2 e kwartaal Ketenoverleg Digitale Televisie. Versie 17.0 september 2011

Transcriptie

1 1 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 Ketenoverleg Digitale Televisie 2 e kwartaal 2011 Versie 17.0 september 2011

2 Ketenoverleg Digitale Televisie Versie 17.0, september 2011 Onder redactie van: Spreek buis In opdracht van: immovator Cross Media Network Postbus AC Hilversum Powered by Immovator Cross Media Expertisecentrum is mede gefinancierd met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Commissie

3 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal Inhoud 1 Over het Ketenoverleg en de Monitor Digitale TV Nederland digitaliseert: toegang belangrijker dan bezit Ivo Lochtman: Video on Demand en lineaire tv, een goed huwelijk... 16

4 4 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011

5 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal Over het Ketenoverleg en de Monitor Digitale TV Voor u ligt de zeventiende editie van de Monitor Digitale TV. Deze monitor verschijnt ieder kwartaal en bevat de laatste cijfers, analyses en nieuws op het gebied van digitale televisie. Onder andere geeft de Monitor inzicht in het aantal digitale tv-aansluitingen in Nederland en de mate waarin dat aantal groeit. Verder laat de Monitor zien hoe het staat met de penetratie in Nederland van apparaten als 3D- en HD-tv-toestellen, tablets, Blu-ray spelers, connected tv-toestellen etcetera. Voor dit doel wordt samengewerkt met onderzoeksbureau GfK Retail and Technology Benelux BV te Amstelveen, zie De Monitor Digitale TV is een uitgave van het Ketenoverleg Digitale TV. Het Ketenoverleg Digitale TV is een industrieplatform dat verschillende partijen uit de televisiesector bij elkaar brengt, waaronder Nederlandse Publieke Omroep, NOS en RTL Nederland, SBS, Eyeworks, United Broadcast Facilities, Ziggo, UPC, KPN, Tele2, CanalDigitaal, TNO-ICT en GfK Retail and Marketing. De omschakeling naar een complete digitale televisie-infrastructuur is een belangrijk doel van het Ketenoverleg. Daartoe streeft het naar: de versnelde toename van het aantal Nederlandse huishoudens dat is aangesloten op digitale televisie, ongeacht de onderliggende infrastructuur (DVB-C, DVB-S, DVB-T, IP) verbreding van de toepassingen en diensten die via de digitale tv-infrastructuur kunnen worden geëxploiteerd verdieping van de kijkers content-ervaring door hoogwaardige beeldkwaliteit te combineren met het aanbod van context, interactiviteit en personalisering, bijvoorbeeld door kijkers in de gelegenheid te stellen informatie van Wikipedia toe te voegen aan wat ze zien of tegelijkertijd sociale media te gebruiken. garantie basiskwaliteit van (content)diensten op voldoende niveau. Niet alleen leidt de omschakeling naar een complete digitale televisie-infrastructuur tot grote kostenbesparingen omdat schaarse bandbreedte kan worden vrijgemaakt voor nieuwe digitale diensten. Ook zijn digitale diensten (waaronder hoogwaardige televisie en radio) de kern van een nieuwe reeks economische mogelijkheden voor de sector. Het Ketenoverleg Digitale TV is een initiatief van immovator Cross Media Network in het kader van het project Cross Media Expertisecentrum, dat mede mogelijk is met steun van het Europees fonds voor regionale ontwikkeling van de Europese Unie. De Monitor Digitale TV beoogt een overzicht te geven zonder de pretentie te hebben om volledig te zijn. Partijen die informatie willen toevoegen die past binnen het kader van de Monitor Digitale TV in Nederland kunnen hierover contact opnemen met immovator Cross Media Network te Hilversum, zie

6 6 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 Nederland digitaliseert: toegang belangrijker dan bezit Het herstel van de consumentenelektronicamarkt laat ook in het tweede kwartaal van 2011 nog op zich wachten. Naast de recessie lijkt een zomerdip hier debet aan te zijn. Desondanks stijgt de verkoop van smartphones en apparaten met internetconnectiviteit nog steeds explosief. GfK Retail and Technology constateert dat het belang van bezit verschuift naar toegang. Partijen die in staat zijn om op een toegankelijk manier content aan te bieden zullen succesvol worden. Ook een dienst als Video on Demand (VoD) profiteert hiervan en er wordt verwacht dat de omzet van deze diensten in 2011 een verdubbeling laat zien ten opzichte van vorig jaar. Het aantal digitale tv-aansluitingen in Nederland stijgt in het tweede kwartaal slechts 1 procent: van 78 naar 79 procent.

7 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal

8 8 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 Consumentenelectronica Wereldwijd vindt er de laatste jaren een verschuiving plaats van het fysieke naar het digitale domein. Hoewel Nederlanders lange tijd de voorkeur aan tastbare artikelen gaven, zoals VHS en dvd s, lijkt dit tijdperk nu snel ingehaald te worden door het digitale aanbod op internet en het gebruik van cloudcomputing. Om toegang te verkrijgen tot online diensten en artikelen, moeten consumenten echter wel de benodigde apparaten aanschaffen. De afname van de verschillende webconnected devices, tablets, smartphones en ereaders vertoont dan ook een stijgende lijn, evenals in het voorgaande kwartaal. Consumenten omarmen steeds sneller nieuwe artikelen, internet blijkt onmiskenbaar als accelerator te werken voor alle ontwikkelingen op elektronisch gebied. Toch is de totale omzet van consumentenelektronica in het tweede kwartaal met 26 procent gedaald, vergeleken met dezelfde periode in Deels kan dit verschil worden verklaard doordat het WK Voetbal toen plaatsvond. Dit genereerde extra afzet omdat het evenement voor veel mensen aanleiding was een nieuwe flatscreen in huis te halen.

9 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal Video on Demand Toen het mogelijk werd mp3 s te downloaden, zorgde dit ervoor dat de cd-markt instortte. De dvd lijkt nu eenzelfde lot beschoren door de opkomst van apparaten met internetconnectiviteit. De regel hardware drives software gaat ook hier op. Nu meer en meer consumenten een Blu-ray stand alone-speler of een home cinema-apparaat met internetconnectiviteit hebben, neemt de beschikbaarheid van digitale artikelen toe. Ook het aantal digitale abonnementen dat wordt afgesloten, groeit nu er op steeds meer manieren content via de televisie binnengehaald kan worden. Deze samensmelting van internet en tv leidt op haar beurt weer tot nieuwe diensten. Zo is Video on Demand (VoD) in de huidige vorm een betrekkelijk nieuwe tak in het snel veranderende digitale landschap. Met behulp van deze service kunnen consumenten via de kabel films en series op hun tv bekijken wanneer zij dat willen. Aanvankelijk was adult entertainment een grote drijver voor de commerciële VoD-markt, maar er komt geleidelijk meer variatie in het aanbod. Er is nog geen universele definitie van VoD, wat eenduidig onderzoek bemoeilijkt. Aanbieders maken meestal gebruik van streams, die de gebruiker in staat stellen al te beginnen met kijken terwijl de video over het netwerk wordt verstuurd. In mindere mate wordt voor downloads gekozen, waarbij het volledige programma eerst binnengehaald moet worden. Aanbieders als Hulu en Netflix bieden in Amerika al op grote schaal nieuwe films tegen betaling aan. In Nederland is het actuele filmaanbod via VoD nog beperkt vanwege ingewikkelde auteursrechtkwesties, al verwachten kabelaanbieders als UPC en KPN dat het aantal beschikbare films en series op korte termijn behoorlijk zal toenemen. Ook lijken steeds meer mensen zich ervan bewust te worden dat ze voor een film de deur niet meer uit hoeven. Dit is een van de grootste Nederlandse filmdistributeurs, Pathé, niet ontgaan, want onlangs meldde het bedrijf vanaf december films via internet te gaan verkopen. Het lijkt een min of meer logische stap, soms ligt een dvd drie maanden na de bioscooprelease al in het schap. De afname van betaalde VoD-content was afgelopen jaar goed voor 45 miljoen euro in Nederland en GfK Retail and Technology schat in dat de omzet dit jaar twee keer zo hoog zal zijn. In tegenstelling tot de dvd lijkt het boek z n langste tijd nog niet gehad te hebben, ondanks de introductie van de ereader. Dit komt onder meer doordat het aantal beschikbare e-books nog vrij gering is. Daarnaast is het downloaden van een boek niet veel voordeliger dan de aanschaf van een fysiek boek, gemiddeld verschilt dit slechts 2,50. Vandaar dat e-books goed zijn voor slechts 1 procent van alle verkochte boeken. Het wachten is dan ook op nieuwe modellen om e-books op een andere manier te distribueren. De ontwikkeling van streamingdiensten die momenteel gaande is in de audio-industrie zou hiervoor als voorbeeld kunnen dienen. Desalniettemin is het aantal aangeschafte ereaders dit jaar nu al tweemaal zo hoog als in 2010 en vaak betekent dit dat een toename van het aanbod niet lang op zich laat wachten. De consument omarmt deze nieuwe devices dus wel degelijk en in de zomermaanden was een verkooppiek te zien in verband met de vakanties.

10 10 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 GfK Retail and Technology verwacht dat er dit jaar in totaal 1,73 miljoen televisies worden verkocht. Dit is een daling ten opzichte van vorig jaar, maar nog altijd een behoorlijk volume. Een tweetal redenen ligt hieraan ten grondslag. Allereerst is de grilligheid van de economische ontwikkelingen (dalend consumentvertrouwen en oplopende inflatie) hiervoor verantwoordelijk. Consumenten zijn hierdoor voorzichtig als het om grote aankopen gaat. Daarnaast heeft de platte televisie 100 procent penetratie bereikt, wat concreet betekent dat er gemiddeld in elk huishouden één staat. De vervangingsverkoop gaat dus een cruciale rol spelen, waarbij nieuwe innovaties zoals 3D een belangrijke factor zijn.

11 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal D Na een aanloopperiode verovert 3D-tv de Nederlandse huiskamer gestaag. Tot nu toe zijn er D-tv s verkocht. De verwachting is dat eind dit jaar 11 procent van alle televisietoestellen een 3D-toestel zal zijn. Ook is er een toename van 3D-Blu-rayspelers, home cinemaspelers, beamers, monitoren en digitale camera s/ camcorders. In totaal zijn deze apparaten goed voor verkopen in het eerste halfjaar van 2011 (gameconsoles niet meegerekend). De meeste 3D-apparaten zijn momenteel actief, wat inhoudt dat de driedimensionale werking alleen in de bril en niet op het scherm plaatsvindt. Ook bij passieve 3D-toestellen is een bril vereist, maar hiervoor is tevens een device vereist dat tegelijkertijd twee beelden weergeeft. Het aanbod van deze passieve schermen is overigens nog beperkt. Meestal worden er een 3D-bril bij aankoop van een apparaat geleverd, maar ook de verkoop van losse 3D-brillen loopt goed. In het eerste halfjaar van 2011 gingen er over de toonbank. Door de toename van 3D-apparatuur wordt ook de content belangrijk. Wat betreft tv-uitzendingen zijn er in dit opzicht beperkingen. Uitzendingen kunnen wel ge-upscaled worden van 2D naar 3D, maar dan wordt niet de optimale toegevoegde waarde bereikt die 3D kan bieden. Naast het bezoeken van 3D-films in de bioscoop liggen hier unieke kansen voor de thuisfilmmarkt. Die moet dan ook als accelerator fungeren. Doordat veel fabrikanten specifieke combinatiepromoties deden met een 3D-tv en een specifieke film waren er in 2010 nog maar slechts tien 3D-filmtitels los verkrijgbaar in de winkel. Inmiddels is het aantal beschikbare titels opgelopen tot vijftig. Tegelijkertijd betekent dit de doodsteek voor de dvdspeler en de verwachting is dat dit apparaat in 2012 zo goed als verdrongen zal zijn door Blu-ray stand alone-spelers en home cinema-apparaten al dan niet met 3D-optie.

12 12 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 Tablets en smartphones Ook tablets en smartphones blijven ongekend populair. GfK Retail and Technology schat dat er dit jaar 1 miljoen tablets aangeschaft zullen worden, drie keer zoveel als in Smartphones zullen dit jaar voor het eerst meer worden verkocht dan gewone mobiele telefoons. GfK Retail and Technology voorspelt dat er in 2011 in totaal 3,1 miljoen smartphones aangeschaft worden, een miljoen meer dan vorig jaar.

13 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal Er is een toename in het gebruik van de tablet als tweede scherm, waarbij consumenten tijdens het tvkijken aanvullende informatie over programma s kunnen verkrijgen. Zo lanceerde de NOS deze zomer een ipad-applicatie die gegevens over de renners van de Tour de France bevatte. Ook lift de tablet mee op de aanwas van connected tv-toestellen. Het apparaat kan, evenals een smartphone, als afstandsbediening en toetsenbord worden gebruikt. Elektronische apparaten raken zo niet alleen meer met elkaar verweven, ook wordt het aantal functionaliteiten per device steeds groter. De consument vereenzelvigt zich met een smartphone en wil zich met behulp van een specifiek merk onderscheiden. Het apparaat, dat ooit begon als gadget, is dus een deel van de identiteit van de gebruiker geworden. Het apparaat blijkt vaak gebruikt te worden voor webgerelateerde activiteiten en en steeds meer mensen beschikken over een mobiel internetabonnement. Daarnaast is foto s maken en bekijken op de smartphone een populaire bezigheid en staan er gemiddeld zo n vijftien apps op een toestel.

14 14 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 Connected tv Connected tv, de integratie van internet en tv, is definitief doorgebroken. Werden er vorig jaar televisietoestellen met een webaansluiting verkocht, in 2011 zullen dat er vermoedelijk zijn aldus GfK Retail and Technology. En eind 2013 zal naar verwachting in ruim 50 procent van de huiskamers een connected tv staan. Gebruikers kunnen zo bijvoorbeeld op de tv in de huiskamer YouTube bekijken, surfen, mailen en social media als Facebook of Twitter gebruiken. Vooralsnog lijken veel consumenten internet via de televisie te gebruiken om content te bekijken die onder de noemer lean back valt, zoals video. Een deel van de Nederlanders gebruikt connected tv wel actief en surft of mailt in de huiskamer. Dat laatste doen gebruikers overigens meestal als ze alleen in de huiskamer zijn, anders geven ze er de voorkeur aan hun te controleren op een plaats waar meer privacy is. Aangezien een groeiend deel van de consumenten het tv-toestel niet alleen voor televisiekijken gebruikt, maar ook voor surfen, social media of andere apps, veranderen de eisen waaraan het beeldscherm moet voldoen. Een groot scherm is bijvoorbeeld handig omdat het als split screen te gebruiken is, zodat je bijvoorbeeld tegelijkertijd kunt televisiekijken en Twitteren zonder dat de tekens op afstand onleesbaar worden. De vraag naar de beeldmaten 43 tot 49 inch en +50 inch stijgt dan ook.

15 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal HbbTV Integratie van apparaten en toelevering van content zijn dus belangrijke factoren voor het welslagen van producten. In dat opzicht is er nog wel wat werk aan de winkel, veel merken hanteren hun eigen standaard waardoor digitale content niet op een universele manier kan worden uitgewisseld. Dit is vergelijkbaar met de dvd, die vroeger vaak een regiocode bevatte die gericht was op een specifiek gebied en niet op elk apparaat bekeken kon worden. Hybrid broadcast broadband Television, HbbTV, zou hier verandering in moeten brengen. Televisietoestellen die met Hbb zijn uitgerust, kunnen applicaties die gebaseerd zijn op HTML, Javascript, CSS, XML en multimediafiles ontvangen via DSL. Via een rode knop op de afstandsbediening kan deze extra informatie binnengehaald worden. HbbTV staat nog in de kinderschoenen, op dit moment is nog slechts 2 procent van alle tv-toestellen hier mee uitgerust, al is er vanaf mei een lichte stijging te zien. Wel lijken veel broadcasters Hbb te steunen, waardoor het een dominante standaard zou kunnen worden. Eerder dit jaar liet de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) al weten voor HbbTV te kiezen, zodat het niet meer nodig is verschillende applicaties te ontwikkelen voor de diverse gesloten platformen. En ook al gebruikt lang nog niet iedereen alle functies van connected of 3D-apparaten, de integratie van internet en televisie en de toename van de interactieve mogelijkheden lijken het gedrag van de consument toch langzaam maar zeker te veranderen.

16 16 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 Ivo Lochtman: Video on Demand en lineaire tv, een goed huwelijk Media- en kabelbedrijf UPC is één van de voortrekkers op het gebied van Video on Demand (VoD), de dienst die gebruikers in staat stelt video te bekijken wanneer hij of zij dat wil. Ivo Lochtman, Vicepresident Content van UPC Nederland, benadrukt dat de omzet van VoD verhoudingsgewijs gering is binnen het bedrijf. Toch heeft hij weinig tijd om achterover te leunen want de ontwikkelingen op het gebied van digitale televisie volgen elkaar razendsnel op. VoD mag dan twee jaar geleden doorgebroken zijn, Lochtman denkt dat de dienst nog in de kinderschoenen staat: Goede interfaces en een standaard zullen bepalend zijn voor het uiteindelijke succes. Het hoofdkantoor van UPC Nederland is aan de Amsterdamse Kabelweg gevestigd. Puur toeval, zegt Lochtman laconiek. UPC biedt niet alleen analoge en digitale televisie, internet en digitale telefoniediensten aan, het is ook een belangrijke leverancier van VoD. Het dochterbedrijf van Liberty Global Inc. is sinds de jaren negentig actief in Nederland. Hoewel de eerste commerciële VoD-dienst al rond 1990 wordt gelanceerd door Hong Kong Telecom, slaat het fenomeen niet direct aan. De technologie Ivo Lochtman is erg duur en de interactieve infrastructuur is dan nog ontoereikend. Het pionierswerk is echter verricht en de opkomst van kabeltelevisie in het begin van de 21e eeuw lijkt de weg voor VoD alsnog te plaveien. Naarmate de bandbreedte toeneemt en de netwerken geavanceerder worden, groeien de mogelijkheden snel. Bedrijven in Amerika slagen er als eerste in VoD rendabel te maken en het duurt niet lang voor ondernemingen als Netflix en Hulu content tegen betaling aanbieden. Hulu ontwikkelt zich tot een soort Uitzending Gemist, waar content van allerlei partners wordt verzameld zodat het centraal teruggekeken kan worden. Vanwege rechtenkwesties worden bezoekers buiten de VS geweerd. Netflix begon ooit met het verhuren van dvd s via de post, maar door de nieuwe mogelijkheden stapt men over op het online aanbieden van films. Bedrijven die soortgelijke diensten willen introduceren op de Europese markt stuiten op obstakels. Zo ontbreekt er een gemeenschappelijke markt voor auteursrechtelijk beschermde werken, wat betekent dat rechten voor elk Europees land afzonderlijk geregeld moeten worden. Toch lanceert UPC in 2007 VoD op de Nederlandse markt en de onderneming is daarmee de eerste aanbieder van streams via de kabel. Het was in het begin vooral een kwestie van evangeliseren, zowel naar aanbieders als naar afnemers toe, aldus Lochtman. Consumenten moesten wennen aan het idee en zagen de toegevoegde waarde er niet meteen van in. Uitzending Gemist Nu steeds meer huishoudens echter over een kabelaansluiting beschikken en connected tv aan populariteit wint, wordt VoD in hoog tempo omarmd. De technologie is verbeterd en dat heeft ook een positieve uitwerking op het contentaanbod. Inmiddels is het aantal films dat aangevraagd kan worden bij UPC gestegen van vierhonderd naar tweeduizend.

17 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal Het jaar 2009 blijkt een keerpunt te zijn voor VoD in Nederland, Lochtman spreekt van de definitieve doorbraak. Klanten van UPC Nederland vragen in dat jaar zo n 48 miljoen keer televisieprogramma s, films, series en concerten aan. Bijna twee keer zo veel als in Oorlogswinter blijkt de populairste film en Sex and the City de meest gewilde serie. Nederlandse speelfilm zijn blijkbaar in trek, want in 2010 zorgt Komt een Vrouw bij de Dokter voor het hoogste aantal downloads. Ook de dienst Uitzending Gemist van de publieke omroep doet het goed on demand. Per huishouden met een digitaal abonnement worden via UPC zelfs meer programma s van Uitzending Gemist bekeken dan per bezoeker van de website uitzendinggemist.nl. In 2010 loopt het aantal streams nog verder op, consumenten vragen gedurende dat jaar in totaal 60 miljoen programma s bij UPC aan. Vormden auteursrechten eerst nog een hindernis, tegenwoordig lijken filmstudio s in toenemende mate de voordelen van het op aanvraag aanbieden van films in te zien. Zo stellen maatschappijen films steeds vaker tegelijkertijd op dvd en on demand beschikbaar en soms zijn films zelfs eerder on demand te zien dan in de bioscoop. Zo gaat de film The Blind Side, met onder anderen Sandra Bullock, begin 2010 als stream in première bij UPC Nederland. De kabelmaatschappij probeert het aanbod zo gevarieerd mogelijk te houden door zowel bij Amerikaanse als Europese distributeurs pakketten met films in te kopen. Kinderschoenen Toch staat VoD nog in de kinderschoenen, meent Lochtman. Decoders, bandbreedte, serverparken en facturatiesystemen zijn aanzienlijk verbeterd, maar qua gebruikersgemak schort er nog wel het een en ander aan. Programma s moeten makkelijk vindbaar zijn, dus is het zaak content zo eenvoudig mogelijk te ontsluiten en interfaces zo simpel mogelijk te maken. Momenteel gebruiken consumenten meestal het tv-scherm in de huiskamer voor VoD, al bedient een groeiend aantal van hen zich ook van platforms zoals notebooks, tablets, smartphones en gameconsoles om streams te downloaden. Dit zorgt voor fragmentatie en dat maakt de zaak er naar Lochtmans idee niet eenvoudiger op. Wil je alle schermen bereiken, dan moet er een standaard komen. Is dat niet het geval dan blijft interactieve tv, en VoD dus ook, complementair. Naast films is bij UPC zo n beetje alles wat de laatste jaren wel eens op televisie is geweest aan te vragen. Lochtman: Series, Uitzending Gemist, zowel van de publieke als van de commerciële omroepen, concertregistraties, sportwedstrijden en kids content. Onderzoeken die voorspellen dat VoD de ondergang van lineair televisiekijken wordt, wuift Lochtman terzijde. Dergelijke doemscenario s zijn meestal afkomstig van mensen die daar op de een of andere manier belang bij hebben. Vaak is ook niet duidelijk onder welke bevolkingsgroep zo n onderzoek is uitgevoerd. Lineaire tv en VoD hebben juist een goed huwelijk. Tv-kijken zoals we dat kennen zal niet zomaar verdwijnen. Sterker, het aantal uren dat men lineair kijkt is gestegen. Tegelijkertijd vinden

18 18 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal 2011 klanten het ook prettig dat ze programma s kunnen zien zonder afhankelijk te zijn van reguliere uitzendtijden of de deur niet meer uit hoeven voor dvd s. De toename in het gewone kijktijd zorgt trouwens wel voor een stijging van het aantal VoD-streams. Bassie en Adriaan Bovendien stelt Lochtman vast dat andere technologische ontwikkelingen bijdragen aan de populariteit van de service. Vooral kwalitatieve verbeteringen, zoals HD en 5.1 surround geluid. Sinds vorig jaar bieden we onze VoD-diensten ook in HD aan, wat het beeld tot wel vijf keer scherper kan maken dan gewone televisie. Een grote stap voorwaarts. Het valt Lochtman op dat populaire free to air-programma s on demand meestal ook goed scoren, er is dus een wisselwerking tussen regulier televisiekijken en VoD. Dit is trouwens geen vaste regel, voegt hij er meteen relativerend aan toe. Neem een serie als Bassie en Adriaan. Zend het op tv uit en er kijkt niemand, maar on demand loopt het storm. Ook scoren bepaalde genres on demand aanzienlijk slechter dan andere. Het blijkt lastig te zijn enthousiasme te genereren voor documentaires, aldus Lochtman. Dat actualiteitenrubrieken on demand niet zo n succes zijn, zal weinig mensen verbazen. Hetzelfde geldt voor sportwedstrijden, ook die zijn snel oud nieuws. Concerten scoren daarentegen erg goed, terwijl concertregistraties op de gewone tv over het algemeen matig bekeken worden. De dienst Film 1 on Demand, die al in 2008 van start ging, blijkt eveneens een gouden greep te zijn geweest. Klanten die deze zender in hun pakket hebben, kunnen de films die de hele week via de reguliere programmering van Film 1 worden uitgezonden op elk gewenst moment bekijken. Ondanks de groeiende populariteit van VoD blijft Lochtman nuchter. Ook al zien we het aantal uren dat gebruikers gemiddeld on demand kijken de laatste tijd fors stijgen, de service is slechts goed voor een klein deel van de totale omzet van UPC. You ain t seen nothing yet Over heel 2010 worden meer dan 100 miljoen betaalde en gratis programma s opgevraagd door ruim 0,75 miljoen VoDconsumenten. Dat staat gelijk aan zo n 100 uur televisiekijken per VoD-consument per jaar (gemiddeld kijken consumenten drie uur per dag televisie). Voor dit jaar rekenen de Nederlandse aanbieders van VoD-streams, naast UPC zijn dat Ziggo, KPN en Samsung, op een groei van 35 procent van het aantal aangevraagde programma s, dat zou het totaal op 135 miljoen brengen. VoD mag dan doorgebroken zijn en steeds meer geaccepteerd worden door de Nederlandse consument, van een revolutie wil Lochtman niet spreken. Internet heeft de rol van televisie nog niet fundamenteel veranderd. De huiskamer wordt nog gedomineerd door het tv-scherm en dat zal voorlopig wel zo blijven. Lochtman ziet zijn visie bevestigd in het feit dat lang niet alle UPC-klanten die over de VoD-optie beschikken hier ook daadwerkelijk gebruik van maken. UPC Nederland is terughoudend als het gaat om het verstrekken van cijfermateriaal over de VoD-dienst. En daar is volgens Lochtman een goede reden voor: UPC is momenteel nog een te grote speler op de VoD-markt. Zodra andere spelers gegroeid zijn en onze data minder dominant zijn, geven we ze vrij. Tevredenheidsonderzoeken laten zien dat de klanten zeer te spreken zijn over het on demand-aanbod van UPC. De dienst staat hoog in de top 10 en de waardering neemt alleen maar toe. Hoewel Lochtman zich liever niet aan voorspellingen waagt, wil hij wel één uitzondering maken. Niets is zo grillig als de digitale markt, maar als ik kijk naar Amerika, waar men op het gebied van VoD een jaar of twee voorloopt, dan is er voor wat betreft de Nederlandse markt maar één conclusie mogelijk: you ain t seen nothing yet.

19 Ketenoverleg Digitale Televisie - Monitor Digitale TV in Nederland tweede kwartaal

20 Adressen & contactpersonen immovator Cross Media Network Postbus AC Hilversum Contact: Freek van t Ooster freek.vantooster@immovator.nl tel nr: GfK Retail and Technology Benelux BV Krijgsman DM Amstelveen Contact: Barbara Schouten barbara.schouten@gfk.com tel nr: