Opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde Studiegids

Transcriptie

1 Opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde Studiegids Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde

2 juli 2002 Opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde Niels Bohrweg 2 NL RA Leiden studadv@phys.leidenuniv.nl WWW De actuele informatie uit deze gids en nog veel meer belangrijke zaken rond opleiding en onderzoek van de Leidse Natuur- en Sterrenkunde is te vinden op internet: Een aparte website voor studiegidsen van de Universiteit Leiden start op 1 september 2002:

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde 7 Bachelor 7 Vooropleiding 8 Het programma voor de propedeuse 8 Tentamens 10 Studiebegeleiding 11 Het Studiebegeleidingsplan voor de propedeuse 11 Propedeutisch examen 14 Slaagregeling voor het propedeutisch-examen natuur- en sterrenkunde 14 Na de propedeuse: 15 Het vervolg van de bachelor opleidingen. 15 Bachelor programma natuurkunde: jaar 2 en 3 15 Introductie natuurkundig onderzoek 15 Natuurwetenschappelijk onderzoek, samenleving en bedrijfsleven 16 Bachelor programma sterrenkunde: jaar 2 en Bachelor examen algemeen 17 Slaagregeling Bachelor examen Sterrenkunde resp. Natuurkunde 17 Bachelor mogelijkheden in tabelvorm 17 Tabel 1 1e jaar Bachelor, Propedeuse programma Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) 18 Tabel 2 2e jaar Bachelor Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) 18 Tabel 3 3e jaar Bachelor Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) 19 Tabel 4 Variatieruimte Bachelor 2e en 3e jaar Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) 19 Tabel 5a 1e jaar Bachelor programma-combinaties 20 Tabel 5b 2e jaar Bachelor programma-combinaties 21 Tabel 5c 3e jaar Bachelor programma-combinaties 22 Tabel 6 Variatieruimte Bachelor N/A in 2e en 3e jaar 23 Tabel 6 Variatieruimte Bachelor N/A in 2e en 3e jaar 23 Tabel 7 Variatieruimte Bachelor W/A in 2e en 3e jaar 23 Tabel 8 Keuzevakken Wiskunde in Bachelor W/A 23 Tabel 9 Keuzecolleges tbv doctoraal en master examen Master opleiding Natuurkunde 25 Onderzoek Natuurkunde in het eerste jaar 25 Keuzevakken Natuurkunde 26 Varianten in het tweede jaar Natuurkunde 26 Onderzoeksprojecten Leidse natuurkunde 27 Astronomy Master programme 29 Het Doctoraal Sterrenkunde 29 Algemeen 29 Studiebegeleiding 30

4 De indeling van de doctorale fase 30 Het kernpakket 31 Overgangsprogramma Doctoraal Sterrenkunde 31 De keuzevakken Sterrenkunde 33 Het sterrenkundig onderzoek 33 Sterrenkundig Klein Onderzoek 34 Sterrenkundig Groot Onderzoek 34 Varianten op het 4e en 5e jaar 35 Slaagregeling Doctoraal examen Sterrenkunde resp. Natuurkunde 36 Afstudeervarianten 37 Science Based Business 37 Programma Science Based Business 38 Communicatie-Educatie variant De CE-variant Algemeen 39 Stagemogelijkheden CE-variant Algemeen: De CE-variant voor leraren 40 Het postdoctorale leraartraject aan het ICLON 41 Mogelijkheden voor studenten die vóór september 1999 met een vijfjarige studie zijn aangevangen. 41 Opleidingsmogelijkheden na het Doctoraal Examen Sterrenkunde of Natuurkunde 42 De opleiding tot sterrenkundig onderzoeker 42 De opleiding tot natuurkundig onderzoeker 43 Algemeen: organisatie en opleiding 44 Bureau Onderwijsbelangen Natuur- en Sterrenkunde 44 Studiebegeleiding 45 Opleidingscommissies 45 OC natuurkunde 46 OC sterrenkunde 46 Onderwijsevaluaties 46 Examencommissies 47 Onderwijs- en examenregeling (OER) 5-jarige opleiding Natuurkunde en Sterrenkunde 47 Aanmelding voor het doctoraal of bachelor examen 48 Bibliotheek 49 De Leidsche Flesch 49 Mededelingenblad 50 Medezeggenschap in de faculteit 51 Faculteitsraad 51 Beta-Banenmarkt 52 Een deel van je opleiding in het buitenland 53 Expertisecentrum Internationalisering, Communicatie en Studenten (ICS) 54 Het Leids studiesysteem met Bindend Studieadvies 56 Studentenstatuut 57 Leids Universiteits Fonds 58

5 Onderwijs- en examenregeling 59 Deel I - Bacheloropleiding 59 Vooropleidingseisen 73 Beschrijvingen van colleges en practica (zie internet) 75 College-, tentamen- en examenroosters Jaarindeling 75 Rooster Propedeuse Natuurkunde en Sterrenkunde 77 Rooster Dubbele Propedeuses Wiskunde + Natuurkunde/Sterrenkunde 79 Rooster Natuurkunde 2e jaar 81 Rooster Sterrenkunde 2e jaar 83 Rooster Natuurkunde, 3e jaar 85 Rooster Sterrenkunde 3e jaar 87 Tentamenrooster propedeuse Natuurkunde en Sterrenkunde 89 Tentamenrooster Sterrenkunde en Natuurkunde, 2e en 3e jaar 90 Examenroosters Rooster Propedeuse examens Natuurkunde en Sterrenkunde 91 Rooster Bachelor examen Natuurkunde en Sterrenkunde 91 Rooster Doctoraal examens Natuurkunde en Sterrenkunde 91 Docenten, practicumleiders en studieadviseurs 93 Management, ondersteunende diensten, enz. 96

6

7 Opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde Bachelor Vanaf september 2002 is bij de opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde het Bachelor-Master systeem ingevoerd. Dat betekent dat de beginnende student zich voor een bachelor opleiding (BSc) inschrijft. Die opleiding duurt drie jaar. Na het behalen van het bachelor diploma kiest de student voor een master opleiding (MSc) die twee jaar duurt. Het master diploma is equivalent met het oude doctoraal diploma. Voor wie in 2001 is gestart met de opleiding Natuurkunde of Sterrenkunde kan het programma volgen als hierna omschreven. Voor derde- en ouderejaars studenten (aangekomen in 2000 of eerder) volgen in beginsel de programma s zoals beschreven in de studiegids van hun jaar van aankomst. Er kan gekozen worden voor verschillende varianten van de bachelor opleidingen. Ten eerste de opleidingen Natuurkunde (N) of Sterrenkunde (A*) Daarnaast worden twee combinaties van major en minor richtingen aangeboden, te weten: Major Natuurkunde met minor Scheikunde (N/s*) of Major Natuurkunde met minor Life Science and Technology (N/lst). Deze bachelor-varianten omvattten evenveel ects-punten als de major opleidingen. Voor studenten die meer willen en kunnen, zijn er een aantal dubbele bachelor gedefinieerd. Dat zijn: Natuuurkunde en Sterrenkunde (N/A*) Natuurkunde en Wiskunde (W/N) Sterrenkunde en Wiskunde (A/W*) N.B. Deze combinaties zijn een stuk zwaarder dan de normale bachelor. In 2002 wordt ook de mogelijkheid geboden voor een dubbele propedeuse Natuurkunde en Informatica (N/I) en Sterrenkunde en Informatica (A/I). In de loop van dit collegejaar zal worden nagegaan of het wenselijk is ook hiervan een volledig dubbel BSc-programma te maken. * De letter A staat voor Astronomie, en voorkomt daarmee verwarring met de S van Scheikunde. Het eerste jaar van alle bachelor opleidingen wordt afgesloten met het propedeuse examen. Na het propedeutisch examen in een dubbele bachelor opleiding kan ook gekozen worden voor voortzetting van de studie in een gewone (enkele) bachelor in één van de genoemde opleidingen.

8 Vooropleiding Toegang tot de opleidingen Natuurkunde of Sterrenkunde hebben zij die een VWO-einddiploma bezitten met het profiel Natuur & Techniek of Natuur & Gezondheid, beide met wiskunde B 1 en 2. Daarnaast is voldoende beheersing van de Engelse taal vereist omdat leerboeken en vakliteratuur merendeels in het Engels zijn gesteld. Wie niet voldoet aan de randvoorwaarden van het VWO-diploma of met de opleiding wil beginnen met een afwijkend diploma, dient zich te melden bij één van de studieadviseurs; voor natuurkunde: mw.drs. J.C. Bloembergen-Blom, tel , of dr. G. Nieuwenhuys, tel , studadv@phys.leidenuniv.nl; voor sterrenkunde: dr. P. van der Werf, tel , pvdwerf@strw.leidenuniv.nl. Na een persoonlijk toelatingsonderzoek ( colloquium doctum ) kan men zich, op grond van een positief advies, inschrijven bij de opleiding. Ook met een buitenlands diploma is het wenselijk voor de start van het jaar te spreken met de studieadviseur. Naast de wettelijk vereiste vooropleiding spelen geschiktheidseisen voor het verloop van de studie een overwegende rol. Voor studenten sterrenkunde en natuurkunde geldt in het algemeen dat uit de VWO-resultaten duidelijke aanleg moet blijken voor de wiskunde en de natuurwetenschappelijke vakken, en dat men het nodige studietempo moet willen opbrengen. Wie overweegt een major/minor combinatie te kiezen wordt aangeraden daarover advies in te winnen bij de studieadviseur. Ook bij de keuze voor een dubbele bachelor is overleg met de studieadviseur noodzakelijk. Het programma voor de propedeuse Een volledig overzicht van de programma s voor de propedeuses Natuurkunde (N) respectievelijk de propedeuse Sterrenkunde (A) wordt gegeven in tabel 1. De programma s van de propedeuse voor de diverse combinaties zijn te vinden in tabel 5a [1] De overeenkomst tussen de programma s is zeer groot, en in de regel kunnen studenten zonder aanvullend werk wisselen van programma na de propedeuse. Ects-punten In de tabel wordt de zwaarte van elk examenonderdeel, bestaande uit college-, werkgroep- en/of practicumuren, tijd voor het maken van opgaven en verslagen en voor het voorbereiden en afleggen van de tentamens, uitgedrukt in studiepunten volgens het European Credit Transfer System (ects-punten). De vermelde aantallen ects-punten zijn richtgetallen voor de relatieve zwaarte van de vakken ten opzichte van elkaar; voltooide examenonderdelen worden volgens deze norm gehonoreerd. Een ects-punt komt overeen met 28 uren studie, de werkelijke studietijd zal echter voor verschillende studenten uiteen lopen. Vast programma en keuzevakken van de major-richtingen Het gemeenschappelijk programma van de Natuurkunde (N) en de Sterrenkunde (A) betreft de vakken uit de wiskunde en de informatica en vijf natuurkundevakken. In het programma voor Natuurkunde is ruimte voor een keuze ter nadere oriëntatie op de verdere mogelijkheden tijdens de opleiding. Hiervoor worden vier colleges aangeboden: Inleiding astrofysica, Fysica van levensprocessen, Fysica van moderne technologie en Het levend Heelal. Natuurkundestudenten worden geacht in één van deze vakken tentamen af te leggen. De keuzevakken worden niet gelijktijdig gegeven om de studenten in staat te stellen meer keuzevakken te volgen alvorens een keuze te maken aan welk vak zij de voorkeur geven om tentamen in te doen. Bovendien kan één van deze vakken ook worden opgevoerd als variabel vak in het tweede of derde jaar. Voor sterrenkundestudenten bestaat minder keuzemogelijkheid; zij dienen het college Inleiding astrofysica te volgen. Practische vaardigheden Met de experimentele vaardigheden die horen bij een opleiding tot natuurkundige of sterrenkundige wordt in het najaar kennisgemaakt op het Propedeutisch Natuurkundig Practicum dat door beide groepen studenten wordt gevolgd. In het voorjaar wordt onderscheid gemaakt. Natuurkundigen volgen dan een aanvullend deel van het Propedeutisch Natuurkunde Practicum. De sterrenkundestudenten volgen in het voorjaar het Sterrenkundig Practicum 1 als voorbereiding op het toekomstig werk als astronoom. Inzet De eerstejaarsprogramma s van 60 ects voldoen aan de eis die de wet aan de propedeuse stelt en betekenen voor studenten reeds vanaf begin september een volle werkweek. Wie zich als student inschrijft voor de propedeuse natuurkunde of sterrenkunde, wordt geacht het onderwijs te volgen, de practica te doen en de tentamens af te leggen.

9 De student neemt daardoor deel aan het propedeutisch examen. Aan het einde van het eerste jaar wordt van iedere student beoordeeld of aan de eisen van het propedeutisch examen is voldaan. Aanpassing programma Alle genoemde programma s zijn door de examencommissies goedgekeurd. Afwijkende programma s zijn ook mogelijk, maar slechts met schriftelijke toestemming van de examencommissie. Voor nadere informatie en overleg kan men terecht bij de studieadviseur. Rooster en tentamens De gelijkmatige verdeling van de studielast wordt bevorderd door tentamens, colleges en practica over het studiejaar te spreiden. Er is geen collegevrije periode voorafgaand aan tentamens omdat de voorbereiding voor de tentamens niet kan worden uitgesteld tot de laatste week. Om echter de laatste voorbereidingen optimaal te laten verlopen wordt wel gezorgd voor ongeveer vier roostervrije middagen vlak voor een tentamen. In de laatste week voor een tentamen moeten de andere colleges en werkcolleges volgens het rooster dus gewoon gevolgd worden; als men dat niet doet zal een achterstand ontstaan die aan het eind van het collegejaar te groot zal blijken om in te halen. Tentamens Beoordeling Voor ieder examenonderdeel is een docent aangewezen die verantwoordelijk is voor het onderwijs en de beoordeling via een tentamen of andere toetsing. Beoordelingen worden met een cijfer van 1 tot 10 gehonoreerd. Halve cijfers zijn toegestaan, behalve de 5,5. Een cijfer 6 of hoger geldt als voldoende, het cijfer 5 als bijna voldoende en de cijfers 4,5 en lager als onvoldoenden. Uitslagen De uitslagen worden bekendgemaakt door de docent via een uitslaglijst, of in het geval van een mondeling tentamen via een tentamenkaart die bij het Bureau Onderwijsbelangen Natuur- en Sterrenkunde verkrijgbaar is. Daar zijn ook de uitslaglijsten te raadplegen en het nagekeken werk op te halen. Naderhand ontvangt iedere student een tentamenkaart als bewijs van deelname en beoordeling. Deze tentamenkaart dient zorgvuldig te worden bewaard. Bij de aanvraag van een examen dienen de betreffende kaarten te worden getoond. Deeltentamens De tentamens over de stof van een college kunnen worden afgelegd na elk collegeblok. In een aantal gevallen gaat dat om deeltentamens; na het tweede deeltentamen wordt dan het eindcijfer op grond van de deeltentamens vastgesteld. In het rooster worden alle (deel)tentamens vermeld; de preciese regelingen m.b.t. de deeltentamens en de stof die daarvoor dient te worden bestudeerd worden door de betreffende docenten tijdens het college nader bekendgemaakt. Opgaven en uitwerkingen van recente tentamens zijn bij het Bureau Onderwijsbelangen Natuur- en sterrenkunde verkrijgbaar. Soms is het wenselijk dat studenten zich tevoren melden. Via de prikborden en worden studenten daarvan op de hoogte gesteld. Zeker in het geval van keuzevakken of vakken die worden aangeboden bij een andere opleiding is het raadzaam dat studenten zich melden bij het betreffende onderwijsbureau. Herkansing Voor de meeste tentamens wordt in de loop van het jaar één mogelijkheid tot herkansen geboden. Voor deze herkansingen wordt geen extra voorbereidingstijd in het rooster vrijgemaakt. Zij verstoren dus het normale studieritme. Het verdient daarom aanbeveling ervoor te zorgen dat hiervan zo weinig mogelijk gebruikgemaakt hoeft te worden. Indien studenten een tweede herkansingsmogelijkheid voor een tentamen nodig hebben om de studie in het gewenste tempo voort te kunnen zetten, zal de studieadviseur de docent om zo n extra herkansingsmogelijkheid verzoeken. De docenten zullen akkoord gaan als ze de indruk hebben dat de betrokken student een redelijke kans op succes heeft. De laatste herkansingen van het studiejaar worden in augustus gegeven. De ervaring leert dat het deelnemen aan meer dan twee herkansingen binnen één week de kans van slagen voor ieder van deze tentamens vermindert. De slaagregeling is te vinden aan het eind van dit hoofdstuk. Studiebegeleiding

10 Studieadviseur voor de studenten Natuurkunde zijn mw.drs. J.C. Bloembergen-Blom en dr. G.J. Nieuwenhuys (Huygens Laboratorium, kr. 304, tel ). De eerstejaars Sterrenkunde worden begeleid door de studieadviseur juniore studenten bij de sterrenkunde: dr. P. van der Werf (Oort-gebouw, kr.565 tel ). Met alle eerstejaars studenten wordt voor de start van de studie, bij voorkeur in augustus, een kennismakingsgesprek gevoerd. Het Studiebegeleidingsplan voor de propedeuse Bindend studieadvies Aan de Universiteit Leiden wordt gewerkt met het Leids Studiesysteem. De belangrijkste consequentie van dit systeem is dat iedere student in Leiden aan het eind van zijn of haar eerste jaar een bindend advies krijgt over het vervolg van de studie. Verder verplicht het Leids Studiesysteem studenten en docenten tot een uitgebreide samenwerking met als doel de beste resultaten te bereiken. Mentoraat Een mentorsysteem staat bij de begeleiding op een belangrijke plaats. De mentorgroepen bestaan uit een of twee uit de studievereniging De Leidsche Flesch afkomstige ouderejaars studenten, en een tiental studenten. De mentorgroepen staan onder leiding van een docent. Gesprekken in de mentorgroepen hebben tot doel de band tussen studenten en docent/opleiding te verstevigen en om elkaar te helpen een juiste werkhouding te bereiken zodat het hoge studietempo dat vanaf september noodzakelijk is, wordt gerealiseerd zonder onnodige vertraging. Naast het ontwikkelen van de juiste studiehouding is het gewenst om in een vroeg stadium een nadere oriëntatie op de natuurkunde of de sterrenkunde mogelijk te maken. Daartoe wordt in het eerste jaar een Kaleidoscoop Natuur- en sterrenkunde verzorgd. Voor de studenten die een dubbele propedeuse doen, worden vanuit beide opleidingen mentoren aangewezen. De voornaamste bij het Leids Studiesysteem betrokken instanties en personen, naast de studenten, zijn: studieadviseur propedeuse, mentoren, docenten, studievereniging De Leidsche Flesch, Bureau Onderwijsbelangen en de examencommissie. In geval van ernstige problemen, bijvoorbeeld bij ziekte, kan een studentendecaan (in studentencentrum Plexus) een belangrijke rol vervullen. Het beoogde tijdschema voor de verschillende activiteiten is als volgt: 14 augustus Vooraanmelding bij de faculteit in de ELCID-week. Kennismaking met de studieadviseur; informatie over het curriculum; afspraak maken voor kennismakingsgesprek in de laatste weken van augustus, of eventueel de eerste week van september. Alle vooraanmelders, in het bijzonder zij die niet op deze dag aanwezig waren, krijgen een brief met een uitnodiging voor het kennismakingsgesprek, en voor de "eerste dag": maandag 2 september. Later aanmelden is niet aan te raden en kan alleen na overleg met de studieadviseur. eind augustus / begin september Kennismakingsgesprekken. maandag 2 september Eerste colleges. Introductiemiddag. Kennismaking met De Leidsche Flesch. Indeling en kennismaking mentorgroepen en mentoren september Eerstejaarsweekend De Leidsche Flesch. begin november De resultaten van de eerste tentamens/deeltentamens en de practica worden onder meer in de mentorgroepen besproken. In enkele gevallen zal een individueel gesprek met de studieadviseur noodzakelijk zijn. januari Het eerste studieadvies wordt geformuleerd op grond van de resultaten voor de tentamens/toetsen rond de

11 jaarwisseling en de practica. In geval van een negatief advies wordt dat door de studieadviseur gegeven en met de student persoonlijk besproken. Het wordt ook schriftelijk vastgelegd. Een belangrijke rol bij dit advies spelen de behaalde ects-punten. Om de gedachten te bepalen: de grens tussen een positief en een negatief advies ligt bij 50% van de maximaal te behalen ects-punten waarbij ook wordt gekeken naar deeltentamens en practica. Uiteraard mogen naast ects-punten ook andere zaken meetellen en vanzelfsprekend wordt er ook met de persoonlijke omstandigheden van de student rekening gehouden. Benadrukt wordt dat een negatief januari-advies nog niet betekent dat de student moet stoppen met de studie; in veel gevallen zal er echter veel harder gewerkt moeten worden. Overigens kunnen studenten tot 1 februari stoppen met de studie zonder "terugbetalingsgevolgen" voor hun beurs en ook het BSA is dan niet van toepassing. Dit moet dan wel tijdig, zeker vóór 1 februari worden doorgegeven bij de Centrale Studentenadministratie, Studentencentrum Plexus, Kaiserstraat 25, Leiden. april Na diverse hertentamens wordt nagegaan of er meetbare resultaten liggen voor wat betreft de studenten die zich in de gevarenzone bevinden. Zo nodig worden de resultaten besproken met de studieadviseur. juni Er wordt een tweede studieadvies geformuleerd en indien nodig weer op dezelfde wijze met de student besproken. In dat laatste geval zal dan de vraag centraal staan welke keuzes moeten worden gemaakt om een negatief eindadvies te voorkomen. augustus Hertentamens voor vrijwel alle propedeuse vakken. Eind augustus. Tijdens een vergadering van de Examencommissie waarbij ook de studieadviseur en de docentmentoren aanwezig zijn, worden de studieadviezen vastgesteld. Dit is het Bindend StudieAdvies (BSA). De examencommissie gaat uit van de volgende richtlijn: I. 60 ects-punten van het propedeutisch programma behaald; geslaagd voor het propedeutisch examen. Advies: positief, studie voortzetten. II ects-punten van het propedeutisch programma behaald. Advies: positief, studie voortzetten met deelname aan het 2e-jaars programma. Overleg met de studieadviseur om de lacunes van het 1e-jaars programma in te halen. III. 29 ects-punten of minder van het propedeutisch programma behaald. Advies: negatief. De examencommissie verbindt aan dit advies een afwijzing, als bedoeld in artikel 7.9 van de WHW. Verdere studie aan de Universiteit Leiden in de opleiding Sterrenkunde of Natuurkunde is niet mogelijk. De Examencommissie kan ook andere factoren, zoals persoonlijke omstandigheden die zijn aangemeld bij de studentendecaan van het ICS, meewegen bij het advies. Het advies wordt schriftelijk verstrekt, en voor zover mogelijk mondeling door de studieadviseur aan de student toegelicht. Om de prestatiebeurs voor dit studiejaar veilig te stellen moeten overigens ook minimaal 30 ects-punten behaald zijn. Propedeutisch examen Als alle tentamens van het eerste jaar met goed gevolg zijn afgelegd en de practica zijn voltooid kan de propedeusebul worden uitgereikt. De examen-commissie doet hiervan bericht aan de betrokken studenten via het Bureau Onderwijsbelangen. De data van de bul-uitreiking (4x per jaar) zijn te vinden bij de college-, tentamen- en examenroosters, elders in deze gids. Wie in de loop van het jaar de propedeuse afrondt, wordt verzocht zich drie weken voor de uitreikingsdatum te melden bij het Bureau Onderwijsbelangen. Het propedeuse examen is geen voorwaarde voor het volgen van het vervolg van de bachelor opleiding.

12 Slaagregeling voor het propedeutisch-examen natuurkunde, respectievelijk sterrenkunde De examinandus heeft het propedeutisch-examen met goed gevolg afgelegd indien de examencommissie heeft vastgesteld dat, met inachtneming van het hierondergestelde, voor niet meer dan drie tentamens het cijfer 5 is behaald en de overige tentamens zijn beoordeeld met het cijfer 6 of hoger. De drie tentamens waarvoor het cijfer 5 kan worden gecompenseerd zijn: maximaal twee tentamens voor de vakken Analyse 1, Analyse 2, Lineaire algebra 1 of Programmeermethoden; één tentamen voor de natuurkunde-vakken Optica, Klassieke mechanica 1, Elektromagnetisme 1 of Speciale relativiteitstheorie. Voorwaarde daarbij is dat het gewogen gemiddelde ( = gemiddelde, gewogen met de omvang in ects-punten) voor alle onderdelen van de propedeuse tenminste 6,0 bedraagt.

13 Na de propedeuse: Het vervolg van de bachelor opleidingen. Bachelor programma natuurkunde: jaar 2 en 3 De Bachelor opleiding is een voorbereiding op de masterstudie. De opleiding zorgt voor de noodzakelijke basiskennis en geeft een orientatie op de verschillende masteropleidingen. De basis wordt gelegd door de vakken en practica in tabel 1, 2 en 3 (zie na aan het eind van dit hoofdstuk). In tabel 2 en 3 staan de vakken vermeld voor respectievelijk het tweede en derde jaar major natuurkunde (N) en sterrenkunde (A). Voor de combinaties wordt verwezen naar tabel 5b en 5c[2]. In de tabel komt de term "variabel" voor het eerst voor. Bedoeld is dat de student deze studiepunten zelf, in overleg met de studieadviseur, kan invullen door een keuze te maken uit de vakken die deel uitmaken van de "variatieruimte" voor de betreffende opleiding. Zie de tabellen 4, 7 en 8. Introductie natuurkundig onderzoek De orientatie op het onderzoek begint in januari van het derde studiejaar. Alle onderzoeksgroepen waar stage kan worden gelopen, verzorgen dan een presentatie gedurende de Introductie onderzoeksgroepen. De eerste deelname aan het experimentele werk op het laboratorium vindt plaats door middel van pre-stages. Studenten moeten aan twee pre-stages deelnemen, een derde is optioneel. Het is - per pre-stage - de bedoeling dat twee studenten gedurende een periode van twee weken een onderzoek verrichten bij een van de experimentele werkgroepen. Voor de pre-stages dient men zich in te schrijven op het Bureau Onderwijsbelangen, kamer 303. Daarna volgt het bachelor onderzoek. Gedurende een periode van 13 weken volgt men stage in een van de werkgroepen. In die periode wordt onderzoek verricht en wordt daarover schriftelijk of mondeling gerapporteerd. De keuze van een werkgroep waar het bachelor onderzoek wordt verricht maakt de student - in overleg met de studieadviseur - aan de hand van de introductie en en de ervaringen tijdens de pre-stages. Registratie Om een goede studievoortgang te waarborgen dient bij de start van elke stage een formulier te worden ingevuld met de start- en beoogde einddatum. Aan de achterkant van het formulier is ruimte voor een gespecificeerde beoordeling, tussentijds en aan het einde van de stage. Het formulier heeft een registrerende functie in het kader van de veiligheid in het laboratorium; er dient dus altijd een afschrift aanwezig te zijn bij Bureau Onderwijsbelangen!

14 Natuurwetenschappelijk onderzoek, samenleving en bedrijfsleven De orientatie op de meer maatschappelijk gerichte mastervarianten geschiedt door middel van de faculteitsbreed gegeven vakken : Geschiedenis van de natuurwetenschappen Grondslagen van de natuurwetenschappen Leren, presenteren en communiceren Wetenschap en samenleving Het onderdeel Wetenschap en samenleving is een onderdeel van het verplichte curriculum. Het bestaat uit een lezingenreeks en een inleiding op de cursus Science Based Business. Naast het verplicht volgen van de lezingen heeft een student de keuze tussen de workshop Cases uit het bedrijfsleven óf een afsluitende opdracht, bv in de vorm van een essay, geïnspireerd door één van de onderwerpen uit de lezingenreeks. Het vak Leren, presenteren en communiceren is een noodzakelijke voorbereiding en een orientatie voor de Communicatieve-Educatieve afstudeervariant. Bachelor programma sterrenkunde: jaar 2 en 3. In het tweede jaar en derde jaar van het bachelor programma worden de benodigde basisvakken van de natuurkunde en wiskunde verder aangevuld. Bovendien komt de sterrenkunde steeds nadrukkelijker op de voorgrond: In het tweede jaar komt de sterrenkunde aan bod in de colleges Melkweg, en Modern Sterrenkundig Onderzoek. In deze laatste cursus maken de studenten zichzelf bekend met een vakgebied van eigen keuze, en bestuderen de literatuur zelfstandig. Het sterrenkundig practicum 2 maakt de studenten bekend met computer ondersteund onderzoek. De student heeft in beide jaren enige keuzevrijheid in colleges. Dit staat aangegeven als variabel in de overzichtstabellen 2 en 3. Elk jaar dienen 8 studiepunten behaald te worden uit de lijst van goedgekeurde colleges weergegeven in tabel 4. Studenten wordt gevraagd om hun keuze te bepalen in overleg met de studieadviseur. Het derde jaar bestaat voornamelijk uit geavanceerde sterrenkundige colleges, en het Bachelor onderzoek, dat in het laatste semester valt. Dit onderzoek rondt het Bachelor programma af, en is de eerste gelegenheid voor de studenten om zelfstandig origineel onderzoek uit te voeren. Het wordt in groepen van twee uitgevoerd. De studenten zullen kunnen werken met de nieuwste waarnemingen van moderne telescopen (bijvoorbeeld Very Large Telescope, Hubble Space Telescope), of theoretisch onderzoek kunnen doen. Dit onderzoek wordt individueel begeleid door stafleden van de sterrewacht. Het ligt in de verwachting dat dit onderzoek een half jaar zal duren, aangezien de tijdsbesteding rond de 50% zal liggen. Tenslotte schrijft iedere student een verslag, en houdt een korte mondelinge voordracht. Bachelor examen algemeen Als de student het tweede en derde jaar heeft afgerond, en heeft voldaan aan de slaagregeling, kan het bachelor examen worden afgelegd. Daartoe zullen per jaar drie data beschikbaar zijn. Het bachelor diploma is een voorwaarde voor het starten van een master opleiding. Slaagregeling Bachelor examen Sterrenkunde, respectievelijk Natuurkunde De examinandus heeft aan de eisen voor het afleggen van het Bachelor examen Natuurkunde, respectievelijk Sterrenkunde voldaan indien de examencommissie voor het betreffende examen heeft vastgesteld dat alle vereiste tentamens, practica en overige onderdelen zijn beoordeeld met het cijfer 6 of hoger en voor niet meer dan twee tentamens het cijfer 5 is behaald, en het gewogen gemiddelde van alle onderdelen tenminste 6,0 bedraagt, onverminderd het bepaalde in de Regels en Richtlijnen voor de Tentamens en Examens in de Sterrenkunde, respectievelijk Natuurkunde. In deze regeling wordt met het gewogen gemiddelde verstaan het gemiddelde, gewogen met de omvang in ects-

15 punten. Bachelor mogelijkheden in tabelvorm Op de volgende bladzijden staan de tabellen afgedrukt van de bachelor opleidingen bij Natuurkunde en Sterrenkunde, inclusief de dubbele propedeuses en de major-minor combinaties.

16 Tabel 1 1e jaar Bachelor, Propedeuse programma Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) Tabel 1 ects N A Analyse Analyse Lineaire algebra Programmeermethoden 6 6 Elektromagnetisme Kaleidoscoop Ntk en Stk 1 1 Klassieke mechanica Natuurkundig practicum, propedeuse 7 4 Presenteren en communiceren 1a 2 2 Optica 4 4 Speciale relativiteitstheorie 3 3 Keuzevak 4 Inleiding astrofysica 4 Sterrenkundig practicum 1 3 Totaal Tabel 2 2e jaar Bachelor Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) Tabel 2 ects N A Analyse 3 (nieuwe stijl) 7 7 Kansrekening en statistiek voor stk 4 Lineaire algebra Elektromagnetisme Klassieke mechanica Natuurkundig practicum, tweedejaars 10 Presenteren en communiceren 1b 1 1 Quantummechanica Quantummechanica Statistische en thermische fysica 1 7 Melkweg 4 Modern sterrenkundig onderzoek 4 Sterrenkundig practicum 2 5 Variabel 8 8 totaal 60 60

17 Tabel 3 ects N A Numerieke wiskunde 1 6 Analoge signaalverwerking 6 Fysica van de vaste stof 6 Natuurwetenschap en samenleving 3 Natuurkundig onderzoek, bachelor 18 Pre-stages (2 onderwerpen) 6 Statistische en thermische fysica 1 7 Astronomische waarneemtechnieken 6 Sterren 5 Sterrenkundig onderzoek, bachelor 18 Sterrenstelsels en kosmologie 5 Stralingsprocessen 5 Keuzevak 4 Variabel 17 8 totaal Tabel 3 3e jaar Bachelor Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) Tabel 4 Variatieruimte Bachelor 2e en 3e jaar Natuurkunde (N) en Sterrenkunde (A) Tabel 4 ects N A Analyse 4 (nieuwe stijl) 6 6 Atoom- en molecuulfysica 6 6 Fysica van elementaire deeltjes 4 4 Fysica van levensprocessen* 4 Fysica van moderne technologie* 4 4 Inleiding astrofysica* 4 Levend Heelal* 4 4 Pre-stage extra 3 Statistische en thermische fysica 1 7 Statistische en thermische fysica * voorzover niet reeds opgevoerd in de propedeuse

18 Tabel 5a 1e jaar Bachelor programma-combinaties Tabel 5a ects N/s N/lst* N/A W/N W/A N/I** A/I** Vaste onderdelen Analyse Analyse Lineaire algebra Programmeermethoden Speciale relativiteitstheorie Optica Klassieke mechanica Elektromagnetisme Kaleidoscoop Ntk en Stk Natuurkundig practicum Presenteren en communiceren 1a Variabel Inleiding astrofysica Sterrenkundig practicum Algebra Caleidoscoop wiskunde 6 6 Kansrekening en statistiek Inleiding wiskunde 4 4 Analyse, mondeling 3 Digitale technieken 7 7 Fundamentele informatica 6 6 Algoritmiek 7 7 Databases 7 7 Logica 5 5 Scheikunde 6 Biochemie 1 3 Organische chemie 1 4 Biochemie practicum 3 Organisch chemisch practicum 3 totaal * LST minor wordt nader bekendgemaakt ** alleen als dubbele propedeuse aangeboden

19 Tabel 5b 2e jaar Bachelor programma-combinaties Tabel 5b ects N/s N/lst* N/A W/N W/A Analyse 3 (nieuwe stijl) Analyse 4 (nieuwe stijl) 6 6 Kansrekening en statistiek voor stk 4 Lineaire algebra Elektromagnetisme Klassieke mechanica Natuurkunde practicum, tweedejaar Presenteren en communiceren 1b Quantummechanica Quantummechanica Statistische en thermische fysica Melkweg 4 4 Modern sterrenkundig onderzoek 4 4 Sterrenkundig practicum uit Variatieruimte** Anorganische chemie 1 4 Anorganisch chemisch practicum 1 3 Algebra Algebra 3 of Topologie 6 6 Discrete wiskunde 5 5 Kansrekening en statistiek Leren, Presenteren en Communiceren / 3 2 Seminarium Numerieke wiskunde totaal * LST minor wordt nader bekendgemaakt ** zie voor variatieruimte voor NA tabel 6 en WA tabel 7

20 Tabel 5c 3e jaar Bachelor programma-combinaties Tabel 5c ects N/s N/lst* N/A W/N W/A Analoge signaalverwerking Fysica van de vaste stof Natuurwetenschap en samenleving Pre-stages (2 onderwerpen) Statistische en thermische fysica Natuurkundig onderzoek, bachelor **** Wiskundig onderzoek, bachelor **** 18 Sterrenkundig onderzoek, bachelor uit Variatieruimte* Fysische chemie 2 4 Keuzevak uit de wiskunde 1*** Keuzevak uit de wiskunde 2*** Keuzevak uit de wiskunde 3*** Numerieke wiskunde 1 6 Astronomische waarneemtechnieken 1 6 Sterren 5 5 Sterrenstelsels en kosmologie 5 5 Sterrenkunde presentatie 4 Stralingsprocessen 5 totaal * LST minor wordt nader bekendgemaakt ** zie voor variatieruimte voor NA tabel 6, en WA tabel 7 *** zie voor keuzevakken tabel 8 **** Naar keuze 20 ects-punten Wiskunde + 8 ects-punten Natuurkunde of 20 ects-punten Natuurkunde + 8 ects-punten Wiskunde In het Onderzoek natuurkunde c.q. wiskunde in de bachelorfase is inbegrepen scriptie en voordracht.