Onze energievoorziening duurzaam in balans
|
|
- Anita de Meyer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onze energievoorziening duurzaam in balans De betekenis van Energyport (Noord-)Nederland voor de Nederlandse en Europese energievoorziening. Nu en in de toekomst.
2 in het kort Energyport (Noord-)Nederland; energierotonde in Europa Voor onze moderne samenleving en een sterke economie is een betrouwbare en betaalbare energievoorziening van strategisch belang. Dat vergt een efficiënt energiesysteem dat flexibel kan inspelen op een fluctuerende vraag. Noord-Nederland kan hierin voorzien. Noord-Nederland heeft zich in een halve eeuw ontwikkeld tot een internationaal knooppunt van productie, opslag en distributie van gas en elektriciteit. Het gebied heeft ook de kennis in huis om nieuwe vormen van energieproductie te ontwikkelen en beschikt daarmee over een sterke positie bij het internationaal vermarkten van nieuwe kennis en toepassingen. Daarvoor is de Energy Academy Europe gestart. Samen met Noord-Duitsland en Noord-Holland ontwikkelt Noord-Nederland zich tot de European Energy Region of Excellence. De komende jaren wordt in Energy Valleyverband een veelzijdig en omvangrijk programma uitgevoerd, waarbij de regio fungeert als proeftuin voor tientallen projecten. Met dit alles levert Energyport (Noord )Nederland een essentiële bijdrage aan het nationale verdienvermogen uit energie, nu en in de toekomst. Er zijn forse investeringen gemoeid met de uitbouw van de samenhangende en efficiënte energie-infrastructuur, boven en onder de grond, op zee en op land. Verder eisen duurzame energiebronnen veel ruimte. Voor dat alles de voorwaarden te creëren is dé opgave van het ruimtelijk beleid rond energie. Noord-Nederland heeft de meest gunstige uitgangspositie en beschikt over een aantal ruimtelijke condities om te komen tot een betrouwbare energievoorziening en een energietransitie. Om het bijbehorende vestigingsklimaat te versterken zijn goede (internationale) achterlandverbindingen (weg, water, spoor, leidingennet) noodzakelijk. Een succesvolle energietransitie vereist dan wel dat de opgave van Energyport (Noord )Nederland prioriteit krijgt in het rijksbeleid en dat rijk en regio samen optrekken om de positie in de internationale energiemarkt te versterken. Het kabinet investeert met voorrang in regio s waar het nationale verdienvermogen zich bevindt. Energyport (Noord )Nederland is, naast mainports, brainport en greenports, zo n gebied! Energyport (Noord )Nederland biedt: 40% van de nationale elektriciteitsbehoefte dankzij (straks) vier grote energiecentrales in de Eemshaven Jaarlijks 7 à 10 miljard aardgasopbrengsten voor de nationale economie Een robuuste energiesector met een cluster van ruim 400 bedrijven, die de komende vijf jaar 25 à 50 miljard gaan investeren Ongestoorde energievoorziening in Nederland en West-Europa, nu en in de toekomst Voortvarende aanpak van verduurzaming langs verschillende sporen Een onmisbare bijdrage aan realisering van klimaatdoelstellingen Versterkte positie van Nederland op de internationale energiemarkt Met Niedersachsen en Noord-Holland de European Energy Region of Excellence Een economische impuls met het perspectief op duizenden banen
3 visie en opgave Onze energievoorziening duurzaam in balans Steeds complexer De energievoorziening zal in de komende decennia ingrijpend veranderen: minder fossiel, meer duurzaam; minder afhankelijk, meer zelfvoorzienend; minder grootschalig, meer kleinschalig; minder star, meer flexibel. De veranderingen betreffen alle aspecten van onze energievoorziening: opwekking, opslag, distributie en gebruik. Op al deze terreinen ontwikkelen bedrijven, universiteiten en hogescholen nieuwe technieken en toepassingen. Waar die in de praktijk precies toe zullen leiden is niet te overzien. Maar wat wel vast staat is dat ons energiesysteem steeds complexer wordt. Duurzaam in balans De energievraag van huishoudens en bedrijven is niet constant. Toen fossiele brandstoffen nog goedkoop waren hielden we de centrales op stoom en verdween de ongebruikte energie door de schoorsteen of met het koelwater. Dat doen we niet meer. We willen een efficiënt energiesysteem dat flexibel inspeelt op de veranderende vraag. Tegelijk willen we ook meer gebruik maken van duurzame energie van zon, wind, water en aardwarmte. Maar de opbrengst van deze bronnen fluctueert. Een betrouwbare en betaalbare energievoorziening op alle momenten van de dag vereist een geïntegreerd systeem dat duurzaam in balans is. Daarvoor moeten we internationaal schakelen en overschakelen: forse besparing in energiebehoefte en hergebruik van energie minder pieken en dalen in de energiebehoefte snel en flexibel kunnen switchen tussen verschillende bronnen en aanvullende capaciteit (m.n. via gasgestookte centrales) maximaliseren van het rendement van (de voorlopig nog noodzakelijke) fossiele energiebronnen en schoner maken van de centrales toenemende inzet van duurzame energiebronnen Samenspel in een Europees energienetwerk Bovenstaande ontwikkelingen en opgaven vereisen een hoogtechnologisch samenspel van energieproducenten, afnemers, opslagvoorzieningen en schakelstations in een Europees energienetwerk. En het vraagt een grote inzet op kennisuitbouw en toepassing van innovatieve energiesystemen. Daarmee ontstaan nieuwe kansen voor regio s die nu al een hoofdrol spelen in deze energielogistiek en energietransitie.
4 onze kracht De energyport van Noordwest-Europa Noord-Nederland is de energyport van Noordwest-Europa. Dat is te danken aan de unieke combinatie van een sterke positie in de internationale energielevering ( de gasrotonde ), een hoogwaardige technologische en kennisinfrastructuur en unieke ruimtelijke kenmerken. Dankzij deze unieke basiscondities kan Noord Nederland de centrale rol vervullen in de uitbouw van een geïntegreerd systeem. Hierin worden de verschillende energie modaliteiten van gas, stroom, warmte/ koude gecoördineerd ingezet om te voorzien in de (inter ) nationale energiebehoefte. En daarmee kunnen we ook fungeren als kennisleverancier voor de hele wereld. Noord-Nederland werkt samen met partijen in Niedersachsen. Beide regio s ontwikkelen zich tot één Europese Energy Region of Excellence. Energieknooppunt Het startpunt van het Europese aardgasnet, de aanwezigheid van grote centrales en het aanlandingspunt van internationale leidingen voor gas en elektriciteit in de Eemshaven vormen de unieke startpositie om ook in de toekomst de energielevering te garanderen. Daarvoor zijn verder nodig: de uitbreiding van de elektriciteitsproductie in nieuwe centrales de koppeling van de centrales met de waterkrachtcentrales in Noorwegen en de grootschalige windparken op zee de schakeling van het internationale gasnet met de grootschalige biovergisting en ondergrondse buffervoorraden de schakeling met vele en diverse op te zetten decentrale energiesystemen De internationale schakeling van energiesystemen in Europa plaatst Nederland in het centrum daarvan, met Noord-Nederland als epicentrum. Kennis Annex daarmee is in Noord-Nederland een wijdvertakt en uniek kennisnetwerk ontstaan van universiteit, hogescholen, private researchinstellingen, internationale energie bedrijven, onderwijsinstellingen en het regionale bedrijfsleven. Binnenkort gaat met steun van het ministerie van EL&I de Energy Academy Europe van start. De Energy Academy clustert alle relevante disciplines van kennis over energie productie, distributie en gebruik. Van techniek tot consumentengedrag. Bijzonder is ook dat de Energy Academy samen met de speciale Energy Colleges (ROC s en MKB in de regio) alle niveaus herbergt: van academisch tot beroepsonderwijs.
5 onze inzet Programma Energyport (Noord-)Nederland De in Energy Valley samenwerkende partijen hebben voor de komende jaren een ambitieus innovatieprogramma ter versterking van Energyport (Noord )Nederland. Energy Valley richt zich op vijf energiespeerpunten: Groene Gasrotonde, Power Production & Balancing, Bio Based Energy, Slimme Decentrale Energiesystemen en Energiekennis. Waterkracht in Noorwegen Centrales hebben het hoogste rendement als ze constant draaien. Sinds 2008 is de Eemshaven met een hoogspanningskabel verbonden met het elektriciteitsnet in Noorwegen. Bij extra vraag importeren we door die kabel waterkrachtstroom uit Noorwegen; bij overcapaciteit exporteren we stroom waarmee water in Noorse stuwmeren wordt gepompt. Investering: 1,2 miljard Lengte van de kabel: 600 km Capaciteit: 700 MW Energiehub op zee Met een energiehub op een kunstmatig eiland in de Noordzee, als verzamel- en schakelstation voor internationale gasleidingen en elektriciteitskabels kan volstaan worden met veel minder leidingen in het natuurgebied van de Waddenzee Stabiele gasvoorziening: groen gas en gasopslag Noord-Nederland is de gasrotonde van Europa. Om pieken in de energievraag op te vangen (balancing) zijn flexibele gasgestookte centrales nodig. Dankzij de hoogwaardige agrarische infrastructuur kan in Noord-Nederland op grote schaal door vergisting groen gas geproduceerd worden, met gebruikmaking van de bestaande gasinfrastructuur voor opslag en distributie door geheel Europa. Bovendien beschikt Noord-Nederland over grote ondergrondse gasopslagvoorzieningen, waarmee ook op momenten van extreme vraag altijd in de behoefte (ook van buitenlandse afnemers) voorzien kan worden. Productie: in miljoen m3 (=66% van het groene gas van Nederland) Investering in vijf groengas-hubs: 200 miljoen Handelsplatform groen gas
6 Gas hub Power hub Smart infr Gas grid Gas fields Gas exploration Gas storage Powerplants Wind energy Electricity grid Smartgrids Transition p Heat utiliza Blue energ
7 Smartgrids Met smartgrids (elektronische meeten regelsystemen bij bedrijven en huishoudens op basis van hoogwaardige sensortechnologie) kunnen vraag en aanbod van energie beter op elkaar worden afgestemd en stromen worden uitgewisseld. Bij diverse bedrijven, dorpen en woonwijken in Noord-Nederland wordt hier inmiddels mee geëxperimenteerd als proeftuinen voor een brede duurzame energiemix. Bezoekers uit de hele wereld komen er kijken. Voorbeelden: Power matching City Hoogkerk, Smartgrid Assen, Leeuwarden, Meppel en Veendam astructure ark tion y Biobased economy Green gas Bio fuel Knowledge Knowledge
8 Nieuwe centrales In de Eemshaven zijn momenteel drie grote energiecentrales in aanbouw. Samen met de centrale die er al staat, voorziet de Eemshaven straks in 40% van de elektriciteitsbehoefte van Nederland. Productiecapaciteit: MW (= 40% van de nationale elektriciteitsvraag) Kennis In Noord-Nederland bestaat een wijdvertakt en uniek kennisnetwerk van universiteit, hogescholen, private researchinstellingen, internationale energiebedrijven, onderwijsinstellingen en het regionale bedrijfsleven. De Energy Academy Europe clustert alle relevante disciplines van kennis over energieproductie, -distributie en gebruik. Met ROC s en het MKB in de regio worden speciale Energy Colleges in het leven geroepen om te kunnen voorzien in de te verwachten sterk stijgende vraag naar energievaklieden. Schoonebeek Begin 2011 is de oliewinning in het Schoonebeekveld hervat, dankzij verbeterde technieken met stoominjecties. In een warmtekrachtcentrale wordt water verhit en tegelijk stroom opgewekt, dat voor 90% aan het openbare net wordt geleverd. De gewonnen olie wordt in Duitsland verwerkt. Investeringen: honderden miljoenen euro s Capaciteit: totaal miljoen vaten Windenergie In Noord-Nederland staat het grootste windmolenpark van Nederland. Plannen voor grootschalige windparken in zee, ten noorden van de Waddeneilanden, krijgen concreet gestalte. Duitsland en Engeland investeren in de komende jaren miljard in grootschalige windparken op zee, waarvan de kabels grotendeels aanlanden in de Nederlandse Eemshaven. Dit levert nu al veel werkgelegenheid op. Wind op land: Noord-Nederland (incl. Noord-Holland) zet in op circa 1700 MW (50% van de nationale taakstelling) Wind op zee (boven de Wadden): MW Investering door Duitsland en Engeland: miljard Blue energy Noord-Nederland heeft door de ligging aan zee mogelijkheden voor winning van energie uit water, van de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. Er zijn proefprojecten voor winning uit waterkracht (pilotproject Afsluitdijk), benutten zoet-zout-gradiënt (Lauwersmeer) en ideeën voor waterbuffering en getijdenenergie. Ook biogas uit algenteelt op zee hoort hier bij, evenals de ontwikkeling van slimme dijken.
9 Ruimte Dankzij een aantal ruimtelijke kenmerken biedt Noord-Nederland bovengemiddelde kansen voor (het experimenteren met) duurzame energielevering: De ligging aan zee vormt de uitvalsbasis voor offshore windparken en ontwikkeling van vele vormen van blue energy. De specifieke geologische situatie biedt mogelijkheden voor ondergrondse opslag en buffering van (bio)gassen. Duurzame energiebronnen vragen veel meer ruimte dan de traditionele. Noord-Nederland heeft die ruimte, deels op land, deels onder de grond, deels op zee. De combinatie ervan maakt het schakelen en overschakelen mogelijk. Kansen benutten Noord-Nederland is dus bij uitstek de regio die garant staat voor een betrouwbare en betaalbare energielevering en waar de noodzakelijke transitie naar en flexibel energiesysteem en verduurzaming gestalte kan krijgen. Energyport (Noord )Nederland levert daarmee een forse bijdrage aan de exportpositie van Nederland. Energyport (Noord )Nederland is het programma waarmee de Energyvalley-partners de komende jaren gestalte geven aan een toekomstbestendig energiesysteem. Meer informatie vindt u hier. Hoofdnet elektriciteitstransport Hoofdnet gastransport Windenergievelden Gas- en olievelden Energiecentrales Gasrotonde
10 noord nederland en het rijk Samen resultaten boeken De verdere ontwikkeling van Energyport (Noord ) Nederland is een opgave van nationaal belang. Rijk en regio werken het concept Energyport gezamenlijk verder uit in de Gebiedsagenda Noord-Nederland als basis voor investeringen in (energie ) infrastructuur. Energyport (Noord )Nederland is van cruciale betekenis voor de toekomstige energie voorziening van Nederland en Europa. Rijk en regio hebben hier een belangrijke rol. Samenwerken aan integrale infrastructuur Noord-Nederland werkt voortvarend aan het energiesysteem van de toekomst. Een systeem waarin internationaal en regionaal geschakeld wordt tussen meerdere energiesystemen en met een groter aandeel van duurzame energie. Dat vraagt hoogwaardige integrale energie-infrastructuur, onder en boven de grond, op land en op zee. Waarin alles bij elkaar past en productie en consumptie op elkaar worden afgestemd. Op de schaal van Europa, van Nederland, van de regio s en lokaal. Andere energie, een grote ruimtelijke opgave Duurzame energie vraagt ook veel meer ruimte. En die ruimte is schaars of heeft waarden van natuur en landschap die we willen behouden. De omschakeling naar duurzame energie brengt daardoor een grote ruimtelijke opgave met zich mee, die veel verder gaat dan het reserveren van ruimte voor centrales, kabels en leidingen. Het gaat over het ontwikkelen van een nieuw samenspel tussen vraag en aanbod op meerdere schaalniveaus tegelijk, met als resultaat een verminderde behoefte aan en efficiënter gebruik van energie en ruimte. Dat is een (inter )nationale opgave. Met een actieve aanpak halen we EU-doelstellingen voor klimaat en economisch voordeel. Nationale opgave, regionale uitwerking In Noord-Nederland komen de opgaven voor realisatie van een geïntegreerde energie-infrastructuur en het fungeren als proeftuin voor ontwikkeling van duurzame energie en van synergie tussen energie en ruimte bij elkaar. Dat vraagt een structurele inbedding van energie in het ruimtelijk beleid, een integrale en gecoördineerde aanpak en optimalisatie van noodzakelijke (bovengrondse en ondergrondse) infrastructurele en ruimtelijke randvoorwaarden. Dit alles met een goede balans tussen economie, ecologie en ruimte en met draagvlak onder de bevolking. Noord-Nederland rekent
11 erop samen met het Rijk een belangrijke bijdrage te leveren aan het ontwerp van de toekomstige energie-infrastructuur van Nederland. Zodat samen optrekken leidt tot samen resultaten boeken. Wij bieden Betrouwbare en betaalbare energievoorziening in Nederland en West-Europa, nu en in de toekomst Inzet die van cruciale betekenis is voor de nationale economie Voortvarende aanpak van verduurzaming en energietransitie op vele fronten Een onmisbare bijdrage aan realisering van klimaatdoelstellingen Versterkte positie van Nederland op de internationale energiemarkt Samen met Niedersachsen een internationale Energy Region of Excellence Een economische impuls met het perspectief op duizenden banen Wij vragen Investeringen in de benodigde integrale energieinfrastructuur als onderdeel van het rijksbeleid voor infrastructuur Energyport (Noord-)Nederland prioriteit te geven in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Het concept Energyport gezamenlijk uit te werken in de Gebiedsagenda Noord-Nederland Om gezamenlijke keuzes voor de integrale energieinfrastructuur te verankeren in de structuurvisies voor de Ondergrond, Leidingen en kabels, Wind op Zee en Wind op Land Versterking van het vestigingsklimaat voor (energie ) innovatie en de benodigde netwerken voor energielogistiek en (internationale) achterlandverbindingen (water, weg, spoor, leidingennet) Infrastructurele knelpunten prioritair te behandelen
12 Uitgave van Samenwerkingsverband Noord-Nederland Laan Corpus den Hoorn 200 Postbus AT Groningen Tel
PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST
NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin
Nadere informatieToespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover
Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Geachte aanwezigen, Noord-Nederland zet stevig in op sterke economische clusters rond agrofood,
Nadere informatieProvinciehuis Westerbrink 1 Assen Assen, 3 oktober 2011 Nummer: 11-089 Postbus 122
Provinciehuis Westerbrink 1 Assen Assen, 3 oktober 2011 Nummer: 11-089 Postbus 122 9400 AC Assen Dit is een gezamenlijk persbericht van de provincies Groningen, Fryslân, Drenthe en Noord- Holland, de gemeenten
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatieAmsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz
RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen
Nadere informatieDe Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;
INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal
Nadere informatiePower to gas onderdeel van de energietransitie
Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte
Nadere informatieENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019
ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:
Nadere informatie6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken
6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken 6.1 Aanpassingen van de infrastructuur in Nederland De energietransitie kan ingrijpende gevolgen hebben voor vraag en aanbod van energie en voor de netwerken
Nadere informatieMANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008
MANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008 Er is de komende jaren een fundamentele verandering van onze energievoorziening nodig om het hoofd te bieden aan de mondiale uitdagingen op energiegebied: de
Nadere informatieEnergie voor morgen, vandaag bij GTI
Energie voor morgen, vandaag bij GTI Jet-Net docentendag 5 juni 2008 GTI. SMART & INVOLVED GTI is in 2009 van naam veranderd: GTI heet nu Cofely SLIMME ENERGIENETWERKEN, NU EN MORGEN 2008 2010 Centrale
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014
Speech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014 Dames en heren, [Intro] Europa begint in Groningen. Zéker als het
Nadere informatiegesprekken te voeren van ondernemer tot ondernemer en verbindingen te leggen.
Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg t.g.v. bezoek Duitse handelsdelegatie onder leiding van Minister Bode op 31 oktober 2011, Gasunie Groningen. Dames en heren, Vandaag en morgen wijzen
Nadere informatieAllereerst natuurlijk de beste wensen voor 2013.
Speech van Commissaris van de Koningin en voorzitter Raad van Toezicht Energy Valley Max van den Berg, nieuwjaarsreceptie Energy Valley, Groningen, 8 januari 2013 Dames en heren, Allereerst natuurlijk
Nadere informatieHet Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten
Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder
Nadere informatieSmart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik. ENGIE Infra & Mobility
Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik ENGIE Infra & Mobility De daad bij het woord, de techniek bij de plannen Over een aantal jaren ziet de energievoorziening in Nederland er geheel anders
Nadere informatieNaar een duurzame energievoorziening
Naar een duurzame energievoorziening De schone taak van aardgas 1 2 We staan voor belangrijke keuzes De wereld staat voor dringende keuzes. Neem het energievraagstuk. De wereldbevolking groeit in korte
Nadere informatieRoute naar een Duurzame Energievoorziening
Route naar een Duurzame Energievoorziening Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Bijeenkomst: 25 november 2013, Power Lab 5 / USI & KIVI-NIRIA Inhoud Energie-transitie Energieakkoord voor duurzame groei
Nadere informatieduurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen
duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen De toekomst van de energievoorziening Gemeenten, provincies, bedrijven en projectontwikkelaars gaan zich steeds meer richten op duurzame energiedoelstellingen,
Nadere informatieZonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013
Zonder Energieopslag geen Energietransitie Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Duurzame Energie Koepel 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen,
Nadere informatieMark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken
Mark Frequin Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Energiebeleid: van context tot acties. Mark Frequin Rijks Universiteit Groningen Inhoud 1. Context 2. Richting
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieWij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben
Wij brengen energie Waar mensen licht en warmte nodig hebben Energie in goede banen De beschikbaarheid van energie bepaalt in grote mate hoe we leven: hoe we wonen, werken, produceren en ons verplaatsen.
Nadere informatieRWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen
RWE Power RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I www.rwe.com CCS Werbeagentur 10/07 Dertien vragen Een nieuwe elektriciteitscentrale op kolen en biomassa in Eemshaven RWE bouwt van 2008 tot 2013 een elektriciteitscentrale
Nadere informatieGas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)
Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:
Nadere informatieColumn Maak van Nederland de energiehub en leverancier van flexibiliteit aan het Europese energiesysteem
Column Maak van Nederland de energiehub en leverancier van flexibiliteit aan het Europese energiesysteem Maarten Meijburg en Ruut Schalij 13 oktober 2016 Door de staatsbedrijven Gasunie en Tennet zijn
Nadere informatievan aardgasbuffer naar energiehub
Aardgasbuffer Zuidwending van aardgasbuffer naar energiehub Voor het eerst in Nederland wordt een installatie opgezet waarbij op een schaal van 1 Megawatt (MW) ervaring wordt opgedaan met de omzetting
Nadere informatieTenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014
TenneT als netontwikkelaar op zee NWEA Winddag, TenneT als netontwikkelaar op zee 1. Introductie TenneT als netontwikkelaar 2. Integrale aanpak en netoptimalisatie nodig voor behalen duurzaamheidsdoelstellingen
Nadere informatieNaar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening
Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening J.W. Tolkamp - SOLIDpower 23/01/2017 The research leading to these results has received funding from the European Union s 7 th Framework
Nadere informatieProvincie Vlaams Brabant
170 Provincie Vlaams Brabant ENERGIE Energie is een relatief nieuw thema. De opgave om klimaatneutraal te worden, vraagt dat we vandaag nadenken over hoe we in de toekomst onze energiebehoefte gaan invullen.
Nadere informatieGrootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien Uitgebreid onderzoek
Nadere informatieGrootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien TenneT participeert in
Nadere informatieENERGY INNOVATION PARK Alkmaar - Nederland
Alkmaar - Nederland Alkmaar - Nederland ENERGY INNOVATION PARK Ruimte voor innovatie en groei Uw bedrijf tussen internationale spelers in de energie branche. Kavels te koop tussen 2.000 en 27.000 vierkante
Nadere informatieDuurzame energie. Een wenked perspectief? 2003-2011 G.P.J. Dijkema, TU Delft, TBM, B.Sc Opleiding Technische Bestuurskunde
Duurzame energie Een wenked perspectief? Naar een nieuwe Delta Wet Energie Manifest van 6 politieke partijen 16 maart 2010 Ons land kan en moet voor 2050 helemaal overstappen op hernieuwbare energie, zoals
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012
Speech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012 Dames en heren, [Inleiding] Mensen die op inspiratie wachten
Nadere informatieHelmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Nadere informatieEneco Groep. Duurzame energie voor iedereen
Eneco Groep Duurzame energie voor iedereen Duurzame koploper Eneco is het grootste energiebedrijf van Nederland in publieke handen. Onze missie is betaalbare duurzame energie mogelijk maken die altijd,
Nadere informatieFiguur 1: De ontwikkeling van de kostprijs van zonne-energie en batterijen versus de consumentenprijs van elektriciteit
Energiebedrijven op zoek naar toegevoegde waarde De transitie naar een hernieuwbaar en deels decentraal energielandschap zal zich doorzetten. De vervanging van de centrale elektriciteitsproductie door
Nadere informatieZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN
ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW
Nadere informatieJa. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.
CDA - Wij zijn voor kleinschalige windenergie rond boerderijen. Onduidelijk. ChristenUnie 2035: 60% 2045: 100% 2050: 100% klimaatneutraal Ja. Net als zonnedaken en windmolens op zee, zijn windmolens op
Nadere informatieDe rol van biomassa in de energietransitie.
De rol van biomassa in de energietransitie. Bert de Vries Plaatsvervangend directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, Ministerie van Economische Zaken Inhoud 1. Energieakkoord 2. Energietransitie
Nadere informatieGroene Fabriek Lochem
Groene Fabriek Lochem CCS Energie, innovatief en integraal 12 adviseurs Onderwerpen Biomassa Mono-mestvergisting op de boerderij Biogasopwerking tot Groen gas Mestraffinage Houtstook / torrefactie Kennisoverdracht
Nadere informatieGreen Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei
Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en
Nadere informatieEnexis. De veranderende rol van de netbeheerder. Peter Vermaat Voorzitter Raad van Bestuur Enexis. 12 november 2015
Enexis De veranderende rol van de netbeheerder Peter Vermaat Voorzitter Raad van Bestuur Enexis 12 november 2015 Rol Enexis in de elektriciteitsketen Elektriciteitscentrale voor de opwek van elektriciteit
Nadere informatieallander Gesprek met Friese Statenleden over groeistrategie Alliander Leeuwarden, 5 maart 2014
Gesprek met Friese Statenleden over groeistrategie Alliander ] allander Leeuwarden, 5 maart 2014 Ir. Peter Molengraaf Voorzitter Raad van Bestuur Raad van Bestuur Alliander 1 Toename decentrale opwek de
Nadere informatieSamen omschakelen Arnhem, 7 september 2016
Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016 Waarom zijn we bijeen? Verduurzaming energievoorziening Samenwerking om de NL ambitie te verwezenlijken Samenwerking vanaf de start van initiatieven Draagvlak
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieDe opkomst van all-electric woningen
De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige
Nadere informatieFactsheet: Dong Energy
Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9
Nadere informatieNieuwveense Landen Meppel Diep onder Drenthe 12-6-2012 Door Wouter Deddens
Nieuwveense Landen Meppel Diep onder Drenthe 12-6-2012 Door Wouter Deddens MeppelEnergie Lokaal Duurzaam EnergieBedrijf MeppelEnergie Openingshandeling op 26-1-2012 Duurzame energie voor de woonwijk Nieuwveense
Nadere informatieDatum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Nadere informatieGeothermie. traditioneel energiebedrijf?
31 maart 2010 T&A Survey Congres Geothermie Duurzame bron voor een traditioneel energiebedrijf? Hugo Buis Agenda Duurzame visie & ambities Waarom kiest Eneco voor Geothermie? Stand van zaken Markten Pro
Nadere informatie_ PROVINCIE FLEVOLAND
_ PROVINCIE FLEVOLAND Mededeling Onderwerp Gedeeltelijke transportbeperkingen op energie-infrastructuur in Flevoland Kern mededeling: Liander kondigt aan dat het genoodzaakt is om een tijdelijke (gedeeltelijke)
Nadere informatieEnergietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving
Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving Enexis: energie in goede banen Even if you doubt the evidence, providing incentives for energy-efficiency and clean energy are the right thing to do
Nadere informatie100% groene energie. uit eigen land
100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse
Nadere informatieGijs de Man 12 oktober 2010
Gijs de Man 12 oktober 2010 We werken aan een beter klimaat Doel Stichting Warmtenetwerk: Bevorderen van gebruik van duurzame warmte en koude en hergebruik van restwarmte t via collectieve netten. Aanpak:
Nadere informatieDe rol van TenneT in de transitie naar duurzame energie. Peter Nieuwenhuijse Arnhem, 29 juni 2011
De rol van TenneT in de transitie naar duurzame energie Peter Nieuwenhuijse Arnhem, 29 juni 2011 TenneT TSO Elektriciteitstransporteur in Nederland en een deel van Duitsland In Nederland: Alle netten op
Nadere informatieAlternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde
Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. Februari 2019
Raadsakkoord energietransitie Februari 2019 De energietransitie in Rotterdam Een klimaatneutraal en duurzaam Rotterdam. Dat is waar we naar toe willen. Een groene en gezonde stad met schone lucht, waarin
Nadere informatieStartnotitie Energietransitie. November 2018
Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie
Nadere informatieInleiding in de wereld van energieopslag
FME-CWM themamiddag energieopslag Jasper Groenewegen Duurzame lokale opwekking verschuift de balans 2 Duitse elektriciteitsprijs volgt nu al de PV productie 3 met extremen tot gevolg! 4 Kortom, we live
Nadere informatieNEW BUSINESS. Guy Konings
2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN
Nadere informatiesnelwegen voor de wind
snelwegen voor de wind Snelwegen voor de wind GroenLinks stelt voor om grond langs snelwegen beschikbaar te stellen voor de bouw van windmolens. Er is in Nederland meer dan 2300 kilometer snelweg. Langs
Nadere informatieECN TNO activiteiten systeemintegratie
ECN TNO activiteiten systeemintegratie Rob Kreiter Den Haag 22-05-2015 www.ecn.nl Aanleiding: meer duurzaam - minder zekerheid - meer complexiteit Uitdaging voor de (verre) toekomst Elektriciteitsbalans
Nadere informatieConcept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land
Concept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land 3 februari 2010 Inhoudsopgave 1. Aanleiding, doel en aanpak 2. Waar wél; concentratiegebieden 3. Waar niét: vrijwaringsgebieden i 4. Overig Nederland
Nadere informatieE.ON S FOCUS OP NIEUWE ENERGIE VERDIENT NAVOLGING
E.ON S FOCUS OP NIEUWE ENERGIE VERDIENT NAVOLGING MAARTEN VAN DER KLOOT MEIJBURG Er komt onherroepelijk een aardverschuiving in het energielandschap nu alternatieve energie steeds belangrijker wordt. Het
Nadere informatieInzichten uit een regio:
Er is een brede duurzaamheidsscope nodig voor afwegingen rond de bodem; de energietransitie staat daarin centraal. Inzichten uit een regio: Sneller afbouwen van fossiele energie De bodem is onmisbaar bij
Nadere informatieDe rode draad van ons verhaal is groen
De rode draad van ons verhaal is groen Bouwstenen voor een duurzame energietoekomst Ondernemingsvisie van gasinfrastructuur- en netwerkbedrijf Gasunie Verbonden energie: bouwstenen voor een duurzame energievoorziening
Nadere informatieInpassing van duurzame energie
Inpassing van duurzame energie TenneT Klantendag Erik van der Hoofd Arnhem, 4 maart 2014 doelstellingen en projecties In de transitie naar duurzame energie speelt duurzame elektriciteit een grote rol De
Nadere informatieSamen voor duurzaam. Jaarverslag 2013 Eneco Holding N.V.
Samen voor duurzaam Jaarverslag 2013 Eneco Holding N.V. Strategie Trends en ontwikkelingen Ontwikkelingen in de energiemarkt De energiemarkten in Europa zijn in transitie van een centraal gestuurde energievoorziening,
Nadere informatieBeleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie. Partnerforum Gent 18 oktober 2016
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie Partnerforum Gent 18 oktober 2016 Energie uitdagingen VISIE 2050: 7. energietransitie Daling uitstoot broeikasgassen in EU met 80-95% t.o.v.
Nadere informatieDe ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016
De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening
Nadere informatieNederland wordt slimmer met energie
Nederland wordt slimmer met energie SPEECH Bert de Vries, plv. Directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, NEBC 8 juni (uitgesproken door Jaco Stremler (plv. directeur Energie en Duurzaamheid)
Nadere informatieSlimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander
Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-
Nadere informatieEnergie in het Waddenfonds Energy Valley 05-11-13. 1. Doel. 2. Vertrekpunt
Energie in het Waddenfonds Energy Valley 05-11-13 1. Doel In deze notitie wordt een eerste aanzet gegeven van de mogelijke inhoudelijk aanpak van Energy Valley op de programmastructuur van het Waddenfonds
Nadere informatieregelgeving gericht op decentrale energieopwekking of opslag van duurzame energie.
Toespraak van commissaris van de Koning en voorzitter Raad van Toezicht Energy Valley Max van den Berg, nieuwjaarsreceptie Energy Valley, Groningen, 9 januari 2014 Dames en heren, Mooi dat we vandaag weer
Nadere informatieUitvoeringsagenda 2014-2015. behorend bij. Energieke Noorderr. MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland 2040
Uitvoeringsagenda 2014-2015 behorend bij Energieke Noorderr u i m t e MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland 2040 Uitvoeringsagenda 2014-2015 behorend bij Energieke Noorderr u i m t e MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. April 2019
Raadsakkoord energietransitie April 2019 Inhoudsopgave De energietransitie in Rotterdam 1 De energietransitie als kans 1 Tegengaan energiearmoede 1 Klimaatakkoord van Parijs 2 Rotterdamse klimaatambitie
Nadere informatieDuorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie
Duorsume enerzjy yn Fryslân Energiegebruik en productie van duurzame energie 1 15 11 oktober 1 Inhoud Management Essay...3 1 Management Essay De conclusies op één A4 De provincie Fryslân heeft hoge ambities
Nadere informatieVERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND
VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail
Nadere informatie100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL
TIDAL POWER 100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL In 2025 100.000 Zeeuwse huishoudens voorzien van duurzame electriciteit uit getijdenenergie met een totale CO2-reductie van 140.000 ton
Nadere informatieDe rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening Wilfried Ivens (wilfried.ivens@ou.nl) Herman Eijdems (h.eijdems@mijnwater.com) René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com)
Nadere informatieSmart Grid. Verdiepende opdracht
2015 Smart Grid Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over het onderwerp Smart Grid. Pagina 1 Inhoud 1. Smart Grid... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 8 Pagina
Nadere informatieProjectbureau Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard
Projectbureau Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard Gemeente Maasdriel commissie Ruimte 9 januari 2013 Teun Biemond Jan Woertman 1 Inhoud 1. Voorstellen 2.Herstructurering en Duurzaamheid 3.Duurzame
Nadere informatieEnergieakkoord voor duurzame groei
Energieakkoord voor duurzame groei Netwerkbijeenkomst Duurzame regionale energie Gelderland 15 januari 2014 Lodewijk de Waal Energieakkoord Wie zaten aan tafel? Inhoud presentatie Hoofdlijnen Energieakkoord
Nadere informatieGroen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Nadere informatieBio energiecentrales Eindhoven
Bio energiecentrales Eindhoven Frans Kastelijn Projectmanager Gemeente Eindhoven Maart 2009 Inhoudsopgave 1. Duurzame energie op lokaal niveau 2 Activiteiten op lokaal niveau 3. Bio energiecentrales in
Nadere informatieUitdagingen van de energie transitie
Uitdagingen van de energie transitie Presentatie Congres Energy Next Dordrecht 10 december 2015 Remko Bos Directeur Energie ACM Vicepresident CEER 1 ACM als toezichthouder ACM bevordert kansen en keuzes
Nadere informatieENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA
ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom
Nadere informatieEnergiemarkt moet op de schop
jeroen de haas Energiemarkt moet op de schop De liberalisering van de Europese energiemarkt heeft niet goed uitgewerkt voor Nederland, zegt Jeroen de Haas, bestuursvoorzitter van Eneco. Zitten we straks
Nadere informatieEnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16
EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI
Nadere informatieReactie op het Groenboek «Naar een Europees energienetwerk voor een continue, duurzame en concurrerende energievoorziening»
2009D13067 22 112-815 Reactie op het Groenboek «Naar een Europees energienetwerk voor een continue, duurzame en concurrerende energievoorziening» Inbreng verslag van een schriftelijk overleg Vastgesteld
Nadere informatieENERGY INNOVATION PARK Alkmaar - Nederland
Alkmaar - Nederland Alkmaar - Nederland PARK Ruimte voor innovatie en groei Uw bedrijf tussen nationale en internationale spelers uit de energiebranche met kavelmogelijkheden tussen de 2.000 en 27.000
Nadere informatieProgramma Energie 2012-2015 Samenvatting Projectplan
Programma Energie 2012-2015 Samenvatting Projectplan Lokale Energie Lokale Energie - 4 Lokale energie-initiatieven - Een loket voor buurt- en dorpsinitiatieven Projectnaam : Lokale Energie Opdrachtgever
Nadere informatie1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd
1E SCHOOL duurzaam gerenoveerd DUURZAAM RENOVEREN investeren in MEERVOUDIGE OPBRENGST INHOUD PRESENTATIE 1 Niet duurzame school 2 Duurzaam bouwen & leven 3 Duurzame energie, kleinschalig opgewekt 4 Passief
Nadere informatieEuropese schakel NorNedvoor de toekomst
NorNedvoor de Europese schakel toekomst NorNed Europese schakel voor de toekomst Elektriciteit is vanzelfsprekend in ons dagelijks leven. Zonder er verder bij stil te staan gaat het licht aan, pruttelt
Nadere informatieTransitie naar een. CO -neutrale toekomst
Transitie naar een CO -neutrale toekomst 2 CO 2 reductie van bron tot gebruiker Steeds méér duurzame energie, maar niet minder CO 2 -uitstoot KLIMAATVERDRAG VAN PARIJS In het verdrag van Parijs werd afgesproken
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieGROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu
GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu A. van der Drift December 2013 ECN-L--13-081 GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu Bram van der Drift Clean Tech Business Day 11 december
Nadere informatie