maatschappijleer 2 CSE GL en TL

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "maatschappijleer 2 CSE GL en TL"

Transcriptie

1 Examen VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 2 dinsdag 21 juni 13:30-15:30 uur maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 40 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 63 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. GT-0323-a-16-2-o

2 Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Criminaliteit en rechtsstaat 1p 1 Hieronder staat een aantal handelingen die plaatsvinden tijdens een rechtszitting. 1 het houden van een pleidooi 2 het houden van een requisitoir 3 het ondervragen van de verdachte 4 het ondervragen van getuigen 5 het uitspreken van een vonnis 6 het voorlezen van een tenlastelegging Welke vier handelingen worden uitgevoerd door een officier van justitie? Kies vier nummers uit het rijtje. tekst 1 Veroordeling tot gevangenisstraf van dertig maanden De rechtbank Oost-Brabant heeft vandaag een man veroordeeld tot een gevangenisstraf van dertig maanden. Hij kreeg deze straf voor het treffen van voorbereidingen om brand te stichten bij een zonnestudio in Oss. De verdachte werd eerder al tot lange celstraffen veroordeeld voor ernstige geweldsdelicten. naar: van 27 januari p 2 Uit tekst 1 is af te leiden of het voorbereiden van brandstichting een misdrijf of overtreding is. Leg met behulp van een gegeven uit tekst 1 uit of het voorbereiden van brandstichting een misdrijf of een overtreding is en waarom het niet de andere vorm van delict kan zijn. Uit tekst 1 blijkt dat het voorbereiden van brandstichting een is, want in tekst 1 staat en 1p 3 Waarvan is sprake in tekst 1? A lik-op-stukbeleid B recidive C veelvoorkomende criminaliteit D vermogenscriminaliteit GT-0323-a-16-2-o 2 / 18 lees verder

3 2p 4 Straffen worden met verschillende doelen opgelegd. Uit tekst 1 blijkt dat een bepaald doel niet bereikt is. Leg uit welk doel niet bereikt is met de straffen die de verdachte eerder kreeg. Het doel is niet bereikt, want uit tekst 1 blijkt tekst 2 Vrijgesproken De rechtbank heeft een 22-jarige man vrijgesproken van openlijke geweldpleging. Hij stond terecht nadat hij een man bespoot met pepperspray. Volgens de rechtbank werd het pepperspray-slachtoffer agressief tegen de verdachte en heeft hij met een vuurwapen op de broer van de verdachte geschoten. De verdachte heeft daarop met een busje pepperspray in de richting van het slachtoffer gespoten. Volgens de rechter kan de 22-jarige zich beroepen op. naar: van 5 juli p 5 Wat moet er op de puntjes in tekst 2 worden ingevuld? A eigenrichting B noodweer C ontoerekeningsvatbaarheid D overmacht tekst 3 Celstraf geëist voor miljoenenfraude Tegen een makelaar uit Friesland is vandaag een gevangenisstraf van een jaar geëist. De makelaar zou voor miljoenen hebben gefraudeerd. naar: van 23 oktober p 6 Er zijn verschillende soorten criminaliteit. Moord is bijvoorbeeld een geweldsmisdrijf. Hoe wordt het soort criminaliteit uit tekst 3 genoemd? 1p 7 In Nederland is sprake van een machtenscheiding. Bij welke macht hoort het Openbaar Ministerie? A de rechterlijke macht B de uitvoerende macht C de wetgevende macht GT-0323-a-16-2-o 3 / 18 lees verder

4 5 10 tekst 4 Rechtszaak winkeldiefstal Ik lees het dossier over een winkeldiefstal bij een grote supermarkt. Een op het oog keurige oudere man heeft in korte tijd al tweemaal eerder winkeldiefstal gepleegd. En het was telkens bij dezelfde supermarkt. In het dossier staat echter niet waarom. Als de rechter hem vraagt of de beschuldiging klopt, komt hij helemaal los. Het was een wraakactie. Geld dat bestemd was voor mijn pensioen, had ik belegd in een fonds van de supermarkt. Door fraude is dit helemaal opgemaakt. Nu de verantwoordelijken niet worden gestraft en mijn schade op geen enkele wijze wordt vergoed, straf ik ze wel op mijn eigen manier. Als mens begrijp ik deze verdachte best. Hij heeft zijn hele leven hard gewerkt om te sparen voor zijn pensioen en dan dit. Maar hoe begrijpelijk ook, toch blijft het diefstal. Ik eis een werkstraf van 20 uur. De rechter is blijkbaar gevoeliger voor zijn verhaal en legt een geldboete op van 250 euro. naar: het Algemeen Dagblad van 22 januari p 8 De schrijver van tekst 4 was aanwezig tijdens de rechtszitting die in tekst 4 beschreven wordt. Welke rol had de schrijver tijdens de rechtszitting? de rol van A advocaat B getuige C officier van justitie D rechter van het gerechtshof E reclasseringsambtenaar 1p 9 Welk begrip is van toepassing op de regels 5 tot en met 9 van tekst 4? A afschrikking B eigenrichting C handhaving van de rechtsorde D klassenjustitie GT-0323-a-16-2-o 4 / 18 lees verder

5 Zie regel 12 tot en met 14 van tekst 4. 1p 10 Welke bewering is juist? A Er is een bijkomende straf geëist en hij heeft een hoofdstraf gekregen. B Er is een bijkomende straf geëist en hij heeft een maatregel gekregen. C Er is een bijkomende straf geëist en hij heeft een bijkomende straf gekregen. D Er is een hoofdstraf geëist en hij heeft een bijkomende straf gekregen. E Er is een hoofdstraf geëist en hij heeft een hoofdstraf gekregen. 2p 11 Politieke partijen en stromingen hebben verschillende ideeën over de bestrijding van criminaliteit. Hieronder staat een aantal beweringen. Geef van elke bewering aan of deze juist of onjuist is. 1 Christendemocratische partijen vinden dat maatschappelijke organisaties een belangrijke rol spelen bij het verminderen van criminaliteit. 2 Rechtse politieke partijen vinden preventieve maatregelen tegen criminaliteit belangrijker dan linkse politieke partijen. 3 Partijen die tot de ecologische stroming behoren, hebben meestal geen mening over de bestrijding van criminaliteit. 4 Rechtse politieke partijen benadrukken het belang van het handhaven van de rechtsregels. 1 = 2 = 3 = 4 = 1p 12 Wat wordt bedoeld met het dilemma van de rechtsstaat? het dilemma tussen de belangen van A rechtsbescherming en rechtsgelijkheid B rechtsgelijkheid en rechtszekerheid C rechtszekerheid en rechtshandhaving D rechtshandhaving en rechtsbescherming GT-0323-a-16-2-o 5 / 18 lees verder

6 tekst 5 Geen straf geëist voor kunstmatige drug Vrijdag is er voor de rechtbank vrijspraak geëist tegen twee verdachten die een kunstmatige vorm van cannabis zouden hebben geproduceerd en verhandeld. Deze kunstmatige vorm van cannabis staat niet op de lijst van verboden middelen in de Opiumwet. De drugshandelaren kunnen niet worden aangepakt, omdat het Europees Hof vorig jaar oordeelde dat de drug niet onder de Geneesmiddelenwet aangepakt mag worden. Omdat de drug ook niet onder de Opiumwet valt, is er noodgedwongen vrijspraak voor de verdachten geëist. naar: van 28 maart 2015 Lees tekst 5. 1p 13 Op basis van welk uitgangspunt van het strafrecht is besloten vrijspraak te eisen? A Er wordt in de wet rekening gehouden met de ernst van het gepleegde delict. B Er wordt in de wet rekening gehouden met de situatie waarin het delict plaatsvond. C Iedereen is onschuldig, totdat zijn schuld door de rechter bewezen is. D Men kan alleen veroordeeld worden voor handelingen die in de wet strafbaar zijn gesteld. 2p 14 In de wet staat aangegeven of bepaald strafbaar gedrag een misdrijf of een overtreding is. Hieronder staat een aantal voorbeelden van strafbaar gedrag. 1 diefstal van een pakje kauwgom uit de supermarkt 2 heling 3 joyriding 4 zonder helm op een bromfiets rijden Geef van elk voorbeeld aan of het een misdrijf of een overtreding is en in welke wet of welk wetboek dit staat. Let op: een wet of wetboek kan meer dan een keer gebruikt worden. 1 = en staat in 2 = en staat in 3 = en staat in 4 = en staat in GT-0323-a-16-2-o 6 / 18 lees verder

7 2p 15 Er zijn verschillende verklaringen voor crimineel gedrag. Een maatschappelijke verklaring voor crimineel gedrag is dat het plegen van een misdrijf het gevolg is van een afweging van kosten en baten. Stel, een meisje van zeventien denkt erover om een winkeldiefstal te plegen. Geef een voorbeeld van kosten en een voorbeeld van baten die dan kunnen meespelen in haar afweging om wel of niet te gaan stelen. Voorbeeld van kosten: Voorbeeld van baten: 2p 16 Een officier van justitie kan verschillende redenen hebben om een zaak te seponeren. Noem een reden waarom een officier van justitie zou kunnen besluiten om een zaak tegen een verdachte van moord te seponeren. Noem een andere reden waarom een officier van justitie zou kunnen besluiten om een zaak tegen een verdachte van winkeldiefstal te seponeren. Reden voor seponeren zaak moord: Reden voor seponeren zaak winkeldiefstal: Politiek en beleid tekst 6 Samenscholingsverbod In de Haagse buurten Schilderswijk en Transvaal wordt een samenscholingsverbod ingesteld om een herhaling van de rellen van afgelopen dagen te voorkomen. Ook geldt een verbod op het meevoeren van gevaarlijke voorwerpen. Demonstreren mocht al niet meer. naar: van 2 juli 2015 Lees tekst 6. 1p 17 Wie heeft de beslissing van het samenscholingsverbod genomen? A de burgemeester B de officier van justitie C de politie D de rechter GT-0323-a-16-2-o 7 / 18 lees verder

8 tabel 1 Peiling zetelverdeling Tweede Kamer van 27 augustus 2015 partij aantal zetels VVD 30 PvdA 14 PVV 20 SP 18 CDA 20 D66 22 ChristenUnie 6 GroenLinks 8 SGP 4 Partij voor de Dieren 4 50PLUS 4 totaal 150 bron: 2p 18 Stel dat tabel 1 de uitslag van een Tweede Kamerverkiezing weergeeft. Hieronder staat een aantal beweringen naar aanleiding van tabel 1. Geef van elke bewering aan of deze juist of onjuist is. 1 De partij die zich sociaal-liberaal noemt, heeft 22 zetels in de Tweede Kamer. 2 Er zijn minimaal vier partijen nodig om een meerderheidskabinet te vormen. 3 Er zullen in ieder geval ministers van de VVD in de Tweede Kamer komen te zitten. 4 In de Tweede Kamer is de sociaaldemocratische stroming groter dan de christendemocratische stroming. 1 = 2 = 3 = 4 = GT-0323-a-16-2-o 8 / 18 lees verder

9 tekst 7 PvdA wil duidelijkheid over PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester wil dat duidelijk wordt welke belangen van invloed zijn bij de totstandkoming van wetten. Nu is niet duidelijk met wie ambtenaren, ministers en staatssecretarissen contact hebben bij het voorbereiden van wetten. naar: van 7 mei p 19 Wat stond er op de puntjes in de kop van tekst 7? A kabinetsformatie B lobby C moties D regeerakkoord 1p 20 In tekst 7 komen verschillende mensen voor die een rol spelen bij de politieke besluitvorming. Wie van deze mensen wordt een volksvertegenwoordiger genoemd? A een ambtenaar B een kamerlid C een minister D een staatssecretaris Zie tekst 7. 1p 21 Kamerlid Bouwmeester wil dat het duidelijk wordt welke belangen van invloed zijn bij de totstandkoming van wetten. Stel dat zij hierover een wetsvoorstel wil indienen. Van welk recht wil Kamerlid Bouwmeester dan gebruikmaken? A het recht om een motie in te dienen B het recht van amendement C het recht van initiatief D het recht van interpellatie GT-0323-a-16-2-o 9 / 18 lees verder

10 tekst 8 Topkoks tegen beperking jacht Topkok Jarno Eggen van een restaurant in Drenthe is stellig: reeën uit Drenthe horen op de menukaart, vindt hij. Samen met 200 andere koks, onder wie Jonnie Boer en Joop Braakhekke, heeft hij de Tweede Kamer in een brief gevraagd niet akkoord te gaan met plannen om de plezierjacht verder te beperken. naar: van 11 juni p 22 Pressiegroepen hebben twee kenmerken. Leg uit dat deze twee kenmerken van pressiegroepen ook van toepassing zijn op de groep van 200 koks in tekst 8. Kenmerk 1: Dit kenmerk geldt ook voor de groep koks, want Kenmerk 2: Dit kenmerk geldt ook voor de groep koks, want tekst 9 Kamerlid declareerde te veel in oude baan Een Tweede Kamerlid heeft als gedeputeerde ten onrechte een aantal declaraties 1) ingediend. Een woordvoerder van zijn fractie bevestigt berichtgeving hierover in NRC Handelsblad. Volgens de krant gaat het om euro s die onjuist gedeclareerd zijn in de jaren 2011 en Het Kamerlid zit sinds 2012 in de Kamer. Hij is daar woordvoerder Europa. noot 1 declaratie = rekening van gemaakte onkosten, verzoek om vergoeding naar: van 11 februari 2015 Lees tekst 9. 1p 23 NRC Handelsblad heeft ontdekt dat het Kamerlid ten onrechte declaraties indiende. Daarmee vervult de krant een functie van de massamedia voor de politieke besluitvorming. Welke functie van de massamedia is dat? A burgers informeren over het overheidsbeleid B een bijdrage leveren aan de meningsvorming van de burgers C massamedia als waakhond van de democratie D onderwerpen aandragen voor de politieke agenda GT-0323-a-16-2-o 10 / 18 lees verder

11 Zie tekst 9. 2p 24 Nederland kent verschillende bestuurslagen. Van welke bestuurslagen heeft het Kamerlid deel uitgemaakt en/of maakt hij nog deel uit volgens tekst 9? Kies twee nummers uit onderstaand rijtje. 1 het bestuur van Europa 2 het bestuur van de gemeente 3 het bestuur van de provincie 4 het bestuur van het land tekst 10 Onderzoek naar mislukking Fyra Deze Tweede Kamerleden doen onderzoek naar de hogesnelheidstrein Fyra. Met het zware middel van willen zij erachter komen waarom de plannen voor een treindienst over de Hogesnelheidslijn-Zuid zijn uitgelopen op een mislukking. naar: van 16 september p 25 Wat moet op de puntjes in tekst 10 worden ingevuld? A de interpellatie B de motie van wantrouwen C de parlementaire enquête D het amendement GT-0323-a-16-2-o 11 / 18 lees verder

12 tekst 11 Koenders verdedigt bezoek koning aan Saudi-Arabië De oppositiepartijen hebben scherpe kritiek op het besluit om koning Willem-Alexander samen met minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) naar Saudi-Arabië te sturen. In Saudi-Arabië is het slecht gesteld met de mensenrechten. Het kabinet verdedigt het besluit om de koning naar Saudi-Arabië te sturen om een laatste eerbetoon te bewijzen aan de overleden koning Abdullah. Het is een illusie dat je door isolatie van het land de mensenrechten verbetert, zei minister Koenders dinsdag in de Tweede Kamer. naar: van 27 januari 2015 Lees tekst 11. 1p 26 De koning verdedigt het besluit niet zelf, maar minister Bert Koenders doet dat. Welk begrip hoort hierbij? A ceremoniële functie B constitutionele monarchie C het geheim van Noordeinde D ministeriële verantwoordelijkheid tekst 12 Hoge prijs islamkritiek: 50 stokslagen per week Vandaag demonstreert Amnesty International voor de Saudische blogger Raif Badawi. De 31-jarige Badawi bekritiseerde op zijn website de invloed van de islam op de politiek in Saudi-Arabië. Ook vroeg hij zich bijvoorbeeld af waarom Valentijnsdag verboden is in Saudi-Arabië. Dat had hele nare gevolgen voor hem: in juni 2012 werd hij gearresteerd en hij werd vervolgens veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf, een geldboete van euro en 1000 stokslagen. naar: van 15 januari p 27 Uit tekst 12 blijkt dat bepaalde kenmerken of grondrechten die gelden in de Nederlandse parlementaire democratie niet van toepassing zijn op Saudi-Arabië. Dit geldt bijvoorbeeld voor de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Welk ander kenmerk of grondrecht is volgens tekst 12 ook niet van toepassing op Saudi-Arabië? GT-0323-a-16-2-o 12 / 18 lees verder

13 tekst 13 Organisatie van de Europese Unie De taakverdeling tussen de belangrijkste organen van de Europese Unie kan als volgt worden samengevat: (1) van regeringsleiders neemt twee keer per jaar besluiten over de algemene politieke beleidslijnen. (2) neemt initiatieven voor Europese wet- en regelgeving en houdt toezicht op naleving van de Europese verdragen. (3) debatteert hierover en kan wijzigingen voorstellen. (3) en (4) beslissen daarna gezamenlijk. (5) let er op dat deze afspraken worden nageleefd. naar: 3p 28 In tekst 13 zijn bij de nummers 1 tot en met 5 verschillende organen van de Europese Unie weggelaten. Welk orgaan moet bij welk nummer worden ingevuld? Kies telkens een letter uit onderstaand rijtje. a De Europese Commissie b De Europese Raad c De Raad van de Europese Unie d Het Europees Parlement e Het Europese Hof van Justitie (1) = (2) = (3) = (4) = (5) = GT-0323-a-16-2-o 13 / 18 lees verder

14 tekst 14 Ede-stad krijgt een koopzondag In Ede-stad gaan de winkels op zondag toch open. Ondanks veel tegenstand van christelijke partijen besloot de Edese raad donderdagavond 9 juli 2015 dat de stad jaarlijks 52 koopzondagen krijgt. Het voorstel werd aangenomen door een zeer kleine meerderheid van 20 stemmen. De gemeenteraad telt 39 zetels. De koopzondag zorgt al maandenlang voor grote meningsverschillen in de gemeente Ede. De gemeente Ede bestaat uit Ede-stad en omringende dorpen. In juni hield de gemeente een referendum over het onderwerp. Daarbij stemde een kleine meerderheid van alle stemmers juist tégen koopzondagen. Toch wordt die uitslag niet helemaal genegeerd. Uit de deelvragen die bij het referendum werden gesteld, bleek namelijk ook dat meer dan de helft van de inwoners van Ede-stad wél wil dat de winkels op zondagen open zijn. In de christelijke dorpen buiten Ede-stad, zoals Lunteren, stemde een grote meerderheid wél tegen de koopzondag. Daar blijven de winkels dan ook gesloten. Ze gaan alleen open in Ede-stad zelf. naar: van 10 juli 2015 Lees tekst 14. 2p 29 Er is een referendum over de koopzondagen gehouden. Leg uit waarom je zou kunnen zeggen dat de uiteindelijke beslissing over de koopzondagen in de gemeente Ede een voorbeeld van een compromis is. Betrek in je antwoord de voorstanders en tegenstanders van de koopzondagen. 1p 30 Het proces van politieke besluitvorming bestaat uit verschillende fasen. Welke fase is in tekst 14 als laatste afgerond? A fase 1: uiten van wensen B fase 2: vergelijken/afwegen van problemen C fase 3: beslissen over problemen D fase 4: uitvoeren van besluiten GT-0323-a-16-2-o 14 / 18 lees verder

15 tekst 15 Politieke jongerenorganisatie wil einde aan verplicht vrij met kerst Er moet een einde komen aan het verplicht vrij zijn voor de meeste mensen met kerst, vindt de jongerenorganisatie van. Werknemers kunnen veel beter samen met hun baas overleggen of zij willen werken met kerst, vindt voorzitter Tom Leijte. Waarom bepalen vakbond en overheid wanneer iemand thuis moet zitten? Nederlanders zijn verstandig genoeg om zelf te bepalen wanneer zij willen werken en wanneer zij feest willen vieren, aldus Leijte. naar: van 25 december p 31 Het standpunt uit tekst 15 is van een jongerenpartij die hoort bij een landelijke politieke partij. Het standpunt past goed bij de uitgangspunten van deze partij. Welke politieke partij moet op de puntjes in tekst 15 worden ingevuld? A 50PLUS B de ChristenUnie C de SGP D de VVD GT-0323-a-16-2-o 15 / 18 lees verder

16 Analyse maatschappelijk vraagstuk: gaswinning Groningen Bij de beantwoording van de vragen 32 tot en met 40 maak je gebruik van tekst 1 tot en met 7 en afbeelding 1 in het bronnenboekje. Inleiding Vanaf 1963 wordt er aardgas uit de grond gehaald in de provincie Groningen. Het Groningen-gasveld is een van de grootste gasvelden ter wereld. 98 Procent van de Nederlandse bevolking krijgt gas uit het Groningen-gasveld. De hoeveelheid aardgas wordt gemeten in kuub (kubieke meter). De minister van Economische Zaken bepaalt hoeveel kuub aardgas er uit het Groningen-gasveld mag worden gehaald. Lees tekst 1 en 2. 4p 32 De gaswinning in Groningen is een maatschappelijk vraagstuk. Een maatschappelijk vraagstuk heeft een aantal kenmerken. Een kenmerk is dat het vraagstuk de aandacht krijgt van de media. Geef twee andere kenmerken van een maatschappelijk vraagstuk en geef voor elk kenmerk aan waarom uit tekst 1 of tekst 2 blijkt dat dit kenmerk van toepassing is. Kenmerk 1: Dit blijkt uit tekst..., want Kenmerk 2: Dit blijkt uit tekst, want Bekijk afbeelding 1. 2p 33 Er zijn over de gaswinning in Groningen verschillende cartoons verschenen in de media. Massamedia vervullen voor personen verschillende functies, bijvoorbeeld de informatiefunctie en de amusementsfunctie. Leg uit welke andere functie de media vervullen door het laten zien van afbeelding 1. Lees tekst 3. 1p 34 Er zijn verschillende pressiegroepen die zich bezighouden met de gaswinning in Groningen, bijvoorbeeld de Groninger Bodem Beweging. Deze pressiegroepen hebben de beschikking over een aantal machtsmiddelen. Welk machtsmiddel is te herkennen in tekst 3? GT-0323-a-16-2-o 16 / 18 lees verder

17 Lees tekst 4. 1p 35 In welke zin van tekst 4 wordt een stereotype weergegeven? A Bewoner Erik Visser stelt dat de gaskraan zo wijd mogelijk moet worden opengezet. B Dan duurt het nog 40 jaar voordat de bevingen stoppen en blijven we bezig met het repareren van het huis. C Een afwijkend geluid uit het hart van het Groningse bevingsgebied. D Hij mist in alle discussie de (veelgeroemde) nuchterheid van de Groningers. Lees tekst 5. 1p 36 Een maatschappelijk vraagstuk zoals dat van de gaswinning in Groningen kun je vanuit verschillende invalshoeken bekijken. Welke invalshoek staat centraal in tekst 5? A de politiek-juridische invalshoek B de sociaal-culturele invalshoek C de sociaal-economische invalshoek D de veranderings- en vergelijkende invalshoek 2p 37 In een democratische samenleving is pluriformiteit van de media belangrijk. Wat wordt bedoeld met pluriformiteit van de media? Geef een reden waarom pluriformiteit van de media iemand kan helpen bij het vormen van een eigen mening over de gaswinning in Groningen. Met pluriformiteit van de media wordt bedoeld: Dit kan helpen bij het vormen van een eigen mening, omdat Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina. GT-0323-a-16-2-o 17 / 18 lees verder

18 Lees tekst 6. 2p 38 Tekst 6 verscheen op de website van de Groninger Internet Courant. In de tekst staat dat Kamp bij RTV Noord zijn excuses heeft gemaakt. RTV Noord is de publieke, regionale omroep voor de provincie Groningen. RTV Noord heeft in vergelijking met de meeste landelijke media vaker bericht over de gaswinning in Groningen. Bij deze selectie van nieuws spelen bewust of onbewust een aantal criteria een rol. Verklaar met behulp van twee selectiecriteria waarom RTV Noord in vergelijking met de meeste landelijke media vaker heeft bericht over de gaswinning in Groningen. Selectiecriterium 1 dat dit kan verklaren is, omdat Selectiecriterium 2 dat dit kan verklaren is, omdat Zie tekst 6. 4p 39 Teksten kunnen in meer of mindere mate objectief of subjectief zijn. Nieuws moet aan drie criteria voldoen om zo objectief mogelijk te zijn. Eén van deze criteria is het toepassen van hoor- en wederhoor. Leg uit of tekst 6 voldoet aan de twee andere criteria. Criterium 1: Tekst 6 voldoet hier (wel/niet) aan, want Criterium 2: Tekst 6 voldoet hier (wel/niet) aan, want Lees tekst 7 en zie teksten 1, 5 en 6. 2p 40 Bij het vraagstuk van de gaswinning in Groningen spelen verschillende waarden mee. Neem één van de volgende standpunten in: Ik ben voor boren naar gas in Groningen. Ik ben tegen boren naar gas in Groningen. Baseer je standpunt op een waarde die jij belangrijk vindt en beargumenteer je keuze met een gegeven uit tekst 1, 5, 6 of 7. Vermeld hierbij uit welke tekst het gegeven afkomstig is. Let op: je krijgt alleen een punt voor een argument als je daarbij verwijst naar een tekst. Ik ben (voor/tegen) boren, want ik vind de waarde belangrijk en... (gebruik een gegeven uit tekst 1, 5, 6 of 7 voor je argument). Bronvermelding Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd. einde GT-0323-a-16-2-o 18 / 18 lees verder

maatschappijleer 2 CSE KB

maatschappijleer 2 CSE KB Examen VMBO-KB 2016 tijdvak 2 dinsdag 21 juni 13:30-15:30 uur maatschappijleer 2 CSE KB Dit examen bestaat uit 43 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 55 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een bronnenboekje.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een bronnenboekje. Examen HAVO 2015 tijdvak 1 donderdag 21 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bronnenboekje. Het examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage Examen HAVO 2013 tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-16.30 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage Het examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 74 punten te behalen.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0323-a-16-2-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: gaswinning Groningen tekst 1 Dit moet u weten over het Groningse gas

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-KB 2016

Correctievoorschrift VMBO-KB 2016 Correctievoorschrift VMBO-KB 2016 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE KB Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1199 woorden 12 januari 2005 7,9 31 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL 2006

Examen VMBO-GL en TL 2006 Examen VMBO-GL en TL 2006 tijdvak 1 woensdag 31 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 37 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2016

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2016 Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Boekverslag door E. 2025 woorden 23 oktober 2014 5.9 8 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Paragraaf 1: wat leer je bij maatschappijleer? Iets is een maatschappelijk probleem

Nadere informatie

Eindexamen vmbo gl/tl geschiedenis en staatsinrichting II

Eindexamen vmbo gl/tl geschiedenis en staatsinrichting II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 De nieuwe grondwet van 1848 zorgde voor een verandering in het kiessysteem. De leden van de

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2003 - I

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2003 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. POLITIEK 1p 1 Welk orgaan behoort niet tot de overheid? A de Provinciale Staten B de vakcentrale FNV C het college van burgemeester

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Samenvatting door A. 2210 woorden 6 mei 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 1. Wat is politiek? Politiek:

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, Rechtsstaat

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, Rechtsstaat Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, Rechtsstaat Samenvatting door een scholier 1842 woorden 10 november 2010 5,4 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 2: Geen willekeur,

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting door een scholier 1047 woorden 16 maart 2008 5,7 7 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Democratie en rechtstaat Hoofdstuk

Nadere informatie

maatschappijleer 2 CSE KB

maatschappijleer 2 CSE KB Examen VMBO-KB 2017 tijdvak 1 maandag 15 mei 9.00-11.00 uur maatschappijleer 2 CSE KB Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 54 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO Samenvatting door Marieke 1467 woorden 30 april 2015 7,4 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1: Het

Nadere informatie

Proeftoets E2 havo

Proeftoets E2 havo Proeftoets E2 havo 5 2016 1. Een verdachte kan te maken krijgen met een aantal personen en instanties. Wat is de juiste volgorde? A. 1. de politie 2. de rechter 3. de officier van justitie. B. 1. de officier

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 maandag 22 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 maandag 22 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2017 tijdvak 1 maandag 22 mei 09.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 60 punten te behalen.

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING VAK : : Maatschappijleer 2 METHODE : Essener Criminaliteit druk 4 KLAS: : 3 NIVEAU : BASIS CONTACTUREN PER WEEK 3 X MINUTEN PER WEEK UDIEJAAR : 205-206 EINDCIJFER KLAS

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door H. 1327 woorden 6 oktober 2015 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis 7.1 De Franse filosoof en jurist Charles de Montesquieu

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 410 woorden 3 februari 2004 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Aantekeningen Hoofdstuk 2 Politieke

Nadere informatie

Examen VMBO-KB. maatschappijleer 2 CSE KB. tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur. Achter dit examen is een erratum opgenomen.

Examen VMBO-KB. maatschappijleer 2 CSE KB. tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur. Achter dit examen is een erratum opgenomen. Examen VMBO-KB 2014 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur maatschappijleer 2 CSE KB Achter dit examen is een erratum opgenomen. Dit examen bestaat uit 46 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 56 punten

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 22 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 22 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2014 tijdvak 1 donderdag 22 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage. Het examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 73 punten te behalen.

Nadere informatie

Examen HAVO. Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl)

Examen HAVO. Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl) Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 30 mei 9.00 12.00 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen;

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2007 tijdvak 1 vrijdag 25 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Proeftoets E2 vwo4 2016

Proeftoets E2 vwo4 2016 Proeftoets E2 vwo4 2016 1. Wat zijn de twee belangrijkste redenen om rechtsregels op te stellen? A. Ze zijn een afspiegeling van wat het volk goed en slecht vindt en zorgen voor duidelijke afspraken om

Nadere informatie

Polderen voor beginners

Polderen voor beginners Jongerenkamer Polderen voor beginners Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland.

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II BEOORDELINGSMODEL Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 punt toegekend. MASSAMEDIA 1 maximumscore 2 Juiste antwoorden zijn (twee van de volgende redenen): De opera s (programma s) zijn

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1

Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1 Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1 Samenvatting door C. 1476 woorden 18 april 2016 3,3 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Module 1 politiek Een goede politicus heeft de volgende kenmerken:

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 2 dinsdag 16 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 2 dinsdag 16 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2015 tijdvak 2 dinsdag 16 juni 13.30-16.30 uur maatschappijwetenschappen (pilot) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 24 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 56 punten

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl I

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl I POLITIEK EN BELEID tekst 8 VVD en D66 samen voor Europese verkiezingen DEN HAAG - D66 gaat toch in zee met de VVD voor de Europese verkiezingen in juni. De samenwerking blijft beperkt tot een lijstverbinding.

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL 2014

Examen VMBO-GL en TL 2014 Examen VMBO-GL en TL 2014 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 43 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 62

Nadere informatie

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Examen VMBO-KB 2006 tijdvak 1 woensdag 31 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 51 punten

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 + 2

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting door een scholier 1853 woorden 27 oktober 2014 4,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 Paragraaf 1 Een staat of

Nadere informatie

Begrippenlijst Maatschappijleer Criminaliteit en Politiek

Begrippenlijst Maatschappijleer Criminaliteit en Politiek Begrippenlijst Maatschappijleer Criminaliteit en Politiek Begrippenlijst door N. 2565 woorden 5 april 2013 8 22 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Normen zijn afspraken

Nadere informatie

maatschappijwetenschappen havo 2016-I

maatschappijwetenschappen havo 2016-I Opgave 4 Toestaan van wietteelt? Bij deze opgave horen de teksten 6 tot en met 8 en afbeelding 1 uit het bronnenboekje. Inleiding In Nederland is het telen van hennepplanten (cannabis), waaruit wiet of

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Examen VMBO-BB. maatschappijleer 2 CSE BB. tijdvak 1 maandag 22 mei uur. Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje.

Examen VMBO-BB. maatschappijleer 2 CSE BB. tijdvak 1 maandag 22 mei uur. Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Examen VMBO-BB 2017 tijdvak 1 maandag 22 mei 9.00-10.30 uur maatschappijleer 2 CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor

Nadere informatie

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke beluistvorming

Samenvatting Maatschappijleer Politieke beluistvorming Samenvatting Maatschappijleer Politieke beluis Samenvatting door een scholier 1711 woorden 16 februari 2005 4,3 19 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Begrippen politieke beslui Trias politica = Driedeling

Nadere informatie

Examen HAVO. Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl)

Examen HAVO. Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl) Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 19 juni 9.00 12.00 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 86 punten te behalen;

Nadere informatie

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER STEM 2019 VOOR (V)MBO MAGAZINE OVER DE EERSTE KAMER HOE WORDT DE EERSTE KAMER GEKOZEN? Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen Dit doet de Eerste Kamer HIER GEBEURT HET! INVLOED VAN

Nadere informatie

Gewetensbezwaarde ambtenaren

Gewetensbezwaarde ambtenaren Opgave 1 Gewetensbezwaarde ambtenaren Bij deze opgave horen de teksten 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje. Inleiding Op 3 september 2012 ondertekenden diverse politieke partijen het zogenaamde Roze Stembusakkoord.

Nadere informatie

Examen HAVO. Maatschappijleer (nieuwe stijl en oude stijl)

Examen HAVO. Maatschappijleer (nieuwe stijl en oude stijl) Maatschappijleer (nieuwe stijl en oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 20 juni 13.30 16.30 uur 20 01 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen;

Nadere informatie

Instructie Machtenscheidingsquiz

Instructie Machtenscheidingsquiz Instructie Machtenscheidingsquiz Korte omschrijving werkvorm De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen en blufvragen. Bij kennisvragen kiest elk

Nadere informatie

Eindexamen havo maatschappijwetenschappen 2014-I

Eindexamen havo maatschappijwetenschappen 2014-I Opgave 1 Besluitvorming rondom studiefinanciering Bij deze opgave horen de teksten 1 en 2 en figuur 1 uit het bronnenboekje. Inleiding Tijdens de regeringstermijn van kabinet-rutte 1 (oktober 2010 tot

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming)

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting door een scholier 2059 woorden 28 maart 2007 9 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappij, H2 Politieke Besluitvorming:

Nadere informatie

maatschappijkunde CSE GL en TL

maatschappijkunde CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2019 tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-15.30 uur maatschappijkunde CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 65

Nadere informatie

maatschappijkunde CSE GL en TL

maatschappijkunde CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2018 tijdvak 1 dinsdag 22 mei 9.00-11.00 uur maatschappijkunde CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 41 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 61 punten

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2014 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-16.30 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage. Het examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 74 punten te behalen.

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 In 1848 werd de grondwet in Nederland veranderd. Dit had gevolgen voor de machtsverhouding tussen

Nadere informatie

Examen HAVO. Maatschappijleer (nieuwe stijl en oude stijl)

Examen HAVO. Maatschappijleer (nieuwe stijl en oude stijl) Maatschappijleer (nieuwe stijl en oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 15 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen;

Nadere informatie

2.1 Omcirkel het juiste antwoord.

2.1 Omcirkel het juiste antwoord. 2.1 Vraag 1 Het Parlement in Nederland bestaat uit... A. Eerste en Tweede Kamer B. Tweede Kamer en Provinciale Staten C. Provinciale staten en Gemeenteraad D. Tweede Kamer en Gemeenteraad Vraag 2 Waarom

Nadere informatie

7,4. Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Toets politieke besluitvorming H2

7,4. Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Toets politieke besluitvorming H2 Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april 2002 7,4 22 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Toets politieke besluitvorming H2 Wat is een parlementaire democratie? : Democratie is dat burgers ook

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 1 donderdag 12 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 1 donderdag 12 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2016 tijdvak 1 donderdag 12 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen (pilot) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 57 punten

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 en 2

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 1488 woorden 1 mei 2009 8,3 31 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Hoofdstuk 1 Waarom maatschappijleer?

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 12 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 12 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2016 tijdvak 1 donderdag 12 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 71 punten te behalen.

Nadere informatie

Wie bestuurt het land?

Wie bestuurt het land? Wie bestuurt het land? 2 Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een

Nadere informatie

Maatschappijleer par. 1!

Maatschappijleer par. 1! Maatschappijleer par. 1 Iets is een maatschappelijk probleem als: 1. Het groepen mensen aangaat 2. Het samenhangt met of het is gevolg is van maatschappelijke verandering 3. Er verschillende meningen zijn

Nadere informatie

Examen VWO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 woensdag 21 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VWO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 woensdag 21 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VWO 2014 tijdvak 1 woensdag 21 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage. Het examen bestaat uit 26 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 72 punten te behalen.

Nadere informatie

Bij maatschappijleer onderzoek je maatschappelijke problemen. (verslaving, samenleving etc.)

Bij maatschappijleer onderzoek je maatschappelijke problemen. (verslaving, samenleving etc.) Samenvatting door een scholier 1409 woorden 17 november 2014 6,6 10 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Verslag Maatschappijleer Hoofdstuk 1 + Hoofdstuk 2 HAVO 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Examen VMBO-KB 2007 tijdvak 2 dinsdag 19 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 48 punten

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL. maatschappijleer 2 CSE GL en TL. tijdvak 2 dinsdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VMBO-GL en TL. maatschappijleer 2 CSE GL en TL. tijdvak 2 dinsdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-15.30 uur maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 41 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 62

Nadere informatie

Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat?

Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Scheiding der machten De rechters zijn gescheiden www.rechtvoorjou.nl Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Maak de volgende oefeningen met behulp van de informatie op de website*. Naam Leerling:...Klas:...

Nadere informatie

7, Het parlement is baas boven baas. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari keer beoordeeld.

7, Het parlement is baas boven baas. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari keer beoordeeld. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari 2010 7,2 36 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Impuls Samenvatting Maatschappijleer Impuls H4/H5/H6 4.1 Het parlement is baas boven baas

Nadere informatie

Aantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsinrichting

Aantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsinrichting Aantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsin Aantekening door C. 1154 woorden 16 januari 2014 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Constitutionele (parlementaire) monarchie Constitutie:

Nadere informatie

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming. Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat

Nadere informatie

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2014-I

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2014-I Opgave 1 Recht van spreken Bij deze opgave horen de teksten 1 tot en met 4 uit het bronnenboekje. Inleiding In het tijdschrift Crimelink van mei 2012 staat een bespreking van het boek Slachtoffer-dadergesprekken

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen maatschappijleer. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen maatschappijleer. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.30 uur tevens oud programma maatschappijwetenschappen maatschappijleer Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 36 vragen. Voor dit

Nadere informatie

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave Boekverslag door B. 1102 woorden 2 juni 2003 5.4 32 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave - Inleiding - Samenvatting verkiezingsstrijd - Artikelen - Bronvermelding Inleiding Verkiezingen We

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk rechtsstaat &4-6-7

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk rechtsstaat &4-6-7 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk rechtsstaat &4-6-7 Samenvatting door Aylin 1392 woorden 7 maart 2018 8,5 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer 4 Strafrecht: de

Nadere informatie

DE RECHTERS ZIJN GESCHEIDEN

DE RECHTERS ZIJN GESCHEIDEN DE RECHTERS ZIJN GESCHEIDEN www.rechtvoorjou.nl Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Maak de volgende oefeningen met behulp van de informatie op de website. Naam Leerling: Klas:. 3.0 a.

Nadere informatie

Examen VMBO-BB. maatschappijleer 2 CSE BB. tijdvak 1 vrijdag 24 mei 13.30-15.00 uur. Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje

Examen VMBO-BB. maatschappijleer 2 CSE BB. tijdvak 1 vrijdag 24 mei 13.30-15.00 uur. Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje Examen VMBO-BB 2013 tijdvak 1 vrijdag 24 mei 13.30-15.00 uur maatschappijleer 2 CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje Achter dit examen is een erratum opgenomen.

Nadere informatie

Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving

Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving ϕ Ministerie van Justitie Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden Postadres: Postbus 2030, 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Wie bestuurt het land?

Wie bestuurt het land? Wie bestuurt het land? Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een

Nadere informatie

maatschappijleer 2 CSE GL en TL

maatschappijleer 2 CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2017 tijdvak 2 woensdag 21 juni 13.30-15.30 uur maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 61

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2004

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2004 Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 1 MAATSCHAPPIJLEER 2 CSE GL EN TL MAATSCHAPPIJLEER VBO-MAVO-D inzenden scores Verwerk de scores van de alfabetisch eerste tien kandidaten per school in het

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Criminaliteit

Samenvatting Maatschappijleer Criminaliteit Samenvatting Maatschappijleer Criminaliteit Samenvatting door een scholier 1882 woorden 9 juni 2013 7,6 46 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting Maatschappijleer

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-KB

Correctievoorschrift VMBO-KB Correctievoorschrift VMBO-KB 2009 tijdvak 1 maatschappijleer 2 CSE KB Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden

Nadere informatie

Eindexamen vmbo gl/tl maatschappijleer 2 2011 - I

Eindexamen vmbo gl/tl maatschappijleer 2 2011 - I Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. Criminaliteit en rechtsstaat 1 A 2 B 3 maximumscore 2 Een ander materieel gevolg van criminaliteit voor banken

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2004

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2004 Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 2 MAATSCHAPPIJLEER 2 CSE GL EN TL MAATSCHAPPIJLEER VBO-MAVO-D inzenden scores Voor dit examen hoeft u geen afnamegegevens aan de Citogroep te verstrekken.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Inleiding recht

Samenvatting Maatschappijleer Inleiding recht Samenvatting Maatschappijleer Inleiding recht Samenvatting door M. 714 woorden 27 oktober 2016 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Recht Wat is recht Recht geheel van overheidsregels Komen

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2017

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2017 Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2017 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Criminaliteit

Samenvatting Geschiedenis Criminaliteit Samenvatting Geschiedenis Criminaliteit Samenvatting door D. 1061 woorden 31 mei 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Asociaal: je houdt geen rekening met anderen. Er staat niets over

Nadere informatie

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie & cartoons: - Hans Kouwenhoven - RVD: p. 17 -

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 2

Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Samenvatting door een scholier 1381 woorden 10 december 2006 6,3 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Periode 2 Hoofdstuk

Nadere informatie

MAATSCHAPPIJLEER PERIODE 1. Gerard

MAATSCHAPPIJLEER PERIODE 1. Gerard MAATSCHAPPIJLEER PERIODE 1 Gerard Wat gaan we vandaag doen? Uitleg van het vak Oefenen Vragen Het vak maatschappijleer Verplicht voor elke scholier ongeacht niveau 1 jarig examenvak (schoolexamen) Essentieel

Nadere informatie

Politiek en beleid. Leertekst. Maatschappijkunde.nl voor leerlingen en docenten

Politiek en beleid. Leertekst. Maatschappijkunde.nl voor leerlingen en docenten Politiek en beleid Leertekst Maatschappijkunde.nl voor leerlingen en docenten Inhoudsopgave Leerdoelen Checklist 2 1 Nederland als parlementaire democratie in een rechtsstaat 1.1 Een parlementaire democratie

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 1 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 24 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 1 donderdag 24 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2012 tijdvak 1 donderdag 24 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage. Het examen bestaat uit 31 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 75 punten te behalen.

Nadere informatie

Homohuwelijk haalt de eindstreep

Homohuwelijk haalt de eindstreep Opgave 3 Politieke besluitvorming: openstelling huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht tekst 7 Homohuwelijk haalt de eindstreep Het homohuwelijk mag rekenen op een breed draagvlak in de samenleving

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 2 dinsdag 21 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 2 dinsdag 21 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2016 tijdvak 2 dinsdag 21 juni 13.30-16.30 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 66 punten te behalen.

Nadere informatie