Subsidies Innovatie Financiering

Transcriptie

1 Subsidies Innovatie Financiering Subsidiekansen voor ehealth Europese potentie voor ehealth: big data, modellen en platforms Juli 2016 Annemarie Horn, Consultant Life Science & Health, PNO Consultants Lian van Amerongen, Senior consultant Life Sciences & Health, PNO Consultants IN DIT E-PAPER Big data in opkomst Informatieplatforms en modellen Subsidiekansen Conclusie De Nederlandse zorg is druk bezig met ehealth. econsulten worden veelvuldig uitgevoerd, elektronische voorschrijfsystemen voor medicatie worden in gebruik genomen en online hulpprogramma s krijgen voet aan de grond. Andere voorbeelden van gebruikte ehealth-oplossingen zijn platforms waarop patiënten in contact komen met lotgenoten, verschillende zelfhulp-apps zijn, smartwatches en andere devices voor het monitoren van lifestyle en gezondheid. Big data in opkomst Na jarenlange focus op het verzamelen en delen van informatie, verschuift de aandacht van de zorg naar het analyseren, combineren en interpreteren van data. Doel is om deze statistieken optimaal te benutten en big data speelt hierin een centrale rol. Big data is niet alleen een populaire term het biedt ook grote kansen voor ontwikkeling en innovatie in de zorg. Grote bedrijven zoals Apple, Google, Samsung en IBM zien de zorg zelfs als een aantrekkelijke groeimarkt. Zo liet Google al zien dat zoekterm-analyses een griepepidemie vroeger herkennen dan huisartsen. Wat is big data? Simpel gezegd is big data de enorme toename van mogelijkheden om data te genereren, combineren en analyseren die leidt tot nieuwe inzichten en een nieuwe manier van redeneren. De data-explosie zorgt voor een uitdaging op analytisch gebied. De infrastructuur om deze grote hoeveelheid data optimaal te benutten, is namelijk nog onder constructie. Informatie is als een ruwe grondstof, die pas echt van waarde is als het op de juiste manier wordt verwerkt en geïnterpreteerd. In zorgtoepassingen spreek je van big data als van grote aantallen patiënten of gebruikers data wordt verzameld over verschillende gezondheidsfuncties. Algoritmes en modellen worden op deze datasets toegepast om patronen Juli 2016 PNO Consultants B.V. 1

2 in de data te herkennen en op basis van deze patronen op individueel niveau voorspellingen te doen. En hier komt big data om de hoek kijken. Big data kan namelijk een belangrijke bijdrage leveren aan dé uitdaging in de zorg: het tekort aan betrouwbare en persoonlijke informatie. Want hoewel de kennis over ziekten en aandoeningen de afgelopen decennia sterk is toegenomen, is de precieze oorzaak, of het samenspel van oorzaken, van veel ziekten en aandoeningen nog niet bekend. Big data kan hierbij van waarde zijn, als tenminste een aantal uitdagingen worden aangepakt, zoals: - Zorgaanbieders registreren en verzamelen informatie op verschillende manieren en in verschillende systemen. Uitwisseling tussen die systemen gaat moeizaam. Voor de groeiende hoeveelheid data die door patiënten wordt gegenereerd en opgeslagen, geldt hetzelfde. Door de registratie te standaardiseren, wordt de uitwisseling en de integratie voor big data-analyses makkelijker. Het is belangrijk dat hiervoor zowel nationaal als internationaal wordt samengewerkt tussen verschillende partijen. - Naast de technische uitdaging die er ligt om verschillende databronnen te kunnen integreren, is het ook een uitdaging om eigenaren van data zo ver te krijgen dat ze deze überhaupt bereid zijn tot delen. In de gezondheidszorg heerst vaak nog een cultuur van deze data zijn van mij. Nieuwe samenwerkingen zijn nodig om dit patroon te doorbreken en aan te tonen hoe belangen elkaar kunnen aanvullen. Vanwege het grootschalige en internationale karakter van deze behoeftes, is steun vanuit Europa van groot belang om big data-oplossingen in de zorgsector te realiseren. Toename in subsidieverstrekking voor data-analyse in de zorg Ook in het (Europese) subsidielandschap wordt de behoefte aan data-analyse en big data in de zorg onderkend. De Europese Commissie heeft inmiddels vanuit beleidsovertuiging verschillende subsidieoproepen geplaatst op dit terrein Onderstaand figuur 1 toont de percentages gehonoreerde zorgprojecten voor Europese subsidie die big data, data-analyse en modelleren opnamen in de doelstelling van het project. Een duidelijke toename van deze termen is zichtbaar. Figuur 1 De ontwikkeling in het gebruik van de termen Big Data, data analysis en modelling in gehonoreerde Europese aanvragen binnen de zorgsector, weergegeven als percentage van het totale aantal zorg-aanvragen, in tijdsvakken van 5 jaar over de periode Juli 2016 PNO Consultants B.V. 2

3 Waar big data in de afgelopen jaren is ontstaan als belangrijke ontwikkeling in ehealth, zijn data-analyse en het maken van data gedreven modellen aanpakken die al langere tijd worden toegepast. Maar net als bij big data is ook het gebruik van deze benaderingen gestegen.. Zo werd in de tweede helft van de jaren 80 slechts in 2% van de gehonoreerde zorgaanvragen gesproken van een bijdrage van data-analyse aan het doel van het project, in de afgelopen vijf jaar was dit gestegen tot ongeveer 8%. Een vergelijkbare verviervoudiging is ook zichtbaar voor het gebruik van data-gestuurde modellen in zorgprojecten. Er zijn verschillende mogelijke verklaringen aan te dragen voor de getoonde toenames: 1) het aantal ingediende projecten met deze thema s is toegenomen omdat meer aanvragers aan deze thema s werken, 2) het aantal subsidieoproepen waarbij deze thema s aansluiten is toegenomen, 3) de commissie die beslist over de honorering van projecten heeft gekozen voor projecten die meer aansluiten bij deze thema s. Uit alle genoemde verklaringen blijkt een toegenomen aandacht voor het drietal onderwerpen. In het geval van de eerste verklaring is deze verandering vooral aanwezig bij de indienende partij, in het geval van de tweede en derde verklaring bevindt deze verandering zich aan de uitkerende kant, de Europese Commissie. Zeer waarschijnlijk dragen alle drie deze verklaringen hun steentje bij aan de in Figuur 1 getoonde toenames. Informatieplatforms en modellen zijn de meest gesubsidieerde vormen van ehealth In de gesubsidieerde ehealth projecten wordt gewerkt met verschillende technologische benaderingen. Figuur 2 toont de bijdrages van informatieplatforms, devices, applicaties en modellen aan goedgekeurde 32% 7% 16% 12% 33% Informatieplatforms Devices Applicaties Modellen Overige Figuur 2 De aandelen van verschillende technologische benaderingen aan gehonoreerde Europese aanvragen op het gebied van ehealth. Europese ehealth-aanvragen. Hieruit blijkt dat in het bijzonder projecten voor informatieplatforms en modellen vaak leiden tot het toekennen van subsidie. Big data is vertegenwoordigd in deze categorieën aangezien deze platforms het delen en verspreiden van informatie faciliteren en modellen big data gebruiken om patronen te identificeren en op basis daarvan voorspellingen te doen. Figuur 2 illustreert de focus op verwerking van data met behulp van informatie-platforms en modellen, in tegenstelling tot het verzamelen van nieuwe data via devices en applicaties. Bovendien blijkt dat ongeveer een kwart van alle gehonoreerde Europese ehealth-aanvragen bij wilden dragen aan de centralisatie en standaardisatie van zorgdata. Deze projecten faciliteerden platforms waarop data van verschillende instellingen kon worden verzameld en aan elkaar beschikbaar werd gemaakt, of ontwikkelden oplossingen om data van verschillende Juli 2016 PNO Consultants B.V. 3

4 instituten in dezelfde vorm te gieten, zodat ze met elkaar konden worden gedeeld en vergeleken. Hieruit blijkt het belang van datasharing en datastandaardisatie. De focus van zowel de aanvragende als de uitkerende partijen speelde hierin een belangrijke rol. Europa investeert in ehealth en big data Zowel uit de subsidieprogramma s waar big data in de zorg bij aansluit als door het honoreren van projecten waarin big data-toeppassingen voor de zorg terugkomen, blijkt de Europese aandacht voor dit thema. Ook lopen momenteel binnen het Horizon 2020-programma een aantal subsidie-uitschrijvingen die big data in de zorg ondersteunen. Een greep uit het Horizon 2020-programma, staat opgesomd in onderstaande tabel. Call-ID Call Deadline SMEInst SC1-PM SC1-PM ICT ICT Accelerating market introduction of ICT solutions for Health, Well-Being and Ageing Well (Phase I/II) Personalised computer models and in silico systems for wellbeing PPI for uptake of standards for the exchange of digitalised healthcare records TOPIC : Big data PPP: research addressing main technology challenges of the data economy TOPIC : Big data PPP: Large Scale Pilot actions in sectors best benefitting from data-driven innovation 13 okt / 7 sept Naast de aankomende subisideoproepen heeft de Europese Commissie inmiddels ook een tipje van de sluier opgelicht over het Health, Demographic Change and Wellbeing Horizon programma voor En hoewel de thema s nog niet volledig zijn vastgesteld, is big data door de adviescommissie al wel als een belangrijk onderwerp voor het zorgprogramma genoemd. Naar alle waarschijnlijkheid wordt voor big data vanaf 2018 een deel van het budget worden gereserveerd in het nieuwe werkprogramma voor de zorg. Aangezien de EU het potentieel van ehealth en data-analyse onderkent, hebben projectaanvragen met dit thema die worden ingediend voor subsidies zonder themaspecifieke openstellingen ook een goede kans. Een voorbeeld van dit type regeling is Eurostars. Eurostars-subsidie Het doel van de Eurostars regeling is het bevorderen van internationale samenwerking voor innovatieve, marktgerichte projecten. Hierbij werken minstens twee bedrijven uit minimaal twee Eurostars-landen samen. Juli 2016 PNO Consultants B.V. 4

5 Hoewel Eurostars geen specifieke focusonderwerpen heeft, heeft de ervaring wel geleerd dat ehealthprojecten een goede kans maken op subsidie. Figuur 3 (door Eurostars zelf gepubliceerd) laat bijvoorbeeld zien dat zorg en ICT de nummers 1 en 2 projecttypen zijn waaraan in Nederland Eurostars-subsidie verleend wordt. Maar liefst 55% van de in het verleden gesubsidieerde projecten had een zorgthema, en 10,5% daarvan was ICT. Een combinatie van beide biedt dus de Figuur 3 De verdeling van het Nederlandse Eurostarsbudget over verschillende markten onder de aanvragen met Nederlandse partners. Het figuur is van Eurostars zelf afkomstig. perfecte uitgangssituatie om naadloos aan te sluiten bij de prioriteiten van het Eurostarsprogramma. Per subsidieoproep werd ongeveer 9 euro miljoen beschikbaar gesteld voor verdeling over Nederlandse projectdeelnames. Omgerekend werd per openstelling dus bijna 5 miljoen euro aan Eurostars-budget in de Nederlandse zorgsector geïnvesteerd! Conclusie De conclusie luidt dat big data een belofte voor de gezondheidszorg lijkt te zijn. De subsidiekansen voor innovatieve ontwikkelingen op dit gebied sluiten hier goed op aan. Dus als uw bedrijf of instelling onderzoek doet naar big data-oplossingen voor de zorg waarvan heel Europa moet kunnen profiteren, dan hebben de genoemde regelingen de potentie het project een welkome steun in de rug te geven! Bovendien is dit het uitgelezen moment om met deze mogelijkheden aan de slag te gaan, want de deadline voor Eurostars staat na de zomer voor de deur. Aanvragen moeten namelijk 15 september ingediend zijn. Wilt u hier gebruik van maken? Reageer dan op dit artikel. Juli 2016 PNO Consultants BV Juli 2016 PNO Consultants B.V. 5