Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Transcriptie

1 Cover Page The handle holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Houben, Mathias Bernard (Thijs) Title: Regulation of behavioral activity by the suprachiasmatic nuclei Issue Date:

2 Dankwoord Aan alle goeds komt een eind, zo ook nu uiteindelijk aan mijn tijd als promovendus bij het laboratorium voor neurofysiologie. Joke, er zijn vele manieren mogelijk om de wetenschap te bedrijven. In jouw aanpak staat - geheel in de traditie van de electrofysiologie - de zoektocht naar de basisprincipes van het systeem centraal. Onder jouw enthousiaste en fijne begeleiding heb ik mijn eerste stappen binnen die mooie traditie mogen zetten. Het zijn inspirerende jaren geweest waarvan ik nog heel lang de vruchten hoop te kunnen blijven plukken, bedankt! Wetenschap is (vaak) teamwork, waarvoor een ontspannen sfeer en goede verhoudingen essentieel zijn. Die goede sfeer heb ik gedurende de jaren continue mogen ervaren, in het lab, aan de koffietafel, op congres en tijdens alle lunches, diners en uitstapjes. Hans, Stephan, Tom, Jan, Sander, Sahar, Heleen, Eliane, Ashna, Mariska, Henk, Jaap, Peter en Trudy, jullie allen bedankt voor een mooie tijd! Floor, Henk Tjebbe, Jos, wij begonnen met zijn 4en ongeveer gelijktijdig als promovendus in de gangen van het fysiologiegebouw. Ik denk met veel plezier terug aan de mooie tijden in het lab en tijdens uitstapjes daarbuiten, dank daarvoor! Jan, Sander, Bram, het doen van goed experimenteel onderzoek staat of valt bij de mogelijkheden en kwaliteit van de experimentele apparatuur. Een groot deel van de experimenten in dit proefschrift was niet mogelijk geweest zonder de enthousiaste en vakkundige technische ondersteuning waarmee jullie vanuit de afdeling instrumentele zaken van het LUMC de benodigde meetapparatuur hebben ontwikkeld en over de jaren steeds verder hebben verbeterd. Mijn dank is groot hiervoor! Naast mijn directe collega s bij de neurofysiologie heb ik ook het genoegen gehad om met andere enthousiaste wetenschappers samen te mogen werken aan de studies in dit proefschrift. Claudia, Sjoerd, Ko, Matthieu, Urs, mijn dank aan jullie en alle collega s is groot. Mijn dank gaat ook uit naar Else, Boukje, Roselin, Reinald, Maarten en alle andere collega s in het migraine team, voor de goede sfeer en samenwerking tijdens mijn laatste loodjes en -ongetwijfeld- daarna. Arn, niet in de laatste plaats wil ik ook jou bedanken; voor het productief beoefenen van wetenschap is het hoe soms net zo belangrijk als het wat. Planning en projectmatig werken zijn cruciale vaardigheden die, net als secuur labwerk of een heldere schrijfstijl, niet door iedereen van huis uit in gelijke mate worden beheerst. Dank voor al je vertrouwen en support waardoor ik me ook op dat vlak kon en kan ontwikkelen! 207

3 Na alle collega s van de werkvloer wil ik hier aan het eind van mijn proefschrift met veel plezier ook al mijn lieve vrienden bedanken voor alle leuke tijden buiten het LUMC; ik hoop en verwacht dat nog heel lang met jullie allen te kunnen blijven delen! Mirjam, Femke, veel dank dat ik samen met jullie tweemaal een fantastisch intermezzo van de promotiestress mocht beleven! Arjen, Marc, David, ik kan een lang betoog houden, maar dat bewaar ik even; Lemmy s? Alies, Sander, Laura, Maureen, dank voor alle leuke momenten en goede gesprekken! Johan, Janneco, heel veel dank voor alle leuke tijden en voor alle support en gastvrijheid voor Agaath en Anne als ik weer eens in het weekend aan het werk was. Lieve Papa en Mama, jullie hebben mij de aanleg, liefde en de basis gegeven waarop ik kon doorgroeien tot deze dag. Mijn dank en liefde daarvoor zijn groter dan in deze letters past. Bijna aan het eind (save the best for last!), Lieve Agaath, hier zijn we dan. Zonder jouw onvoorwaardelijke liefde, vertrouwen, geduld en luisterend oor was ik hier niet gekomen. Het was ook en vooral voor jou afzien, al die weekenden en avonden, en dan ook nog eens mijn stress daarbij. Op een dag (ergens rond 2058) hoop ik het een beetje goed gemaakt te hebben, ik wacht je lijstje af! Tot slot, lieve Anne, dankjewel voor alle plezier en genot die jij elke dag opnieuw met je lach en geklets weer brengt. Er is geen grotere motivatie dan dat om elke dag weer nog efficiënter proberen te werken om op tijd bij jou en mama thuis te zijn! 208

4 List of Publications T Houben, JH Meijer Direct involvement of SCN electrical activity in regulating the pattern of behavioral activity. Submitted M Monge, T Houben, H de Boer, M Aleksinskaya, Z Massy, T Rabelink, JH Meijer, AJ van Zonneveld (2013) Chronic renal failure does not affect the mouse locomotor activity in darkness conditions. Biological Rhythm Research, in press CP Coomans, SAA van den Berg, T Houben, JB van Klinken, R van den Berg, ACM Pronk, JA Romijn, K Willems van Dijk, NR Biermasz, JH Meijer (2013) Detrimental effects of constant light exposure and high-fat diet on circadian energy metabolism and insulin sensitivity. FASEB J, Published online: January 9, 2013 CP Coomans, SAA van den Berg, EA Lucassen, T Houben, ACM Pronk, RD van der Spek, A Kalsbeek, NR Biermasz, K Willems van Dijk, JA Romijn, JH Meijer (2013) The Suprachiasmatic Nucleus Controls Circadian Energy Metabolism and Hepatic Insulin Sensitivity. Diabetes, Diabetes 62: S Farajnia, S Michel, T Deboer, HT VanderLeest, T Houben, JHT Rohling, A Ramkisoensing, R Yasenkov, JH Meijer (2012) Evidence for neuronal desynchrony in the aged suprachiasmatic nucleus clock. J Neurosci 32: K Hu, JH Meijer, SA Shea, HT VanderLeest, B Pittman-Polletta, T Houben, F van Oosterhout, T Deboer, FAJL Scheer (2012) Fractal patterns of neural activity exist within the suprachiasmatic nucleus and require extrinsic network interactions. PLoS ONE 7 p. e48927 F van Oosterhout, EA Lucassen, T Houben, HT VanderLeest, MC Antle, JH Meijer (2012) Amplitude of the SCN Clock Enhanced by the Behavioral Activity Rhythm. PLoS ONE 7 p. e39693 JH Meijer, CS Colwell, JHT Rohling, T Houben, S Michel (2012) Dynamic neuronal network organization of the circadian clock and possible deterioration in disease. Progress in brain research 199: Chapter 9, Elsevier, Amsterdam, the Netherlands. EA Lucassen, HC van Diepen, T Houben, S Michel, CS Colwell, JH Meijer (2012) Role of vasoactive intestinal peptide in seasonal encoding by the suprachiasmatic nucleus clock. Eur J Neurosci 35:

5 F van Oosterhout, SP Fisher, HC van Diepen, TS Watson, T Houben, HT VanderLeest, S Thompson, SN Peirson, RG Foster, JH Meijer. (2012) Ultraviolet light provides a major input to non-image-forming light detection in mice. Curr Biol 22: T Houben, T Deboer, F van Oosterhout, JH Meijer (2009) Correlation with behavioral activity and rest implies circadian regulation by SCN neuronal activity levels. J Biol Rhythms 24: G Hampp, JA Ripperger, T Houben, I Schmutz, C Blex, S Perreau-Lenz, I Brunk, R Spanagel, G Ahnert-Hilger, JH Meijer, U Albrecht (2008) Regulation of monoamine oxidase A by circadian-clock components implies clock influence on mood. Curr Biol 18: F van Oosterhout, S Michel, T Deboer, T Houben, RCG van de Ven, H Albus, J Westerhout, MJ Vansteensel, MD Ferrari, AMJM van den Maagdenberg, JH Meijer (2008) Enhanced circadian phase resetting in R192Q Cav2.1 calcium channel migraine mice. Ann Neurol 64: HT VanderLeest, T Houben, S Michel, T Deboer, H Albus, MJ Vansteensel, GD Block, JH Meijer (2007) Seasonal encoding by the circadian pacemaker of the SCN. Curr Biol 17:

6 Curriculum Vitae Thijs Houben werd geboren op 9 maart 1979 in Kerkrade. In 1997 behaalde hij zijn VWO diploma op het Katholiek Gymnasium Rolduc te Kerkrade. In datzelfde jaar begon hij met de studie Biologie aan de Universiteit Leiden. Binnen zijn opleiding volgde hij de afstudeerrichting medische biologie met als bijzondere interesse de werking van de hersenen. Vanuit die interesse is hij terechtgekomen bij het laboratorium voor neurofysiologie, waar hij onder begeleiding van Prof. dr. J.H. Meijer zijn hoofdstage liep over het effect van seizoensgebonden veranderingen in daglengte op het functioneren van de biologische klok. In 2005 heeft hij zijn doctoraalexamen biologie gehaald. Het doen van hersenonderzoek met een combinatie van gedragsmetingen en in vivo electrofysiologie beviel zo goed, dat hij binnen de onderzoeksgroep van Prof. dr. J.H. Meijer een start kon maken met het promotieonderzoek dat heeft geresulteerd in de resultaten die in dit proefschrift staan beschreven. Sinds november 2011 is hij aangesteld als postdoc bij de afdeling neurologie van het Leids Universitair Medisch Centrum in een project van dr. G.M. Terwindt, waar hij de electrofysiologische aspecten van migraine pathofysiologie onderzoekt in het onderzoeksteam van Prof. dr. A.M.J.M. van den Maagdenberg en Prof. dr. M.D. Ferrari. 211