1 H an 4 H QM 2 H ikr UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

62 Tweede jaar Sterrenkunde en Natuurkunde KM 2 AN 3 NA AN 3 NA 1 datum MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG wk (ma) wk 36 sep 1 EM 2 AN 3 NA KM 2 IN 3 KM 2 AN 3 NA?i i LV Z LA 2 LA 2 KM 2 1 LV 1 2 LV EM 2 AN 3 NA KM 2 EM 2 AN 3 NA 1 LV 2 LA 2 LA 2 KM 2 MO 2 LV EM 2 AN 3 NA EM 2 UPB KM 2 AN 3 NA 1 LV 3 LA 2 LA 2 MO 2 LV EM 2 AN 3 NA KM 2 EM 2 AN 3 NA KM 2 AN 3 NA 1 LV 4 LA 2 LA 2 KM 2 MO 1 LV EM 2 AN 3 NA EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 KM 2 Leidens Ontzet okt 6 EM 2 AN 3 NA KM 2 QM 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA 2 LV 4 LA 2 LA 2 KM 2 MO 2 LV EM 2 AN 3 NA 1 LV 5 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA 1 LV 5 LA 2 LA 2 V Z KM 2 PC1b MO Z 1 LV EM 2 AN 3 NA T KM 2 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 MO 2 LV nov 3 EM 2 AN 3 NA 2 LV 5 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo 2 LV EM 2 AN 3 NA QM 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo EM 2 AN 3 NA QM 1 b T KM 2 EM 2 AN 3 NA QM 1 LA 2 LA 2 pmo 1 pres LV EM 2 AN 3 NA H KM 2 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo 2 pres LV dec 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 EM 2 AN 3 NA QM 1 AN 3 NA LA 2 LA 2 pmo z QM 1 T MO t QM jan 5 T LA 2 IN 4 NOQM QM 1 i SP T AN 3NA QM 1 i QM 1 STF 1 STF 1 V Z EM T EM 2 NO SP 2 STF 1 NO STF 1 Rino QM 1 NO QM 1 ST ST STF 1 flp NO 5 62 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

63 ikr STF 1 ST an 4 an 4 flp z 6 feb 2 STF 1 NO NO /gnw QM 1 NO ikr ST QM 1 ST an 4 SP 2 an 4 flp NO ikr STF 1 dies QM 1 NO ikr ST QM 1 ST an 4 STF 1 an 4 flp NO ikr STF 1 NO NO /gnw QM 1 QM 1 NO ikr ST QM 1 ST an 4 SP 2 an 4 flp NO ikr STF 1 NO NO /gnw NO ikr ST ST an 4 STF 1 an 4 flp V QM mrt 2 ikr NO NO /gnw T QM 1 ikr ST ST an 4 SP 2 an 4 flp NO ikr STF 1 NO NO /gnw NO ikr QM 2 ST ST an 4 STF 1 an 4 flp NO ikr STF 1 H EM 2 /gnw gnw QM 2 NO ikr QM 2 ST ST an 4 SP 2 an 4 flp NO H LA 2 H AN 3NA NO NO /gnw QM 2 NO ikr QM 2 ST STF 1 an 4 flp NO apr 6 ikr STF 1 NO NO /gnw NO ikr QM 2 N PC1b an 4 SP 2 goede vrijdag e paasdag QM 2 H QM 1 ikr QM 2 pres NO an 4 STF 1 NO ikr STF 1 NO NO /gnw Z QM 2 T ST ikr QM 2 pres NO an 4 SP 2 an 4 flp NO gnw koninginnedag mei 4 ikr STF 1 NO NO /gnw bevrijdingsdag ikr QM 2 PC1b an 4 STF 1 an 4 flp NO ikr STF 1 NO NO /gnw QM 2 SP 2 ikr QM 2 pres NO an 4 STF 1 an 4 flp NO ikr STF 1 gnw QM 2 ikr QM 2 pres NO hemelvaart hemelvaart gnw QM 2 H ST QM 2 pres NO T flp juni 1 2e pinksterdag V STF 1 QM 2 T STF 1 SP QM 2 QM T an V gnw V 4 gnw QM 2 N posters T GNW A posters T ikr V QM 2 T QM aug 3 H EM el cid week H STF 1 H an 4 H QM 2 H ikr UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

64 Legenda tweede jaar Sterrenkunde en Natuurkunde afkorting activiteit organisatie plaats(w= werkcollege ) AN 3 NA 1) analyse 3 voor Natuurkunde en Sterrenkunde Kooman DS, w: Sn 401, 402 an 2) 4 (variatieruimte) analyse 4 de Jeu Sn 412 EM 2 elektromagnetisme 2 Beenakker DS (week3: HL 226) w: HL 226 flp fysica van levensprocessen(variatieruimte) van Noort DS (week 16: HL 226) gnw (variatieruimte) Keerpunten in de geschiedenis van de natuurwetenschappen van Lunteren C3, tentamen C4/5? i informatie-lunch Linnartz OG 431 i LV introductie LabVIEW Van Hecke DS IN 3,4 introductie 3 e, 4 e semester Jochemsen DS i NO intro natuurk. onderzoek Eliel DS i SP 2 intro sterrenk. practicum 2 Deul HL 421 KM 2 klassieke mechanica 2 Nienhuis DS, (week 42: HL 226) w: HL 226 ikr (variatieruimte sterrenkunde) inleiding kansrekening den Hollander Sn 412, w: Sn 403, 405 LA 2 lineaire algebra 2 De Smit DS (week 36: C3), w: Sn 174, 312, 402 LV 2 LabVIEW cursus van Hecke Bachelor Lab II, presentaties HL 214 MO modern sterrenkundig onderzoek Linnartz HL 427 (week 42: OG 431) NO natuurk. onderzoek Eliel diverse locaties PC1b/posters/pres NO/MO presenteren & communiceren 1b nog onbekend HL 214 (posters in HL 407) QM 1 quantummechanica 1 Orrit DS, w: HL 226 (week 50: HL 427 ) QM 2 quantummechanica 2 Denteneer DS, w: HL 226 (week 17: HL 427 ) SP 2 sterrenkundig practicum 2 van der Werf HL 427 ST sterren Brown HL 427 STF 1 statistische & thermische fysica 1 Frenken DS, w: HL 226 week 5: HL 207 UPB uitreiking propedeuse-bul Gerstel DS 1) I.p.v. AN 3NA kan ook AN 3 gevolgd worden (zie rooster wiskunde), toelichting: zie studiegids. 2) AN 3 is als voorkennis nodig (dus niet AN 3 NA). 64 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

65 Legenda derde jaar Sterrenkunde afkorting activiteit organisatie plaats (w = werkcollege ) amf (variatieruimte) atoom- en molecuulfysica Groenen DS (week 44,3 HL226), w : HL207 AW astronomische waarneemtechnieken 1 Brandl HL 427 BO bachelor onderzoek bijeenkomst Snellen OG 431 Cases* cases uit het bedrijfsleven Birrer fed (variatieruimte) fysica van elementaire deeltjes van Baal HL 207 w: HL207 gnw (variatieruimte) Keerpunten in de geschiedenis v/d natuurwetenschappen van Lunteren C3, tentamen C4/5 introductieweek onderzoek introductieweek bachelor onderzoek Deul HL 421 Mastervoorl. voorlichting master opleidingen Oosthoek HL 207 nm 1 (variatieruimte) numerieke methoden 1 Koren Sn 312 ps** (variatieruimte) planetary sciences Schrama, Vermersen, de Pater Delft*** SP stralingsprocessen Icke OG 431 SK sterrenstelsels en kosmologie Röttgering OG 431 stf 2 (variatieruimte) statistische en thermische fysica 2 Schiessel HL 207 SVR (variatieruimte) signaalverwerking en ruis Aartsma HL 207 SVR (variatieruimte) practicum SVR Aartsma Bachelor Laboratorium II SVR posters (variatieruimte) posterpresentatie SVR Aartsma HL 407 * Voor deze workshop moet je je aanmelden, informatie via website of Educatief Centrum ** Deze cursus kan alleen gevolgd worden met voorafgaande schriftelijke toestemming van de examencommissie *** Voor meer informatie zie Analyse 4: zie rooster 2e jaar UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

66 Derde jaar Sterrenkunde datum MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG wk (ma) wk 36 sep 1 Introductieweek onderzoek Sterrewacht Science Day svr stf 2 svr SK AW fed SP amf svr AW stf 2 SP BO SK 1 svr1 AW fed SP amf 2 svr1 svr AW stf 2 SP svr SK fed AW fed SP stf 2 svr stf 2 SP SK 1 svr2 fed SP amf 2 svr2 Leidens ontzet okt 6 AW stf 2 SP svr SK amf AW fed SP amf stf 2 svr AW stf 2 SP BO svr SK fed AW fed SP amf svr AW SP SK amf AW fed SP amf 1 svr3 2 svr AW stf 2 SP svr SK amf Z fed AW fed SP amf stf 2 svr nov 3 AW SP BO svr SK AW fed SP amf svr Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven AW stf 2 SP fed SK amf AW fed SP amf 1 svr AW stf 2 SP 1 svr4 SK AW fed 1 svr4 amf stf 2 1 svr dec 1 AW stf 2 SP BO fed SK amf AW fed 2 svr4 amf stf 2 2 svr AW stf 2 2 svr4 SK fed AW fed 2 svr4 amf stf AW stf 2 SP V fed SK amf T fed jan 5 T svr stf 2 V SP BO T SP posters svr stf 2 V amf Z stf 2 T amf stf 2 Rino stf UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

67 6 feb 2 nm1 gnw BO nm nm1 V stf 2 dies T stf 2 nm nm1 gnw nm nm1 gnw BO nm mrt 2 nm1 gnw H fed nm nm1 gnw banenmarkt nm nm1 gnw BO H svr nm nm1 gnw BO H SP nm apr 6 nm1 gnw H amf goede vrijdag e paasdag BO H stf 2 PS nm1 PS nm1 / Cases / gnw Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven PS nm1 PS Cases gnw BO koninginnedag mei 4 nm1 gnw bevrijdingsdag PS nm1 PS nm1 gnw Mastervoorl. PS nm1 PS nm1 gnw BO hemelvaartsdag hemelvaartsdag gnw PS PS juni 1 2e pinksterdag PS PS BO V gnw T gnw UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

68 Derde jaar Natuurkunde en Sterrenkunde VS V amf Z datum MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG wk (ma) wk 36 sep 1 A Introductieweek onderzoek Sterrewacht Science Day N SVR IN stf 2 N SVR A SK A AW fed A SP amf N SVR F&S AW stf 2 A SP A BO A SK 1 SVR1 AW fed SP amf 2 SVR1 SVR F&S AW stf 2 SP SVR A SK fed AW fed SP stf 2 F&S SVR stf 2 SP A SK 1 SVR2 fed SP amf 2 SVR2 Leidens ontzet okt 6 AW stf 2 SP SVR A SK amf AW fed SP amf stf 2 SVR F&S AW stf 2 SP A BO SVR A SK fed AW fed SP amf VS F&S SVR AW SP A SK amf AW fed SP amf 1 SVR3 VS F&S 2 SVR AW stf 2 SP SVR A SK amf Z fed AW fed SP amf stf 2 VS F&S SVR nov 3 AW SP A BO SVR A SK AW fed SP amf VS VS F&S SVR Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven AW stf 2 SP fed A SK amf AW fed SP amf VS VS F&S 1 SVR AW stf 2 SP 1 SVR4 A SK AW fed 1 SVR4 amf VS stf 2 VS F&S 1 SVR dec 1 AW stf 2 SP A BO fed A SK amf AW fed 2 SVR4 amf VS stf 2 VS 2 SVR AW stf 2 2 SVR4 A SK fed AW fed 2 SVR4 amf VS stf 2 VS AW stf 2 SP V fed A SK amf T fed jan 5 T SVR VS IN 6 N OBO VS N OBO stf 2 V SP N OBO A BO T SP posters SVR stf 2 N OBO stf 2 N OBO VS T amf VS N OBO stf 2 Rino N OBO VS stf 2 VS N OBO 5 68 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

69 6 feb 2 nm1 gnw N OBO A BO N OBO N OBO VS N OBO VS nm1 N OBO nm1 V stf 2 dies N OBO T stf 2 VS N OBO nm1 N OBO nm1 gnw nm nm1 V VS gnw A BO T VS Begin Bachelor Onderz. nm mrt 2 nm1 gnw H fed nm nm1 gnw banenmarkt nm nm1 gnw A BO H SVR nm nm1 gnw A BO H SP nm apr 6 nm1 gnw H amf goede vrijdag e paasdag A BO H stf 2 ps nm1 ps nm1 / Cases / gnw Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven Cases uit het bedrijfsleven ps nm1 ps Cases gnw A BO koninginnedag mei 4 nm1 gnw bevrijdingsdag ps nm1 ps nm1 gnw Mastervoorl. H VS ps nm1 ps nm1 gnw A BO hemelvaartsdag hemelvaartsdag gnw ps ps juni 1 2e pinksterdag ps ps A BO V gnw T GNW UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

70 Legenda derde jaar Natuurkunde en Sterrenkunde afkorting activiteit organisatie plaats (w = werkcollege ) amf (variatieruimte) atoom- en molecuulfysica Groenen DS (week 44,3 HL226), w : HL207 AW astronomische waarneemtechnieken 1 Brandl HL 427 BO bachelor onderzoek bijeenkomst Snellen OG 431 Cases 1) cases uit het bedrijfsleven Birrer F&S fysica en samenleving Völker HL 207 fed (variatieruimte) fysica van elementaire deeltjes Van Baal HL 207 w: HL207 gnw (variatieruimte) Keerpunten in de geschiedenis v/d natuurwetenschappen van Lunteren C3, tentamen C4/5 IN 5 IN 6 introductie 5 e en 6 e semester Jochemsen HL 207 introductieweek onderzoek introductieweek bachelor onderzoek Deul HL 421 Mastervoorl. voorlichting master opleidingen Gerstel/Oosthoek HL 207 nm 1 (variatieruimte A) numerieke methoden 1 Koren Sn 312 OBO oriëntatie bachelor onderzoek Gerstel Zie website ps 2) Schrama, (variatieruimte) planetary sciences Delft 3) Vermersen, de SP stralingsprocessen Icke OG 431 SK sterrenstelsels en kosmologie Röttgering OG 431 stf 2 (variatieruimte) statistische en thermische fysica 2 Schiessel HL 207 SVR signaalverwerking en ruis Aartsma HL 207 SVR practicum SVR Aartsma Bachelor Laboratorium II SVR posters posterpresentatie SVR Aartsma HL 407 VS fysica van de vaste stof Jochemsen HL 207 1) Voor deze workshop moet je je aanmelden, informatie via website of Educatief Centrum 2) Deze cursus kan alleen gevolgd worden met voorafgaande schriftelijke toestemming van de examencommissie 3) Voor meer informatie zie Analyse 4: zie rooster 2e jaar 70 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

71 Tentamens en hertentamens propedeuse A, N, A/N, A/W, N/W /2009 datum tijd vak docent plaats 2 soort 3 ma 20 okt Analyse 1 van Gaans/Hille WI toets do 23 okt Lineaire Algebra 1 Kooman/van Luijk WI toets ma 3 nov Speciale Relativiteitstheorie Schalm HL T ma 8 dec Optica de Dood HL toets do 11 dec Speciale Relativiteitstheorie Schalm HL H do 18 dec Lineaire Algebra 1 Kooman/van Luijk WI T ma 5 jan Programmeermethoden Kosters WI T ma 12 jan Analyse 1 van Gaans/Hille WI T do 22 jan Wiskundige Structuren Edixhoven WI T ma 26 jan Inleiding Astrofysica Israel HL T di 17 feb Optica de Dood HL T di 24 feb Inleiding Astrofysica Israel HL H di 10 mrt 9-11 Analyse 2 Kooman/van Gaans WI toets di 17 mrt Optica de Dood HL H ma 23 mrt Analyse 1 van Gaans/Hille WI H do 26 mrt Lineaire Algebra 1 Kooman/van Luijk WI H vr 27 mrt Programmeermethoden Kosters WI H do 28 mei Fysica van levensprocessen van Noort HL T do 4 juni Wiskundige Structuren Edixhoven WI H ma 8 juni Klassieke Mechanica 1 Nienhuis HL T do 11 juni Algebra 1 Stevenhagen WI T do 18 juni Analyse 2 Kooman/van Gaans WI T ma 22 juni Gesch. Natuurwetensch. van Lunteren G C4/5 T do 25 juni Inleiding Kansrekening den Hollander WI T ma 29 juni Elektromagnetisme 1 Aarts HL T ma 3 aug Programmeermethoden Kosters WI H di 4 aug Klassieke Mechanica 1 Nienhuis HL H wo 5 aug Wiskundige Structuren Edixhoven WI H vr 7 aug Elektromagnetisme 1 Aarts HL H ma 17 aug Analyse 2 Kooman/van Gaans WI H/ H toets di 18 aug Analyse 1 van Gaans/Hille WI H wo 19 aug Algebra 1 Stevenhagen WI H do 20 aug Lineaire Algebra 1 Kooman/van Luijk WI H vrij 21 aug Inleiding Kansrekening den Hollander WI H 1 Voor tentamen roosters andere propedeuse-combinaties overleg met studieadviseur 2 WI = Snellius gebouw (wiskunde); HL = Huygens Lab 226 (+214, evt +204/207); G = Gorlaeus 3 T = schriftelijk tentamen; H = schriftelijk hertentamen UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

72 Tentamens en hertentamens 2 e jaar A, N, A/N en N/W 2008/2009 datum tijd vak docent plaats 1 soort 2 ma 27 okt Klassieke Mechanica 2 Nienhuis HL T ma 24 nov Klassieke Mechanica 2 Nienhuis HL H vr 12 dec Modern Sterrenk. Onderzoek Linnartz HL T vr 12 dec Algebra 2 Lenstra WI T wo 17 dec Besliskunde 1 Kallenberg WI T do 18 dec Quantummechanica 1 Orrit HL toets di 6 jan Lineaire Algebra 2 de Smit WI T ma 12 jan Analyse 3 Rottschäfer WI T ma 12 jan Analyse 3 NA Kooman WI T ma 19 jan Elektromagnetisme 2 Beenakker HL T do 22 jan Inleiding statistiek van Zwet WI T do 29 jan Besliskunde 1 Kallenberg WI H vr 20 feb Algebra 2 Lenstra WI H di 3 mrt Quantummechanica 1 Orrit HL T ma 16 mrt Elektromagnetisme 2 Beenakker HL H di 24 mrt Lineaire Algebra 2 de Smit WI H wo 25 mrt Inleiding statistiek van Zwet WI H do 26 mrt Analyse 3 Rottschäfer WI H do 26 mrt Analyse 3 NA Kooman WI H di 14 apr Quantummechanica 1 Orrit HL H di 21 apr Sterren Brown HL T di 26 mei Sterren Brown HL H do 28 mei Fysica van levensprocessen van Noort HL T do 4 juni Statist. & thermische fysica 1 Frenken HL T do 4 juni Topologie Taelman Wi T ma 8 juni Algebra 3 de Smit WI T ma 15 juni Analyse 4 de Jeu WI T ma 22 juni Gesch. Natuurwetensch. van Lunteren G C4/5 T do 25 juni Inleiding kansrekening den Hollander WI T wo 1 juli Quantummechanica 2 Denteneer HL T ma 3 aug Algebra 3 de Smit WI H vr 7 aug Electromagnetisme 2 Beenakker HL H ma 17 aug Statist. & thermische fysica 1 Frenken WI H ma 17 aug Topologie Taelman WI H wo 19 aug Analyse 4 de Jeu WI H do 20 aug Quantummechanica 2 Denteneer HL H vr 21 aug Inleiding kansrekening den Hollander WI H overige tentamens op afspraak met de docent 1 WI = Snellius gebouw (wiskunde), HL = Huygens Lab 226 (evt ook 214); G = Gorleaus 2 T = schriftelijk tentamen; H = schriftelijk hertentamen 72 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

73 Tentamens en hertentamens 3 e jaar A en N 2008/2009 datum tijd vak docent plaats 1 soort 2 vr 19 dec Fys. v. Elementaire Deeltjes van Baal T ma 5 jan Signaalverwerking en ruis Aartsma HL T wo 14 jan Stralingsprocessen Icke HL T do 22 jan Atoom- en molecuulfysica Groenen WI T wo 11 feb Statist. & thermische fysica 2 Schiessel HL T wo 25 feb Fysica van de vaste stof Jochemsen HL T wo 4 mrt Fys. v. Elementaire Deeltjes van Baal HL H wo 18 mrt Signaalverwerking en ruis Aartsma HL H wo 1 apr Stralingsprocessen Icke HL H wo 8 apr Atoom- en molecuulfysica Groenen HL H do 16 apr Statist. & thermische fysica 2 Schiessel HL H wo 13 mei Fysica van de vaste stof Jochemsen HL H ma 22 juni Gesch. Natuurwetensch. van Lunteren G C4/5 T Overige tentamens op afspraak met de docent 1 HL = Huygens Lab 226 (evt ook 214); G = Gorleaus 2 T = schriftelijk tentamen; H = schriftelijk hertentamen UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/

74 Universiteitskalender Studiejaar 2008/2009 Ma 11/08 t/m Vr 15/08 El Cid introductieweek Leiden (stad) Vr 03/10 Leidens Ontzet VRIJ Zo 19/10 Wetenschapsdag Universiteit Leiden Za 25/10 Studiefestival Pieterskerk Vr 21/11 en Za 22/11 Open Dagen Universiteit Leiden Ma 22/12 t/m Vr 02/01 Kerstvakantie VRIJ Ma 09/02 Dies Natalis (vanaf 13:00) Universiteit Leiden Wo 11/03 Bètabanenmarkt Gorlaeus Laboratoria Za 14/03 Studiefestival Pieterskerk Vr 10/04 t/m Ma 13/04 Pasen VRIJ Vr 17/04 en Za 18/04 Open Dagen Universiteit Leiden Do 30/04 Koninginnedag VRIJ Di 05/05 Bevrijdingsdag VRIJ Do 21/05 Hemelvaartsdag VRIJ Zo 31/05 t/m Ma 01/06 Pinksteren VRIJ 74 UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/2009

75 Plattegrond Faculteitsterrein Bereikbaarheid vanaf Centraal Station Leiden: - lopend: 20 minuten - bus 57 richting Lisse/Hoofddorp, halte Snellius - bus 43 richting Den Haag, halte Universiteitsterrein Snellius - bus 32 of 35 richting Katwijk, halte Transferium A44 - bus 232 richting Noordwijk, halte Transferium A44 Huygens Laboratorium Oort Gebouw, Kamerling Onnes Laboratorium Leiden Valkenurg Katwijk Noordwijk Gorlaeus Laboratoria UNIVERSITEIT LEIDEN STERRENKUNDE 2008/