Oogst voor Malta Rapporten van Malta opgravingen beter ontsloten

Transcriptie

1 Programma Kenniskaart Archeologie Oogst voor Malta Rapporten van Malta opgravingen beter ontsloten April 2014 Project NieuweNOaA-Oogst voor Malta

2 2

3 3 Samenvatting 812 rapporten van Malta opgravingen, verschenen in de periode , zijn beter ontsloten voor verder onderzoek. Al deze rapporten zijn voorzien van de volgende metadata: Archeoregio Type onderzoek Periodisering Complextype Geografische gegevens 1 ARCHIS onderzoeksmeldingsnummer Verschillende inhoudelijk trefwoorden De stapels met rapporten van Malta opgravingen kunnen op korte termijn digitaal doorzocht worden op bovengenoemde metadata via het bibliotheeksysteem (adlib)van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Inleiding In de periode eind 2013 tot en met begin 2014 zijn 812 rapporten van Malta opgravingen beter ontsloten. Het gaat om rapportages verschenen vanaf januari 2007 tot en met oktober De aanleiding voor het beter ontsluiten van de Malta-rapporten vormde het Oogst voor Maltaproject, onderdeel van het Programma Kenniskaart Archeologie. Dit project beoogt de resultaten van uitgevoerd Maltaonderzoek op te werken tot syntheses die resulteren in nieuwe kennis en beeldvorming over het verleden en nieuwe onderzoeksvragen. Bij de syntheses gaat het om situaties waar grote stapels rapporten van Malta opgravingen matchen met grote vragen uit de Nationale Onderzoeksagenda Archeologie (NOaA), zogenaamde kenniskansen. Om deze kenniskansen te definiëren is inzicht nodig in de inhoud van deze rapporten en in de grote vragen. De vragen staan helder geformuleerd in de NOaA 1.0 maar inzicht in de inhoud van de grote stapels rapporten van Malta opgravingen ontbrak. Om inzicht te krijgen in de inhoud van deze rapporten zijn ze inhoudelijk gescreend en voorzien van metadata. Concreet gaat het om de volgende metadata: Archeoregio Type onderzoek Periodisering (ABR) Complextype (ABR) Geografische gegevens Monumentgegevens, voor zover genoemd in het rapport ARCHIS onderzoeksmeldingsnummer Verschillende inhoudelijk trefwoorden De ontsloten rapporten zijn binnenkort via het bibliotheeksysteem van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed toegankelijk. Het werk is uitgevoerd door Mirjam E. Lobbes van Buro de Brug in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). 1 En monumentgegevens voor zover genoemd in het rapport

4 4 Doel Het doel van dit metadateringsproject is om de maltarapportages vanaf beter te ontsluiten ten behoeve van het identificeren van kenniskansen en het uitvoeren van synthetiserend onderzoek. De dataset Uitgaande van het gestelde doel, de termijn en de middelen, is in eerste instantie uitgegaan van een dataset van 2289 rapporten van proefsleuvenonderzoeken, begeleidingen en opgravingen gepubliceerd tussen 2007 en Vanwege de veronderstelde hoge informatiewaarde is in eerste instantie gekozen voor rapportages van proefsleufonderzoek en opgravingen en zijn rapportages van boor- en bureauonderzoek en inspecties buiten beschouwing gelaten. Bij nader inzien is de selectie verder beperkt tot alleen de opgravingsrapporten (inclusief begeleidingen conform protocol opgraving). Wanneer namelijk bij proefsleufonderzoek een behoudenswaardige vindplaats wordt aangetroffen, wordt deze in 68% 3 van de gevallen door middel van een opgraving of begeleiding conform protocol opgraving ex situ behouden. Daardoor zou in die gevallen waar proefsleufonderzoek overgaat in een opgraving, eenzelfde vindplaats twee keer meegeteld worden waardoor een niet betrouwbare dataset zou ontstaan. De dataset bestond uiteindelijk uit alle rapporten van Malta opgravingen en alle rapportages van begeleidingen die conform het protocol opgraving zijn uitgevoerd. Het gaat om 1050 rapportages die tussen 2007 en 2013 zijn verschenen en die in de database van de RCE-bibliotheek zijn opgenomen. Vervolgens zijn 102 dubbelingen uit deze dataset gefilterd. Van de dataset die resteerde zijn 136 titels van rapporten niet gemetadateerd omdat het rapport noch digitaal noch fysiek beschikbaar was. Tenslotte is er een keuze gemaakt in de tijd en zijn rapporten gemetadateerd vanaf tot en met oktober De WAMZ is per ingevoerd maar omdat al voor de daadwerkelijke invoer van de Wet in de geest van Malta gewerkt werd, zijn alle rapporten vanaf meegenomen. Daarnaast sluit deze datum aan op het verschijnen van de NOaA 1.0. Uiteindelijk zijn er 812 rapportages gemetadateerd en deze zijn nu op inhoud doorzoekbaar. Adlib versus ARCHIS Het ARCHIS systeem wordt op dit moment verbouwd tot een ARCHIS-3 systeem. Om die reden is ervoor gekozen de metadata in Adlib in te voeren. Adlib is een database waarin onder andere alle bibliotheekobjecten van de RCE zijn ontsloten. Alle rapporttitels waren al in Adlib opgenomen. Om de hiervoor genoemde metadata toe te kunnen voegen is een apart tabblad Noaa toegevoegd waarin de metadata zijn vermeld. Wanneer ARCHIS-3 klaar is, kunnen de Adlib-gegevens en ARCHIS, middels het onderzoeksmeldingsnummer aan elkaar gekoppeld worden. Gebruikte terminologie Voor de terminologie periodisering en complextype is het Archeologisch Basisregister (ABR) gebruikt. Er is een keuzelijst met vier categorieën trefwoorden aangelegd. De keuzelijst biedt mogelijkheden om op trefwoord nog specifieker te zoeken. Het gaat om: 1. Basisbegrippen 2. Materiaal specifieke termen 3. Inhoudelijke thema s en de NOaA. Deze trefwoorden zijn gebaseerd op de onderzoeksvragen (bv ruimtelijke inrichting, materiele cultuur, pre-stedelijke ontwikkeling, bewoningsgeschiedenis, stadsontwikkeling, dorpsontwikkeling, off site, ambacht) 4. Trefwoorden die de discrepantie ondervangen tussen wat er op basis van vooronderzoek verondersteld werd en wat niet werd aangetroffen. Met dank aan Jan van Dalen, Joop van der Heiden en Ruud de Man voor het samenstellen van een adequate rapportenlijst en hulp bij de uitvoering van dit project. 2 Hierbij is een selectie gemaakt van onderzoek vanaf Onderzoeken uit de jaren 80 die pas in 2007 zijn gepubliceerd, zijn niet meegenomen. 3 Dit is het percentage behoud ex situ van behoudenswaardige vindplaatsen die zijn aangetroffen tussen 2007 en 2011, zoals is gemeten door RAAP (RAAP-Rapport 2525).

5 Colofon Tekst: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Monique Eerden en Mirjam Lobbes. PROGRAMMA KENNISKAART ARCHEOLOGIE Project NieuweNOaA-Oogst voor Malta Deelproject Oogst voor Malta Actie verbeteren ontsluiting Rapporten van Malta opgravingen ten behoeve van syntheses Oogst voor Malta Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Smallepad MG Amersfoort Postbus BP Amersfoort tel info@cultureelerfgoed.nl April 2014