Persconferentie. Anciaux. Dames, mijne heren,

Transcriptie

1 Persconferentie Maandag 3 oktober 11uur - Anciaux Kabinet Vlaams minister Bert Dames, mijne heren, Sommige waarden zijn zo waardevol dat we er nauwelijks nog oog voor hebben. We blijven er niet bij stilstaan. Ze lijken te vanzelfsprekend. En net daar lonkt het gevaar. Net dan worden die waarden schaamteloos met de voeten getreden. Iedereen is het erover eens dat jongeren via de sport kansen kunnen krijgen. Maar iedereen erkent ook dat jongeren in de sport moeten beschermd worden tegen misbruiken, tegen uitwassen. Iedereen heeft al wel eens beelden gezien of situaties meegemaakt, waarbij kinderen opgejut worden om onaangepaste en onverantwoorde handelingen te verrichten. Vaak zijn die kinderen daarbij het slachtoffer van de frustratie en bekrompenheid van hun ouders of begeleiders. Denk maar aan excessen zoals doping, discriminatie of uitbuiting in de sport. Ontplooiing en bescherming Sport biedt zoveel mogelijkheden tot ontplooiing indien het op een verantwoorde manier gebeurt. Ontplooiing die veel verder gaat dan het louter sportieve presteren. Sport versterkt het zelfvertrouwen. Sport is een middel tot sociale cohesie. Sport verbetert de gezondheid. Ik wil

2 daarin als Vlaams minister van Jeugd én van Sport mijn verantwoordelijkheid opnemen. Niet door met het vingertje te wijzen. Niet door overal belerend of corrigerend op te treden. Niet door die jongeren te beperken, maar waar nodig door hen te beschermen. En tegelijk door hen voluit de kansen te geven tot het ontwikkelen van hun talent als sporter, als kind, als mens. De Panathlon verklaring over ethiek in de jeugdsport overspant dat spectrum. De tekst vormt het perfecte evenwicht tussen kinderen alle kansen geven om aan sport te doen en kinderen ook het recht geven om in alle omstandigheden kind te blijven. Niemand is tegen zo n principes. Iedereen gaat automatisch akkoord met die beginselen. En toch is het niet zo vanzelfsprekend om die engagementen altijd, overal, in alle omstandigheden correct en consequent na te leven. Laten we ze even overlopen. Begeleiding en verantwoordelijkheid De positieve waarden in de jeugdsport actiever, met volgehouden inspanning en met goede planning nastreven. Het lijkt misschien wat theoretisch, teveel goede bedoelingen. Maar wanneer je dat naar de praktijk gaat vertalen, dan moet je opletten om net niet in die goede bedoelingen verstrikt te raken. Dit behelst het zorgen voor een degelijke en verantwoorde begeleiding. En dat is een doelstelling die perfect af te lezen valt in mijn beleidsnota wanneer ik het heb over het aansporen van sportclubs om met gekwalificeerde, goed opgeleide en geregeld bijgeschoolde jeugdtrainers te werken. Zo n gekwalificeerde trainers weten beter dan wie ook wanneer en welke motorische vaardigheden het best kunnen ontwikkeld worden. Zij behoeden een

3 gezonde en veilige competitieve stijl. Wat uiteindelijk, indien die kinderen in de meest optimale omstandigheden aan sport kunnen doen, zal leiden tot meer zelfvertrouwen, tot een positiever zelfbeeld, tot betere sociale vaardigheden. Het is belangrijk dat die begeleiders oog hebben voor en de kinderen leren omgaan met succes, plezier, maar ook met mislukking en frustratie. Kortom, met alle emoties die zo inherent zijn aan de sport en uiteindelijk aan het maatschappelijk functioneren. Andere belangrijke principes zijn vertrouwen en verantwoordelijkheid. Het motto van deze Vlaamse regering luidt vertrouwen geven, verantwoordelijkheid nemen. En ook dat is perfect toepasbaar binnen deze ethische code. We mogen kinderen niet behandelen als minder. Minderjarigen is trouwens een akelig woord. Kinderen zijn helemaal niet ondergeschikt. Kinderen hoeven niet alleen te sporten volgens de regeltjes die ouderen hebben uitgevonden. Kinderen moeten zelf betrokken worden. Zij hebben een stem, die moet gehoord worden. Geef ze daarom een stem in de besluitvormingsprocessen bij hun club, in hun sport. Nu is nog te vaak het jeugdbestuur ondergeschikt aan het eigenlijke clubbestuur. De inbreng van de kinderen zelf, die is nergens te vinden. Zij mogen, zij moeten, zij kunnen alleen maar deelnemen, nog altijd niet echt deel hebben. In het onderwijs is dat wel mogelijk: kinderen, leerlingen betrekken bij het schoolbestuur, via adviesraden. Zoiets moet zeker mogelijk zijn bij de sportclubs en bij de sportfederaties. Laat ons daar werk van maken, dan zullen we meteen beseffen dat het ondertekenen van zo n charter verre van een vrijblijvend engagement is. Integendeel. Geen uitsluiting Een tweede principe in de Panathlon-verklaring is onze inspanningen voortzetten om alle vormen van discriminatie uit de jeugdsport te bannen.

4 Uiteraard. Vanzelfsprekender kan het niet. Jullie weten al langer dat ik elke vorm van discriminatie verwerpelijk, verfoeilijk, verschrikkelijk, hatelijk vind. En dat gaat ver in de sport, heel ver. Natuurlijk mag er nergens een onderscheid gemaakt worden tussen geslacht, ras of cultuur. Sport is net een ideale hefboom voor samen-leven. Sport kan de bakermat zijn voor een interculturele ploeggeest, letterlijk en figuurlijk. Elke vorm van racisme is kompleet uit den boze. Het vechten tegen discriminatie gaat nog veel verder. Het betekent ook dat mensen met een handicap alle kansen moeten krijgen en zeker niet uitgesloten mogen worden. Zij moeten zoveel mogelijk geïntegreerd worden in de gewone sportclubs. Duw ze niet in een apart hokje, indien het niet absoluut nodig is voor hun eigen welzijn. Datzelfde principe geldt voor getalenteerde en minder getalenteerde kinderen. Sportclubs zijn er niet alleen voor de talentrijke jongeren. Iedereen moet aan zijn trekken komen, iedereen moet zijn speelkansen krijgen. Een club, een vereniging (eigenlijk zeggen de woorden het al zelf) is er niet alleen voor de elite. Een club is er voor iedereen. Alleman hoort er thuis. Uiteraard moeten jongeren met talent ook de kans krijgen om dat talent te ontplooien, te ontwikkelen, te etaleren. Maar die combinatie is in feite mooi samengebald in het slotzinnetje van de verklaring kinderen hebben het recht de kans te krijgen om kampioen te worden, of het niet te worden. Winnen, uitblinken, de beste zijn; het mag, maar het moet niet. Soms is gewoon deelnemen ook al het beste geven van jezelf, een overwinning op jezelf. Uitwassen bannen Een derde principe in de Panathlon-verklaring is de erkenning en aanvaarding dat sport ook negatieve effecten kan veroorzaken en

5 dat er preventieve en curatieve maatregelen nodig zijn om kinderen te beschermen. De gezondheid, de toekomst, van het kind staat sowieso altijd centraal, is in alle geval cruciaal. Doping, maar ook uitbuiting, misbruik en bedrog moeten met alle middelen bestreden worden. Het zijn de kankers van de sport. Ze moeten zo snel mogelijk weggesneden worden, anders maken ze de sport kapot. Als Vlaamse overheid werken we zelf aan een doordachte reglementering inzake leeftijdsgrenzen om bepaalde sporttakken of sportproeven te beoefenen. Maar uiteraard is er nog veel meer. Heel wat federaties hebben trouwens al een reglementering en/of een gedragscode ontwikkeld om de fysieke integriteit van kinderen in de sport te beschermen. Wie deze Panathlon verklaring ondertekent engageert zich tot het opstellen en het naleven van zo n gedragscode. Uiteraard staat het kind centraal, maar we moeten ook naar zijn omgeving kijken. Daarom moet die gedragscode door alle betrokkenen worden nageleefd: ouders, trainers, medische en paramedische begeleiders. Kortom iedereen moet zijn verantwoordelijkheid opnemen om de gezondheid en de integriteit van het kind te vrijwaren. Partners Ook de sponsors en de media krijgen hun plaats en dus hun verantwoordelijkheid in deze Panathlon-verklaring. De commercialisering en mediatisering zijn niet meer weg te denken uit het hedendaags sportgebeuren. Sport is zelfs meestal afhankelijk van sponsors en bijgevolg van de media waar die sponsors ook de beoogde etalage krijgen.

6 We moeten onze ogen daarvoor niet sluiten. We hoeven die vaststelling niet te veroordelen. Dank zij de inbreng van sponsors krijgen kinderen ook kansen. Dank zij de media krijgen zij en hun sport ook uitstraling. Het zijn bevoorrechte partners geworden in het moderne sportgebeuren. Maar ook hier dezelfde bedenking, hetzelfde voorbehoud: ook sponsors en media moeten de ethische principes rond jeugdsport respecteren. Meer nog, zij hebben een actieve rol en een eigen verantwoordelijkheid: zij moeten die principes stimuleren, propageren. Oproep Vandaag hebben we al het engagement van 12 Vlaamse sportfederaties om al deze principes na te leven, waar nodig concreet verder uit te werken en vooral om ze toe te passen binnen de eigen werking. Ik wil ze hier dan ook graag even vermelden en meteen danken voor hun engagement: - De Vlaamse Tennisvereniging - De Wielerbond Vlaanderen - De Vlaamse Zwemfederatie - De Vlaamse Basketballiga - De Korfbalbond - De Vlaamse Rollerbond - De Gymnastiekfederatie Vlaanderen - De Bond voor Lichamelijke Opvoeding - De Alpenclub - De Natuurvriendensportfederatie - Sportcrea - En de koepelorganisatie Vlaamse Sportfederatie

7 Enkele van die federaties zijn hier aanwezig om zo meteen de Panathlonverklaring te ondertekenen en op die manier hun engagement te formaliseren. Ik doe een oproep aan alle federaties om de komende maanden dit voorbeeld te volgen. En ik ga daarvoor in samenwerking met de Vlaamse Sportfederatie een campagne opzetten. Volgend jaar op 7 juni moet dit uitmonden in een symposium, het orgelpunt van deze actie. Tegen volgend jaar wil ik dan ook dat alle Vlaamse federaties deze verklaring hebben ondertekend. Ik vraag dat ze naast de principiële goedkeuring en aanvaarding zelf een werkstuk afleveren waaruit hun concrete engagement moet blijken, de manier waarop zij die gedragscode in hun federatie hebben vertaald en toegepast. Want zo n gedragscode, daar kan je niet tegen zijn. Maar je moet wel alle moeite blijven doen om aan te tonen dat je er echt ook voor bent. Om af te sluiten zou ik Panathlon Vlaanderen willen danken voor de inspanningen die zij geleverd heeft voor de realisatie van dit charter, dat naadloos aansluit bij mijn beleidsnota sport. Ik wens haar veel succes toe met haar verdere acties om die wereldwijd geïmplementeerd te krijgen. Ik engageer me nu al om dit aan te kaarten bij mijn collega s van de Franse en Duitse Gemeenschap en bij de collega s in de Raad van Europa. Dank ook aan de Vlaamse Sportfederatie voor haar inzet om dit charter in Vlaanderen in de praktijk om te zetten bij haar leden. Bert Anciaux Vlaams minister