Naar een veerkrachtig energiesysteem voor Den Haag

Transcriptie

1 Naar een veerkrachtig energiesysteem voor Den Haag Expertbijeenkomst Den Haag, Ir. Siebe Broersma (mede namens prof.dr.ir. Andy van den Dobbelsteen) Chair of Climate Design & Sustainability, Green Building Innovation research group Department of Architectural Engineering + Technology, Faculty of Architecture, TU Delft

2 Onze kernboodschap Den Haag kan voor de langere termijn beter maar een robuust deltaplan hebben voor een duurzame, veerkrachtige energievoorziening Dat deltaplan behelst de volgende onderdelen: Monitoring: wat is het energiegebruik in alle soorten, nu en na interventie? Waar in de stad kan op welke wijze energiebesparing worden bereikt? Hoe is optimale afstemming, uitwisseling, cascadering en opslag mogelijk? In hoeverre en op welke wijze kan Den Haag zijn eigen energie opwekken? Wat zijn de specifieke, geografisch bepaalde energiepotenties van Den Haag? Over warmtenetten en geothermie: In stedelijke gebieden zijn slimme warmte/koudenetten een harde noodzaak Met het opraken van fossiele energie verdwijnt de bron van hoge T warmte Dat kan vervangen worden door geothermie met wat lagere temperatuur Geothermie zal in de toekomst ook geladen moeten worden: hoge T opslag Er komt een hoge T warmtesnelweg met afslagen en lokale lagere T netten

3 Duurzaam is alles wat toekomstige generaties willen erven, gebruiken en onderhouden. [Jón Kristinsson]

4 A. Klimaatverandering wees voorbereid op extreme weersomstandigheden B. Schaarste van grondstoffen gebruik enkel materialen van de circulaire economie C. Uitputting van fossiele bronnen word onafhankelijk van fossiele energie

5 Energie: de ongelooflijke verspilling verbeterpotentieel [Cullen & Allwood, 2010]

6 Nieuwbouw energieneutraal en circulair

7 We kunnen duurzaam nieuw bouwen wat we willen, de gebouwde omgeving wordt er niet meer dan 10% duurzaam van.

8 Duurzame renovaties en transformaties

9 De Bussumse Watertoren

10 Maar de echte uitdaging (in Holland) is dit: Rijtjeshuizen Portiekflats Gallerijflats Oude woonblokken

11 Koningsvrouwen v Landlust, Amsterdam Maatregels Box-in-box HR++ ramen collectieve warmtepomp WKO warmteterugwinning zonnepanelen vraag: <40 kwh th /m2

12 Zero Energy Design Introduction to the course MSc 2, AR0022, 3 ects BK City, 12 November 2013 Prof. Andy van den Dobbelsteen, PhD MSc; Siebe Broersma MSc, Bob Geldermans MSc, dr. ir. Leo Gommans TU Delft, Faculty of Architecture, Department of AE&T, Climate Design & Sustainability

13 Onze inzending voor de Solar Decathlon

14 Een stad: meer dan n verzameling panden W = warmtevraag, K = koudevraag, E = elektriciteitsgebruik, alle per m 2 BVO [beeld: Doepel Strijkers Architects]

15 Stem af Wissel uit Cascadeer Sla op

16 Uitwisseling met lokale netten A. Cascading grid AB. Cascading machine B. Inter-exchanging machine C. Individual self-provision [Dobbelsteen, Wisse, Doepel, Dorst, Hobma, Daamen 2011]

17 Voor en na maatregelen Energievraag Inzichtelijk hebben

18 Start met energieboekhouden 99% 13%

19 Aanpak lokale energiepotentiestudie

20 Energie = Ruimte

21 Energie = Ruimte De jaarlijkse opbrengst per hectare (10,000 m 2 ) land of dak met: Zonnecollectoren (warmte), 3500 MWh th PV cellen (poly-crystallijn), elektriciteit 1200 MWh el Wind, 5MW turbines 275 MWh el Wind, 2MW turbines 278 MWh el Wind, stedelijke gebouwgebonden turbines 120 MWh el Biobrandstof algen (theoretich maximum) 1780 MWh el Biobrandstof suikerbieten 330 MWh el Biobrandstof koolzaad 110 MWh el Biomassa, bosonderhoud 189 MWh el Biomassa, mest 47 MWh el

22 Warmtekarakteristieken van de stad Heat map for the centre of Rotterdam [Broersma, Fremouw, Dobbelsteen, Rovers 2010]

23 Lokale energiepotenties en -plannen Basiskaart Elektriciteitsvraag Elektriciteitspotentie zonne-energie van deken Warmtepotentie van daken Warmtepotentie uit kassen Energiepotentiestudie Oostland [Broersma, Fremouw, Dobbelsteen 2013] Windsnelheid Windpotentiekaart met restricties Ondiepe bodemwarmte (warmtepomp) Warmte/koude opslagpotenties Lagetemperatuur geothermie Hogetemperatuur geothermie

24 Duurzame interventie Oostland

25 Duurzame interventie Oostland

26 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker Gesloten-kas-principe met warmtenet woonwijk Asfaltcollectoren met WKO lokaal warmtenet Geothermiebron net warmtenet

27 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker Restwarmtebron met WKO lokaal warmtenet 70 C Bio-WKK lokaal warmtenet

28 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

29 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

30 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

31 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

32 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

33 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker Stedelijk verbindingwarmtenet

34 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

35 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

36 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

37 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

38 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker Verlagen temperatuur stedelijk net

39 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker

40 LT-plan warmtenetwerk Pijnacker Verbinding supernet

41 Hoofddoel: een intelligente stad realiseren [image: Eric Verdult]

42 / a.a.j.f.vandendobbelsteen@tudelft.nl