Hoe maakt een onderneming optimaal gebruik van het menselijk kapitaal?

Transcriptie

1 White paper Hoe maakt een onderneming optimaal gebruik van het menselijk kapitaal? Deze white paper wordt u gratis aangeboden door De Valk Leadership Company Datum: 1 januari 2013 Versie: 2.0 Auteur: Guido de Valk

2 Inleiding Veel kapitaal gaat dagelijks verloren. Kapitaal gewoon verloren laten gaan, is eigenlijk erg vreemd. Niemand gooit zo maar kapitaal weg. Zeker niet met de huidige economie. Maar toch ziet het er naar uit dat wij dit wel doen. Gewoon kapitaal weggooien. Het kapitaal dat wij weggooien is het menselijk kapitaal. De mens, uzelf en uw collega s, bestaat uit veel kapitaal. Vaak is het onduidelijk welk menselijk kapitaal er in een bedrijf aanwezig is. Bij goede investering zal de waarde van het menselijk kapitaal stijgen. Dit heeft voordeel voor de mens zelf en voordeel voor het bedrijf. Betere bedrijfsresultaten zijn het gevolg. Helaas investeren wij nog onvoldoende in dit kapitaal. Dat is zonde. Hoe je gemakkelijk gebruik kunt maken van het menselijk kapitaal staat in deze white paper beschreven. Achtergrond De mens louter zien als instrument om de organisatiedoelen te halen, is niet meer van deze tijd. Deze zienswijze was lange tijd zeer gangbaar. Er bestond de overtuiging dat het ging om beheersing van mensen, processen en structuren. De nadruk lag op controle. Controle gaat ook gepaard met wantrouwen. Men ging er vanuit dat mensen gecontroleerd moet worden. Management op basis van wantrouwen is uit de tijd. Zeker de Y generatie, (de twintigers), wordt vooral gemotiveerd door zelfontplooiing en zelfverwezenlijking. Als je de Y generatie in je organisatie wilt, dien je dus een andere visie op management te entameren. In deze andere visie staat de ontwikkeling van de mens centraal. Als men de Y generatie binnen boord wilt krijgen, dient men in de bedrijfsvisie op de mens het optimaal gebruik van het menselijk kapitaal centraal te zetten. 2

3 Het nieuwe werken doet zijn opmars. Het nieuwe werken zorgt ervoor dat het werk gedaan kan worden op een moment en plaats dat de nieuwe werker het beste uitkomt. Dit kan nu gemakkelijk georganiseerd worden omdat de (internet)technologie erg veel mogelijk maakt. Om het nieuwe werken adequaat te integreren is een bedrijfscultuur nodig die de ontwikkeling van het menselijk potentieel centraal zet. In wat voor organisatie je ook komt, het gaat om het leveren van voldoende prestaties. Het zijn de resultaten waar het om gaat. Waar je ook werkt, organisaties worden afgerekend op de resultaten. En mensen zijn verantwoordelijk voor het behalen van deze resultaten. Gezien de bezuinigingen wordt er meer en meer geëist van de mens in de organisatie. Vaak moet hetzelfde werk gedaan worden met minder mensen. Door goed gebruik van het menselijk kapitaal is dit ook mogelijk. Effectieve en efficiënte inzet van mensen die eigen verantwoordelijkheid nemen dient meer centraal komen te staan. Bovengenoemd zijn een aantal redenen die zicht geven op de essentie van het optimaal gebruik van het menselijk kapitaal. Eén ding is zeker. Diegenen die dit menselijk kapitaal optimaal weten te mobiliseren, zullen een forse voorsprong hebben. Wat is menselijk kapitaal? Kapitaal in de context van menselijk kapitaal betekent vermogen. Het mooie van het woord vermogen is dat het tegelijkertijd twee zaken uitdrukt, aan de ene kant is het bezit en het betekent ook mogelijkheden, kracht, capaciteit. En dat is ook eigen aan menselijk kapitaal, je kunt het bezitten, maar je kunt het ook toepassen, gebruiken. Als je het optimaal gebruikt kun je er nieuwe, betere, andere dingen mee creëren en tegelijkertijd zorgt het ervoor dat zelfontplooiing plaats vindt. Door optimaal gebruik menselijk 3

4 kapitaal krijg je betere bedrijfsresultaten in combinatie met zelfontplooiing van de medewerkers. Waar bestaat ons menselijke kapitaal uit? Waar bestaat het menselijk kapitaal uit? Of anders gezegd: hoe kan een individu, met al zijn/haar potenties, een zinvol werkzaam leven opbouwen dat een goede synergie heeft met de doelstelling van de organisatie? Hiervoor moet de medewerker zijn capaciteiten optimaal inzetten dan wel ontwikkelen. Elk mens beschikt over veel kapitaal maar helaas is veel kapitaal verborgen, niet zichtbaar. Het komt regelmatig voor dat het kapitaal niet wordt ingezet. Waar bestaat dit menselijk kapitaal uit? Achtereenvolgens zal ik vier soorten menselijk kapitaal beschrijven: sociaal kapitaal, fysiek kapitaal, mentaal kapitaal en bezield kapitaal. Sociaal kapitaal Wie ken je, en vertrouwen zij je? Iemands sociale handigheid, betrouwbaarheid en respectvolle bejegening vormen de pijlers voor het netwerk van betrouwbare relaties. Het hebben en onderhouden van goede sociale relaties is een belangrijk onderdeel van het ontwikkelen van sociaal kapitaal. Vermogens die hier onder meer in thuis horen zijn: samenwerkingsvermogen, communicatievermogen, vermogen tot empathie en vriendelijkheid. Dit sociale kapitaal kan ontwikkeld worden zowel binnen het bedrijf als buiten het bedrijf. Fysiek kapitaal Een gezond lichaam met goed functionerende functies is cruciaal voor een goede bedrijfsprestatie. Het type bedrijf bepaalt in hoeverre dit kapitaal extra aandacht krijgt. Een organisatie waar het fysieke kapitaal van cruciaal belang is, neem de sportindustrie, 4

5 zal extra investeren in het behouden dan wel vergroten van het fysieke kapitaal. Een beleidsorganisatie zal veel minder bezig zijn met het fysieke kapitaal. Maar in elk bedrijf is fysiek kapitaal van groot belang. Elk bedrijf zal bezig moeten zijn met het gezond houden van zijn medewerkers. En een bijdrage leveren zodat medewerkers een gezond leven leiden. Mentaal kapitaal Mensen zijn tot veel in staat. Onze mentale vermogens zijn gigantisch. Vaak wordt in deze context louter gedacht aan denken leervermogen, aan onze intellectuele vermogens. Het mentale kapitaal is veel uitgebreider. Zo kunnen wij denken aan wilsvermogen, aan ons creatievermogen, aan ons vermogen tot zelfinzicht en zelfbewustzijn, besluitvaardigheid, of het doorzettingsvermogen, ga zo maar door. Mijn ervaring is dat er veel te weinig wordt geïnvesteerd in het tot ontwikkeling brengen van dit mentale kapitaal. En juist hier liggen veel kansen. Juist op het terrein van het mentaal kapitaal kunnen veel mensen nog behoorlijk groeien. Dit geldt ook voor het bezield kapitaal. Bezield kapitaal Bedrijven zijn meer dan een fabriek waar gewerkt wordt. Hier komt het bezield kapitaal om de hoek kijken. De tijd is voorbij dat louter en alleen op winst wordt gestuurd. Meer en meer wordt het voor mensen binnen een organisatie van belang om een zeker vorm van bezieling te ervaren. Bij het ontwikkelen van bezield kapitaal gaat het om de bewustwording van de intentie tot zingeving en de realisatie ervan. Juist bij de Y generatie speelt dit een belangrijke rol. Deze intentie tot zingeving is ook voor veel andere medewerkers van groot belang. Zelfontplooiing en zelfverwezenlijking komen hier om de hoek kijken. Krijgt een bedrijf onvoldoende nieuwe potentieel binnen, dan heeft het bedrijf mogelijk te weinig geïnvesteerd in het bezielde kapitaal. 5

6 Wat houdt ons tegen het kapitaal goed te gebruiken? Er zijn veel redenen waarom wij ons menselijk kapitaal onvoldoende gebruiken. Ik noem er enkele. Allereerst denk ik dat veel mensen onvoldoende zelfvertrouwen bezitten om dit kapitaal tot ontwikkeling te brengen. Ten tweede dient er binnen het bedrijf voldoende inspiratie, ruimte en veiligheid te zijn om deze ontplooiing vorm te geven. Extra stimulans en aandacht is dan ook noodzakelijk. Veel bedrijven besteden veel te weinig aandacht aan dit onderwerp. De primaire focus ligt op het tevreden houden van de aandeelhouders en andere stakeholders. Hierdoor wordt het eigen menselijk kapitaal vergeten. Wij leven allemaal veel in de waan van de dag. Wij worden geleefd. Bezig zijn met het menselijk kapitaal betekent investeren in de lange termijn. Met menselijk kapitaal bezig zijn betekent bezig zijn met belangrijke zaken die niet urgent zijn. En zoals wij weten is het vaak niet gemakkelijk om dagelijks bezig te zijn met belangrijke, maar niet urgente zaken. Effecten Wat gebeurt er als het menselijk kapitaal meer tot ontwikkeling wordt gebracht? De voordelen zijn gigantisch. De prestaties zullen verbeteren, medewerkers raken meer gemotiveerd. Medewerkers zijn meer in balans en er ontstaat een beter evenwicht tussen privé en werk. Het is gemakkelijker om veranderingen in te voeren. De organisatie an sich wordt veel flexibeler. De omgeving gaat het bedrijf zien als betrouwbaar en succesvol. De medewerker groeit zelf en is bezig met zelfverwezenlijking. Dit geeft een bepaalde positieve flow en energie die in de hele organisatie waarneembaar is. 6

7 Concluderend Er is genoeg reden om meer bezig te zijn met het menselijk kapitaal. De mens louter zien als machine is gedateerd. Wat geautomatiseerd kan worden, is wel zo veel als mogelijk afgerond, het echte mensenwerk blijft over. Dit vergt een andere kijk op de mens binnen de organisatie. Wij moeten de mens gaan zien als bijzonder kapitaal. Met de juiste investering zal dit menselijk kapitaal tot bloei komen. Als er onvoldoende gebruik gemaakt wordt van het menselijk kapitaal, gaat dit ten koste van de bedrijfsresultaten. De essentie van het vergroten van het menselijk kapitaal is de synergie te vinden tussen zelfverwezenlijking en het optimaal realiseren van de doelen van de organisatie. Hoe kun je zorgen dat je je menselijk kapitaal goed gebruikt? Er zijn een aantal onderdelen die binnen een organisatie goed georganiseerd moeten zijn als je het menselijk kapitaal goed tot ontwikkeling wilt laten komen. Geleefde visie en waarden. In veel bedrijven zijn de visie en waarden iets wat op een papier geschreven staat. Maar niet iets dat leeft. Als er een visie bestaat die niet leeft, dan is het zeer moeilijk om het menselijk kapitaal voldoende tot bloei te laten komen. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden, maar visie en waarden moet leven. Geleefde visie en waarden zijn een vereiste in de synergie van het bedrijfssucces en de groei van het menselijk kapitaal. Probeert u vandaag eens iemand in uw bedrijf te vragen of diegene de visie weet, diegene de waarden kent, diegene de basiscompetenties kent en of diegene in staat is deze te vertalen in een persoonlijke ambitie. De kans is groot dat dit onvoldoende aanwezig is. 7

8 In de zienswijze van De Valk Leadership Company is het zeer belangrijk dat de managers zich dagelijks bezig houden met het uiten en bewust maken van visie en waarden. Leiderschapsontwikkeling Om het menselijk kapitaal tot voldoende bloei te laten komen, zoals een bloeiende economie, dient leiderschapsontwikkeling veel aandacht te krijgen. Het leiderschap dient het menselijk potentieel centraal te zetten. Er zijn meerdere leiderschapsvormen die het menselijk potentieel centraal zetten. Een van de bekendste is: Dienend Leiderschap. Het is een succesvolle manier van leiderschap, succesvol in de zin dat bedrijven die met dit concept werken, succesvol zijn en dat medewerkers er met plezier werken. Een derde van de Fortune lijst van 100 beste bedrijven om voor te werken past de principes van dienendleiderschap toe. Zingeving Bedrijven kunnen niet alleen maar op winst drijven. Meer en meer zal zingeving een rol gaan spelen. Waarom doen wij wat wij doen, staat centraal. Het blijkt dat succesvolle bedrijven de waarom vraag erg hoog in hun vaandel hebben staan. De waarom vraag zegt alles over de bestaansvraag. En de waarom vraag moet makkelijk in Jip en Janneke taal te beantwoorden zijn. Als mensen over hun werk spreken, spreken zij meestal over wat zij doen. Ik werk in de verpleging in een ziekenhuis. Een organisatie waar het menselijk kapitaal centraal staat, spreken mensen anders over hun werk. Het waarom staat centraal. Bijvoorbeeld: mensen verdienen de beste zorg. Wat is het antwoord op de waarom vraag in uw organisatie? Persoonlijk leiderschap Ontwikkelen van het menselijk kapitaal gaat gepaard dat medewerkers hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Persoonlijk leiderschap is hiervoor een prima instrument. Persoonlijk leiderschap wil zeggen dat medewerkers zelf leiding nemen over zichzelf zoals 8

9 hun ontwikkeling en route. Zij zien zichzelf niet langer als een stuk bezit van een organisatie maar als een investeerder in die organisatie. Zij investeren hun tijd en energie. De kern van het ontwikkelen van menselijk kapitaal is de vastberadenheid om mensen te willen laten ontwikkelen en ze te begeleiden om zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen ontwikkeling. Medewerkers moeten zichzelf als een werkondernemer zien. Zo managen zij hun eigen kapitaal. Teamontwikkeling In een bedrijf wordt veel samengewerkt. Dat is een belangrijk gegeven. Dus een goed functionerend team is van groot belang. Binnen een team dienen de drie 3 c s daarom kristalhelder en haarscherp te zijn: coördinatie, communicatie en coöperatie (samenwerking). Is er een duidelijke planning, is deze transparant, is het duidelijk wat iedereen moet doen en hoe? Dat zijn vragen die bij de 3 c s centraal staan. Binnen deze drie c s zijn drie waarden van groot belang: vertrouwen, waardering en inspiratie. Zonder deze drie waarden is groei van menselijk kapitaal moeizaam. Ook in de economie groeit kapitaal als er vertrouwen is in de onderneming. Als een aandeel goed gewaardeerd wordt dan heeft dat goede consequenties op de aandelen markt. De inspiratie van het bedrijf bepaalt zeker ook de hoogte van het aandeel. Deze drie waarden zijn ook essentieel in de teamontwikkeling binnen een organisatie. Tot slot Met deze white paper hoopt De Valk Leadership Company u te inspireren om meer met het menselijk kapitaal te doen. 9

10 Over De Valk Leadership Company De Valk Leadership Company is expert op het terrein van management development met de nadruk op mensgericht en mindful leiderschap. De Valk Leadership Company heeft diverse leiderschaprprogramma s. De kracht van de programma s ligt in de persoonlijke 1op1 aandacht in combinatie met learning by doing. Hierdoor worden op korte termijn excellente resultaten bereikt. 10