Nieuw industrieel beleid

Transcriptie

1 Nieuw industrieel beleid Doel, opzet en evaluatie Dr. Jo Reynaerts VIVES en STORE Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen KU Leuven Studiedag voor Leraren Economie FEB KU Leuven Leuven, 19 januari 2016 Overzicht Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie Nieuw industrieel beleid Doel en opzet van het nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Meten van het effect van overheidsprogramma s Evaluatie van overheidsprogramma s door STORE Besluit

2 Steunpunt beleidsrelevant onderzoek Overzicht Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie Nieuw industrieel beleid Doel en opzet van het nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Meten van het effect van overheidsprogramma s Evaluatie van overheidsprogramma s door STORE Besluit Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie STORE steunpunt voor beleidsrelevant onderzoek Vlaamse overheid (derde generatie, ) adviseren op basis van fundamenteel en toegepast economisch onderzoek binnen drie domeinen: Ondernemen en Regionale economie 3de generatie startende ondernemingen en ondernemerskapitaal ontwikkeling en doorgroei van KMO s het meten en identificeren van economische clusters, met bijzondere aandacht voor de analyse en implementatie van een nieuw industrieel beleid

3 Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie STORE korte termijnopdrachten KTO Nummer Onderwerp Opdrachtgever Sectoranalyse Vlaamse industrie Kabinet Peeters EFRO sterkte-zwakte analyse Kabinet Peeters Toekomstverkenningen 2025 VRWI IE scan AO Methoden eval. beleidsmaatregelen AO Verruimtelijking NIB AO Logistiek & Locatie 2 AO Ondersteuning Gazellebeleid AO Design Vlaanderen AO Waarborgregeling PMV Opleidingssteun KMO AO Doorgroei KMO s SERV KET roadmap =n electronica DSP Valley Assistieve technologie Flanders Care Subsidiebeleid Kabinet Muyters Overzicht Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie Nieuw industrieel beleid Doel en opzet van het nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Meten van het effect van overheidsprogramma s Evaluatie van overheidsprogramma s door STORE Besluit

4 Nieuw industrieel beleid Industriebeleid oude stijl ondersteuning verkeerde sectoren ondersteuning van bepaalde ondernemingen Industriebeleid 1.0 objectieven en opzet definitie van staatssteun / toegelaten vormen toenemend belang mededingingsbeleid (DG COMP, BMA, NMA,...) Nieuw industrieel beleid Industriebeleid 2.0: nieuw industrieel beleid (NIB) Vernieuwde en versterkte rol voor het industrieel beleid door klimaatverandering laisser-faire houding overheden in bepaalde sectoren opkomst van China Centrale vragen kenmerken nieuw industrieel beleid doeltreffendheid en efficiëntie NIB

5 Nieuw industrieel beleid Waarom (nieuw) industrieel beleid? Eerste Fundamentele Welvaartstheorema (EFWT) Iedere competitieve uitkomst in een markt is Pareto optimaal, 1. perfecte mededinging 2. geen externaliteiten 3. geen asymmetrische informatie 4. geen marktfalingen Nieuw industrieel beleid Kenmerken (Aghion et al., 2012) Doel/opzet elimineren/voorkomen van martkfalingen mitigeren negative externaliteiten stimuleren van positieve externaliteiten Uitvoering focus op sectoren gekenmerkt door hoge mate van concurrentie en innovatie doelgerichte sectorale interventie in kennis- en vaardigheidsintensieve sectoren steun aan alle ondernemingen binnen een sector NIB complementair aan het mededingingsbeleid

6 Nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Groot-Brittannië (Criscuolo et al., 2012) Subsidies voor investeringen: toename subsidie met 10% geeft aanleiding tot toename in tewerkstelling met 7% enkel bij kleine ondernemingen (Calimero effect) geen reallocatie van werknemers tussen wel- en niet-gesubsidieerde ondernemingen ten nadele van de productiviteit Italië (Bernini en Pellegrini, 2011; Cerqua en Pellegrini, 2014) Subsidies voor investeringen en jobcreatie: relatief t.o.v. niet-gesubsidieerde ondernemingen grotere toename in output, tewerkstelling en vaste activa lagere toename van de productiviteit Nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Duitsland (Doer et al., 2014) Voucher-gebaseerde trainingsprogramma s voor werklozen: beperkte impact op tewerkstelling geen loonstijging tot vier jaar na toekenning voucher Vlaanderen Waslijst initiatieven en subsidies ter ondersteuning van het economisch weefsel 1. Waarborgregeling (Participatiemaatschappij Vlaanderen) 2. Pijler Opleiding van de KMO Portefeuille (Agentschap Ondernemen) 3. Groeipremie (Agentschap Ondernemen)

7 Nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Waarborgregeling Formule waarbij PMV borg staat voor kredieten toegekend door financiële instellingen aan ondernemingen, en dit voor bedragen tot 1.5 miljoen euro aanzetten om vlotter kredieten toe te kennen (risicodragende dossiers) kansrijke projecten en investeringen KMO s met onvoldoende waarborgen voorwaarden Resultaten (Breemersch, Decramer, Lecocq en Reynaerts, 2014) statistisch significant verband tussen de toekenning van de Waarborgregeling en de groei in investeringen, tewerkstelling of toegevoegde waarde verband neemt af met de omvang van de onderneming (Calimero effect) aantal werknemers (in logs) groei in tewerkstelling (in %) Opm.: log.x/ 2f0; 1; 2; 3; 4; 5g,x 2f1; 3; 7; 20; 55; 148g werknemers

8 Overzicht Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie Nieuw industrieel beleid Doel en opzet van het nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Meten van het effect van overheidsprogramma s Evaluatie van overheidsprogramma s door STORE Besluit Vaststellen van het effect van een programma (beleid) op één of meerdere (economische) uitkomsten van belang Voorbeelden: effect van belastingen op arbeidsaanbod; effect van indirecte belastingen op consumptie effect van onderwijs op loon; effect van regulering arbeidsmarkt op tewerkstelling... effect van opleidingssubsidies op productiviteit, omzet,... effect van kredietwaarborg op investeringen, tewerkstelling en toegevoegde waarde

9 Vragen is het programma doeltreffend? is het programma efficiënt? (waar en in welke mate) kan het programma aangepast worden?... Antwoorden afhankelijk van de beschikbaarheid en kwaliteit vandegegevens... Voorbeeld: maken ziekenhuizen mensen gezonder? Gezond verstand Gegevens steekproef (naar Angrist en Pischke, 2009, pp. 13): indicator voor behandeling in ziekenhuis in voorbije jaar score voor gezondheidstoestand van 1 (zeer slecht) tot 5 (zeer goed) Groep Aantal Gemiddelde score Opname ,21 Geen opname ,93 Verschil -0,72

10 x controlegroep behandelde groep B A BA met/zonder t 0 t ~ t 1 t x controlegroep behandelde groep B C A BA met/zonder CA selectie effect BC causaal effect t 0 t ~ t 1 t

11 Meten van het effect van een programma: populatie Bedrijf Zonder Met Verschil Yi;0 Yi;1 Yi;0 Yi; Gemiddelde Conclusie evaluatie? Indien counterfactual gekend, gewoon het verschil in gemiddelde uitkomst voor beide groepen ) het programma heeft een nadelig effect op de ondernemingen Meten van het effect van een programma: steekproef Bedrijf Status Zonder Met Verschil wi yi;1 yi;0 yi;0 yi;1 1 1? 14? 2 0 6?? 3 0 4?? 4 0 5?? 5 0 6?? 6 0 6?? 7 1? 10? 8 1? 9? Gemiddelde Conclusie evaluatie? Het verschil in gemiddelde per groep (5.6) op basis van geobserveerde gegevens (counterfactual niet gekend) verbergt het echte effect (-2) ) het programma heeft een voordelig effect op de ondernemingen

12 Meten van het effect van een programma: steekproef Bedrijf Status Zonder Met Verschil wi yi;1 yi;0 yi;0 yi;1 1 1? 14? 2 0 6?? 3 0 4?? 4 0 5?? 5 0 6?? 6 0 6?? 7 1? 10? 8 1? 9? Gemiddelde Meten van het effect van een programma: steekproef Bedrijf Status Zonder Met Verschil wi yi;1 yi;0 yi;0 yi; ?? 3 0 4?? 4 0 5?? 5 0 6?? 6 0 6?? Gemiddelde

13 Meten van het effect van een programma: steekproef Bedrijf Status Zonder Met Verschil wi yi;1 yi;0 yi;0 yi;1 1 1? 14? 2 0 6?? 3 0 4?? 4 0 5?? 5 0 6?? 6 0 6?? 7 1? 10? 8 1? 9? Gemiddelde Meten van het effect van een programma: steekproef Bedrijf Status Zonder Met Verschil wi yi;1 yi;0 yi;0 yi;1 1 1? 14? ? 10? 8 1? 9? Gemiddelde

14 Meten van het effect van een programma: steekproef Bedrijf Status Zonder Met Verschil wi yi;1 yi;0 yi;0 yi; Gemiddelde Vertekening door selectie Bedrijven kiezen doorgaans zelf voor de behandeling die aanleiding geeft tot de beste resultaten ) verschil in gemiddelde per groep is vertekend Meten van het effect van een programma: causaal effect Meten van een causaal effect in de exacte en (bio)medische wetenschappen: Experiment (Fischer, 1925; 1935) willekeurige en representatieve steekproef uit populatie willekeurige toekenning behandeling en placebo verschil in gemiddelde uitkomst = causaal effect Sociale wetenschappen? Verschil in gemiddelde uitkomst van subjecten die wel en niet gebruik maken van de maatregel? Selectie effect Deelnemers aan programma s verschillen doorgaans sterk van degenen die er niet aan deelnemen

15 Meten van het effect van het programma: causaal effect Meten van een causaal effect in de menswetenschappen: (Quasi-)experiment Controleer voor systematische verschillen tussen gebruikers en niet-gebruikers: experiment (RCT) matching difference-in-difference (DiD) regression-discontinuity designs (RDD) instrumentele variabelen (IV) natural experiments Zie Angrist en Pischke (2014) voor een inleiding en Imbens en Wooldridge (2009) voor een overzicht van de meest recente ontwikkelingen. Evaluatie van overheidsprogramma s door STORE modus operandi STORE voorzichtigheid bij interpretatie van bevindingen rekening houden met wisselvallige aard steekproef (Manski, 2013) A range is for cattle. Give me a number.

16 Overzicht Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie Nieuw industrieel beleid Doel en opzet van het nieuw industrieel beleid Empirische evidentie Meten van het effect van overheidsprogramma s Evaluatie van overheidsprogramma s door STORE Besluit Besluit doel, opzet en evaluatie nieuw industrieel beleid effect van het programma en omvang van ondernemingen voorzichtigheid bij interpretatie van bevindingen voorspellingen met onder- en bovengrens To call in the statistician after the experiment is done may be no more than asking him to perform a post-mortem examination: he may be able to say what the experiment died of. (Fisher, 1925, 1935)

17 Steunpunt beleidsrelevant onderzoek Besluit doel, opzet en evaluatie nieuw industrieel beleid effect van het programma en omvang van ondernemingen voorzichtigheid bij interpretatie van bevindingen voorspellingen met onder- en bovengrens Ondernemen en Regionale economie To call in STORE after the program is done may be no more than asking them to perform a post-mortem examination: they may be able to say what the program died of. Referenties I Aghion, Ph., Cai, J., Dewatripont, M., Du, L. Harrison, A. en Legros, P. (2012), Industrial Policy and Competition, American Economic Journal: Macroeconomics 7(4), 1 32 Angrist, J.D. en Pischke, J-S. (2009), Mostly Harmless Econometrics, Princeton University Press, Princeton, NJ Angrist, J.D. en Pischke, J-S. (2014), Mastering Metrics. The Pathway from Cause to Effect, Princeton University Press, Princeton, NJ Baert, L., Decramer, S. en Reynaerts, J. (2014), KMO portefeuille pijler opleiding. Een evaluatie van de opleidingssubsidies in Vlaanderen, Beleidsrapport STORE-B , Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie, 38 blz. [link] Bernini, Ch. en Pellegrini, G. (2011), How Are Growth and Productivity in Private Firms Affected by Public Subsidy? Evidence from a Regional Policy, Regional Science and Urban Economics 41(3), de generatie

18 Referenties II Breemersch, K., Decramer, S., Lecocq, C. en Reynaerts, J. (2014), Economische analyse van de Waarborgregeling, Beleidsrapport STORE-B , Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie, 79 blz. [link] Cerqua, A. en Pellegrini, G. (2014), Do Subsidies to Private Capital Boost Firms Growth? A Multiple Regression Discontinuity Approach, Journal of Public Economics 109(C), Criscuolo, Ch., Martin, R., Overman, H. en Van Reenen, J. (2012), The Causal Effects of an Industrial Policy, NBER Working Paper 17842, National Bureau of Economic Research, Cambridge, MA. Doerr, A., Fitzenberger, B., Kruppe, Th., Marie, P. en Strittmatter, A. (2014), Employment and Earnings Effects of Awarding Training Vouchers in Germany, IZA Discussion Paper 8485, Institute for the Study of Labor (IZA) Fisher, R.A. (1925), Statistical Methods for Research Workers, Oliver and Boyd, Edinburgh, VK Referenties III Fisher, R.A. (1935), The Design of Experiments, Oliver and Boyd, Edinburgh, VK Imbens, G.W. en Wooldridge, J.M. (2009), Recent Developments in the Econometrics of Program Evaluation, Journal of Economic Literature 47(1), Manski, C.F. (2013), Public Policy in an Uncertain World: Analysis and Decisions, Harvard University Press, Cambridge, MA Reynaerts, J. (2015), Klein maar fijn? Indicaties van de effecten van het nieuw industrieel beleid in Vlaanderen, VIVES Briefing 24/06/2015, VIVES, KU Leuven, 18 blz. [link]