MONITORING LUCHTKWALITEIT 2014 GEMEENTE MOERDIJK

Transcriptie

1 MONITORING LUCHTKWALITEIT 2014 GEMEENTE MOERDIJK

2 MONITORING LUCHTKWALITEIT 2014 GEMEENTE MOERDIJK Opdrachtgever: Gemeente Moerdijk Datum rapport : 21 december 2015 Projectnummer: Status: definitief Soort rapport: eindrapport Uitvoering: Opsteller: Geaccordeerd door: Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant Team Projecten, Adviezen en Leefomgeving Postbus AB TILBURG M. Kieftenburg J. Verswijveren Handtekening opsteller Handtekening akkoord Dit advies is gebaseerd op de geldende wet- en regelgeving. Indien u het advies niet direct gebruikt, dient u er rekening mee te houden dat wet- en regelgeving aan verandering onderhevig zijn en het advies naar verloop van tijd mogelijk (op onderdelen) niet meer correct is. Bij twijfel hierover kunt u met ons contact opnemen, zodat wij u kunnen adviseren over de bruikbaarheid van het advies

3 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk Samenvatting Nederlandse gemeenten waar mogelijkerwijs overschrijdingen van grenswaarden van de luchtkwaliteitsnormen optreden, zijn verplicht hierover te rapporteren naar het Rijk (ministerie van Infrastructuur en Milieu; IENM). Deze informatie wordt gebruikt om aan de jaarlijkse rapportageverplichting, zoals vastgelegd in Europese regelgeving, richting de Europese Commissie te kunnen voldoen. Daarnaast zijn gemeenten verplicht te rapporteren indien zij projecten hebben opgevoerd in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Moerdijk behoort tot de laatste categorie. In het NSL staan voor Moerdijk opgesomd: Moerdijk Logistiek Park, Moerdijk Stationsgebied Lage Zwaluwen en Moerdijk De Koekoek. Om de luchtkwaliteit van jaar tot jaar te kunnen monitoren en overschrijdingssituaties te kunnen opsporen, heeft de Rijksoverheid een aantal jaren geleden een zogenoemde Monitoringstool laten ontwikkelen. Deze wordt jaarlijks gedurende een aantal maanden opengesteld voor alle gemeenten met de verplichting om de juistheid van de invoergegevens te controleren en na te gaan of de eerder doorgegeven ontwikkelingen (bouwprojecten) met een relevante invloed op de lokale luchtkwaliteit, op de juiste manier in de Monitoringstool zijn opgenomen. Na verwerking van alle (aangepaste) gegevens en doorrekening door het Ministerie van I&M worden de resultaten online beschikbaar gesteld aan de gemeenten. De gemeente Moerdijk heeft de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) opdracht gegeven de opgenomen gegevens in de Monitoringstool over 2014 op juistheid te toetsen en zo nodig in overleg met de gemeente aan te passen en vervolgens hierover een rapportage op te stelen. Bij de controle bleken de invoergegevens, na overleg met de gemeente, als aanvaardbaar gekwalificeerd te kunnen worden. Wel is in overleg wat achtergrondinformatie over het project Moerdijk Logistiek Park gewijzigd/geactualiseerd. Na de doorrekening is voor de drie meest kritische luchtcomponenten, fijnstof (PM 10 ), ultra fijnstof (PM 2,5 ) en stikstofdioxide (NO 2 ), nagegaan of de normen in 2014 in de gemeente Moerdijk zijn overschreden. Dit bleek niet het geval te zijn. De jaargemiddelde concentratie langs alle gemeentelijke wegen van NO 2 blijkt maximaal 27,2 µg/m 3 te zijn; voor PM 10 is dat 19,4 1 µg/m 3. De norm voor beide componenten bedraagt 40 µg/m 3 ; daar wordt dus voor zowel PM 10 als NO 2 ruimschoots aan voldaan. Ook het maximaal toegestaan aantal overschrijdingsdagen voor de vierentwintig-uurgemiddelde concentratie PM 10 van vijfendertig, ligt met maximaal zeven dagen ruimschoots onder de norm. Hieruit mag geconstateerd worden dat er in 2014 in de gemeente Moerdijk nergens mensen blootgesteld zijn geweest aan luchtverontreinigende componenten waar in de Wet milieubeheer een norm voor is vastgesteld. Ook voor ultra fijnstof (PM 2,5 ) is nagegaan wat de maximale concentratie hiervan in 2014 is geweest: deze bedroeg maximaal 13,6 µg/m 3. Deze waarde ligt eveneens ruimschoots onder de norm van 25 µg/m 3 (jaargemiddelde concentratie die vanaf van toepassing is geworden). Tot slot is voor zes (kritische) wegen nagegaan wat het verloop over de jaren 2012, 2013 en 2014 is geweest. Hieruit blijkt dat de jaargemiddelde concentraties voor zowel NO 2 als PM 10, als ook het aantal overschrijdingsdagen voor PM 10, een dalende tendens vertoont. Ondanks de formeel gunstige uitslag van de rekenresultaten van de Monitoringstool blijft het van groot belang aandacht te houden voor de luchtkwaliteit. Het is immers een vaststaand feit dat er geen veilige norm, norm waar beneden geen schadelijk effect optreedt, vastgesteld kan worden. Deze duidelijke link met gezondheid betekent dat hoe lager de concentraties luchtverontreinigende componenten hoe beter dit is voor de volksgezondheid. 1 Dit is inclusief toepassing van de toegestane zeezoutcorrectie.

4 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk INHOUDSOPGAVE Pagina 1 INLEIDING Wettelijk kader Algemeen Fijnstof Toetspunten Rapportageverplichting Zeezoutcorrectie Werkwijze onderzoek Werking Monitoringstool Lokaal bijdrage aan de Monitoringstool Luchtkwaliteit in Invoergegevens Monitoringstool Beschikbaar gestelde gegevens en de verwerking Samenvatting van de rekenresultaten Vergelijking met voorgaande jaren Conclusie Specifiek Algemeen in Nederland FIGUREN Figuur I Figuur II Figuur III Figuur IV : Wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties NO 2 op receptorpunten langs wegen; : Wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties PM 10 op receptorpunten langs wegen; : Wegenkaart met het aantal overschrijdingsdagen PM 10 op receptorpunten langs wegen; : Wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties PM 2,5 op receptorpunten langs wegen. BIJLAGEN Bijlage I : Toelichting bij afkortingen in de tabel van Bijlage II; Bijlage II : Eerste drie pagina s resultatentabel (hoogste) concentraties PM 10 en NO 2 en blootgestelden; Bijlage III : Gezondheidseffecten Luchtkwaliteitmaatregelen - berekeningen voor NO 2, PM 10 en roet ; TNO-rapport; Bijlage IV : Normen luchtkwaliteit ontoereikend; kennislink.nl 11 november Projectnummer: Pagina 2 van 12

5 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk 1 INLEIDING In EU-regelgeving is vastgelegd dat lidstaten ieder jaar aan de Europese Commissie moeten rapporteren over de luchtkwaliteit op hun grondgebied. In Nederland stelt het Rijk ten behoeve hiervan jaarlijks een landelijke rapportage op voor de Europese Commissie. Om deze landelijke rapportage te kunnen opstellen dienen volgens de Wet luchtkwaliteit (hoofdstuk 5 Wet milieubeheer), de gemeenten die naar hun redelijke verwachting plaatsen hebben waar de bevolking direct of indirect kan worden blootgesteld aan overschrijdingen van de luchtkwaliteitsnormen, die overschrijdingssituaties te inventariseren, daarover te rapporteren en de luchtkwaliteit te monitoren. Daarnaast zijn alle gemeenten in de provincie Noord-Brabant opgenomen in een Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit, dat deel uitmaakt van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Daaruit vloeit voor veel gemeenten de verplichting om de gegevens over de luchtkwaliteit over het afgelopen jaar te actualiseren en te controleren. De gemeente Moerdijk is een van de gemeenten die onder deze verplichting valt. De gemeente Moerdijk voldoet aan de wettelijke verplichting tot controle en actualisatie betreffende de luchtkwaliteit, door mee te werken aan de hiervoor in 2010 in het leven geroepen Monitoringstool. De gemeente rapporteert bovendien zelf, door middel van het voorliggende rapport, over de luchtkwaliteit en gebruikmakend van de resultaten van de Monitoringstool, om haar inwoners te informeren. De Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) is door de gemeente Moerdijk verzocht de actualiteit van de gegevens in de Monitoringstool te controleren volgens het daarvoor beschikbare en dwingende tijdschema. Vervolgens is opdracht verstrekt om aan de hand van de Monitoringstool de luchtkwaliteit en de blootstellingrisico s op haar grondgebied, conform genoemde verplichtingen, in kaart te brengen en hierover een rapportage op te stellen. Dit rapport beoogt hierin te voorzien en, conform opdracht, tevens inzicht te verschaffen in de luchtkwaliteit over 2014 in de gemeente Moerdijk. Concreet zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd: - inventarisatie van alle wegen waar mogelijke knelpunten zijn en over die wegen rapporteren met de Monitoringstool; - indien nodig wijzigen en het accorderen van de gegevens in de Monitoringstool; - registreren van voortgang van projecten en maatregelen uit het NSL in voortgangsformulieren; - opstellen rapportage. Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt beknopt het juridisch kader over luchtkwaliteit weergegeven, voor zover het bijdraagt aan een goed begrip van de inhoud deze rapportage. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de werkwijze van het uitgevoerd onderzoek. De resultaten van het onderzoek zijn vermeld in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 worden hier conclusies uit getrokken. In de figuren en bijlagen achter in het rapport is hoofdzakelijk detailinformatie opgenomen, afkomstig uit de Monitoringstool, die verwerkt is in het tekstgedeelte van het rapport. Tevens is in bijlage III een rapport opgenomen van een recent onderzoek dat door TNO is uitgevoerd in opdracht van de werkgroep Brabantstad Werkgroep Luchtkwaliteit & Gezondheid, met als titel Gezondheidseffecten Luchtkwaliteitmaatregelen - berekeningen voor NO2, PM10 en roet. Tot slot is een artikel van de site Kennislink (2014) opgenomen met de veelzeggende titel Normen luchtkwaliteit ontoereikend. Projectnummer: Pagina 3 van 12

6 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk 2 Wettelijk kader 2.1 Algemeen Voor de kwaliteit van de buitenlucht gelden de in bijlage 2 van de Wet milieubeheer (Wm) opgenomen grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide (NO 2 ), stikstofoxiden, zwevende deeltjes (fijnstof, PM 10 2 ), lood, koolmonoxide en benzeen. Volgens de Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 (hierna te noemen: RBL 2007) dient in de jaarlijkse rapportage over de luchtkwaliteit te worden ingegaan op de stoffen stikstofdioxide, zwevende deeltjes, koolmonoxide en benzeen. Echter, uit eerdere luchtkwaliteitsonderzoeken in Nederland is gebleken dat voor de stoffen koolmonoxide en benzeen geen overschrijdingen van grenswaarden te verwachten zijn. Dit geldt tevens voor de uurgemiddelde concentratie van NO 2 ; indien de norm voor de jaargemiddelde concentratie niet (ruimschoots) wordt overschreden, dan zal er zeker geen sprake zijn van overschrijding van de uurgemiddelde norm van NO 2. In deze rapportage wordt daarom enkel ingegaan op NO 2 (jaargemiddelde concentratie) en PM 10 (jaargemiddelde en vierentwintig-uurgemiddelde concentratie). Tabel 1: Toetsingskader Wet milieubeheer Stof Grenswaarde Toetsingsperiode NO 2 40 µg/m 3 Jaargemiddelde 40 µg/m 3 Jaargemiddelde Fijnstof (PM 10) 24 uur-gemiddelde; mag maximaal 50 µg/m 3 vijfendertig maal per kalenderjaar overschreden worden De grenswaarden voor PM 10 moeten in acht worden genomen vanaf 11 juni 2011 en aan de grenswaarde voor stikstofdioxide moet worden voldaan vanaf 1 januari Deze ingangsdata waren oorspronkelijk respectievelijk 1 januari 2005 en 1 januari 2010, maar in april 2009 heeft de Europese Commissie Nederland, met het instemmen met het NSL 3, uitstel (derogatie) verleend. 2.2 Fijnstof Sinds 11 juni 2011 moet aan de Europese grenswaarden voor de concentratie PM 10 worden voldaan. Aan de kleinere fractie van de zwevende deeltjes, die met PM 2,5 wordt aangeduid, moet aan de grenswaarde (een jaargemiddelde concentratie van 25 µg/m 3 ) per 1 januari 2015 worden voldaan. Tot 1 januari 2015 bleef het toetsen aan die grenswaarde buiten beschouwing bij de uitoefening van een bevoegdheid of toepassing van een wettelijk voorschrift (zie Wm artikel 5.16, lid 2; een opsomming van deze bevoegdheden en wettelijke voorschriften). Dit is ongeacht of een besluit van vóór 1 januari 2015 ook na de genoemde datum gevolgen voor de luchtkwaliteit heeft of kan hebben (zie Wm bijlage 2 voorschrift 4.4, lid 2). Hierover meer in hoofdstuk 6 van dit rapport. 2.3 Toetspunten Om een uitspraak te kunnen doen over het al dan niet voldoen aan de grenswaarden die gelden voor luchtkwaliteit, is het van belang te weten waar getoetst moet worden. Het principe is: overal buiten de grenzen van inrichtingen (bedrijven), behalve op plaatsen die uitgezonderd worden op basis van toepasbaarheid en blootstelling. Toepasbaarheidsbeginsel In de Wet milieubeheer is het toepasbaarheidsbeginsel in artikel 5.19 lid 2 opgenomen. Het gaat daarin voornamelijk om de toegankelijkheid van plaatsen. Dit betekent dat de luchtkwaliteit niet beoordeeld hoeft te worden op: a. locaties die zich bevinden in gebieden waartoe leden van het publiek geen toegang hebben en waar geen vaste bewoning is, en/of; 2 De begrippen zwevende deeltjes, fijnstof en PM 10 worden door elkaar gebruikt maar betekenen dus hetzelfde. 3 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit en van kracht sinds 1 augustus Het NSL is een samenwerkingsprogramma van de rijksoverheid en de decentrale overheden in de gebieden waar de normen worden overschreden. Voor deze gebieden zijn Regionale Samenwerkingsprogramma's Luchtkwaliteit (RSL's) opgesteld die samen met het nationale plan de basis vormen voor het NSL. Projectnummer: Pagina 4 van 12

7 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk b. terreinen waarop een of meer inrichtingen zijn gelegen, waar bepalingen betreffende gezondheid en veiligheid op arbeidsplaatsen als bedoeld in artikel 5.6, tweede lid, van toepassing zijn, en/of; c. de rijbaan van wegen en de middenberm van wegen, tenzij voetgangers normaliter toegang tot de middenberm hebben. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de RBL Blootstellingscriterium Volgens het blootstellingscriterium dient de luchtkwaliteit alleen te worden bepaald (gemeten of berekend) op plaatsen waar de blootstelling significant is. Bij toetsing van de gevolgen van een project (bijvoorbeeld aanleg van een weg) aan de luchtkwaliteitseisen is dus van belang dat de plaatsen waar significante blootstelling plaatsvindt, worden bepaald. Daarvoor moet eerst duidelijk zijn wat significant is of niet. In artikel 22 van de RBL 2007 staat dat de luchtkwaliteit wordt bepaald op plaatsen waar de bevolking kan worden blootgesteld gedurende een periode die in vergelijking met de middelingstijd van de betreffende luchtkwaliteitseis significant is'. Hieruit blijkt dat de duur van de periode dat iemand (een individu) gemiddeld wordt blootgesteld bepalend is voor de vraag of de luchtkwaliteit dient te worden beoordeeld. Er wordt daarbij verder geen onderscheid gemaakt naar de gevoeligheid van groepen of de aard van het verblijf. De grenswaarden zijn immers opgesteld ten behoeve van de gezondheid van de gehele bevolking. Figuur 1: Aantal overschrijdingen van de jaargemiddelde concentratie NO 2 en het aantal overschrijdingen van de etmaalnorm voor PM 10 (de kritische factoren) berekend voor 2013), exclusief overschrijdingen bij veehouderijen (bron: Monitoringrapportage NSL 2014; RIVM Rapport ). 2.4 Rapportageverplichting In de EU-regelgeving is vastgelegd dat lidstaten aan de Europese Commissie moeten rapporteren over de luchtkwaliteit. In Nederland stelt het Rijk een landelijke rapportage op voor de Europese Commissie. De Wet luchtkwaliteit (hoofdstuk 5 Wet milieubeheer) verplicht gemeenten die naar hun redelijke verwachting plaatsen hebben waar de bevolking direct of indirect kan worden blootgesteld aan grenswaardenoverschrijdingen, ten behoeve van de landelijke rapportage, die overschrijdingssituaties te inventariseren en daarover te rapporteren. De RBL 2007, artikel 4, schrijft voor dat Burgemeester en Wethouders (en Gedeputeerde Staten en de Minister van Verkeer en Waterstaat) de Minister van Infrastructuur en Milieu jaarlijks voor 1 mei moeten informeren. Het betreft gegevens die het Ministerie nodig heeft om met behulp van de standaardrekenmethoden, kwaliteitsniveaus vast te kunnen stellen op plaatsen waar de bevolking, ten gevolge van emissies van bronnen die onder het beheer van het desbetreffende bestuursorgaan staan, naar redelijke verwachting direct of indirect kan worden blootgesteld aan concentraties in de buitenlucht die hoger zijn dan de van toepassing zijnde grenswaarden. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu maakt gebruik van de zogenoemde Monitoringstool voor de landelijk verplichte rapportage over de luchtkwaliteit aan de Europese Commissie. Voor Projectnummer: Pagina 5 van 12

8 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk deze rapportage zijn de gemeenten verplicht om mee te werken om de juiste gegevens in het systeem te krijgen. Dat is dan ook de feitelijke invulling van de wettelijke verplichting van het rapporteren door gemeenten zoals in de Wet luchtkwaliteit opgenomen (Wm art lid 1 en RBL 2007 art. 4). 2.5 Zeezoutcorrectie In de Wet milieubeheer is bepaald dat bij het vaststellen van het luchtkwaliteitsniveau (voor de in bijlage 2 van de wet vermelde componenten) stoffen in beschouwing worden genomen, die direct of indirect door de mens in de lucht worden gebracht en die schadelijke gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid van de mens of het milieu. Omdat zeezout een onderdeel vormt van PM 10 en als niet schadelijk wordt beschouwd, is in de RBL 2007 een procedure opgenomen om bij PM 10 de meet- en rekenresultaten te corrigeren voor zeezout vooraleer aan de betreffende normen getoetst wordt. Op basis van recente technisch inzichten bleek het noodzakelijk de oude regeling hiervoor in het RBL 2007, te wijzigen: op is deze wijziging van het RBL 2007 in werking getreden. Voor PM 10 geldt een grenswaarde van 40 µg/m 3 als jaargemiddelde concentratie (bijlage 2, voorschrift 4.1, onder b, van de wet). Het aandeel zeezout in de jaargemiddelde concentratie van zwevende deeltjes (PM 10 ) blijkt te variëren van 1 µg/m 3 in Limburg tot 5 µg/m 3 voor een aantal kustgemeenten. Om een voor zeezout gecorrigeerde jaargemiddelde concentratie te bepalen, is dus een plaatsafhankelijke correctie nodig. Volgens het RBL 2007 (Bijlage 5) dient voor de gemeente Moerdijk de op de gebruikelijke wijze bepaalde jaargemiddelde concentratie van zwevende deeltjes gecorrigeerd te worden met 2 µg/m 3, om te komen tot een voor zeezout gecorrigeerde jaargemiddelde waarde. Tabel 2: Jaargemiddelde concentratie die overeenkomt met 35 overschrijdingsdagen (rekening houdend met zeezoutaftrek). Jaargemiddelde concentratie Provincie Dagen aftrek zeezout PM 10 (µg/m 3 ) waar boven overschrijding van de dagnorm plaatsvindt Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland, 2 31,7 Noord-Brabant en Limburg Friesland, Flevoland, Utrecht en Zeeland, 3 31,9 Noord-Holland en Zuid- Holland 4 32,1 Uit: Handleiding Kaarten Monitoringstool NSL November Voor PM 10 geldt een grenswaarde van 50 µg/m 3 als vierentwintig-uurgemiddelde concentratie, waarbij geldt dat deze waarde maximaal vijfendertig maal per kalenderjaar mag worden overschreden (Bijlage 2, voorschrift 4.1, onder b, van de Wm). Op basis van meetgegevens heeft het RIVM de concentraties fijnstof door zeezout op overschrijdingsdagen vastgesteld en de verdeling daarvan over Nederland. Aan de hand van deze verdeling is per provincie het aantal overschrijdingsdagen vastgesteld dat in mindering kan worden gebracht om te komen tot een voor zeezout gecorrigeerd aantal overschrijdingsdagen. Uitgaande van de niet voor zeezout gecorrigeerde jaargemiddelde concentratie van zwevende deeltjes, wordt het voor zeezout gecorrigeerde aantal overschrijdingsdagen van de vierentwintig-uurgemiddelde grenswaarde van 50 µg/m 3 verkregen, door het op de gebruikelijke wijze bepaalde aantal overschrijdingsdagen voor Noord-Brabant te verminderen met twee dagen, zie Tabel 2 en Bijlage V van de RBL De laatste wijziging dateert van van het RBL 2007 (in werking getreden). Projectnummer: Pagina 6 van 12

9 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk 3 Werkwijze onderzoek 3.1 Werking Monitoringstool In de wet- en regelgeving inzake de luchtkwaliteit neemt het zogenaamde Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL), dat van kracht geworden is op 1 augustus , een belangrijke plaats in. Ten behoeve van het opstellen van het NSL is een aantal jaren geleden de Saneringstool ontwikkeld. De omvang van 'de saneringsopgave' van de NSL-gebieden wordt met dit instrument op eenduidige en uniforme wijze in kaart gebracht en is door alle NSL-partners 6 vastgesteld. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu vindt consistentie in de gegevens ten aanzien van de rapportage van de luchtkwaliteit in Nederland van groot belang. Daarom heeft het ministerie besloten dat de (drie)jaarlijkse rapportage door gemeenten vanaf 2010 met behulp van een monitoringsversie van de Saneringstool (verder te noemen: 'Monitoringstool') uitgevoerd moet worden. De Monitoringstool bestaat uit een website, een achterliggende centrale database en een daaraan gekoppelde rekenkern. In onderstaand figuur is op schematische wijze weergegeven wat de Monitoringstool omvat. Figuur 2: Schematische weergave van de NSL Monitoringstool ((bron: Monitoringrapportage NSL 2013; RIVM Rapport /2013). In de witte blokken staat welke invoergegevens door wie ingevoerd worden. De invoergegevens bestaan uit drie type gegevens: het eerste betreft de gegevens die door het Ministerie worden vastgesteld. Dit zijn wettelijk voorgeschreven gegevens en betreffen de generieke gegevens voor heel Nederland, bijvoorbeeld de emissiefactoren, meteorologische gegevens en de grootschalige achtergrondconcentraties 7. Deze gegevens zijn afkomstig van kennisinstituten zoals het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het KNMI, het RIVM, Wageningen Universiteit (WUR/Alterra) en TNO. 5 De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu heeft het NSL verlengd tot en met 31 december De reikwijdte en werking van het NSL veranderen niet. Alleen de einddatum (de periode waarop het NSL betrekking heeft) wordt verlengd. Het Besluit verlenging NSL is op 4 juni 2014 bekendgemaakt in de Staatscourant, en is per 5 juni 2014 van kracht. 6 Gemeenten, provincies, Rijk (ministerie I en M, ministerie V&W, Rijkswaterstaat), stadsregio s, PBL/RIVM als leverancier van achtergrondconcentraties en Infomil. 7 Industriële (punt)bronnen zijn als bron verwerkt in de berekende achtergrondconcentraties. Projectnummer: Pagina 7 van 12

10 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk Het tweede type invoergegevens betreft de gegevens afkomstig van (lokale) overheden. Dit zijn bijvoorbeeld kenmerken van wegen, verkeerscijfers, de maatregeleffecten en de ligging van rekenen toetspunten. De gegevens met betrekking tot Rijkswegen (ook wel hoofdwegennet, HWN genoemd) worden aangeleverd door het Ministerie. Gegevens met betrekking tot regionale en lokale wegen (ook wel onderliggend wegennet, OWN genoemd) komen van provincies en gemeenten. Zij zijn als wegbeheerders verantwoordelijk voor de aanlevering, de kwaliteit en volledigheid van de lokale invoergegevens. De gegevens worden jaarlijks geactualiseerd. Wat niet wordt aangepast blijft vigerend. Enkele jaren geleden is er een nieuw soort type gegeven aan de Monitoringstool toegevoegd: de (intensive) veehouderijbedrijven. Dit soort bedrijven levert namelijk een substantieel deel aan de landelijke emissie van fijnstof. Daarnaast is vliegveld Schiphol, als regio-overstijgende bron van luchtverontreiniging, ook in de tool opgenomen. 3.2 Lokaal bijdrage aan de Monitoringstool In het voorjaar van 2015 heeft het Ministerie van Infrastructuur en Milieu de gemeenten op de hoogte gesteld van de centrale aanpak van de luchtkwaliteitsrapportage, die zou worden verzorgd door het Bureau Monitoring NSL. De gemeenten hebben in het voorjaar van 2015 de gelegenheid gekregen om de informatie over de wegen in de centrale database aan te vullen of te corrigeren. In de periode mei-juli konden de invoergegevens via de betreffende website gecontroleerd en zo nodig gemuteerd worden. Dit is, in overleg met de gemeente Moerdijk, uitgevoerd door de OMWB. In de zomerperiode heeft het Ministerie van Infrastructuur en Milieu de ingebrachte data gecontroleerd en berekeningen uitgevoerd. De luchtkwaliteit is met de Monitoringstool berekend conform de RBL De resultaten van de Monitoringstool zijn vervolgens door Infomil in de Nationale Rapportage luchtkwaliteit aan de Europese Commissie opgenomen. De resultaten uit de Monitoringstool 2014, die eind september 2015 beschikbaar zijn gesteld door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, zijn figuren en tabellen. Informatie daaruit is overgenomen in de bijlagen van dit rapport. Projectnummer: Pagina 8 van 12

11 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk 4 Luchtkwaliteit in Invoergegevens Monitoringstool Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft iedere gemeente in Nederland tot half mei 2015 de mogelijkheid geboden wijzigingen in de invoergegevens, zoals opgenomen in de Monitoringstool, aan te brengen en deze te motiveren. Om te bepalen of dit zinvol of noodzakelijk was, zijn de opgenomen verkeersgegevens en de opgenomen projecten uit het systeem gehaald en digitaal naar de gemeente Moerdijk toegestuurd met het verzoek om te beoordelen of de gemeente hier wijzingen in aan wilde (laten) brengen. Dit bleek niet het geval; er zijn derhalve geen wijzingen in het systeem aangebracht. 4.2 Beschikbaar gestelde gegevens en de verwerking Door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu zijn eind september 2015 de volgende resultaten beschikbaar gesteld, via de website - wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties NO 2 op receptorpunten langs de wegen; - wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties PM 10 op receptorpunten langs de wegen; - wegenkaart met aantal overschrijdingsdagen PM 10 op receptorpunten langs de wegen; - wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties PM 2,5 op receptorpunten langs de wegen; - tabel met de segmenten (wegvakken) met hun kenmerken; - tabel met receptoren (rekenpunten) en de berekende concentraties ter plaatse van receptoren. Met behulp van de genoemde tabellen is voor dit rapport een tabel samengesteld met de in dit kader relevante informatie (enkel gemeentelijke wegen) en is deze gesorteerd op de NO 2 - concentratie: het wegvak waarlangs de hoogste berekende concentraties optreedt bovenaan. De tabel is terug te vinden in Bijlage II, met een toelichting in Bijlage I. In de Figuren I, II en III is kaartmateriaal opgenomen van de ligging van de receptorpunten op het grondgebied van de gemeente Moerdijk, met een klassenaanduiding van de concentraties ter plekke. Het aantal overschrijdingsdagen (van de grenswaarde van 50 µg/m 3 voor de vierentwintig-uurgemiddelde concentratie) voor PM 10 is niet uit de Monitoringstool te destilleren. Deze is wel te bepalen aan de hand van de volgende formule (bijlage 1 én 2 onder 3b van de RBL 2007): Indien C jm [PM 10 ] > 31,2 μg/m 3 : (1) OD PM10 = 4,6128. C jm [PM 10 ] 108,92 Indien 16 μg/m 3 C jm [PM 10 ] 31,2 μg/m 3 : (2) OD PM10 = 0, (C jm [PM 10 ] 31,2) 2 + 3,9427. (C jm [PM 10 ] 31,2) + 35 Indien C jm [PM 10 ] < 16 μg/m 3 : (3) OD PM10 =6 Met: Cjm [PM 10 ]: jaargemiddelde concentratie zwevende deeltjes (PM 10 ); OD PM10: het aantal dagen dat de vierentwintig-uurgemiddelde concentratie zwevende deeltjes (PM 10 ) hoger is dan 50 μg/m 3. Projectnummer: Pagina 9 van 12

12 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk 4.3 Samenvatting van de rekenresultaten Stikstofdioxide De jaargemiddelde concentraties van NO 2 op de relevante receptoren was in 2014 langs alle onderzochte (gemeentelijke) wegen lager dan de grenswaarde (40 μg/m 3 ): de jaargemiddelde concentratie was maximaal 27,2 μg/m 3 (receptorid 5108; Prins Hendrikstraat). Fijnstof 8 De jaargemiddelde concentratie van PM 10 op alle relevante receptoren was in 2014 langs alle onderzochte (gemeentelijke) wegen lager dan de grenswaarde (40 µg/m 3 ) en bedroeg maximaal 19,4 µg/m 3 (receptorid 5108; Prins Hendrikstraat), inclusief zeezoutcorrectie. De norm voor PM 2,5 is ingaan op 1 januari In de Monitoringstool is dit ultra fijne stof in de berekeningen al meegenomen. Uit de rekenresultaten blijkt dat de jaargemiddelde concentratie van PM 2,5 op alle receptoren in 2014 langs de onderzochte (gemeentelijke) wegen, met maximaal 13,6 µg/m 3 (receptorid 6225; Driefhoefijzersstraat) bedroeg, en dus lager was dan de grenswaarde (25 µg/m 3 ). Het aantal dagen met overschrijding van de norm voor de vierentwintig-uursgemiddelde concentratie van 50 µg/m 3 van PM 10, was 2015 op alle receptoren langs de onderzochte (gemeentelijke) wegen - uitgaande van de maximale jaargemiddelde (berekende) concentratie van 21,4 µg/m 3 - met maximaal zeven dagen (inclusief zeezoutcorrectie), ruimschoots kleiner zijn dan de grenswaarde van vijfendertig dagen. 4.4 Vergelijking met voorgaande jaren De gemeente Moerdijk heeft, conform de wettelijke verplichting, al eerder gerapporteerd over de luchtkwaliteit. In onderstaande tabel zijn ter vergelijking de resultaten van de Monitoringstool over de twee voorgaande jaren voor enkele door de gemeente aangegeven straten, geplaatst naast de (verwachte) resultaten voor Het betreft wegen waarvan de (maximale) resultaten zowel voor dit jaar als de twee voorgaande jaren bekend zijn. Het gaat niet per definitie om exact dezelfde locatie aangezien de Monitoringstool jaarlijks aan verandering onderhevig is. In de onderstaande tabel is tevens de meest belaste gemeentelijke weg opgenomen, uitgaande van de meest kritische component NO 2. Ook zijn voor het eerst de concentraties voor PM 2,5 voor deze wegen opgenomen. Tabel 3: Maximaal berekende concentraties langs wegen voor NO 2 en PM 10 in 2012, 2013, 2014 (incl. zeezoutcorrectie). PM NO Straatnaam 2: jaargem. PM 10: jaargem. 10: # over- PM 2,5: schrijdingsdag., norm 24-uurgemiddelde jaargem. µg/m³ µg/m³ µg/m³ Stationslaan Past. van Kessellaan Pr. Hendrikstraat (smal) Kerkhofweg De Meeren N Grenwaarden *) voor de ingangsdata van de grenswaarden wordt verwezen naar paragraaf De resultaten voor fijnstof zijn in dit rapport inclusief de toegestane aftrek voor zeezout. Projectnummer: Pagina 10 van 12

13 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk 5 Conclusie 5.1 Specifiek In de Monitoringstool, die o.a. gebruikt wordt om de luchtkwaliteit in iedere gemeente van Nederland vast te stellen, zijn, naast Rijks- en provinciale wegen, de volgende wegen van de gemeente Moerdijk opgenomen: Driehoefijzersstraat Prins Hendrikstraat de Meeren Kerkhofweg Studie N285 Zevenbergen Haveneind Sint Jorisstraat Pastoor van Kessellaan Stationslaan Uit de resultaten van het onderzoek met de Monitoringstool, uitgevoerd door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, blijkt dat voor 2014 langs alle onderzochte gemeentelijke wegen van de gemeente Moerdijk er geen sprake was van overschrijdingen van de grenswaarden voor PM 10 (van kracht sinds ), NO 2 (van kracht per ) en voor PM 2,5 (van kracht per ). Deze conclusie is overigens ook geldig voor alle overige toetspunten van het NSL gelegen op het grondgebied van de gemeente Moerdijk, dus ook als de Rijks- en provinciale wegen mee worden genomen in het onderzoek. Uit de rekenresultaten blijkt verder dat in 2014 in de gemeente Moerdijk nergens personen blootgesteld zijn geweest aan concentraties NO 2 en PM 10 hoger dan de betreffende grenswaarden Uit vergelijking van de rekenresultaten voor 2014 voor zes door de gemeente Moerdijk aangewezen wegen met de jaren 2012 en 2013, kan worden geconcludeerd dat de jaargemiddelde concentraties voor zowel stikstofdioxide en fijnstof een licht dalende tendens vertoont. Voor fijnstof is er verder sprake van een duidelijkere daling van het aantal overschrijdingsdagen in 2014 ten opzichte van 2012 en Dit kan verklaard worden door afrondingseffecten in de concentraties zoals weergegeven in bovenstaande tabel die niet worden meegenomen in de berekening van het aantal overschrijdingsdagen. Voor het eerst is de concentratie van PM 2,5 in het onderzoek meegenomen. Deze blijkt overal in Moerdijk onder de norm te liggen. Projectnummer: Pagina 11 van 12

14 Monitoringsrapport luchtkwaliteit 2014 gemeente Moerdijk 5.2 Algemeen in Nederland Door maatregelen bij verkeer, industrie en de energiesector is met name de uitstoot van stikstofoixiden de afgelopen jaren afgenomen. De laatste jaren is deze daling echter minder sterk; het aandeel stikstofoxiden in de uitlaatgassen stijgt zelfs door de gecombineerde toepassing van fijnstoffilters, oxidatiekatalysatoren en andere maatregelen. Verder is door strengere eisen aan motorvoertuigen de uitstoot weliswaar verminderd maar door een toename van het aantal gereden kilometers is het netto effect op de totale emissies kleiner. Ook blijken motorvoertuigen in de praktijk minder zuinig (meer uitstoot) dan tijdens condities waaronder fabrikanten testen. Het schandaal Volkswagen van midden 2015 spreekt in dat verband boekdelen. De verminderde daling (minder dan verwacht) bij fijnstof is grotendeels te wijten aan dezelfde factoren als hierboven geschetst voor stikstofoxiden. Ook is het aandeel zwaardere voertuigen onderschat, wat een negatief effect heeft op de uitstoot van fijnstof. De PM 10 -emissies uit het wegtransport dalen echter wel, maar worden grotendeels gecompenseerd door de stijgende emissies uit de industrie, op- en overslag en de bouw. De sector verkeer zorgt nog steeds voor de grootste uitstoot van zeer fijn stof (PM 2,5 ) gevolgd door huishoudens (houtkachels/open haarden, de industrie- en energiesector en raffinaderijen en de intensieve veehouderij. Het afvlakken van de dalende trend van de luchtverontreinigende componenten, zoals die afgelopen jaren goed zichtbaar is geweest, is daarnaast deels ook te wijten aan de van jaar-tot-jaar variërende meteorologische omstandigheden, wat zorgt voor zichtbare fluctuaties in gemeten concentraties. Figuur 3: Uitstoot van luchtverontreinigende stoffen Projectnummer: Pagina 12 van 12

15 Figuren Figuur I: Wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties NO 2 op receptorpunten langs wegen Projectnummer:

16 Projectnummer:

17 Figuren Figuur II: Wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties PM 10 op receptorpunten langs wegen Projectnummer:

18 Projectnummer:

19 Figuren Figuur III: Wegenkaart met het aantal overschrijdingsdagen PM 10 op receptorpunten langs wegen Projectnummer:

20 Projectnummer:

21 Figuren Figuur IV: Wegenkaart met de jaargemiddelde concentraties PM 2,5 op receptorpunten langs wegen Projectnummer:

22 Projectnummer:

23 Bijlagen Bijlage I: Toelichting bij afkortingen in de tabel van Bijlage II Projectnummer:

24 Bijlage I Toelichting op afkortingen in tabellen Afkorting receptorid mronde Rekenjaar overheidid overheid naam nsl grond conc_no2 conc_pm10 conc_pm25 achtg_no2 achtg_pm10 achtg_pm25 Betekenis Identificatienummer van een rekenpunt Unieke code voor identificatie van het rekenpunt Het zichtjaar waarvoor de berekening is uitgevoerd Code waarmee de jurisdictie is aangegeven De naam van de jurisdictie Straatnaam en gemeente rekenpunt Status in het NSL. Hier staat of de receptor wel (waar) of niet (onwaar) een NSL-toetspunt is. De reden waarom een rekenpunt wel of geen toetspunt is. Waarden bij NSL = true: 0 = NSL-toetspunt; Waarden bij NSL = false: 1 = toepasbaarheidbeginsel, 2 = blootstellingcriterium, 3 = overige, geef aan waarom dit geen toetspunt is in kolom 'opmerking'. Concentratie (jaargemiddeld) stikstofdioxide Concentratie (jaargemiddeld) zwevende deeltjes Concentratie (jaargemiddeld) ultra fijne zwevende deeltjes Achtergrondconcentratie (jaargemiddeld) stikstofdioxide Achtergrondconcentratie (jaargemiddeld) zwevende deeltjes Achtergrondconcentratie (jaargemiddeld) ultra fijne zwevende deeltjes Projectnummer:

25 Bijlagen Bijlage II: Eerste drie pagina s resultatentabel (hoogste) concentraties PM 10 en NO 2 en PM 2,5 Projectnummer:

26 Bijlage II Rekeresultaten Monitoringstool 2014 gemeente Moerdijk RECEPTORID MRONDE REKENJAAROVERHEIDID OVERHEID NAAM NSL GROND CONC_NO2 CONC_PM10 CONC_PM25 ACHTG_NO2 ACHTG_PM10ACHTG_PM MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 27,15 21,36 13,60 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 26,14 21,11 13,49 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 26,14 21,16 13,52 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,94 21,13 13,50 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,87 21,06 13,47 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,85 21,11 13,49 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,80 21,09 13,49 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,76 21,08 13,48 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,75 21,09 13,48 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,71 21,06 13,47 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,70 21,06 13,47 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,59 21,04 13,46 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,48 21,04 13,46 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Prins Hendrikstraat WAAR 0 25,39 21,01 13,45 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,66 20,85 13,61 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,60 20,84 13,60 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,56 20,86 13,61 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,42 20,85 13,61 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,25 20,82 13,59 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,12 20,81 13,59 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,05 20,80 13,59 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Driehoefijzersstraat WAAR 0 24,03 20,80 13,58 18,10 20,30 13, MR Moerdijk Stationslaan WAAR 0 21,72 20,36 13,16 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Stationslaan WAAR 0 21,69 20,36 13,15 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Stationslaan WAAR 0 21,63 20,35 13,15 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Stationslaan WAAR 0 21,63 20,35 13,15 19,50 20,10 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 21,55 20,80 13,52 18,90 20,40 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 21,50 20,80 13,52 18,90 20,40 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 21,47 20,79 13,51 18,90 20,40 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 21,45 20,79 13,51 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 21,33 20,22 13,10 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Kerkhofweg WAAR 0 21,32 20,74 13,49 18,90 20,40 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 21,32 20,77 13,50 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 21,21 20,57 13,41 19,20 20,40 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 21,18 20,64 13,35 18,40 20,30 13,20 Projectnummer: Pagina 1 van 3

27 Bijlage II Rekeresultaten Monitoringstool 2014 gemeente Moerdijk RECEPTORID MRONDE REKENJAAROVERHEIDID OVERHEID NAAM NSL GROND CONC_NO2 CONC_PM10 CONC_PM25 ACHTG_NO2 ACHTG_PM10ACHTG_PM MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 21,10 20,62 13,35 18,40 20,30 13, MR Moerdijk Kerkhofweg WAAR 0 21,08 20,70 13,47 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Kerkhofweg WAAR 0 21,02 20,70 13,47 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Kerkhofweg WAAR 0 21,02 20,70 13,47 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Kerkhofweg WAAR 0 21,02 20,70 13,47 18,90 20,40 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 20,99 20,61 13,34 18,40 20,30 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,97 20,20 13,09 19,50 20,10 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 20,83 20,59 13,33 18,40 20,30 13, MR Moerdijk de Meeren WAAR 0 20,82 20,59 13,33 18,40 20,30 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,75 20,54 13,39 19,20 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,75 20,18 13,08 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Kerkhofweg WAAR 0 20,74 20,66 13,45 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,59 20,17 13,07 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,57 20,16 13,07 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,57 20,52 13,38 19,20 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,43 20,15 13,07 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,39 20,51 13,37 19,20 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,35 20,15 13,06 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,30 20,50 13,37 19,20 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,29 20,14 13,06 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,24 20,14 13,06 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,21 20,14 13,06 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 20,19 20,13 13,06 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 20,13 20,12 13,05 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 20,12 20,12 13,05 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 20,11 20,12 13,05 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 20,11 20,12 13,05 19,50 20,10 13, MR Moerdijk Kerkhofweg WAAR 0 19,67 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Haveneind WAAR 0 19,66 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Haveneind WAAR 0 19,64 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Sint Jorisstraat WAAR 0 19,62 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Sint Jorisstraat WAAR 0 19,60 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Sint Jorisstraat WAAR 0 19,60 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Sint Jorisstraat WAAR 0 19,59 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Sint Jorisstraat WAAR 0 19,59 20,49 13,38 18,90 20,40 13,40 Projectnummer: Pagina 2 van 3

28 Bijlage II Rekeresultaten Monitoringstool 2014 gemeente Moerdijk RECEPTORID MRONDE REKENJAAROVERHEIDID OVERHEID NAAM NSL GROND CONC_NO2 CONC_PM10 CONC_PM25 ACHTG_NO2 ACHTG_PM10ACHTG_PM MR Moerdijk Sint Jorisstraat WAAR 0 19,57 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 19,56 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 19,55 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 19,55 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 19,54 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 19,53 20,49 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Pastoor van Kessellaan WAAR 0 19,53 20,48 13,38 18,90 20,40 13, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,49 19,94 12,96 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,46 19,94 12,96 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,43 19,94 12,96 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,41 19,94 12,96 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,38 19,94 12,95 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,38 19,94 12,96 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,37 19,94 12,95 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,36 19,94 12,95 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,36 19,94 12,95 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,35 19,94 12,96 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,35 19,94 12,96 18,40 19,90 12, MR Moerdijk Studie N285 Zevenbergen WAAR 0 19,34 19,94 12,95 18,40 19,90 12,90 Projectnummer: Pagina 3 van 3

29 Bijlagen Bijlage III: Gezondheidseffecten Luchtkwaliteitmaatregelen - berekeningen voor NO 2, PM 10 en roet ; TNO-rapport. Projectnummer:

30

31 ι ι ι ι ι

32

33

34

35

36

37 ι ι ι

38 ι ι ι

39

40 ι ι ι

41 ι ι ι

42 ι ι

43 ι ι ι ι ι

44

45

46

47 ι ι

48 ι ι ι ι

49 ι ι ι

50

51 ι ι ι ι ι

52

53

54

55

56

57 ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι

58

59

60

61

62

63

64

65 Bijlagen Bijlage IV: Normen luchtkwaliteit ontoereikend; Kennislink.nl 11 november 2014 Projectnummer:

66 Normen luchtkwaliteit ontoereikend Voor de allerkleinste stofdeeltjes in de buitenlucht bestaan nog geen normen. Toch levert juist dit ultrafijne stof gezondheidsrisico s op omdat de deeltjes tot diep in de longen doordringen. Wetenschappers kunnen die fijnste stofdeeltjes al wel goed meten, maar dat is nog wel duur. door Annemieke van Roekel Dat er voor de allerkleinste stofdeeltjes, zogeheten ultrafijn stof, met een diameter tot 0,1 micrometer, nog geen normen bestaan, heeft te maken met hun zeer kleine gewicht. Berekend naar hun massa vallen ze daarom in het niet bij hun grotere broers: PM10 (met een diameter tot 10 micrometer) en PM2,5 (met een diameter tot 2,5 micrometer). Berekend naar hun aantallen die in de lucht die wij inademen voorkomen, zijn ze echter met een aandeel van tachtig procent veruit in de meerderheid. Relatieve deeltjesgrootte fijnstoffracties RIVM Ultrafijn stof wordt door epidemiologen, die de gezondheid van grote groepen mensen onderzoeken, echter wel als risicovol beschouwd. Zo is roet een berucht voorbeeld van zowel de kleinste categorie zwevende deeltjes als PM2,5. Binnen die laatste categorie (PM2,5), voor 85 procent afkomstig van menselijke activiteiten (naar de laatste berekeningen), is roet waarschijnlijk één van de type deeltjes die de meeste gezondheidsschade aanrichten. Stoffige steden Schone poollucht, die vanuit het noorden naar ons continent stroom, bevat nauwelijks ultrafijn stof. Je moet dan denken aan enkele honderden deeltjes per kubieke centimeter, vertelt onderzoeker luchtkwaliteit Gerard Kos van het ECN in Petten. Maar in een stad loopt dat, afhankelijk van de windsnelheid, al gauw op tot concentraties van deeltjes per cm 3 en op plaatsen waar de lucht niet makkelijk weg kan, zoals in tunnels, worden waarden tot soms wel een miljoen deeltjes per cm 3 bereikt." Druk je de stadse concentratie van deeltjes/cm 3 echter uit in massa, dan kom je voor ultrafijn stof niet veel hoger uit dan enkele microgrammen per kuub, rekent Kos voor. Vergeleken met de stedelijke achtergrondconcentratie voor PM2,5 van 14 µg/m 3 (in 2013) is dat een relatief klein aandeel. Ketens van nanoroetdeeltjes aaneengeregen met op de achtergrond een teflonfilter met gaatjes; de lucht gaat door de gaatjes en het aerosol blijft achter. Het beeld is gemaakt met een elektronenmicroscoop. Projectnummer: Pagina 1 van 5

67 De concentratie fijnstof wordt meestal uitgedrukt in een massaconcentratie (microgram per kubieke meter); de deeltjes tot 100 nanometer (PM0,1) worden vanwege het geringe relatieve gewicht uitgedrukt in aantal deeltjes per kubieke centimeter. Ultrafijn stof wordt onderscheiden in twee groepen: directe aerosolen die bij de bron ontstaan, zoals emissies van verkeer of houtkachels, en indirecte aerosolen, die door een chemische reactie tussen gassen ontstaan. Zo hebben we in Nederland als intensief landbouw- en transportland te maken met een deken van indirecte aerosolen, stofdeeltjes die ontstaan door een reactie van stikstofoxiden afkomstig van verkeer en ammoniak uit de landbouw. Bij oostelijke wind doen ook zwaveldioxides nog mee die vanuit Oost-Europa worden aangevoerd. Zo ontstaan er zoutdeeltjes als ammoniumnitraat en ammoniumsulfaat die verspreid over het land worden gevormd. Continu monitoren is duur De hoge kosten voor continue monitoring van ultrafijn stof zijn een reden voor het uitblijven van normen, aldus Kos. Daarnaast zijn die kleinste deeltjes fysisch wel goed meetbaar, maar chemisch is het meten vrij complex. Ook ontbreken gedetailleerde epidemiologische gegevens die een antwoord geven op de vraag welke component van de vele bestanddelen het meest schadelijk is. Wel wordt aangenomen dat het vooral de kleine fijnstoffractie is die erg schadelijk is voor de gezondheid. Continue monitoring ontbreekt dus, maar ECN en andere organisaties meten al tien jaar op projectmatig basis de uitstoot van ultrafijn stof door het verkeer op zogeheten hotspots, waar sprake is van veel uitstoot. Kos: "Sinds deze maand meten we in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu bij de A9 bij Heemskerk. We bestuderen vooral het gedrag van de kleinste deeltjes. Ze zijn vooral te vinden bij de direct aerosol uitstotende bronnen, zoals motoren met mengsmering, dieselauto s en houtkachels en klonteren naarmate ze verder van de bron verwijderd raken samen tot deeltjes tussen 50 en 100 nanometer. Emissies fijnstof (PM2,5) in 2013 volgens de Emissieregistratie. Dit cirkeldiagram geeft een beeld van de belangrijkste bronnen van directe aerosolemissies in Nederland. Bronnen van PM2,5 geven ook een indicatie van belangrijke bronnen van ultrafijn stof. Beweeglijke stofdeeltjes Ook verspreiden de stofdeeltjes zich verticaal, afhankelijk van de omgeving en de stabiliteit van de lucht. Uiteindelijk, veel verder weg, overheersen uitgedrukt in massa de deeltjes van rond Projectnummer: Pagina 2 van 5