Wo-ma Public Finance Management Erasmus Universiteit Rotterdam. 19 september NVAO Toets Nieuwe Opleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wo-ma Public Finance Management Erasmus Universiteit Rotterdam. 19 september NVAO Toets Nieuwe Opleiding"

Transcriptie

1 Wo-ma Public Finance Management Erasmus Universiteit Rotterdam 19 september 2008 NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies

2 1 Samenvattend advies 3 2 Inleiding en verantwoording Werkwijze panel Opbouw paneladvies 5 3 Beschrijving van de opleiding Algemeen Profiel instelling Profiel opleiding 7 4 Beoordeling per onderwerp Doelstellingen opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Condities voor continuïteit 23 5 Overzicht advies 25 Bijlage 2: Programma locatiebezoek 27 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten 28 Bijlage 4: Lijst met afkortingen 29 pagina 2

3 1 Samenvattend advies Dit paneladvies bevat de toetsing van de nieuwe wetenschappelijke masteropleiding Master of Public Finance Management, die aangeboden wordt door de opleiding Bestuurskunde, onderdeel van de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Voor de toetsing heeft het door de NVAO ingestelde panel gebruik gemaakt van de informatie uit het aanvraagdossier, uit de gesprekken met management en docenten tijdens het locatiebezoek en uit de documenten die op vraag van het panel na het locatiebezoek werden bezorgd. Alvorens nader in te gaan op de overwegingen van het panel is het belangrijk aan te geven dat de opleiding vanaf september 2008 voor de vierde maal wordt georganiseerd, maar dat het programma in vergelijking met de voorgaande jaargangen grondig is aangepast: de studieduur is toegenomen, het aantal vakken is afgenomen en de focus ligt op het financiële, niet het bestuurskundige aspect. Bovendien wordt de wetenschappelijke dimensie van de opleiding verder uitgebouwd, met name via een aparte module methoden en technieken. Op basis van het informatiedossier en de gesprekken tijdens de site visit is het panel tot de conclusie gekomen dat de opleiding in bijna alle facetten voldoende is uitgewerkt, wat haar ertoe leidt over alle onderwerpen een positief oordeel uit te spreken. Zo stelt het panel met tevredenheid vast dat: de vormgeving van het programma direct verband houdt met de wensen vanuit het beroepenveld en de werkomgeving van de deelnemers; de kwaliteit van de docenten ervoor zorgt dat tijdens de colleges wordt aangesloten bij actuele en relevante wetenschappelijke ontwikkelingen; het programma samenhangend is en die samenhang ook verzekerd is bij wijzigingen van onderdelen; de coördinatie tussen de vakken en hun respectievelijke toetsingselementen degelijk is georganiseerd; de nieuwe jaargang voldoende studeerbaar is door de toename van de studieduur en de spreiding van de studielast over een groter aantal collegedagen en vakantieweken; de nieuwe toelatingseisen voldoende garanties bieden dat alle studenten bij aanvang een minimum aan relevante methodologische en/of vakspecifieke bagage hebben; het onderwijs wordt verzorgd door onderzoekers die ook een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied; er voldoende betrokkenheid is van de verschillende stakeholders binnen de opleiding; de opleiding voldoende garanties biedt om studenten te laten afstuderen, binnen en buiten de reguliere afstudeerperiode; de opleiding alleen zal starten bij voldoende inschrijvingen. Deze algemene waardering neemt echter niet weg dat bepaalde facetten voor verbetering vatbaar zijn. Het panel raadt de opleiding aan om in de nabije toekomst de nodige stappen te ondernemen op de volgende punten: een ruimere aandacht voor, en uitbouw van, de internationale/europese dimensie binnen de opleiding; pagina 3

4 de oprichting van een programmacommissie die de academische kwaliteit en het mastergehalte van de MPFM bewaakt; de uitbouw van een duidelijk en volledig toetssysteem dat ook procedures omvat voor eventuele herkansingen; het opzetten van een systeem waarin de kernkwalificaties transparanter worden verbonden met de Dublin-descriptoren en dat bewaakt dat de afgestudeerde MPFM deze kwalificaties ook effectief bezit. Op basis van bovenstaande argumenten adviseert het panel de NVAO om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de wetenschappelijke Master Public Finance Management van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dit positieve advies neemt niet weg dat het wellicht ook voor de aanvrager dienstig is indien de voortgang van de aanbevolen verbeterpunten tussentijds zou worden getoetst. Den Haag, 19 september 2008 Namens het panel ter beoordeling van de toets nieuwe opleiding wo-ma Public Finance Management van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Drs. V.I. Goedvolk (voorzitter) Mark Delmartino M.A. (secretaris) pagina 4

5 2 Inleiding en verantwoording 2.1 Werkwijze panel Bij de toetsing van de wetenschappelijke opleiding Master of Public Finance Management (verder: MPFM) heeft het panel de criteria uit het Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs van de NVAO 14 februari 2003 (verder: Toetsingskader) in acht genomen. Het panel heeft, na bestudering van het door de instelling ingestuurde informatiedossier, een voorbespreking gehouden op de ochtend van het locatiebezoek. Dit bezoek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (verder: EUR) vond plaats op 20 augustus Tijdens de site visit heeft het panel zich in verschillende gespreksronden van nadere informatie voorzien. Bijlage 2 bij dit advies geeft een overzicht van het programma van het locatiebezoek. Aangezien enkele aspecten onvoldoende verhelderd konden worden tijdens het bezoek, heeft het panel de opleiding de mogelijkheid geboden om op korte termijn bijkomende informatie te leveren. Na afloop van de site visit heeft het panel de bevindingen op basis van het materiaal en de uitkomsten van de verschillende gespreksronden onderling besproken en vertaald naar aan het Toetsingskader gekoppelde conclusies. Daarbij is eerst per facet afzonderlijk een beoordeling uitgesproken en is vervolgens per onderwerp een oordeel gegeven over de desbetreffende facetten in onderling verband. Na ontvangst van de bijkomende informatie heeft het panel zijn advies afgerond. De secretaris van het panel heeft daarna een concept-paneladvies opgesteld dat, na verwerking van de daarop binnengekomen commentaren van de panelleden en een eindredactie door de voorzitter en secretaris, is geworden tot het definitieve advies zoals dat hier voorligt. 2.2 Opbouw paneladvies Kern van dit advies vormt hoofdstuk 4, waarin het panel de kwaliteit en het niveau van de opleiding toetst aan de hand van de zes onderwerpen en de negentien facetten die het Toetsingskader daarvoor aanreikt. De opbouw is daarbij zo dat het panel, per facet, onder het kopje bevindingen eerst een samenvatting geeft van de door de aanvragende instelling aangeleverde informatie. Het gaat dan om een weergave van feiten en argumenten, voorzover vermelding daarvan naar het oordeel van het panel relevant is. Daarbij heeft het panel zowel geput uit het informatiedossier en de nagestuurde verduidelijkingen als uit de mondelinge toelichtingen tijdens het locatiebezoek. Na de bevindingen volgen de overwegingen van het panel, waarbij wat aan bevindingen is gereleveerd, wordt beoordeeld en gewogen, uitmondend in een (per facet) afsluitende conclusie. Ook per onderwerp geeft het panel steeds een samenvattend oordeel. Aan het kernhoofdstuk gaat een hoofdstuk 3 vooraf, waarin de opleiding kort wordt beschreven. In een afsluitend hoofdstuk 5 wordt met behulp van een tabel een samenvattend overzicht van de door het panel uitgesproken oordelen gegeven. pagina 5

6 Aan het advies is een aantal bijlagen toegevoegd, met onder meer informatie over de samenstelling van het panel, het programma van het locatiebezoek en een overzicht van geraadpleegde stukken. pagina 6

7 3 Beschrijving van de opleiding 3.1 Algemeen Land Instelling Opleiding Niveau Oriëntatie Graad Locatie Variant Sector Nederland Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) Public Finance Management (MPFM) master wo Master of Science (MSc) Burgemeester Oudlaan 50, 3062 PA Rotterdam deeltijdse opleiding economie 3.2 Profiel instelling De EUR heeft als primaire taken het genereren en overdragen van kennis vanuit een hoge mate van maatschappelijke betrokkenheid. Hiertoe bedrijft de universiteit wetenschap: kritisch, nieuwsgierig, onderzoekend en flexibel, met een sterke internationale oriëntatie. De instelling concentreert haar onderwijs- en onderzoeksactiviteiten in drie wetenschappelijke domeinen: economie en management; geneeskunde en gezondheid; recht, cultuur en maatschappij. Het onderwijs aan de EUR kenmerkt zich door een combinatie van academische vorming, internationale oriëntatie en maatschappelijke relevantie. Het onderwijs is nauw verweven met het wetenschappelijke onderzoek, waarbij de student centraal staat en ICT een belangrijke plaats inneemt. Het onderzoek is programmatisch opgezet, fundamenteel van aard en kent een grote maatschappelijke gerichtheid. De EUR telt ca studenten (2005) en 2200 medewerkers (2006), verdeeld over zeven faculteiten. De Faculteit der Sociale Wetenschappen (verder: FSW) telt vijf wetenschappelijke disciplines, waaronder Bestuurskunde. De afdeling Bestuurskunde biedt op dit ogenblik acht masteropleidingen aan, waaronder de MPFM. 3.3 Profiel opleiding Public Finance Management De opleiding is in september 2003 van start gegaan en bevindt zich op het raakvlak van openbare financiën, financieel management en bestuurskunde. Het gaat om een wetenschappelijke masteropleiding, alleen toegankelijk voor mensen met een voldoende opleidingsniveau en met ten minste twee jaar werkervaring. De multidisciplinaire opleiding besteedt aandacht aan alle onderdelen van het financieel-economische en financieelbestuurlijke proces, te weten sturing, beheersing, verantwoording en toezicht. Doelstelling De MPFM heeft als doel hen die werkzaam zijn binnen het openbaar bestuur vertrouwd te maken met wetenschappelijke inzichten en benaderingen op de terreinen openbare pagina 7

8 financiën, financieel management en bestuurskunde om hen daarmee in staat te stellen op academisch niveau in hun werksituatie te functioneren. De algemene doelstellingen zijn: conceptualiseren - op academisch niveau kunnen denken en werken; onderzoeken - op academisch niveau complexe vraagstukken kunnen analyseren en oplossen; weten - theoretische kennis adequaat kunnen toepassen in de praktijk; managen - op wetenschappelijk niveau bijdragen tot de oplossing van complexe financieel-economische problemen. Deze algemene opleidingsdoelstellingen worden geconcretiseerd in vier kernkwalificaties die op hun beurt richtinggevend zijn voor de verschillende modules: Conceptualiseren: wanneer de student MPFM wordt geconfronteerd met complexe vraagstukken op financieel-economisch terrein in de publieke sector kan hij de relevante theorieën benoemen en zodanig operationaliseren dat ze gebruikt kunnen worden als instrument om de vraagstukken te ontrafelen in termen van analytische concepten en begrippen en vervolgens toe te passen op empirische vraagstukken uit de praktijk. De student kan de vraagstukken herkennen, op adequate wijze analyseren, (zo nodig) herformuleren en (mede) met behulp van de theorieën tot aanbevelingen en/of oplossingen komen. Onderzoeken: de student MPFM kan informatie snel vinden en ordenen en heeft een goed gevoel van dialectiek van historie en dynamiek in de financieeleconomische wereld van de publieke sector. Hij houdt daarbij rekening met de politiek-bestuurlijke context en is zich bewust van de verschillende rationaliteiten in het openbaar bestuur. De student denkt in ketens en is in staat de kern van een academische verhandeling samen te vatten en de kwaliteit van (voorgestelde) oplossingen te beoordelen op zijn analytisch-empirische merites. Weten: de student MPFM is vertrouwd met de actuele kennis op het terrein van de wetenschappelijke methoden en technieken, waardoor hij in staat is aan onderzoek te doen. Met behulp van financieel-economische en bestuurskundige benaderingen en theorieën kan de student een herkenbaar referentiekader opbouwen om de complexe werkelijkheid te begrijpen en ernaar te handelen. Managen: de student MPFM beheerst ook managementvaardigheden om de resultaten en uitkomsten en/of oplossingen van complexe financieel-economische vraagstukken te presenteren, rapporteren, communiceren en implementeren op academisch niveau binnen en buiten de eigen organisatie. Programma De MPFM is een parttime opleiding van twee jaar. Het programma bestaat uit 50 collegedagen op een vaste dag in de week (vrijdag). De laatste zes maanden wordt besteed aan de masterthesis. Sinds de start van de opleiding in 2003 zijn er een paar verschuivingen opgetreden in de lengte van het programma en in de relatieve zwaarte van de individuele onderdelen. In september 2008 is een nieuwe (vierde) jaargang van start gegaan waarbij 15 à 16 studenten het volgende programma volgen: Module I: Economie, openbare financiën en economische politiek (12 ECTS) 1. Introductie economie: inleiding micro- en macro-economie 2. Theorie en toepassingen van de economische politiek 3. Beleid en politiek: bestuurskundige inzichten 4. Openbare financiën Module II: Financieel management van de publieke sector I (6 ECTS) 1. Sturing: begroting en beleid 1a. Financiële verhoudingen pagina 8

9 1b. Public budgeting Module III: Methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek (8 ECTS) 1. Methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek 2. Kosten-baten analyse 3. Scriptievoorbereiding Module IV: Financieel management van de publieke sector II (14 ECTS) 1. Management 1a. Organisatieleer en management 1b. Management publieke organisaties en verandermanagement 2. Beheersing: bedrijfsvoering en organisatie 2a. Financieel management voor non-profitorganisaties 2b. Treasury management 3. Verantwoording en toezicht 3a. Auditing 3b. Verantwoording en toezicht Module V: Scriptietraject (20 ECTS) Nieuwe opleiding voor Nederland De opleiding is redelijk uniek in Nederland, hoewel enkele programma s op deelterreinen overeenkomen met de MPFM: public controlling (EURAC, onderdeel van EUR), controller in publieke en non-profit sector (VU Amsterdam) en master in public and non-profit management (TiasNimbas, Universiteit Tilburg). Deze opleidingen zijn ofwel sterk gefocust op de positie van de controller ofwel algemener georiënteerd op ontwikkelingen in de bestuurskunde. De afgestudeerde MPFM kan op het geëigende niveau communiceren met de publieke controllers, maar niet zelf de functie uitvoeren. Bovendien richten andere programma s en faculteiten zich minder op complexe vraagstukken van financieel-economische orde in een politiek-bestuurlijke context. Daarnaast heeft de MPFM een eerder praktisch karakter, in tegenstelling tot de meer theoretische focus van andere masteropleidingen op dit terrein. Nieuwe opleiding voor de instelling Na de start in september 2003 studeerden 9 van de 10 deelnemers af in december De tweede jaargang ving aan in januari 2005 met 13 studenten, waarvan er 9 tot nu toe de opleiding succesvol afgerond hebben. Momenteel worden nog 4 deelnemers begeleid. In september 2006 ging de opleiding voor de derde maal van start: op dit ogenblik hebben 9 van de 16 deelnemers de opleiding afgesloten. Omdat er net te weinig aanmeldingen waren in januari 2008, wordt de vierde jaargang vanaf september 2008 georganiseerd. Studieomvang Het curriculum van de MPFM wordt aangeboden als deeltijdse opleiding en is gebaseerd op een studielast van 60 ECTS: 40 ECTS voor de colleges en 20 ECTS voor de scriptie. pagina 9

10 4 Beoordeling per onderwerp 4.1 Doelstellingen opleiding Voor de beschrijving van de doelstellingen wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De MPFM heeft als doel om mensen die werkzaam zijn binnen of te maken hebben met - het openbaar bestuur te onderwijzen in en vertrouwd te maken met wetenschappelijke inzichten en benaderingen op de terreinen openbare financiën, financieel management en bestuurskunde. De opleiding richt zich primair op deskundigen voor de publieke sector, maar dit betekent niet dat er geen kandidaten uit de private sfeer aan de opleiding (kunnen) deelnemen. De MPFM sluit nauw aan bij de wens van werkgevers om mensen met een nietacademische en niet-economische achtergrond zodanig om te scholen zodat zij op academisch niveau kunnen omgaan met financieel-economische vraagstukken binnen het openbaar bestuur. Ook uit enquêtes onder afgestudeerde bestuurskundigen is gebleken dat zij in hun opleiding graag meer aandacht zouden zien voor het financiële aspect en nu de behoefte hebben aan opleidingen en bijscholingen om deze deficiëntie weg te werken. Hoewel de basisdoelstellingen nog steeds dezelfde zijn, legt het programma voor de nieuwe jaargang andere accenten: in vergelijking met de eerste drie jaargangen is het aantal vakken gereduceerd, het aantal collegedagen toegenomen en worden elementen van bestuurskunde geïntegreerd in de modules rond financieel management, openbare economie en methoden en technieken. Het panel stelt vast dat de vormgeving van het programma direct verband houdt met de wensen vanuit de werkomgeving van de deelnemers. Bovendien is het programma voor deze jaargang grondig gewijzigd en uitgebreid, zodat een redelijk brede waaier aan onderwerpen op min of meer verdiepende wijze kan worden behandeld. Ook de focus van het nieuwe curriculum is verschoven naar een grotere aandacht voor financieel management binnen de publieke sector. Op vraag van het panel heeft de opleiding een literatuuroverzicht voor de jaargang nagestuurd. Hoewel dit overzicht niet volledig is, omvat het volgens het panel toch een voldoende aantal opgaven die indien de literatuur ook effectief zal worden gebruikt - onderdelen in het programma een duidelijke wetenschappelijke dimensie geven en op masterniveau brengen. pagina 10

11 Tijdens het locatiebezoek kwam ook de internationale dimensie van de opleiding ter sprake. Hoewel er in een beperkt aantal vakken en de bijhorende literatuur enkele internationale leerstukken aan de orde worden gesteld, is het panel van oordeel dat de focus op de Nederlandse beroepspraktijk niet wegneemt dat er meer vergelijkende inzichten kunnen worden geboden in zowel colleges als literatuur. Het panel beoordeelt het facet 1.1 Domeinspecifieke eisen als voldoende Master (facet 1.2) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. De MPFM is volgens het aanvraagdossier geconcipieerd als een reguliere masteropleiding met een hoog niveau aan kennis en een hoogwaardig docentencorps. De afgestudeerde MPFM is een academisch gevormd practicus. Reflectie en handelen behoren daardoor geïntegreerd in de opleiding aan de orde te komen. Kennis is geen doel op zichzelf: het gaat om kunnen. Daarom kiest de opleiding er ook bewust voor hiermee in de vormgeving van het onderwijs rekening te houden en hanteert daarbij naast hoorcolleges ook werkcolleges waarin het handelen op basis van theoretische noties centraal staat. De vier kernkwalificaties zoals beschreven in het voorgaande hoofdstuk zijn richtinggevend voor de doelstellingen van de verschillende modules en gebaseerd op de vijf Dublin descriptoren. Dublin descriptoren en kernkwalificaties vormen zogenaamde leerlijnen door het programma die in elke module zichtbaar en sturend zijn voor de doceeractiviteiten van de docent en de leeractiviteiten van de student. Een afgestudeerde MPFM moet de volgende kwaliteiten bezitten: conceptualiseren (intellectuele ontwikkeling en verbreding) o logisch kunnen redeneren o redeneerwijzen in het vakgebied kunnen toepassen en bekritiseren o een standpunt kunnen betrekken ten aanzien van een wetenschappelijk betoog in het vakgebied; o het geleerde over kunnen dragen naar nieuwe situaties en mee kunnen nemen naar verschillende contexten o kunnen reflecteren over eigen denken en werken o onderzoek en probleem oplossingen kunnen communiceren onderzoeken (onderzoekende houding) o zelfstandigheid in onderzoek en beroepsuitoefening o originaliteit o kritisch bewustzijn o lerende attitude weten (disciplinaire kennis) o begrip van de structuur van het vakgebied o ontwikkelingen volgen en interpreteren o het begrijpen en interpreteren van bepaalde vakgebieden o bijdragen leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied managen (toepassen kennis en inzicht) o vaardigheid in toepassen van methoden en technieken o originaliteit en creativiteit o eigen onderzoek in een multidisciplinair kader plaatsen pagina 11

12 o in een international, multicultureel en multidisciplinair team kunnen werken Tijdens het vooroverleg merkte het panel op dat de opleiding zich in de drie eerste jaargangen presenteerde als een verbredende master, die zich richt op een brede waaier van instromers met een programma dat bestaat uit een groot aantal vakken die vaak een inleidend en beschrijvend karakter hebben. De nieuwe jaargang biedt meer consistentie en verdieping op belangrijke onderdelen van het programma, zoals men dat van een regulier academisch masterprogramma mag verwachten. Het panel constateerde bovendien dat de opleiding er niet in slaagde om in het informatiedossier de kernkwalificaties om te zetten naar - of te verbinden met - de Dublin descriptoren. Aangezien het panel zich wel kon vinden in de uitwerking van de vier kernkwalificaties, heeft het de opleiding gevraagd om de relatie van de kernkwalificaties met de Dublin descriptoren te beschrijven en op korte termijn na te sturen. Het resultaat is een tentatief overzicht dat naar verluidt tijdens de nieuwe jaargang zal worden getest en vervolgens geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Uit het aanvraagdossier blijkt bovendien onvoldoende op welke manier het programma wordt getoetst aan de eindkwalificaties, met andere woorden, hoe kan worden vastgesteld dat de afgestudeerde MPFM daadwerkelijk alle eindkwalificaties zal bezitten na afsluiten van de opleiding. In het nagestuurde overzicht met Dublin descriptoren wordt een begin gemaakt om Dublin descriptoren en kernkwalificaties te verbinden met de verschillende modules, maar hierbij wordt teruggegrepen naar de vakken zoals zij in de eerste drie jaargangen aan bod kwamen. De programmaleiders geven wel aan dat zij het geplande programma en de daarbij horende literatuur voor elke module met de betrokken docent(en) zullen bespreken in relatie tot de uitgangspunten van de opleiding. Het panel raadt daarom de opleiding aan verdere expertise in huis te halen om een systeem op te zetten dat de kernkwalificaties verbindt met de Dublin descriptoren en dat monitort of de afgestudeerde MPFM deze vaardigheden ook effectief bezit. Het panel beoordeelt het facet 1.2 Master per saldo als onvoldoende Oriëntatie wo (facet 1.3) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een master in wo: De beoogde eindkwalificaties zijn mede ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een wo-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een wo-opleiding vereist is of dienstig is. De MPFM presenteert zich als een academische beroepsgerichte opleiding. De deelnemers leren op wetenschappelijk niveau over theorieën en inzichten en over de toepassing pagina 12

13 daarvan in de praktijk op het terrein van openbare financiën en financieel management. Om dat mogelijk te maken zijn er in het programma een aantal modules opgenomen waarin de deelnemers vertrouwd worden met methoden en technieken van economisch en bestuurskundig onderzoek en met argumentatieleer. Bovendien is er volgens het informatiedossier een docentencorps aan de opleiding verbonden dat niet alleen uitstekend gekwalificeerd is voor het onderwijs, maar in vrijwel alle gevallen ook hoogwaardig en internationaal erkend wetenschappelijk onderzoek onderneemt. Daarnaast hebben veel docenten op tal van manieren ervaring in de beleidspraktijk. Dat zorgt voor een goede koppeling tussen theorie en praktijk. De studenten MPFM moeten aan dezelfde eisen voldoen als hun collega s in reguliere masterprogramma s. Door middel van opdrachten, tentamens en presentaties worden de deelnemers getoetst op hun vaardigheden. Via de eindscriptie moeten de deelnemers laten zien in staat te zijn op multidisciplinaire en academische wijze te kunnen omgaan met de verkregen kennis en inzichten. De te bestuderen literatuur geeft volgens het informatiedossier de meest recente academische theorie en inzichten weer, nationaal en internationaal. Het panel stelt vast dat de doelstellingen en de oriëntatie van de opleiding relevant zijn voor het beroepenveld en de beroepspraktijk: de opleiding sluit nauw aan bij de behoefte en interesse van het beroepenveld en beantwoordde tot nu toe aan de verwachtingen van de deelnemers. Op basis van deze overweging zou men kunnen stellen dat de MPFM ook als een professionele masteropleiding kan worden aangeduid. De nieuwe accenten in de vierde jaargang, vooral waar het gaat om de uitgebreide aandacht voor methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek, en de (in de toekomst althans) strengere toelatingseisen met betrekking tot de vooropleiding van de deelnemers, ondersteunen naar de mening van het panel de verwachting dat het wetenschappelijke gehalte van de opleiding gewaarborgd wordt. Tijdens het gesprek met de docenten werd bovendien geopperd dat de masterthesissen in de nieuwe jaargang naar alle waarschijnlijkheid meer economisch gericht zullen zijn en naar verwachting meer onderzoekend en minder beschrijvend. Het panel is er niet van overtuigd dat de afgestudeerde MPFM in staat zal zijn om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten, maar dat lijkt ook niet de eerste prioriteit van deze studenten. Daarentegen moet de afgestudeerde master wel in staat worden geacht in de eigen beroepspraktijk op basis van de opgedane kennis multi- of interdisciplinaire vraagstukken op te lossen op academisch niveau. Niettemin zou de opleiding gebaat zijn bij de oprichting van een programmacommissie die de academische kwaliteit en het mastergehalte van de MPFM blijvend bewaakt. Het panel beoordeelt het facet 1.3 Oriëntatie wo als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 1 Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt de facetten Domeinspecifieke eisen en Oriëntatie wo als voldoende, terwijl het facet Master een onvoldoende krijgt. De kritiek van het panel richt zich hierbij niet zozeer op de voorgestelde kernkwalificaties, maar wel op het feit dat de opleiding er pagina 13

14 niet in slaagt de Dublin descriptoren te verbinden aan de kernkwalificaties of kan aangeven hoe die kwalificaties zullen getoetst worden. Het onderwerp Doelstellingen is veruit het zwakste element in het dossier, hoewel de accentverschuivingen voor de nieuwe jaargang naar verwachting een betere basis bieden voor de toekomst. Gezien de reeds bestaande ervaringen met de opleiding is het panel geneigd om de MPFM op dit punt het voordeel van de twijfel te gunnen. Het samenvattende oordeel over dit onderwerp is daarom positief. 4.2 Programma Voor de beschrijving van het programma wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk Eisen wo (facet 2.1) Het beoogde programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een wo-opleiding Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Tijdens de colleges worden zowel verbindingen gelegd met theorieën op het gebied van economie, financieel management en bestuurskunde, als met het lopend onderzoek van de betrokken docenten. Het onderwijsmateriaal wordt bovendien voor elke jaargang geactualiseerd. De onderzoeksvaardigheden van de deelnemers worden gestimuleerd door de opdrachten, de papers, de colleges over methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek en het scriptietraject. Naast docenten wordt ook beroep gedaan op praktijkspecialisten die het verband met de beroepspraktijk leggen en de praktische uitwerking van theorieën en theoretische ontwikkelingen toelichten. Op basis van het informatiedossier en de gesprekken tijdens het locatiebezoek komt het panel tot de vaststelling dat de opleiding voldoet aan de minimumcriteria die door de NVAO gesteld worden aan een wetenschappelijk masterprogramma. Het panel erkent dat er een aanzet is tot kennisontwikkeling van de deelnemers door de interactie van onderwijs en onderzoek bij een aantal onderwerpen en door het aantrekken van docenten die in de praktijk staan. Het is vooral de kwaliteit van de docenten die er volgens het panel voor zorgt dat tijdens de colleges wordt aangesloten bij actuele en relevante wetenschappelijke ontwikkelingen en dat studenten een basis van wetenschappelijke onderzoeksmethoden krijgen. Het panel beoordeelt het facet 2.1 Eisen wo als voldoende. pagina 14

15 4.2.2 Relatie tussen doelstelling en programma (facet 2.2) Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Volgens het informatiedossier huldigt de opleiding het didactisch concept van action learning : deelnemers komen enerzijds tot kennis en inzicht via zelfstudie, maar anderzijds vooral ook door theoretische inzichten te toetsen aan de eigen praktijkervaring. Deze wisselwerking wordt vooral in de opdrachten nagestreefd zodat deelnemers leren hun verantwoordelijkheid te nemen in situaties die daarom vragen en - met de MPFM bagage de situatie kunnen duiden, analyseren en een gepast antwoord kunnen formuleren. De opleiding hanteert verschillende werkvormen: door de kleinschaligheid van de opleiding zijn de hoorcolleges geschikt voor het overdragen van theoretische kennis. De discussiecolleges vormen een goed forum voor uitwisseling van theorie en praktijk. Het uitwisselen van praktijkervaringen en het vermogen dit te verbinden met theoretische concepten wordt gestimuleerd in presentaties en simulaties. De deelnemers worden per vak beoordeeld op basis van hun bijdragen aan de discussies, hun presentaties tijdens de lesdagen en de kwaliteit van hun papers. Aan het einde van de opleiding worden de deelnemers beoordeeld op de scriptie. Het uitgangspunt blijft dat ieder docent per deelnemer een beoordeling opstelt en die cijfers doorgeeft aan de kerndocenten. De wijze van toetsing wordt overgelaten aan de afzonderlijke docenten, zij het dat de kerndocenten verantwoordelijk blijven voor een evenwichtige spreiding van verschillende toetsvormen. Extra toetsmomenten zullen in de nieuwe jaargang worden georganiseerd: tijdens die momenten zal via een schriftelijk tentamen of een individuele opdracht getoetst worden of de deelnemer zich de stof voldoende eigen heeft gemaakt. De nieuwe accenten in het programma voor de vierde jaargang zoals beschreven in het informatiedossier en verder besproken tijdens het locatiebezoek maken de MPFM tot een consistenter geheel qua doelstellingen enerzijds en programma-inhoud en programma aanpak anderzijds. Het panel is daarom van mening dat de opleiding, mits er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, erin zou kunnen slagen om de bijgestelde ambities te realiseren binnen het programma zoals dat nu voorligt. Het gehanteerde didactische concept en de geplande werk- en toetsvormen doen vermoeden dat de deelnemers in staat zijn de kernkwalificaties in voldoende mate te beheersen. Toch slaagt de opleiding er onvoldoende in om aan te geven dat de deelnemers aan het MPFM programma op het einde van de rit ook daadwerkelijk de kernkwalificaties en hun afgeleide competenties bezitten. Hoewel de opleiding een visie heeft op toetsing die op dit ogenblik van voldoende kwaliteit is, raadt het panel, mede op basis van de gesprekken tijdens het locatiebezoek, toch aan om snel werk te maken van de uitbouw van een duidelijk en volledig toetssysteem dat ook procedures omvat voor eventuele herkansingen. pagina 15

16 Het panel beoordeelt het facet Relatie doelstellingen en programma per saldo als voldoende Samenhang programma (facet 2.3) Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. De vier modules vormen samen een consistent programma op het terrein van openbare financiën, financieel management en bestuurskunde. Bij het ontwikkelen van het curriculum is de inhoud van de modules zodanig ingevuld dat overlap zoveel mogelijk is vermeden: de module openbare financiën en economische politiek beoogt de studenten een inhoudelijke basis te geven voor het financiële krachtenveld binnen de publieke sector; de modules financieel management I en II beogen studenten wetenschappelijke kennis en kunde bij te brengen van de bedrijfsvoering van organisaties in het publieke domein, waarbij de verschillende fasen van management control als rode draad fungeren; de module methoden en technieken beoogt de studenten vertrouwd te maken met verschillende methoden van kwantitatief en kwalitatief wetenschappelijk onderzoek. Hier worden studenten ook voorbereid op het schrijven van de scriptie. De samenhang wordt geborgd door vooraf en achteraf de inhoud en vormgeving van de afzonderlijke modules te overleggen met de betrokken docenten en te laten evalueren door de studenten. Daarnaast is er regelmatig contact tussen de programmaleiders en de deelnemers en is er docentenoverleg over de afstemming van de vakinhoud. Grote wijzigingen in het programma worden voorgelegd aan een Advisory Board. Het panel is van oordeel dat het programma op basis van de vakken samenhangend is en stelt het op prijs dat die samenhang ook bij wijzigingen van programmaonderdelen verzekerd is via de bestaande procedures voor terugkoppeling. De nieuwe jaargang voorziet in totaal 50 collegedagen, wat volgens het panel voldoende is om ook een zekere inhoudelijke diepgang in de modules te verzekeren. Het grote aantal vakken en toetsingselementen vergt verregaande coördinatie, die naar mening van het panel op dit ogenblik degelijk wordt verzekerd door de beide programmaleiders. Het panel beoordeelt het facet 2.3 Samenhang programma als voldoende Studielast (facet 2.4) Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De totale studielast bedraagt 60 ECTS, waarvan 20 ECTS voor de scriptie en 40 ECTS voor de verschillende modules. Uitgaande van 50 weken college betekent dit een studiebelasting van gemiddeld 0,8 ECTS of 22 uur per collegeweek. In een gemiddelde week volgt een deelnemer gedurende één dag college, heeft hij ongeveer een dag nodig voor de pagina 16

17 voorbereiding en daarnaast moet nog tijd worden gemaakt voor opdrachten. Een deel van de opdrachten zal ook in de tussenliggende (vakantie-)weken gemaakt worden. De feitelijke studiebelasting zal daarom naar verwachting minder dan 20 uur per week bedragen gespreid over achttien maanden. In de verschillende modules wordt er bovendien voor gewaakt dat de studielast niet de beschikbare ECTS overschrijdt en zien de kerndocenten erop toe dat er geen stuwmeer aan opdrachten ontstaat. De concentratie van de colleges op één lesdag per week laat de deelnemers toe hun studie in te passen in de werksituatie. Het scriptietraject wordt reeds tijdens het collegegedeelte voorbereid. Iedere deelnemer krijgt een individuele begeleider en tweede lezer. De begeleider draagt zorg voor een geregelde voortgang van de scriptiewerkzaamheden. Het panel erkent de inspanning van de opleiding om elementen die de studievoortgang kunnen belemmeren zoveel mogelijk weg te nemen. Bovendien worden er vanuit de opleiding ook de nodige faciliteiten geboden om deelnemers te volgen die niet in staat zijn het programma binnen de reguliere periode af te ronden. Door de toename van de studieduur en de spreiding van de studielast over een groter aantal collegedagen en vakantieweken acht het panel de nieuwe jaargang voldoende studeerbaar. Het panel beoordeelt het facet 4.2 Studielast als voldoende Instroom (facet 2.5) Het beoogde programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: wo-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. De toelatingseisen voor deze wetenschappelijke masteropleiding zijn minimaal een hbo- of wo-bachelor en een relevante werkervaring van minimaal twee jaar. De doelgroep bestaat uit professionals die al werkzaam zijn binnen het openbaar bestuur of in belangrijke mate in hun werkzaamheden gericht zijn op het openbaar bestuur. Met elke kandidaat wordt een intakegesprek gevoerd waarin de kwalificaties en de verwachtingen ten aanzien van de opleiding worden nagegaan. De opleiding moet in zijn geheel gevolgd worden: modulevrijstellingen zijn niet mogelijk. Dit is een bewuste keuze van de opleiding om een optimale interactie tussen de deelnemers te verzekeren. Op basis van de gesprekken tijdens het locatiebezoek stelt het panel vast dat in realiteit de verschillende jaargangen homogener zijn dan wat men zou kunnen verwachten op basis van de zeer brede instroommogelijkheden. Niettemin vormt de instroom zoals beschreven in het aanvraagdossier één van de zwakke punten van de opleiding. Het panel wijst hier op mogelijke problemen in verband met de duale instroom (hbo-bachelors en wo-bachelors) en de uiteenlopende achtergrond en oriëntatie (literatuur en wetenschappelijk onderzoek) bij de deelnemers. pagina 17

18 Tijdens het locatiebezoek heeft het opleidingsmanagement in samenspraak met de decaan voorgesteld om de instroomeisen preciezer te omschrijven waar het gaat om kandidaten met een hbo-bachelor vooropleiding. Dit voorstel is achteraf schriftelijk bevestigd aan het panel. De tekst met de nieuwe formulering van de toelatingseisen staat intussen op de website van de opleiding. Het panel is van oordeel dat de nieuwe formulering voldoende garanties biedt dat alle studenten bij aanvang een minimum aan methodologische en/of vakspecifieke bagage hebben om de opleiding met succes af te ronden. Het panel beoordeelt het facet 2.5 Instroom als voldoende Duur (facet 2.6) De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: wo-master met minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding De MPFM is een parttime opleiding. De colleges worden geconcentreerd op één lesdag per week (vrijdag) waardoor de opleiding met een functie in de publieke sector kan worden gecombineerd. De opleiding duurt 24 maanden en komt overeen met 60 ECTS. Op basis van de informatie uit het aanvraagdossier komt het panel tot de conclusie dat de nieuwe jaargang van de opleiding MPFM voldoet aan de voorwaarden inzake studieduur. Het panel beoordeelt het facet 2.6 Duur als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 2 Programma Het panel beoordeelt de facetten Eisen wo, Relatie doelstellingen en programma, Samenhang programma, Studielast, Instroom en Duur als voldoende. Daarmee is het samenvattende oordeel over dit onderwerp positief. 4.3 Inzet van personeel Eisen wo (facet 3.1) De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een woopleiding: Het onderwijs zal voor een belangrijk deel worden verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. De opleiding bestaat uit een aantal modules, waarbij telkens één docent de inhoudelijke verantwoordelijkheid op zich neemt. Deze vakverantwoordelijke stemt de inhoud af op de andere modules, bepaalt welke gastdocenten worden uitgenodigd, stelt de voorgeschreven literatuur samen en organiseert de toetsing van de deelnemers. Het aanvraagdossier omvat pagina 18

19 een beschrijving van elke module en een kort CV van de verantwoordelijke docent. Hieruit blijkt dat alle docenten actieve onderzoekers zijn op hun domein en hierover publiceren. Op basis van het informatiedossier en het gesprek met een aantal kerndocenten is het panel ervan overtuigd dat het onderwijs wordt verzorgd door onderzoekers die ook een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. Waar mogelijk wordt geput uit de vaste staf van de FSW, indien nodig wordt bijkomende expertise ingehaald. Tijdens de discussies kwam duidelijk naar voor dat er ook voldoende zorg wordt besteed aan de coördinatie van docenten en modules. Het panel beoordeelt het facet 3.1 Eisen wo als voldoende Kwantiteit personeel (facet 3.2) Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten. Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen continueren De opleiding heeft reeds enkele jaren ervaring met de organisatie van het programma. Voor de start van het collegejaar worden docenten benaderd en de collegedata afgesproken. Bij onverhoopte verhindering zijn zowel intern als extern vervangers beschikbaar. Het collegegedeelte bestaat uit 50 lesdagen voor een totale docenteninzet van 40 uur per collegedag. De twee programmaleiders hebben elk 50 uur voor de afstemming van de modules, de werving van kandidaten en de toelatingsgesprekken. De totale inzet komt ongeveer overeen met 1,30 fte. Bij een maximaal studentenaantal van 20 deelnemers komt dit neer op een docent-student ratio van 1 op 20 voor de colleges. Voor het scriptietraject wordt per deelnemer een begeleider en een tweede lezer voorzien. Hun inzet wordt op basis van de bij de opleiding bestuurskunde gebruikelijke normen berekend op 50 uur per scriptie. Bij 20 studenten komt dit neer op ongeveer 0,6 fte, of een docent-student ratio van 1 op 12,5. Het panel is overtuigd van de inspanningen van de opleiding om voldoende capaciteit vrij te maken om de opleiding door te voeren. Deze overtuiging wordt mede gesterkt door het feit dat de opleiding reeds driemaal gedraaid heeft. Zowel bij het voorafgaande overleg als bij de gesprekken ter plaatse merkte het panel op dat het grote aantal (gast)docenten een risico inhoudt op versnippering van het programma en overlap van bepaalde cursusinhouden. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding deze bezorgdheid deelt. Daarom wordt zowel bij aanvang als op het einde van een jaargang contact gezocht met alle docenten om de invulling van het programma door te spreken. Het panel beoordeelt het facet 3.2 Kwantiteit personeel als voldoende. pagina 19

20 4.3.3 Kwaliteit personeel (facet 3.3) Het in te zetten personeel is gekwalificeerd voor een inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma Het aanvraagdossier biedt een beschrijving van de modules en van de daarvoor verantwoordelijke docenten. Uit de korte cv s blijkt dat alle docenten een uitgebreide onderwijs- en onderzoekservaring hebben. Bij de selectie van docenten wordt vooral gekeken naar de onderwijservaring, die bovendien tijdens de opleiding wordt geëvalueerd. Het panel stelt vast dat de docenten een gedegen professionele reputatie hebben, die toelaat dat het programma op inhoudelijk, onderwijskundig en organisatorisch vlak kan gerealiseerd worden. Uit de gesprekken tijdens het locatiebezoek blijkt bovendien dat er een bereidheid bestaat bij de opleiding om, indien nodig, docenten met specifieke expertise te rekruteren buiten de EUR. Het panel beoordeelt het facet 3.3 Kwantiteit personeel als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 3 Inzet van personeel Het panel beoordeelt de facetten Eisen wo, Kwantiteit personeel en Kwaliteit personeel van het onderwerp Inzet personeel als voldoende. Daarmee is het samenvattende oordeel over dit onderwerp positief. 4.4 Voorzieningen Materiële voorzieningen (facet 4.1) De beoogde huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. De colleges worden aangeboden in een vaste collegeruimte met alle onderwijsfaciliteiten op het complex Woudestein van de EUR. De deelnemers hebben toegang tot de elektronische leeromgeving van de EUR (blackboard) en de universiteitsbibliotheek. Met hun collegekaart kunnen deelnemers gebruik maken van alle voorzieningen die de bibliotheek biedt. Via blackboard wordt collegemateriaal verspreid en is een soepele communicatie tussen docenten en deelnemers mogelijk. Het panel stelt vast dat het programma voldoende is ingebed in de voorzieningen van de faculteit en de universiteit. Blackboard wordt voornamelijk gebruikt als informatietool, niet zozeer als communicatiemiddel. pagina 20

21 Het panel beoordeelt het facet 4.1 Materiële voorzieningen als voldoende Studiebegeleiding (facet 4.2) Er is voorzien in personele capaciteit voor studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten die adequaat zijn met het oog op de studievoortgang. Volgens het informatiedossier ontvangen studenten ruim op voorhand het studiemateriaal: het kan gaan om zowel boeken als readers met voorgeschreven artikelen en studiewijzers. Deelnemers moeten op college aanwezig zijn of zich met redenen omkleed afmelden. Als deelnemers achterop raken, bepaalde opdrachten niet voldoende weten af te ronden of slechte beoordelingen krijgen, wordt een afspraak gemaakt. Deelnemers kunnen ook zelf een onderhoud aanvragen met de opleiding indien men in de problemen komt. Gedurende het scriptietraject zijn er regelmatige contacten tussen de individuele deelnemer en de begeleidende docent. Tijdens de collegecyclus worden twee dagdelen besteed aan de meer methodologische aspecten van het schrijven van een scriptie, zoals onderzoeksmethodologie, het formuleren van de probleemstelling en de empirische uitwerking. Het panel waardeert de manier waarop de studiebegeleiding is georganiseerd. Uit de gesprekken tijdens het locatiebezoek blijkt dat de docenten zowel tijdens de colleges als gedurende het scriptietraject bereikbaar zijn voor de deelnemers. Het panel beoordeelt het facet 4.2 Studiebegeleiding als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 4 Voorzieningen Het panel beoordeelt de facetten Materiële voorzieningen en Studiebegeleiding van het onderwerp Voorzieningen als voldoende. Daarmee is het samenvattende oordeel met betrekking tot dit onderwerp positief. 4.5 Interne kwaliteitszorg Systematische aanpak (facet 5.1) Er is voorzien in een systeem van interne kwaliteitszorg, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregelen worden getroffen. Binnen de FSW bestaat er geen uniek en uitgeschreven kwaliteitszorgsysteem. In 2005/2006 is een poging ondernomen om op basis van de zogenaamde QANU-kaders een geïntegreerd kwaliteitssysteem te organiseren. De opleiding bestuurskunde voldeed naar pagina 21

22 verluidt in zeer hoge mate aan het systeem, dat echter niet in alle afdelingen van de faculteit werd geïntroduceerd. Binnen de eigen opleiding streeft de MPFM naar een continue kwaliteitsverbetering via: schriftelijke evaluaties per vak door studenten; voorafgaande contacten met docenten over de invulling van de vakken; evaluatiegesprekken na afloop van de colleges, in het bijzijn van de coördinatoren; overleg met docenten rond de kritiekpunten van de deelnemers; bespreking van ingrijpende programmawijzigingen binnen de Advisory Board. Het panel stelt vast dat het kwaliteitszorgsysteem van zowel faculteit als opleiding niet op papier is uitgewerkt. Het informatiedossier en de gesprekken tijdens het locatiebezoek laten het panel toe te besluiten dat de opleiding op systematische wijze de nodige maatregelen treft om de kwaliteit te verzekeren, waarbij zowel deelnemers als docenten worden betrokken. Het panel beoordeelt het facet 5.1 Systematische aanpak als voldoende Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld (facet 5.2) Bij de interne kwaliteitszorg zullen medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief worden betrokken. Individuele docenten en modules worden na afloop geëvalueerd door de deelnemers, die ook tijdens gezamenlijke evaluatiesessies de mogelijkheid krijgen zich uit te spreken over de hele opleiding. Een alumniorganisatie is opgericht en komt met enige regelmaat bij elkaar. Kerndocenten uit de eigen opleiding en van buiten de EUR en gastdocenten worden aangetrokken om de deelnemers te laten kennis maken met een zeer brede waaier aan expertise. Er bestaan geen geformaliseerde samenwerkingsverbanden met andere organisaties, maar er zijn wel nauwe informele contacten met het Directoraat-generaal Rijksbegroting van het Ministerie van Financiën. De Advisory Board heeft de opzet van de opleiding beoordeeld en bewaakt de kwaliteit. Ze komt incidenteel bij elkaar, maar de individuele leden worden voortdurend op de hoogte gehouden en om advies gevraagd. Het panel stelt vast dat de betrokkenheid van de verschillende stakeholders binnen de opleiding voldoende wordt gerealiseerd. Het panel beoordeelt het facet 5.2 Betrokkenheid als voldoende. pagina 22

23 4.5.3 Samenvattend oordeel onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt de facetten Systematische aanpak en Betrokkenheid van het onderwerp Interne kwaliteitszorg als voldoende. Daarmee is het samenvattende oordeel met betrekking tot dit onderwerp positief. 4.6 Condities voor continuïteit Afstudeergarantie (facet 6.1) De instelling geeft aan studenten de garantie dat het programma volledig kan worden doorlopen. Tot nu toe bedroeg de reguliere looptijd van de MPFM 16 maanden. Deelnemers die niet in staat waren de opleiding binnen de voorziene periode af te ronden, werden niet aan hun lot overgelaten, maar zonder bijkomende kosten door de scriptiedocent regelmatig gecontacteerd en gestimuleerd om te blijven werken aan de thesis. Het programma voor de nieuwe jaargang beslaat 24 maanden, waarbij de programmaleiders en kerndocenten garant staan voor een afronding van de opleiding, mocht deze onverhoopt tussentijds failliet gaan. Er is geen document van de kant van het College van Bestuur waarin expliciet wordt aangegeven dat de opleiding binnen een redelijke termijn door de deelnemers kan worden afgerond. Het panel stelt echter vast dat de opleiding op andere wijze voldoende garanties biedt om studenten te laten afstuderen. Het panel waardeert vooral de verdere ondersteuning van studenten die niet binnen de reguliere periode afstuderen. Het panel beoordeelt het facet 6.1 Afstudeergarantie als voldoende Investeringen (facet 6.2) De voorziene investeringen zijn toereikend om de opleiding (inclusief voorzieningen) tot stand te brengen. De opleiding bestaat sinds 2003 en heeft vanaf het begin ten minste kostenneutraal gedraaid. Tot nu toe kon de opleiding bij minder dan 10 deelnemers niet rendabel opereren, waardoor het programma alleen van start gaat bij aanmelding van voldoende deelnemers. Dit principe heeft reeds enkele malen geleid tot het uitstel van een nieuwe jaargang, zoals in januari 2008, maar biedt tegelijkertijd ook uitzicht op een positief resultaat bij een grotere deelname, zoals tijdens de derde jaargang. De uitbreiding van het aantal collegedagen (van 36 naar 50) ten opzichte van de vorige jaargangen brengt een kostenstijging met zich mee en dus een hoger break-evenpunt (15-16 deelnemers). pagina 23

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker.

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker. College van bestuur Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van de aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Master in International

Nadere informatie

Besluit. Fontys Hogescholen. Raad van bestuur Postbus AH EINDHOVEN

Besluit. Fontys Hogescholen. Raad van bestuur Postbus AH EINDHOVEN Fontys Hogescholen Raad van bestuur Postbus 347 5600 AH EINDHOVEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Circus & Performance

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013 ,nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Commercieel Privaatrecht van de Erasmus

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Bestuurskunde van de Hogeschool NCOI

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Bestuurskunde van de Hogeschool NCOI wao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Bestuurskunde van de Hogeschool NCOI datum 30 september

Nadere informatie

«nvao. fluit. w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie

«nvao. fluit. w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie «nvao w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie fluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de postinitiële wo-master Marketing van de Vrije

Nadere informatie

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 4 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 3 Procedure 6 pagina 2 1 Inleiding Instellingsbesturen kunnen voor opleidingen met kleinschalig,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). ?nvao * nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Master Leiderschap in Onderwijs van de

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,nvao ~ n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

Protocol TNO Educatieve Master

Protocol TNO Educatieve Master Protocol TNO Educatieve Master NVAO 14 maart 2016 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze toets nieuwe opleiding educatieve master (womaster) 4 3 Toelichting op het beoordelingskader beperkte toets nieuwe opleiding

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,wao v nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam datum 30 november

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

: 8 april 2016 : 20 mei Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

: 8 april 2016 : 20 mei Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Fiscaal Recht en Economie van de Hogeschool

Nadere informatie

ICLON Powerpoint sjabloon

ICLON Powerpoint sjabloon ICLON Powerpoint sjabloon Een voorbeeld van een ICLON presentatie Piet Presentator & Co Copresentator (ICLON) Coby Collega (Leiden University) Max Medewerker (Instituut voor Cooperatie) [Congresnaam, Plaats,

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA ,nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA datum 31 mei 2018 onderwerp Besluit

Nadere informatie

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool NVAO, 3 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 5 3 Beoordelingskader 6 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding In de kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren

Nadere informatie

Op 22 april 2005 heeft het panel advies uitgebracht aan de NVAO. 2.1 Samenvatting van bevindingen van het panel

Op 22 april 2005 heeft het panel advies uitgebracht aan de NVAO. 2.1 Samenvatting van bevindingen van het panel College van bestuur Technische Universiteit Eindhoven Postbus 513 5600 MB EINDHOVEN Besluit datum 22 juni 2005 onderwerp Definitief besluit Toets NO wo-master Embedded Systems Technische Universiteit Eindhoven

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling onderzoeksmasters vanaf 1 september 2015. 23 april 2015

Richtlijn beoordeling onderzoeksmasters vanaf 1 september 2015. 23 april 2015 Richtlijn beoordeling onderzoeksmasters vanaf 1 september 2015 23 april 2015 Parkstraat 28 Postbus 85498 2508 CD Den Haag P.O. Box 85498 2508 CD The Hague The Netherlands T +31 (0)70 312 2300 info@nvao.net

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

: 29 april 2016 : 17 mei 2016

: 29 april 2016 : 17 mei 2016 m a o w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een oordeel positief onder voorwaarden van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Bachelor of Nursing

Nadere informatie

: 25 mei 2016 : 25 juli 2016

: 25 mei 2016 : 25 juli 2016 ,nuao v n e d e rla n d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie es luit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Bedrijfskunde MER

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties:

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties: Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Kunstgeschiedenis Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Universiteit van Amsterdam datum 29 juli 2016

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor fnvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie @S 1(UI ït Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs Mededelingen OCenW Bestemd voor: instellingen voor hoger onderwijs Voorlichting Datum: 12 juni 2003 Kenmerk: WO/BS-2003/24136-I Datum inwerkingtreding: n.v.t. Geldigheidsduur beleidsregel: n.v.t. Juridische

Nadere informatie

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). ,nvao w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie esiuif Wijzigingsbesluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Business Studies Logistiek van Hogeschool

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao r nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Health Informaties van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

wo-ma Master of Public Information Management Erasmus Universiteit Rotterdam 14-02-2011 NVAO Toets Nieuwe Opleiding

wo-ma Master of Public Information Management Erasmus Universiteit Rotterdam 14-02-2011 NVAO Toets Nieuwe Opleiding wo-ma Master of Public Information Management Erasmus Universiteit Rotterdam 14-02-2011 NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies Inhoud 1 Samenvattend advies 4 2 Inleiding en verantwoording 6 2.1 Werkwijze

Nadere informatie

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Situering van de Kwaliteitscode Afstemming op Europese referentiekaders De regie-pilots De uitgebreide instellingsreview In de periode 2015-2017 krijgen de universiteiten

Nadere informatie

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding.

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding. Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Nieuwe opleiding, d.w.z. voortzetting geaccrediteerde onbekostigde opleiding

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Expertleerkracht Primair Onderwijs van de Hogeschool

Nadere informatie

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 NVAO 10 juni 2013 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 6 3 Toetsingskaders 7 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding 1.1 Vooraf Beoordeling kwaliteit opleidingsschool

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Rechten van de Stichting Hogeschool NHA

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Rechten van de Stichting Hogeschool NHA nvao n e d e rla n d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Rechten van de Stichting Hogeschool

Nadere informatie

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ juli 2014 ingangsdatum 1 september 2014 Algemeen Het verplichte keuzeonderwijs beslaat 10 ec in studiejaar 2 (keuzevakken) en 10

Nadere informatie

Samenvatting aanvraag

Samenvatting aanvraag Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe

Nadere informatie

ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING

ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING Opzet en structuur De sjabloon van het aanvraagdossier

Nadere informatie

Erasmus Universiteit Rotterdam. De universiteit voor denkers en doeners. Integriteitscode. CODE:i

Erasmus Universiteit Rotterdam. De universiteit voor denkers en doeners. Integriteitscode. CODE:i Erasmus Universiteit Rotterdam. De universiteit voor denkers en doeners. Integriteitscode CODE:i Missie De Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) heeft als primaire taken het genereren en overdragen van

Nadere informatie

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting Studiejaar 2-2 Inhoudopgave Inleiding Samenvatting De enquete vragen De resultaten 7 2 Inleiding De Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE)

Nadere informatie

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen 22 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordeling van het bijzonder kenmerk ondernemen 5 2.1 Uitgangspunten voor de beoordeling van het bijzonder

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA ,nuao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool

Nadere informatie

Protocol beoordeling experimenten flexibilisering. Uitwerking voor de experimenten leeruitkomsten en nieuwe onvolledige opleidingen.

Protocol beoordeling experimenten flexibilisering. Uitwerking voor de experimenten leeruitkomsten en nieuwe onvolledige opleidingen. Protocol beoordeling experimenten flexibilisering Uitwerking voor de experimenten leeruitkomsten en nieuwe onvolledige opleidingen 14 december 2015 Beoordelingskaders accreditatiestelsel 19 december 2014,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master nvao nederiands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Executive MBA van de Business School Nederland datum 28 april 2017 onderwerp

Nadere informatie

: 6 december 2016 : 5 maart Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Start. 2014, nr 36791).

: 6 december 2016 : 5 maart Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Start. 2014, nr 36791). ,nvao r nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie it Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen ,m)ao r nederlands -vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen datum 31 augustus

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de Haagse Hogeschool nvao neder/ands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de Haagse Hogeschool datum 29

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam }nvao r n e d e rlcw d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie les Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

: 120 : niet van toepassing : 13 oktober : 5 februari 2016 : 30 maart 2016

: 120 : niet van toepassing : 13 oktober : 5 februari 2016 : 30 maart 2016 nuao r nederlands - Vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Retailmangement en -marketing van de Hogeschool NCOI

Nadere informatie

(postinitieel) Zwolle. Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stort. 2014, nr 36791).

(postinitieel) Zwolle. Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stort. 2014, nr 36791). m ao ~ nederlands-vlaam se accreditatie organisatie iit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Master Business Engineering van de Hogeschool

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

NSE: Van vraag naar verbetering

NSE: Van vraag naar verbetering NSE: Van vraag naar verbetering Olof Wiegert Hogeschool van Amsterdam Stafafdeling Onderwijs en Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 46444 studenten 3539 medewerkers 7 domeinen 68 voltijd bachelor opleidingen

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Nadere uitwerking aanvullende criteria onderzoeksmasters

Nadere uitwerking aanvullende criteria onderzoeksmasters Nadere uitwerking aanvullende criteria onderzoeksmasters 30 mei 2016 Nadere uitwerking aanvullende criteria onderzoeksmasters 30 mei 2016 pagina 2 Inhoud Pag. Profiel van de onderzoeksmaster 4 Beoordeling

Nadere informatie

: 9 mei 2017 : 28 juni 2017

: 9 mei 2017 : 28 juni 2017 nvao nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel onder voorwaarden van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Voeding en Diëtetiek van de Hogeschool

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam nuao w nederlands -vlaam se accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 29 juli 2016 Onderwerp

Nadere informatie

Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse Literatuur en Cultuur (voorheen Nederlandse letterkunde)

Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse Literatuur en Cultuur (voorheen Nederlandse letterkunde) Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse Literatuur en Cultuur (voorheen Nederlandse letterkunde) Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Sinds 1

Nadere informatie

MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR

MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR PROFESSIONAL LEARNING & DEVELOPMENT EXECUTIVE EDUCATION MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao r nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Gewijzigd besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bouwkunde van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Taken en competenties gecertificeerde secretarissen en coördinatoren

Taken en competenties gecertificeerde secretarissen en coördinatoren Taken en competenties gecertificeerde secretarissen en coördinatoren NVAO 17 augustus 2010 Inhoud 1 Certificering 3 2 Taken en competenties 3 2.1 Rapport 3 2.2 Procesgang 4 2.3 Vaardigheden 5 3 Gedragscode

Nadere informatie

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen.

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Competentie 1: Creërend vermogen De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Concepten voor een ontwerp te ontwikkelen

Nadere informatie

Fricolore Academy in samenwerking met Penta Nova. Middenmanagement (MMOT)

Fricolore Academy in samenwerking met Penta Nova. Middenmanagement (MMOT) Fricolore Academy in samenwerking met Penta Nova Middenmanagement (MMOT) Doelgroep Inhoud Docenten die belangstelling hebben voor een functie als team- of afdelingsleider. Oriëntatie op management is bedoeld

Nadere informatie

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track:

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen Kunstbeleid en

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten

Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten Subgroep Informatievaardigheden van de UKB werkgroep Learning Spaces Anneke Dirkx (UL) Marjolein

Nadere informatie

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Internationalisering Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Minor algemeen Alle studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) volgen in het derde Bachelorjaar

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

wo-master of Science in Real Estate Amsterdam School of Real Estate 26 juni 2011 NVAO Toets Nieuwe Opleiding

wo-master of Science in Real Estate Amsterdam School of Real Estate 26 juni 2011 NVAO Toets Nieuwe Opleiding wo-master of Science in Real Estate Amsterdam School of Real Estate 26 juni 2011 NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies Inhoud 1 Samenvattend advies 4 2 Inleiding en verantwoording 6 2.1 Werkwijze panel

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

: 120 : 25 april 2016 : 2 mei : 13 mei 2016 : 28 mei 2016

: 120 : 25 april 2016 : 2 mei : 13 mei 2016 : 28 mei 2016 ,nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Pedagogisch Professional Kind en Educatie van de

Nadere informatie

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Maritiem

Nadere informatie

Taken en competenties getrainde secretarissen en coördinatoren

Taken en competenties getrainde secretarissen en coördinatoren Taken en competenties getrainde secretarissen en coördinatoren Februari 2015 Inhoud 1 Training 3 2 Taken en competenties 3 2.1 Rapport 3 2.2 Procesgang 4 2.3 Vaardigheden 4 3 Gedragscode voor opleidingsbeoordelingen

Nadere informatie

Toetsing realisatie voorwaarden. AD-programma. Land- en Watermanagement. Hogeschool Van Hall Larenstein. 8 augustus 2017

Toetsing realisatie voorwaarden. AD-programma. Land- en Watermanagement. Hogeschool Van Hall Larenstein. 8 augustus 2017 Toetsing realisatie voorwaarden AD-programma Land- en Watermanagement Hogeschool Van Hall Larenstein 8 augustus 2017 NVAO Toets voorwaarden nieuwe opleiding Adviesrapport Inhoud 1 Beschrijving van de opleiding

Nadere informatie

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Mediastudies/ Film- en televisiewetenschap; New Media and Digital Culture (voorheen Nieuwe media en digitale cultuur, see English EER) Artikel

Nadere informatie

NVAO NEDERLAND RICHTLIJN PANELSAMENSTELLING

NVAO NEDERLAND RICHTLIJN PANELSAMENSTELLING NVAO NEDERLAND RICHTLIJN PANELSAMENSTELLING FEBRUARI 2019 NVAO NEDERLAND Richtlijn panelsamenstelling RICHTLIJN BEHOREND BIJ BEOORDELINGSKADER ACCREDITATIE HOGER ONDERWIJS NEDERLAND 2018 FEBRUARI 2019

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014

Nadere informatie

Conceptkaders HBO5 3 november 2009

Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toetsing van tot HBO 5 om te vormen opleidingen 5 2.1 Opzet 5 2.2 Beoordelingskader voor tot HBO 5 om te vormen opleidingen 6 2.2.1 Basisgegevens

Nadere informatie