STICHTING CONFESSIONEEL ONDERWIJS LUCAS JAARVERSLAG pagina 7

Transcriptie

1 het Jaarverslag STICHTING CONFESSIONEEL ONDERWIJS LUCAS 2004 Projectweek: water op de Carolusschool Praktijkonderwijs Don Bosco succesvol van start Eerste jaargang, nummer 1, zomer 2005, abonnement gratis IMC brengt Aïda in Rijswijkse schouwburg JAARVERSLAG pagina 5 JAARVERSLAG pagina 7 JAARVERSLAG pagina 8 VAN DE REDACTIE Een jaarverslag in krantenvorm in een tabloid gevat. Dit jaar koos de SCO Lucas bij de productie van het jaarverslag voor een verrassende vorm. Met 42 basisscholen, 6 speciale scholen voor basisonderwijs, 3 expertisecentra, 7 scholen voor voortgezet onderwijs en 1 school voor speciaal voortgezet onderwijs valt er nu eenmaal veel te vertellen over het afgelopen jaar. In dit jaarverslag een keur aan nieuwsberichten, reportages en artikelen vooral vanuit de basis van de organisatie: de scholen. De diversiteit van de scholen is weerspiegeld in de berichtgeving in dit jaarverslag. Van cultuur, naar sport, naar ICT en onderwijskundig beleid: alle aspecten worden belicht.we zijn erg benieuwd naar uw reactie. U kunt deze mailen naar magazine@bestuur.scolucas.nl. Wij wensen u veel leesplezier! De redactie 2004: opleiding en samenwerking Prins Mauritsschool 100 jaar In 2004 vierden leerkrachten, leerlingen en ouders van de Rijswijkse Prins Mauritsschool het honderdjarig bestaan van de school. Groot feest met gasten uit de beginjaren! Lees verder op pagina 3 Octaaf kijkt in andermans keuken Basisschool de Octaaf reisde langs andere scholen om nieuwe ideeën en inspiratie op te doen. Personeelsleden keerden na een dagje uit met enthousiaste verhalen terug op school. Inspirerend en voor herhaling vatbaar. Lees verder op pagina 4 Bekwamen Onze Wereld nu ook bevoegd Van de dertig leerkrachten die een aantal jaar terug zonder diploma op basisschool Onze Wereld aan het werk gingen, hebben er inmiddels 25 het felbegeerde papiertje behaald. Het verhaal van een andere aanpak. Lees verder op pagina 5 Plek voor schoolloze kinderen ZMOK-school de Opperd vangt schoolloze kinderen op in een speciale groep. Na een half jaar stromen de kinderen door.thuis zitten is voor deze bijzondere groep kinderen verleden tijd. Lees verder op pagina 6 Stichting Glaslokaal verbindt razendsnel De oprichting van de stichting Glaslokaal in 2004 zorgt voor een versnelling in de ontwikkelingen op ICT-gebied. Lees verder op pagina 6 Zandvlietcollege cultuurprofielschool Zelf filmen, interviewen, regisseren en aan de website bouwen. Op het Zandvlietcollege gaan de leerlingen CKV 2 en 3 heel multimediaal met onderwerpen aan de slag. Lees verder op pagina 9 Verbeterde kwaliteitszorg, onderlinge betrokkenheid, gezamenlijke voorbereiding op de invoering van de lumpsum in het primair onderwijs, opzet van nieuwe scholen, coachen van nieuw personeel was voor de SCO Lucas een jaar waarin de effecten van de bestuurlijke krachtenbundeling zich vooral liet zien in een gezamenlijke inzet in opleiding en samenwerking. Bestuursleden Huub van Blijswijk, Hein van Asseldonk en Rob de Haan laten hun licht schijnen op het afgelopen jaar. Vrijwel tegelijk noemen de drie bestuursleden de verbeterde kwaliteitszorg op diverse plaatsen in de organisatie. Hein van Asseldonk: De inspanningen op het gebied van kwaliteitszorg beginnen hun vruchten af te werpen. Men ziet de waarde ervan vooral voor de kinderen en zet er om die reden sterk op in. Ook op het gebied van samenwerking met andere schoolbesturen en de gemeente is vooruitgang geboekt. De communicatie tussen die partijen is verbeterd en het onderwijsplatform G4 is in 2004 goed van de grond gekomen. Daarnaast zijn alle scholen op volle snelheid doorgegaan met het verbeteren van de relatie tussen de leerling en de leerkracht, ook door zich de vraag te stellen hoe onderwijs vorm moet krijgen zodat het inspireert en motiveert. Van Asseldonk: Het is goed dat mensen zien dat het dáárover gaat. De veranderingsbereidheid neemt toe, we zien binnen de organisatie meer kritisch vermogen ontstaan. Lumpsum In het primair onderwijs is de invoering van lumpsumfinanciering een feit. In 2004 is op de basisscholen dan ook hard gewerkt om op tijd voor deze verandering klaar te zijn. Bestuurslid voor het primair onderwijs Rob de Haan: Er zijn werkgroepen lumpsum PO ingesteld die onderzocht hebben op welke manier er straks verantwoording kan worden afgelegd. Het gaat dan niet alleen over geld, maar ook over het behalen van onderwijskundige doelen. Ook dit debat wint aan kwaliteit. Mensen vinden het nuttiger om cijfers te analyseren en meerjarenbeleid uit te zetten. Een ander pluspunt in het afgelopen jaar is de betrokkenheid die directieleden bij elkaar hebben ervaren. Er wordt meer gekeken naar wat we van elkaar kunnen leren, licht Rob de Haan toe. De samenwerking in de kringen levert rendement op. Ook de effecten van de eendaagse bijeenkomsten zijn merkbaar. Dat gaat allemaal hand in hand met de openheid waarmee we met elkaar praten. Zo heeft de directie van de ZMOKschool de Opperd een leerzame workshop opgezet voor collega-directeuren. Hierin werd een beeld gegeven van de leerlingen die van dit type onderwijs gebruik maken, de stoornissen, de jeugdhulpverlening, de contacten met ouders en het verschil tussen ambulante begeleiding vanuit het REC (rugzak) en de dienst ambulante begeleiding gedragsproblemen. Daarnaast werden diverse procedures rondom aanmelding en intake onderscheiden. Ook werd geschetst welke positie de basisschool hierin heeft. Rob de Haan: Men gaat dan echt open in gesprek over elkaars beelden, die soms onnodig vertekend zijn. Een geweldige ervaring! Vinex-locaties Verbeterde communicatie, meer samenwerking en toewerken naar meerjarenbeleid waarover verantwoording wordt afgelegd. Bestaande scholen die hun onderwijs vernieuwen en verbeteren. Maar de SCO Lucas is ook actief betrokken bij het inrichten van onderwijs op de vinex-locaties. Bestuursvoorzitter Huub van Blijswijk: In de afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in de opzet van nieuwe scholen op vinexlocaties. Deze scholen groeien als kool. A B O N N E M E N T E N Ja! Naam Adres Postcode/plaats Ze doen het prima. Ze groeien zelfs harder dan we hadden verwacht. Er zitten natuurlijk veel kinderen tussen die met hun ouders vanuit de stad naar een vinex-locatie verhuizen en eerder al bij ons op school zaten. Maar de groei is over de hele organisatie groter dan de krimp en dat betekent dat we ondanks de bezuinigingen ons personeel kunnen behouden.wel klopt het dat de leerlingaantallen in de binnenstad afnemen. Door het scherpere asielbeleid, de stadsvernieuwing en de vlucht naar de vinex-locaties, zien we inderdaad dat er minder kinderen overblijven in de binnenstad. Vergrijzingsgolf De personele schaarste van een paar jaar geleden is op dit moment niet langer zichtbaar. Ik abonneer mij op het jaarverslag van de SCO Lucas en/of op het personeelsblad LeerKracht. Lees verder op pagina 2 Ik kies voor een gratis abonnement op het jaarverslag van de SCO Lucas. Ik kies voor een gratis abonnement op LeerKracht, het personeelsblad van de SCO Lucas. Ik kies voor een gratis abonnement op zowel het jaarverslag als LeerKracht. Het abonnement is gratis en geldt tot wederopzegging. Vult u de bon volledig in en stuurt u deze op naar: SCO Lucas, t.a.v mw. van Schie, Postbus 702, 2270 AS Voorburg. U kunt zich ook telefonisch aanmelden op nummer

2 J2 Vervolg voorpagina 2004: opleiding en samenwerking Lukte het in 2003 niet om alle vacatures bezet te krijgen, in 2004 is dat wel gelukt. Ook voor 2005 verwacht het bestuur geen problemen. Die meevaller op de personele bezetting is overigens een landelijk beeld.voor een groot deel legt het bestuur de oorzaak daarvan dan ook bij de economische recessie. In mindere tijden zijn meer mensen bereid in het onderwijs te werken. Zo telden alleen al de scholen in het primair onderwijs van de SCO Lucas in het afgelopen jaar zo n vijftig tot zestig zij-instromers. Huub van Blijswijk: Daarnaast houden we rekening met de vergrijzingsgolf die over een jaar of twee, drie nieuwe problemen geeft.veel leerkrachten gaan dan tegelijk met pensioen. De SCO Lucas heeft van het Rijk extra middelen gekregen om arbeidsmarktbeleid te kunnen ontwikkelen. Dat geld moet wel in een periode van twee jaar worden ingezet. We gaan met dat geld investeren in de relatie tussen scholen en opleiding, vertelt Huub van Blijswijk. Zo willen we in Den Haag met name inzetten op de relatie met het speciaal onderwijs en de Pabo van de Haagse Hogeschool. Daarnaast gaan we aan de slag met het coachen van jong personeel, ook met oog op de komende vergrijzingsgolf. En als derde hebben we de samenwerking met de Hogeschool Inholland in basisschool de Bras. Daarin willen we nog extra investeren. Ook landelijk heeft de SCO Lucas op diverse plekken geparticipeerd in overleggen. Van Blijswijk: We hebben daar bewust tijd voor gemaakt. We hebben de VVO, de Vereniging voor Schoolmanagers in het voortgezet onderwijs. Daarin meedoen betekent meepraten op het hoogste niveau. Voorts hebben we geparticipeerd in de Bonden KBO en KBVO. We hebben ook zitting in het sectorbestuur onderwijsarbeidsmarkt (SBO), waarin over de knelpunten op de arbeidsmarkt wordt gesproken. Bestuurlijk liggen verantwoordelijkheden laag in de organisatie De laatste jaren is schaalvergroting in het onderwijs duidelijk waarneembaar geweest. Ook de SCO Lucas is in de afgelopen periode aanzienlijk gegroeid. Bij deze ontwikkelingen hoort een schoolbestuur dat daarnaar kan handelen en tegelijkertijd de identiteit en diepgewortelde betrokkenheid op de scholen weet te behouden. Een bestuurlijke krachtenbundeling geeft scholen meer armslag om de veranderingen in het onderwijs vorm te geven. Dat was eind 1998 dan ook de motivatie voor enkele besturen voor (inter)confessioneel onderwijs om de mogelijkheden van een fusie te laten onderzoeken. Op 1 januari 2000 gingen de Stichting Confessioneel (RK/PC) Voortgezet Onderwijs, de Stichting voor Interconfessioneel Voortgezet SCO Lucas Doel van de stichting is het bevorderen van het rooms-katholiek, protestantschristelijk en interconfessioneel onderwijs in de regio Zuid-Holland West met het Evangelie van Jezus Christus als leidraad. Richtinggevend daarbij is de missie van de SCO Lucas. Het bestuur van de SCO Lucas is momenteel verantwoordelijk voor 42 scholen voor basisonderwijs, 6 speciale scholen voor basisonderwijs, 3 expertisecentra, 7 scholen voor voortgezet onderwijs en 1 school voor speciaal voortgezet onderwijs. In de scholen zijn ongeveer 3300 personeelsleden werkzaam. Zij hebben de zorg voor meer dan leerlingen. Een groot bestuur kan de scholen krachtig ondersteunen, omdat het een volwaardig gesprekspartner is in het overleg met plaatselijke, regionale en landelijke overheden. Bovendien kan een groot bestuur zich een stafbureau veroorloven, waar scholen gebruik kunnen maken van deskundigheid die nodig is om veranderingen binnen scholen te helpen realiseren. Onder de paraplu van één bestuur kunnen scholen SCO Lucas de school, mogelijk op meerdere locaties, als lokale eenheid. In het primair onderwijs is dat een school met een directie en eventueel een schoolcommissie. In het (speciaal) voortgezet onderwijs is dat een school met een (centrale) directie. Als gevolg van de nieuwe bestuursstructuur is de positie van de curatoria gewijzigd. Zij treden op als adviseur van de schoolleiding. De curatoria hebben met ingang van 1 januari 2003 instemmingsrecht bij wijziging van de identiteit, fusie, overdracht of verplaatsing en benoeming van de centrale directie. Schoolcommissies Statutair is vastgelegd dat het management van de scholen voor voortgezet onderwijs de plicht heeft het curatorium te raadplegen en te informeren over de voor de school en schoolontwikkeling relevante aangelegenheden. De positie van de schoolcommissies is ongewijzigd gebleven. Bestuursstructuur 2004 was ook het jaar dat de eerder gewijzigde bestuursstructuur voor het eerst in de juiste vorm zijn werk deed. In 2003 was er al sprake van een College van Bestuur dat het dagelijks bestuur op zich had genomen. Het voormalig bestuur werd op dat moment Raad van Toezicht. Na een jaar werd een nieuwe Raad van Toezicht geformeerd die taken op zich nam passend bij het nieuwe type bestuursorgaan. Wij zien nu een goeie afbakening van taken en verantwoordelijkheden tussen het College van Bestuur en de Raad van Toezicht en tussen de leden van het College onderling, vertelt Hein van Asseldonk. Bovendien is er een formeel geregelde afbakening van taken en verantwoordelijkheden in het nieuwe statuut en hebben scholen daarmee meer autonomie gekregen Dat alles zorgt voor stabiliteit en rust. De Raad van Toezicht was overigens sterker aanwezig dan de voorgaande jaren, zo hebben alle leden van het College ervaren. Maar de Raad van Toezicht houdt zich niet meer bezig met genomen besluiten. In plaats daarvan richten zij zich op strategische dossiers en hebben daarop een uitgesproken visie.wij merken in elk geval meer diepgang in bepaalde discussies en dat is positief, aldus Van Asseldonk. Bureaucratie Toch was er ook een onderwerp dat een zware druk op de organisatie legde en dat door het bestuur als een sterk negatief onderwerp werd ervaren. De eis vanuit het ministerie van Onderwijs (CFI) om bepaalde gelden gedetailleerder dan voorheen, ineens tot jaren terug te verantwoorden, zorgde bij de SCO Lucas voor een fors probleem. Bestuursvoorzitter Huub van Blijswijk: We willen graag verantwoording afleggen, maar dit ging ten koste van het primaire proces. Al die tijd en energie wordt aan de onderwijstijd onttrokken, zo schiet het natuurlijk niet op. Hein van Asseldonk vult aan: Deze mate van verantwoorden is ook een direct gevolg van ontwikkelingen in de samenleving.we zijn van een high trust samenleving in een low trust samenleving veranderd. Er is controle over de controle. Je krijgt dan wat ik noem een keten van wantrouwen.wie controleert de controleur? Onze accountant stelt eisen aan de school.voordat hij zijn handtekening zet, moet hij precies weten hoeveel uur overal aan is besteed. De accountant van de gemeente controleert onze accountant en dan komen nog het CFI, de minister en de Kamer. De accountantsfacturen die we krijgen, zijn enorm. Dit is een uitbarsting van bureaucratie. De verantwoordingshype loopt ook in 2005 door en heeft veel problemen gegeven. Scholen hebben de middelen uitgegeven aan onderwijs, maar moeten soms substantiële bedragen terugbetalen om verantwoording volgens de aangescherpte normen af te leggen, met name over de oude jaren ( ). Landelijk wordt gezocht naar een adequate manier van verantwoorden. Organogram Stichting Confessioneel Onderwijs Lucas (per ) Onderwijs voor Rijswijk en Omgeving, de Stichting Sint Stanislascollege en de Lucas Stichting, samen verder onder de naam Stichting Confessioneel Onderwijs Lucas (SCO Lucas). Aan het eind van 2002 traden ook de scholen voor primair onderwijs van de SKON en LIOS toe tot de SCO Lucas en begin 2003 die van de PCOV, wat een forse toename betekende in leerlingen en medewerkers. De SCO Lucas is met deze partners kwalitatief en kwantitatief aanzienlijk versterkt. Raad van Toezicht GMR en PO en VO College van Bestuur Directieberaad PO/VO Schoolcommissie PO School PO 42 basisscholen 6 speciale scholen voor basisonderwijs 3 expertisiecentra Stafbureau Beleidsondersteuning Administratie ICT-ondersteuning Interim-management Secretariële ondersteuning van elkaar leren door samen in gesprek te zijn over het te voeren beleid. Eventuele concurrentie krijgt zo een andere dimensie: het probleem van de ene school is ook het probleem van de andere scholen en in gezamenlijkheid probeert men oplossingen te bedenken. Een onderdeel van de besturingsfilosofie is dat de bestuurlijke verantwoordelijkheid blijft, maar bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie worden gelegd. Voor de scholen van de SCO Lucas ligt er een uitdaging om, in samenspraak met het bestuur, het onderwijs eigentijds vorm te geven. Bestuursorganen In de bestuurlijke organisatie ziet de School VO 7 VO-scholen 1 SVO-school Curatorium Samenstelling Raad van Toezicht en College van Bestuur Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht in 2004 verwijzen wij u naar het verslag van de Raad van Toezicht. Het bestuur van de SCO Lucas wordt gevormd door een College van Bestuur. Dit is thans als volgt samengesteld: H.W.M. van Blijswijk, voorzitter R.A.P. de Haan, lid (portefeuille primair onderwijs) H.A.J. van Asseldonk, lid (portefeuille voortgezet onderwijs). VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT Per 1 januari 2003 is de nieuwe bestuursstructuur geïmplementeerd, waartoe eind 2002 is besloten. Het jaar 2003 was een overgangsjaar, waarbij het oude bestuur Raad van Toezicht werd. In 2004 startte de eerste Raad van Toezicht, onder voorzitterschap van de heer drs. P.W. Doop. De Raad van Toezicht had in het verslagjaar de volgende samenstelling: Drs. P.W. Doop (voorzitter) Mr. H.C. Nuijt Ing. L.M.Valstar Ing. L.H.C. de Keijzer Drs. I.J.A.C. Mulders Drs. E.M.J. Schoenmaker RA J.P.G. Jörning (voorgedragen door de ouders VO) Ir. J.C.M. van der Zanden (voorgedragen door ouders PO) Mr.W.G.J.M. van de Camp De Raad van Toezicht is in het verslagjaar zes keer bijeen geweest, waarvan één maal tijdens een koersdag met het College van Bestuur op 24 april Tijdens de reguliere vergaderingen van de Raad van Toezicht zijn vele actuele onderwerpen aan de orde geweest, waaronder de veiligheid op de scholen, de bezuinigingen, de activiteiten van het Onderwijsplatform G4, de vormgeving van de identiteitsbegeleiding op de scholen en de ontwikkeling van een managementinformatiesysteem. De Raad van Toezicht is uitvoerig geïnformeerd over financiële onderwerpen zoals: de gemeentelijke verantwoording afrekening , de invulling en verankering van de financiële functie binnen het stafbureau, het plan van aanpak van de verbetering van de financiële organisatie, de financiële beleidskaders PO en VO Daarnaast zijn de begroting 2005 en de jaarrekening 2003, na een uitgebreide toelichting door de accountant en voorzien van accountantsverklaring, vastgesteld. Tijdens de aprilvergadering is besloten tot de instelling van een Financiële Commissie van de Raad van Toezicht. De heer Schoenmaker is benoemd tot voorzitter en de heren Nuijt en Jörning tot leden. Het reglement voor de Financiële Commissie is inmiddels vastgesteld. Op 4 februari 2004 heeft de Raad van Toezicht het Strategisch Beleidsplan van het College van Bestuur goedgekeurd. Het Strategisch Beleidsplan beoogt richting te geven aan de organisatie als geheel. Op 30 juni 2004 heeft de Raad van Toezicht het Directiestatuut VO SCO Lucas goedgekeurd. Een delegatie van de Raad van Toezicht heeft tijdens het verslagjaar een vergadering bijgewoond van de GMR-PO en de GMR-VO. Ook hebben de leden van de Raad van Toezicht kennis kunnen maken met het BasisOverleg en het Directieberaad VO. Een aantal leden van de Raad van Toezicht heeft werkbezoeken gebracht aan een aantal scholen voor primair onderwijs. Een delegatie van de Raad van Toezicht heeft eind 2004 portfoliogesprekken gevoerd met de individuele leden van het College van Bestuur. In 2005 zullen wederom portfoliogesprekken plaatsvinden. Tijdens de Koersdag van 2004, een dag waarop College van Bestuur en Raad van Toezicht een speciaal onderwerp uit het strategisch plan diepgaand beschouwen, is een belangrijke stap gezet in het denken over onder meer het thema identiteit en integratie. Identiteit is het fundament onder de SCO Lucas en vraagt daarom om voortdurende bezinning. Identiteit wordt als dermate essentieel ervaren dat de Raad van Toezicht een Commissie Identiteit heeft benoemd om het denken over identiteit aan te moedigen en er zelf een actieve rol in te spelen. De commissie bestaat uit de heren Van de Camp, Mulders en Valstar. Deze commissie heeft tot taak de discussie rond de identiteit namens de Raad van Toezicht met extra aandacht te volgen.

3 Partners in Learning: Microsoft en de SCO Lucas De SCO Lucas heeft een overeenkomst gesloten met Microsoft Nederland in het kader van Partners in Learning. Koos Eichhorn van AB-ZHW vertelt: Microsoft investeert wereldwijd in onderwijs. Dat doen ze via de overheden. In Nederland is het onderwijs deels anders georganiseerd en werkt de grote softwareproducent dus ook samen met besturen. Het onderwijs geeft aan wat de behoeften en ideeën zijn, en Microsoft stelt zaken beschikbaar die daarbij aansluiten. Koos Eichhorn: Wat ik wel mooi vind, is dat je op geen enkele manier verplicht bent als organisatie om Microsoft producten te kopen. De SCO Lucas ziet hiermee een kans om ideeën over onderwijsvernieuwing een verdere impuls te geven. Daartoe zijn drie programmalijnen in voorbereiding tussen Microsoft en SCO Lucas: het kinderportfolio, een elektronisch leeromgeving PO/VO en het digitale platform van de Lucas Academie. Met het eerste onderwerp is in 2004 al een start gemaakt. De andere twee thema s worden in 2005 verder uitgezet. Prins Mauritsschool 100 jaar! Vanuit het Evangelie op een eigentijdse manier Innovatie bevorderen, kennisdelen en ontwikkeling mogelijk maken. Dát zijn de doelen die de Lucas Academie wil bereiken. Drie manieren hebben de projectleiders daarvoor bedacht, namelijk makelen, initiëren en ontwikkelen. In 2004 ontwikkelde de Lucas Academie voornamelijk zichzelf. Van goed idee tot plan met pootjes. Van concept op papier tot concrete cursussen. Geïnspireerd door de Bijbel hecht de SCO Lucas aan de overdracht van die waarden en normen, die in de christelijke traditie al eeuwenlang richtinggevend zijn en waaraan de SCO Lucas eigentijds vorm wil geven. Vol vertrouwen wil zij in gezamenlijkheid bouwen aan de toekomst van allen, die zijn betrokken bij de SCO Lucas. Respect voor elkaars religieuze inspiratiebronnen en vertrouwen in elkaar zijn voor haar belangrijke waarden. Christelijke naastenliefde en solidariteit met kansarmen worden als een gedeelde verantwoordelijkheid aanvaard. Lucas Academie in 2004 geïnitieerd J3 De kwaliteitsvraag beantwoordde de werkgroep met het woord KRACHT. Kracht staat voor Kostenbesparend, Relevant, Ambitieus, Creatief, Hoogwaardig, Talenten. De opleidingen en cursussen moeten aan die punten bij ons voldoen. Als ik kijk naar kostenbesparend, is ons uitgangspunt bijvoorbeeld dat we 25 procent goedkoper zijn dan vergelijkbare kwaliteit in de markt, licht Adri van der Meij toe. Met makelen bedoelen we dat we vraag en aanbod bij elkaar brengen. Wat hebben mensen te bieden? En wat willen anderen leren? Een historie van 100 jaar (foto's eigen beheer Prins Mauritsschool). Het jaar 2004 was voor de Prins Mauritsschool een opmerkelijk jaar. Honderd jaar eerder opende de Rijswijkse school - op 9 januari voor het eerst haar deuren. Het gebouw bestond in die eerste dagen uit twee lokalen met daarnaast het meestershuis. Daarmee was het bestaan van de eerste protestantschristelijke school in Rijswijk een feit. De in 1904 opgerichte school groeide binnen twintig jaar uit haar jasje. Het gebouw werd snel te klein voor het sterk toenemend leerlingaantal. Na gesprekken met de gemeente Rijswijk koos de school voor nieuwbouw op de hoek van de Lindelaan en de Kerklaan. Bijna tachtig jaar later zat het bestuur van de school opnieuw met de gemeente aan tafel om de huisvesting te bespreken. Inmiddels is besloten dat er op de huidige plek nieuwbouw komt. De voorbereidingen daarvoor zijn in volle gang. Versierd De feestweek stond bol van de activiteiten. Allereerst werd de jarige in een feestelijk jasje gestoken. De buitenkant kreeg een feestelijk tintje. De binnenkant werd versierd met werkjes van de kinderen. Geverfde klompjes aan het plafond, een kamerscherm met puzzelstukjes die samen het getal honderd vormden, schilderijen van de groepen 5/6 met als thema Feest en een door groep 7/8 gemaakte mobiel van Ot en Sien in het trappenhuis. Compleet met slingers en ballonnen zag de school er feestelijk uit Oudste leerling De officiële opening van de feestweek was een bijzonder moment. Aanwezig waren de burgemeester van Rijswijk, mevrouw G.W. van der Wel-Markerink, de wethouder van onderwijs, de heer E.R.Triemstra, en van het College van Bestuur van de SCO Lucas de heren R.A.P. de Haan en H.W.M. van Blijswijk. Sommige mensen herkenden elkaar nog na zeventig jaar! Bijzondere gasten waren de heer Van der Merwe en de honderdjarige mevrouw Appels. De heer Van der Merwe was ten tijde van de feestweek de oudste nog in leven zijnde directeur. De heer Van der Merwe is in mei 2005 overleden. Mevrouw Appels was en is de oudste nog in leven zijnde leerling. Beiden kenden de school dus nog vanaf de beginjaren. Een impressie Natuurlijk werd dit honderdjarig jubileum uitbundig gevierd. De week zelf startte op zondag 19 september met een viering in de Oude Kerk in Rijswijk. Het thema was: Heb je even een uurtje de tijd? De dag daarna stonden leerlingen en leerkrachten verkleed in Oudhollandse kleding op het schoolplein. De tijd was honderd jaar teruggezet. Binnen volgde een poppenkastspel met als titel Het gestolen boek. Hierin vertolkten Jan Klaassen en Katrijn de hoofdrol. Het boek werd teruggevonden en gegeven aan de schrijver, de heer R. Poortier. Deze overhandigde de burgemeester van Rijswijk het eerste exemplaar van zijn boek Nagelaten sporen. Na het jubileumlied vermaakten de kinderen zich met Oudhollandse spelletjes. In de dagen die volgden was er voor de kinderen van alles te doen. Een speurtocht door Rijswijk, bouwen met echte miniatuursteentjes, een speciale Spelkringavond waarbij de kinderen met hun ouders een lampion maakten voor de lampionnenoptocht. Op donderdag 23 september vertrok de feestgroep van ruim vierhonderd mensen - leerlingen, ouders en leerkrachten - een dag naar Drievliet. Het werd een echte Prins Mauritsschool-familiedag. Op vrijdag werd de school omgebouwd tot een circus. De kinderen vermaakten zich als echte circusartiesten met goochelen en fietsen op één wiel. Het sluitstuk van het eeuwfeest was de reünie op zaterdag. Sommige mensen herkenden elkaar nog na zeventig jaar! Tijdens die dag bleek uit de reacties dat het bij elkaar zitten en verhalen vertellen een goede formule was. Nagelaten sporen Wilt u meer weten over de geschiedenis van het protestants-christelijk onderwijs in Rijswijk, dan kunt u daarover lezen in het boek Nagelaten Sporen, geschreven door de heer R. Poortier. Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel. Het hele idee fascineerde mij meteen, vertelt beleidsmedewerker Adri van der Meij. Van der Meij is samen met Ben Endlich, bovenschools directeur van twee basisscholen, verantwoordelijk voor de totstandkoming van de Lucas Academie. Een eigen opleidingscentrum, waarin leren van elkaar en eigen talent ontwikkelen centraal staat. Mensen opleiden, dat is onze eigen specialiteit, moet zo ongeveer de gedachtegang zijn geweest voorafgaand aan het eerste concept. Opleidingen voor en door eigen medewerkers kreeg als naam de Lucas Academie. Kracht In september 2004 pakten Endlich en Van der Meij het concept op en gaven het vorm. We begonnen met een werkgroep met een aantal schoolleiders. De centrale vraag was Wanneer is het goed, welke kwaliteit moet het hebben? Daarnaast wilden we inventariseren welke opleidingsbehoeften er waren. Niet via enquêtes, maar persoonlijk door met mensen te praten. Btw-voordeel Medewerkers die voor de Lucas Academie aan het werk gaan, kunnen kiezen uit een vergoeding in salaris of een invulling van de uren vanuit hun normjaartaak. Voor de cursisten wordt door de desbetreffende scholen cursusgeld betaald vanuit het opleidingsbudget. Doordat je dat allemaal binnen één organisatie doet, heb je een btwvoordeel. Dat scheelt al twintig procent. We willen het wel heel zakelijk houden. Er is ook geen gedwongen winkelnering. Als we kwaliteit neerzetten, dan overleven we, is onze gedachte. Eigen talent ontwikkelen Inmiddels is het eerste leertraject door eigen medewerkers ontwikkeld. Het gaat om een opleiding voor (startende) teamleiders in het voortgezet onderwijs. Van der Meij: We vinden het belangrijk dat degenen die de cursus geven, zelf ook leren. Zo hebben we dus geregeld dat zij het assessment dat aan de cursus vooraf gaat, zelf uitvoeren. W W W. L U C A S A C A D E M I E. N L Studiedag 2005 SCO LUCAS Maandag 19 september

4 J4 Op 3 maart overleed op 53-jarige leeftijd Sjaak de Roos, gewaardeerd collega en leerkracht op het Interconfessioneel Westland College Midden Woerd en Druivenstraat. Sjaak overleed aan de gevolgen van complicaties na een zware operatie. Hij was een enthousiast docent. Met name zijn bijna niet te stuiten inzet en plichtsgetrouwheid maakten hem tot een zeer plezierige collega. Ook in de periode dat het qua gezondheid minder goed met hem ging, bleef hij actief op school in het lesgeven en in het individueel begeleiden van de kinderen. Op 6 maart overleed Ab König, oud-directeur van basisschool Heilig Hart en oud-bestuurslid van de SCO Lucas. Na vele jaren op verschillende basisscholen te hebben gewerkt, werd Ab benoemd tot directeur van basisschool Heilig Hart. Van meet af aan is hij betrokken geweest bij het schoolbestuurlijk werk. Maar ook met collega-schoolleiders en als voorzitter van de Haagse Katholieke Schoolraad zocht hij samen met anderen naar het maximaal bereikbare voor de aan zijn zorg toevertrouwde jeugd. Zijn kracht lag in de dialoog, in het vinden van medestanders om zijn onderwijsdoelen te bereiken. Veel mensen hebben hem in hun hart gesloten vanwege zijn heldere opvattingen en zijn visie op onderwijs in nauwe relatie tot het geloof. Ons blijft de herinnering aan een bevlogen onderwijsman, strijdbaar en onvermoeibaar, met als inzet niet zijn eigen positie, maar de toekomst van de kinderen in onze stad. Op 13 mei overleed Ben van Hoek. Hij was op dat moment pas acht maanden als lesassistent verbonden aan de Interconfessionele Scholengemeenschap het Westland, waar hij bijzonder gemotiveerd aan zijn nieuwe betrekking begon. Al snel pakte hij uitvoerende taken aan zoals het assisteren in het voorbereiden van lessen. Toen zich korte tijd na zijn indiensttreding gezondheidsproblemen openbaarden, benaderde hij die op een positieve manier. Na zijn onverwacht snelle overlijden werd op school een stiltehoekje ingericht dat werd bezocht door vele leerlingen, met wie hij in korte tijd een goede relatie had opgebouwd. In Memoriam 2004 Vlak voor hij aan zijn laatste jaar op de Populier zou beginnen is op 1 augustus, geheel onverwachts, Hans Davis overleden. Hij was bijna veertig jaar als leerling én leraar verbonden aan de Populier als docent geschiedenis. Hans was met zijn vrouw en dochter op vakantie in Brazilië toen hij overleed aan een hartaanval. Hij is 63 jaar geworden. Hans leeft in de herinnering voort als een sympathiek, bevlogen, kleurrijk en enthousiast mens. Zijn lokaal, nummer acht, was de wereld, zoals de wereld zijn thuis was. Boordevol landkaarten, klassenfoto s uit verschillende jaren, posters en zijn stencils waar hele generaties Populieren uit hebben geleerd. Hij legde verzamelingen aan van alles wat er uitkomt op het gebied van historie en zelfgemaakte reizen. Vanwege zijn beeldende manier van lesgeven was hij een kleurrijk man. Hij gaf projectonderwijs voordat die manier van lesgeven was uitgevonden. In 1997 bezorgde hij de Populier als eerste school in Den Haag de eretitel school zonder racisme. Hij organiseerde zomerkampen, vredesweken, brugklas- en kennismakingsdagen en excursies. Ook in letterlijke zin was hij kleurrijk in zijn uitingen door zijn batikhemden die verwezen naar Nederlands-Indië, waar hij als jongetje de Japanse bezetting had meegemaakt, zijn motorlaarzen en Palestina-sjaal. De hemel is nu een vrolijk lichtpuntje rijker, reageerde een leerling. Op 24 augustus overleed oud-curator Wim van Zaalen. Als lid en secretaris van het Curatorium van het Stanislascollege sinds 2001, heeft hij zich met groot enthousiasme ingezet voor de hele schoolgemeenschap. Hij was niet alleen een deskundig adviseur van de kerndirectie, maar ook een sociaal bewogen en onderwijskundig betrokken deelnemer aan de vergaderingen van het Curatorium en aan de gezamenlijke vergaderingen met de Medezeggenschapsraad. Als secretaris verzorgde hij de externe contacten, gaf hij vorm en inhoud aan het overleg met het College van Bestuur en schreef hij de jaarverslagen. Wims betrokkenheid en enthousiasme kwamen ook naar voren in zijn bezoeken aan de diverse locaties van het Stanislascollege, niet alleen als er iets te vieren was, maar ook als meer serieuze zaken de aandacht van het Curatorium vereisten. Hij was een mens op wie je kon rekenen. Een Vreedzame School Basisschool de Krullevaar in Den Haag heeft zich in 2004 verder ontwikkeld als Vreedzame School. Dit is een programma dat vooral ingaat op conflicthantering. Het doel is een vreedzame school te creëren waarin iedereen vriendelijk met elkaar omgaat en zich betrokken en verantwoordelijk voelt. Het pakte ook in 2004 positief uit. Directeur Dick van Waas: Het klimaat op school is duidelijk verbeterd. Eigenlijk wordt er nauwelijks nog ruzie gemaakt en er zijn aantoonbaar minder conflicten. Je merkt dat op de speelplaats, tijdens het overblijven en op schoolreis. Je voelt dat de kinderen elkaar steunen en graag helpen. Akkefietjes Natuurlijk zijn er wel eens akkefietjes, maar die worden veelal onderling opgelost. De docenten trekken zich bewust vaker terug en bieden geen pasklare oplossingen meer. Er zijn zelfs mediatoren aangesteld. Dit zijn leerlingen die kleine ruzies beslechten en waar nodig bemiddelen. Er wordt dan gezocht naar oplossingen die voor alle partijen bevredigend zijn. De mediatoren zijn professioneel opgeleid en hebben kennelijk zoveel overtuigingskracht en overwicht op hun leeftijdsgenoten dat ze echt de gemoederen tot bedaren kunnen brengen. Deze kinderen zijn van onschatbare waarde, benadrukt Van Waas. In geval van grote sociale of persoonlijke problemen roept de school zonodig professionele hulp in. Inloopdagen Alle leerkrachten volgden speciale trainingen om een optimaal pedagogisch klimaat te scheppen. Belangrijk is dat conflicten door de hele school heen op dezelfde manier worden opgelost zodat iedereen weet waar hij of zij aan toe is. De docenten trekken zich bewust vaker terug en bieden geen pasklare oplossingen meer. De school organiseerde in 2004 allerlei activiteiten om de omgang met elkaar te bevorderen. Ook ouders kregen tijdens speciale inloopdagen uitleg zodat ze thuis weten wat er op school speelt. De meeste oefening vond echter al lerende plaats, tijdens de reguliere uren op school. Dick van Waas is er trots op dat zijn school ook in 2004 weer vreedzame leerlingen heeft afgeleverd die de geheimen van goed communiceren kennen. Ik hoop op navolging hiervan op een steeds grotere groep scholen, ook in het voortgezet onderwijs, vindt hij. Eenmaal van school ebt er natuurlijk het een en ander weg. De pubertijd treedt in, er verandert zoveel. Maar van de basis die hier op school is gelegd, profiteren zij hun verdere leven. Tijdens zijn vakantie in Turkije overleed op 30 juli Leo Leenders, leraar, decaan en coördinator van het vierde leerjaar van de locatie Reinier de Graafpad van het Stanislascollege in Delft. Na zijn onderwijzersopleiding en een start in het primair onderwijs in 1963, begon hij in 1973 zijn loopbaan in het voortgezet onderwijs als leraar Nederlands aan de Paulusmulo in Delft. Door de fusie met het Oscar Romero College kwam hij in 1994 bij het Stanislascollege, waar hij als leraar Nederlands en afdelingshoofd actief was. Door zijn sympathieke en rustige aard was hij een fijne collega die voor vele mensen fungeerde als een steunpilaar. Hij was bij velen bekend omdat hij bij alle activiteiten op het Reinier de Graafpad, optrad als gastheer en ceremoniemeester. Zo ook bij de opening van het nieuwe schoolgebouw op 25 maart 2004, toen veel collega s van de SCO Lucas op het Stanislascollege te gast waren. Hopend op een gezond prepensioen na nog één schooljaar, begon hij aan de zomervakantie van waar hij niet heeft mogen terugkeren. Op 29 december overleed plotseling Cora Spoel-Zuydgeest, secretarieel medewerkster op de locatie Reinier de Graafpad, voorheen het Oscar Romero College. Vanaf 1 januari 1994 werkte zij bij het Stanislascollege als een gewaardeerd collega die zich bezighield met werkzaamheden op het gebied van leerlingenadministratie en financiën. SBO De Vliethorst in Leidschendam verloor op 25 augustus in Annemieke Siliakus een dierbare groepsleerkracht. Annemieke bleek een uitermate betrouwbare collega die het beste voor had met de aan haar zorg toevertrouwde leerlingen en met haar collega s. In april 2001 startte zij als één van de eerste zij-instromers in het onderwijs. Na het behalen van het diploma werd haar gezin in september 2002 uitgebreid met zoon Job. Kort voor diens geboorte had zich een ziekte geopenbaard, die zij, geholpen door haar man Jan en de directe familie, met meer ups dan downs doorstond. Nog in het voorjaar van 2004 moest een operatie haar nieuwe impulsen geven. Ze was vol goede moed en, optimistisch als zij was, filosofeerde zij over mogelijk en op termijn weer wat taakjes oppakken op school. Een verslechtering noodzaakte onverwachte opname in het ziekenhuis, waar zij op 25 augustus overleed. In haar overlijdensbericht lazen wij: De pessimist kijkt enkel maar naar grijze wolken grauw. De optimist zoekt tot het laatst naar het kleinste stukje blauw! Een verfrissend kijkje in andermans keuken Een lang werkzaam leven in het onderwijs kent een valkuil: de eigen werkwijze wordt nogal eens tot de ultieme maat der dingen verheven. Zo werd het nu eenmaal altijd al gedaan. Maar onderwijs verandert. Om te voorkomen dat deze situatie zou ontstaan op basisschool de Octaaf, nodigde directeur Benedict Hal zijn team in november 2004 uit om gezamenlijk het kussen eens flink op te schudden. Hal vroeg zijn medewerkers op bezoek te gaan bij collegascholen binnen de SCO Lucas om eens een blik te werpen in een andere keuken. Hal koos daarvoor bewust verschillende typen scholen uit: een binnenstadschool, een school aan de rand van de stad, en scholen voor (zeer) speciaal onderwijs. Het ging om de basisscholen Statenkwartier, t Palet, SBO Merlijn, ZMOK Opperd, SBO Pastoor van Ars en de school verbonden aan het Pedologisch Instituut (PI). Gastscholen De 25 medewerkers van de Octaaf werden enthousiast ontvangen op de gastscholen en kregen inderdaad een inkijkje in de lesstijlen, inrichting van de klassen, omgangsvormen, interactie tussen leerkracht en leerling en tal van andere onderwerpen die op een school aan de orde komen. De collega s wisselden veel ervaringen en wetenswaardigheden uit. Enthousiast keerden de bezoekers terug op de Octaaf, opgefrist en vol leuke ideeën. Na een uitgebreide lunch presenteerden wij onze bevindingen aan elkaar, vertelt Hal. Het leuke was dat niet alleen leerkrachten maar ook bijvoorbeeld de orthopedagogen en logopedisten en de andere onderwijsondersteuners meededen. Kanjer Daardoor ontstond een mooi totaalbeeld waar de medewerkers hun voordeel mee deden. Zo n vijftien tot twintig ideeën worden nu concreet uitgewerkt. Hal: We hebben sinds kort een kanjer van de maand. Dat hebben we overgenomen van de Pastoor van Ars. Elke maand zetten wij een leerling Enthousiast keerden de bezoekers terug op de Octaaf, opgefrist en vol leuke ideeën. in het zonnetje die iets bijzonder heeft gepresteerd. Dat kan van alles zijn. Afgelopen keer hadden wij zelfs zeven kanjers, uit elke groep één, binnen het thema spel. Zij toonden echt lol in het spelen op zich, zonder dat er voor hen een competitiefactor in het spel was. Indruk maakte onder andere ook het sociale gezicht van de Opperd. Er worden daar nauwelijks leerlingen verwijderd. Het inspireerde de Octaaf om zelf ook een stap verder te gaan bij het binnenhouden van kinderen die ernstig in de knoei zitten. Hal is enthousiast over zijn bezoekproject. Het is zo n simpele opzet, maar wel erg effectief. De bezochte scholen zelf waren ook enthousiast en complimenteerden de Octaaf met het leuke initiatief. De school opperde zelf ook eens andere scholen te willen ontvangen. Het is in elk geval de bedoeling dat het bezoekproject vanuit de Octaaf regelmatig wordt herhaald.

5 Na eerdere ervaringen in de kleutergroepen pionierde basisschool de Krullevaar in de tweede helft van 2004 in de totale onderbouw met Kaleidoscoop, een pedagogische methode. De groepen drie en vier hebben er nu een jaar mee gewerkt. Opvallend is dat de methode zorgt voor een meer ontspannen sfeer op school. Kaleidoscoop is een pedagogische methode die ervan uitgaat dat kinderen kennis verwerven en vaardigheden ontwikkelen door actief om te gaan met mensen, materialen en ideeën. Opvallend is dat bepaalde gebeurtenissen dichtbij het kind - zoals overlijden, huwelijk en verhuizing - veel aandacht krijgen en vanuit allerlei invalshoeken worden belicht. Zelfstandigheid en eigen inbreng zijn belangrijk. En dat resulteerde in vele positieve ontwikkelingen. Taalstimulering Problemen werden geheel conform de uitgangspunten op de Krullevaar onderling opgelost met zo weinig mogelijk bemoeienis van de leerkrachten. Veel aandacht was er voor creatieve taalstimulering, het uitbreiden van de woordenschat en het zelf ontplooien van initiatieven. Alle taken werden achteraf uitgebreid geëvalueerd. Zowel door de kinderen zelf als door de docenten die tal van uitgebreide observatieformulieren invulden. Kaleidoscoop maakt in de groepen één en twee gebruik van een eigen leerlingvolgsysteem, het Kind Observatie en Registratie Systeem genaamd. Dat kostte wel veel inspanning en het was absoluut wennen, vertelt directeur Dick van Waas. Maar dat hadden we er zeker voor over. Het geheim van Kaleidoscoop is dat leerlingen dankzij zelfstandigheid en eigen beslissingsbevoegdheid meer plezier in hun schoolwerk krijgen en daardoor beter presteren. Op De Krullevaar blijken alle inspanningen inderdaad de moeite te lonen. Dick van Waas: Het doet de kinderen echt goed. Dat kunnen we duidelijk zien.tekenend is dat het opvallend beter gaat met kinderen die normaliter wat rusteloos zijn. Terwijl zij voorheen nauwelijks stil konden zitten, verbeteren hun resultaten aanzienlijk. Het rusteloze wordt minder en zij kunnen langere tijd onafgebroken doorwerken. Babybroertje De kinderen communiceren veel meer met elkaar en met de docenten. De onderwerpen nemen toe in complexiteit. Zo kan in de peuter- en kleutergroepen de geboorte van een babybroertje- of zusje tot onderwerp worden benoemd, terwijl de hogere groepen zich bezighouden met meer ingewikkelde vraagstukken als: hoe knutsel ik een kasteel? Wie zich daaraan waagt, moet eerst een werkplan uitstippelen en vertellen hoe dit wordt aangepakt. Vooraf moet duidelijk zijn wat de knutselaar hoopt te bereiken. Opvallend is dat de sfeer op school meer ontspannen is. Kaleidoscoop biedt Kaleidoscoop op de Krullevaar ook in onderbouw Leerlingen krijgen meer plezier in hun schoolwerk en presteren beter handvatten voor probleemoplossing en daarvan wordt dankbaar gebruik gemaakt. Dick van Waas: Nee-zeggen is een vaardigheid die wij oefenen. Anderzijds leren wij de kinderen ook nee te accepteren. Iedereen voelt zich meer verantwoordelijk voor elkaar en de sfeer op school. Het programma Vreedzame School draagt daar ook in grote mate aan bij. Beide programma s zetten aan tot veiligheid en vreedzaamheid en kunnen niet los van elkaar worden gezien. Ze helpen de school te werken aan een ordelijke, veilige leeromgeving. De school wil een rustpunt zijn in de steeds gejaagder wordende maatschappij. Thema s vanuit de katholieke gedachte als respect, vriendelijke omgang met elkaar en acceptatie zijn daarbij belangrijk. Beren op de weg Kaleidoscoop is nu helemaal ingeburgerd in de groepen drie en vier. De leerkrachten waren in eerste instantie wat huiverig voor het nieuwe systeem en het veranderen van de klassen. Overal werden creativiteitstimulerende hoekjes ingericht.van Waas: Ze zijn nu enthousiast en zien geen beren meer op de weg. Alle leerkrachten en schoolassistenten van de groepen één en twee zijn inmiddels Kaleidoscoop-gecertificeerd. De collega s in de groepen drie en vier gaan nog op voor het certificaat. Pinkeltje Het vervolg van Kaleidoscoop in de groepen drie en vier zorgt voor een mooie aansluiting vanuit het kleuteronderwijs. Zelfs in de bijbehorende peuterspeelzaal Pinkeltje wordt hiermee gewerkt. Hoe leuk en leerzaam Kaleidoscoop kan zijn, ontdekken komend schooljaar ook de leerlingen van de groepen vijf tot en met acht. Zij gaan het komend schooljaar met Kaleidoscoop aan de slag. Gericht op een rechtvaardige samenleving Projectweken op de Carolusschool Wat hebben hout, water, circus, reizen en zinloos geweld met elkaar te maken? Ze vormden in 2004 de thema s van de projectweken die op basisschool Carolus werden georganiseerd. Groepsdoorbrekend leren op basis van samenwerking en betrokkenheid, is het motto op de Carolusschool. Op 7 juni 2004 stond de brandweer bij de Carolusschool op de stoep. Niet om een brandje te blussen maar als onderdeel van de projectweek Water. De brandweermannen zetten het schoolplein onder water en daarmee was de themaweek geopend. Het werken met projectweken is de Carolusschool goed bevallen. Door leerlingen uit verschillende groepen samen te laten werken, leren ze met en van elkaar. Bovendien De SCO Lucas maakt vandaag werk van de leefbaarheid van de maatschappij van (over-)morgen. Dat doet zij door goed onderwijs te verzorgen. Zij heeft daarbij een open oog voor de kansen en belemmeringen van kinderen en hun ouders in haar regio. Voor iedere leerling die aan haar zorg is toevertrouwd, wil zij het beste onderwijs aanbieden. Op die manier wil ze een bijdrage leveren aan een toekomst mét perspectief voor eenieder. De SCO Lucas wil toonaangevend zijn bij ontwikkelingen en innovaties in het onderwijs en mede bepalen welke nieuwe wegen worden ingeslagen. J5 kan gebruik worden gemaakt van het principe van meervoudige intelligentie. Strand Ieder kind kan een beroep doen op eigen, andere kwaliteiten en daarmee binnen de groep een eigen plek innemen. De kinderen zijn enthousiast en vertellen thuis vol vuur over hun werkzaamheden binnen het project en dát vergroot weer de betrokkenheid van de ouders. Binnen het thema water hielden de groepen één tot en met vier zich vooral bezig met de zee en het strand. De hogere groepen bogen zich over de waterkringloop, de visserij, de strijd tegen het water en het gebruik van water. Een bezoek aan een vuurtoren en diverse musea waren onderdeel van het programma. Het schoolplein en de leerlingen waren in mum van tijd drijfnat. De projectweek Water was officieel geopend! (foto s eigen beheer Carolusschool). Eervolle stadspenning voor jubilerende Coby Piet Vrijwilligster Coby Piet van basisschool de Krullevaar in Den Haag werd in 2004 onderscheiden met een eervolle stadspenning van de gemeente Den Haag. Zij kreeg die uit handen van wethouder Heijnen als dank voor haar 25 jaar durende vrijwillige inzet. De uitreiking vond plaats op de dag waarop tevens de Guus van Elsenprijzen 2004 werden uitgereikt aan Piet van de Laar (de Meander) en Frans van Tatenhove (curatorium Esloo). Coby Piet was ook één van de genomineerden voor die prijs. Aan stoppen denkt Coby nog lang niet. Zij is nog altijd elke dag op school aanwezig, vertelt directeur Dick van Waas van de Krullevaar. Ze werd destijds als moeder van schoolgaande kinderen actief en bleef bij ons zelfs toen haar kinderen naar het voortgezet onderwijs vertrokken. Haar vrijwillige bijdrage nam allerlei gedaantes aan. Dick van Waas somt moeiteloos slechte enkele voorbeelden op. Ze was hulpmoeder, overblijfmoeder, hielp in de voorschoolse opvang en was lid van de personeelsvereniging. Zelf vierde Van Waas in 2004 overigens ook zijn 25-jarig jubileum, waarvan vele jaren als directeur. Zo was hij vijftien jaar geleden al directeur van t Startblok die later fuseerde met de Wegwijzer tot de huidige school de Krullevaar. Bekwaam en ook bevoegd op Onze Wereld Het regende diploma s in 2004 op basisschool Onze Wereld. Niet voor de leerlingen, maar voor de mensen vóór de klas. Vijfentwintig van de dertig onbevoegde leerkrachten die Onze Wereld een aantal jaar terug in dienst nam, mogen zich nu bekwaam én bevoegd noemen. De overige vijf werken nog hard aan de afronding van hun schoolcarrière op de Pabo. De personele schaarste in het onderwijs was een aantal jaar geleden op basisschool Onze Wereld directe aanleiding voor een andere koers. Met ruim zevenhonderd kinderen wilde de leiding van de school zeker stellen dat deze scholieren goed onderwijs konden volgen. Dertig ongediplomeerden werden onder het motto onbevoegd maar niet onbekwaam de school binnengehaald. Leren en werken Ik ben indertijd bewust op zoek gegaan naar mensen die op de pabo zaten of er naar toe wilden en heb hen gevraagd overdag bij ons te werken en s avonds de opleiding te volgen. Dat bleek voor veel mensen toch een hele interessante combinatie.wij zorgden ook voor een goede aanstelling: een vast contract als leerjaarondersteuner. Directeur Ton Hendriks van Onze Wereld vertelt over zijn aparte aanpak in de jaren dat gediplomeerd personeel moeilijk te krijgen was. We hadden hier toen 700 kinderen. Die hadden recht op een goeie meester of juf. Dit was dé oplossing. Natuurlijk moest er ook voor begeleiding worden gezorgd, dat merkte ik wel snel. Er zijn toen drie coaches aangesteld. De aankomend leerkrachten kregen zo van alle kanten begeleiding. Nu zijn er van die De kinderen zien ook dat als je hard werkt, je iets kunt bereiken. groep 25 bevoegd.vijf zijn er nog bezig. De hele groep past goed binnen de school; ze zijn heel gemotiveerd.we letten ook heel specifiek op een multietnische samenstelling.voor de kinderen is dat ook goed. Ze kunnen zich spiegelen aan deze mensen, en zien dat als je hard werkt, je ook iets kunt bereiken. Er zitten er zelfs twee tussen die hier ooit op school hebben gezeten. Letterlijk eigen kweek zeg maar! Vergrijzingsgolf Op dit moment heeft Onze Wereld geen vacatures, maar Ton Hendriks is niet van plan de coaches naar huis te sturen. Nee hoor, er komt een vergrijzingsgolf aan in het onderwijs. Dan staan wij klaar. Ik heb nu goeie mensen, die hou ik liever. En tot die tijd gaan de coaches zich bezighouden met veranderingsprocessen en onderwijsvernieuwing. En de begeleiding is nog steeds nodig. We hebben nu veertig relatief onervaren mensen op een team van negentig mensen. Die moet je wel begeleiden. Keuzes noemt Hendriks het, en kansen benutten. OALT Een andere keuze die Ton Hendriks in dit verband specifiek noemt, zijn de OALT-leerkrachten waar het afgelopen jaar veel in de media over is bericht. Vanaf augustus 2004 heeft de overheid de financiering voor deze bijzondere leerkrachten ingetrokken, waardoor een forse groep onderwijzers op straat kwam te staan. Wij hebben deze leerkrachten in dienst gehouden. Bij ons gaat het om drie Turkse leerkrachten en één Marokkaanse leerkracht.we vinden het belangrijk en zetten hen in voor ondersteuning op allerhande gebieden, zoals taalondersteuning, advisering voor de leerkrachten en ouderbetrokkenheid.voor de kinderen is het vertrouwd, en dat is goed.

6 J6 Schoolloze kinderen opgevangen in crisisgroep de Opperd Diploma s voor praktijkschoolleerlingen Hofstede Kinderen die schoolloos zijn, soms al jaren thuis zitten, kunnen sinds 2004 terecht op de Opperd. Deze ZMOK-school startte in maart van het afgelopen jaar met een speciale crisis-observatiegroep. Het gaat om kinderen die meer dan vier weken, maar soms zelfs al jaren, niet meer naar school zijn geweest, vertelt André Lourens, directeur van de Opperd. Wij vangen hen op, geven onderwijs en het streven is dat ze binnen een half jaar doorstromen naar wat voor hen de juiste plek is. Het gaat dan om kinderen in de basisschoolleeftijd, van zes tot elf jaar. Sommige van de kinderen staan op de wachtlijst voor de school die aan het Pedologisch Instituut (PI) is verbonden. Anderen zijn geschorst of verwijderd van hun oude school en stromen na de crisisgroep door in het reguliere ZMOK-onderwijs van de Opperd. Een enkele keer kan een leerling niet binnen een half jaar worden geplaatst. Dan blijft het kind langer in de crisisgroep zitten. Weer terug naar een schoolloze status is bij de Opperd geen optie. Lourens: De bedoeling is wel dat de groep leeg is voor de zomer, dat alle kinderen na de zomervakantie een andere plek hebben gevonden. Ontwend De kinderen draaien allemaal een eigen programma. Eerst zorgen we dat ze in de school komen en blijven, want sommigen zijn het helemaal ontwend. We maken ze duidelijk dat we blij zijn dat ze er zijn, dat we het knap vinden. Vaak vinden ze zichzelf dom. We werken veel aan het zelfvertrouwen, een beter zelfbeeld.we hebben hier een jongen gehad van tien jaar die al drie jaar niet naar school was geweest en niet kon lezen. Hij is hier een uur, anderhalf uur per dag met lezen bezig geweest. Binnen een half jaar zat hij op Avi-5, hij is zelfs gaan voorlezen op zijn oude school. Fantastisch toch? Zo n jongen kan nu door naar de eindgroep bij ons op school en dan naar het praktijkonderwijs. Hij ziet weer een toekomst voor zich. De eerste vijftien kinderen hebben het programma doorlopen. Van die groep zijn vier kinderen naar de PI-school gegaan. Eén leerling is naar een andere basisschool vertrokken en de rest is ingestroomd in het reguliere ZMOKonderwijs. Voor het komend schooljaar staat een nieuwe groep alweer klaar. Lourens noemt nog als voordeel de samenwerking met andere scholen binnen een grote organisatie als de SCO Lucas. Wij kunnen snel leerlingen overnemen van scholen als het mis gaat. Daarvoor krijgen we ook de ruimte doordat we bijvoorbeeld een extra kracht kunnen aannemen. ZMLK-school t Kraaienest splitst po en vo Leerlingen van het speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerenden in de basisschoolleeftijd en in de tienerleeftijd gaan niet langer naar dezelfde school. t Kraaienest heeft afspraken gemaakt met andere scholen binnen het Regionaal Expertise Centrum Zuid-Holland Midden, waardoor de oudere leerlingen met leerproblemen elders betere begeleiding kunnen krijgen. t Kraaienest zelf richt zich vooral op de leerlingen van vier tot dertien jaar met leerproblemen en in een aantal gevallen ook gedragsproblemen. Wij hadden kinderen rondlopen van Kinderen zijn soms al jaren niet meer naar school zijn geweest vier tot twintig jaar. Dat is allereerst voor de kinderen niet goed, vertelt directeur Jos van der Sluis. Daarnaast is het organisatorisch niet te doen. Je moet je op beide groepen richten als school. Onderwijsinhoudelijk wordt er meer van je gevraagd. Fysiek hadden wij de ruimte niet om aanpassingen aan te brengen. Jongvolwassenen hebben een aula nodig, een kantine, een vaklokaal. Wij hadden daar de plek niet voor. Andere scholen in de regio bleken met dezelfde problemen te kampen. De oplossing lag voor de hand. Samenwerking was geboden, zodat er één school voor speciaal onderwijs zou komen en één school voor voortgezet speciaal onderwijs. 24 leerlingen van t Kraaienest vertrokken naar een andere school. Ja, we zijn daardoor wel leerlingen kwijt, licht Van der Sluis toe. Maar dit soort stappen moet je nemen als het belang van de leerling ermee is gediend. En daar ben ik wel van overtuigd. Het gaat hartstikke lekker met ze, ze zitten op een school die bij hen past. Bovendien is het voor die groep ook belangrijk zo n moment te hebben dat ze naar de grote school gaan, dat ze een stap zetten. Ook voor de kinderen die hier bleven, is het beter. Er zijn nu meer klassen voor de leerlingen van vier tot dertien jaar, zodat er veel meer gedifferentieerd aan de behoeften van deze leerlingen tegemoet kan worden gekomen. Op een praktijkschool kreeg je normaal gesproken geen diploma. Dankzij een wetswijziging in 2004 gaan geslaagde leerlingen op de Hofstede Praktijkschool in Den Haag nu wel met dat felbegeerde papiertje naar huis. Een hele verbetering ten opzichte van de vroegere getuigschriften, vindt de directeur van de Hofstede Harry Mulder: Een getuigschrift is immers geen diploma en zegt niets over de kwaliteit en prestaties van leerlingen. Dit schooljaar werden de eerste dertig welverdiende diploma s uitgereikt. Het vormde de ultieme beloning aan de top van een kwalificatiestructuur die bestaat uit certificaten voor de onderbouw, oefenbedrijf, arbeidsoriënterende stage en plaatsingsstage. Vijf leerlingen voldeden niet aan de gestelde norm, zij kregen een getuigschrift. Leerlingen die op de Hofstede binnenkomen, hebben een leerachterstand van minimaal vijftig procent ten opzichte van leeftijdsgenoten. Arbeidsmarkt Allereerst kunnen zij het certificaat basisvorming behalen. De kinderen zijn dan ongeveer veertien jaar en hebben twee jaar lang hard gewerkt om hun achterstand te verminderen. Door het verbeteren van het leesniveau, het in praktijk kunnen brengen van rekenvaardigheden en het ontwikkelen van sociale vaardigheden, nemen hun kansen op de arbeidsmarkt toe. Als een leerling niet goed kan lezen, worden zijn mogelijkheden immers erg beperkt, motiveert Harry Mulder. Een ander aantrekkelijk certificaat is dat voor informatica. Mulder: Wie dat ontvangt, kan mailen en tekstverwerken. Ook is er een certificaat EHBO en is er één voor bedrijfshulpverlening in ontwikkeling. Na de onderbouwperiode volgt de bovenbouw met het arbeidsmarktgerichte traject en het oefenbedrijf. De te verdienen certificaten belonen werknemersgedrag en werkvaardigheden. Alleen met die kwaliteiten op zak, mag de leerling doorstromen naar de arbeidsoriënterende stages. Die zijn verdeeld over drie verschillende branches met bijbehorend certificaat dat toegang biedt tot een plaatsingsstage in de branche waarin ze uiteindelijk mogelijk gaan werken. Natte handen Als leerlingen alle certificaten hebben gehaald, komen zij in aanmerking voor het diploma. De resultaten zijn veelbelovend, meldt Mulder. In drie jaar tijd hebben we pas twee keer een leerling gehad die een deel van een traject Je ziet de vreugde: Yes, ik heb hem! moest overdoen. Leerlingen zijn zich meer bewust dat er eisen aan hen worden gesteld. De houding ook als we niets doen, krijgen we na vijf jaar wel een getuigschrift is doorbroken. Die houding maakte leerlingen erg mat, terwijl leerkrachten met de vraag worstelden hoe zij hen het beste konden aanspreken. Nu zitten leerlingen hier vaak met natte handen op een uitslag te wachten. Als die positief is, zijn ze erg trots. Je ziet de vreugde: Yes, ik heb hem! Mulder hoopt dat de kwalificatiestructuur ook op de andere Haagse scholen wordt ontwikkeld en het liefst in heel Nederland. Ook hoopt hij op een verandering van de leerlingbetiteling in de wet. Nu staan de leerlingen van het praktijkonderwijs te boek als voortijdig schoolverlater. Die term dekt de lading duidelijk niet. Mulder: Er is geen sprake meer van voortijdig schoolverlaten, maar van het afronden van een opleiding die voorbereidt op de arbeidsmarkt. Snelle verbindingen met glasvezel Wie had tien jaar geleden kunnen bedenken dat op een gegeven moment werken zonder internet of mobiele telefoon niet meer mogelijk zou zijn? Datzelfde geldt voor glasvezel. Lijkt het nu nog wat hi-tech en de tijd vooruit, duidelijk is dat de ontwikkelingen steeds sneller gaan. Daarom nam de SCO Lucas in 2004 met een aantal andere schoolbesturen het initiatief tot de oprichting van de stichting GlasLokaal. Doel van de stichting is het aansluiten van 220 onderwijslocaties in de Haagse regio op het glasvezelnet. Daarvan behoren 68 locaties tot de SCO Lucas. Daarnaast zijn bibliotheken bij de stichting - en straks dus ook op het netwerk - aangesloten. Binnen het glasvezelnet is het mogelijk om een eigen gesloten netwerk te creëren, zodat de diverse locaties van elkaars input gebruik kunnen maken. De snelheden zijn hoger en de opslagmogelijkheden op het netwerk - en dus niet op de eigen computers of servers - liggen vele malen hoger. Sesamstraat Deze opslagmogelijkheden bieden nieuwe kansen op onderwijsgebied. Denk maar eens aan de expert op afstand of bijvoorbeeld hoe op één locatie Grieks wordt gegeven dat door vijf locaties tegelijk wordt gevolgd. Ook multimediaprojecten krijgen letterlijk meer ruimte. Het Zandvlietcollege kan alle door de leerlingen gefabriceerde filmpjes op het netwerk zetten. Andere scholen kunnen de filmpjes als lesmateriaal inzetten en het Zandvlietcollege zelf belast de eigen computers niet teveel. Bovendien kun je denken aan educatief materiaal van bijvoorbeeld sesamstraat of zappelin dat makkelijk en snel kan worden verspreid en opgeslagen. Dit project is redelijk uniek, vertelt Peter Honselaar, directeur van AB- ZHW. SCO Lucas is hierin één van de grotere partijen. Als groot voordeel noemt Honselaar het direct toegankelijk zijn van administratieve applicaties. Zo kun je de gegevens vanaf de locaties centraal verwerken. Dat scheelt enorm veel rompslomp en gegevens zijn sneller beschikbaar voor de juiste mensen. Feitelijk leidt de inzet van een glasvezelnet tot een centralisatie van het computersysteem. Honselaar: Leerkrachten op de scholen worden gebruikers, maar hoeven niets meer met de techniek te maken te hebben. Dat wordt dan allemaal centraal geregeld. Net als water uit de kraan. Gaat de kraan kapot, dan komt de loodgieter. Zo gaat het voortaan voor de ICT-zaken ook. Net als water uit de kraan

7 Praktijkonderwijs Don Bosco succesvol van start Ze resideren gedurende de dag in een villa. Er zijn geen klassen. Elke ochtend bekijkt het schoolteam wat er die dag te doen valt. De scepcis van sommige ouders was begrijpelijk. Maar deze vernieuwde vorm van praktijkonderwijs blijkt nu al een succes. Het blijkt wonderlijk te werken. Aad van Loenen - directeur onderwijs, kwaliteit en zorg van het Interconfessioneel Makeblijde College - twijfelt er geen seconde aan. De persoonlijke, andere aanpak van leerlingen in zijn praktijkonderwijs bereidt hen voor op een plek in de samenleving. Don Bosco Praktijkonderwijs werd in de zomer van 2004 in enkele maanden uit de grond gestampt. De praktijkschool is gevestigd in de villa van Don Bosco, waar ook paters wonen, peuteropvang is, jongerenwerk en allerhande voorzieningen. Van Loenen: Er is hier ook een keuken, waar we kookles kunnen geven en er is een techniekhoek. De kinderen komen al anders binnen. Er staan banken, we gaan zitten, drinken iets en overleggen wat we die dag gaan doen. Zo kun je voor elk kind het meest geschikte uitzoeken. 37 leerlingen in de Spijbelen is een zeldzaamheid. Ze hebben iets te verliezen en dus passen ze hun gedrag aan. leeftijd van elf tot veertien jaar begonnen aan het eerste jaar. Sommigen daarvan waren al geruime tijd niet meer naar school geweest. Na anderhalve maand gedroegen de kinderen zich al anders, vertelt Aad van Loenen. Er zijn bijna geen ruzies of vechtpartijen. Spijbelen is een zeldzaamheid. Ze zien hier dat ze iets kunnen doen en bouwen een relatie op met het team. Ze hebben iets te verliezen en dus passen ze hun gedrag aan. Roeiboot Op de praktijkschool worden de klassieke onderwijsconcepten omgekeerd. Van Loenen: We gaan juist van complex naar simpel.van praktijk naar theorie.we zeggen hier ga maar wat doen. Zo zijn we een roeiboot gaan bouwen. We zijn gewoon begonnen. Dan komen de leerlingen erachter dat ze moeten meten. Dat leren ze dan. Om vervolgens te bepalen met hoeveel gewicht de boot zinkt, kun je dat uitrekenen of uitproberen. Hier wordt het meestal uitgeprobeerd. Later willen ze dan ook nog weten hoe je het kunt uitrekenen. Middeleeuws De praktijkschool werkt toe naar stageplekken. De invulling daarvan kan op verschillende manieren. Wij leiden leerlingen niet op voor de sociale werkplaats. Als er kinderen bij zitten die uiteindelijk daar hun plek vinden, prima, maar wij leiden hier op voor een plek in de maatschappij. Om die reden wordt op creatieve manieren gezocht naar stagevoorzieningen en werkervaring. Zo hebben we hier in de buurt een speeltuin geadopteerd met groenvoorziening erom heen. Daar werken we dus. We hebben ook contact met winkeliers in de omgeving, en proberen zelfs of we een eigen winkel zouden kunnen opzetten. Geen simulatie, echt aan het werk. Dat is trouwens het voornaamste doel van de eerste stages. Deze leerlingen moeten leren werken, leren met klanten omgaan, leren krullen vegen bij wijze van spreken. De stagebegeleiding is één op één, een soort van meestergezel-relatie. Middeleeuws misschien maar het werkt wel. We laten pas los als een leerling ergens aan het werk is. De leerlingen - overigens een goeie mix van jongens en meiden van diverse nationaliteiten - blijven vijf jaar op de school. Steeds wordt weer gekeken wat het beste voor hen is. Sommige kinderen van de eerste groep zijn doorgestroomd naar leerwegondersteunend onderwijs in het vmbo. Ons motto is: elk kind helpen zo dicht mogelijk tegen zijn plafond te komen. Het kan ook zijn dat een kind hier langer blijft dan vijf jaar.we laten pas los als een leerling ergens aan het werk is. J7 Praktijkleermeester Danny Aartsen test met twee dames de door zijn leerlingen gemaakte boot (foto s IMC). Ouder-enquête zorgt voor kwaliteitsverbetering Rooms-katholieke basisschool de Parkiet heeft in 2004 samen met ouders gewerkt aan de kwaliteit van het onderwijs. In 2003 startte de school met een uitgebreide ouder-enquête die tot op heden doorloopt. Ouders konden zich uitspreken over onderwerpen als het contact tussen ouders en de school en het onderwijsaanbod. Ook thema's als de opvang van leerlingen en speciale zorg kwamen aan bod. Al snel werd duidelijk dat ouders vooral graag meer informatie wilden hebben over het reilen en zeilen in de Haagse school. Hoe wordt er omgegaan met hoogbegaafde leerlingen? Hoe worden leer- en gedragsproblemen aangepakt? Behoefte bleek er ook te zijn aan inzicht in de verschillende vakgebieden.wat houden bijvoorbeeld lessen natuur en milieu in? Schoonmaak Met een aantal items konden we direct aan de slag, vertelt directeur Peter-Paul Akkermans als hij enkele maatregelen opsomt. Ouders plaatsten bijvoorbeeld kanttekeningen bij de kwaliteit van de schoonmaak in school. Dat hebben we direct verbeterd. Daarnaast zijn we in de Ouderinfo, ons maandelijks informatiebulletin, gestart met uitleg over onderwijsinhoudelijke onderwerpen. En we hebben in 2004 de veiligheid in en rond de school onder de loep genomen. Concrete verbeteringen die in een vervolgmeting in januari 2006 zichtbaar moeten zijn. Akkermans: In de nieuwe meting met behulp van dezelfde oudervragenlijsten willen we kijken of de ouders tevreden zijn over de wijze waarop de beoogde verbeteringen tot stand zijn gebracht. Wij hebben bewust gekozen voor een cyclische vorm. Kwaliteitsmeter De ouder-enquête is een onderdeel van het project Kwaliteit op Maat dat de school vier jaar geleden is gestart. Daarnaast kiest het schoolteam haar eigen verbeterpunten. Het prettige aan de kwaliteitsmeter is dat stap voor stap allerlei processen onder de loep worden genomen, verklaart directeur Akkermans. Er is keuze uit tal van onderwerpen: het onderwijskundig terrein, de Kwaliteit op Maat kan eigenlijk continu opduiken. schoolidentiteit, het pedagogisch concept, het personeelsbeleid en de financiën. Akkermans: De kracht van Kwaliteit op Maat is dat je niet persé alle onderdelen tegelijk hoeft uit te werken. We maken zelf keuzes, vertalen dat naar een jaarplan, schrijven vervolgens een beleid, evalueren dat regelmatig en. bekijken dan of er verdere verbeteringen noodzakelijk zijn. Zelfonderzoek De keuze van de Parkiet om de onderwijskundige processen te onderzoeken en een uitgebreide ouder-enquête te organiseren, werd ingegeven door voorafgaand zelfonderzoek. Daarbij kreeg de onderwijsinspectie inzage in de manier waarop het team tot dan toe de kwaliteit op school bewaakte, verbeterde en zeker stelde. Eén van de volgende items waarover de school zich buigt is het zorgplan dat het komende jaar geëvalueerd zal worden. Daarnaast is er veel aandacht voor het nakomen van schoolbrede afspraken en de doorgaande lijn van groep één tot en met acht. Hierbij spelen coaching, intervisie en kijken bij elkaar in de klas een grote rol. Kwaliteit op Maat kan eigenlijk continu opduiken, tot in de carnavalswerkgroep en de schoolreisorganisatie aan toe. Kansenklas op de praktijkschool Praktijkonderwijs is normaliter eindonderwijs: de leerling maakt aan het eind van de opleiding de overstap naar de arbeidsmarkt. Maar op de Haagse praktijkschool de Hofstede doen ze dat anders. Daar krijgt een deel van de leerlingen na selectie de mogelijkheid zich voor te bereiden op een vervolgstudie aan het Regionaal Opleidingscentrum (ROC). Van de dertien kinderen in deze zogenoemde kansenklas stroomden dit schooljaar tien leerlingen door naar het Mondriaan. Bij de start in het vorig schooljaar waren dat er zeven van de veertien. Zes leerlingen van die lichting hadden het prima naar hun zin op het ROC. Eén kwam er halverwege het jaar terug. Zij voelde zich doodongelukkig, legt directeur Harry Mulder uit. De andere zes zijn allemaal in opleiding en zitten goed in hun trajecten. De kinderen op de Hofstede Praktijkschool krijgen in de derde klas een onderzoek of ze eventueel naar het ROC kunnen. Er wordt gekeken naar schoolse, sociale en praktische vaardigheden. De leerlingen die kans maken -volgens Mulder ontstijgt eenderde het niveau van de praktijkschool - krijgen een afwijkend lesprogramma met meer theorie en extra les in sociale en ICTvaardigheden. Doorstroomportfolio Als ze worden toegelaten, stromen ze hier na vier jaar uit, zegt Mulder. De leerlingen krijgen een diploma mee en een doorstroomportfolio. Het sluit volledig aan bij de behoefte en ambitie van de leerlingen, je ziet dat ze ervoor gaan en ook de ouders zijn heel enthousiast. Degenen die niet doorstromen, keren terug naar het normale traject in de vijfde klas. In 2004 stroomden er zeven door naar de vijfde klas, dit jaar gingen Je moet ze inzicht geven in hun mogelijkheden, maar ook in onmogelijkheden. drie leerlingen na de kansenklas niet door naar het ROC. De teleurstelling kan groot zijn, maar de Hofstede waakt ervoor leerlingen te pushen. Mulder: Je moet ze inzicht geven in hun mogelijkheden, maar ook in hun onmogelijkheden. En je moet ze leren omgaan met teleurstellingen. Verschillende niveaus Bij aanvang bestond enige vrees onder docenten dat zich een elite zou vormen binnen de school. Daar is niets van te merken, geeft Mulder aan. Ze komen op verschillende niveaus bij ons binnen en stromen ook op verschillende niveaus uit. Dat is bij ons vanzelfsprekend. Wij gaan absoluut hiermee door. De kansenklas was een pilotproject, maar behoort nu tot de normale structuur van de school.

8 J8 Leerlingen IMC spelen Aïda in Rijswijkse schouwburg Het begon met een drietal gewone schooluitvoeringen van Aïda in maart 2004, maar het eindigde met een daverend optreden in een uitverkocht theater in oktober van hetzelfde jaar. De ruim honderd leerlingen van het Interconfessioneel Makeblijde College (IMC) wisten niet wat ze hoorden toen de directie van de Rijswijkse schouwburg hen uitnodigde voor een optreden. Regisseur Loek Bosman docent Godsdienst bij het IMC en betrokken bij het Rijswijks jeugdtheater - bereidde zijn groep in een half jaar tijd voor op het echte theaterwerk. De energie spatte van het podium en het publiek genoot van deze bijzondere versie van Verdi s Aïda. Het applaus klonk de leerlingen nog lang in de oren. (foto s eigen beheer IMC) Nieuw gebouw basisschool Paschalis Trots is het team zeker op het prachtige nieuwe gebouw! (foto: Paschalis). Zo trots als een pauw zijn ze bij de Paschalisschool op hun nieuwe schoolgebouw. Dat heeft vooral te maken met een jarenlange discussie over de oplossing voor het huisvestingsprobleem waar de school mee kampte. Verschillende scholen van de SCO Lucas hebben deelgenomen in een ICT-coördinatorenoverleg. Deze bijeenkomsten waren vooral bedoeld om ideeën uit te wisselen. In september 2004 maakte de ingebruikname van een prachtig nieuw gebouw een einde aan het probleem. Bij het maken van de plannen en de uitvoering ervan is veel en uitvoerig met alle partijen gesproken. Welke wensen, behoeften en ook eisen werden er aan het gebouw gesteld? De architect nam het hele pakket van ideeën en verwachtingen mee in zijn ontwerp. Een open schoolgebouw, waarin alles zichtbaar is, een schoolgebouw waarin iedereen in rust kan werken. Daarnaast moest het nieuwe gebouw natuurlijk ook helpen om de onderwijskundige uitgangspunten gestalte te geven. De optelsom van deze opmerkingen is een gebouw waarin elke klas grote schuifpuien heeft die naar een grote ruimte op de gang leiden. Daar is onder andere ruimte voor individueel werken. De gangen zijn doodlopend en er is geen passage naar een andere ruimte, zodat er niet veel doorloop is. In de klaslokalen hangen aan beide zijden borden. Dat geeft de leerkracht de mogelijkheid om ook in kleinere groepen bordinstructie te geven.voor de computers is in de klassen én op de gangen ruimte. ICT-coördinatoren leren van elkaar Voorheen waren ICT-coördinatoren leerkrachten die knutselen met pc s leuk vonden, vertelt Paul Veringa van AB-ZHW. Pas daarna zijn er opleidingen voor gekomen. Op de scholen zijn het vaak solofuncties, in deze uitwisseling kunnen ze van elkaar leren. Tijdens de vijf bijeenkomsten vertelden de ICT-coördinatoren elkaar over de inzet van de techniek op hun scholen. De volgende onderwerpen passeerden in 2004 de revue: ICT in een nieuwbouwschool, werken met een elektronische leeromgeving, het stimuleren van het gebruik van Paint met een prijs voor de beste tekening, de eerste stappen op het gebied van glasvezel, ICT en feesten, klassenorganisatie en ICT, zorg en ICT, veilig internet.

9 J9 Guus van Elsenprijs voor tweede maal uitgereikt Piet van de Laar (de Meander) en Frans van Tatenhove (curatorium Esloo) zijn de winnaars van de Guus van Elsenprijzen Beide prijswinnaars ontvingen het beeldje, de oorkonde en het geldbedrag van 500 euro uit handen van juryvoorzitter Ino Mulders. Fantastisch, echt super, reageerde Van de Laar na afloop. Frans van Tatenhove vond dat hij de prijs niet echt verdiende: Je doet gewoon niet meer dan je plicht. Ik heb een taak op mijn schouders genomen. Is dat een prijs waard? Anderen vinden blijkbaar van wel. Stabiele factor Van de Laar kreeg de prijs vooral voor zijn rol tijdens de moeilijke periode die de Meander, voorheen de Rozenvoorde, als school doormaakte.van de Laar was de stabiele factor, een steun en toeverlaat voor leerlingen en collega s en heeft zich daarmee meer dan verdienstelijk gemaakt voor het onderwijs binnen de SCO Lucas. Bruggenbouwer De prijswinnaar voor het voortgezet onderwijs heeft zich jarenlang als lid van de ouderraad en later van het curatorium onvermoeibaar ingezet voor de Esloo Scholengroep. Frans van Tatenhove wordt geroemd als een capabel en krachtig bestuurder, die met deskundigheid en vertrouwen van allen bestuurde, met een grote en persoonlijke betrokkenheid bij de school. Bruggenbouwer is de kwalificatie die nog het meest op hem van toepassing is, zo leert het juryrapport. Erespeld De andere genomineerden 2004 waren: Coby Piet, vrijwilligster van basisschool de Krullevaar, Desiree Mulder, directeur van basisschool het Statenkwartier, Roel van Spronsen, docent muziek/ckv van het Zandvlietcollege en Leny de Vries, docente geschiedenis van het Stanislascollege, locatie Pijnacker. Coby Piet werd op dezelfde dag door wethouder Heijnen beloond met een erespeld van de gemeente Den Haag omdat zij 25 jaar in het vrijwilligerswerk zat. Guus van Elsen De Guus van Elsenprijs werd in 2004 voor de tweede keer uitgereikt en werd in 2002 ingesteld na het overlijden van Guus van Elsen, toenmalig directeur voortgezet onderwijs bij de SCO Lucas. Het is in de combinatie van persoon en inzet voor het werk dat de jury jaarlijks op zoek gaat naar de winnaars van de prijs. Voor meer informatie en voor het nomineren van personen die volgens u de prijs verdienen, kunt u kijken op onder Guus van Elsenprijs. Gericht op persoonlijke betrokkenheid Onderwijs is de kernactiviteit van de organisatie. Dit betekent dat het onderwijskundig, pedagogisch en organisatorisch handelen van de leraar centraal staat. De activiteiten van bestuur, directieleden en andere medewerkers zijn erop gericht dit mogelijk te maken. Daarbij heeft de SCO Lucas veel oog voor het welbevinden van de medewerkers. De SCO Lucas wil voorwaarden creëren om het de leraren mogelijk te maken een zo gunstig mogelijk pedagogisch klimaat te scheppen, waarbinnen waarden en normen worden toegepast, doorgegeven en verder ontwikkeld. Zij wil een beroep doen op de persoonlijke kracht van de leraar en in dialoog met de ouders, op zoek gaan naar de optimale vormgeving van het onderwijs op haar scholen. Om dat te bereiken investeert zij niet alleen in een klimaat van naastenliefde, veiligheid, respect en onderling vertrouwen, maar ook in de uitwisseling van kennis op vele niveaus en daarmee in de deskundigheid van de medewerkers. Op de onderlinge solidariteit wordt vaak een beroep gedaan om, door de kracht van het collectief, met dezelfde middelen meer te bereiken. Zorgmanager succesvol bij vijf scholen ingezet De zorgmanager van AB-ZHW is in 2004 door vijf scholen naar alle tevredenheid in gebruik genomen. De Jeroenschool, de Dobbelsteen, het Heilig Hart, de Savelberg en de Krullevaar werken nu met deze ICT-toepassing waardoor de communicatie binnen de school beter verloopt. Met de zorgmanager kunnen scholen de zorg binnen de school goed en overzichtelijk organiseren. Hiermee is het mogelijk om gegevens uit de leerlingadministratie, het leerlingvolgsysteem en het zorgdossier overzichtelijk voor de leerkracht en het management te koppelen. In 2002 en 2003 is dit pakket ontwikkeld voor de Regenboog en Onze Wereld. Peter Dijkstra van AB- ZHW: De leerkracht is eigenaar van het dossier, en kan op elk gewenst moment de nodige gegevens over leerlingen opvragen. Je verhoogt zo het niveau van de zorg. Kunst en cultuurjournaal op het Zandvlietcollege Een groot multimediaal project met als doel bewustwording van de kracht van de media. Leerlingen van het Zandvlietcollege doken vol enthousiasme in het project. Het resultaat: een prachtige website met eigen filmpjes van de leerlingen. We hadden behoefte aan meer inzet van ICT op de school, vertelt onderwijskundig medewerker Henk van den Bos van het Zandvlietcollege. Leerlingen leren anders tegenwoordig. We wilden benutten waar ze mee vertrouwd zijn. Van daaruit hebben we plannen gemaakt voor een multimediaal project op school. Toen we anderhalf jaar geleden hoorden dat je cultuurprofielschool kon worden, hebben we dat meteen als voorstel ingediend. Bombardement Het plan werd gehonoreerd en het resultaat is - anderhalf jaar later - een flitsende website waarop leerlingen zélf nieuwsitems plaatsen. De leerlingen die CKV 2 en 3 volgen, leren in de klas werken met een camera. Verder krijgen ze interviewtechniek en regie. Uiteindelijk ronden ze hun lessen af met een zelfgemaakt filmpje dat op de site komt te staan. Andere vakken op het Zandvlietcollege hebben zich al aangemeld met onderwerpen. Wie nu een kijkje neemt op stuit op een filmpje over de jaarlijkse herdenking van het bombardement op het Haagse Bezuidenhout. We merken dat audiovisueel het middel is waarmee dit de school in gaat, vertelt Van den Bos. Bij andere vakken zoeken ze die toepassing ook. Dus een eigen filmpje over een onderwerp in plaats van een spreekbeurt of een papieren werkstuk. Het doel was leerlingen de kracht van de media te laten zien. Je merkt dat het moeilijk wordt kinderen hun huiswerk te laten maken. Maar dat betekent niet dat ze thuis niets doen. Ze zijn enorm visueel ingesteld en leren simpelweg op een andere manier. Er komt veel informatie op hen af en dus vonden wij het belangrijk dat ze kritisch leren kijken naar die informatie, dat ze bronnen leren onderscheiden. In het project moeten ze hun eigen doelen verwoorden bij het maken van een filmpje. Daarna krijgen ze van medeleerlingen feedback. Ze leren bijvoorbeeld dat je een nieuwsitem op verschillende manieren kunt neerzetten. Olievlek Volgens Van den Bos is er wel al sprake van een olievlekwerking, maar zijn er na één jaar nog te weinig leerlingen die de technieken beheersen. Er komt nu een nieuwe lichting vierdejaars die ermee aan de slag gaat. En we zijn voorzichtig begonnen met een project met beeldpresentatie in de onderbouw. De site is ook nog maar recent in de lucht, dus het moet nog gaan rondzingen. Maar je ziet wel dat het werkt.

10 J10 Het VMBO en de praktijk IMC-scholieren aan het werk in verpleeghuis Leerlingen van de sector Zorg en Welzijn van het Interconfessioneel Makeblijde College (IMC) werken samen in een project met het Rijswijkse verpleeghuis Westhof. Het initiatief daartoe kwam van de activiteitenbegeleider van de psychogeriatrische dagbehandeling van het verpleeghuis. Inmiddels is de samenwerking uitgebreid, verdiept en verstevigd. En de leerlingen én bewoners hebben het samen prima naar de zin! Foto s eigen beheer IMC Een lerende organisatie De SCO Lucas vindt dat een goede communicatie tussen alle betrokkenen de kwaliteit in de scholen waarborgt. In een lerende organisatie worden in toenemende mate de voorwaarden gecreëerd waaronder medewerkers werkervaringen delen, zich professionaliseren, zich spiegelen aan elkaar, elkaar met respect bejegenen en waardoor een veilig klimaat ontstaat. In dit groeiproces is de stimulans van betrokken, deskundige en gemotiveerde medewerkers cruciaal, waardoor mensen van elkaar leren en de juiste keuzes kunnen maken. Zij zoekt een werkwijze die zich laat omschrijven als uitdagend, spannend en creatief, maar ook zorgvuldig en behoedzaam. De betrokkenheid van ouders en leerlingen bij het onderwijs op de scholen bevordert zij door de oprichting en instandhouding van oudercommissies, leerlingenraden en vertegenwoordiging in de (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad(raden) en voor ouders tevens vertegenwoordiging in schoolcommissies, curatoria en in het bestuur van de stichting. De dagbehandeling van het verpleeghuis deed al een tijdje mee aan het project Jong en Oud, waarbij peutertjes op bezoek gaan bij de bewoners en dagbezoekers van deze afdeling. Jong en oud komen zo met elkaar in contact. Het IMC werd indertijd gevraagd of leerlingen niet ook eens naar de dagbehandeling wilden komen om bijvoorbeeld te koken of spelletjes te spelen met de mensen. Stage In het lesprogramma staan bij de sector Zorg en Welzijn ook stages op het programma. Meerdere afdelingen van het verpleeghuis hadden interesse in een samenwerking met de school en zo konden dat schooljaar twee groepen van twaalf leerlingen uit het vierde jaar in de Westhof aan de slag. Tien weken lang werkten zij een dag per week in het verpleeghuis. Verschillende praktische taken uit het lesprogramma zaten in het pakket, zoals broodmaaltijden voorbereiden, mensen helpen met eten, bedden opmaken en andere huishoudelijke taken. Daarnaast draaiden zij vooral huiskamerdiensten. Een praatje maken met een bewoner of cliënt, een spelletje spelen, voorlezen, een wandelingetje maken. Dammen Leerlingen, verpleeghuismedewerkers en de school waren zeer te spreken over de samenwerking. De mensen genoten van de extra aandacht. Eén leerling ontdekte in één van de bewoners een pittige tegenstander op het dambord. Donderdag werd damdag en ook op school werd regelmatig een potje Eén leerling ontdekte in één van de bewoners een pittige tegenstander op het dambord. gespeeld. Wel was duidelijk dat de leerlingen nog te weinig voorbereid waren op wat hen op de werkplek te wachten stond. Daarom heeft het IMC in het vervolgtraject ingezet op meer activiteitenbegeleiding en minder praktische taken.van een stage is de samenwerking nu een project geworden. De leerlingen werden anders voorbereid en moesten vier weken voor de start hard aan de slag. Ze leren naast de uitwerking van de module activiteitenbegeleiding, wat er allemaal verandert als je ouder wordt op psychisch, lichamelijk, sociaal en financieel gebied. Ook leren ze welke lichamelijke en psychische ziektes ouderen kunnen treffen. Een psycholoog die verbonden is aan dit project geeft een gastles.tijdens de projectperiode moeten de leerlingen nog een aantal opdrachten uitwerken, zoals een opdracht die gaat over welke ontmoetingsmogelijkheden er zoal zijn in een verpleegtehuis. Een andere opdracht gaat over vrijwilligerswerk. Ook moeten zij één bewoner/ cliënt gedurende een aantal weken observeren op het gebied van gedragingen, emoties, omgang met anderen, enz. Activiteitendag De projectperiode werd afgesloten met een eindopdracht. Leerlingen moesten een activiteitendag organiseren voor een aantal gasten uit het verpleeghuis. Van uitnodigingen tot en met het plannen van de activiteiten, alles moesten zij zelf regelen. Hierbij moeten zij dus rekening houden met de doelgroep, het verpleeghuis en de locatie waar deze activiteit plaats vindt. Dit project bewijst dat samenwerking van de school met de echte praktijk tot veel kan leiden. De leerlingen zijn praktijkgericht bezig, ze leren de praktijk van de echte praktijkmensen, ze leren omgaan met andere bevolkingsgroepen, docenten worden bijgeschoold in hun vakgebied, de praktijk maakt leerlingen enthousiast voor diverse beroepen en de ouderen waar vaak te weinig tijd voor is, krijgen een beetje extra aandacht. Nieuwe leerkrachten in Stoompan op het IMC Nieuwe docenten worden bij het Interconfessioneel Makeblijde College (IMC) in een stoompan klaargestoomd voor het werk op de school. De Stoompan - ook wel eens onderdompeldagen genoemd - is bedoeld om nieuwe docenten te begeleiden bij de start van hun carriere in het onderwijs. Het IMC doet dit al meerdere jaren, maar nam in 2004 de begeleiding voor het eerst zelf ter hand. Je kunt natuurlijk voor nieuwe docenten individuele starttrajecten opzetten, maar met tien nieuwe collega s is dat een behoorlijke klus, vertelt locatiedirecteur Hans Mank. We hebben ervoor gekozen die jonge docenten bij elkaar in een groep te zetten, zodat ze met elkaar het traject ingaan. En dat werkt goed! De nieuwe lichting docenten begint met twee dagen samen te praten over hun aanstaande banen. Uitgestuurde leerlingen Als eerste krijgen ze natuurlijk de informatiegids over het IMC. Daar staat van alles in. Van hoe om te gaan met uitgestuurde leerlingen en het cijferbeleid tot hoe docenten zich bij ons ziek melden. De rest van de twee introductiedagen wordt gebruikt om met elkaar te praten over allerhande thema s opgebouwd rondom vragen van aankomend docenten. Hoe start je een les? Hoe gedraag je je als docent? Wat gebeurt er allemaal binnen Video Interactie Begeleiding is een prima manier om jezelf in de klas een spiegel voor te houden. het onderwijs? Er komt op kersverse onderwijsmensen veel tegelijk af. Het IMC probeert met de Stoompanmethode collega s dit gezamenlijk te laten doorlopen. Na de eerste kennismaking houdt het dan ook niet op. Zo n zeven tot acht keer gedurende het schooljaar komen de nieuwkomers bij elkaar om te bespreken hoe het hen vergaat. Daarbij wordt ook gewerkt aan hun portfolio. Het is erg leuk om te zien hoe zo n groep zich ontwikkelt, vertelt Hans Mank. Door de veilige omgeving zijn ze erg betrokken bij elkaar en open naar elkaar toe. Ze doen bijvoorbeeld ook mee aan Video Interactie Begeleiding. Echt een prima manier om jezelf in de klas eens een spiegel voor te houden en daarvan te leren. De andere collega s leren ze in de loop van het jaar natuurlijk ook beter kennen, maar dat gebeurt dan vooral op sectieniveau.

11 Balans en resultatenrekening Verdeling werknemers naar werktijdfactor (excl. stafbureau) 2004 (Speciaal) Primair Onderwijs (Speciaal) Voortgezet Onderwijs J11 Balans per 31 december 2004 na verdeling resultaat ACTIVA 31 december december 2003 VASTE ACTIVA ( 1.000) ( 1.000) Materiële vaste activa Financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen op korte termijn Liquide middelen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA WTF van 0,5 tot 1 WTF gelijk aan & groter dan 1 WTF kleiner dan 0,5 Verdeling werknemers naar functiecategorie en geslacht (excl. stafbureau) (Speciaal) Primair Onderwijs 800 PASSIVA EIGEN VERMOGEN EGALISATIERESERVE VOORZIENINGEN SCHULDEN OP LANGE TERMIJN SCHULDEN OP KORTE TERMIJN DIR OOP OP Vrouw Man TOTAAL PASSIVA (Speciaal) Voortgezet Onderwijs 0 DIR OOP OP Instroom werknemers SCO Lucas (excl. stafbureau) Resultatenrekening 2004 en BATEN Resultaat Resultaat ( 1.000) ( 1.000) Rijksbijdragen OCenW Overige Overheidsbijdrage Overige baten (S)PO (S)VO LASTEN Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingskosten Overige lasten FINANCIELE BATEN EN LASTEN Baten Lasten SALDO EXPLOITATIE Uitstroom werknemers SCO Lucas (excl. stafbureau) op basis van ongeschiktheid voor de functie wegens ziekte of gebrek op eigen verzoek wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd wegens beëindiging project wegens beëindiging van de duur van de afwezigheid en/of de bekostiging van de vervanging wegens eigen verzoek wegens ongeschiktheid voor de uitgeoefende functie anders dan op grond van ziels- of lichaamsgebreken wegens overige redenen wegens overlijden

12 J12 Afkortingen AB-ZHW Automatiseringsbureau Zuid-Holland West AVS Algemene Vereniging van Schoolleiders in het Primair Onderwijs BAO Basisonderwijs BOVO Doorstroming Basis Onderwijs Voortgezet Onderwijs CPS Christelijk Pedagogisch Studiecentrum DVO Directieberaad (Speciaal) Voortgezet Onderwijs GMR Gemeenschappelijke Medezeggenschaps Raad HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs HBO Hoger Beroeps Onderwijs HCO Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding IPB Integraal Personeelsbeleid ISW Interconfessionele Scholengemeenschap Westland IVBO Individueel Voorbereidend Beroeps Onderwijs JRK Jonge Risico Kind KPC Katholiek Pedagogisch Studiecentrum LBO Lager Beroeps Onderwijs LIOS Leidschendamse Interconfessionele Onderwijs Stichting LOM Leer- en Opvoedings Moeilijkheden LWO Leer Weg Ondersteunend Onderwijs MAVO Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs MBO Middelbaar Beroeps Onderwijs OvO Oriëntatie op Vervolg Onderwijs PCOV Protestants Christelijk Onderwijs Vlietlanden PDS Professional Development School PI Pedologisch Instituut PO Primair Onderwijs POP Persoonlijk Ontwikkel Plan ROC Regionaal Opleidings Centrum SBO/SBAO Speciaal Basis Onderwijs SCO Lucas Stichting Confessioneel Onderwijs Lucas SO Speciaal Onderwijs SKON Stichting Katholiek Onderwijs Nootdorp SVO Speciaal Voortgezet Onderwijs TOM Teamonderwijs op Maat VMBO Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs VO Voortgezet Onderwijs VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs ZMOK Zeer Moeilijk Opvoedbare Kinderen ZMLK Zeer Moeilijk Lerende Kinderen Adressen stand van zaken augustus 2005 Naam school en plaats Telefoon Basisonderwijs Basisschool Balans, Den Haag Basisschool De Bras, Den Haag Basisschool St. Carolusschool, Den Haag Peuterspeelzaal Carlijn, Den Haag Basisschool De Drie Linden, Den Haag Peuterspeelzaal de kleine Linde, Den Haag Basisschool De Dijsselbloem, Voorburg Basisschool De Driemaster, Voorburg Samenwerkingsschool Emmaüs, Leidschendam Basisschool De Elzenheuvel, Leidschendam Basisschool De Fontein, Den Haag Basisschool Groen van Prinsterer, Voorburg Jenaplanschool Grote Beer, Den Haag Peuterspeelzaal Kleine Beer, Den Haag Basisschool Heilig Hart, Den Haag Peuterspeelzaal Nijntje, Den Haag Basisschool J.F. Kennedy, Den Haag Peuterspeelzaal Kareltje, Den Haag Basisschool Jeroen, Den Haag Peuterspeelzaal Dikkie Dik, Den Haag Basisschool De Jonge Wereld, Den Haag Peuterspeelzaal de Smurfjes, Den Haag Basisschool De Krullevaar, Den Haag Peuterspeelzaal Pinkeltje, Den Haag Basisschool De Kubus, Den Haag Peuterspeelzaal Harlekijntje, Den Haag Basisschool Het Lichtbaken, Den Haag Peuterspeelzaal Schuitje varen, Den Haag Basisschool Liduina, Den Haag Peuterspeelzaal t Opstapje, Den Haag Prins Mauritsschool, Rijswijk directie@pms-rijswijk.nl Basisschool De Oase, Den Haag info@oase.scolucas.nl Peuterspeelzaal De Peuterkaravaan, Den Haag Basisschool Onze Wereld, Den Haag info@onzewereld.scolucas.nl Peuterspeelzaal Het Speelhuis, Den Haag Basisschool Oprit-Brug, Rijswijk info@opritbrug.nl Basisschool t Palet, Den Haag info@palet.scolucas.nl Peuterspeelzaal t Peuterpalet, Den Haag Basisschool De Parkiet, Den Haag info@parkiet.scolucas.nl Peuterspeelzaal t Vogelnestje, Den Haag RKBS De Paradijsvogel, Den Haag info@paradijsvogel.scolucas.nl Basisschool St. Paschalis, Den Haag info@paschalis.scolucas.nl Peuterspeelzaal Snoopy, Den Haag Basisschool De Regenboog, Den Haag info@regenboog.scolucas.nl Peuterspeelzaal Regenboog, Den Haag Basisschool Savelberg, Den Haag info@savelberg.scolucas.nl Peuterspeelzaal Savelbergje, Den Haag Basisschool De Schakel, Den Haag info@schakel.scolucas.nl Peuterspeelzaal de Jonge Bevers, Den Haag J.H. Snijdersschool, Rijswijk info@snijdersschool.nl Peuterspeelzaal Bambi, Rijswijk Shalomschool, Rijswijk directie@shalomschool.nl Basisschool Statenkwartier, Den Haag info@statenkwartier.scolucas.nl Peuterspeelzaal Zagazoo, Den Haag Basisschool De Trampoline, Leidschendam info@icbs-trampoline.nl Basisschool De Triangel, Den Haag info@triangel.scolucas.nl De Vijverhof, Voorburg vijverhof@planet.nl De Vlieger, Den Haag info@pcbsdevlieger.scolucas.nl Basisschool De Vuurvlinder, Den Haag info@vuurvlinder.scolucas.nl Peuterspeelzaal t Vlindertje, Den Haag Basisschool De Wereldwijzer, Den Haag info@wereldwijs.scolucas.nl Peuterspeelzaal Tomteboe, Den Haag Basisschool Willemspark, Den Haag info@willemspark-school.nl Peuterspeelzaal 2 Loopings, Den Haag RK basisschool De Waterwilg, Nootdorp info@dewaterwilg.nl Basisschool Het Zonnelicht, Rijswijk info@hetzonnelicht.nl De Zonnewijzer, Leidschendam mail@dezonnewijzer.nl COLOFON Dit jaarverslag is een uitgave van: SCO Lucas Postbus AS VOORBURG Telefoon: (070) Fax: (070) info@bestuur.scolucas.nl Internet: Redactie: H.W.M. van Blijswijk M.A. Breeve C. Langendoen Drs. I.J.A.C. Mulders C.B. van Schie-van der Zwaan Met dank aan: H.A.J. van Asseldonk R.A.P. de Haan Alle scholen Eindredactie: Breeve Media & Communicatie, Rotterdam Ontwerp en drukwerk: The Happy Horseman BV, Rotterdam Fotografie: Lou Wolfs Fotografie, Rotterdam Locaties fotografie: Basisschool t Zonnelicht Stanislascollege Zandvlietcollege IN HET VOLGENDE NUMMER In de volgende uitgave van het jaarverslag... Actie voor Azië: scholen van de SCO Lucas verzamelden een enorm bedrag bij elkaar voor de wederopbouw van een school in Sri Lanka. Lees hoeveel en wat ermee gebeurde! LeerSaam: de tweejaarlijkse studiedag voor het primair onderwijs Lucas Academie: de stand van zaken na één jaar En nog veel, veel meer!! Speciaal Basis Onderwijs SBO Het Avontuur Bernardusschool ZMLK, Den Haag info@bernardus.scolucas.nl ZMLK t Kraaienest, Nootdorp info@kraaienest.scolucas.nl SBO Meander, Rijswijk info@meander.scolucas.nl SBO Merlijn, Den Haag info@sbomerlijn.scolucas.nl Merlijn, afdeling JRK, Den Haag info@jrk.sbomerlijn.scolucas.nl SBO de Octaaf, Den Haag info@octaaf.scolucas.nl De Opperd ZMOK, Rijswijk info@opperd.scolucas.nl Pastoor van Ars SBO, Den Haag info@pastoorvanars.scolucas.nl SBO de Vliethorst, Leidschendam info@vliethorst.scolucas.nl Voortgezet Onderwijs Esloo Onderwijsgroep Centrale Directie, Voorburg cd@esloo.nl Corbulo College, Voorburg corbulo@esloo.nl Montaigne Lyceum, Nootdorp info.montaigne@esloo.nl Internationaal College Edith Stein, Den Haag edithstein@esloo.nl Overbosch College, Den Haag overbosch@esloo.nl St. Paul College, Den Haag stpaul@esloo.nl Esloo Praktijkonderwijs, Den Haag pro@esloo.nl Interconfessioneel Hofstadcollege Centrale Directie, Den Haag d.rogier@hofstadcollege.nl Hofstad Heldring, Den Haag heldring@hofstadcollege.nl Hofstad Lyceum, Den Haag lyceum@hofstadcollege.nl Hofstad Mavo, Den Haag mavo@hofstadcollege.nl De Hofstede Praktijkschool, Den Haag info@hofstede.scolucas.nl Interconfessioneel Makeblijde College Centrale Directie, Rijswijk administratie@imcvo.nl Locatie Roland Holstlaan, Rijswijk administratie@imcvo.nl Locatie Burg. Elsenlaan, Rijswijk administratiebe@imcvo.nl De Schakel, Rijswijk schakel@imcvo.nl Praktijkonderwijs Don Bosco, Rijswijk Christelijk College De Populier, Den Haag info@depopulier.nl Stanislascollege Kerndirectie, Delft kerndirectie@stanislascollege.nl Locatie SCK, Delft sck@stanislascollege.nl Locatie SCR, Delft scr@stanislascollege.nl Locatie SCW, Delft scw@stanislascollege.nl Locatie SCP, Delft scp@stanislascollege.nl Interconf. Sg. Het Westland (ISW) Centrale Directie, Naaldwijk cdir@hetisw.nl Unit Oost VMBO, Poeldijk irenestraat@hetisw.nl VMBO Havo/Vwo, Naaldwijk Havo/Vwo, Naaldwijk administratie5@hetisw.nl Unit Midden VMBO en LWOO, Naaldwijk hogewoerd@hetisw.nl PRO en LWOO, Naaldwijk Unit West VMBO, s Gravenzande sweelincklaan@hetisw.nl Havo/Vwo, Monster gasthuislaan@hetisw.nl Havo/Vwo, s Gravenzande Zandvlietcollege, Den Haag srm@zandvlietcollege.nl