Karim Tohouss. Expert MCV politie ZHZ

Transcriptie

1 Karim Tohouss Expert MCV politie ZHZ

2 Juni 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz Multicultureel vakmanschap gevraagd! blz Pluralisme; Wat is dat? blz De competenties; wat moet ik kennen en kunnen! blz Conclusie blz Literatuurlijst blz. 12 2

3 1. Inleiding In het visiedocument Politie in Ontwikkeling staat de missie van de Nederlandse politie verwoord: Waakzaam en Dienstbaar staat de politie voor de waarden in de samenleving. Elk van de kerntaken handhaven, opsporen,hulpverlenen en signaleren/adviseren vraagt erom dat de politie kan omgaan met de multiculturele samenleving waarin zij op professionele manier haar werk moet doen. De kennis en de vaardigheid om dit te doen noemen wij multicultureel vakmanschap (MCV) 1. Het is een nobel streven van de politie die ik, werkzaam in deze organisatie, onderschrijf. Zo abstract als MCV is, zo concreet moeten de kennis en vaardigheden zijn, die de politie(agent) tot zijn beschikking heeft om de multiculturele samenleving bedienen. Als politiefunctionaris beweeg ik mij al vele jaren binnen het domein van de multiculturele samenleving. Ten eerste doordat ik mijzelf reken tot een burger die de Nederlandse samenleving het stempel multiculturele samenleving heeft opgedrukt en ten tweede doordat ik als professional binnen de politie actief heb bijgedragen aan overleg- en adviesorganen die zich bezig houden met dit vraagstuk. Het is om die reden dat ik een paper schrijf over multicultureel vakmanschap in de praktijk van de politiefunctionaris. Ik wil in deze paper ingaan op de kennis en vaardigheden die een politiefunctionaris tot zijn beschikking moet hebben op MCV te bedrijven. Het kan ook zijn dat er geen pasklaar antwoord op deze vraag is en het gaat er dan om hoe men situatiespecifiek tot deze informatie kan komen. In deze paper zal ik trachten een antwoord te geven op de vraag: Welke kennis en competenties heeft een politiefunctionaris nodig om multicultureel vakmanschap te bedrijven? 1 Visie document politie in ontwikkeling (2005) 3

4 2. Multicultureel vakmanschap gevraagd Het klinkt zo simpel; de verschillende partijen in een samenleving moeten op zoek gaan naar gedeelde normen en waarden. In de praktijk betekent dit dat er gezocht moet worden naar oplossingen die voor alle betrokkenen acceptabel zijn. Het eerste wat ik denk als ik dit lees is: Dat krijg je nooit voor elkaar! Vooral niet in deze huidige tijdsgeest. Als ik verder zoek in de literatuur dan valt het mij op dat er geen standaardproblemen zijn en daardoor net zo min standaardoplossingen. Het belangrijkst is om creatief te werk gaan met de commitment om er samen uit te komen 2. Dit betekent concreet dat diversiteit binnen de politie (en samenleving) moet voldoen aan 2 voorwaarden. Te weten gelijkwaardigheid en verscheidenheid. Deze voorwaarden staan niet LOS van elkaar maar staan NAAST elkaar. Deze stelling name roept bij mij twee vragen op; 1) Hoe kan verscheidenheid in de praktijk gebracht worden zonder de gelijkwaardigheid in gevaar te brengen? 2) Hoe kan verscheidenheid werkbaar blijven? Verscheidenheid wordt begrensd door het gelijkheidsbeginsel;gelijke rechten voor iedereen. Cultuurgerelateerde verschijnselen mogen bestaan totdat deze discriminerend, geweld uitlokken of onwerkbaar zijn. Verscheidenheid is tot hier en niet verder. Elke organisatie wil effectief en efficiënt zijn. Dit betekent dat er daarom niet altijd rekening gehouden kan worden met de diversiteit aan wensen, behoeftes en verlangens. De professionaliteit staat voorop. Een voorbeeld kan zijn een arrestant die vanwege geloofsovertuiging niet door een vrouwelijke politiefunctionaris aangeraakt wil worden 2 Interculturele samenwerking in organisatie; Herman Blom (2008) 4

5 Al met al gaat het er om dat een organisatie zoals de politie MCV kan bedrijven doordat zij staat voor een pluralistische visie hierop. 3. Pluralisme; wat is dat? Wat mij opvalt in mijn zoektocht naar het antwoord op de vraag wat pluralisme nou eigenlijk is, is dat er geen eenduidig antwoord op is. Ik zal daarom in dit hoofdstuk, kort, uit één zetten waar pluralisme naar verwijzen kan. Daarna zal ik aangeven vanuit welke pluralistische visie MCV het beste vormgegeven kan worden. 3.1 Pluralisme; verwijst naar? Er zijn globaal genomen 3 brillen waarop gekeken kan worden naar pluralisme: 3 1) pluralisme (sociale wetenschappen), het bestaan van verschillende sociale en culturele subsystemen in een samenleving; In zijn Public Governance in Europe geeft W.J.M. Kickert de volgende kenmerken van pluralisme: alle belangenrepresentanten hebben een gelijke mate van belang; er is een gelijke toegang en invloed op politieke beleid- en besluitvorming (lobbyen); in besluitvorming bestaat een continue zoektocht naar een democratische balans; de overheid vermijdt nauwe samenwerking met enkele belangengroepen 4. Met pluralisme wordt ook wel een overheidsbeleid aangeduid dat verschillende levensbeschouwingen, culturen en politieke voorkeuren erkent. Deze erkenning is vaak een voorwaarde tot het verkrijgen van bepaalde politieke (minderheids)rechten of een morele houding 3 Wikpedia; Pluralisme (2011) 4 Public Governance in Europe; W.J.M. Kickert (1997) 5

6 van tolerantie. Daarmee staat dit tegenover culturele assimilatie waarbij minderheden geabsorbeerd worden in een gevestigde, doorgaans grotere gemeenschap of cultuur. 5 2) pluralisme (filosofie), een systeem of leer die het bestaan van verschillende overtuigingen naast elkaar als uitgangspunt neemt; Deze verscheidenheid wordt niet alleen herkend, maar ook erkend. Dat wil zeggen: pluralisten vinden het goed dat er een verscheidenheid aan overtuigingen bestaat. Het pluralisme is een positie die in meerdere wetenschappen en deelgebieden van de filosofie terugkomt. Pluralisme is dus een leer waarin ervan wordt uitgegaan dat de werkelijkheid is opgebouwd volgens meerdere verschillende beginselen. 6 3) moreel pluralisme, een meta-ethische theorie die stelt dat de verscheidenheid aan morele waarden, normen, idealen, plichten en deugden niet gereduceerd kan worden tot één morele superwaarde. Feitelijk bestaat er een grote verscheidenheid aan waarden, normen, idealen, plichten en deugdenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/deugd. Sommigen daarvan staan op gespannen voet met elkaar. In de politiek kunnen 'vrijheid' en 'gelijkheid' bijvoorbeeld met elkaar botsen. En in het morele domein kunnen 'eigenbelang' en 'naastenliefde' bijvoorbeeld met elkaar in conflict komen. Een moreel pluralist stelt niet alleen dat er feitelijk een verscheidenheid aan waarden is, maar ook, of vooral, dat achter deze verscheidenheid geen eenheid schuil gaat. Dat betekent in het geval van het conflict tussen 'eigenbelang' en 'naastenliefde' dat er niet zomaar één maatstaf aanwezig is, die gebruikt kan worden om te bepalen welke van de twee waarden voorrang moet krijgen. Hiermee is nog niet bepaald hoeveel maatstaven er dan wel zijn Pluralistische visie op multicultureel vakmanschap Het uitgangspunt van MCV is dat professionals moeten beschikken over kennis, vaardigheden en een houding waarmee ze optimaal kunnen inspelen op verschillen in culturele en religieuze achtergronden van groep die zij bedienen. 8 Het MCV is theoretisch gebaseerd op het pluralisme waarin een balans gezocht wordt tussen het zgn. cultuurrelativisme en universalisme. Het cultuurrelativisme kent iedere cultuur een gelijke waarde toe. Het universalisme gaat uit van fundamentele algemeen geldende mensenrechten. 5 Wikipedia; Pluralisme (sociale wetenschappen) (2012) 6 Wikipedie; Pluralisme (filosofie) (2012) 7 Wikipedia; Moreel_Pluralisme (2012) 8 Onderzoeksrapport Succesvolle diversiteitinterventies bij de overheid (2011). 6

7 Het pluralisme dient als leidraad in het omgaan met dilemma s in de dagelijkse praktijk; de kerntaak van de organisatie bepaalt dan welke keus er gemaakt wordt. Wanneer dit uitgangspunt wordt teruggekoppeld naar de politie als organisatie, valt het mij op dat zij één van de weinige organisaties is in NL die een visie heeft op MCV en daarbij het pluralisme als uitgangspunt heeft genomen. Dit komt tot uiting in concrete trainingen, workshops en projecten die de politie als organisatie heeft opgezet om MCV vorm te geven en daarmee haar effectiviteit en legitimiteit (als orgaan) vergroot. In de dagelijkse praktijk van de politiefunctionaris betekent dit dat er een verandering in de beroepshouding moet plaats vinden. En net als alle veranderingen is dit, naar mijn mening, een proces. Dit vraagt tijd en geduld. Het tempo waarin deze verandering plaatsvindt is niet voor iedereen gelijk. Hierbij is waakzaamheid geboden omdat tempoverschillen kunnen leiden tot onderlinge frustraties en weerstand; het pluralisme gaat uit van het erkennen van verschillen en naar mijn mening betekent dit dat een organisatie die staat voor MCV in de breedste zin hiervan doordrenkt moet zijn. Dus pluralistisch in haar benadering van haar werknemers mits de kerntaak niet in het geding komt. 7

8 4. De competenties; Wat moet ik kennen en kunnen! Tijdens het zoeken naar informatie inzake de competenties die een politiefunctionaris tot zijn beschikking zou moeten hebben om MCV te beoefenen, valt het mij op dat er al veel is geschreven over MCV en de benodigde competenties. Het is hierbij niet alleen de politie die zich met dit specifieke vraagstuk binnen het MCV bezig heeft gehouden maar ook de lerarenopleiding in Amsterdam, de beroepsorganisatie van psychologen en pedagogen en nog een paar andere. Wanneer men kijkt naar de competenties dan valt het mij op dat, naast feitelijke kennis en vaardigheden, de attitude (houding) van een professional jegens MCV een belangrijke voorwaarde is om MCV te laten slagen binnen een organisatie. Rodney Bos heeft in 2009 een onderzoek gedaan naar wat men moet kennen en kunnen om tot MCV te komen. In zijn onderzoek stelt R. Bos een tweetal vragen als het gaat om competenties: 1) Wat moet de politieman kunnen om zijn werk in de gewenste situatie als bekwaam professional uit te voeren? 2) Wat moet de politieman kennen om zijn werk in de gewenste situatie als bekwaam professional uit te voeren? 9 De competenties die een politiefunctionaris moet kunnen om MCV te bedrijven zijn als volgt op te sommen; Durf, lef, eerlijkheid,respectvol, duidelijkheid, grenzen stellen, interesse en het leren kijken door een andere bril dan je eigen. De competentie die een politiefunctionaris moet kennen om MCV te bedrijven zijn; 9 Multicultureel vakmanschap; een vak op zich! (2009) 8

9 Geschiedenis en relevante achtergronden over landen, culturen en religies van burgers waar politiefunctionarissen mee te maken (kunnen) krijgen. Kennis over de verschillen tussen een burgerlijke- en een straatcultuur Kennis over theorieën, methodieken en inzichten die ontwikkeld zijn om inzicht te bieden in de diversiteit van de samenleving. 10 Welke eisen ten aanzien van kennis, vaardigheden en houding mogen gesteld worden aan politiefunctionarissen MCV competent zijn? Dat is eigenlijk de vraag waar ik getracht heb een antwoord te geven. Het valt mij echter op dat er veel geschreven en gesproken is over het belang van MCV competenties van politiefunctionarissen zonder dat daaraan een concrete invulling wordt gegeven en zonder aan te geven hoe die competenties verworven kunnen worden. Ik vind het belangrijk dat politiefunctionarissen beschikken over MCV competenties, vanwege het veranderende karakter van onze samenleving. De politie is één van de weinige organisaties die bezig is die competenties te concretiseren. Dat is op kennisniveau niet zo moeilijk. Allereerst moeten politiefunctionarissen beschikken over een brede oriëntatie op en kennis van de sociaal-culturele, politieke en religieuze achtergronden van de diverse maatschappelijke groeperingen. Bovendien moeten ze op de hoogte zijn van zaken als immigratiegeschiedenis en overheidsbeleid op het terrein van asiel en immigratie. Een stukje sociologie (in- en uitsluitingsmechanismen, stereotypering, stigmatisering en beeldvorming) en ethiek hoort er ook bij. Competenties formuleren op vaardigheids- en houdingsniveau is veel lastiger. Het gaat dan over de vaardigheid om een goed en divers netwerk, in de breedste zin van het woord, op te bouwen. Op het niveau van attitude moeten politiefunctionarissen zich bewust zijn van hun eigen sociaalculturele beperktheden en vooringenomenheden. 10 Multicultureel vakmanschap; een vak op zich! (2009) 9

10 5. Conclusie In deze paper heb ik geprobeerd een antwoord te geven op de vraag: Welke kennis en competenties heeft een politiefunctionaris nodig om multicultureel vakmanschap te bedrijven? Het bijzondere aan deze zoektocht (behalve tijdsnood maar eigen schuld, dikke bult!) zijn de vernieuwende inzichten die ik verkregen heb. Multicultureel vakmanschap, interculturele competenties, diversiteitsinterventies zijn een paar van de termen die de revue hebben gepasseerd in mijn onderzoek maar die eigenlijk staan voor hetzelfde namelijk hoe kan men als professional die interculturele samenleving bedienen zo optimaal mogelijk bedienen! Het vervult mij met trots dat mijn organisatie, één van de weinige is die MCV trachten in te bedden in alle facetten van de organisatie om daarmee haar efficiëntie en legitimiteit te vergroten. Het zegt mij dat de politie haar kerntaak uitvoert maar dan op zo n wijze dat een ieder zich daarin kan vinden. Aan de andere kant stemt het mij verdrietig dat er vele organisaties zijn die het publiek dienen maar (nog) niet stilstaan bij MCV. Juist, omdat ik van nabij meemaak dat MCV eigenlijk een must is in deze huidige tijd. MCV kan men alleen bedrijven als men beschikt over de juiste kennis, vaardigheden maar net zo belangrijk zijn de houding en het gedrag van de professional. Kennis en vaardigheden kan men leren/opdoen maar als de houding of het gedrag van de professional niet in overeenstemming zijn met de kennis en kunde die deze tot zijn beschikking heeft dan is MCV niets meer dan gebakken lucht. 10

11 Op basis van mijn onderzoek kan ik concluderen dat de kennis en competenties die nodig zijn om MCV te bedrijven, zijn; De competenties die een politiefunctionaris moet kunnen om MCV te bedrijven zijn als volgt op te sommen; Durf, lef, eerlijkheid,respectvol, duidelijkheid, grenzen stellen, interesse en het leren kijken door een andere bril dan je eigen. De competenties die een politiefunctionaris moet kennen om MCV te bedrijven zijn; Geschiedenis en relevante achtergronden over landen, culturen en religies van burgers waar politiefunctionarissen mee te maken (kunnen) krijgen. Kennis over de verschillen tussen een burgerlijke- en een straatcultuur Kennis over theorieën, methodieken en inzichten die ontwikkeld zijn om inzicht te bieden in de diversiteit van de samenleving. Juist in een tijd als deze waarin polarisering voortvarend te werk gaat is het van essentieel belang dat er geïnvesteerd (blijft) wordt in MCV. 11

12 6. Literatuurlijst A. Visie document politie in ontwikkeling (2005) B. Interculturele samenwerking in organisatie; Herman Blom (2008) C. Wikipedia; Pluralisme (2011) D. Public Governance in Europe; W.J.M. Kickert (1997) E. Wikipedia; Pluralisme (sociale wetenschappen) (2012) F. Wikipedie; Pluralisme (filosofie) (2012) G. Wikipedia; Moreel_Pluralisme (2012) H. Onderzoeksrapport Succesvolle diversiteitinterventies bij de overheid (2011). I. Multicultureel vakmanschap; een vak op zich! (2009) 12

13 13