Voorstel Gemeenteraad VII- F

Transcriptie

1 Voorstel Gemeenteraad VII- F Onderwerp Beleidsplan Invoering Wmo Portefeuillehouder Jurgen van Houdt agendaletter (F) Programma WZW Aangeboden aan 26 augustus 2014 Stuknummer Corsanummer (invulling door Griffie) Wij stellen u voor te besluiten om: 1. Het beleidsplan Invoering Wmo vast te stellen en daarmee, in aanvulling op eerder gestelde kaders, specifiek de volgende besluiten te nemen: a. De uitvoeringskosten van de nieuwe Wmo taken te beperken tot maximaal 3% van het toegevoegde bedrag voor de nieuwe taken (hoofdstuk 22, financiële paragraaf van het beleidsplan). b. De financiering van de verschillende in het beleidsplan genoemde onderdelen nader uit te werken en vervolgens op te nemen in de programmabegroting Inleiding Op 1 januari 2015 treedt de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2015 (Wmo 2015) in werking. De wet is op 24 april jl. vastgesteld door de Tweede Kamer met een aantal aangenomen amendementen. Op 8 juli jl heeft de Eerste Kamer de wet aangenomen. Deze wet is onderdeel van de bredere rijkshervormingen van de langdurige zorg waarbij een nieuw maatschappelijk ondersteuningsstelsel en zorglandschap ontstaat. De gemeenten en de zorgverzekeraars worden, met respectievelijk de Wmo en de Zvw, verantwoordelijk voor de zorg thuis, waarbij verantwoordelijkheden uit de huidige AWBZ naar hen overgaan. De AWBZ zelf verdwijnt en wordt vervangen door de Wet langdurige zorg (Wlz) bedoeld voor mensen die zijn aangewezen op intensieve, intramurale zorg. Wij bereiden ons al geruime tijd voor op de Wmo 2015, zowel lokaal als in regionaal verband en in samenwerking met, partners en samenleving. Er is al een aantal kaders en uitgangspunten door de en/of het College vastgesteld. De belangrijkste uitgangspunten betreffen het inzetten op eigen kracht, het investeren in algemene voorzieningen, een integrale aanpak (1 persoon/huishouden, 1 plan, 1 regisseur) en ruimte voor professionals. Een overzicht daarvan is opgenomen in de sbrief van 27 juni Daarnaast zijn uitgangspunten bepaald voor een beleidsrijke invoering, echter zorgvuldig met een zachte landing in 2015, volop vernieuwing vanaf 2016 en is het uitgangspunt vastgesteld dat de uitgaven voor de uitvoering van de Wmo moeten passen binnen de middelen die het Rijk daarvoor aan ons beschikbaar stelt. Volgende stap: beleidsplan De volgende stap op weg naar 1 januari 2015 is dit beleidsplan Invoering Wmo (zie bijlage 1). De Wmo2015 geeft de gemeente een aantal nieuwe taken: - begeleiding (individueel en groepsbegeleiding, inclusief vervoer), kortdurend verblijf en een deel (5%) van de persoonlijke verzorging (niet medisch); - de doventolk, ondersteuning zintuigelijk gehandicapten en de 24/7 telefonische hulpdienst; - beschermd wonen en inloopvoorziening GGZ; - de financiële middelen voor gemeentelijk maatwerk na afschaffing van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatieregeling Eigen Risico (CER); - de cliëntondersteuning; - de waardering en ondersteuning van mantelzorgers; - huiselijk geweld en het advies en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling.

2 In dit beleidsplan zijn vooral de hoofdzaken van het te voeren beleid op de nieuwe taken en onderdelen opgenomen, gericht op de transitie en transformatie 2015 en De Wmo 2015 verbreedt het blikveld naar het complete gemeentelijke beleid ten aanzien van welzijn, wonen, werk en leefbaarheid. De beleidsontwikkelingen en voornemens op deze terreinen zijn of worden vooral vastgelegd in separate documenten (denk aan de Woonvisie, de Enschedese Arbeidsmarkt Aanpak, de heroriëntatie op het welzijnswerk e.d.). Het coalitieakkoord Duurzaam, samen, sterker vormt voor alle beleidsterreinen het overkoepelend kader. Dit Wmo-beleidsplan is de vertaling van het coalitieakkoord naar het terrein van de maatschappelijke ondersteuning. Centraal staat dat we maatwerk willen leveren door per persoon na te gaan wat hij of zij nodig heeft aan hulp en ondersteuning. We vermijden daarbij overbodige en onnodige hulp en streven ernaar dat mensen in hun directe omgeving zoveel mogelijk de ondersteuning kunnen vinden om zo normaal mogelijk in de samenleving kunnen participeren. Wanneer dat niet (meer) mogelijk is, zorgen wij uiteraard altijd voor een vangnet. De eigen keuzevrijheid voor cliënten staat daarbij steeds voorop. Dat betekent bv. dat wij geen volume-afspraken maken met zorgaanbieders. De cliënt kiest zelf de aanbieder van zijn of haar voorkeur uit alle zorgaanbieders die zijn gecontracteerd. De andere aanpak die wij willen realiseren gaat niet in één keer. Het jaar 2015 is een overgangsjaar, waarin we een soepele invoering en een zachte landing voor zowel de cliënten als de zorgaanbieders willen realiseren. Beoogd resultaat Het vaststellen van het beleidsplan Invoering Wmo biedt het kader voor de uitvoering van de lokale en regionale Wmo taken in de periode 2015 en Argumenten 1.1 De gemeente is wettelijk verplicht om een beleidsplan op te stellen. De Wmo 2015 verplicht gemeenten om een beleidsplan op te stellen. De gemeenteraad moet periodiek een plan vaststellen met betrekking tot het door het gemeentebestuur te voeren beleid met betrekking tot maatschappelijke ondersteuning. Het plan beschrijft hiertoe de beleidsvoornemens gericht op de sociale samenhang en leefbaarheid in de gemeente, voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld, ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers, het bieden van algemene voorzieningen, het bieden van maatwerkvoorzieningen (ook aan mensen die beschermd wonen en opvang behoeven), en bijzondere aandacht voor de samenwerking met de zorgverzekeraar. Dit beleidsplan geeft weer hoe Enschede invulling geeft aan deze verantwoordelijkheden. 1.2 Het beleidsplan sluit aan op het regionale spoor en de overige transities in het sociale domein. Evenals in de voorbereidingen op de Jeugdzorg wordt voor de Wmo in regionaal Samen 14 verband actief samengewerkt. In het regionale spoor trekken Twentse gemeenten gezamenlijk op bij het voorbereiden, uitvoeren en aansturen van taken die bovenlokaal in samenwerking tussen gemeenten uitgevoerd kunnen worden. Vanuit het uitgangspunt "lokaal wat lokaal kan" geven gemeenten zelf invulling aan het beleidsplan, maar op onderdelen uit dit beleidsplan wordt nadrukkelijk samengewerkt, omdat het logischer of efficiënter is om die in regionaal verband te organiseren, bijvoorbeeld de gezamenlijke inkoop van de Wmo maatwerkvoorzieningen via raamovereenkomsten zonder volumeafspraken. De transities worden in samenhang voorbereid waarbij de vormgeving van de lokale infrastructuur in de wijken leidend is. We willen werken met meer oog voor de eigen kracht van burgers, met vertrouwen in talenten en de kracht van buurten. Het ondersteuningsplan voor een cliënt komt tot stand onder verantwoordelijkheid van een regisseur. De functie van regisseur wordt in Enschede uitgevoerd door: de wijkcoach, deze werkt in en vanuit één van de 9 wijkteams; de consulent maatschappelijke ondersteuning, die nauw verbonden is met de wijkteams en wijkgericht werkt vanuit het Stedelijk Loket een gemandateerde professional al dan niet in dienst van een zorgaanbieder. Ongeacht met wie de burger te maken krijgt verloopt het proces om te komen tot een ondersteuningsplan altijd volgens de principes van de Kanteling waarin het leveren van maatwerk op basis van de eigen mogelijkheden, de sociale context van de burger en de lokale situatie een belangrijke rol spelen. In het Coalitieakkoord is vastgelegd dat de wijkteams het voorportaal worden van zorg en welzijn. Dat betekent dat er voor mensen die behoefte hebben aan ondersteuning voor face-to-face-contact altijd een aanspreekpunt of- persoon zal zijn in de wijk. Van belang daarbij is dat er in de wijk een goede samenwerking is met zorgverzekeraars (de wijkverpleegkundige) en dat er een goede wederzijdse verbinding is met de stedelijke dienstverlening voor werk, inkomen en zorg (WIZ). De werkstructuur in de wijk en hoe zich dit verhoudt tot de taken van het Stedelijk Loket, waar met name de back-office, de telefonische bereikbaarheid en de mogelijkheden voor digitaal contact worden georganiseerd, zal de komende tijd nader worden uitgewerkt.

3 De communicatie naar burgers (waar kan men terecht, veranderingen in de zorg op hoofdlijnen) start na de zomer in samenwerking met relevante organisaties en in aansluiting op de landelijke campagne vanuit VWS. Op basis van de individuele cliëntgegevens die wij in juli hebben ontvangen, gaan wij alle huidige cliënten individueel informeren over de gevolgen die de Wmo2015 en de veranderingen in het sociaal domein hebben in hun individuele situatie. Ook zorgkantoren, het CAK, het CIZ en de SVB zullen individuele klanten informeren over veranderingen vanaf Het beleidsplan is aangevuld naar aanleiding van de binnengekomen adviezen en reacties. Het concept voor dit beleidsplan is door het college vastgesteld op 24 juni jl. en samen met de voortgangsbrief van 27 juli aan u toegezonden. Tevens hebben wij het concept-plan formeel voor advies voorgelegd aan de Wmo-raad en vrijgegeven voor inspraak in de periode 24 juni-11 augustus. De volgende reacties en adviezen zijn binnengekomen: Advies van de Wmo-raad (bijlage 2) Advies van de Seniorenraad Reactie van de commissie BTB (Bereikbaarheid, Toegankelijkheid en Bruikbaarheid), als bijlage bij het advies van de Wmo-raad. Reactie van de Wmo Klankbordgroep Enschede Reactie van de ouderenbonden ANBO, KBO en PCOB Reactie van de Stichting Informele Zorg Twente. Bovenstaande adviezen en reacties zijn als bijlage gevoegd bij dit raadsvoorstel (bijlage 3). Daarnaast hebben 7 personen individueel gereageerd. Uit oogpunt van privacy worden deze reacties niet bij het raadsvoorstel gevoegd, maar zijn voor raadsleden op verzoek wel in te zien. Een samenvatting van de meest genoemde punten hebben wij eveneens bijgevoegd (bijlage 4). Naast waardering bevatten de reacties en adviezen veel (positief)-kritische opmerkingen, maar ook wordt in zijn algemeenheid zorg uitgesproken over de (gevolgen van de) hervormingen en bezuinigingen die doorgevoerd zullen worden per 1 januari Zorgen over beschikbaarheid en bereikbaarheid van voldoende zorg en ondersteuning voor kwetsbare groepen, maar ook over de kwaliteit van ondersteuning die nog geboden kan worden in de toekomst. Het uitgangspunt: meer uitgaan van eigen kracht en mogelijkheden van burgers en van meer inzet vanuit de sociale omgeving, vrijwilligers en algemene voorzieningen in de ondersteuning van mensen wordt weliswaar begrepen en gedeeld, maar over hoe een en ander zal uitpakken in de concrete situatie van mensen, bestaat zorg en onzekerheid. Naar aanleiding van de reacties en adviezen en van nieuwe ontwikkelingen en informatie vanuit het rijk hebben wij het concept-plan van 24 juni met enkele punten aangevuld. Deze zijn geel gearceerd zichtbaar in de versie die u hierbij ontvangt. 1.4 Het beleid is in ontwikkeling, opbrengsten uit pilots, nulmeting en monitoring resultaten. De komende jaren verwachten we dat de organisatie en uitvoering van de Wmo sterk in ontwikkeling is als gevolg van de transitie en transformatie. We kiezen voor een ingroeiperiode en beschouwen 2015 als een overgangsjaar. Dit houdt in zorgcontinuïteit bieden, een zachte landing realiseren en de noodzakelijke transformatie en vernieuwing met elkaar voorbereiden. Na afloop van het overgangsrecht zal vanaf 2016 de vernieuwing in volle omvang worden gerealiseerd. De ervaringen en opbrengsten van de lopende Enschede Doen proeftuinen betrekken we in de vernieuwingen en verdere beleidsontwikkeling. Nu de gemeente een veel grotere verantwoordelijkheid krijgt voor de ondersteuning van kwetsbare burgers, is het zaak de resultaten van ons beleid ook goed te meten en te volgen om zonodig het beleid en de uitvoering daarvan bij te kunnen sturen. In dit kader heeft uw om een brede nulmeting gevraagd. Wij willen in de komende periode komen tot een adequaat en samenhangend instrumentarium van meetinstrumenten en indexcijfers om de effecten van ons beleid te kunnen volgen en beoordelen, zowel op het niveau van de stad, wijken en cliëntgroepen. Een bruikbaar instrument hiervoor is de IPA (Impact op Participatie en Autonomie) vragenlijst die, simpel gezegd de effecten op de zelfredzaamheid en participatie meet vanuit het perspectief van de betrokkene zelf. In de loop van 2014 wordt een nulmeting uitgevoerd met behulp van de IPA, met medewerking van nog nader te bepalen organisaties bij een aantal cliëntgroepen. Gedurende de komende jaren wordt continu gemonitord hoe de transitie/transformatie verloopt en waar aanpassingen nodig zijn. Een evaluatie vindt plaats in 2016 waarna een volgend beleidsplan wordt opgesteld. Als blijkt dat tussentijds aanvullende besluiten nodig zijn worden die aan de en College voorgelegd.

4 1.5 De gemeentelijke Wmo verordening moet uiterlijk 1 november 2014 van kracht zijn om ook juridisch het nieuwe stelsel en bijbehorende randvoorwaarden goed geborgd te hebben. Bij de verordening stelt de stelt nadere regels vast die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van het beleidsplan. Het gaat daarbij onder andere om: op welke wijze en op basis van welke criteria een cliënt in aanmerking komt voor een maatwerkvoorziening, op welke wijze de hoogte van PGB's worden vastgesteld en op welke wijze de hoogte van de eigen bijdragen wordt bepaald alsmede de wijze waarop de kostprijs wordt berekend. Het is in de Wmo 2015 geen taak van de om expliciet basistarieven vast te stellen, zoals dit voorheen voor de tarieven huishoudelijke hulp wel een bevoegdheid van de was. Het doel van het vaststellen van basistarieven in de huidige Wmo was om een goede verhouding tussen prijs en kwaliteit van de huishoudelijke hulp te waarborgen. In de Wmo 2015 is dit doel verbreed en verankerd in de wet (artikel 2.6.6), en is het vaststellen van de tarieven een bevoegdheid van het College. Wel moet de in de verordening regels vaststellen die een goede prijs/kwaliteit-verhouding waarborgen. In de verordening wordt tevens vastgelegd de wijze waarop het College zorg draagt voor een jaarlijkse blijk van waardering voor de mantelzorgers. Kanttekeningen Dit beleidsplan bouwt voort op eerder genomen besluiten en is richtinggevend voor de komende twee jaar. Niet op alle onderdelen zijn de details en contouren echter al helder of smart. Deels wordt dit veroorzaakt door het wachten op aanvullende regelgeving, informatie en richtlijnen van het Rijk. Tegelijkertijd geeft dit beleidsplan voldoende richting voor de transformatieperiode en om operationeel te kunnen zijn op 1 januari Bijdrage aan duurzaamheidsdoelstellingen Relevante duurzaamheidsdoelstellingen worden meegenomen in de contractering van zorgaanbieders. Hierbij gaat het om onder andere het duurzaam organiseren van de bedrijfsvoering en het uitvoeren van een energiescan. Kosten, opbrengsten, dekking Met de vaststelling van de nota 'Inrichting en sturing Jeugdzorg en Wmo 2015' is besloten dat de uitvoering van de uitgaven voor de Wmo moeten passen binnen het door het Rijk beschikbaar gestelde budget. In het beleidsplan is een financiële paragraaf opgenomen. De Wmo 2015 maakt deel uit van het Sociaal Deelfonds waaronder ook de Jeugdwet en de Participatiewet vallen. In het Coalitieakkoord is overeengekomen dat wij op gemeentelijk niveau eveneens een (Enschedees) Sociaal Deelfonds instellen waarin preventieve en curatieve budgetten zonder schotten beschikbaar zijn. De invulling van dit sociaal deelfonds wordt nader uitgewerkt. De financiering van de verschillende onderdelen worden nader uitgewerkt en de definitieve begroting Wmo wordt opgenomen in de programmabegroting , die via de reguliere weg richting College en volgt. De verantwoording van de resultaten vindt plaats op de reguliere momenten in de planning en control cyclus. Communicatie Na vaststelling van dit beleidsplan in de zal er een (publieks)samenvatting van het beleidsplan worden opgesteld zoals ook bij het beleidsplan Jeugdhulp. Communicatie over de vaststelling van het beleidsplan inclusief de wijze waarop wij zijn omgegaan met de adviezen en reacties gaan wij na vaststelling vormgeven. Het beleidsplan is een besluit in de zin van artikel 3.42 Awb en wordt na vaststelling door de raad bekend gemaakt via en de gemeentelijke publicatiekanalen.

5 Vervolg In de eerder genoemde voortgangsbrief aan uw van 27 juni 2014 is een spoorboekje opgenomen, deze wordt hieronder (bijgewerkt) weergegeven: Planning Invoering Wmo Wmo beleidsplan en raadsvoorstel definitief vaststellen + concept verordening vaststellen en drie weken vrij geven voor reacties: 26 aug-16 sept. 2 Besluit gunning voor het inkooptraject Wmo maatwerkvoorzieningen, bevat overzicht van namen van gegunde partijen, tarief per aanbieder en tarieven voor de maatwerkvoorzieningen alsook de tarieven huishoudelijke hulp (de tarieven worden van kracht na vaststelling van de verordening door de raad op 20 okt). College 26 aug 14 College 2 sep 14 Bekendmaking gunningsbesluit uiterlijk 5 sep 14 3 Vaststellen definitief beleidsplan Wmo 2015 en 2016 Sted. commissie 15 sep sep 14 4 Vaststellen verordeningen Wmo en Jeugd (let op: bij vaststelling beleidsplan in raad 22 sept is maximaal drie dagen tijd om aanpassingen te verwerken in verordening, uiterste besluitdatum college is 30 sept, 6 okt commissie (dus 1 week aanlevertermijn) en 20 okt raad. College 30 sep 14 5 Vaststellen verordening Wmo 2015 (samen met Jeugd). De verordening Wmo waarin een aantal regels specifiek worden vastgelegd, moet uiterlijk 1 november 2014 van kracht zijn om ook juridisch het nieuwe stelsel en bijbehorende randvoorwaarden geborgd te hebben. 6 De uitwerking van de tijdelijke maatregel om chronisch zieken en gehandicapten die in 2014 hun volledige eigen risico hebben betaald een tegemoetkoming te verlenen. 7 Vaststellen uitvoeringsbesluit Maatschappelijke Ondersteuning (het besluit waarin een aantal uitvoeringsbesluiten vastgesteld worden). 8 Voorstel waarin de versterking burgerkracht in relatie tot de taakstelling op welzijn (activering, welzijn, opvoeden, diverse subsidies: totaal 1,2 mln.) wordt uitgewerkt. Sted. commissie Sted. commissie 6 okt okt 14 najaar 14 College najaar 14 Sted. commissie najaar 14 9 Plan van Aanpak beschermd wonen Sted. commissie najaar 14 (waarvoor Enschede en Almelo centrumgemeenten zijn) 10 Regiovisie Huiselijk Geweld Sted. commissie najaar Voortgang Wmo en Jeugdhulp 4 x per jaar Van belang is op te merken dat de planning strak is, met geen ruimte voor fasering of vertraging. Wij realiseren ons de krappe tijdsplanning maar deze is noodzakelijk om de invoeringsdatum 1 januari 2015 te halen. De Wmo 2015 verplicht de gemeenteraad om voor november 2014 een verordening op te stellen. Om het beleidsplan te kunnen verwerken in de verordening is vaststelling van het definitieve beleidsplan door de op 22 september noodzakelijk.

6 Bijlagen 1. Beleidsplan Invoering Wmo (incl. gearceerde wijzigingen t.o.v. concept beleidsplan) 2. Advies Wmo raad 3. Adviezen en reacties op beleidsplan 4. Samenvatting belangrijkste punten inspraakreacties en adviezen Burgemeester en Wethouders van Enschede, De Secretaris, M.J.M. Meijs de Burgemeester, P.E.J. den Oudsten Besluit Van de van de gemeente Enschede, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van Vastgesteld in de vergadering van De Griffier, R.M. Jongedijk de Voorzitter P.E.J. den Oudsten