Filantropiesector moet verschillen overbruggen

Transcriptie

1 Filantropiesector moet verschillen overbruggen Met vooraanstaande vertegenwoordigers uit de filantropie, politiek en goede doelen, werd het een levendige discussie tijdens het negende Theodoor Gilissen Seminar in het DeLaMar Theater in Amsterdam. Inzet: de overheid trekt zich terug, private financiering van goede doelen is harder nodig dan ooit maar er zijn nog heel wat hindernissen te overwinnen. De filantropische sector en de vrijgevige particulier lopen aan tegen - fiscale - belemmeringen die hun geefgedrag frustreren. Die in kaart brengen én aanpakken is de gemeenschappelijke uitdaging, zo bleek uit de presentaties en discussies die donderdag 22 november onder de bezielende leiding van dagvoorzitter Steven van Eijck het theater vulden. De sector moet zelf in actie komen, zegt emeritus-hoogleraar fiscale economie Leo Stevens, een van de sprekers tijdens het seminar. Als u verwacht dat de fiscus denkt als u, moet ik dat sprookje uitblazen. De bittere realiteit is dat mijn discipline zo verkokerd is, dat uw verhaal niet overkomt. Uw opdracht: verwoord uw intentie beter, spreek de betrokken bestuursambtenaren aan. Emeritus-hoogleraar fiscale economie Leo Stevens en filantropiehoogleraar Theo Schuyt Overbrug om te beginnen de onderlinge verschillen, zegt entertainmentmagnaat Joop van den Ende, die met zijn VandenEnde Foundation de culturele sector steunt en onder meer het DeLaMar financierde. Mopperen op de overheid is verkeerd. Ga in dialoog. Als wat jij wilt oprecht is, is het uit te leggen. Dat geldt even zeer voor de goede doelen zelf. Ook die moeten zich beter organiseren. De overheid heeft geen goed beeld van wat bijvoorbeeld de kunstwereld nodig heeft. Daarom pleit ik voor één gezamenlijke lobbyist die dat kan uitleggen. Voorzitter VandenEnde Foundation Joop van den Ende Het momentum is daar, meent filantropiehoogleraar Theo Schuyt. Externe druk helpt bij sectorvorming. Dus overheid: u kunt niet genoeg druk uitoefenen! Verslag 9 e Theodoor Gilissen Seminar Ruimte voor Geven, 22 november

2 Boodschappenlijstje Er valt een hoop uit te leggen. De overheid wil niets liever dan dat privaat geld de overheidsbezuinigingen op goede doelen compenseert, maar frustreert dit in menig opzicht. Dat is bijvoorbeeld de ervaring van Simon Reinink, directeur van het Amsterdamse Concertgebouw, dat al jaren zeer succesvol is in het binnenhalen van private financiering. Het vorige kabinet getuigde van een aversie tegen cultuur. Die boze droom lijkt nu achter ons te liggen. Maar ik heb wel een boodschappenlijstje. Zo lukt het ons nog steeds niet om een ANBI-status te krijgen, omdat wij een NV zijn met commerciële activiteiten. Wees daar toch ruimhartiger mee. En faciliteer sponsoring beter, door het gedeelte van sponsorgeld zonder aantoonbare tegenprestatie als gift aan te merken en sponsors door aanpassing van de huidige mediawet meer exposure toe te staan. Met de Geefwet, die giften aan de culturele sector fiscaal aantrekkelijker maakt, heeft de overheid begin dit jaar wel een stap gezet. Maar verwacht er niet te veel van, waarschuwt professor Stevens. Directeur van het Amsterdamse Concertgebouw Simon Reinink en dagvoorzitter Steven van Eijck De overheid zet belasting vaker in als stuurgeld, maar het feitelijke rendement daarvan is beschamend laag. Weg met het aftrekpostendenken! Gelukkig geldt voor de aanwezigen in het DeLaMar fondsenwervende instellingen, religieuze organisaties en vermogensfondsen een heel andere bezieling, betoogt de wetenschapper. Geefgeld is immers iets anders dan stuurgeld; het is de uitdrukking van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de burgers in een civil society. Dat rechtvaardigt fiscale tegemoetkoming. Onzalig plan Dat beaamt dagvoorzitter Van Eijck. Geefgeld getuigt van directe betrokkenheid, zorgt voor de warmte in de samenleving die we zo hard nodig hebben. Toch is hij voorstander van de fiscale stimulans voor giften. Of dat nu wel of niet tot veel meer giften leidt, het heeft ook symbolische waarde. Het laat zien dat de overheid zich bekommert om goede doelen en particuliere inzet. Daarom hoopt hij dat het onzalige plan om de hele giftenaftrek te schrappen een opwerping die de Commissie Inkomstenbelasting onlangs deed van tafel gaat. De presentatie van staatssecretaris Fred Teeven in het DeLaMar geeft goede hoop. Hij wil de nauwere samenwerking met de filantropische sector, zoals ingezet met het convenant Ruimte voor Geven, voortzetten. Als belangrijkste doelstellingen noemt hij: kennis delen, beleid en investeringen afstemmen en eigen bijdragen van de burger meer ruimte bieden. Een opsteker, vindt bezoekster van het seminar en fiscaal expert Ineke Koele. Ik ben ontzettend blij dat Teeven zich namens het kabinet committeert aan het convenant. Verslag 9 e Theodoor Gilissen Seminar Ruimte voor Geven, 22 november

3 Dat ondoordachte voorstel van de Commissie Van Dijkhuizen kán dan niet worden omarmd. De giftenaftrek vormt een essentieel en principieel aspect van een westerse democratie dat filantropische geldstromen gevrijwaard zijn van belastingdruk, omdat de overheid niet het monopolie heeft op het verwezenlijken van het algemeen nut. Dat verklaart ook dat in alle westerse democratieën een op hoofdlijnen vergelijkbaar fiscaal systeem bestaat op dit punt. Menens met transparantie Als voorzitter van koepelorganisatie van de filantropie SBF was Steven van Eijck in 2011 een van de ondertekenaars van het convenant. Twee maanden geleden volgden afspraken over meer transparantie in de sector. Die zal de vrijgevigheid van particulieren aanzwengelen, is de overtuiging van Teeven. Uit diverse onderzoeken blijkt dat men eerder geneigd is de portemonnee te trekken als men vertrouwen heeft in de organisatie. De sector moet dus transparant zijn over hoe zij het geld beheert, uitgeeft en wat ermee wordt bereikt. De maatregel voor u is: stel een heldere, eenduidige en begrijpelijke gedragscode op. Laat zo zien dat het u menens is met transparantie. Professionele bestuurders met financiële kennis van zaken zijn een vereiste, zegt Teeven, die verheugd is dat inmiddels hierop toegesneden opleidingen zijn opgezet. Ineke Koele juicht het streven naar meer transparantie toe. Ik kom veel in aanraking met de filantropie in het buitenland, onder meer de Verenigde Staten. Daar noemen ze ons een cowboy country, als men hoort dat er geen algemene publicatieplicht is en geen verplichting om jaarlijks de overheid te informeren over de financiële gegevens en activiteiten. Wel is het van belang om kritisch te zijn op het doel wat je wilt bereiken met transparantie, je moet niet doorschieten op een wijze waarbij de privacy van gulle gevers in het geding komt. Staatssecretaris Fred Teeven en dagvoorzitter Steven van Eijck Tweede kamerleden bijgespijkerd Voor de filantropische sector mag een professionaliseringsslag gewenst zijn, ook de overheid laat qua kennisniveau nog wel wat steken vallen, vindt een aantal aanwezigen. Zo wordt de sector nogal eens over één kam geschoren, terwijl de fiscale - behandeling van fondsenwervende instellingen en vermogensfondsen ver uiteen loopt. Daarom organiseert Van Eijck over deze onderwerpen masterclasses en inloopspreekuren voor Tweede Kamerleden. Dat werkt heel goed. Wij praten alle woordvoerders op dit dossier bij, zodat de discussies op een hoger niveau kunnen worden gevoerd. Het spanningsveld tussen pluriformiteit van de sector en behoefte aan uniforme regelgeving staat daarbij centraal, zegt Van Eijck. Verslag 9 e Theodoor Gilissen Seminar Ruimte voor Geven, 22 november

4 Toekomstvisioen Toekomstvisioen van Van Eijck is een nieuwe balans tussen geefgeld en belastinggeld, waarbij een lagere belastingheffing ten goede komt aan private financiering van goede doelen. Reparticulariseren is de trend, volgens professor Schuyt. Nadat overheid en het particuliere initiatief in de jaren zestig en zeventig intensief met elkaar optrokken, verdween de filantropie halverwege de jaren zeventig naar de marge en nam de overheid het over. Nu komt er weer een beweging de andere kant op. Laten we alleen niet doorschieten naar het Amerikaanse model, waarschuwt Van den Ende. De overheid moet wel blijven subsidiëren. Het is niet gezond als alles particulier wordt betaald. In de VS zie je bijvoorbeeld dat de kunstsector veel minder durft. Het is van groot belang dat we de sfeer en de mogelijkheden in Europa behouden. Niet alleen de belastingdruk, ook de regeldruk is te hoog, betoogt professor Stevens. Dat is een van de gruwelen van deze samenleving. Met het onderliggende wantrouwen, de veronderstelling dat de ander niet deugt, druk je de verantwoordelijkheid van de burgers weg. Want ook de burger heeft een verantwoordelijkheid die verder gaat dan af en toe een bedrag overmaken naar een goed doel, houdt de Rotterdamse bisschop Van den Hende zijn gehoor voor. Zijn leden van de kerk geven het goede voorbeeld: meer dan een kwart miljoen katholieken zijn actief in de kerk en zij hebben gemiddeld nog één andere vrijwilligersfunctie, bijvoorbeeld in de zorg of het onderwijs. We moeten niet alles uit de overheid en het bedrijfsleven willen pompen. Burgers moeten ook zelf een bijdrage leveren aan de samenleving vanuit een persoonlijke verantwoordelijkheid. Het gaat dan om concrete inzet van menselijke gaven en talenten en niet alleen van geld.' Bisschop van Rotterdam monseigneur Van den Hende Verslag in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. Verslag 9 e Theodoor Gilissen Seminar Ruimte voor Geven, 22 november

5 Achtergrondinformatie Het seminar Ruimte voor Geven vond plaats in het DeLaMar Theater, op donderdag 22 november Het was de negende keer dat Theodoor Gilissen het bestuurdersseminar organiseerde. In de zaal bevonden zich ruim 150 bestuurders van vermogensfondsen, fondsenwervende instellingen en religieuze instellingen. De dagvoorzitter van het seminar was Steven van Eijck (voorzitter Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie). Als sprekers traden achtereenvolgens op: Simon Reinink (directeur Concertgebouw), Fred Teeven (staatssecretaris), monseigneur Van den Hende (bisschop van Rotterdam), Theo Schuyt (hoogleraar VU), Leo Stevens (emeritus hoogleraar), Joop van den Ende (voorzitter VandenEnde Foundation). Het seminar sluit naadloos aan op het streven een kennispartner voor de filantropische sector te zijn. Wij treden op als wegwijzer, raadgever en sparringpartner bij vermogenszaken. Via het seminar bieden wij bestuurders een waardevolle netwerkgelegenheid en een platform waar actuele thema s aan bod komen. Contact met Theodoor Gilissen Team Stichtingen & Verenigingen Adriaan Peijnenburg en Hermar Jansen +31 (0) SVI@gilissen.nl serieuze expertise op een presenteerblaadje Disclaimer Op de hier gepubliceerde informatie is de disclaimer Theodoor Gilisen Bankiers N.V. van toepassing, beschikbaar via Verslag 9 e Theodoor Gilissen Seminar Ruimte voor Geven, 22 november