including English summary

Transcriptie

1 including English summary

2 Your Music Festival

3 Mesmarise Inhoudsopgave Voorwoord... 6 Profiel Rotterdam Festivals Festivals & Evenementen Collectieve Cultuurmarketing Onderzoek & Expertise Services English summary Bijlagen 1. Overzicht De Rotterdamse Zomerfestivals Overzicht Your World Summer Events Overzicht Opening Cultureel Seizoen Rotterdam Overzicht Winter in Rotterdam Overzicht Brazil Rotterdam Overzicht Bouwplaatsenprogrammering Overzicht overige activiteiten Personeel Rotterdam Festivals Raad van Toezicht Adviesraden Subsidiënten en sponsors Colofon...66 Rotterdam Festivals Jaarverslag

4 ZomerZondagen Ortel Zomercarnaval Voorwoord In 2009 formuleerden we een nieuw, aangescherpt evenementenbeleid. Onder de noemer dieper in de stad, verder in de wereld is, samen met de vele partners in de stad, een nieuwe koers uitgezet die de komende jaren zal leiden tot een hoger rendement voor de stad, een aanscherping van onze coördinatierol en een sterker internationaal profiel van Rotterdam als evenementenstad. Daarnaast werd Rotterdam Festivals uitgeroepen tot voorzitter van the International Festivals and Events Association, een teken van internationale waardering voor Rotterdam als festivalstad. In 2010 zullen we ons actief voor het voorzitterschap gaan inzetten. Op het gebied van publieksonderzoek en collectieve festival-, kunst- en cultuurmarketing hebben we afgelopen jaar belangrijke stappen gezet bij de toepassing van nieuwe media. Rotterdam Festivals en Rotterdams Uitburo zijn actief op diverse sociale media en delen de ervaringen daarbij met de sector. Ondanks deze positieve ontwikkelingen was 2009 een jaar met verschillende gezichten. Zo tekende zich voor de komende jaren een verslechtering van onze financiële mogelijkheden af door dalende sponsor- en subsidieinkomsten. Dat dwong ons tot het maken van een aantal pijnlijke strategische keuzes, waarvan het stopzetten van de kaartverkoopactiviteiten van het Rotterdams Uitburo per 31 december de meest opvallende was. Ernstige incidenten tijdens het dance festival Veronica Sunset Grooves op het strand van Hoek van Holland, zorgden ervoor dat de laatste maanden van 2009 sterk in het teken stonden van veiligheidsvraagstukken. In dit jaarverslag staan de resultaten van onze vier activiteiten - Festivals & Evenementen, Collectieve Cultuurmarketing, Onderzoek & Expertise en Services - in 2009 beschreven. Wij wensen u veel lees- en kijkplezier! Johan Moerman directeur Rotterdam Festivals maart Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

5 Dag van de Romantische Muziek Festival De Wereld van Witte de With PROFIEL ROTTERDAM FESTIVALS Rotterdam Festivals coördineert het evenementenbeleid in Rotterdam en stimuleert de cultuurparticipatie van Rotterdammers. Wij realiseren een karakteristiek festival aanbod en zorgen voor een breed kunst- en cultuurpubliek in Rotterdam. Onze werkzaam heden zijn ingedeeld in vier hoofdactiviteiten: - Festivals & Evenementen - Collectieve Cultuurmarketing - Onderzoek & Expertise - Services Festivals & Evenementen Als coördinator van het evenementenbeleid werken wij sinds 1993 aan een aansprekend festivalaanbod in Rotterdam. Wij brengen de initiatieven van festivalorganisatoren, de wensen van bewoners en bezoekers en de thema s van de stad bij elkaar. Door deze integrale aanpak ontstaan karakteristieke, onderscheidende en innovatieve evenementen die een groot publiek én culturele, promotionele en economische betekenis hebben voor Rotterdam. Collectieve Cultuurmarketing Rotterdam Festivals coördineert de gezamenlijke inspanningen van de Rotterdamse cultuursector om een zo groot en breed mogelijk publiek voor de kunsten in Rotterdam te krijgen. Via collectieve voorzieningen als het Rotterdams Uitburo en DIMI wordt het complete aanbod aan kunst & cultuur in Rotterdam verspreid onder bewoners van stad en regio Rotterdam. We zetten doelgroepspecifieke marketingacties in om nieuw publiek te verleiden tot cultuurparticipatie. Onderzoek & Expertise Via collectief publieksonderzoek investeert Rotterdam Festivals in de kennis over publiek en non-publiek in Rotterdam. We signaleren vraagstukken op het gebied van cultuurmarketing die sectorbreed spelen en werken die uit in onderzoekstrajecten of kennisbevorderingsactiviteiten. Op deze manier vormt Rotterdam Festivals hét kenniscentrum voor de sector, waar informatie verzameld en verspreid wordt over publiek en cultuurmarketing. Services Als uitgever en exploitant van diverse collectieve media en voorzieningen biedt Rotterdam Festivals de Rotterdamse cultuursector aantrekkelijke distributiekanalen tegen cultureel tarief. Zo bieden we culturele instellingen posterverspreiding via frames en zuilen in de buitenruimte en zijn er advertentiemogelijkheden in de maandbladen, websites en nieuwsbrieven van het Rotterdams Uitburo en DIMI. Ook stellen wij onze ervaring en kennis op het gebied van collectieve marketing en persvoorlichting beschikbaar voor de culturele sector. 08 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

6 1. FESTIVALS EN EVENEMENTEN Streetscience Als coördinator van het Rotterdams evenementen beleid brengt Rotterdam Festivals initiatieven van festivalorganisatoren, wensen van bewoners en bezoekers en thema s van de stad bij elkaar. Met deze integrale aanpak wordt een breed publiek bereikt en krijgen evenementen culturele, promotionele en economische betekenis voor Rotterdam. Rotterdam Festivals werkt aan een karakteristiek, onderscheidend en innovatief evenementenaanbod in Een voorbeeld uit 2009 is het Rotterdamse Oogst Festival. Bezoekers konden tijdens dit evenement kennismaken Veiligheid en evenementenlocaties Rotterdam. Naast de zomerfestivals, de opening van het met regionale biologische boerenproducten en kleurrijke De incidenten die plaatsvonden tijdens Veronica Sunset cultureel seizoen en Winter in Rotterdam coördineerde smaakmakers uit de wereldkeuken. Kunstenaars Grooves op het strand van Hoek van Holland hebben het Rotterdam Festivals in 2009 onder meer de Your World en vormgevers gaven een kijkje in de toekomst van afgelopen najaar hun weerslag gehad op de evenementen- Summer Events, Brazil Rotterdam en de culturele voedselvoorziening. beleving en het evenementenvergunningenbeleid van de programmering van Rotterdamse bouwplaatsen. Redsound voegde een nieuwe muziekbiënnale toe aan gemeente Rotterdam. Hoewel Rotterdam Festivals geen het festivalaanbod in Rotterdam. Drie dagen lang werd er rol had bij de totstandkoming van het festival, zijn Aanscherping evenementenbeleid op onverwachte en bekende locaties in de stad nieuwe muziek gepresenteerd. wij tijdens het COT-onderzoek van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement naar aanleiding van Rotterdam Festivals heeft in 2009 een aanscherping van Tijdens het Smoelwerk Festival in poppodium Watt werd de rellen, uitgebreid ondervraagd over onze stimulerende het evenementenbeleid voorgesteld aan het gemeente- tien jaar hiphop in Nederland gevierd. Rotterdam en coördinerende rol bij evenementen. bestuur met als motto dieper in de stad, verder in de Festivals ondersteunde dit nieuwe festival financieel In relatie hiermee hebben we ook de festival organisatoren wereld. Het samenbrengen van de wensen van het en liet een publieksonderzoek uitvoeren om kennis te Ducos Productions, JMR produkties, Tridee en publiek, initiatieven binnen en thema s van de stad staan vergaren over het publiek dat Smoelwerk Festival bezocht. Rotterdam Racing ondersteund bij hun voorstellen daarbij centraal. Rotterdam en de Rotterdammers vormen de belangrijkste inspiratiebron voor de evenementen. Soundpiece richting de gemeente over de wijze waarop alle betrokkenen gezamenlijk kunnen werken aan veilige Daarop voortbouwend kent het Rotterdamse Ook andere kansrijke activiteiten die gericht zijn op én feestelijke Rotterdamse evenementen. evenementenbeleid de komende jaren drie speerpunten: festivalbeleving en publieksverbreding kunnen een plek krijgen in de programmering. Zo zet Rotterdam - Meer focus: we kiezen voor de evenementen met de Festivals sinds dit jaar Soundpiece in. Soundpiece is meeste uitstraling. De evenementen zullen sterker de Rotterdamse thema s vertegenwoordigen: een geluidsinstallatie onder het Schouwburgplein, aangelegd in 2006 in het kader van de kunstmanifestatie Gebiedsgericht werken de haven, internationale topkunst, multicultureel, NewCanvas Poetry&Art voor het 37 ste Poetry International Soundpiece (Schouwburgplein) Bureau Concire heeft in opdracht van Rotterdam jongeren en topsport. Festival. Deze geluidsinstallatie verspreidt geluidsfragment- Festivals een methodiek ontwikkeld voor de en die verbonden zijn met het culturele leven in Rotterdam. Smoelwerk Festival programmering van pleinen en andere deelgebieden. - We zetten, ook in samenwerking met Rotterdam Soundpiece is beschikbaar voor kunstenaars, culturele Met deze methodiek onderstrepen we onze Marketing, bewust in op het internationaal instellingen en festivalorganisatoren. De installatie wordt coördinerende rol en de toenemende aandacht voor positioneren van de topfestivals. beheerd door V2_Instituut voor Onstabiele Media en gebiedsgericht werken. De methodiek is tot stand mede mogelijk gemaakt door Ontwikkelingsbedrijf gekomen in nauwe samenwerking met gemeente- - Het nieuwe festivalaanbod levert naar verwachting een Rotterdam en Gemeentewerken Rotterdam. lijke partners. Uitgangspunt is de balans tussen hoger rendement op voor de stad. We zullen meerdaags verblijf in de stad stimuleren en de verbindingen met Kennisontwikkeling de stad als inspirerend podium voor festivals en optimaal beheer van de verschillende festival- scholen, wijken en ondernemers bevorderen. Om de kennisontwikkeling bij organisatoren te onder- locaties. In 2010 zullen we de methodiek verder steunen verzorgde Paul Gudgin, voormalig directeur van uitwerken door voor de belangrijkste Rotterdamse Het aangescherpte evenementenbeleid wordt begin het befaamde Edinburgh Fringe Festival, op uitnodiging evenementenlocaties locatieprofielen op te stellen vastgesteld door de gemeente Rotterdam. van Rotterdam Festivals een masterclass Festival Ondersteuning nieuwkomers Management. Zo n vijftien Rotterdamse professionals kwamen bijeen om ervaringen en kennis uit te wisselen Rotterdam Festivals laat ieder jaar in haar programmering over diverse invalshoeken van festivals: marketing, pers, ook ruimte voor innovatieve, kleinschalige initiatieven. organisatie, programmering en financiering. De deelnemers Wij ondersteunen beginnende festivalorganisaties waren onder meer medewerkers van het International met een financiële bijdrage en geven advies op het Film Festival Rotterdam, Cameretten, Streetscience en gebied van mogelijke partnerships, locaties, marketing- Free Gaming. De organisatoren van het Ultimate Black en financieringsmogelijkheden. Rotterdam Festivals Gospel Festival en Keti Koti kregen individuele begeleiding stimuleert op deze wijze de aanwas van nieuwe bij het opstellen en uitwerken van hun festivalconcept, evenementen. Zo blijft het festivalaanbod in met daarin aandacht voor positionering, marketing Rotterdam fris. en financiering. 010 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

7 Camping Rotterdam Duizel in het Park De Rotterdamse Zomerfestivals De Rotterdamse Zomerfestivals trekken ieder jaar naar schatting bezoekers. Dit succes is te danken aan een authentiek en onderscheidend programma dat Rotterdamse thema s staan centraal binnen de nieuwe sterk met de stad Rotterdam verbonden is. Het gaat om koers. Ook worden er drie soorten festivals onderscheiden: grootstedelijke evenementen als het Metropolis Festival, iconen, middelgrote evenementen en kleinschalige het Ortel Zomercarnaval, de Fit For Free Dance Parade activiteiten. De iconen hebben in potentie internationale en de Wereldhavendagen. Deze evenementen hebben uitstraling en krijgen binnen het nieuwe beleid meer zijn in 2009 tijdens hun festivalbezoek geïnterviewd over landelijke en internationale bekendheid en worden door accent. Ze worden omringd door middelgrote evenemen- hun bezoekmotieven, waardering en beleving van het bezoekers en de pers hoog gewaardeerd. Jaarlijks ten die in een specifiek segment landelijke aandacht betreffende festival. De bezoekers beoordeelden ook of programmeert Rotterdam Festivals tussen mei en genereren. En tot slot wordt er onder de naam City Lounge zij het evenement passend vonden bij Rotterdam als en de verschillende promotie- september minimaal twaalf festivalweekenden. een samenhangend programma van kleinschalige stad (Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken 2009). De uitingen, besteedde dagblad Metro wekelijks een activiteiten gepresenteerd in de binnenstad. uitkomsten waren zeer positief. De waardering van alle redactionele pagina aan de festivals. Verder verzorgde Naast de grote publiekstrekkers biedt Rotterdam festivals varieerde van goed tot zeer goed. Met scores TV Rijnmond in samenwerking met het Rotterdams Festivals in de zomerprogrammering ook ruimte aan kleinschalige, innovatieve evenementen. In 2009 werd bijvoorbeeld Duizel in het Park georganiseerd. Een nieuw festival, waarbij mensen in het Vroesenpark verrast werden door verhalen, beeldende kunst, installaties en performances. In het weekend van de Wereldhavendagen vond een muzikale kroegentocht plaats: De Nacht van de Kaap. Oude tijden herleefden in hét zeemanskwartier en uitgaansgebied van weleer, Katendrecht. Tijdens de Pleinbioscoop Rotterdam op het Lloyd Multiplein was het terrein ingericht als één grote huiskamer. Dit gaf het film kijken in de openlucht Er is geen groter contrast tussen festivals in één stad Remco Wendt (29) uit Amsterdam was zaterdag nog bij de Dance Parade. Er is geen groter contrast tussen festivals in één stad. zegt Wendt. Hij vindt vooral de sfeer en de entourage op de Dag van de Romantische Muziek een plus. Leuk om te zien dat deze stad zoveel te bieden heeft. En dat in één weekend. boven de 8 vinden de bezoekers de festivals passen bij Rotterdam, de maand en de locatie. Zij voelen zich welkom, het festival voldoet aan hun verwachtingen en ze voelen zich thuis bij de andere bezoekers. De festivals hadden ook een hoge loyaliteitsscore. Gemiddeld gaf meer dan 87% van de bezoekers aan het betreffende festival ook aan anderen aan te bevelen. Naast de enquêtes organiseerden we in het najaar paneldiscussies met Rotterdamse festivalbezoekers in drie leeftijdsgroepen: jonger dan 30, van 30 tot 50 jaar en ouder dan 50. De vraagstelling hierbij was: wat maakt een festival tot een unieke belevenis en wat zoeken Uitburo tien weken lang het programma UIT! In elke aflevering was er aandacht voor vier festivals. De aftiteling van het programma toonde vervolgens de volledige festivalagenda. In 2008 bleek uit een onderzoek van Blauw Research onder bezoekers van zes grote zomerfestivals (o.a. Wereldhavendagen en Zomercarnaval) dat er behoefte is aan een betere informatievoorziening op de festivals. Rotterdam Festivals speelde hier in 2009 op in door tijdens de zomerfestivals mobiele informatieteams in te zetten die het publiek informeerden over het programma en de voorzieningen van het festival. Het publiek een extra ontspannen dimensie. Nieuwe criteria Als gevolg van het aangescherpte beleid zijn ook nieuwe criteria opgesteld voor de Rotterdamse zomerfestivals van Studenten van de opleiding Imagineering van de NHTV in Breda ondersteunden ons hierbij. De belevingswaarde bij de bezoekers en de relatie met de AD/RD 10 augustus 2009 Het publiek en de zomerfestivals De bezoekers van Free Gaming, Camping Rotterdam, Dag van de Romantische Muziek, Musica Republica Outdoor, Nelson Mandela Festival en Heerlijk Rotterdam mensen er? Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat het publiek sfeer, gezelligheid en entourage zeer belangrijk vindt. Deze aspecten dragen naast de programmering bij aan een positieve festivalbeleving. Het campagneteam van Rotterdam Festivals verzorgde een koepelcampagne om de zomerfestivals extra onder de aandacht te brengen. Naast de website waardeerde deze service. Bovendien introduceerden we dit jaar een nieuwsbrief voor festivalorganisatoren waarin alle acties van de koepelcampagne werden gecommuniceerd. Ook deze service werd positief ontvangen. Zie voor Overzicht De Rotterdamse Zomer festivals Bijlage Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

8 Jongerenjaar 2009: Your World Summer Events Rotterdam was in 2009 Europese jongerenhoofdstad. We voldeden aan het zeer laat ingediende verzoek van Stichting Rotterdam European Youth Capital om de Your World Summer Events te programmeren en te coördineren. Rotterdamse jongeren werden zelf actief bij de organisatie van de evenementen betrokken. In totaal vonden er tijdens zes weekenden in juli en augustus 25 verschillende events plaats. Doelstelling was om een mix te creëren van bestaande en nieuwe jongerenactiviteiten die aansloot bij de bestaande Rotterdamse Zomerfestivals. De nieuwe activiteiten hebben in totaal extra bezoekers opgeleverd. Your World Summer Events sloot op verzoek van de opdrachtgever aan op waarborging van drie kernwaarden: co-creatie, talentontwikkeling en staging. 150 jongeren werden actief betrokken bij de programmering en de festival organisatie. Zo konden zij tijdens het Your Music Festival, een nieuw muziekfestival met internationale artiesten en ruimte voor jong talent, zelf een act ten gehore brengen op het podium. Of achter de schermen ervaring opdoen als programmeur, sponsorfinder, hospitalitymanager of producent. In het Your Streets weekend konden de beste skaters, streetdansers en hiphoppers van het land met elkaar de strijd aangaan. Zie voor Overzicht Your World Summer Events Bijlage 2. Het gaat om grootschalige dynamiek Tijdens het Jongerenjaar stond Rotterdam op een positieve manier op z n kop. Het leukst was de verbinding tussen jong en oud. Je kon het ene moment met je oma naar een klassiek concert, terwijl je haar het volgende moment de hiphop wereld introk. De Your World Summer Events waren voor iedereen heel toegankelijk. Rotterdam Festivals heeft goed nagedacht over de programmering. Het is een professionele partij en die hebben we nodig, want het zijn geen feestjes die je organiseert. Het gaat om beleving en groot schalige dynamiek. Steven van Eijck, voorzitter van de Stichting Rotterdam Europese Jongerenhoofdstad World BBoy Classic In de zomer van 2009 stond Brazilië centraal. Van 30 mei tot en met 23 augustus kon het publiek in Rotterdam kennismaken met een breed overzicht van de Braziliaanse kunst en cultuur. De exposities in Museum Boijmans Van Beuningen, het Nederlands Architectuurinstituut en het Nederlands Fotomuseum trokken in totaal meer dan bezoekers. Rotterdam Festivals verzorgde de overkoepelende campagne van Brazil Rotterdam en initieerde een programma met verrassende film, mode en muziekactiviteiten. Ook bestaande festivals als Dunya, Zomercarnaval en North Sea Round Town ruimden in hun programma plek in voor Braziliaanse muziek. Een aantal grote muurschilderingen van Braziliaanse kunstenaars maakten indruk, maar waren helaas te laat klaar om de beoogde verbindende rol in de manifestatie te kunnen spelen. Zie voor Overzicht Brazil Rotterdam Bijlage 5. Veel Nederlanders denken bij Brazilië alleen aan Carnaval Ik vind het prettig om met de mensen van Rotterdam Festivals te werken. Ze hebben een groot netwerk in de evenementenbranche, komen met nuttige tips en ideeën en hebben sponsors voor me geregeld. Zelf ben ik architect. Ik heb geen achtergrond in de evenementen organisatie. Kleurbrazil is heel succesvol geweest. Veel Nederlanders denken bij Brazilië alleen aan Carnaval en muziek. Zij weten niet dat het zoveel te bieden heeft op het gebied van kunst, mode, sieraden en design. Het is goed dat Brazilië in de spotlight heeft gestaan. De mensen bekijken mijn land nu toch vanuit een ander perspectief. Leila Abe, initiatiefneemster Kleurbrazil Brazil Rotterdam 014 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

9 Programmering op bouwplaatsen Rotterdam Festivals realiseerde in 2008 culturele programmering rondom bouwplaatsen in de binnenstad. Deze innovatieve manier om bouwprojecten met de stad te verbinden bleek succesvol en kreeg in 2009 een vervolg. het poten van plantjes op de bouwterreinen en op andere plekken in het centrum van de stad. Markering Rotterdam Centraal Kunstproducent Mothership plaatste eind november in de bouwput voor het Centraal Station een gigantische Bureau Binnenstad van de gemeente Rotterdam digitale houten klok. Het project Standard Time vroeg Rotterdam Festivals om een culturele Rotterdam van de Berlijnse kunstenaar Mark Formanek programmering te ontwikkelen rond de vijf grote werd 24 uur lang bijgehouden door 36 bouwvakkers. bouwplaatsen in het centrum. Centraal hierbij stond Zij zetten iedere minuut de planken in de juiste tijdstand. de wens om bewoners en bezoekers van de stad het De klok van 4 meter hoog en 12 meter breed stond op verleden, heden én de toekomst van deze plekken te de locatie waar over enkele jaren de nieuwe stationshal laten beleven. De steeds veranderende stad biedt zal verrijzen. De klok scoorde meer dan kijkers blijvend inspiratie voor programmering in de openbare op YouTube en er wordt gewerkt aan de vertoning van ruimte. Dat blijkt ook uit de gerealiseerde projecten in de klok in Rotterdamse openbare gebouwen en het Standard Time Rotterdam 2009 en de belangstelling van publiek, professionals en pers voor de bouwplaatsenprogrammering. Parfum de Boem Boem Het programma omvatte diverse onderdelen, maar de rode draad vormden de bouwplaatsenroutes onder de naam Parfum de Boem Boem. Dit initiatief is een samenwerking tussen Harry Hamelink (Motel Mozaique/ Oerol Festival) en Rotterdam ByCycle. Bezoekers kregen tijdens zinnenprikkelende fietsroutes informatie over de bouwprojecten, omlijst met theatrale of muzikale verhalen uit het heden, verleden of de toekomst van de stad. Dit seizoen waren deelnemers onder meer getuige van de oplevering van het gebouw Red Apple en TNT Post. Spinvis verzorgde een optreden aan de rand van de nieuwe parkeergarage op het Museumpark. Ook werd er tijdens de fietstochten guerrilla gardening georganiseerd: Centraal Station. In 2009 maakte ook lichtsculptuur STARS van studio VollaersZwart weer deel uit van de bouwplaatsenprogrammering. Duizenden lichtjes sierden vanaf begin december 2009 de gevel van het kantoor van Nationale Nederlanden en markeerden zo het grootste bouwproject van de stad, Rotterdam Centraal. Historische manifestatie In het Binnenrottegebied werd eind 2009 de historische manifestatie Anno Rotterdam, geschiedenis van de toekomst, georganiseerd. Een 250 meter lang lint en gigantische lichtgevende pionnen markeerden deze bijzondere buitenexpositie. Het publiek werd op de locatie via verhalen, gedichten en archeologische opgravingen geïnformeerd over de geschiedenis en toekomst van het Binnenrottegebied. Traast + Gruson ontwierpen de expo in samenwerking met het Gemeentearchief, BOOR (Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam), Historisch Museum Rotterdam, DS+V/Monumenten en het Erasmushuis. De manifestatie werd feestelijk geopend door het Anno Rotterdam Orkest, kinderkoor Prettig Weekend en verteller Keimpe de Jong. Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr droeg zijn gedicht Mi have een droom voor en de officiële openingshandeling werd verricht door Hamit Karakus, wethouder Wonen en Ruimtelijke Ordening. Het project had dit jaar helaas erg te lijden onder het winterweer, maar krijgt in 2010 een vervolg. Ook de campagne en persbewerking van de bouwplaatsenprogrammering werd gecoördineerd door Rotterdam Festivals. Dit met goed resultaat. Zo kwamen er twee keer zoveel bezoekers naar Parfum de Boem Boem als in 2008 en was er voor het gehele programma veel Anno Rotterdam Parfum de Boem Boem media-aandacht. Zie Overzicht Bouwplaatsenprogrammering Bijlage 6. Stenen komen tot leven Wij vinden het belangrijk dat Rotterdam ook nu met de vele bouwprojecten een aantrekkelijke binnenstad heeft. Daarom hebben we Rotterdam Festivals gevraagd een verrassend concept te bedenken. Parfum de Boem Boem verleidt bewoners en bezoekers om de veranderingen van de stad mee te beleven. Een serie zinnenprikkelende fietsroutes leidt langs de belangrijkste Rotterdamse bouwplaatsen. Deelnemers treden tijdens hun tocht in gesprek met architecten en verhalenvertellers. Zo komen de stenen tot leven. Parfum de Boem Boem trekt veel aandacht van pers en geïnteresseerden. Rotterdam Festivals houdt voor ons de media-aandacht bij. En die blijkt in 2009 inmiddels verdubbeld. Marieke Hoekstra, projectleider bij Bureau Binnenstad 016 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

10 Opening cultureel seizoen In september wordt het culturele seizoen in Rotterdam feestelijk geopend met bijzondere tentoonstellingen, premières en evenementen. Het programma komt tot stand door samenwerking tussen Rotterdamse kunstinstellingen en organisatoren en maakt de breedte en de kwaliteit van het Rotterdamse cultuuraanbod in de stad zichtbaar voor publiek. Met de opening van het cultureel seizoen lokken we graag nieuwe initiatieven uit. Met laagdrempelige collectieve manifestaties in de buitenruimte streven we naar interactie en verrassing voor een breed publiek. De vijf (pop)podia Watt, WMDC, Rotown, Worm en Baroeg zijn verbonden in het samenwerkingscollectief Pop Up. Dit collectief werd door Rotterdam Festivals uitgenodigd om in 2009 met een gezamenlijke activiteit deel te nemen aan de opening van het culturele seizoen. Dat werd de Pop Up Tour met Postman, waarbij deze artiest in één dag 6 shows gaf in 6 zalen en er waren backstage tours in alle poppodia. Het International Film Festival Rotterdam had in 2009 een echte primeur met IFFR Open Air, de eerste gratis openluchtvertoning van dit festival. De in Cannes bekroonde film Fish Tank en een afterparty in de schouwburg zorgden voor het vertrouwde IFFR gevoel. De R Uitmarkt werd spectaculair geopend door de Franse koorddanser Didier Pasquette. In het kader van Rotterdam Circusstad stak hij op 30 meter hoogte op een 70 meter lang koord vanaf het dak van de Rotterdamse Schouwburg het Schouwburgplein over. Meer dan 60 Rotterdamse culturele instellingen manifesteerden zich op de informatiemarkt op het Schouwburgplein. Op de verschillende podia was de hele dag cabaret, theater, muziek en dans te zien: van Jan Rot tot Kyteman s Hip Hop Orkest en van Scapino tot Internationaal Dans Theater. TV Rijnmond verzorgde een live uitzending en compilaties die mede mogelijk werden gemaakt door UPC, hoofdsponsor van de R Uitmarkt. Rotterdam Festivals heeft in 2009 Geert ter Steeg (Aender) gevraagd om via een interviewronde langs vijftien culturele instellingen een rapportage te maken over het rendement van de R Uitmarkt. Op basis van dit rapport is besloten dat de R Uitmarkt toe is aan een nieuw concept. We streven hierbij naar verbetering van de betekenis en vergroting van de collectieve promotiewaarde van de Rotterdamse seizoensopening. In 2010 krijgt het concept verder vorm. Eigentijds kunstenfestival Festival De Wereld van Witte de With heeft, in samenwerking met de musea in het Museumpark, de potentie zich te ontwikkelen tot een belangrijk eigentijds kunstenfestival waarbinnen cultuur en samenleving elkaar ontmoeten. Dit festival zet Rotterdam op de kaart als interessante stad met een vooruitstrevend kunstklimaat. Voor de culturele instellingen (aan de Witte de Withstraat en Museumpark) is dit weekend een goed moment om naar buiten te treden en te experimenteren en daarbij nieuw publiek te ontmoeten. Hierdoor is het een levendig podium voor lokale en internationale actuele kunst. Om deze prima uitgangspunten te verzilveren en daarbij de artistieke urgentie van het evenement te vergroten, heeft Rotterdam Festivals de organisatie van het festival na afloop van de editie 2009 in staat gesteld om samen met experts een gedegen toekomstplan met langetermijnvisie te realiseren. Dit vanuit de ambitie om hét jonge kunstenfestival van Nederland en Europa te worden. In de editie van 2009 deden meer dan 40 culturele instellingen mee aan het festival en tientallen kunstenaars toonden hun werk op straat. Het programma had het gemeenschappelijke thema Er zijn grenzen!. In Bijlage 3 (Overzicht Opening Cultureel Seizoen) staat een overzicht van alle programma-onderdelen van Festival De Wereld van Witte de With IFFR Open Air R Uitmarkt Rotterdam Festivals Jaarverslag

11 Internationale topkwaliteit Tijdens de opening van het cultureel seizoen presenteerde Rotterdam kunst van internationale topkwaliteit. Het befaamde Rotterdams Philharmonisch Orkest opende het seizoen met het Gergiev Festival. De Rotterdamse Schouwburg bood ruimte aan vooruitstrevende internationale theatermakers. En Festival Jazz International wist jazzliefhebbers te vervoeren met een rijk gevuld programma. Deze evenementen stimuleren internationale samenwerking en brengen internationale podiumkunsten naar Rotterdam. Daarmee sluiten ze aan bij de, ook door Rotterdam Festivals ondersteunde, internationale ambities van de stad Rotterdam. De veertiende editie van Gergiev Festival kreeg als motto Eeuwige jeugd. Valery Gergiev opende het negendaagse programma met een gratis concert (in samenwerking met het OVG Veerhavenconcert). Op dertien locaties in en rondom het nieuwe Luxor Theater konden bezoekers genieten van symfonische muziek, kamermuziek, opera, nachtconcerten, documentaires en films. Ook was er een uitgebreid jongerenprogramma. Een interessante selectie uit het internationale aanbod van theater, dans en performance was te zien tijdens de Internationale Keuze van de Rotterdamse Schouwburg. In de programmering wordt gekozen voor voorstellingen die een relatie aangaan met de wereld om zich heen. Zo was het thema van dit jaar: A sense of belonging. De negende editie van het festival opende het nieuwe seizoen met theater uit Noord- en Zuid-Europa (van Estland en Noorwegen tot Frankrijk en Italië) en de Verenigde Staten en Afrika (Congo en Soedan). Het publiek kon dit jaar kennismaken met het werk van theatermakers die nog niet eerder te zien waren in Rotterdam en Nederland, zoals de Hongaarse Kornél Mundruczó en de Italiaanse Antonia Latella. Maar ook oude bekenden kwamen terug, zoals Young@Heart uit Northhampton (Verenigde Staten). Voorafgaand en na afloop van de voorstellingen vonden gesprekken en interviews met de makers plaats. Worlds finest jazz werd dit jaar met verve geprogrammeerd door gitarist Anton Goudsmit. Tijdens de negende editie van Festival Jazz International Rotterdam in Dizzy, Concert- en congresgebouw de Doelen, De Unie en WMDC. Onder het motto punky rockyelectroachtigjazzy dingen spande de organisatie zich in om het bandgevoel, en daarmee het plezier in de muziek, over te dragen op het publiek. Dit resulteerde in een zeer divers en feestelijk programma. Daarnaast werd het festivalgevoel versterkt door een uitgebreider tweedaags programma in De Doelen en de aantrekkelijke aankleding van het evenement. Het campagneteam van Rotterdam Festivals ondersteunde de verschillende evenementen van de opening van het cultureel seizoen met een overkoepelende marketingcampagne. De culturele instellingen gaven aan graag nieuw publiek te willen bereiken in de regio. Daarom werd een grootschalige direct mailactie opgesteld die naar potentiële bezoekers werd verzonden. De festivalpagina die in de zomermaanden elke week in dagblad Metro verscheen, werd wegens succes tijdens de opening van het cultureel seizoen voortgezet. In opdracht van Rotterdam Festivals maakte Moois TV, het cultuur programma van TV Rijnmond, vijf uitzendingen rondom de opening van het cultureel seizoen. In de ticketshop van het Rotterdams Uitburo konden mensen wekelijks previews van de verschillende festivals krijgen. Landelijke media werden bereikt met een advertentiecampagne. Zie voor Overzicht Opening Cultureel Seizoen Bijlage 3. Gergiev Festival R Uitmarkt Sprookjesparade Winter in Rotterdam Doel van Winter in Rotterdam is om Rotterdam ook in de wintermaanden te profileren als festivalstad. Hierbij wordt intensief samengewerkt met de ondernemers in de binnenstad. Het programma van 2009 begon met de intocht van Sinterklaas aan het Leuvehoofd en eindigde met de closing party van Your World tijdens de Nationale Nieuwjaarsnacht op de Boompjeskade bij de Erasmusbrug. Tijdens de Sprookjes parade, die door het centrum van Rotterdam trok met een mix van theater, zang, dans en vuur, konden bezoekers van het wintergevoel genieten. In de winkel gebieden was tijdens de koopavonden winters straat theater te zien, een succesvolle samenwerking tussen Rotterdam Festivals en de Ondernemersfederatie City Rotterdam. Het nieuwe evenement Rotterdam zingt de top 2000 op het Grotekerkplein moest door hevige sneeuwval helaas op het laatste moment worden afgelast. Het winterweer zorgde er ook voor dat de Q Santa Run - de jaarlijkse kerstmannenloop - dit jaar niet rennend, maar stapvoets moest plaatsvinden. In samenwerking met Rotterdam Marketing en de binnenstadondernemers verzorgde Rotterdam Festivals wekelijks een redactionele pagina over de evenementen in dagblad Metro. Zie voor Overzicht Winter in Rotterdam Bijlage Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

12 Door de koppeling met de actuele agenda van het informatie) voor ons op schermen in Metrostation Beurs. Rotterdams Uitburo is direct te zien wat er die avond Ook deze manier van informatievoorziening is uiteindelijk speelt in de Rotterdamse theaters en concertzalen. niet gecontinueerd. De gewenste uitbreiding van De Cultuurprikker bleek in korte tijd een succes en heeft beeldschermen op andere locaties in de stad bleef uit, inmiddels bezoekers per maand. Eind 2009 sloten waardoor het bereik niet in verhouding stond tot de het Amsterdams en Utrechts Uitburo zich aan bij deze kosten van het gebruik van dit medium. online service. Het Rotterdams Uitburo was in 2009 een van de eerste Uitburo s die culturele informatie ging verspreiden via Twitter. In korte tijd werd het Rotterdams Uitburo, op de poppodia na, de grootste culturele twitteraar van Rotterdam. Eind 2009 had het Rotterdams Uitburo We zetten de Cultuurprikker ook bij andere Uitburo s in ruim volgers, die zich dagelijks laten informeren Het Rotterdams Uitburo is één van de meest innovatieve Geen Daden Maar Woorden Festival over het culturele aanbod. partners binnen het Nederlands Uitburo. Zij hebben de 2. COLLECTIEVE CULTUURMARKETING Rotterdam Festivals werkt via collectieve marketing aan een zo groot en divers mogelijk publiek voor het cultuuraanbod in Rotterdam. We informeren bewoners en bezoekers van stad en regio over cultuur en Televisie en narrowcasting UPC Nederland is sinds 2005 partner van het Rotterdams Uitburo en hoofdsponsor van de R Uitmarkt. Mede dankzij UPC kon het Rotterdams Uitburo in samenwerking met RTV Rijnmond in 2009 experimenteren met een wekelijks televisieprogramma over uitgaan in Rotterdam. Iedere donderdag werd het 3 minuten durende programma UIT! Cultuurprikker.nl uitgevonden. Een online instrument waarmee je eenvoudig een datum én een avond uit prikt met vrienden, familie of collega s. Zo hoeven mensen niet meer eindeloos heen en weer te bellen of te mailen om een afspraak in te plannen. Echt een slimmigheidje. We zetten de Cultuurprikker.nl nu ook bij andere Uitburo s in. stimuleren hen tot cultuurbezoek. Dit doen we via informatievoorzieningen en marketingacties vanuit het Rotterdams Uitburo. Jongeren vanaf 15 jaar benaderen we via jongerenmerk DIMI. Rotterdams Uitburo In aanvulling op de individuele marketinginspanningen sponsor UPC dwongen ons tot een scherpe herbezinning op ons activiteitenpakket. We hebben er daarbij voor vertoond. Elke uitzending belichtte zes culturele activiteiten voor de komende week. Na een uitgebreide evaluatie (onder meer door panelgesprekken met RTV Rijnmond-kijkers) is besloten om na de zomer niet meer met het programma door te gaan. De kijker waardeerde Joris van Hees, marketing manager Nederlands Uitburo R Uitmarkt van de Rotterdamse instellingen richt Rotterdam gekozen de collectieve marketingactiviteiten van het het programma, maar er werd geen duidelijke relatie Festivals zich op collectieve marketing. We zijn Uitburo en de daarmee verbonden publieksonderzoeks- gelegd met het Rotterdams Uitburo en UPC. participant en medebestuurder van het landelijke functie centraal te stellen. Daarbij zal een zwaarder En belangrijker: de uitzending zette niet direct aan uitgaansmerk Uitburo, waarbij zich inmiddels zestien accent gelegd worden op het informeren en verleiden tot cultuurbezoek. steden en regio s aangesloten hebben. van de potentiële cultuurconsument via nieuwe media. Verder verzorgde City Media Rotterdam in 2009 Sinds 2006 verzorgde het Rotterdams Uitburo centrale Gevolg van de bezuinigingen was de beslissing om per narrowcasting (op publiek en locatie afgestemde kaartverkoop voor cultuur in Rotterdam. Dit gebeurde 1 januari 2010 met alle kaartverkoopactiviteiten van via de website en vanuit een ticketshop in de hal van de het Rotterdams Uitburo te stoppen. De kaartverkoop zal Centrale Bibliotheek. Naast verkoop voor het reguliere voortaan decentraal worden verzorgd door de theaters aanbod van de Rotterdamse podia, verzorgde het en festivalorganisatoren zelf. Rotterdams Uitburo ook kaartverkoop voor eenmalige activiteiten, zoals de Museumnacht en Operadagen Rotterdam. Op donderdag, vrijdag en zaterdag werden vanuit de ticketshop last minute tickets verkocht met 50% korting op voorstellingen voor diezelfde avond. Vanwege toenemend aanbod werd dit in de loop van 2009 zelfs uitgebreid naar 7 dagen per week. Optimalisatie website, introductie nieuwe media In 2009 is samen met alle andere Uitburo s in Nederland een begin gemaakt met de optimalisatie van de website en de voor Rotterdam belangrijke regiosite De website is sneller geworden en draait op open source software. Klanttevredenheidsonderzoek in de ticketshop (&Beyond 2009) wees uit dat de service en des kundigheid van de baliemedewerkers zeer goed gewaardeerd werden. Bezoekers kwamen iets vaker voor informatie dan voor kaartverkoop. Dat nam niet weg dat het aantal Verder is gewerkt aan de databasetechnologie achter de agendafunctie. Het bezoek aan de website vertoonde in 2009 een stijgende lijn waardoor de doelstelling van bezoekers per maand is behaald. verkochte kaarten met , net als voorgaande jaren, achterbleef bij de verwachtingen. Aangekondigde bezuinigingen op de gemeentelijke subsidie en het aangekondigde vertrek van hoofd- In oktober 2009 lanceerde het Rotterdams Uitburo een nieuwe online tool: de Cultuurprikker. Via de website is het eenvoudig om met vrienden af te spreken voor een avondje theater of een concert. 022 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

13 Fit For Free Dance Parade Jonge Rotterdammers vormen zelf de redactie van het culturele jongerenmagazine DIMI DIMI: cultuuragenda voor jong Rotterdam DIMI is het collectieve culturele jongerenmagazine van Rotterdam, een gratis magazine voor en door jongeren. De redactie bestaat uitsluitend uit Rotterdamse jongeren, die weten wat er leeft onder jongeren op het gebied van kunst en cultuur en waar jongeren uitgaan. De DIMI-website heeft een platformfunctie. Door web 2.0-toepassingen kunnen jongeren hun eigen kunstwerken uploaden, reageren op artikelen en foto s en agenda-items beoordelen. De agenda is ook te plaatsen op andere sites als Hyves en Facebook. Uit lezersonderzoek in 2009 bleek dat DIMI magazine wordt gewaardeerd met het rapportcijfer 7,5. Een ruime meerderheid van de lezers gebruikt het blad voor de oriëntatie op kunst, cultuur en uitgaan. Ook bij het daadwerkelijk ondernemen van een culturele activiteit heeft DIMI voor veel lezers een rol gespeeld. DIMI magazine inspireert, stimuleert en activeert jongeren, zo blijkt uit het onderzoek. De website van DIMI krijgt het rapportcijfer 7,6 en draagt ongeveer in dezelfde mate bij aan de culturele oriëntatie en participatie van jongeren als het magazine (Cubiss, 2009). Collectieve informatiekanalen Rotterdams Uitburo en DIMI in 2009 Middel Toelichting Bereik Website met agenda, tips en acties Gemiddeld bezoekers per maand Uitmail Rotterdam Wekelijkse digitale nieuwsbrief abonnees Studenten Uitmail Museum Uitmail (nieuw in 2009) Uitagenda Rotterdam Uitladder Rotterdam Wekelijkse digitale nieuwsbrief voor studenten Maandelijkse digitale nieuwsbrief over het museumaanbod in Rotterdam Website voor het maken van een avondje uit met vrienden Gratis magazine met agenda en achtergrondinformatie Wekelijkse cultuuragenda van Rotterdam in diverse landelijke en lokale dag- en weekbladen abonnees abonnees (totaal aantal Uitmail abonnees: , doelstelling totaal: ) Gemiddeld bezoekers per maand Oplage: /800 distributiepunten in stad en regio waaronder Albert Heijn filialen abonnees krijgen het blad tegen betaling thuisgestuurd (doelstelling 2.500) Oplagen Volkskrant, NRC, AD/RD, Havenloods, Metro, Maasstad Weekbladen De door de financiële situatie afgedwongen concentratie op de kerntaken van het Uitburo maakt het niet langer mogelijk om DIMI in zijn huidige vorm te blijven realiseren. Twitter (nieuw in 2009) Op dagelijkse basis versturen van korte berichten over kunst, cultuur en uitgaan in Rotterdam followers Rotterdams Uitburo In 2010 zal een goedkoper alternatief worden ontwikkeld, zodat de sector de aansluiting bij deze voor Rotterdam omvangrijke doelgroep niet kwijt raakt. Facebook/Hyves Actieve aanwezigheid op sociale netwerken Facebook: Rotterdams Uitburo 472 vrienden DIMI 179 vrienden Hyves: DIMI 356 vrienden Website met agenda, tips en acties voor jong Rotterdam (15 tot 25 jaar) Gemiddeld bezoekers per maand (doelstelling 6.000) DIMI magazine Gratis jongerenmagazine met uitgaansagenda en achtergrondinformatie Oplage: R Uitmarkt Opening cultureel seizoen met informatiemarkt, kaartverkoopactie en gratis optredens bezoekers Luxor bereikt dankzij het Uitburo een breder publiek We merken dat het Uitburo werkt. Het is een onafhankelijk en laagdrempelig kanaal. Doordat het Uitburo een breed publiek van informatie over kunst, cultuur en uitgaan voorziet, bereiken wij ook een bredere doelgroep. We maken gebruik van de Uitmail en de Uitagenda. Rotterdam Festivals is voor ons een prettige back-up. Ze denken vanuit het collectief belang, vanuit de sector. Ik vind hen een spin in het web en een betrouwbare partner. Graag zie ik Rotterdam Festivals nog meer het voortouw nemen als het gaat om kennis over collectieve marketing en buitenlandse trends. Jackie van der Vlis, hoofd marketing en communicatie Luxor Theater 024 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

14 3. ONDERZOEK EN EXPERTISE Rotterdam festivals coördineert collectief publieksonderzoek in de Rotterdamse cultuursector. De kennis die hieruit voortkomt wordt met de sector gedeeld via bijeenkomsten of publicaties. Basis voor het onderzoek naar cultuurparticipatie en publieksontwikkeling vormt het door Rotterdam Festivals geïnitieerde Rotterdamse doelgroepenmodel. De focus ligt daarbij op bewoners van stad en regio Rotterdam. Cultuurparticipatie is één van de speerpunten in het meten van online media-exposure en het benutten cultuursector onderzoek verricht en wat zij met de Cultuurplan van de gemeente Rotterdam. van festivals als instappunt voor cultuurparticipatie. onderzoeksresultaten doet (Karin Bannink 2009). De komende jaren moeten meer Rotterdammers In 2010 zal deze inventarisatie omgezet worden in een Tijdens een kennisbijeenkomst in december hebben deelnemen aan culturele activiteiten in de stad. activiteiten plan voor kennisbevordering. we onze bevindingen met de sector gedeeld. Eén van Individuele instellingen lopen vaak met vragen rond die de conclusies is dat onderzoek vaak blijft steken in niet uniek zijn voor hen, maar spelen in de hele sector: wat is het (potentiële) cultuurpubliek en hoe kunnen we ze bereiken en verleiden tot participatie? Door voor de culturele sector als geheel te investeren in kennis over deze onderwerpen, ondersteunt Rotterdam Festivals Onderzoek culturele sector Rotterdam Festivals verricht in opdracht van de gemeente en de sector algemeen onderzoek, maar ondersteunt ook afzonderlijke instellingen en festival- implementatie omdat er te weinig draagvlak is bij het management. Wil onderzoek effectief zijn, dan dient het management de onderzoeksvraag te ondersteunen. Rotterdam Festivals zal zich daarom gaan inspannen om publieksonderzoek op de agenda van directies van R Uitmarkt culturele instellingen hierbij. organisaties met onderzoek op maat. Het gaat dan om culturele instellingen te krijgen. Overigens kwam uit advies over onderzoeksdoelstellingen en onderzoeks- het onderzoek in de Rotterdamse cultuursector ook Rotterdam Festivals heeft in 2009 samen met twaalf methoden en het uitvoeren van (online) enquêtes, naar voren dat zo n 60 % van de culturele instellingen culturele instellingen geïnventariseerd welke kennis- panelgesprekken, mystery visiting en data-analyses. in Rotterdam in de cultuurplanperiode behoefte er sectorbreed speelt. Uit de gesprekken In 2009 onderzochten we samen met de dienst Kunst één of meer onderzoeken heeft verricht. Dat getuigt kwamen diverse onderwerpen naar voren, zoals het en Cultuur de mate en wijze waarop de Rotterdamse van een behoefte aan kennis over publiek. Parc Mozaique dit jaar zet Rotterdam Festivals voor onderzoek mystery visitors in Onderzoeken in opdracht van Rotterdam Festivals in 2009 Mosaic-analyse en doelgroepsegmentatie Cameretten Klantanalyse Rotterdams Uitburo en SKVR MOSAIC-analyse en doelgroepsegmentatie International Film Festival Rotterdam 2009 Evaluatieonderzoek Cluster Jongerenmarketing Evaluatieonderzoek UIT! Drie panelgesprekken over het tv-programma van het Rotterdams Uitburo Mosaic-analyse en doelgroepsegmentatie Poppodia Rotterdam Abonneeonderzoek Uitmail en Museum Uitmail Continue bezoekersonderzoek Rotterdamse musea Inventarisatie publieksonderzoek Rotterdamse cultuursector Mosaic-analyse in zeven deelgemeenten Publieksonderzoek op zes Rotterdamse Zomerfestivals Panelgesprekken met festivalbezoekers over beleving Het cultureel imago van de stad Rotterdam Onderzoeksrapportage DIMI, magazine en website Klanttevredenheidsonderzoek ticketshop Rotterdams Uitburo Onderzoeksbureau Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken Elsbeth Meijjer Cultuur onderzoeken Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken Blick Marktonderzoek Anna Elffers Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken Anna Elffers Hendrik Beerda Karin Bannink Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken Anna Elffers Hendrik Beerda Cubiss &Beyond 026 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

15 De Parade Rotterdams doelgroepenmodel In 2009 heeft Rotterdam Festivals de praktische waaier Kijk op cultuurpubliek: Rotterdamse doelgroepen in beeld uitgebracht. In deze publicatie staat informatie over de culturele oriëntatie, het gedrag en de levensfase van acht Rotterdamse cultuurdoelgroepen. De waaier geeft antwoord op vragen als: welke doelgroepen zijn er, waar halen zij hun informatie vandaan, welke evenementen en festivals bezoeken zij en hoe ervaren zij kunst en cultuur? Het doelgroepenmodel is gebaseerd op MOSAIC postcodeanalyses in combinatie met data over cultuurparticipatie van Rotterdammers. MOSAIC verdeelt Nederlandse consumenten op basis van hun gezamenlijke socio-demografische en socio-economische kenmerken, hun gedragsgegevens en hun buurtkenmerken in tien MOSAIC-groepen. Rotterdam Festivals houdt met MOSAIC sectorbreed gegevens bij. In 2009 is MOSAIC onder meer toegepast bij een vrijetijdsonderzoek in zeven deelgemeenten. De resultaten lieten goed zien dat iedere deelgemeente een eigen bevolkingsprofiel heeft en daardoor ook vraagt om een andere culturele infrastructuur. Daarnaast is MOSAIC door verschillende Rotterdamse instellingen, waaronder de organisatie van het International Film Festival Rotterdam en het Smoelwerk Festival, gebruikt voor een profielanalyse van publiek. Voor de uitvoering van MOSAIC-analyses werkte Rotterdam Festivals sinds 2005 intensief samen met het onderzoeksbureau Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken. Eigenaar Elsbeth Meijjer, tevens oud-medewerker van Rotterdam Festivals, is in november 2009 tot onze grote verslagenheid overleden. Voor de professionalisering van onderzoek in de culturele sector heeft zij een grote rol gespeeld, zowel in Rotterdam als op landelijk niveau. Introductie nieuwe onderzoeks methoden In 2009 heeft Rotterdam Festivals binnen een pilotproject geëxperimenteerd met mystery visitors. Dit zijn onaangekondigde bezoekers die in opdracht van Rotterdam Festivals hun cultuurbezoek beoordelen aan de hand van een checklist. Bij negen culturele instellingen - waaronder het Onafhankelijk Toneel, het De acht Rotterdamse doelgroepen Cultuur als vanzelfsprekend 15% Startende Stedelingen (25-35 jaar) 9% Welgestelden (35-60 jaar) 20% Seniore Cultuurliefhebbers (60+) Cultuur als optie 3% Studentikozen (18-25 jaar) 4% Sportieve Gezinnen (25-35 jaar) 10% Eenvoudige Pensioengenieters (60+) Cultuur bij toeval 23% Doorzetters (25-35 jaar) 8% Modale Medioren (35-60 jaar) 8% Overige Maritiem Museum en het Cameretten Festival - kwamen elk tussen de vier en acht mystery visitors langs. Zij evalueerden het proces van informatieverstrekking en kaartverkoop tot en met de voorstelling. Tijdens de pilot is gewerkt met mystery visitors uit de doelgroepen Startende Stedelingen en Eenvoudige Pensioengenieters. De pilot wordt afgerond in januari 2010 en de evaluatie zal bepalen of deze onderzoeksmethode breed zal worden ingezet in de Rotterdamse cultuursector. Dankzij het initiatief en een eenmalige investering van Rotterdam Festivals zijn zes Rotterdamse musea in 2009 gestart met een continue bezoekersonderzoek Voor dit onderzoek wordt op dagelijkse basis informatie verzameld over de beleving en waardering van de museumbezoeker. Omdat de musea op dezelfde wijze informatie vergaren is het mogelijk om de resultaten onderling te vergelijken en een sectoranalyse te maken. De musea kunnen online direct de eigen resultaten inzien en via een rapportagetool onderling bezoekersaantallen en de waardering van bezoekers vergelijken. Naar verwachting zullen in 2010 meer musea meedoen aan dit bezoekersonderzoek. Duizel in het park 028 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

16 Cluster Jongerenmarketing In opdracht van de dienst Kunst en Cultuur van de gemeente Rotterdam experimenteert Rotterdam Festivals met jongerenmarketing. Hierbij is een kerngroep van zes marketeers uit de Rotterdamse cultuursector betrokken die het voortouw neemt. Deze kerngroep inspireert de sector en daagt deze uit tot het ondernemen van vernieuwende activiteiten om jongeren te betrekken bij kunst en cultuur. In 2009 stond programmering in de marketingmix centraal. Dankzij een extra financiële impuls vanwege het Rotterdamse jongerenjaar, kon het Cluster nog meer organiseren en betekenen voor de sector. Na een inspirerende bijeenkomst voor culturele jongerenmarketeers in mei, kreeg Theatergroep Siberia de kans om met een budget van een marketingexperiment te ontwikkelen rondom hun voorstelling Hemel/Hel. Met behulp van social media en prikkelende guerrilla-acties in de stad kregen het thema van de voorstelling (iedereen gaat een keer dood) en de voorstelling zelf de nodige aandacht. De marketing werd als het ware onderdeel van de programmering en bepaalde die ook voor een deel. Dit project wordt in 2010 geëvalueerd, omdat de voorstellingen van Hemel/Hel voor februari 2010 op de agenda staan. Theatergroep Siberia experimenteert met guerrillamarketing Internationale oriëntatie Rotterdam Festivals verzamelt kennis over publiek en cultuurmarketing niet alleen op lokaal niveau, maar ook door een nationale en internationale oriëntatie. Via deelname aan het landelijk netwerk van Uitburo s krijgen we toegang tot de ervaring en kennis van marketeers die op hun beurt ook weer van ons kunnen leren. We zijn als actief lid en toekomstige voorzitter (2010) van de International Festivals and Events Association nauw betrokken bij internationale trends en ontwikkelingen. Waar mogelijk zal de Rotterdamse cultuursector van deze kennisuitwisseling binnen IFEA profiteren. Fit For Free Dance Parade Hoe meer musea meedoen, hoe waardevoller de gegevens Het Onderwijsmuseum is een nationaal museum. We hebben een groeiend bezoekersaantal. Sinds 2009 doen we mee aan het doorlopende bezoekersonderzoek van Rotterdam Festivals. Dit pilotonderzoek is speciaal bedoeld voor Rotterdamse musea. Bezoekers krijgen na afloop een brief met een code mee naar huis. Hiermee kunnen ze achteraf online een enquête invullen. Een nadeel is dat veel mensen dat als zij eenmaal thuis zijn niet meer doen. Een groot voordeel is dat we van mensen die de enquête wel invullen informatie over tijdelijke tentoonstellingen kunnen krijgen. Straks is het mogelijk om eigen gegevens met die van andere musea te vergelijken. Hoe meer musea er meedoen, hoe waardevoller de gegevens. Renée Mast, medewerker communicatie en marketing Nationaal Onderwijsmuseum 030 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

17 4. SERVICES Rotterdam Festivals heeft een aantal collectieve marketingservices die de sector tegen cultureel tarief kan gebruiken. Het gaat onder meer om posterverspreiding in de stad of het gezamenlijk adverteren via de Uitladder in lokale en landelijke media. Daarnaast geven we culturele instellingen strategisch advies op het gebied van marketing en communicatie en voeren we marketingopdrachten uit voor samenwerkingsverbanden in de sector. Campagneteam In aanvulling op de individuele marketinginspanningen van de festivals, verzorgt het campagneteam van Rotterdam Festivals de collectieve marketing van de diverse festivalprogramma s. Daarnaast verricht het team, tegen cultureel tarief en op basis van detachering, marketing- en communicatieopdrachten voor externe partijen. In 2009 waren dit onder meer de dienst Kunst en Cultuur, Operadagen Rotterdam, Rotterdam viert Koninginnedag, Your World Summer Events en Brazil Rotterdam. Collectieve inkoop Als uitgever en exploitant van diverse collectieve media biedt Rotterdam Festivals de cultuursector betaalbare advertentieruimte in de Uitagenda, de Uitladder, Studenten Uitmail, Museum Uitmail, jongerenmagazine DIMI en op de website van het Uitburo. Verder kan Rotterdam Festivals door grootschalige inkoop van bannering, advertentieruimte en redactionele bijlagen in kranten ook in (online) landelijke en regionale media gunstige tarieven bedingen. Festival De Wereld van Witte de With Ze kennen de festivalwereld Operadagen Rotterdam is onder de vleugels van Rotterdam Festivals gestart. Nu, een paar jaar later, zijn we zelfstandig. Wel verzorgt Rotterdam Festivals nog steeds ons persbeleid. Ze zijn een professionele en betrokken partner met kennis van de festivalwereld, die ook adviseert over het bereiken van nieuwe, jongere doelgroepen. Want die zijn wel degelijk geïnteresseerd in opera. In Rotterdam heb je een breed spectrum nodig in het aanbod van hoge en lage cultuur. Jonge mensen kiezen niet alleen voor entertainment, maar bezoeken juist ook graag Boijmans, de Keuze van de Schouwburg en Operadagen Rotterdam. Het is de variatie die ze prikkelend vinden. Door jongeren een goede cultuurmix te bieden, behoud je hen voor de stad. Gérard Steenbergen, zakelijk leider Operadagen Rotterdam Culturele Affichering Rotterdam Rotterdam Festivals beheert en exploiteert ruim posterframes en 14 posterzuilen in de buitenruimte. Deze posterservice, CAR (Culturele Affichering Rotterdam), is een betaalbaar distributiekanaal voor affiches van culturele instellingen. Het aantal posterplekken bleef in 2009 stabiel. Net als in 2008 was de bezettingsgraad 91%. De frames hangen in het centrum en de deelgemeente Delfshaven, Kralingen/Crooswijk, Noord, Feijenoord, Charlois, Prins Alexander, Hilligersberg, IJsselmonde en Hoogvliet. De posterzuilen staan in het centrum. Er wordt gekeken naar uitbreiding van de wijken en in 2010 is het mogelijk om online posterplekken te reserveren via de nieuwe website In 2006 ontstond een discussie met de gemeentelijke belastingdienst over het met terugwerkende kracht heffen van reclamebelasting over CAR. Op dit moment is er nog geen uitsluitsel in deze discussie. Wij hopen in 2010 via de rechtbank een acceptabele oplossing te bereiken. 032 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag De Parade Festival De Wereld van Witte de With

18 ENGLISH SUMMARY Rotterdam Festivals coordinates Rotterdam s events policy and encourages culture participation of the citizens of Rotterdam. We realise a unique festival programme and reach a diverse audience for art and culture in Rotterdam. Our activities are divided into four categories: festivals & events, collective culture marketing, research & expertise and services. Festivals & Events In 2009 we formulated a new, focused events policy. A new direction was developed together with many partners in the city using the motto deeper into the city, further out into the world. In the next few years, this will render higher returns for the city, a more focused coordinating role for us and a stronger international image for Rotterdam as festival city. In addition, Rotterdam Festivals became the chair of the International Festivals and Events Association, a sign of international recognition for Rotterdam as festival city. We look forward to being a proactive chair in Brazil Rotterdam A wide range of Brazilian art and culture was presented to the general public from 30 May until 23 August The exhibitions in Museum Boijmans Van Beuningen, the Netherlands Architecture Institute and the Netherlands Fotomuseum attracted more than 75,000 visitors. Rotterdam Festivals supported the festival organisation of Brazil Rotterdam and carried out the umbrella marketing campaign. Building sites In 2008 Rotterdam Festivals launched Parfum de Boem Boem, a series of cycling tours along building sites in the city. This was continued in Participants received information about the past, the present and the future of construction projects and there was always a cultural component in one of the building sites. The light sculpture STARS was part of the programme again. In the dark days of winter thousands of LED lights illuminated the Nationale Nederlanden office to highlight the city s largest building site, Rotterdam Central Station. The Rotterdam Uitburo The Rotterdam Uitburo no longer offers central ticket sales for Rotterdam s cultural sector as of Cutbacks in the subsidy from the City Council and the departure of our main sponsor UPC forced us to rethink our activities. We will focus on the collective marketing activities of the Uitburo and its role in terms of audience research. This will mean a larger focus on informing and attracting the potential culture consumer via new media. For example, the Rotterdam Uitburo is active on Facebook, Hyves and Twitter and with DIMI magazine it reaches youngsters. The Rotterdam Uitburo website has 30,000 visitors every month. Research & expertise Using collective audience research Rotterdam Festivals invests in its knowledge of audiences and non-audiences in Rotterdam. We address issues in the field of culture marketing and conduct research or organise knowledge improvement activities to deal with these issues. This is how Rotterdam Festivals can be the knowledge centre of International cooperation and ambitions Rotterdam Festivals is increasingly focusing on international events. In addition, we are gathering national and international knowledge about audiences and culture marketing. Both as an active member and in 2010 as the chair of the International Festivals and Events Association we are closely involved in international trends and developments. Where possible, Rotterdam s cultural sector will benefit from this knowledge exchange within IFEA. International Film Festival Rotterdam The Rotterdam Summer Festivals Every year the Rotterdam Summer Festivals attract 2,000,000 visitors. These festivals include large cosmopolitan events such as the Metropolis Festival, the Ortel Summer Carnival, the Fit For Free Dance Parade and the World Port Days. They enjoy national and international fame and are highly appreciated both by visitors and in the media. In 2009 we asked visitors to assess a number of these summer festivals. The outcomes ranged between good and very good. As many as 87% of the respondents Opening of the cultural season The new cultural season was celebrated in Rotterdam with various events such as R Uitmarkt and the Gergiev Festival. With The International Choice, the Rotterdamse Schouwburg gave the stage to international theatre producers and Festival Jazz International had a diverse and full programme. Festival de Wereld by Witte de With is the yearly street festival for local, national and international art. It has the potential to become the young arts festival of The Netherlands and Europe. the cultural sector. Focusing on target audiences Culture participation is one of the key issues in the Culture Plan of Rotterdam City Council. We would like to let more residents of Rotterdam participate in cultural activities. In 2009 Rotterdam Festivals published Kijk op cultuurpubliek: Rotterdamse doelgroepen in beeld which gave a practical overview of the various target audiences for culture activities in Rotterdam. It included information about the cultural indicated that they would recommend the festival to others. Winter in Rotterdam The aim of Winter in Rotterdam is to present Rotterdam orientation, the behaviour and stage in life of eight cultural target audiences in Rotterdam. In 2010 the summer festivals will be divided into three categories: icons, medium-sized events and small-scale activities. Icons are large-scale festivals with a potentially international appeal, medium-sized events generate national attention in a specific market segment and small-scale activities will be presented in a coherent programme called City Lounge in the city centre of Rotterdam. Youth Capital 2009 Rotterdam was European Youth Capital in The YourWorld Summer Events was the name of the activities for young citizens initiated by Rotterdam Festivals linked to the existing Rotterdam Summer Festivals. Its key values were: co-creation, talent development and staging. As many as 150 youngsters were actively involved in programming and festival organisation. In addition, there were plenty of opportunities for young talents in music, dance and skate events. as a festival city during the winter months. We work closely together with entrepreneurs in the city centre. The programme began with the arrival of Sinterklaas on the Leuvehoofd and ended with YourWorld s closing party during the National New Year s night on the Erasmus Bridge. Collective culture marketing Rotterdam Festivals coordinates the joint efforts of Rotterdam s cultural sector in order to reach the largest possible and most diverse audience for the arts in Rotterdam. Through collective facilities such as the Rotterdam Uitburo and DIMI magazine the complete range of art and culture in Rotterdam is promoted to the citizens of the city and the region. We organise marketing activities that are aimed at specific target audiences to attract a new audience and encourage culture participation. New research methods In 2009 we experimented with mystery visitors in a pilot project. Mystery visitors are unannounced visitors commissioned by Rotterdam Festivals who evaluate their cultural visit on the basis of a check list. In 2010 we will decide whether to use this research method on a larger scale. Services As a publisher and owner of various collective media and facilities Rotterdam Festivals offers Rotterdam s cultural sector attractive distribution channels at a cultural rate. For example, the cultural sector can opt for poster distribution and there are advertising opportunities in the monthly magazines, the newsletters and on the websites of the Rotterdam Uitburo and DIMI. We also make our knowledge of and experience with collective marketing and media liaison available to the cultural sector. 034 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag

19 BIJLAGEN Brazil Rotterdam Rotterdam Festivals Jaarverslag

20 ZomerZondagen 1 Overzicht De Rotterdamse Zomerfestivals De Parade Parfum de Boem Boem Organisatie: Rotterdam ByCycle De Parade Organisatie: Stichting Mobile Arts Ortel Nelson Mandela Festival Organisatie: Stichting Nelson Mandela Festival Datum: 11 april t/m 20 september Datum: 11 t/m 21 juni Datum: 28 juni Locatie: verschillende bouwplaatsen in de binnenstad Locatie: in en rondom het NAI Locatie: Afrikaanderplein Bezoekers: Bezoekers: Bezoekers: Bijdrage: Bijdrage: Bijdrage: Een serie zinnenprikkelende fietsroutes langs Het rondreizende theaterfestival maakte indruk met Muziekfestival waarbij bewoners uit de wijken rond het Rotterdamse bouwplaatsen liet deze zomer bezoekers de bijzondere openingsvoorstelling Geboeid i.s.m. Afrikaanderplein een actieve rol speelden. en bewoners het verleden, het heden en de toekomst van de stad meebeleven. Ortel Dunya Festival Organisatie: Ducos Productions Datum: 31 mei Locatie: Het Park Bezoekers: Bijdrage: Het Ortel Dunya Festival beleefde in een iets kleinere vorm een zonovergoten editie. Met dit jaar veel Braziliaanse bands en artiesten op het programma. Musica Republica Outdoor Organisatie: So Solid Productions Datum: 6 juni Locatie: Sidelingepark Bezoekers: Bijdrage: Het zomerse dancefestival presenteerde dit jaar nieuwe muziekstijlen uit verschillende wereldsteden. Kosmopolis Rotterdam en de installatie Travessa Passarela met Braziliaanse straatgeluiden. Verborgen Tuinen Organisatie: Stichting Verborgen Tuinen in Rotterdam Datum: 13 en 14 juni Locatie: tuinen in heel Rotterdam Bezoekers: Bijdrage: Verschillende fiets- en wandelroutes leidden langs bijzondere en particuliere tuinen. Op diverse locaties waren vonden rondleidingen en workshops plaats. Don Quichot in Holland Organisatie: Stichting Springland Datum: 14 juni t/m 11 juli Locatie: De Slufter, Maasvlakte Bezoekers: Bijdrage: Regisseur Bert Barten maakte een locatietheatervoorstelling op de Maasvlakte, geïnspireerd op de De Nieuwe Binnenweg...Leeft! Organisatie: Muzeke Linnartz Produkties Datum: 4 juli Locatie: Nieuwe Binnenweg Bezoekers: Bijdrage: Tentoonstelling van levende beelden op de Nieuwe Binnenweg. Metropolis Festival Organisatie: Stichting Nemesis Datum: 5 juli Locatie: Zuiderpark Bezoekers: Bijdrage: Veel grote namen speelden, voordat ze echt doorbraken, op het Metropolis Festival. De ontdekkingen van afgelopen jaar zijn cross-overband Mdungu, rockformaties Face Tomorrow en DeWolff en Nederlandstalige hiphop van Winne, Jiggy Dje en Zwart Licht. Don Quichot in Holland ZomerZondagen Organisatie: Stichting Vrienden van het Park romanfiguur Don Quichot en de problematiek rondom windenergie. De première vond plaats aan de vooravond van Wereld Winddag. Datum: 14, 21, 28 juni en 5, 12 juli Locatie: Het Park Bezoekers: Bijdrage: De ZomerZondagen zorgden dit jaar voor de tiende keer voor een serie ontspannen zondagmiddagen met theater, muziek, creatieve workshops en een kinderprogramma. North Sea Round Town Organisatie: Stichting Rotterdam International Fringe Festival Datum: 27 juni t/m 9 juli Locatie: diverse locaties Bezoekers: Bijdrage: Voor en tijdens het North Sea Jazz Festival vulde North Sea Round Town de stad met veelal gratis concerten, workshops, masterclasses en afterparties. 038 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2009 Rotterdam Festivals Jaarverslag