De St. Johannes de Doperkerk en de Oosteindse geloofsgemeenschap in de nabije toekomst Toekomstplan kerkplek St. Johannes de Doper

Transcriptie

1 De St. Johannes de Doperkerk en de Oosteindse geloofsgemeenschap in de nabije toekomst Toekomstplan kerkplek St. Johannes de Doper Coördinatoren van de Stl. Johannes de Doperkerk en Werkgroep "Behoud de kerk Oosteind" september

2 Inhoudsopgave: 1. Inleiding blz Verwachte effecten kerksluiting blz. 4 Landelijke ervaringen Enquête Kerkplek Oosteind 3. Doelstelling blz Vitaliteit kerkplek St. Johannes de Doper blz. 6 Huidige activiteiten o Liturgische vieringen o Relatie dorp kerk o Relatie school kerk o Inzet vrijwilligers Uitbreiding/verdieping activiteiten o Wensen voor het pastorale team/het parochiebestuur o Wat de kerkplek St. Johannes de Doper de Catharinaparochie te bieden heeft 5. Onroerend goed blz Financiën blz.10 Opbrengsten o Kerkbijdrage o Mogelijke verhoging opbrengsten Kosten 7. Conclusies blz. 12 Bijlage: 1. Vragen van het parochiebestuur 2. Inzet vrijwilligers 3. Financieel overzicht kerkplek Oosteind 4. Kostenraming onderhoud Kerkgebouw 2

3 1. Inleiding In het voorjaar van 2013 is door het bestuur van de Catharinaparochie aangekondigd, dat in de komende jaren 5 van de 7 kerkgebouwen moeten sluiten. Ook de kerk in Oosteind zal volgens deze plannen per 2017 sluiten. Gebleken is dat een groot aantal mensen in Oosteind deze plannen niet wenselijk vindt. Na vele kritische geluiden uit Oosteind en de rest van de Catharinaparochie heeft het parochiebestuur van de Catharinaparochie eind 2013 besloten dat er een pas op de plaats wordt gemaakt. Aan de verschillende kerkplekken is gevraagd om een plan op te stellen. Hierin moeten de mogelijkheden en eventuele bedreigingen voor de verschillende parochiekernen naar voren komen. Het parochiebestuur heeft de kerkplekken een aantal vragen gesteld, die zij met hun plan moeten proberen te beantwoorden (zie bijlage 1). Dit toekomstplan is tot stand gekomen door inzet van de coördinatoren van de St. Johannes de Doperkerk en de werkgroep Toekomst Kerk Oosteind. Zij hebben hiervoor samengewerkt en hebben gebruik gemaakt van de inbreng van een aantal betrokken leden van de Oosteindse (kerk)gemeenschap. 3

4 2. Verwachte effecten kerksluiting Landelijke ervaringen Vanuit de ervaringen bij kerksluitingen in andere parochies is er al veel bekend van de effecten van een kerksluiting. Reëel te verwachten effecten kerksluiting: Afhaken van een groot deel praktiserende gelovigen. Verliezen van gemeenschapsgevoel, bezieling, verbondenheid. Lokale gemeenschappen gaan kiezen voor een eigen weg. Wellicht buiten de RKkerk. Verdampen van de kerkbijdrage. Een terugval naar ca. 20% van de oorspronkelijke bijdrage. Terugval in inkomsten sneller dan kostenbesparing. Vicieuze cirkel met uiteindelijk verdwijnen van de Catharinaparochie. Om bovenstaande effecten te vermijden is het van belang om een aantal kritische punten te borgen. Stel lokale geloofsgemeenschap centraal: Lokale geloofsgemeenschappen vormen het fundament van de Nederlandse RKkerk. Stimuleren en (re)vitaliseren van lokale geloofsgemeenschappen. Belangrijke rol van vrijwilligers, lekenvoorgangers en pastoraal werkenden. Eigen juridische status, zeggenschap over eigendommen. Priesters komen op verzoek naar de geloofsgemeenschappen. Leg het onderhoud en de exploitatie kerkgebouw bij de geloofsgemeenschap zelf neer. Enquête Kerkplek Oosteind Naar aanleiding van de toekomstplannen van de Catharinaparochie is er in augustus 2013 een enquête gehouden. De enquête is gehouden onder alle huishoudens van Oosteind en onder mensen buiten Oosteind, die de afgelopen jaren de kerk in Oosteind via de jaarlijkse kerkbijdrage hebben gesteund. Er zijn 224 formulieren ingeleverd. Uitgaande van bijna 500 verspreide vragenlijsten heeft 46 procent gereageerd. Uit de enquête komt een aantal duidelijke conclusies naar voren: De overgrote meerderheid (82%) wil dat de kerk in Oosteind openblijft voor de weekendvieringen, uitvaarten jubileumvieringen. 75 procent van de reacties geeft aan dat ze niet van plan zijn om het kerkbezoek vanuit Oosteind naar Oosterhout te verplaatsen. 82 procent van de reacties geeft aan dat ze na een sluiting van de kerk in Oosteind niet meer zal bijdragen aan de kerkbalans. De belangrijkste reden is het gebrek aan verbondenheid. Er is een grote steun (75%) voor het initiatief tot vorming van een stichting om de kerk en de liturgie in Oosteind te behouden. Deze steun bestaat naast veelal een financiële steun, ook vaak uit het aanbieden van vrijwilligerswerk. Daarnaast is er ook gevraagd naar andere ideeën om de kerk te behouden. Regelmatig kwamen hierbij het mogelijk maken van concerten, tentoonstellingen e.d. naar voren. Hierbij wordt er naar een multifunctioneel gebruik gestreefd. 4

5 3. Doelstelling Coördinatoren en Werkgroep "Behoud de kerk Oosteind" hebben de volgende doelstelling: Het openhouden van de St. Johannes de Doperkerk van Oosteind met behoud van liturgie. Deze doelstelling komt voort uit onze behoefte tot behoud van het geloof in de gemeenschap. In onze parochie Oosteind is een duidelijke en sterke sociale samenhang. Mensen kennen elkaar, ontmoeten elkaar in plaatselijke verenigingen. Dat zijn kostbare ontmoetingspunten. In een kerkgemeenschap zoals Oosteind lopen er nog dunne lijntjes naar school, jongeren en gezinnen. Dat gevoel van bij elkaar horen, de sociale samenhang, wordt gemist in de samenvoeging van alle parochies in Oosterhout. Er ontstaat een gevoel van afstand en vervreemding. Voor het behoud van de kerk is het bijeenhouden van de geloofsgemeenschap in Oosteind van essentieel belang. Hiervoor zijn investeringen in de vorm van tijd door een pastoraal werker of een priester van belang. Beoogde doelgroepen zijn de jeugd, ouderen/zieken en mensen in moeilijke omstandigheden. Het is van belang om structureel contact te organiseren tussen de kerk en de katholieke school. Dit kan bijvoorbeeld door een aantal uren per maand voor de school te reserveren. Daarnaast zijn gesprekken of huisbezoeken bij ouderen/zieken en mensen in moeilijke omstandigheden belangrijk om een ondersteunende rol te kunnen vervullen. 5

6 4. Vitaliteit kerkplek St. Johannes de Doper Huidige activiteiten (per ) Liturgische vieringen De normale weekendviering vindt op zaterdagavond plaats. Aantal kerkgangers: gemiddeld 60 personen. De liturgische vieringen worden afwisselend ondersteund door het herenkoor (9 personen, organist en dirigent) en het dameskoor (18 personen, organist en dirigente). Op de eerste zaterdag van de maand is het na de viering gezamenlijk koffie drinken in de pastorie. Gezinsvieringen vinden 5 keer per jaar plaats in samenwerking met de voorganger, het kinderkoor (13 kinderen, 2 dirigenten en toetsenist) en werkgroep gezinsvieringen en school. Gemiddeld 125 personen aanwezig. Bij de gezinsviering op kerstavond (19.00 uur) zijn gemiddeld 200 personen aanwezig. Bijzondere vieringen: de kerstviering op kerstavond om uur (gemiddeld 360 personen aanwezig), de viering op Eerste Kerstdag om uur (gemiddeld 60 personen aanwezig), de carnavalsviering (gemiddeld 80 personen aanwezig), de Paasviering op Eerste Paasdag (gemiddeld 80 personen aanwezig), de Allerzielenviering (gemiddeld 220 personen aanwezig) Diensten ter gelegenheid van een speciale gelegenheid: doop (gemiddeld 5 kinderen per jaar), vormsel (gemiddeld 8 kinderen per jaar). In 2014 wordt de vormselviering voor het tweede jaar in deze kerk gehouden, huwelijk (gemiddeld 2 per jaar), jubilea (gemiddeld 4 per jaar), uitvaart (gemiddeld 10 per jaar). De uitvaart willen we extra benadrukken: de generatie van huidige kerkbezoekers wil vanuit de eigen kerk begraven worden. De kerk heeft hier een belangrijke pastorale zorg te bieden. Relatie dorp kerk Dorpsgemeenschap en kerkgemeenschap lopen in elkaar over. Er is een grote betrokkenheid op elkaar. Voorbeelden zijn de carnavalsvieringen, het driekoningen zingen door basisschoolleerlingen, een tentoonstelling van de Heemkundekring in de kerk, opening en afsluiting van het schooljaar. Relatie school kerk De St. Jan school heeft contact met de vertegenwoordigers van de parochiekern wat betreft kerkbezoekjes, zoals met Kerst een bezoek brengen aan de kerststal of een herderstocht in de pastorietuin, de kruisweg uitleggen, een tentoonstelling van kunstwerkjes door de kinderen in de kerk, een speurtocht met kerkelijke vragen en opdrachten. De kinderen komen 3 à 4 maal per jaar in de kerk. Inzet vrijwilligers In bijlage 2 is een overzicht van de inzet van vrijwilligers opgenomen. Uiteraard zijn er meerdere vrijwilligers die twee of meer taken vervullen. Het totaal aantal vrijwilligers (uitgezonderd de ad hoc vrijwilligers) bedraagt 122. De leeftijdsopbouw is als volgt: 7 t/m 12 jaar: t/m 18 jaar: 3 19 t/m 30 jaar: 2 31 t/m 40 jaar: 2 41 t/m 50 jaar: 7 51 t/m 60 jaar: t/m 70 jaar: t/m 80 jaar: 32 6

7 81 jaar en ouder: 16 Uitbreiding/verdieping activiteiten Intensivering van de contacten met (de kinderen van) de basisschool door het regelmatig bezoeken van de school door een parochievertegenwoordiger. Hierbij kan aandacht zijn voor (de thematiek van) de gezinsvieringen. Afscheidsviering van groep 8 aan het einde van het schooljaar, voor de kinderen van groep 8 met ouders en andere belangstellenden, onder schooltijd. Vergroten van de aantrekkingskracht van de gezinsvieringen door de kinderen meer bij het gebeuren te betrekken en op school meer aandacht te besteden aan de uitnodiging. Knutselmiddagen organiseren (door de kinderkerk of de coördinatoren). Buurtverenigingen vragen om 1 maal per jaar iets te doen in de kerk op het gebied van bezinning en inspiratie. De Mariakapel dagelijks openstellen. Mensen uitnodigen voor een lunch om te spreken over bezinning en inspiratie. Aandacht voor zieken en ouderen en anderen die behoefte hebben aan aandacht vanuit de parochiegemeenschap. Communie rondbrengen bij personen die niet meer zelf naar de kerk kunnen komen. Overwogen wordt om een steunstichting te vormen: mensen die afhaken bij de actie kerkbalans kunnen er hierdoor misschien weer bij betrokken worden. De inkomsten zullen dan besteed worden voor eigen kerk, maar ook aan de pastorale diensten die afgenomen worden. Binding met een nabije kerk is voor mensen belangrijk. Een andere mogelijkheid voor het creëren van meer betrokkenheid met de kerk kan worden bereikt door te zoeken naar mogelijkheden voor multifunctioneel gebruik van het kerkgebouw. Hierdoor kan meer binding met de Oosteindse gemeenschap worden bereikt. De kerk kan dan een ontmoetingsplaats zijn voor verschillende gelegenheden. Anderzijds kunnen op deze wijze meer opbrengsten worden gegenereerd. Wensen voor het pastorale team/het parochiebestuur Pastoraat van de nabijheid, je gekend voelen. Een aanspreekpunt vanuit het pastorale team, voor volwassenen maar zeker ook voor de schoolkinderen en -jeugd. Duidelijkheid en structuur, ook op financieel vlak. Er is behoefte aan zorg en nazorg. Zorg en ondersteuning op het persoonlijke vlak. Uitbreiding van het aantal diensten met een witte donderdagviering, een paaswake en een pinksterviering zou zeer gewaardeerd worden. Evenals de mogelijkheid om af en toe, bv. tweemaandelijks, een zondagsviering te mogen houden. Meer ruimte krijgen voor eigen vormgeving van activiteiten, vieringen e.d. Niet snijden in het aantal vieringen van de kerkplek zolang het lukt om voldoende voorgangers te vinden. Blijven organiseren van gespreksavonden voor de kerkplekken, waarin verschillende onderwerpen besproken worden. Wat de kerkplek St. Johannes de Doper de Catharinaparochie te bieden heeft Een plek waar iedereen welkom is en kan deelnemen aan de activiteiten van de kerkplek. Een dorpse kerkplek die door de kleinschaligheid vertrouwd kan aanvoelen voor mensen uit andere kerkplekken, m.n. de andere kerkdorpen. Een zeer sfeervol kerkgebouw dat plaats biedt aan 350 personen en dus voor diverse grote en kleine gelegenheden geschikt is. Een kerkgebouw dat in goede staat verkeert en de komende jaren weinig onderhoud vraagt. 7

8 Gezamenlijk met andere kerkplekken nieuwe en bestaande activiteiten ontwikkelen en organiseren. Een relatief hoge opbrengst van de actie Kerkbalans. Een aantal jonge vrijwilligers. Inzet om centrale voorbereidingen voor vieringen te doen, die decentraal gegeven worden. Ogen en oren in de gemeenschap die het pastoresteam kunnen informeren over het wel en wee van de parochianen. De vrijwilligers van onze kerkplek ondersteunen het pastoresteam bij vieringen en andere activiteiten. Gratis parkeermogelijkheden bij de kerk. 8

9 5. Onroerend goed Uit de rapportages van de monumentenwacht en restauratiebedrijf Nico de Bont blijkt dat het kerkgebouw een goede staat van onderhoud heeft. Van groot achterstallig onderhoud is geen sprake. Een eigen waarneming met bouwkundige blik ondersteunt deze constatering. Door jaarlijks de nodige preventieve onderhoudswerken te blijven uitvoeren, wordt groot onderhoud nog vele jaren voorkomen. Tevens zal er jaarlijks een bedrag gereserveerd moeten worden voor het eventueel komend groot onderhoud en/of het opvangen van tegenvallers. Er kunnen in de toekomst middelen nodig zijn om het extra onderhoud of verbeteringen aan het gebouw of de ruimte er omheen te realiseren. Uit het verleden en het heden blijkt dat er vanuit de dorpsgemeenschap een forse bijdrage kan komen. Hetzij door een financiële bijdrage hetzij door vrijwilligerswerk. Mede door de goede staat van onderhoud van het kerkgebouw zorgt het openhouden voor weinig financiële problemen. Betreffende de pastorie wordt door de coördinatoren een apart plan opgesteld. 9

10 6. Financiën Opbrengsten: Uit de gehouden enquête in Oosteind blijkt dat wanneer de kerk voor Oosteind als kerk behouden blijft men bereid is de kerkbijdrage in stand te houden. Voor het bestuur van de Catharinaparochie is dit een duidelijk signaal dat voor het behoud van inkomsten het sluiten van de kerk niet de juiste weg is. Ook de opbrengsten van het collectegeld en eventuele giften blijven significant hoger wanneer de kerk in Oosteind operationeel blijft. Er is duidelijk naar voren gekomen dat men bereid is meer bij te dragen, wanneer de bijdragen ook daadwerkelijk aan de kerk en de geloofsgemeenschap in Oosteind besteed worden. In een bijlage bij dit plan is een begroting van de verwachte toekomstige situatie opgenomen (bijlage 3). Opbrengsten zijn onder te verdelen in de volgende onderdelen: Kerkbijdrage (kerkbalans) Plaatsengeld Stipendia Huwelijken, uitvaarten, doopvieringen, communievieringen e.d. Opbrengsten kaarsen en offerblokken. Grafrechten Schenkingen Eventueel huuropbrengst pastorie (op basis van een commerciële huurprijs), deze zijn in de begroting buiten beschouwing gelaten. Er zijn ook investeringen en kosten noodzakelijk. Opbrengsten uit multifunctioneel gebruik, deze zijn naar verwachting in de eerst komende jaren beperkt van omvang. Kerkbijdrage De kerkbijdrage is de afgelopen drie jaar zo goed als op het zelfde niveau gebleven. In 2014 is er door de coördinatoren duidelijk naar voren gebracht dat men bezig is om een plan te maken om de kerkplek in Oosteind de komende jaren nog te behouden. Gevraagd is aan de mensen om dit nog een kans te geven en hier ook rekening mee te houden m.b.t. de kerkbijdrage. Ondanks het gepresenteerde plan om de kerkplek in Oosteind te sluiten is de kerkbijdrage vooralsnog op het zelfde niveau als de voorgaande jaren gebleven. Hieronder is een tabel die de hoogte van de kerkbijdrage van de afgelopen 3 jaar weergeeft. Ook is per jaar een percentage gegeven waarin de kerkbijdrage per leeftijdsgroep wordt aangegeven. Kerkbijdrage Bedrag gesplitst per leeftijdsgroep Jaar % 1% 6% 36% 57% % 1% 7% 28% 63% % 2% 4% 28% 65% 10

11 Mogelijke verhoging opbrengsten Door de kerk een duidelijkere plek binnen de Oosteindse gemeenschap te geven, zal het kerkbezoek toenemen en daarmee de inkomsten uit collectes (en mogelijk de actie Kerkbalans). Huuropbrengsten door de kerk te promoten als plek voor huwelijksvoltrekkingen, uitvaarten en herdenkingen, voor kunst- of filosofiegroepen, voor concerten van verschillende muziekstijlen Rondleidingen in de kerk organiseren voor belangstellenden, georganiseerd door de heemkundekring Oosteind. Door het dagelijks openstellen van de Mariakapel wordt er meer kaarsengeld ontvangen. Huuropbrengsten van de pastorie verhogen door een marktconforme huurprijs te vragen. Andere optie is herbestemming van de pastorie: er komen steeds concretere gedachten voor een zorgcentrum in de pastorie, voor de mensen van de Oosteindse gemeenschap. Kosten: De Onderhoudskosten kerkgebouw zijn relatief beperkt. Jaren lang is er, en nu nog, de vinger aan de pols houden betreffende het noodzakelijk onderhoud. Ook heeft het kerkgebouw een relatief onderhoudsarme ontwerp. Dit heeft er voor gezorgd dat er geen groot achterstallig onderhoud is aan het kerkgebouw. Door ons is een kostenraming opgesteld, mede gebaseerd op de rapportage van de Monumenten Wacht, voor het onderhoud van het kerkgebouw (bijlage 4). De grootste kostenpost is personele inzet. Voor een efficiënte inzet van middelen is het van belang om werkzaamheden zoveel mogelijk door de inzet van vrijwilligers te laten plaatsvinden. Dit kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door veel voorbereidend werk in de afstemming met school te laten uitvoeren door vrijwilligers. Ook meer gebruik maken van vrijwillige voorgangers. 11

12 7. Conclusies Het bovenstaande laat zien dat de kerkplek St. Johannes de Doper te Oosteind een vitale geloofsgemeenschap is waarbij het kerkgebouw noodzakelijk is. Zonder dit gebouw zal de kerkplek haar hart verliezen. De leden van de kerkplek realiseren zich dat kerk zijn niet in een gebouw zit, maar binnen onze dorpsgemeenschap is het een zeer belangrijk middel om te komen tot geloofsbeleving. Wanneer de huidige inkomsten op peil gehouden kunnen worden zal buiten de te maken onderhoudskosten en reserveringskosten nog een significant bedrag beschikbaar zijn voor het houden van diensten en vieringen. Dit in tegenstelling tot de te verwachten bijdrage vanuit Oosteind naar de Catharinaparochie bij een sluiting van de kerk in Oosteind. Er wordt gedacht aan het oprichten van een steunstichting, met als doel zoveel mogelijk middelen te genereren om in te kunnen zetten voor het behoud van de kerk in Oosteind. Mensen uit Oosteind willen graag dat het kerkgebouw open blijft en gebruikt wordt als kerk. Ze zijn bereid daarvoor gelden te doneren. Voor de oprichting van een steunstichting is nodig: een notariële akte (het doel van de stichting moet hierin duidelijk aangegeven worden), een bestuur van 3 personen, toestemming van de belastingdienst (zodat de schenking fiscaal aftrekbaar wordt) en inschrijving bij de Kamer van Koophandel. 12

13 Coördinatoren van de St. Johannes de Doperkerk Louis Claassen Anny van Dongen Wil Ligtvoet Mieke Verdaasdonk Werkgroep "Behoud kerk Oosteind" Claude van Dongen Pacco van Dongen Ton van Oijen Joke Schoenmakers 13

14 Bijlage 1. Vragen van het parochiebestuur Het parochiebestuur wil in het vitaliteitsplan antwoord op de volgende vragen: Heeft uw kern de vitaliteit (jongere) mensen aan te trekken om deze vrijwilligerstaken in uw kern toekomstbestendig te maken? Waaruit blijkt dat? Heeft uw kern de vitaliteit jongere mensen aan te trekken voor vrijwilligerstaken op het gebied van liturgie (vieren), catechese (leren), diaconie (dienen) of andere door ons geloof geïnspireerde activiteiten in uw kern? En waaruit blijkt dat? Welke initiatieven zijn er om deze taken toekomstbestendig te laten zijn? Hoe lukt het om deelname vanuit uw kern aan huidige activiteiten op peil te houden en verder te verhogen? Wat heeft uw parochiekern de Catharinaparochie te bieden? En wat verwacht u dat de Catharinaparochie u biedt? Waar ligt uw kracht? Wat kunt u vanuit uw kern bijdragen aan de opbouw van de Catharinaparochie als één gemeenschap die samenkomt om te vieren, te leren en te dienen? Wat kunt u doen om de inkomsten van uw kern te verhogen? Wat kunt u doen om de uitgaven te verlagen? 14

15 Bijlage 2. Inzet vrijwilligers Onderstaande lijst geeft een overzicht van de inzet van vrijwilligers: 4 coördinatoren, die naast hun taken voor het bestuur van de Catharina parochie, gespreksontmoetingen en lunches organiseren en verzorgen, 10 keer per jaar een vergadering beleggen, elke woensdagochtend de pastorie open houden voor ontvangst van bezoekers, zieken bezoeken als er vraag naar is. De koster met 2 personen die de koster helpen waar nodig. 4 collectanten. 2 leken-voorgangers. 8 lectoren. 6 misdienaars. dameskoor (18 personen) herenkoor (9 personen) kinderkoor (15 personen) 2 personen die de boekjes verzorgen. 24 personen die het kerkgebouw binnen elke twee weken onderhouden. 5 personen die 1x per jaar zilver poetsen. 5 personen die 1x per jaar koper poetsen. 15 personen die de pastorietuin en het kerkhof onderhouden. (Het kerkhof is een unieke plaats binnen de dorpsgemeenschap. Behoud hiervan is voor het dorp erg belangrijk). 1 persoon verzorgt wekelijks de bloemen in de kerk. 2 personen die klein onderhoud doen aan het kerkgebouw binnen en buiten. 1 persoon die de was verzorgt in kerkgebouw en pastorie. 1 persoon die de post beheert. 2 personen die graven delven. 2 personen die het kerkhof beheren. 15 personen die brieven wegbrengen en ophalen. 8 personen die de kindernevendiensten en gezinsvieringen verzorgen. 3 personen die in de meimaand het bidden van de rozenkrans organiseren. 2 personen die de financiën beheren. 1 persoon die zich met armoede bezighouden 4 personen die een werkgroep Toekomst Kerk Oosteind vormen. 1 persoon die deel uitmaakt van de werkgroep Eerste Communie en ouders van de Eerste Communicanten die de communievoorbereiding verzorgen een groot aantal personen dat bereid is om medewerking te verlenen aan kortlopende projecten. Een voorbeeld hiervan zijn de urnenmuur en het monumentje voor de ongedoopt gestorvenen, waarbij 45 personen betrokken zijn geweest. 15

16 Bijlage 3. Financieel overzicht kerkplek Oosteind (Deze is los van dit plan bijgevoegd) 16

17 Bijlage 4. Kostenraming Onderhoud Kerkgebouw Kosten raming onderhoud Basis: inspectierapport Monumentenwacht 2012 Johannes de Doper te Oosteind Geraamde kosten Onderdeel Daken Aantal leien vervangen en algengroei tegengaan Bitume daken vervangen Nazien zink tussen dak 20 en 10/ Diverse lood nazien of vervangen Aanpassingen dak torentje Kapconstructie behandelen tegen houtworm e.d Goten en Afvoeren Goten (tuin pastorie en voorgevel) vervangen Vergaarbakken vernieuwen Muurwerk Voegwerk t.p.v toren en voorgevel vervangen Herstellen beeld boven ingang Funderingen, vloeren, gewelven Ornamenten vastzetten of herstellen Gewelven reinigen Overige onderdelen Houtwerk klokkenstoel herstellen Biechtstoelen behandelen tegen houtworm en schimmel 750 Beglazing Glas in lood nazien en plaatselijk stopverf vernieuwen Kitwerken vernieuwen 950 Bliksemafleider Nazien en controleren bliksemafleider Bereikbaarheid toegankelijkheid dakhaken aanbrengen Diverse Kapruimte onder dak 3-4 schoonmaken Asbest verwijderen Losse asbest om leidingwerk? Schilderwerk Reservering schilderwerk Totaal geraamde kosten per jaar