Vergadering Platform Onthaalpoort Groenendaal Bosmuseum Groenendaal 17/12/2015

Transcriptie

1 VERSLAG Vergadering Platform Onthaalpoort Groenendaal Bosmuseum Groenendaal 17/12/2015 Aanwezig Stefaan Bockstal (Koninklijke Heemkundige Kring Hoeilaart; trekker WG erfgoed), Caroline Boers (gemeente Hoeilaart), Iris Buedts (Natuurpunt CVN), Tanya Cerulus (projectcoördinator HORIZON; trekker WG signalisatie), Géraldine Delavignette (Leefmilieu Brussel), Erik De Schrijver (Leefmilieu Brussel), Reindert De Schrijver (Coördinator Gordelfestival bij vzw 'de Rand'), Brigitte D Haese (natuurgids), Jan Doornbusch (trekker WG sport), Tim Houben (gemeente Overijse), Patrick Huvenne (ANB, regiobeheerder Groenendaal), Anouk Kuijsters (projectondersteuner OZON), Jan Mosselmans (Pantarein), Bart Mullie (gemeente Hoeilaart), Chris Vanderlinden (natuurgids; trekker WG natuur), Mario Van Rossum (gemeente Tervuren), Davy Verbeke (B&B Hippo-Droom; trekker WG ondernemen), Willy Verbeke (inverde), Sophie Vercammen (B&B Hippo-Droom), Donatienne Wahl (projectcoördinator Dro!hme) Agenda 1. Verwelkoming (Tanya Cerulus, voorzitter van het Platform) 2. Stand van zaken Structuurvisie Zoniënwoud (Patrick Huvenne) 3. Samenwerking tussen de verschillende onthaalpoorten van het Zoniënwoud (Jan Mosselmans) 4. Voorstelling verschillende onthaalpoorten 5. Rapportage 2015 en programmatie 2016 werkgroepen Zoniënwoud 1. Verwelkoming De voorzitter heet de deelnemers aan de vergadering welkom en schetst de bedoeling van het platform Onthaalpoort Groenendaal en van de vergadering. Dit overleg bouwt voort op de opstartvergadering van het platform dd Tijdens vergaderingen van het platform worden de werkzaamheden van de respectievelijke werkgroepen besproken, worden de activiteiten van het voorbije jaar geëvalueerd en wordt de programmatie voor het komende jaar onder de loep genomen. 2. Stand van zaken Structuurvisie Patrick Huvenne (ANB) geeft een korte stand van zaken van de realisatie van de Structuurvisie. De Structuurvisie bestaat precies 10 jaar en is het inhoudelijke kader voor het gezamenlijke beheer van het Zoniënwoud door de drie gewesten. De Structuurvisie heeft tot doel de harmonisatie van het beheer van het Zoniënwoud in de drie gewesten en het versterken van het ecosysteem en de ruimtelijke samenhang. Er werden 5 principes naar voor geschoven om de Structuurvisie gestalte te geven: Versterken van de natuur- en milieuwaarden Ecologische verankering in de ruime omgeving Ecologische ontsnippering Uitbouw van een recreatief netwerk Sturing van de recreatie vanuit de onthaalpoorten De 5 principes passen bovendien binnen het statuut van Speciale Beschermingszone van het Europese Natura 2000 netwerk. 1

2 Voor het natuurvriendelijke onthaal van de vele bezoekers van het Zoniënwoud voorziet de Structuurvisie de geïntegreerde ontwikkeling van onthaalpoorten. Het is vanuit die onthaalpoorten dat de recreatie in het Zoniënwoud wordt georganiseerd. Welke ontwikkelingen hebben intussen plaatsgevonden in de verschillende poorten (principe 5): : restauratie en herinrichting van de Rood Klooster site in Oudergem : opstart project HORIZON die de connectiviteit tussen Groenendaal en Jezus- Eik met het Zoniënwoud moet versterken. 2014: opstart van het project Dro!hme op de site van de hippodroom van Bosvoorde-Ukkel 2014: goedkeuring door de gemeente Overijse van het Masterplan voor Jezus-Eik 2014: Studie Bailleul, innovatief programma voor de herinrichting van de site Groenendaal : parkeerstudie Tervuren geïnitieerd door de gemeente en de Regie gebouwen, die leidt tot nieuwe ondergrondse parking : bouw streekinfocentrum in Tervuren 2017: restauratie van het Africamuseum in Tervuren Een aantal andere dossiers zijn vandaag weliswaar minder zichtbaar op het terrein maar op administratief en praktisch vlak wordt hier achter de schermen hard aan gewerkt: De UNESCO-erkenning voor delen van het Zoniënwoud Een intergewestelijk akkoord over het bosmeubilair De oprichting van de Stichting Zoniënwoud De actualisatie van de NGI-kaart NGI De start van een (inrichtings)studie voor de IJsevallei, Voerbronnen De indiening van de projectenvoorstellen SONIAN (BELSPO) en OPTIZON (Toerisme Vlaanderen) Internationale belangstelling European Forest Instute, European Forum on Urban Forestry 3. Samenwerking tussen de verschillende onthaalpoorten van het Zoniënwoud Jan Mosselmans (Pantarein) schetst de historiek van de oprichting van de verschillende platformen in de 6 onthaalpoorten. Het doel van deze platformen bestaat erin dynamiek in de verschillende poorten te creëren om vervolgens die verschillende dynamieken te integreren binnen het overkoepelend platform Zoniënwoud. Samen moeten de poorten de structuurvisie helpen realiseren waarbij het cruciaal is te zoeken naar synergiën, afstemming en gezamenlijke opportuniteiten. Daartoe komen de trekkers van de onthaalpoorten periodiek samen om te zoeken naar die synergiën en opportuniteiten. Eén van die opportuniteiten van samenwerking tussen de verschillende poorten is de organisatie van de Dag van het Zoniënwoud, een initiatief van Brussels minister van Leefmilieu Frémault, die de twee andere gewesten eveneens wil betrekken bij het evenement. Om de programmatie van die dag bottum up tot stand te laten komen hebben de trekkers van de verschillende onthaalpoorten het initiatief genomen om samen te kijken welke gezamenlijke ideeën kunnen ontwikkeld worden voor de organisatie van een dergelijke Dag van het Zoniënwoud. Tijdens drie overlegmomenten brainstormden vertegenwoordigers van de verschillende onthaalpoorten over de programmatie. Het resultaat was een omstandige nota met de verschillende ideeën die de vrijwilligers en de trekkers van de onthaalpoorten zouden willen ontwikkelen. Die nota werd overgemaakt aan het kabinet van Brussels minister Frémault. Het is nu wachten op een initiatief van de minister om de organisatie op poten te zetten. Wat er momenteel leeft in de verschillende onthaalpoorten wordt in de hoofdstukken hieronder beschreven. 4. Korte voorstelling verschillende poorten 4.1. Rood Klooster (Oudergem) Erik De Schrijver geeft een toelichting over de onthaalpoort Rood Klooster in Oudergem. 2

3 De site van Rood Klooster in Oudergem wordt ontwikkeld en ingericht rond 4 grote polen: Het historisch karakter van de site Natuur Kunst en cultuur Sport en recreatie Rond elk van deze pijlers wordt een onthaalaanbod ontwikkeld waarbij de connectiviteit met het Zoniënwoud nooit ver weg is. De site bestaat uit de volgende gebouwen: De Portierswoning (BIM) met als bestemming onthaal en conciërgerie De Priorij (Grondregie Brussel) met als bestemming taverne en culturele activiteiten De Molenaarswoning (BIM) met als bestemming de zetel van de Stichting Zoniënwoud Het Neerhof (gemeente Oudergem) met het kunstencentrum, de hoeve, de schuur en de paardenstallen en de natuurklassen en ateliers. Recentelijk werd een aantal werkzaamheden uitgevoerd zoals de uitbreiding van de moestuinen, de aanleg van een didactische moestuin, de aanleg van een knuppelpad en de inrichting van een Villostation. Werken die op korte termijn nog geprogrammeerd staan zijn de restauratie van de hoeve en het herstel van het wegdek van de Eikenweg Tervuren Mario Van Rossum, eerste schepen van de gemeente Tervuren, geeft een stand van zaken van de ontwikkelingen in de onthaalpoort Tervuren. Het gloednieuwe vrijetijdscentrum wordt binnenkort officieel geopend. In de nieuwe gebouwen is een bezoekerscentrum, een bibliotheek, een theaterzaal en tentoonstellingsruimte ondergebracht. Het vrijetijdscentrum bevindt zich tussen het dorpscentrum en het lager gelegen park. Zowel naar inhoud als naar vorm focust het bezoekerscentrum op de connectiviteit met het Zoniënwoud. Het bezoekerscentrum zal een introductie bieden op wat er in en rond het Zoniënwoud te beleven is. Via een interactieve module kan de bezoeker ook deelnemen aan een quiz over het Zoniënwoud. Voor de inrichting van het bezoekerscentrum werkt de gemeente nauw samen met het ANB. Een ander project waar de gemeente momenteel op focust is de herwaardering van de historische Warandepoort. De herwaardering van deze poort moet de verbinding tussen het dorpscentrum van Tervuren en het Warandepark versterken. Een laatste ruimtelijke ontwikkeling op grondgebied Tervuren is deze rond de Panquin-kazerne waar de gemeente eigenaar is van de grond. De structuurschets voor de herinrichting van de site werd intussen goedgekeurd door de gemeenteraad Drohme! (Bosvoorde-Ukkel) Donatienne Wahl van Droh!me stelt dat het project gebaseerd is op drie grote pijlers: De rehabilitatie van de hippodroom van Bosvoorde in het kader van een publiek-private samenwerking De ontwikkeling van een recreatief park, Droh!me Melting Park De ontwikkeling van de site als een onthaalpoort tot het Zoniënwoud In 2014 werd bij beslissing van de Brusselse regering de concessie van de site voor 15 jaar toegekend aan VO Drohme. De financiering van het project ziet er als volgt uit: Privé-investeringen Drohme: 5 miljoen euro Gewestelijke FEDER-subsidies: 4,5 miljoen euro 3

4 De investeringen van het Brusselse gewest zijn gericht op de verbetering van de publieke ruimtes, de verhoging van de activiteiten op de site, de verbetering van de infrastructuur en het versterken van de milieu- en duurzaamheidsaspecten op de site. Het Droh!me Melting Park wordt opgebouwd rond 5 grote polen: sport, cultuur, natuur, pedagogie en ontspanning. De projectplanning ziet er als volgt uit: Oktober 2015: aanvraag stedenbouwkundige en bouwverguning Zomer 2016: exploitatie eerste gerenoveerde gebouwen Zomer 2017: exploitatie nieuwe gebouwen waaronder het Huis van het Zoniënwoud Lente 2018: programmatie sport, natuur, cultuur, pedagogie, ontspanning Zomer 2018: full Melting Park De ontwikkeling van de site als onthaalpoort voor het Zoniënwoud, wil Droh!me opbouwen rond: Het huis van het Zoniënwoud De toegankelijkheid tot het woud Het beheer van de beboste ruimtes De coördinatie van het natuur- en duurzaamheidsaspect op de site Jezus-Eik (Overijse) De Structuurvisie voor het Zoniênwoud omschreef Jezus-Eik oorspronkelijk als een instapplaats voor het Zoniënwoud. Gezien de jongste ontwikkelingen rond de site van Jezus-Eik, spreken we voortaan van een nieuwe, volwaardige onthaalpoort. De gemeente Overijse maakte voor de site van Jezus-Eik een Masterplan op dat een stedenbouwkundig kader wil bieden voor de toekomstige ontwikkeling van Jezus-Eik. Het gaat hierbij zowel over de ontwikkeling van de dorpskern als de ontwikkeling van de site tot onthaalpoort voor het Zoniënwoud. Het Masterplan voorziet de volgende acties, beschreven in actiefiches: Quick win s voor het horecaplein De inrichting van de Witherencluster De ontwikkeling van een groene recreatiepool De inrichting van een speelbos De inrichting van het dorpsplateau De herontwikkeling van de dreven De inplanting van tijdelijke installaties De promotie van horeca en handel De gemeente heeft de ambitie om het Masterplan voor Jezus-Eik in nauw overleg met de bevolking uit te voeren. Daarom werd naar analogie met de onthaalpoort van Groenendaal, ook in Jezus-Eik een platform opgericht. Het platform heeft tot doel ideeën bottom-up te laten ontwikkelen en draagvlak en betrokkenheid te creëren bij de bevolking. De startvergadering vond plaats op 15 oktober in de Bosuil in Jezus-Eik. Drie werkgroepen werden er in het leven geroepen: imago, Witherencluster en recreatie en beleving. De gemeente Overijse ging met Hoeilaart, Tervuren, Inverde, ANB en het Museum van Midden- Afrika ook een samenwerkingsverband aan om de toeristisch-recreatieve aantrekkelijkheid van de poorten voor fietsers en wandelaars te verhogen. Dit project kreeg de naam OPTIZON en zal bij een positieve beoordeling subsidies ontvangen van Toerisme Vlaanderen Domaine Régional Solvay (La Hulpe) De trekkers van de onthaalpoort La Hulpe lieten zich verontschuldigen voor de vergadering maar om het overzicht van de onthaalpoorten van het Zoniënwoud volledig te maken geven we hier een korte beschrijving van de poort. Het domein Solvay in La Hulpe heeft zich ontwikkeld als een landschapspark dat met zijn kasteel sterk focust op het historisch karakter van de site. Het domein wil de kunstliefhebber aantrekken en ontwikkelde een uitgebreid onthaalaanbod voor congressisten. 4

5 Het park is toegankelijk voor het grote publiek en wil zich als een cultureel kunstencentrum profileren. De voorbije jaren is sterk ingezet op het verhogen van de toegankelijkheid van de site en op het uitbouwen van een recreatief netwerk. Daarbij werd steeds naar een evenwicht gezocht met de natuurlijke draagkracht van het Zoniënwoud. In de komende maanden en jaren wordt de connectiviteit tussen het domein Solvay en het Zoniënwoud verder versterkt via: De realisatie van het Waalse beheerplan voor het Zoniënwoud De inrichting van het informatie- en bezoekerscentrum De ontwikkeling van een parkingstrategie 4.6. Groenendaal (Hoeilaart) De onthaalpoort Groenendaal wordt ontwikkeld als de centrale poort tot het Zoniënwoud zoals voorgeschreven in de Structuurvisie. De site bestaat uit: Het station van Groenendaal als aankomstpunt voor de site Het Bosmuseum als onthaalcentrum De B&B en de oefenrenbaan De Priorijsite met het kasteel van Groenendaal De vijvers met een instapplaats aan de Koningsvijvers Welke projecten zijn momenteel lopende: Restauratie van het stationsgebouw van Groenendaal: restauratiedossier is eind 2014 ingediend bij Onroerend Erfgoed Heraanleg omgeving station met de parking, de herinrichting van het kruispunt Groenendaal en de uitbreiding van spoorlijn L161. Restauratie vierkantshoeve en inrichting in functie van bezoekersonthaal, horeca en tentoonstellingsruimte. Herbestemming priorij en kasteel Groenendaal Restauratie Koninklijke loge Werf stabilisatiewerken kerk Groenendaal Aanbesteding archeologisch vooronderzoek Overdracht parking oude renbaan van NMBS naar ANB Mogelijke kans voor ruiming en/of verwerving vijvers in het kader van het landinrichtingsproject Ijsevallei Een Platform Groenendaal met vrijwilligers werd opgestart in januari Er werden vijf werkgroepen in het leven geroepen met elk een trekker. Zij werkten ideeën uit zoals de heraanleg van het Jan van Ruusbroecpad, de organisatie van de Open-monumentendag op de site van Groenendaal en de opmaak van een signalisatieplan voor de poort. De vijf werkgroepen met hun trekker zijn: Werkgroep Signalisatie (trekker: Projectcoördinator HORIZON) Werkgroep Natuur (trekker: Natuurgroepering Zoniënwoud) Werkgroep Ondernemen (trekker: uitbaters B&B Hippodroom) Werkgroep Erfgoed (trekker: Heemkundige Kring Hoeilaart) Werkgroep Sport (trekker: Sportdienst gemeente Hoeilaart) Voor de werkgroep Sport werd een nieuwe trekker gevonden. Jan Doornbusch zal voortaan de werkgroep Sport leiden, met ondersteuning van de Sportdienst van Hoeilaart. 5

6 5. Korte rapportage werkgroepen Groenendaal 5.1. Werkgroep Natuur De werkgroep Natuur is onder impuls van zijn trekker Cris Vanderlinden bijzonder actief geweest in de loop van Volgende realisaties werden door de werkgroep geïnitieerd: Opening bijenleerpad Opening Jan van Ruusbroecpad Verder focuste de werkgroep op de geactualiseerde invulling van het Bosmuseum en de toegankelijkheid van het Bosmuseum. Voor 2016 wenst de werkgroep op 22 mei een Groenendaaldag te organiseren met als voornaamste trekpleisters de onderaardse gang van de priorij en een blote voeten pad Werkgroep Ondernemen Davy Verbeke, trekker van de werkgroep Ondernemen, breekt een lans voor ondernemen in en rond het Zoniënwoud. Ondernemen kan in zijn ogen zijn: Faciliteren van het inspirerend vergaderen in het bos Organiseren van events in het groen Het aanbieden van streekproducten Het aanbieden van recreatiemogelijkheden Hij doet een oproep tot ondernemers die zich hierbij willen aansluiten en rekent ook op het UNIZO Druivenstreek om gezamenlijke initiatieven te ontwikkelen en een geïntegreerd aanbod uit te werken Werkgroep Erfgoed Stefaan Bockstal schetst de ambitie van de werkgroep: de beschermde monumenten op een boeiende manier integreren in de werking van de poort Groenendaal. Om die ambitie kracht bij te zetten, organiseerde de werkgroep tijdens de Open-Monumenten-Dag een event waarop niet minder dan bezoekers afkwamen. Trekpleisters waren het Kasteel, de Priorij, het Bosmuseum, de B&B, het Paardenloket, het regiokantoor van ANB. Er werd ook een aantal geleide wandelingen georganiseerd. In 2016 wil de werkgroep verder focussen op: De recente opgravingen van de restanten van de priorijkerk De toekomstige invulling van de priorijkerk met aandacht voor: de geschiedenis van de priorij, de historische beschrijving van de priorijgebouwen en hun omgeving, het harras te Groenendaal en Groenendaal als buitenplaats voor het (Habsburgse) hof. Jan van Ruusbroec: de figuur van Ruusbroec, de mystiek in de Nederlanden, de internationale uitstraling van Ruusbroec Boeiende verhalen: de kapellen in het Zoniënwoud, de renbaan en de oefenrenbaan te Groenendaal, WOI en WOII in Zoniën, de geschiedenis van de aanleg van de Koningsvijvers, het ontstaan van het hondenras De Groenendaeler Werkgroep Sport Nadat de sportdienst van de gemeente Hoeilaart meehielp om de werkgroep Sport van de onthaalpoort Groenendaal op te richten, werd intussen met Jan Doornbusch een nieuwe trekker gevonden voor deze werkgroep. In 2015 zette de werkgroep in op de realisatie van een loopomloop in het Zoniënwoud, in samenwerking met Z.A. Team. Een projectdossier werd ingediend bij BLOSO. Zij realiseren het project samen met ANB. Het parcours werd uitgetekend op basis van bestaande wandelpaden en een Nordic Walking route. 6

7 Onder impuls van de nieuwe voorzitter van de werkgroep zal nagedacht worden over nieuwe initiatieven en een programmatie voor Werkgroep Signalisatie Tanya Cerulus geeft als voorzitter van de werkgroep aan dat deze momenteel is samengesteld uit: ANB, Inverde, gemeente Hoeilaart, Heemkundige kring, NGZ, B&B Hippodroom. Er werden in 2015 twee werkgroepvergaderingen gehouden: op 23/02 en 06/05. De werkgroep wil de signalisatie in de poort Groenendaal verbeteren met het oog op: een betere en volledige bewegwijzering, waar mogelijk in de huisstijl ZW een site die leesbaarder en toegankelijker is voor bezoekers Volgende initiatieven vonden in 2015 plaats: Terreinbezoeken + inventarisatie Bilateraal overleg met verschillende partners (ANB, AWV, VLM, ) Coördinatie van de overkoepelende projectaanvraag OPTIZON bij Toerisme Vlaanderen i.h.k.v. hun impulsprogramma voor fiets- en wandelnetwerken incl. (ruwe) uitwerking traject station-bosmuseum Kleine verbeteringen op terrein Voor 2016 staan de volgende dossiers op de agenda van de werkgroep: Verdere uitwerking traject station-bosmuseum in overleg met de werkgroep en Infrabel/Tucrail Opmaak signalisatieplan en bestelbonnen Raamcontract voor levering bosmeubilair: aanbesteding in 2016 Plaatsen totempalen i.s.m. kunstenaar Ad Wouters Realisaties op terrein: voornamelijk vanaf