Samen sterk voor de Houtse kerk 7 oktober 2013

Transcriptie

1 Samen sterk voor de Houtse kerk 7 oktober 2013 Inleiding Beleidsplan Catharinaparochie Visie op de kerkgemeenschap Den Hout Visie op de Corneliuskerk Wat vragen wij de Houtse bevolking? Wat vragen wij het parochiebestuur?

2 Inleiding Op 17 juni 2013 heeft het bestuur van de Catharinaparochie het beleidsplan In de nabije toekomst gepresenteerd. Het beleidsplan heeft ingrijpende gevolgen voor de geloofsgemeenschap Den Hout en voor het kerkgebouw, de St. Corneliuskerk. Al snel werd duidelijk dat er binnen de Houtse gemeenschap veel weerstand bestond tegen de plannen van het parochiebestuur en dat er behoefte bestond aan meer eigen inbreng op de ontwikkelingen. Naar aanleiding daarvan heeft een aantal betrokken Houtenaren het initiatief genomen om in overleg met de Houtse bevolking een eigen visie te ontwikkelen op de ontwikkelingen binnen de parochie. Deze visie zou het uitgangspunt moeten zijn voor de toekomstige ontwikkelingen binnen de Houtse kerkgemeenschap en de dialoog daarover met het parochiebestuur. Om een goed beeld te krijgen van de opvattingen die in Den Hout leven over de toekomst van de kerk is door de initiatiefgroep een enquête gehouden onder de Houtse bevolking. Op 30 september heeft een bewonersavond plaatsgevonden over hetzelfde onderwerp. In deze memo geven wij de visie weer die op basis van de enquête en de bewonersavond is ontwikkeld. De memo is opgebouwd uit de volgende onderdelen: Beleidsplan Catharinaparochie Visie op de kerkgemeenschap Den Hout Visie op de Corneliuskerk Wat moet er gebeuren in den Hout? Wat vragen wij het parochiebestuur?

3 Beleidsplan Catharinaparochie Door het bestuur van de Catharinaparochie is beleid ontwikkeld voor de pastorale en bestuurlijke ontwikkeling van de parochie. Het beleidsplan borduurt voort op de eerder ingezette koers van samenwerking binnen de Catharinaparochie. Het beleidsplan en de presentatie die daarover zijn gegeven op 17 juni 2013 zijn te vinden op de site van de parochie ( In het beleidsplan van het parochiebestuur wordt op basis van de geconstateerde teruggang en vergrijzing van het kerkbezoek ingezet op de ontwikkeling van een meer gecentraliseerde geloofsgemeenschap. Onder de naam parochie als klooster wordt een model gepresenteerd waarbij de parochie trouwe parochianen aan zich kan blijven binden en een warme inloop wil bieden aan mensen die in de kou staan, die voedsel, warme of geld nodig hebben. Dit model wordt uitgewerkt in vier concrete beleidslijnen: Vorming van één liturgisch en pastoraal centrum De Basiliek en de Mariakerk worden het liturgisch en pastoraal centrum van de Catharinaparochie. De Houtse kerkgemeenschap houdt op te bestaan en zal opgaan in de gemeenschap van de Catharinaparochie. Voor erediensten zoals huwelijken en uitvaarten is in Den Hout geen ruimte meer. Oprichten van een nieuwe school: het Catharinacollege. De Catharinaparochie richt een nieuwe school op, gericht op iedereen die zijn of haar geloven wil verdiepen. Daarbij richten ze zich op kinderen en jonge ouders en op mensen die zoeken naar zin en levensverdieping en maatschappelijke organisaties. Ontwikkeling diaconaal centrum de Vinder en Catharina s hof. Het parochiebestuur wil een tuin opzetten die staat voor belangrijke waarden in het leven zoals gezonde voeding, eerlijk eten, ontmoeting, zin bieden, zaaien en oogsten, met mensen op weg gaan en oefenen in duurzaamheid. De functie van het diaconaal centrum zal in de Vinder worden voortgezet. Voortzetting pastoraal werk Binnen de mogelijkheden die er zijn zal het pastoraal werk (individueel en groepspastoraat) worden voortgezet. Vanuit het pastoraal werk zal het afscheidsproces van onze kerk worden ondersteund en zal gewerkt worden aan de opbouw van een nieuwe kerkgemeenschap. Voor Den Hout is vooral de keus voor één liturgisch en pastoraal centrum van belang. Het betekent namelijk dat de parochie geen ondersteuning meer zal bieden aan een eigen lokale Houtse geloofsgemeenschap. De Houtse geloofsgemeenschap moet opgaan in een nieuwe Catharinageloofsgemeenschap. Op basis van deze visie is het kerkgebouw overbodig geworden. Het parochie bestuur wil de kerk dan ook per 1 januari 2015 sluiten. Het gebouw zal worden ontwijd en verkocht.

4 Visie op de geloofsgemeenschap Den Hout De bewonersavond, de enquête en de vele gesprekken die afgelopen maanden over de toekomst van de kerk zijn gevoerd hebben duidelijk gemaakt dat er geen draagvlak bestaat om de Houtse geloofsgemeenschap op te laten gaan in een nieuwe Catharina-geloofsgemeenschap. De mensen uit Den Hout zijn sterk verbonden met het dorp. De geloofsgemeenschap en het sociale leven zijn nauw met elkaar verbonden. Het is voor de Houtenaren geen optie om in Den Hout deel te nemen aan het sociale leven en het geloofsleven op een andere plaats te beleven. Door veel bewoners is aangegeven dat ze bij het doorgaan van de plannen niet langer deel zullen nemen aan de geloofsactiviteiten. Duidelijk is dat deze keus gepaard gaat met veel emoties. Met name tijdens de bewonersavond is stilgestaan bij de vraag of de Houtse geloofsgemeenschap vitaal genoeg is om in de toekomst te kunnen voortbestaan. Uit de gesprekken die daarover zijn gevoerd spreekt zorg maar ook uitdaging. Het is niet eenvoudig om jonge mensen te binden aan de kerk. Toch ziet een deel van de Houtenaren het als een uitdaging om jonge mensen op een andere manier te binden aan de kerk. Dat vraagt wel om vernieuwing, modernisering. Wij realiseren ons dat dat alleen mogelijk is als er vanuit Den Hout voldoende structurele inzet is om op zoek te gaan naar nieuwe vormen. De steun van de parochie en met name het Catharinacollege kan daar erg bij helpen. Door een ander deel van de bevolking werd benadrukt dat ook zonder die toekomst de eigen geloofsgemeenschap van grote waarde is. Mensen voelen zich er thuis. Het is een bron van inspiratie en bezinning. Het behoud van een eigen geloofsgemeenschap mag niet afhankelijk zijn van de vraag of er wel toekomst is voor de gemeenschap. Uit de gesprekken is ook gebleken dat het functioneren van de geloofsgemeenschap sterk verbonden is met het gebouw van de Corneliuskerk. Het gebouw van de Corneliuskerk neemt door z n lange traditie, z n prachtige in- en exterieur en de emotionele band die mensen hebben met het kerkgebouw een belangrijke plaats in. De Houtenaren hechten er aan om ook in de toekomst in dit gebouw het geloof te kunnen belijden. Tijdens de bewonersavond is ook gesproken over de teruglopende ondersteuning die vanuit de parochie kan worden geboden. De Houtenaren realiseren zich dat er in toenemende mate een beroep gedaan zal worden op vrijwilligers. Van belang is dat met name de traditionele hoogtijvieringen zoals Kerstmis, Pasen, Pinksteren, Sint Cornelius, de eerste communievieringen etc. doorgang moeten kunnen blijven vinden. Onbegrip is er over het feit dat ook uitvaarten niet meer plaats zouden kunnen vanuit Den Hout. In de visie van het parochiebestuur wordt ons gevraagd om definitief afscheid te nemen van de geloofsparochie Den Hout. In Den Hout woon je. In Oosterhout ga je naar de kerk. De verbinding tussen de geloofsgemeenschap en de dorpsgemeenschap verdwijnt.

5 Op basis van de gesprekken en de enquête zijn wij van mening dat we die weg niet in moeten slaan. In onze visie moet de Houtse geloofsgemeenschap blijven bestaan en moet die juist verder ontwikkeld worden. Wij willen dat de kerk er is voor iedereen die zich verbonden voelt met de kerk. Daarbij zijn we van mening dat de kerk zich moet vernieuwen waarbij andere vormen worden gezocht die ook jonge mensen aanspreken om zich te verbinden met het geloof. Op grond van die overtuiging komen wij tot de volgende beleidspunten: De geloofsgemeenschap Den Hout moet blijven bestaan Wij kiezen er voor om binnen de Catharinaparochie als eigen geloofsgemeenschap te blijven voortbestaan. Wij voelen ons veel sterker verbonden met de Houtse gemeenschap dan met de gemeenschap van de Catharinaparochie. De kerk heeft een belangrijke rol in de sociale binding die er binnen ons dorp bestaat. Wij zijn van mening dat de dorpsgemeenschap en de geloofsgemeenschap met elkaar verbonden moet blijven. In Den Hout moeten erediensten gehouden kunnen worden. Het is voor ons onaanvaardbaar om de erediensten te verplaatsen naar Oosterhout. Eucharistievieringen, huwelijken en uitvaarten moet in de toekomst plaats blijven vinden in Den Hout. We blijven onderdeel van de Catharinaparochie Het is niet onze bedoeling om ons af te scheiden van de Catharinaparochie. Wij willen graag als eigen geloofsgemeenschap een plaats krijgen binnen de parochie. Voor ons is het erg belangrijk om goede pastorale ondersteuning te krijgen. Ook willen wij in ons streven naar een meer eigentijdse kerk actief participeren in het Catharinacollege. Wellicht kunnen dorpsgenoten een rol spelen bij de ontwikkeling van Catharina s hof. We zullen de kerk moeten vernieuwen In onze visie moet de kerk zich niet alleen richten op de traditionele kerkbezoeker. Iedereen moet zich thuisvoelen in de geloofsgemeenschap. Er moet ruimte zijn voor oude tradities maar ook voor nieuwe vormen en experimenten. Alle leeftijdsgroepen moeten betrokken worden bij de kerk op een manier die bij ze past. We zullen dat voor een belangrijk deel zelf moeten doen. Dat vraagt dus veel inzet en betrokkenheid van vrijwilligers.

6 Visie op de Corneliuskerk Uit de gesprekken die zijn gevoerd en de enquête die is gehouden blijkt dat het gebouw van de Sint Corneliuskerk om meerdere redenen een belangrijk gebouw is voor Den Hout. Op de eerste plaats natuurlijk als gebedshuis. Houtenaren hechten er aan om ook in de toekomst in dit gebouw naar de kerk te kunnen gaan. Het interieur van de kerk wordt erg gewaardeerd. Tijdens de bewonersavond zijn met name de kruiswegstatie en de akoestiek genoemd als kwaliteitskenmerken. Daarnaast is de kerk een beeldbepalend gebouw dat het silhouet van Den Hout markeert. Vanuit het landschap herken je Den Hout aan de kerk en z n toren. Het kerkgebouw uit 1878 heeft de status van Rijksmonument en maakt onderdeel uit van het beschermd dorpsgezicht. Tot slotte heeft de kerk een grote emotionele waarde voor de inwoners van Den Hout. Iedereen heeft wel persoonlijke herinneringen aan dit gebouw. Door de gemeenschap van Den Hout is een duidelijke voorkeur uitgesproken voor het behoud van de kerk als gebedsruimte. De Houtenaren realiseren zich tegelijkertijd ook dat het vrijwel onmogelijk is de kerk zonder wijzigingen in de functie financieel in stand te houden. De behoefte leeft dan ook om twee scenario s te onderzoeken. - De kerk als multifunctionele ruimte Door de kerk in te zetten voor andere functies dan alleen het gebruik als kerkgebouw wordt de betrokkenheid en het draagvlak onder de bewoners om te participeren in het beheer van de kerk vergroot. Het idee daarbij is dat het gebouw zonder al te veel aanpassingen kan dienen voor functies zoals concerten, vergaderingen, exposities, bijeenkomsten en dergelijke. Onderzocht zal moeten worden onder welke voorwaarden dit mogelijk is, welke organisatievorm daarbij hoort en in welke mate dit idee financieel kan bijdragen aan de instandhouding van het gebouw. - De kerk met een gedeeltelijk andere functie Een deel van de kerk zou een geheel andere functie kunnen krijgen. Daarbij kan aan vele functies gedacht worden: woningbouw (bijzondere doelgroepen), kantoren, detailhandel. De voorwaarde is wel dat een kleiner deel kan blijven bestaan als gebedsruimte. In dit scenario moet de kerk bouwkundig worden aangepast. Tijdens de bewonersavond werd enerzijds opgemerkt dat dat vraagt om zorgvuldige planvorming met oog voor de details van het gebouw. Anderzijds waren er ook ideeën om een deel van de kerk te slopen om daarmee de haalbaarheid van een alternatieve functie te vergroten. Ook dit scenario vraagt nader onderzoek. Binnen welke voorwaarden is gedeeltelijke herbestemming mogelijk? Wat zijn de bouwkundige randvoorwaarden? Welke ontwikkelingen zijn het meest kansrijk? Wat zijn de financiële effecten? Welke plannen kunnen rekenen op draagvlak?

7 Wat ook duidelijk werd tijdens de bewonersavond en de gesprekken die zijn gevoerd over het kerkgebouw is dat het binnen de Houtse gemeenschap ontbreekt aan vertrouwen in het parochiebestuur als bouwkundig en financieel beheerder van het kerkgebouw. Dat gebrek aan vertrouwen wordt veroorzaakt door het ontbreken van transparantie over de bouwkundige en financiële situatie, het opnieuw (tot meer dan een 1 miljoen) opgelopen achterstallig onderhoud en de diepgewortelde overtuiging dat er veel Houts geld is weggevloeid naar weinig succesvolle projecten in de Catharinaparochie. De behoefte is dan ook groot om de zeggenschap over het kerkgebouw in eigen handen te krijgen. Samenvattend komen wij tot de volgende conclusies: De kerk in eigen handen De komende periode zal hard gewerkt moeten worden om een goede bestemming te vinden voor het kerkgebouw. Uitgangspunt daarbij is dat de kerkfunctie binnen het gebouw blijft bestaan. Wij denken voldoende deskundigheid te kunnen mobiliseren om scenario s te onderzoeken en plannen te maken voor de kerk. Om dat slagvaardige te kunnen doen is eigen zeggenschap over het kerkgebouw van belang. Constructief overleg hierover met het parochiebestuur is essentieel. Twee scenario s He kerkgebouw moet blijven bestaan en ruimte blijven bieden aan de kerkfunctie. Om dat structureel mogelijk te maken moeten andere functies worden toegekend aan de kerk. In dat verband zullen 2 scenario s worden uitgewerkt: één gericht op multifunctioneel gebruik en één op gedeeltelijke herbestemming.

8 Wat vragen wij de Houtse bevolking? Op basis van de enquête, de bewonersavond en de vele gesprekken is door de Houtse bevolking een grote ambitie geformuleerd: wij willen gaan voor het behoud van eigen, Houtse geloofsgemeenschap en het behoud van onze Corneliuskerk. Het is duidelijk dat dat vraagt om een grote inzet van de Houtse bevolking. Om verder inhoud te geven aan de plannen zouden er twee werkgroepen moeten worden opgericht. - De werkgroep modernisering/ vernieuwing Deze werkgroep moet zich bezig gaan houden met de vraag op welke wijze de Houtse geloofsgemeenschap zich kan ontwikkelen. Hoe binden wij vrijwilligers aan de kerk? Hoe krijgen wij jonge mensen betrokken bij de kerk. De werkgroep zou samenwerking kunnen zoeken met het Catharinacollege en landelijke organisaties die zich bezig houden met dit thema. De werkgroep heeft mensen nodig die creatief en bevlogen zijn. Die snappen wat er in Den Hout speelt en die beschikken over een groot organiserend vermogen. - De werkgroep kerkgebouw Deze werkgroep moet de twee genoemde scenario s gaan onderzoeken. Daarbij is samenwerking met het parochiebestuur en het bisdom van groot belang. Inzicht in financiële en bouwkundige gegevens zijn noodzakelijk. Binnen de werkgroep moet bouwkundige, financiële, economische en fiscale deskundigheid aanwezig zijn. Ook zijn ondernemerschap en organiserend vermogen en communicatie van belang voor deze werkgroep.

9 Wat vragen wij het Parochiebestuur? Op 17 juni is door het parochiebestuur een beleidsplan gepresenteerd. Dat heeft veel stof doen opwaaien binnen de geloofsgemeenschappen van het werkgebied. Zo ook bij ons in Den Hout. De presentatie van het beleidsplan heeft er onbedoeld toe geleid dat de Houtse gemeenschap met elkaar in gesprek is gegaan over de toekomst van de geloofsgemeenschap en het kerkgebouw. Wij weten nu wat we willen. Van het parochiebestuur vragen wij heel veel: - Een nieuwe beleidsplan Het zou goed zijn als het parochiebestuur niet langer vasthoudt aan het geformuleerde beleidsplan. Het denken over de toekomst is nu pas goed op gang gekomen en vraagt een proces waar iedereen bij betrokken is. Duidelijk is dat het beleidsplan van de Catharinaparochie leidt tot veel emotie en weinig draagvlak. Dat kan nooit de bedoeling zijn. Er liggen nu kansen om in overleg met alle betrokkenen te komen tot een nieuw, gedragen beleidsplan. - Meer tijd Op grond van de huidige plannen zou de kerk(gemeenschap) per 1 januari 2015 ophouden te bestaan. Dat vooruitzicht zet onnodig veel druk op het proces. Wij vragen het parochiebestuur om af te zien van die datum en met ons in overleg te gaan over de toekomst. - Meedenken over vernieuwing van de geloofsgemeenschap In het nieuwe beleidsplan van de parochie moet het voortbestaan van de geloofsgemeenschap Den Hout worden vastgelegd. Graag zouden wij mét het parochiebestuur vorm willen geven aan de vernieuwing van onze geloofsgemeenschap. Wij vragen het parochiebestuur ons hierin te ondersteunen. - Overdragen van de zeggenschap over het kerkgebouw De verantwoordelijkheid van het kerkgebouw zou moeten worden overgedragen aan de Houtse gemeenschap. Over de wijze waarop dat gebeurt moeten nog veel vragen worden beantwoord. Wij vragen het parochiebestuur vertrouwen te hebben in de kracht van de Houtse gemeenschap als het gaat om het beheer van onze kerk. Daar waar er belemmeringen zijn in de overdracht van de zeggenschap over het gebouw vragen wij het parochiebestuur ons te steunen. Wij vragen het parochiebestuur om alle relevante informatie beschikbaar te stellen en met ons mee te denken over de toekomst van het gebouw.