Wenkend perspectief voor infra. Bijdrage van de GWW aan een duurzame samenleving in 2040

Transcriptie

1 Wenkend perspectief voor infra Bijdrage van de GWW aan een duurzame samenleving in 2040

2 Duurzame infra Kader & context Maatschappelijke vraagstukken als driver Aanleiding Onvoldoende integraal perspectief voor het verduurzamen van de GWW / infra-sector. Nederland innovatieland Hoge kwaliteit van gebied, stad én straat Doel Het opstellen van een wenkend lange termijn perspectief voor duurzame ontwikkelingen in de infra-sector. Markt aan zet Iedereen en alles is goed bereikbaar Werkwijze Interviewronde langs visionaire en toonaangevende personen 4Destilleren van de belangrijkste ontwikkellijnen 4Formuleren van een overall wenkend perspectief 4Presentatie aan directeuren op 14 december Implementatie in de innovatieagenda doorontwikkeling duurzaam inkopen GWW 4The next step... Van producten naar diensten

3 Infrastructuur is geen doel, maar een middel voor maatschappelijke ontwikkelingen Maatschappelijke vraagstukken als driver De infra-sector draagt bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Infrastructurele werken zijn geen doel op zich, maar een middel voor een duurzame samenleving. De sector is nauw verbonden met de samenleving. Vraagstukken waar de infrastructuur aan bijdraagt zijn: De transitie naar duurzame bereikbaarheid Bijvoorbeeld elektrische oplaadpunten bij OV-stations, P+R voorzieningen langs wegen, flexwerken en meer gebruik van ICT infra-netwerken. De balans tussen collectieve en individuele diensten Trend: groter aandeel gebruik van het Openbaar Vervoer (collectief), zoals in Londen of Parijs. Duurzame en schone energievoorziening en materiaalgebruik Energie uit asfalt, biocomposieten bruggen, afbreekbare conserveringsmiddelen etc. De leefbaarheid van steden Trend: bouw en infra versmelten, omdat ze niet los van elkaar staan (bijvoorbeeld stadsparken in combinatie met nieuwbouwwijken). De effecten van klimaatverandering Voorbeelden: Nederland leeft met water, Hoog Water Beschermingsplan, zilte landbouw, kusttoerisme, de Zandmotor etc.

4 Hoge kwaliteit van gebied, stad én straat Infrastructuur zorgt voor een hoge ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid van Nederland. Nederland heeft, met (inter)nationale regie op de grand design en ruimte voor lokale initiatieven, een hogere kwaliteit van de leefomgeving. Verstedelijking van Nederland is een belangrijke driver. Kansen waarmee een hogere kwaliteit kan worden bereikt zijn: Compacte steden en concentratie van infrastructuur creëren ruimte voor het buitengebied Dit wordt bereikt door concentratie van aandachtsgebieden, zoals lijninfrastructuren, main ports en bedrijventerreinen. Dit zorgt voor extra (hoogwaardige) ruimte daartussen. Toenemende behoefte aan functiemenging zal bijdragen aan een hoogwaardige binnenstedelijke omgeving Voorbeelden: stadshavens, stadsparken en waterpleinen zijn goede voorbeelden van hoogwaardige binnenstedelijke ontwikkelingen. Infra kan sturender worden in gebiedsontwikkelingsvraagstukken Voorbeelden: de Zuid-as, ondertunneling A2 bij Maastricht etc. Duurzaam gaat ook over mooi

5 We gaan toe naar een bewustere en compactere manier van wonen en werken Iedereen en alles is goed bereikbaar Bereikbaarheid van mensen en organisaties is geen probleem meer. Nederland kent, met dank aan de infrastructuur, een gevarieerd en robuust systeem van verbindingsmogelijkheden. Files zijn verleden tijd, mede als gevolg van de afnemende (piek)belasting van de weginfrastructuur. De bereikbaarheid is sterk verbeterd als gevolg van: Nieuwe en alternatieve infrastructuren Trend: ICT zorgt voor alternatieve mogelijkheden om elkaar te bereiken. Digitale netwerken als skype, video conferencing etc. Betere benutting van bestaande transportnetwerken Voorbeelden: verbeterde modal shift mogelijkheden (OV-terminals, P+R, etc), vereenvoudigd gebruik (OV chipkaart) en slimmer gebruik (mobiel internet en multi modal navigatie). Het nieuwe werken Trend: meer en meer mensen hebben flexibele werktijden en werken vaker vanuit huis of elders.

6 De sector staat open voor verandering

7 We moeten het niet hebben over GWW werken, maar over infrastructuur diensten Van producten naar diensten Infrastructuur is geen doel op zich, maar een dienst voor een duurzame en dynamische samenleving. Diensten passen zich perfect en continue aan bij (veranderende) behoeften van de omgeving; gebruikers, omwonenden en opdrachtgevers. Daarbij leveren nieuwe diensten ook nieuwe verdienmodellen, waardoor de sector haar ondernemerschap kan benutten. Het gaat hier over twee soorten diensten: Nieuwe diensten en bijbehorende verdienmodellen die vanuit de infra geleverd worden aan de samenleving Voorbeelden: OV-fiets, starten van lokale Energie BV s bij gebiedsontwikkeling, vergadercentra bij verzorgingsplaatsen voor slimme ontmoetingen, winkels rond OV-knooppunten, Tom-Tom als dienstverlener voor mobiliteit etc. Diensten als alternatief voor werken, objecten of producten (als in aanbestedingen en contracten) Voorbeelden: JCDecaux veranderde de bushokjes in Nederland, geïntegreerde contracten (ontwerp én beheer), exploitatie van OV-terminals etc.

8 Er is versnelling te zien in de ontwikkeling van de sector Markt aan zet De creativiteit en het innovatieve vermogen van de markt worden ten volle benut. De maatschappelijke verantwoordelijkheid ligt bij de overheid en zij voert hierop regie. Dit geeft de markt ruimte voor ondernemerschap. De markt ontzorgt de overheid met het verzorgen van publieke taken. Het combineren van publieke taken met commerciële mogelijkheden genereert meerwaarde voor de samenleving. Het feit dat de markt aan zet kan zijn, wordt versterkt door: Stimulering van ondernemerschap door opdrachtgevers Trend: het principe van de markt tenzij, waarbij steeds meer vrijheid wordt gegeven aan de opdrachtnemer voor de invulling, door onder andere het functioneel aanbesteden. Koppeling van proceskennis met inhoudelijke kennis Trend: (langdurige) samenwerkingsrelaties tussen grote aannemers onderling en met specialistische bedrijven.

9 De balans kan hier maar op één manier doorslaan en dat is naar duurzaam, want dat is slimmer Nederland innovatieland Nederland etaleert hoe infrastructuur ingepast kan zijn in een drukke en rijke samenleving, onder druk van klimaatverandering. We zijn een voorbeeld voor de rest van de wereld hoe je als samenleving omgaat met beperkte ruimte en tegelijk hoge behoeften. Van over de hele wereld komt men kijken hoe nieuwe en slimme manieren hebben bijgedragen aan een robuuste, veilige en dienstbare infrastructuur. Voorbeelden waarmee Nederland internationaal al in de belangstelling staat: Baggerwerken Nederlandse bedrijven realiseren internationaal baanbrekende projecten, zoals The Palm en de tweede Maasvlakte. Kustverdediging Bestaande werken, zoals de zeevloedkering in de Oosterschelde, maar ook nieuwe ontwikkelingen, zoals de Zandmotor of Nature Driven Design. Water in de stad Stadshavens zijn nu al een voorbeeld van hoe oude gebieden met infra verrijkt kunnen worden. Duurzame mobiliteit Koploper met de introductie van elektrisch rijden en biobrandstoffen.

10 Colofon Het wenkend perspectief is opgesteld in het kader van de doorontwikkeling van duurzaam inkopen in de GWW. De doorontwikkeling van duurzaam inkopen is een gezamenlijk initiatief van de organisaties in het samenwerkingsverband, te weten Rijkswaterstaat, ProRail, Waterschappen, Ministerie van Defensie, Dienst Landelijk Gebied van LNV, Provincie Overijssel, Bouwend Nederland, NL ingenieurs, CROW, VROM Programmadirectie Duurzaam Inkopen en Agentschap NL. Dit resultaat is mede tot stand gekomen door medewerking van: Annette Augustijn (RWS), Marko Hekkert en Klaas van Egmond (Universiteit Utrecht), Trudi Hendriksen (CROW), Ger van der Wal (ProRail), Derk Loorbach (Erasmus - DRIFT), Age Vermeer (Dura-Vermeer), Peter Fraanje (Bouwend Nederland). Projectleiding Femke Braaksma (RWS) Ondersteuning Baldwin Henderson (AgentschapNL) & Douwe van den Wall Bake (DHV) Layout Petra Koning & Ralph van Hulzen (DHV) Datum December 2010