.Gaat over het vormgeven van systemen die de stad organiseren

Transcriptie

1 ENERGIEBESPARENDE STEDENBOUW FLORIAN BOER

2 .Gaat over het vormgeven van systemen die de stad organiseren Daarvoor moeten ze eerst worden begrepen om er vervolgens voor te zorgen dat ze een ruimtelijke meerwaarde leveren.

3 Energiebesparende ib stedenbouw td is it iets waarvan we al heel lang geleden ld hbb hebben begrepen hoe dat dt werkt.oriëntatie op de zon, organisatie van koelte en schaduw, vangen van wind, benutten van topografie en lokale bronnen

4 Ook na de introductie van de functiescheiding in de Westerse wereld, werd al snel begrepen dat concentratie beter was dan eindeloze spreiding (2 e nota RO uit 1966) Ook onze fiets mentaliteit helpt daarin mee: Gezond, schoon, sociaal en erg energiezuinig

5 Toch is er in de 20 e eeuw vooral heel veel energieverslindende stedenbouw bedreven. PROBLEEM 1: PROBLEEM 1: De functiescheiding heeft in combinatie met de enorme groei in welvaart tot een explosieve groei van ruimtebeslag en mobiliteit geleid

6 Wat voorheen slechts voor enkelen was weggelegd, is inmiddels voor de meerderheid bereikbaar < 5% > 50% PROBLEEM 1: PROBLEEM 1: De functiescheiding heeft in combinatie met de enorme groei in welvaart tot een explosieve groei van ruimtebeslag en mobiliteit geleid

7 PROBLEEM 2: Overal wordt hetzelfde recept toegepast, ongeacht lokale, klimatologische omstandigheden en sociale condities Dubai = Beijing = Atlanta = Moskou = Sao Paolo = Frankfurt = Singapore = Las Vegas = Rotterdam =

8 Deze eeuw zal de verstedelijking zich binnen de grenzen van de stad afspelen en dus hoofdzakelijk gaan over transformatie. De stedenbouwkundige opgave ligt dus in de bestaande stad. Dat vraagt om een nauwkeurige bestudering van wat er aanwezig is en hoe het werkt, voordat er plannen worden uitgerold. STADSHAVENS in Rotterdam als voorbeeld van een project in ontwikkeling en M4H in het bijzonder

9 Deze verkenningen richten zich niet op planexercities maar op een beter begrip van wat er al aanwezig, welke instrumenten kunnen worden ingezet om slimmer met energiebronnen om te gaan en hoe het stadsklimaat daar beter van kan worden Opeenvolgende verkenningen en studies: Samenwerking: DSA, Duzan Doepel TU Delft, Andy v.d.dobbelsteen Gemeente Rotterdam: GW, ds+v en OBR Havenbedrijf APPM BVR

10 We volgen de logica van de REAP: Dat levert een scala aan mogelijkheden REAP: TU Delft, A.v.d. Dobbelsteen; Gemeente Rotterdam, N.Tillie, W.de Jager; DSA, D.Doepel

11 Hergebruik bestaande voorraad: verlagen warmtevraag door isoleren waar mogelijk en zinvol. DSA +

12 Hergebruik bestaande voorraad: onderscheid monumenten / functionele voorraad / wijze van hergebruik DSA +

13 Stadshavens is slecht bereikbaar met het OV: vervoer over de rivier koppelen met bestaande OV netwerk over land Het oversteken van de Maas heeft daarbij veel vervoerspotentieel

14 Zeker gecombineerd met een goed aansluitend fietsnetwerk: completeren missing links en aantrekkelijker maken van de routes

15 Restwarmte is een enorme potentiële bron waarmee het particulier gebruik van aardgas kan worden teruggebracht tot 0 Een volledig warmtenet vraagt echter om een astronomische investering in infrastructuur

16 Cascaderen van restwarmte aan de Maashaven, Een slimme aaneenschakeling brengt de energierekening drastisch naar beneden en levert een altijd warm zwembad drijvend op Een sociale ontmoetingsplek op Zuid waar het warmteoverschot feestelijk wordt gevierd en die tevens past in een (vergeten) Rotterdamse traditie maar afhankelijkheidsrelaties zijn ook kwetsbaar

17 Een directe koppeling aan het warmtenet is kansrijk Bron & ontwerp: Iris de Kievith architect

18 De herontwikkeling van Merwe-Vierhavens (M4H) heeft als groot voordeel, dat er al een schat aan infrastructuur in de grond zit. Er hoeft slechts te worden aangetakt. Voor de verduurzaming van hergebruik van restwarmte biedt dat mogelijkheden die toegesneden kunnen worden op specifiek programma evenals de aanwezige gebouwenvoorraad. TU Delft + DSA +

19 Er zijn mogelijkheden voor oplossingen op maat met ieder een andere relatie tot het grootschalige warmtenet: Een relatief lomp buizenstelsel uit de jaren 50 wordt een smart-grid. Daarvoor zijn er wel wat juridische hobbels te nemen TU Delft + DSA +

20 Een Cascadeermachine maakt het mogelijk om poga programmaa met verschillende warmtevragen op elkaar af te stemmen en daarmee slimmer gebruik te maken van de hoogwaardige warmte die uit het warmtenet komt. TU Delft + DSA +

21 Dat betekent ook dat een vorm vanenergie productie hier voorlopig zal blijven. M4H is een knooppunt in de energieinfrastructuur van Rotterdam. Het wordt een zeer gemengd gebied TU Delft + DSA +

22 Wat we kunnen oppakken om te experimenteren: van energieproductielaboratorium tot kringloopcampus. Met werkgelegenheid voor de kenniswerker, maar ook voor de (her)maakindustrie. Misschien de eerste stedelijke algenplantage?

23 Tot nu toe enige verticaal verbouwbare energiebron Genoeg industrieel erfgoed in Rotterdam dat daar constructief geschikt voor is (en blinde gevels heeft)

24 Op korte termijn realiseerbaar: daken als zonneakkers. Juist in Stadshavens zijn veel grote daken Principeverdeling groene daken zonneakkers Gebaseerd op urban heat island effect

25 Nu al is in M4H 36 hectare dak beschikbaar voor zonne-oogst, een dak-lease maatschappij is momenteel in onderzoek In het geval van nieuwbouw kan tot een Fsi van 0,7 de volledige elektriciteitsbehoefte decentraal worden opgewekt De dichtstedelijke gebieden kunnen tot maximaal 60-70% in hun eigen elektriciteit voorzien Goed voor de elektriciteit van bijna huishoudens (25 ha effectief dak gebruik) DSA +

26 En dan wind: we hebben gekeken naar locaties voor megaturbines en een kleinere variant En dan wind: we hebben gekeken naar locaties voor megaturbines en een kleinere variant Een serie deductiekaarten leidt tot potentiële plaatsingslocaties

27 Die zich concentreren op de Waal en Eemhaven Die zich concentreren op de Waal en Eemhaven Goed voor de energievoorziening van huishoudens (15 grote en 35 kleine turbines)

28 Een verrijking van het panorama van de stad en haven, zicht op de Waalhaven richting Heijplaat

29 Voor M4H kan het wachten op ontwikkelingen gebuikt worden voor tijdelijke plaatsing van kleinere turbines. Er zijn drie plekken mogelijk. Het aanbod op de 2 e hands markt is aanwezig DSA +

30 Tot slot WKO: daar waar het warmtenet niet komt. Vraagt om afstemming en bestemming in de ondergrond

31 Een energetisch totaalplan: werkt als verleider en verschaft inzicht in wat het zou kunnen opleveren voor de stad Case Rijnhaven / Maashaven

32 De realiteit is een stapsgewijze voortgang g en vraagt om een strategie waarin verschillende parallelle ontwikkelingen bijeen worden gebracht terwijl er genoeg mogelijkheden open blijven voor ontwikkelingen en innovaties die we nu nog niet kunnen voorspellen. DSA +

33 De eerste stappen worden gezet in het HAKA pand Bron & ontwerp: Doepel Strijkers Architecten DSA +

34 En op de Marconistrip Bron & ontwerp: 2012 Architecten en Eetbaar Rotterdam DSA +

35 En meer zal volgen

36 Dank voor uw aandacht