N.B. Uit de presentatie van Leni Duistermaat zijn alle fotos verwijderd omdat deze zonder toestemming van de eigenaren waren gebruikt.

Transcriptie

1 Exotenparade 2011 De presentaties zijn samengevoegd tot één print. De soorten die werden besproken staan hier per slide aangegeven; de nummering komt overeen met de slides. N.B. Dit is niet een lijst van nieuw in 2010 aangetroffen soorten, evenmin zijn het allemaal exoten in de strikte zin van het woord en ook mag niet van alle soorten worden verwacht dat ze zich kunnen handhaven. Voor verdere informatie en ontwikkelingen van deze soorten wordt verwezen naar de soorten-informatie op de website van de werkgroep exoten. Leni Duistermaat 1. Chenopodium urbicum 2. Dysphania (Chenopodium) carinata 3. Impatiens scabrida 4. Vaccaria pyramidata 5. Cornus (sanguinea subsp.) australis 6. Elaeagnus umbellata 7. Chamaesyce (Euphorbia) serpens 8. Trifolium aureum 9. Vallisneria spiralis 10. Napaea dioica 11. Sphaeralcea cf. miniata 12. Agropyron cristatum ssp. pectinatum 13. Miscanthus sinensis 14. Cotoneaster (cf.) bullatus 15. Cotoneaster (cf.) dielsianus 16. Cotoneaster (cf.) ambiguus 17. Solanum villosum 18. Oproep Roy Kleukers (gepresenteerd door Roelf Pot) 19. Intro 20. Callopistromyia annulipes - Noord-Amerikaanse pauwvlieg 21. Corytucha ciliata platanennetwants; Tropidosteptes pacificus (ook een wants) 22. Aleurotuba jelinekii (een wittevlieg) 23. Bucculatrix ainsliella Amerikaanse ooglapmot Mirjam Kuitert en Myra Swarte (gepresenteerd door Roelf Pot) 24. Chelocorophium sowinskyi Wilfred Reinhold 25 en 26. Exoten bij de rechter N.B. Uit de presentatie van Leni Duistermaat zijn alle fotos verwijderd omdat deze zonder toestemming van de eigenaren waren gebruikt.

2 Amaranthaceae Chenopodium urbicum Zoetermeer, opengehakt groenvlak (J. Vos, ) Oorspr.: Europa (NL tot ca 1950?: zeer zeldzaam adventief) Lijkt op C. rubrum(rode ganzenvoet), maar die heeft zaad vertikaal Amaranthaceae Dysphania(Chenopodium) carinata Hilversum (Laapersheide), ruderaal en zanderig terrein nabij spoorlijn (W. Vuik, ), waarschijnlijk als sinds 1985 standhoudend (zie FLORON nieuws 14: 7) Oorspr.: Australië (NL: 1952 adventief) Lijkt op D. pumilio(liggende ganzenvoet) in liggend tot opstijgend stengel en dichtbloemige bloeiwijze, maar bloemdekbladen scherp gekield Dysphania schraderianum (Gekield druifkruid; O.Afrika) lijkt op D. botrys (Druifkruid) in rechtopstaande stengel en losse bloeiwijze, maar bloemdekbladen gekield en bebladerd tot aan de top Balsaminaceae Impatiens scabrida Amsterdam, stoep (T. Denters, ) Oorspr.: Himalaya Niet uit omringende landen of als tuinplant bekend; wel in Keukenhofbos waargenomen (W. Tamis, 2007) en gemeld als adventief in vooststroom (1977) Stevige, behaarde plant met gele bloemen Caryophyllaceae Vaccaria pyramidata Zutphen, langs recent aangelegd wandelpad, ingezaaid! (K. Reinink, ) Oorspr.: mediterraan v.ooststroom (1977): in bouwland, wel steeds oorspr. adventief Cornaceae Cornus(sanguinea subsp.) australis o.a. Rotterdam-Overschie (R. Andeweg, 2011), maar waarschijnlijk wijd verspreid Oorspr.:Turkije en Caucasus; aangeplant als de inheemse C. sanguinea, maar blad lichter gekleurd, haren 2 gelijke armen, meer geneigd uit te groeien tot een boom Cornussanguinea Elaeagnaceae Elaeagnus umbellata Westplaat (R. Andeweg, 2011) Oorspr.: O.Azië; sierplant Volgens Verloove ( in omgeving Antwerpen meest algemene; mogelijk verward met E. multiflora die een langere pedicel heeft en sterharen (ipv schildharen) Nederlands materiaal in NHN behoeft nadere verificatie F. Verloove 1

3 Euphorbiaceae Chamaesyce prostrata (N.Am.; ingeburgerd in mediterraan gebied, adventief in NL) Fabaceae Trifolium aureum Chamaesyce(Euphorbia) serpens o.a. Leiden, Overloon, Valkenburg (Li), Maastricht, St. Geertruid (div. waarnemers) Oorspr.: Z.Amerika Als onkruid in zgn. containerplanten (zie Verrijdt & Reijerse in FLORON Nieuws 14: 8) Berg en Terblijt, in 2000 met zaaimengsel ingezaaid en sindsdien (als enige uit het mengsel) standhoudend (J. Egelmeers, ) Oorspr.: Europa (NL: reeds lang aanwezig, waarschijnlijk steeds adventief) Lijkt op Trifolium campestre (Liggende klaver) maar die heeft middelste blaadje langer gesteeld Hydrocharitaceae Vallisneria spiralis(vallisneria) Nieuwe Merwede en Dordtse Biesbosch (A. Boesveld; T. Muusse; J. van der Neut; , 2011) Oorspr.: ZW.Europa en N.Afrika; aquariumplant; vanaf ca 1960 in NL, exoot? Wel op Standaardlijst Malvaceae Napaea dioica Nijmegen, braakterrein (F. Reijerse, , doorgeteeld in eigen tuin) 2-huizig: alleen mannelijke planten gezien Oorspr.: N.O. en N.Centr. USA Malvaceae Sphaeralcea cf. miniata Smakterveld (Li), in lelieveld (F. Reijerse & T. Verrijdt, ) met onrijpe vruchten waardoor identificatie niet met zekerheid mogelijk is Oorspr.: soorten, meeste soorten N. en enkele Z. Amerika Poaceae Agropyron cristatum ssp. pectinatum ten N van Wittem (Li) (J. Koelnik, ) Oorspr.: Z., Centr. en O. Europa In NL 20 e eeuw zeldzaam adventief Volgens Verloove ( in België recent geassocieerd met graan In lelievelden werden al diverse Malvaceae gezien (zie Reijerse & Verrijdt, Gorteria 34: ) 2

4 Poaceae Miscanthus sinensis Delft, Delfse Schier, 2 exx. op houten schoeiing (R. van der Ham, ) Oorspr.: China, Japan, Korea; sierplant maar ook potentiële bio-fuel Ook in 2010 al gemeld (Vriezenveen). Slaat in NL wel op uit zaad, maar nog niet bekend of planten hier vrucht zetten. Rosaceae Cotoneaster(cf.) bullatus (als C. rehderi in vdmeijden 2005) Koningshof, NP Zuid Kennemerland (R. Luntz, H. Siebel): invasief! Oorspr.: China Loofverliezend (?), bloemen en vruchten nodig voor identificatie Rosaceae Cotoneaster(cf.) dielsianus Koningshof, NP Zuid Kennemerland (R. Luntz, H. Siebel) Oorspr.: China Rosaceae Cotoneaster(cf.) ambiguus Voorsterbos (H. Siebel): invasief! Oorspr.: China Solanaceae Solanum villosum Wageningen, berm (M. Soes, ); Nijmegen, zandberg op industrieterrein (F. Reijerse, ) Oorspr.: Z.Europa In NL 1 e helft 20 e eeuw zeldzaam adventief Als onkruid in zgn. containerplanten (zie Verrijdt & Reijerse in FLORON Nieuws 14: 8) Lijkt op S. nigrumssp. nigrum(zwarte nachtschade) maar bessen oranje; plant dicht behaard met weinig klierharen, stengels met weinig getande lijsten Meldingen van vaatplanten voor Nederland -nieuw / onbekend - Stuur materiaal ter documentatie & identificatie naar: Leni Duistermaat & Wout Holverda NCB Naturalis, afdeling NHN Nationaal Herbarium Nederland Postbus RA Leiden duistermaat@nhn.leidenuniv.nl holverda@nhn.leidenuniv.nl 3

5 1. Callopistromyia annulipes - Noord-Amerikaanse pauwvlieg Exotische insecten 2011 Vindplaats: Zuid-Limburg Herkomst: Noord-Amerika Biologie: Larven leven onder de schors van loofbomen. De vliegen houden de vleugels op karakteristieke wijze omhoog. Roy Kleukers (EIS-Nederland/Naturalis) Foto Ben Hamers. Bron: Smit Nederlandse Faunistische Mededelingen 36: Corytucha ciliata - platanennetwants 4. Aleurotuba jelinekii (een wittevlieg) Vindplaats: Eerste vondst in 2009 in Maastricht, nu Venlo Herkomst: Noord-Amerika Biologie: Larven zuigen sap op platanen en zijn s winters onder platanenschors te vinden. Vindplaats: Diverse vindplaatsen, op struiken en planten (cultuurgewassen). Herkomst: Middelandsezeegebied Foto Roy Kleukers 3. Tropidosteptes pacificus (ook een wants) Vindplaatsen: eerste vondst in 2009, inmiddels vier vindplaatsen in Nederland. Herkomst Noord-Amerika. Bron: Jansen Nederlandse Faunistische Mededelingen 36: Puparium. Foto Maurice Jansen. Bron: Aukema Nederlandse Faunistische Mededelingen 35: Bucculatrix ainsliella Amerikaanse ooglapmot Vindplaats: Diverse vindplaatsen Herkomst: Noord-Amerika Bijzonderheid: Eerste Amerikaanse herbivoor op Amerikaanse eik. Foto Erik van Nieukerken (Naturalis). Bron: en 1: Chelocorophium sowinskyi 2: C.curvispinum 3:C. robustum 4

6 Exotenparade 2011 Exoten bij de rechter Besluit om importverbod niet te handhaven wordt vernietigd `Quickscan bevat geen persoonlijke beleidsopvattingen` 25 5