Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013"

Transcriptie

1 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument

2 Gasunie Transport Services B.V

3 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013 Voorwoord Voor u ligt het door Gasunie Transport Services B.V. (GTS) opgestelde Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Het is bestemd voor de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en voor anderen die geïnteresseerd zijn in ons bedrijf. GTS maakt deel uit van het Europese infrastructuurbedrijf N.V. Nederlandse Gasunie. Als netbeheerder van het Nederlandse gastransportnet verzorgt GTS gastransportdiensten ten behoeve van een goede werking van de gasmarkt in Nederland en daarbuiten. GTS zorgt voor een veilig en betrouwbaar gastransport, kwaliteit en veiligheid hebben een hoge prioriteit. Extra aandacht gaat hierbij uit naar de ouder wordende netten in Nederland. De netten moeten uiteraard aan de GTS-normen voor veiligheid en kwaliteit blijven voldoen. Daarom is er meer geld en tijd nodig voor de instandhouding van het netwerk. GTS anticipeert op de ontwikkelingen in de gasmarkt. Deze hebben gevolgen voor de gasstromen in ons netwerk en voor de daaraan gekoppelde vraag naar transportcapaciteit. Dit doet GTS onder meer door het aanbieden van nieuwe diensten, en door een goede inrichting van de plannings- en investeringsprocessen. In de afgelopen jaren zijn er zogenaamde Open Seasons gehouden, waarbij de markt gevraagd is de behoefte aan additionele transportcapaciteit aan te geven. In het najaar van 2013 wordt opnieuw een Open Season gestart en vanaf 2014 zal regelmatig een veiling van transportcapaciteit plaatsvinden. In diverse gevallen leidt een marktvraag naar extra transportcapaciteit tot uitbreidingsinvesteringen aan het transportnetwerk. Door deze uitbreidingen kunnen tal van bedrijven nieuwe handelscontracten afsluiten in binnen- en buitenland en nieuwe elektriciteitscentrales van gas worden voorzien. Naast een toename van de liquiditeit dragen de investeringen ook bij aan het veilig stellen van de gasvoorziening in de toekomst. Dit is nodig omdat de binnenlandse productie geleidelijk terugloopt. Daarom worden op verzoek van de markt nieuwe aanvoerroutes gerealiseerd om ook op lange termijn de aanvoer van voldoende gas te kunnen waarborgen. Nederland zelf profiteert hiervan omdat meer concurrentie tussen gasleveranciers de marktwerking bevordert en meerdere aanvoerroutes van gas de betrouwbaarheid van gaslevering vergroot. Daarnaast wil en kan GTS in belangrijke mate ondersteuning bieden aan een geslaagde energietransitie. Een betrouwbare en een betaalbare energie-infrastructuur is een belangrijke voorwaarde voor een duurzame energievoorziening. Duurzame energiebronnen, zoals zon en wind, kennen zeer sterke fluctuaties (zowel overschotten als tekorten) en vereisen dus een sterke balansfunctie van het energiesysteem. Het bestaande gastransportnetwerk kan op een relatief goedkope manier voorzien in deze extra balansbehoefte, omdat het gastransportnet beschikt over veel flexibiliteit. GTS wil het gastransportsysteem gereed maken om zoveel mogelijk duurzaam opgewekte energie te kunnen inpassen, en gas zo groen en duurzaam mogelijk te maken. De nieuwe investeringen sluiten hier goed bij aan en zorgen er bovendien voor dat Nederland haar sterke positie als spil van de gasrotonde in de Europese energievoorziening kan uitbreiden. Annie Krist Managing Director Gasunie Transport Services B.V

4 Gasunie Transport Services B.V. Afkortingen In dit kwaliteits- en capaciteitsdocument zijn de volgende afkortingen van toepassing. Afkorting ACM ALARA BAT BBL BEVB BNP BRZO CAD CAPEX CCP CMD Combivoor DDS DIS DMA Eagle ECDA EZ EN ERT EVHI FILENET G-gas GNIP GOS GTS GUD H-gas HPSD HTL IED ISO KB KCD KLIC KPI L-gas LION LNB LNG LOD LTI LTIF M&R MICROSTATION Betekenis Autoriteit Consument & Markt As Low As Reasonably Achievable Best Available Technique Bacton - Balgzand - Leiding Besluit Externe Veiligheid Buisleidingen Bedrijfs Nood Plan Besluit Risico Zware Ongevallen Computer Aided Design Capital Expenditures Centrale Commando Post Centraal Magazijn Deventer Commissie Bijzondere Voorzieningen Digital Drawing System Document Informatie Systeem Decision Making Authority Enterprise Asset management for Geographical Environment External Corrosion Direct Assessment Ministerie van Economische Zaken European Norm Emergency Response Team Elektronisch Volume Herleidings Instrument Merknaam Groningen gas Grootschalig instandhoudings programma Gas Ontvang Station Gasunie Transport Services B.V. Gasunie Deutschland Hoog calorisch gas High Pressure Shut Down Hoofd Transportleidingennet Industrial Emission Directieve International Standardisation Organisation Kathodische Bescherming Kwaliteits- en Capaciteits Document Kabel & Leidingen Informatie Centrum Kritische Prestatie-Indicator Laag calorisch gas Liggings Informatie Ondergrondse Netten Landelijk Net Beheerder Liquefied Natural Gas Level of detail Lost Time Incident Lost Time Incident Frequency Meet- & Regelstation Merknaam - 4 -

5 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013 MER MRQ NEN NNO NRT OBO OEM OPEX ORA OVP PBZO PDCA PIG PIMS QRA RAM RCA REM REOP RI&E RIVM RNB RTL RvA SRP SWIFT TBO TYNDP VG&M Milieu Effect Rapportage Ministeriële Regeling kwaliteitsaspecten netbeheer elektriciteit en gas Nederlands Norm (ook de naam van het Nederlandse Normalisatie Instituut (NNI)) Neighbouring Network Operator Near Real Time Operationele Beheers Overdracht Original Equipment Manufacturer Operational Expenditures Operationele Risico Analyse Operationeel Verbeter Panel Preventie Beleid Zware Ongevallen Plan Do Check Act Pipeline Inspection Gauge Pipeline Integrity Management System Quantitative Risico Analyse Reliability Availability & Maintainability Root Cause Analyses Review Existing Maintenance Optimalisatieprogramma voor rotating equipment Risico-Inventarisatie en evaluatie Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Regionaal Net Beheerder Regionaal Transportleidingnet Raad van Accreditatie Station Regel Pane Structured What If Technique Technische Beheers Overdracht Ten Year Network Development Plan Veiligheid, Gezondheid & Milieu - 5 -

6 Gasunie Transport Services B.V. Inhoud Voorwoord 3 Afkortingen 4 1 Inleiding Organisatie GTS, Missie en Visie Scope van het KCD Kwaliteitsbeheersingssysteem Risicobeheersings- en controlesysteem Risico s Vastgestelde risico s op basis van actuele risicoanalyse Beschrijving methodiek voor de uitvoering van risicoanalyses Asset Management Risicoregister Gerelateerde onderzoeken Oplossen storingen en onderbrekingen Plan voor oplossen storingen en onderbrekingen Organisatie onderhouds- en storingsdienst en calamiteitenorganisatie Benodigde tijd en financiële middelen Wijzigingen plan ten opzichte van voorgaande plan Bedrijfsmiddelenregister Evaluatie registratieproces, procedures en plannen NTA Kwaliteit en veiligheid Beschrijving componenten van het gastransport en een kwalitatieve beoordeling van de technische toestand Afsluiterlocaties Stations Overig Verwerking resultaten risicoanalyse Wijzigingen plan ten opzichte van voorgaand plan Investeringsplan vervangingen Investeringsplan vervangingen inclusief beschrijving benodigde tijd en financiële middelen Verwerking resultaten risicoanalyse Wijzigingen ten opzichte van voorgaand plan Maatregelen ten aanzien van onderhoud en vervanging voor het realiseren of in stand houden van nagestreefde kwaliteit

7 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Veiligheidsindicatoren, nagestreefd kwaliteitsniveau en toegepaste normen in het kader van veiligheid Veiligheidsindicatoren en nagestreefd kwaliteitsniveau Normen, richtlijnen, voorschriften toegepast ten aanzien van veiligheid bij aanleg, onderhoud, beheer en uitvoeren van gastransport Belang Externe veiligheid Veiligheidszonering Risicocommunicatie Rampenbestrijding Uitvoeren van gastransport 43 4 Capaciteit Inleiding Capaciteitsplanning Inleiding GTS bedrijfsprocessen De methode voor raming van de behoefte aan transportcapaciteit Betrouwbaarheid ramingen transportcapaciteit Het risico dat zich een ander scenario verwezenlijkt dan geprognosticeerd Methode voor het bewaken en ontwikkelen van transportcapaciteit waaronder bepaling van capaciteitsknelpunten Afstemming raming met omringende netbeheerders Capaciteitsraming De capaciteitsvraag die is gerealiseerd ten opzichte van de vorige raming Exitcapaciteit binnenland en bergingen Exitcapaciteit grenspunten Entrycapaciteit binnenland en bergingen Entrycapaciteit grenspunten Grafische weergave van de basisraming Entry - exit balans Toelichting basisraming Stikstof en kwaliteitsconversie Groen gas Capaciteitsknelpunten Evaluatie knelpunten zoals genoemd in het KCD Capaciteitsknelpunten KCD 2013 HTL Capaciteitsknelpunten KCD 2013 RTL Oplossing knelpunten en de wijze waarop GTS voornemens is te voorzien in de totale behoefte aan capaciteit Investeringsplan uitbreidingen Investeringsplan uitbreidingen inclusief beschrijving benodigde tijd en financiële middelen Verwerking resultaten risicoanalyse Wijzigingen ten opzichte van voorgaand plan 61 Bijlagen

8 Gasunie Transport Services B.V. Indeling KCD Hoofdstuk 1 is een inleidend deel van dit KCD. Ingegaan wordt op de GTS organisatie en op enkele voor dit document relevante actuele ontwikkelingen binnen GTS. Hoofdstuk 2 behandelt het kwaliteitsbeheersingssysteem. Aan de orde komt de samenhang tussen de onderdelen van het kwaliteitsbeheersingssysteem, het registratieproces en de jaarlijkse begroting. Tevens worden binnen deze cyclus het registratieproces, de procedures en plannen geëvalueerd. De belangrijkste risico s die GTS heeft vastgesteld op basis van een risicoanalyse worden genoemd, de wijze waarop GTS de risicoanalyses heeft uitgevoerd komt aan de orde en ingegaan wordt op de aspecten van de bedrijfsvoering waarop de risico s betrekking hebben. Daarnaast is de werkwijze en de organisatie met betrekking tot storingen en onderbrekingen beschreven en wordt ingegaan op de organisatie van het Bedrijfsmiddelenregister. Hoofdstuk 3 beschrijft het onderwerp kwaliteit en veiligheid. Het kwaliteitsniveau dat voor het gastransport wordt nagestreefd wordt inzichtelijk gemaakt aan de hand van de veiligheidsindicatoren die GTS toepast. Centraal staat risicobeheersing voor het realiseren of het in stand houden van de kwaliteit van gastransport op korte en lange termijn. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan risicobeheersing en specifiek aan veiligheid bij de aanleg, het onderhoud en het beheer van het gastransportnet en bij het uitvoeren van het gastransport. De componenten van het transportsysteem en een kwalitatieve beoordeling daarvan zijn in dit hoofdstuk opgenomen. Maatregelen ten aanzien van onderhoud en vervanging komen aan de orde, het onderhoudsplan en het investeringsplan voor instandhoudingsinvesteringen zijn opgenomen. In hoofdstuk 4 geeft GTS haar visie op de ontwikkeling van de behoefte aan transportcapaciteit in Nederland. Deze visie betreft de periode van 2014 tot De methode die gebruikt is voor het ramen van de capaciteitsbehoefte en de methode voor het bepalen van de capaciteitsknelpunten worden toegelicht. Eventuele capaciteitsknelpunten worden genoemd, en tevens wordt beschreven hoe GTS voornemens is om deze op te lossen. Daarnaast komt aan de orde het investeringsplan voor uitbreidingsinvesteringen, zodat inzicht ontstaat in de wijze waarop wordt voorzien in de totale capaciteitsbehoefte

9 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Inleiding 1.1 Organisatie GTS, Missie en Visie GTS is een zelfstandig opererende dochteronderneming van N.V. Nederlandse Gasunie (Gasunie) en neemt met ingang van 1 januari 2014 het eigenaarschap van het leidingnet over van Gasunie. GTS blijft als Landelijk Netbeheerder diensten afnemen van Gasunie en derhalve hebben GTS en Gasunie afspraken met betrekking tot de samenwerking vastgelegd in een aantal overeenkomsten. In heeft Gasunie een optimalisatieslag uitgevoerd, met als doel het neerzetten van een efficiëntere en meer slagvaardige organisatie. Dit heeft geresulteerd in een organisatie met daarin een drietal profit & loss verantwoordelijke business units, ondersteund door service providers. Per 1 oktober 2011 functioneert GTS als een van de drie business units. Hierbij zijn de activiteiten met betrekking tot asset management van Gasunie overgegaan naar GTS. Bij de rolverdeling van de asset management taken wordt aangesloten bij de Nederlandse Technische Afspraak NTA8120 (afgeleid van de internationaal erkende PAS55 standaard). GTS houdt zich vooral bezig met het opstellen van de (meerjaren) asset management programma s en alle bijbehorende werkzaamheden. De implementatie van deze programma s en het uitvoerende werk zoals het onderhoud van de assets, wordt door de service provider verzorgd. Missie van GTS Wij bieden op een klantgerichte en transparante manier gastransportdiensten aan. Veiligheid, betrouwbaarheid, duurzaamheid en kostenbewustzijn staan hierbij voorop. We dienen het publieke belang en werken op professionele wijze aan waarde creatie voor onze stakeholders. Visie van GTS Wij streven ernaar een organisatie te zijn die de markt als beste bedient, flexibel inspeelt op veranderingen in de omgeving, nieuwe gasstromen mogelijk maakt, de introductie van duurzame energie faciliteert en zo een spilfunctie vervult in de Noordwest-Europese gasmarkt. 1.2 Scope van het KCD 2013 Conform artikel 8 uit de Gaswet heeft GTS onderhavig Kwaliteit- en Capaciteitsdocument (KCD) opgesteld. Als leidraad voor het opstellen van het KCD heeft GTS de Ministeriële Regeling kwaliteitsaspecten netbeheer elektriciteit en gas (MRQ) gehanteerd. Daarnaast zijn de bevindingen van de bedrijfsbezoeken in het kader van het KCD 2009 en het KCD 2011 door de ACM verwerkt. Het KCD 2009 en het KCD 2011 zijn gepubliceerd op de website van GTS. In artikel 12 van de MRQ is vastgelegd dat in het KCD naar keuze de informatie bedoeld in artikel 11 van de MRQ, integraal, dan wel uitsluitend de wijzigingen ten opzichte van het voorgaande KCD weer gegeven wordt. Dit KCD geeft een integrale weergave van de informatie weer. Tabel 11, opgenomen in bijlage 6, toont in welk deel van het KCD de artikelen uit de MRQ zijn uitgewerkt

10 Gasunie Transport Services B.V

11 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Kwaliteitsbeheersingssysteem Conform de Gaswet draagt GTS zorg voor een veilig, doelmatig en betrouwbaar gastransport, op een manier die het milieu zo veel mogelijk ontziet. De processen op dit gebied worden voortdurend technisch en beleidsmatig getoetst en indien mogelijk verbeterd. De zekerheid van het transport hangt niet alleen af van de ontwerpcriteria voor de infrastructuur en de juiste uitvoering van het beheer en onderhoud, maar ook van de wijze van besturing van het transportsysteem. De balans tussen deze elementen zorgt voor efficiency en transportzekerheid. Het kwaliteitssysteem van GTS is gericht op de beheersing van risico s voor het realiseren en in stand houden van de veiligheid, kwaliteit en integriteit van het gastransport. De belangrijkste risico s worden vastgesteld op basis van een risicoanalyse. In dit hoofdstuk van het KCD staat het kwaliteitsbeheersingssysteem centraal. Paragraaf 2.1 behandelt het risicobeheersings- en controlesysteem dat wordt gehanteerd, en gaat in op de samenhang tussen het investeringsplan, het onderhoudsplan en het businessplan. In paragraaf 2.2 staan risico s en de uitgevoerde risicoanalyses centraal. Het beleid is primair gericht op het voorkomen van ongewenste gebeurtenissen, ofwel het beheersen van bedreigingen. In het geval dat er toch een ongewenste gebeurtenis optreedt, zorgt een volcontinue wachtdienstorganisatie en een goed toegeruste storingsdienst voor een adequate aanpak van het probleem. Hiermee beperkt GTS de omvang van de mogelijke gevolgen van een onderbreking. Dit wordt nader beschreven in paragraaf 2.3. Paragraaf 2.4 behandelt het bedrijfsmiddelenregister. Tenslotte bevat paragraaf 2.5 de evaluatie van het registratieproces, procedures en plannen. 2.1 Risicobeheersings- en controlesysteem GTS hanteert een intern risicobeheersings- en controlesysteem. Dit borgt dat de bedrijfsdoelstellingen op korte en lange termijn worden gerealiseerd, dat risico s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten worden beheerst, dat de financiële verantwoording betrouwbaar is en dat wet- en regelgeving wordt nageleefd. De eisen, die aan het Management Control Systeem zijn gesteld, liggen vast in het document Kwaliteitszorg bij Gasunie: Minimum Requirements voor Management Control. De Minimum Requirements voor Management Control zijn mede gebaseerd op de NEN-ISO 9001 kwaliteitsnorm. De managers van de afdelingen zijn verantwoordelijk voor de opzet en werking van het systeem in hun eigen bedrijfsonderdeel. De effectiviteit van de beheersing wordt periodiek getoetst. De wijze waarop de toetsing plaatsvindt, is vastgelegd in een controleplan. Daarnaast wordt periodiek via onafhankelijke operationele audits vastgesteld of de opzet en werking van beheersmaatregelen voldoende effectief is. De Minimum Requirements en eventueel relevante specifieke normen vormen de maatstaf voor de audits. De Audit Commissie, bestaande uit drie leden van de Raad van Commissarissen, stelt het auditplan vast voor een periode van vijf jaar. Het auditplan wordt gebaseerd op het risicoprofiel van ieder organisatieonderdeel of proces. Het auditplan wordt jaarlijks geëvalueerd en eventueel bijgesteld. Deze aanpak leidt ertoe dat het management doorgaans de vigerende Operationele Risico Analyses (ORA s) tussen twee audits in, opnieuw tegen het licht houden. Voor de GTS-processen en -afdelingen geldt op basis van de risicoprofielen een auditfrequentie van eens per drie jaar. De opzet en werking van het totale risicobeheersings- en controlesysteem wordt jaarlijks besproken met de Audit Commissie. Onder meer wordt dan besproken in welke mate GTS voldoet aan de eisen van het Management Control Systeem en in welke mate de Minimum Requirements voor Management Control nog adequaat zijn als maatstaf voor Management Control

12 Gasunie Transport Services B.V. Verder geven alle business units jaarlijks een managementverklaring over risicobeheersing af aan de Raad van Bestuur van Gasunie, de RvB voegt dit samen tot een Gasunie Document of Representation ten behoeve van de Audit Commissie. Dit document is opgebouwd uit de verklaringen van de verschillende units. Dit is daarmee een proces van continue toetsing en zo nodig verbetering. Het Management Control Systeem is weergegeven in figuur 1. Beleid Eisen Belanghebbenden Bestuur Bijsturing Beheer Beoordelen en verbeteren Uitvoering Bedrijfsactiviteiten Normen Documentatie Auditing Figuur 1: Management Control Systeem Het Management Control Systeem rust op drie pijlers: Normen ondersteunen het management bij het nemen van de juiste beslissingen. Documentatie/rapportage zorgt dat alle genomen maatregelen expliciet, inzichtelijk en toetsbaar zijn. Auditing zorgt voor onafhankelijke beoordeling van de opzet en werking van de maatregelen. Uitgangspunt voor het Management Control Systeem zijn de relevante normen en streefwaardes (zie paragraaf 3.5) van de organisatie. Belanghebbenden zijn: de externe en interne klanten, het management, de aandeelhouder, Raad van Commissarissen, het personeel, de overheid en de maatschappij. Om aan de eisen en normen te voldoen, worden op de volgende vier niveaus beslissingen genomen: Beleid: Beslissingen over de producten en diensten waarop de organisatie zich richt, over de doelstellingen die zij wil realiseren en over de manier waarop deze worden gerealiseerd. Bestuur: Beslissingen over de inrichting van de organisatie en de keuze van mensen en middelen

13 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013 Beheer: Beheersing van de processen waardoor deze effectief en betrouwbaar zijn en efficiënt worden uitgevoerd. Performance- en risicomanagement zijn belangrijke elementen in het beheer van de processen. Een breed scala aan beheersmaatregelen is mogelijk. Uitvoering: De directe aansturing van medewerkers bij de uitvoering van hun werkzaamheden en controle op de uitvoering. Over de resultaten van de bedrijfsactiviteiten wordt gerapporteerd opdat de juistheid van de beslissingen op alle niveaus kan worden beoordeeld en waar nodig worden bijgestuurd. Het signaleren van verbeteracties is een zaak van alle medewerkers. Alle medewerkers zijn gehouden aan een gedragscode. Voor alle belangrijke processen zijn handboeken, richtlijnen en procedures opgesteld, die periodiek geëvalueerd worden. De externe accountants beoordelen in het kader van de jaarrekening periodiek de belangrijkste aspecten van de opzet en werking van de administratieve organisatie en de daarin opgenomen interne controlemaatregelen. Hierover rapporteren zij aan de directie van GTS, de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van Gasunie. De samenhang van de onderdelen van het kwaliteitssysteem, de capaciteitsraming, het registratieproces met betrekking tot kwaliteitsindicatoren en de jaarlijkse begroting zijn gewaarborgd via het Minimum Requirements van Management Control systeem. 2.2 Risico s De bedrijfsactiviteiten van GTS zijn onderhevig aan risico s. Deze risico s ontstaan als gevolg van veranderende omstandigheden in de interne en externe omgeving. GTS hecht veel belang aan een adequate beheersing van deze risico s. Om die reden is risicomanagement een integraal onderdeel van al de bedrijfsprocessen en activiteiten

14 Gasunie Transport Services B.V Vastgestelde risico s op basis van actuele risicoanalyse Het risicobeleid van GTS is gebaseerd op de Minimum Requirements for Management Control en in het bijzonder de directieverklaring HSE. Afhankelijk van het gekozen toepassingsgebied, zijn er verschillende risicoanalyse methoden in gebruik. Een overzicht daarvan is weergegeven in onderstaande figuur 2. Operationele Risico Analyses (ORA) Strategische Risico Analyses (SRA) Interne Controles (IC) Handboek AO_01 Risico-analyses netwerk uitbreidingen HTL en RTL Bedrijfswaarden Veiligheid Transportzekerheid Milieu Reputatie Schade Bow-ties Technische asset categorieën Asset management risicoregister Risico-analyses op: ontwerp (HAZOP,QRA,...) onderhoud (RCA, REM,...) werk in het veld (TRA,... ) Risico-analyse voor Projectvoorstellen (A4-tjes) Handboek VGM_ Figuur 2: Overzicht en samenhang van methoden voor risicoanalyse Operationele en Strategische Risicoanalyses worden uitgevoerd voor processen of aspecten die geen directe verbinding hebben met een specifieke asset categorie. De risicobenadering die toegepast wordt voor uitbreidingen op het HTL- en RTL- systeem worden in het onderdeel Capaciteit beschreven (zie 4.5.2). Het witte blok in figuur 2 representeert het managen van risico s op aantasting van de bedrijfswaarden betrekking hebbend op de fysieke assets. De in de beoordeling geconstateerde risico s worden in het Asset Management Risicoregister opgenomen, waarmee ook de opvolging wordt gevolgd. In het onderste blok in figuur 2 zijn de risicoanalyse methoden getoond die toegepast worden op het ontwerp, het optimaliseren van de omvang en frequentie van het onderhoud en het uitvoeren van specifieke taken of activiteiten

15 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Beschrijving methodiek voor de uitvoering van risicoanalyses De methodiek voor de uitvoering van risicoanalyses is beschreven in bijlage Risico-inventarisatie en analyse op fysieke assets Voor het managen van de risico s die samenhangen met fysieke assets, hanteert GTS een zorgvuldig en goed gebalanceerd systeem van risicomanagement met grote aandacht voor de daarmee gemoeide kosten. GTS streeft naar het toepassen van een risicoanalyse methodiek en de daarbij horende werkwijze, die ten aanzien van het analyseren van een ongewenste gebeurtenis in ieder geval de volgende eigenschappen heeft: Structureel opgebouwde inventarisatie van bedreigingen. Overzicht van de consequenties. Weergave van mitigerende maatregelen, inclusief het mitigerend vermogen (effectiviteit). Weergave van de mogelijkheden om bedreigingen voor de effectiviteit van mitigerende maatregelen te verminderen of te beheersen. Inzicht in de kosten van de maatregelen. Mogelijkheden tot ranken van maatregelen op basis van effectiviteit en kosten (efficiency). Het risicobeleid betreft de beheersing van de bedrijfswaarden: veiligheid transportzekerheid milieu reputatie financiële schade De maatregelen ter beheersing van bedreigingen worden per levensfase of functie beschouwd. Overeenkomstig de NTA8000 worden de volgende 7 fasen onderscheiden: ontwerp, constructie, commissioning, bedrijfsvoering, onderhoud, voorkomen schade door derden en conserveren / verwijderen. De methode die door GTS wordt gebruikt voor de risico-analyse op buisleidingen is de zogenaamde vlinderdas methode (vaak aangeduid met de Engelse benaming bow-tie). De volgende figuur 3 brengt de methode schematisch in beeld. Bedreiging 1 Barriere 1 Barriere a Consequentie a C3 C1 C0 C2 Bedreiging 2 Barriere potentieel gevaar (ongewenste gebeurtenis) Barriere b Consequentie b C2 C3 C0 C1 Bedreiging 3 Barriere 3 Barriere c Consequentie c C3 C0 C1 C3 Figuur 3: Vlinderdas methode De bow-tie methode is een semi-kwantitatieve methode die, uitgaande van een bepaalde ongewenste gebeurtenis en de kans daarop, de potentiële gevolgen en de effectiviteit van mitigerende maatregelen, transparant in beeld brengt

16 Gasunie Transport Services B.V. De ongewenste gebeurtenis is centraal geplaatst en de bedreigingen die daartoe leiden zijn aan de linkerkant zichtbaar gemaakt Consequenties van de ongewenste gebeurtenis worden aan de rechterzijde van het schema getoond. Zowel voor de bedreigingen als voor het optreden van de mogelijke consequentie, zijn barrières te plaatsen (ook wel preventieve resp. repressieve maatregelen genoemd). De werkwijze voor het uitvoeren van een een risico-analyse met de bow-tie methode verloopt in grote lijnen met de in paragraaf beschreven stappen. Getracht wordt om bedreigingen, die tot de ongewenste gebeurtenis kunnen leiden, weg te nemen. Indien dit niet of niet geheel mogelijk is, wordt met repressieve maatregelen (door de faalkans met preventieve maatregelen te reduceren en/of de consequentie te minimaliseren) het risico verminderd. GTS gebruikt de methode ook om de efficiency van de mitigerende maatregelen (barrière waarden) inzichtelijk te maken en daardoor te kunnen ranken. Ondanks alle genomen maatregelen blijven restrisico s bestaan. Deze restrisico s worden in de GTS risicomatrix geplot, waaruit blijkt in hoeverre de resultaten acceptabel zijn of tot vervolgacties nopen. Bij risico analyses m.b.t. veiligheid wordt voor inrichtingen veelal geen gebruik gemaakt van de bow-tie voor de risicoanalyse, maar van andere methoden zoals SWIFT (Structured What-IF Technique) en HAZOP (HAZard & OPerability study), overeenkomstig met toezichthouders gemaakte afspraken. GTS streeft er naar om daar waar dat mogelijk is, de bow-tie toe te passen. Dit omdat deze zich niet beperkt tot veiligheidsaspecten. Het globale proces om vanuit een risico-inventarisatie te komen tot een programma waarmee risico beperkende maatregelen worden uitgevoerd, wordt zichtbaar gemaakt in onderstaande figuur 4: risico analyse risico beoordeling risico register toetsing assets scoping Relevante condities plannen Figuur 4: Van risico-inventarisatie naar programma Na het toetsen van de individuele assets aan de generiek voor die asset categorie bepaalde risico s (niet noodzakelijk reeds opgenomen in het risicoregister), worden maatregelen bepaald en een plan opgesteld waarin deze risico beperkende maatregelen zijn opgenomen

17 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013 GTS heeft de volgende risico analyses uitgevoerd: Buisleidingen (HTL en RTL) HTL-afsluiterschema s Compressorstations Mengstations Exportstations Meet & Regelstations (M&R) RTL-afsluiterschema s Gasontvangstations (GOS) Risicomatrix Voor het beoordelen van de restrisico s wordt door GTS een uniforme risicomatrix gehanteerd. De matrix wordt, als het gaat om veiligheid, gebruikt in de BRZO scenario s maar ook in de RI&E en in andere veiligheidsstudies. Daarnaast kan de matrix gebruikt worden voor het prioriteren van projecten of het samenstellen van jaarplannen vanuit de onderhoudsprojecten portfolio. De risicomatrix bestaat in feite uit vijf matrices voor de verschillende bedrijfswaarden. De matrix is niet bedoeld en geschikt voor een onderlinge afweging van risico s vastgesteld voor verschillende bedrijfswaarden. Zie figuur 5. (potentiële) consequentie of gevolgen (potentiële) frequentie of waarschijnlijkheid Ernst/ Schade Milieu Reputatie Transporzekerheid Veiligheid A B C D E Zwaarte Nooit van gehoord binnen branche Bekend binnen branche Is weleens gebeurd bij GTS Gebeurt vaker bij GTS Gebeurt vaker per jaar bij GTS Kleine verstoring primaire bedrijfsfunctie Klein milieu Gering letsel of 0 < 10ke incident Interne commotie Kleine verstoring gezondheidseffect L L L M M ondersteunende (max. EHBO) bedrijfsfunctie Matige verstoring primaire bedrijfsfunctie Matig milieu Enig letsel of I 10ke< S < 100 ke incident Lokale commotie Behoorlijke verstoring gezondheidseffect L L M M H ondersteunende (RWC, MT) bedrijfsfunctie Behoorlijke verstoring primaire bedrijfsfunctie Behoorlijk milieu Regionale Ernstig letsel of II 100 ke < S < 1M incident commotie Ernstige verstoring gezondheidseffect L M M H HH ondersteunende (LTI) bedrijfsfunctie Ernstige Ernstig milieu Nationale verstoring Blijvende invaliditei III 1M < S < 10M incident commotie primaire of dodelijk slachtoffe M M H HH HH bedrijfsfunctie Catastrofale Catastrofaal milieu Internationale verstoring Meerdere dodelijke IV > 10 M incident commotie primaire slachtoffers M H HH HH HH bedrijfsfunctie Figuur 5: GTS Risicomatrix

18 Gasunie Transport Services B.V. Afhankelijk van het risiconiveau, dat onderverdeeld is in vier categorieën, L, M, H en HH, dienen er maatregelen getroffen te worden (figuur 6). L Acceptabel zonder verdere voorwaarden, managen op basis van continue verbetering. M Acceptabel onder toepassing van ALARA en op voorwaarde van performance monitoring en een periodieke evaluatie van de LOD's of beheersingsmaatregelen door middel van audits of veiligheidsstudies. Risicoacceptatie op afdelingschefniveau. Managen op basis van continue monitoring van de performance. H Niet gewenst, binnen 3 tot 6 maanden risicoreducerende maatregelen aanbrengen tot niveau M bereikt is, plan van aanpak + risicostudie noodzakelijk, alleen met instemming van de asset manager mag een H situatie blijven bestaan. HH Niet acceptabel, direct door maatregelen in ontwerp en bedrijfsvoering terugbrengen tot minimaal H, alleen met instemming EB en OR (in het kader van een HH op gebeid van veiligheid) kan men besluiten tot handhaving HH risico. Identificeer en implementeer barrieres en effect beperkende maatregelen om risico te beheersen en toon ALARA aan. Figuur 6: Maatregelen afhankelijk van het risiconiveau Prioriteitstelling Indien noodzakelijk wordt voor de nadere prioriteitstelling van de maatregelen en daaruit volgende plannen de volgende weegfactoren gebruikt voor de afzonderlijke risiconiveaus en bedrijfswaarden (figuur 7): Figuur 7: Weegfactoren voor afzonderlijke risiconiveaus bedrijfswaarden Met deze werkwijze wordt een indicatieve ranking bereikt die in het vervolg van het besluit-vormingsproces een rol kan spelen. Aspecten die daarnaast in het prioriteren van activiteiten en projecten een rol spelen zijn vooral: Gastransport-technische mogelijkheden Organisatie (capaciteit, bezetting) Vergunningen Synergie met andere activiteiten Financiële aspecten Invloed van en op regulier onderhoud De geïdentificeerde activiteiten kunnen vervolgens in volgorde van prioriteit in de portfolio voor uitvoering worden opgenomen Asset Management Risicoregister Voor het documenteren van risico-informatie voor asset management, gerelateerd aan de technische assets, is een risicoregister ingericht, waarin risico s en maatregelen worden opgenomen. In vertrouwelijke bijlage 2 wordt een opsomming gegeven van de belangrijkste door GTS vastgestelde risico s

19 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Gerelateerde onderzoeken Naast de in de voorgaande paragrafen besproken risico analyses, is er op dit moment nog sprake van een gerelateerd lopend onderzoek. Het gaat om aardbeving gerelateerde risico s in de regio Groningen. Aardbeving gerelateerde risico s in de regio Groningen Recent hebben zwaardere aardbevingen dan tot dusver gebruikelijk plaatsgevonden in de provincie Groningen. Aangenomen wordt dat dit het gevolg is van de gaswinning in het Slochterenveld. Naar aanleiding van dit gegeven zijn en worden nog risico analyses uitgevoerd. De belangrijkste conclusies zijn dat het wenselijk is om sommige civiele constructies en ondersteuningen te versterken en dat er nader onderzoek vereist is om vast te stellen of oude, niet inspecteerbare leidingdelen robuust zijn ten aanzien van externe belastingen zoals die door aardbevingen worden opgeroepen. Daarnaast zal trilling gevoelige apparatuur die de transportzekerheid kan beïnvloeden, worden vervangen door robuustere exemplaren en zal extra aandacht besteed worden aan communicatie, waaronder de telefonische bereikbaarheid van GTS personeel bij overbelasting van mobiele telefonienetwerken. Quantitatieve Risico Analyse (QRA) Een zeer belangrijk aspect binnen het risicomanagement betreft de mate waarin de buisleiding of inrichting een bedreiging vormt voor de omgeving (EV, externe veiligheid). Dat wordt vastgesteld middels de Quantitatieve Risico Analyse (QRA) conform het Besluit Externe Veiligheid Buisleidingen (BevB) en de PBZO waarvan de uitkomsten contouren geven voor het zogenaamde plaatsgebonden- en groepsrisico. 2.3 Oplossen storingen en onderbrekingen Plan voor oplossen storingen en onderbrekingen Storingen aan apparatuur worden geïdentificeerd aan de hand van verre metingen (telemetrie). De meeste storingen worden door een geautomatiseerd systeem doorgegeven aan de betrokken storingsdienst-medewerker. De overige meldingen worden doorgegeven aan de CCP die de betrokken storingsdienst oproept. Ook zijn er storingsmeldingen van omwonenden en passanten. GTS heeft bij alle installaties, vliegpalen, kruisingen en leidingmarkeringen gele informatieborden met het GTS-noodnummer. Ook deze meldingen komen binnen bij de CCP. Operationele en een deel van de ondersteunende afdelingen hebben een bereikbaarheidsdienst (wachtdienst) georganiseerd waarin de medewerkers bij toerbeurt staan ingepland om buiten de dagdienst storingen op te lossen. Storingen m.b.t. metingen (meting ontbreekt, datacommunicatie is verbroken, tellerstand) worden automatisch gecorrigeerd door een speciaal ontwikkelde tool van GTS. Storingen van belangrijke stations worden automatisch via een SMS of gemeld aan de storingsdienst en/of wachtdienst. Er wordt gestreefd naar het oplossen van storingen gedurende daguren. Dit is soms mogelijk omdat belangrijke systemen dubbel zijn uitgevoerd, zodat de primaire functies gehandhaafd blijven. Het oplossen van storingen wordt bij voorkeur ingepland om het lopende werk zo weinig mogelijk te onderbreken. Als dit niet mogelijk of verantwoord is, dan lost de wachtdienst de storing onmiddellijk op. GTS heeft lokale magazijnen en een centraal magazijn in Deventer (CMD) waar essentiële onderdelen, reservedelen en calamiteiten materiaal zijn opgeslagen. GTS beschikt ook over een afdeling Speciale Opdrachten die gespecialiseerd is in het lassen aan gasvoerende leidingen en het maken van noodleidingen. Verder beschikt GTS in het CMD over flessenwagens (ten behoeve van het tijdelijk overnemen van de gaslevering aan klanten), over complete mobiele gasontvangstations en over meet- en regelstations

20 Gasunie Transport Services B.V Organisatie onderhouds- en storingsdienst en calamiteitenorganisatie Onderhoudsorganisatie De onderhouds- en storingsdiensten zijn onderdeel van de unit Operations. De unit is gesplitst in de afdelingen OL, OI en technische- en ondersteunende stafafdelingen. De verantwoordelijkheden voor de onderhouds- en storingsdiensten liggen bij de respectievelijke managers van Leidingen & Stations (OL) en Installaties (OI). De operationele afdelingen zijn geografisch verdeeld over Nederland en worden per subafdeling aangestuurd. Zie figuur 8. Operations OE Operations Excellence OB Business Support OL Leidingen en stations OS Maintenance & Engineering Services OI Installaties Pipelines & Stations West Pipelines & Stations Oost Installaties Ommen Installaties Maasvlakte Route Management West Route Management Oost Installaties Ravenstein Installaties Spijk Oldeboorn Special Assignments Installaties Wieringermeer Installaties Zuidwending Figuur 8: Organisatie unit Operations Het onderhoudswerk bestaat uit preventieve en correctieve activiteiten, gesplitst in Civiel, Werktuigbouwkundige en Elektrotechnische & Instrumentatie-technische vakdisciplines. Men voert het preventieve werk uit op basis van gedocumenteerde onderhoudsplannen (SAP-PM) die aan technici worden aangeboden. Binnen een beperkt tijdsvenster werkt men de plannen af en rapporteert de bevindingen terug via het Onderhoudsinformatiesysteem (SAP-PM). Eventueel werk uit inspectie wordt later uitgevoerd, nadat besteld materiaal binnen is. De onderhoudsplannen zijn vooraf getoetst op impact voor het gastransport. Verschillende activiteiten zijn in een jaarplanning van GTS opgenomen en voorafgaand aan het onderhoudswerk neemt de planningsgroep contact op met GTS om het werk definitief in te plannen. Ingrijpende projecten worden door GTS ingepland in een integrale planning

21 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013 Een ondersteunende stafgroep onderhoudt de onderhoudsdocumenten die op initiatief van interne en/of externe deskundigen (focal points) of de operationele afdelingen gewijzigd worden. Alvorens de wijzigingen door te voeren vindt afstemming plaats tussen de operationele afdelingen, de focal point en GTS Asset Management, die op de hoogte zijn van technische ontwikkelingen binnen GTS en daarbuiten. Voorafgaand aan het uitvoerende werk worden installaties of delen ervan veilig geschakeld. Men gaat pas aan het werk nadat de relevante werkvergunning is afgegeven. Calamiteitenorganisatie Indien een storing overgaat in een incident of calamiteit dan gaat de wachtdienst over in de calamiteitenorganisatie. In figuur 9 is deze weergegeven voor het gastransport. Hierin wordt een beeld geschetst van de staande organisatie en opgeschaalde situatie. Storingen en incidenten worden opgelost en afgehandeld door de staande organisatie. Bij meer ernstige incidenten wordt in eerste instantie vanuit de staande organisatie opgeschaald naar het Emergency Respons Team (ERT). Hierin zijn zowel de unit Operations als GTS vertegenwoordigd. Bij incidenten waar de leveringszekerheid in het geding is of dreigt te komen wordt opgeschaald naar het Combivoor-niveau (binnen de opgeschaalde organisatie). Manager GTS GTS Operations Manager Transport Services Manager Gastransport Overig Manager Juridische Zaken Afgevaardigde Communicatie COMBIVOOR Chef CCP Manager Operations Opgeschaalde organisatie CvD CCP CvD Operations Staande organisatie ERT Senior Dispatcher CHP Speciale Opdrachten CHP Installatie CHP Gebied Afdeling Veiligheid RTL wachtdienst Uitvoerder Speciale Opdrachten TvD TvD Centraal Magazijn Lassers/ Technicus boorploeg IT GT 2/3/4 E&I TTA Figuur 9 - Staande- & opgeschaalde calamiteitenorganisatie Gasunie. Ook voor bedrijfsbeveiliging en ICT zijn calamiteitenorganisaties ingericht. Indien meerdere calamiteitenorganisaties actief moeten worden dan wordt de coördinatie overgenomen door het Tactisch Business Continuity Team

22 Gasunie Transport Services B.V Benodigde tijd en financiële middelen De voor het onderhouds- en storingsdienst en de calamiteitenorganisatie benodigde tijd en financiële middelen maken deel uit van het onderhoudsplan, hetgeen in paragraaf wordt beschreven Wijzigingen plan ten opzichte van voorgaande plan Uit de storingsregistratie, waarover jaarlijks in de rapportage kwaliteitsindicatoren wordt gerapporteerd 1, blijkt dat GTS in staat is geweest om het transportsysteem goed te onderhouden. Er hebben zich tot dusverre geen grote storingen, onderbrekingen of calamiteiten voorgedaan. Wat dat betreft is er geen aanleiding om het plan voor het oplossen van onderbrekingen of de organisatie van de onderhouds- en storingsdienst te wijzigen. Het nagestreefde kwaliteitsniveau, beschreven in paragraaf 3.5 van dit KCD geeft weer welke waarden voor de toegepaste veiligheidsindicatoren worden nagestreefd. Het gerealiseerde kwaliteitsniveau geeft geen aanleiding om grote veranderingen door te voeren ten aanzien van de organisatie van het onderhoud. Uit de risicoanalyse blijkt dat GTS in toenemende mate geconfronteerd wordt met ouder wordende componenten in het net hetgeen de performance beïnvloedt. Als voorbeeld wordt gerefereerd naar een stijging van de storingsmeldingen van de gasontvangstations. Om aan de GTS-normen voor veiligheid en leveringszekerheid te blijven voldoen, is er voldoende geld en tijd nodig voor de instandhouding van het netwerk. Het regionale gastransportnet van GTS bestaande uit leidingen, afsluiterschema s, meet- en regelstations en gasontvangstations moet worden gerenoveerd om ook in de toekomst te kunnen blijven voldoen aan de GTS-normen op het gebied van veiligheid en transportzekerheid. Voor de renovatie is een grootschalig instandhoudingsprogramma ontwikkeld. In Nederland is per 1 januari 2013 de nieuwe Europese emissierichtlijn (IED) in de milieuwetgeving (Activiteitenbesluit) opgenomen. Deze richtlijn bepaalt nieuwe, strengere emissie- grenswaarden (o.a. NOx) voor o.a. de gasgestookte machines van GTS (gasturbines en gasmotoren). Er is een pakket aan investeringsmaatregelen gedefinieerd, welke in de periode uitgevoerd gaat worden. Hierover is nadere informatie te vinden in hoofdstuk 3. Ook in de toekomst blijft een goede onderhoudsorganisatie en storingsdienst nodig en houdt onderhoud topprioriteit. 2.4 Bedrijfsmiddelenregister Zes systemen zijn belangrijk voor het beheer van bedrijfsmiddelen data. Dit zijn: 1. EAGLE (voor het beheer van grafische informatie) 2. SAP PM (Plant Maintenance voor administratieve ondersteuning van het onderhoud) 3. SAP MM (Material Management voor het beheer van technisch materiaal) 4. DDS (voor het beheer en raadplegen van tekeningen) 5. DIS (voor het beheer en raadplegen van documenten) 6. Rappel (voor het managen van keuringen van niet vaste assets) Deze systemen tezamen vormen het bedrijfsmiddelenregister. 1 de rapportage Kwaliteitsindicatoren wordt gepubliceerd op de website van GTS

23 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2013 Hieronder worden deze zes onderdelen meer specifiek beschreven: 1. EAGLE (voor het beheer van grafische informatie). In EAGLE wordt de ligging en inrichting bijgehouden van het gastransportnet. Zodra het leiding tracé door tracébeheer is bepaald wordt dit vastgelegd waarmee de ruimtelijke ordening vastligt. Wanneer de leiding wordt gelegd moet deze in de KLIC-afhandeling bekend zijn. 2. SAP PM, en 3. SAP MM (voor het beheer van administratieve Informatie) Administratieve gegevens over objecten worden vastgelegd in SAP. Redundantie van data wordt waar mogelijk voorkomen. 4. DDS (voor het beheer van tekeningen) Tekeningen zijn producten die enerzijds worden gegenereerd uit EAGLE en anderzijds afkomstig zijn uit CAD-pakketten van Gasunie en/of Ingenieursbureaus en van fabrikanten en leveranciers. Deze tekeningen worden geregistreerd in DDS of DIS. 5. DIS (voor het beheer van documenten) Documenten met een relatie naar assets kunnen, indien gewenst, worden gekoppeld aan objecten in SAP en/of EAGLE zodat deze eenvoudiger ontsloten kunnen worden. Documenten worden opgeslagen in het Document Informatie Systeem (DIS). 6. Rappel Alle keuringsplichtige materialen (niet vaste assets) zijn opgenomen in Rappel (zoals brandblussers, hijsbanden, detectieapparatuur etc.) Met behulp van het bedrijfsmiddelenregister kan tevens een koppeling worden gemaakt tussen documenten en assets. Uiteindelijk kan alle informatie over assets, tekeningen en documenten, hierdoor geïntegreerd worden ontsloten. Voor het beheer en het verwerken van wijzigingen in het bedrijfsmiddelenregister is een groot aantal procedures opgesteld. Deze procedures zorgen er in gezamenlijkheid voor dat het register compleet is. Deze zijn opgenomen in bijlage 2. De actualiteit van het bedrijfsmiddelenregister is een punt van aandacht. Er lopen verschillende projecten om de As-built situatie te versnellen. De tijdige, correcte en integrale aanlevering is een verantwoordelijkheid is van de afdeling Projects en de uiteindelijk correcte verwerking van de gegevens in het bedrijfsmiddelenregister is de verantwoordelijkheid van Operations. Deze is eindverantwoordelijk voor het object en voor de daarvan vastgelegde gegevens in het bedrijfsmiddelenregister. De Beheerder neemt deze verantwoordelijkheid door het tekenen van de Technische Beheers Overdracht (TBO) en Operationele Beheers Overdracht (OBO). Tijdens deze overdracht controleert de toekomstige beheerder van de objecten ook of de gegevens op een juiste manier zijn vastgelegd in het bedrijfsmiddelenregister. In feite worden de assets op het moment van de TBO door de aannemer overgedragen aan de opdrachtgever. Na de TBO volgt de periode van commissioning en testen. Als deze periode afgerond is dan worden de assets op het moment van de OBO overgedragen voor operationeel gebruik. De periode die ligt tussen TBO en OBO is onbepaald, onder andere afhankelijk van de omvang en complexiteit van de assets en van de snelheid waarmee de testfase doorlopen kan worden. Belangrijk is om te vermelden dat de opdrachtgever bij de TBO een set aangepaste Rood/ Blauw (R/B) tekeningen ontvangt. In deze tekeningen zijn eventuele kleine aanpassingen, die tijdens de bouwfase aanvullend op het ontwerp zijn aangebracht, verwerkt. Dat betekent dat de beheerder na de technische beheers overdracht beschikt over een volledige en geactualiseerde set van tekeningen die op de locatie aanwezig is. Zonder deze geactualiseerde tekeningen kan de technische beheer overdracht niet plaatsvinden, hetgeen vastgelegd is in de overdrachtsprocedure in het proceshuis. Omdat bij de TBO een volledig geactualiseerd tekeningenbestand wordt opgeleverd, wordt voldaan aan het vereiste dat wijzigingen met betrekking tot de bedrijfsmiddelen binnen twee maanden zijn verwerkt. Hierna worden de tekeningen eveneens digitaal gearchiveerd in DDS. In gezamenlijkheid geven de R/B tekeningen die op de locatie aanwezig zijn samen met de tekeningen die in DDS zijn gearchiveerd, een adequaat en actueel

24 Gasunie Transport Services B.V. beeld van de assets. Hiermee is de veiligheid en de beheersbaarheid van de assets gegarandeerd. De tijdsduur die het vergt om de tekeningen digitaal te archiveren varieert en hangt onder andere af van de omvang van deze wijzigingen. Bij zeer grote projecten zou het tot te forse kosten leiden om te kunnen garanderen dat alle tekeningen binnen een periode van twee maanden digitaal opgenomen zijn in het geautomatiseerde systeem. Evenwel geven de tekeningen die in DDS zijn opgenomen in samenhang met de R/B tekeningen altijd een actueel beeld van de assets. 2.5 Evaluatie registratieproces, procedures en plannen GTS voert een aantal deelevaluaties uit die gezamenlijk de strekking van Artikel 20 van de MRQ dekken. Deze worden hieronder besproken. Evaluatie Registratieproces GTS maakt voor het vastleggen van meldingen gebruik van het business management software pakket SAP-PM. Rechten in SAP voorkomen het verlies van meldingen, verwijderen is niet mogelijk. SAP heeft een wijzigingsgeschiedenis waardoor de historie te allen tijde is terug te vinden. Om zorg te dragen dat meldingen op de juiste manier aangemaakt worden is opleidingsmateriaal en een procedure beschikbaar. Gebeurtenissen in het gastransport worden dagelijks vastgelegd in het zogenaamde CCP-journaal. Daarnaast wordt elke werkdag een dagrapport gedraaid van alle meldingen in SAP, het zogenaamde SAP-journaal. Elke werkdag wordt, tijdens het operationeel overleg tussen gebieds- c.q. installatiechefs, het CCP-journaal doorgenomen en aansluitend in een verslag bevestigd. Tevens worden ook separaat dagelijks de dagrapporten van SAP-meldingen doorgenomen. Daarnaast beschikt GTS over het Business analytics software pakket Every Angle waarmee ad hoc en structurele analyses kunnen worden gedaan op de SAP-data. In 2013 is gestart met het herdefiniëren van de SAP-catalogi voor het terugmelden van correctieve activiteiten, de SAP-catalogi worden hierbij in lijn gebracht met de ISO Het doel is om de kwaliteit en de kwantiteit van de terugmeldingen te verbeteren. Op basis van deze verbeterde data zal meer (statistische) informatie worden verkregen voor het onderbouwen en optimaliseren van de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van Installaties en Stations. Hiermee wordt concreet invulling gegeven aan het realiseren van een Plan-Do-Check-Act loop. Deze herdefinitie wordt in 2013 afgerond waarna aanpassing in SAP plaatsvindt. Medio 2014 zal dit in gebruik genomen kunnen worden. Operations organiseert tweemaandelijks een Operationeel Verbeter Panel (OVP) meeting waarbij vertegenwoordigers van GTS Asset Management en Gastransport aanwezig zijn. Doel van deze meeting is het identificeren van ongewenste gebeurtenissen, het inschatten van de risico s voor GTS van deze ongewenste gebeurtenissen en het initiëren en opvolgen van zogenaamde root cause analyses (RCA) om deze risico s te elimineren. De gehele calamiteitenorganisatie van Operations alsmede de relaties met andere afdelingen en externe instanties staan beschreven in het handboek Operations Emergency Control (OEC) 2, opgenomen in het Proceshuis. Specifiek voor de Gebieden en Installaties zijn bedrijfsnoodplannen (BNP) opgesteld met daarin uitgewerkte scenario s die zich voor zouden kunnen doen. In de Gebieden beschikt elke technicus over een exemplaar van het BNP en op de installaties zijn meerdere exemplaren aanwezig. Evaluatie ramen van de capaciteitsbehoefte GTS heeft haar werkwijze voor het ramen van de capaciteitsbehoefte ingericht om invulling te geven aan art. 8 Gaswet, om te kunnen beschikken over voldoende capaciteit voor het transport van gas. Voor netontwikkeling wordt 2 Procedures die ten aanzien van de calamiteitenafhandeling van toepassing zijn, zijn: OEC_0-01 Inleiding calamiteitenbeheersing OEC_2-01 Calamiteitenorganisatie OEC_3-01 Afhandeling calamiteit Bedrijfsnoodplannen

NTA 8120 certificaat voor veilig netbeheer

NTA 8120 certificaat voor veilig netbeheer NTA 8120 certificaat voor veilig netbeheer Veiligheidstoezicht bij gastransport 2006; SodM wordt aangewezen als veiligheidstoezichthouder op gastransport; De Gaswet legt de netbeheerders een zorgplicht

Nadere informatie

Overview. GIS bij Gasunie. Hans Postema Bert Kuipers. NGI afdeling Noord. Vervolg/ Toekomst GIS NU. Implementatie. Aanleiding.

Overview. GIS bij Gasunie. Hans Postema Bert Kuipers. NGI afdeling Noord. Vervolg/ Toekomst GIS NU. Implementatie. Aanleiding. takes gas transport further GIS bij Gasunie NGI afdeling Noord Hans Postema Bert Kuipers Overview GASUNIE Introductie Vervolg/ Toekomst GIS NU Implementatie Aanleiding Eisen & Wensen Juli 2005: Gasunie

Nadere informatie

Gasunie Network Improvement Program. Renovatie regionaal gastransportnet

Gasunie Network Improvement Program. Renovatie regionaal gastransportnet Gasunie Network Improvement Program Renovatie regionaal gastransportnet 14 mei 2013 Inhoud De totstandkoming van ons netwerk Wat gaan we doen? # Afsluiterschema s # Meet- & Regelstations # Gasontvangststations

Nadere informatie

Generieke systeemeisen

Generieke systeemeisen Bijlage Generieke Systeem in kader van LAT-RB, versie 27 maart 2012 Generieke systeem NTA 8620 BRZO (VBS elementen) Arbowet Bevb / NTA 8000 OHSAS 18001 ISO 14001 Compliance competence checklist 1. Algemene

Nadere informatie

Communicatie en samenwerking tussen GTS en aangesloten industrieën

Communicatie en samenwerking tussen GTS en aangesloten industrieën Gasunie Network Improvement Programme - (GNIP) Communicatie en samenwerking tussen GTS en aangesloten industrieën Renovatie regionaal gastransportnet Gasunie Network Improvement Programme - (GNIP) 1 2

Nadere informatie

Veilig gasverbruik. Veilig aansluiten op het gastransportnet

Veilig gasverbruik. Veilig aansluiten op het gastransportnet Veilig gasverbruik Veilig aansluiten op het gastransportnet Informatie voor eigenaren en beheerders van gasinstallaties met een aansluiting op het landelijke gastransportnet Uitgave 2011 Gas Transport

Nadere informatie

Renovatie regionaal gastransportnet

Renovatie regionaal gastransportnet Renovatie regionaal gastransportnet 2 gasunie.nl Renovatie regionaal gastransportnet Renovatie regionaal gastransportnet Het regionale gastransportnet van Gasunie bestaat naast leidingen uit afsluiterschema

Nadere informatie

Bij Gasunie is Security een Boardroom Issue.

Bij Gasunie is Security een Boardroom Issue. gaat verder in gastransport Bij Gasunie is Security een Boardroom Issue. Gastransport in Secure! Mr. Cees Pisuisse Directeur Juridische Zaken, Regulering en Communicatie Groningen, Inhoud Presentatie Gasunie;

Nadere informatie

Beleid Informatiebeveiliging InfinitCare

Beleid Informatiebeveiliging InfinitCare Beleid Informatiebeveiliging InfinitCare Wijzigingshistorie Versie Wie Wanneer Wat 2019-V001 Han Laarhuis 2019-03-04 Aanpassen aan nieuwe ISMS 2019 V096 Han Laarhuis 2016-03-21 Toevoegen Wijzigingshistorie

Nadere informatie

Renovatie regionaal gastransportnet

Renovatie regionaal gastransportnet Renovatie regionaal gastransportnet Renovatie regionaal gastransportnet Het regionale gastransportnet van Gasunie bestaat, naast leidingen, uit afsluiterschema s,meet- en regelstations en gasontvangstations.

Nadere informatie

Energiemanagementplan Carbon Footprint

Energiemanagementplan Carbon Footprint Energiemanagementplan Carbon Footprint Rapportnummer : Energiemanagementplan (2011.001) Versie : 1.0 Datum vrijgave : 14 juli 2011 Klaver Infratechniek B.V. Pagina 1 van 10 Energiemanagementplan (2011.001)

Nadere informatie

Rapportage Kwaliteitsindicatoren 2014

Rapportage Kwaliteitsindicatoren 2014 Rapportage Kwaliteitsindicatoren 2014 Gasunie Transport Services B.V. 2 Rapportage Kwaliteitsindicatoren 2014 Voorwoord Voor u ligt het door Gasunie Transport Services B.V. (GTS) opgestelde document Rapportage

Nadere informatie

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2011

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2011 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2011 Gas Transport Services B.V. - 2 - Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2011 Voorwoord. Voor u ligt het door Gas Transport Services B.V. (GTS) opgestelde Kwaliteits-

Nadere informatie

Gasunie Network Improvement Program (GNIP) Renovatie regionaal gastransportnet

Gasunie Network Improvement Program (GNIP) Renovatie regionaal gastransportnet Gasunie Network Improvement Program (GNIP) Renovatie regionaal gastransportnet Gasunie Network Improvement Program GNIP Het regionale gastransportnet van Gasunie bestaat, naast leidingen, uit afsluiterschema

Nadere informatie

Communicatie en samenwerking tussen Gasunie/GTS en regionale netbeheerders

Communicatie en samenwerking tussen Gasunie/GTS en regionale netbeheerders Gasunie Network Improvement Programme - (GNIP) 1 Communicatie en samenwerking tussen Gasunie/GTS en regionale netbeheerders Renovatie regionaal gastransportnet Gasunie Network Improvement Programme - (GNIP)

Nadere informatie

VOORWOORD. 1 Code voor informatiebeveiliging, Nederlands Normalisatie Instituut, Delft, 2007 : NEN-ISO.IEC 27002.

VOORWOORD. 1 Code voor informatiebeveiliging, Nederlands Normalisatie Instituut, Delft, 2007 : NEN-ISO.IEC 27002. Gesloten openheid Beleid informatiebeveiliging gemeente Leeuwarden 2014-2015 VOORWOORD In januari 2003 is het eerste informatiebeveiligingsbeleid vastgesteld voor de gemeente Leeuwarden in de nota Gesloten

Nadere informatie

Energiemanagement Actieplan

Energiemanagement Actieplan 1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum 18 04 2013 Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Gasrotonde in beweging

Gasrotonde in beweging Gasrotonde in beweging Gastransport steeds dynamischer Ruud Wieleman 11 juni 2015 Inhoud Introductie Gasunie en Gasunie Transport Services De basics van het gastransport Kentallen GTS + Kwis (als daar

Nadere informatie

Energiemanagementprogramma HEVO B.V.

Energiemanagementprogramma HEVO B.V. Energiemanagementprogramma HEVO B.V. Opdrachtgever HEVO B.V. Project CO2 prestatieladder Datum 7 december 2010 Referentie 1000110-0154.3.0 Auteur mevrouw ir. C.D. Koolen Niets uit deze uitgave mag zonder

Nadere informatie

Service Niveau Overeenkomst Digikoppeling

Service Niveau Overeenkomst Digikoppeling Service Niveau Overeenkomst Digikoppeling Versie 1.3 Datum 26 mei 2015 Status Definitief Colofon Logius Servicecentrum: Postbus 96810 2509 JE Den Haag t. 0900 555 4555 (10 ct p/m) e. servicecentrum@logius.nl

Nadere informatie

Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V.

Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V. Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V. Een kwaliteitsmanagementsysteem helpt bij de beheersing van risico s Want

Nadere informatie

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen SAP Risk-Control Model Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen Agenda 1.Introductie in Risicomanagement 2.SAP Risk-Control Model Introductie in Risicomanagement Van risico s naar intern

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V.

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. [geldend vanaf 1 juni 2015, PB15-220] Artikel 1 Definities De definities welke in dit uitbestedingsbeleid worden gebruikt zijn nader

Nadere informatie

Rapportage Kwaliteitsindicatoren GTS 2015

Rapportage Kwaliteitsindicatoren GTS 2015 Rapportage Kwaliteitsindicatoren GTS 2015 2 Inhoud Voorwoord 5 Samenvatting 6 English Summary 7 Afkortingen 8 Inleiding 9 Registratie en rapportage kwaliteitsindicatoren 10 Bijlage 1: Defenities 13 3 4

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij

Nadere informatie

Communicatieplan. Energie- & CO 2 beleid. Van Gelder Groep

Communicatieplan. Energie- & CO 2 beleid. Van Gelder Groep Van Gelder Groep B.V. Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Van Gelder Groep 1 2015, Van Gelder Groep B.V. Alle rechten voorbehouden. Geen enkel deel van dit document mag worden gereproduceerd in welke

Nadere informatie

CO 2 HANDBOEK RASENBERG INFRA

CO 2 HANDBOEK RASENBERG INFRA CO 2 HANDBOEK RASENBERG INFRA Onderwerp Organisatie O 2 handboek : Rasenberg Infra INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 AFBAKENING... 4 2.1 INLEIDING... 4 2.2 ORGANISATORISCHE AFBAKENING... 4 2.3 ENERGIESTROMEN...

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2011 509 Besluit van 27 oktober 2011 tot vaststelling van veiligheidseisen voor het transport van gas door buisleidingen bij een druk lager dan 16

Nadere informatie

NVVK Congres Risicomanagement als basis voor optimaal Beheer en Onderhoud

NVVK Congres Risicomanagement als basis voor optimaal Beheer en Onderhoud NVVK Congres 2005 1 management als basis voor optimaal Beheer en Onderhoud Peter van Steenderen Adres : DHV Ruimte en Mobiliteit Korte Hogendijk 4, 1506 MA Zaandam e-mail : peter.vansteenderen@dhv.nl Beheers-

Nadere informatie

Functieprofiel Functioneel Beheerder Functieprofiel titel Functiecode 00

Functieprofiel Functioneel Beheerder Functieprofiel titel Functiecode 00 Functieprofiel Functioneel Beheerder Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Zorgdragen voor adequaat beheer en onderhoud van systemen en applicaties, voor tijdige en effectieve ondersteuning van en kennisontwikkeling

Nadere informatie

Informatiedagen Industrie 2013

Informatiedagen Industrie 2013 Informatiedagen Industrie 2013 Gasunie Network Improvement Program Langjarig vervangingsprogramma regionaal gastransportnet Inhoud De totstandkoming van ons netwerk Kenmerken programma Wat gaan we doen?

Nadere informatie

Functieprofiel Ondersteuner ICT Functieprofiel titel Functiecode 00

Functieprofiel Ondersteuner ICT Functieprofiel titel Functiecode 00 1 Functieprofiel Ondersteuner ICT Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Registreren en (laten) oplossen van vragen en storingen van ICTgebruikers binnen de richtlijnen van de afdeling, teneinde bij

Nadere informatie

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13

Nadere informatie

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 In oktober 2014 heeft de Nederlandse Vereniging van Banken de herziene Code Banken (de "Code Banken"), onderdeel van een pakket met de naam "Future Oriented Banking"

Nadere informatie

Wie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth

Wie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth Wie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth De taak van de raad onder het dualisme Kaders stellen (WMO, Jeugdwet, handhaving) Budgetteren (begroting) Lokale wetgeving

Nadere informatie

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...

Nadere informatie

Assetmanagement. Resultaten maturityscan. 14 januari 2015

Assetmanagement. Resultaten maturityscan. 14 januari 2015 Assetmanagement Resultaten maturityscan 14 januari 2015 De 7 bouwstenen van Assetmanagement 2 22.Afwijkingen en herstelacties 23. Preventieve acties 24. Verbetermanagement 5.Leiderschap en betrokkenheid

Nadere informatie

Geïntegreerd jaarverslag Gasunie 2013

Geïntegreerd jaarverslag Gasunie 2013 Risicomanagement We onderkennen een aantal algemene risico s. De aard van onze werkzaamheden brengt daarnaast nog specifieke risico s met zich mee. Om deze zo goed mogelijk te beheersen en waar mogelijk

Nadere informatie

Aan de raad van de gemeente Lingewaard

Aan de raad van de gemeente Lingewaard 6 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00194* 14RDS00194 Onderwerp Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2014-2017 1 Samenvatting In deze nieuwe Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen

Nadere informatie

PQR Lifecycle Services. Het begint pas als het project klaar is

PQR Lifecycle Services. Het begint pas als het project klaar is PQR Lifecycle Services Het begint pas als het project klaar is IT wordt een steeds crucialer onderdeel van de dagelijkse bedrijfsvoering. Waar u ook bent, het moet altijd beschikbaar en binnen bereik zijn.

Nadere informatie

Voortgangsrapportage

Voortgangsrapportage Rechtmatigheid Wat hebben we bereikt? Voortgangsrapportage Rechtmatigheid Stand van zaken per 1 juli Behoort bij brief met kenmerk - 50651 Voortgangsrapportage Rechtmatigheid, juli 1 FASE 1 WET EN REGELGEVING

Nadere informatie

Weerbaarheid is een Werkwoord

Weerbaarheid is een Werkwoord Weerbaarheid is een Werkwoord Gasunie & Telekwetsbaarheid Jaap-Jan Stuve & Auke Doornbosch Programma 1. Aardgas en Gasunie 2. ICT bij Gasunie 3. Hoe Telekwetsbaar is Gasunie? 4. Hoe mitigeren we de risico

Nadere informatie

Informatiebeveiligingsbeleid. Stichting Pensioenfonds Chemours

Informatiebeveiligingsbeleid. Stichting Pensioenfonds Chemours Informatiebeveiligingsbeleid Stichting Pensioenfonds Chemours Versiebeheer Versie Datum Van Verspreid aan 0.1 J.W. Kinders W. Smouter Vroklage Goedkeuring Versie Goedgekeurd door Datum 2 INHOUD Algemeen

Nadere informatie

Op 14 maart 2017 publiceerde het DNB Expertisecentrum Operationele en IT Risico's een memo 'Toelichting Toetsingskader Informatiebeveiliging 2017'.

Op 14 maart 2017 publiceerde het DNB Expertisecentrum Operationele en IT Risico's een memo 'Toelichting Toetsingskader Informatiebeveiliging 2017'. Inleiding Op 14 maart 2017 publiceerde het DNB Expertisecentrum Operationele en IT Risico's een memo 'Toelichting Toetsingskader Informatiebeveiliging 2017'. Hierin wordt aangegeven dat DNB in 2017 met

Nadere informatie

1 Dienstbeschrijving all-in beheer

1 Dienstbeschrijving all-in beheer 1 Dienstbeschrijving all-in beheer De all-in beheer overeenkomst van Lancom is modulair opgebouwd. U kunt bij Lancom terecht voor deelgebieden zoals helpdesk ondersteuning of backup, maar ook voor totale

Nadere informatie

GEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE. Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing

GEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE. Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing GEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing Inhoud 1 Inleiding 3 2 Aantonen kwaliteitsborging van de dienstverlening 4 3 Auditing 5 3.1 Wanneer toepassen

Nadere informatie

Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland

Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland OVER OOSTZAAN Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland WORMERLAND. GESCAND OP 13 SEP. 2013 Gemeente Oostzaan Datum : Aan: Raadsleden gemeente Oostzaan Uw BSN : - Uw brief van :

Nadere informatie

Introductie OHSAS 18001

Introductie OHSAS 18001 Introductie OHSAS 18001 OHSAS 18001 -in het kort OHSAS 18001 is een norm voor een managementsysteem die de veiligheid en gezondheid in en rondom de organisatie waarborgt. OHSAS staat voor Occupational

Nadere informatie

MKB Cloudpartner Informatie TPM & ISAE 3402 2016

MKB Cloudpartner Informatie TPM & ISAE 3402 2016 Third Party Memorandum (TPM) Een Derde verklaring of Third Party Mededeling (TPM) is een verklaring die afgegeven wordt door een onafhankelijk audit partij over de kwaliteit van een ICT-dienstverlening

Nadere informatie

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Beheer kan efficiënter en met hogere kwaliteit Leveranciers van beheertools en organisaties die IT-beheer uitvoeren prijzen

Nadere informatie

SAMENWERKING BOSCH SECURITY PROJECTS & UREASON. Hoe oplossingen voor bedrijfsprocessen en veiligheidsprocessen elkaar versterken

SAMENWERKING BOSCH SECURITY PROJECTS & UREASON. Hoe oplossingen voor bedrijfsprocessen en veiligheidsprocessen elkaar versterken SAMENWERKING BOSCH SECURITY PROJECTS & UREASON Hoe oplossingen voor bedrijfsprocessen en veiligheidsprocessen elkaar versterken INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2 2. Productieproces 3 AlarmExpert 3 SOP-oplossing

Nadere informatie

VMS veiligheidseisen voor het ZKN-Keurmerk Een vertaling van de NTA8009:2011 naar de situatie van de zelfstandige klinieken

VMS veiligheidseisen voor het ZKN-Keurmerk Een vertaling van de NTA8009:2011 naar de situatie van de zelfstandige klinieken VMS veiligheidseisen voor het ZKN-Keurmerk Een vertaling van de NTA8009:2011 naar de situatie van de zelfstandige klinieken Leiderschap 1. De directie heeft vastgelegd en is eindverantwoordelijk voor het

Nadere informatie

Pagina. De Minister van Economische Zaken De heer H.G.J. Kamp Postbus EK 'S-GRAVENHAGE. Den Haag,

Pagina. De Minister van Economische Zaken De heer H.G.J. Kamp Postbus EK 'S-GRAVENHAGE. Den Haag, De Minister van Economische Zaken De heer H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK 'S-GRAVENHAGE Den Haag, Uw kenmerk: Ons kenmerk: ACM/DE/2017/205229 Contactpersoon: [vertouwelijk] Onderwerp: 17.0309.01 Advies

Nadere informatie

BARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT

BARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT WHITEPAPER BARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT RISICOMANAGEMENT IN BALANS Ondernemen betekent risico s nemen om de

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds NIBC

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds NIBC Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds NIBC Vastgesteld 11 november 2016 Artikel 1 Doel van het uitbestedingsbeleid 1.1 Het bestuur streeft de doelstellingen van het pensioenfonds na met betrekking

Nadere informatie

CO 2 Managementplan. Ruigrok Nederland. Autorisatiedatum: Versie: 1.1. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager:

CO 2 Managementplan. Ruigrok Nederland. Autorisatiedatum: Versie: 1.1. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager: CO 2 Managementplan Ruigrok Nederland Auteur: J.P.Hesp Autorisatiedatum: 30-11-2018 Versie: 1.1 Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager: CO 2 Managementplan 2.C.2 & 3.B.2 Inhoud INHOUD... 2

Nadere informatie

BESCHIKKING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND

BESCHIKKING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND Middelburg, 3 mei 2006 Nummer: RMW0605090 Afdeling: Milieuhygiëne BESCHIKKING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND Arrow Terminals B.V. is in bezit van een aantal vergunningen ingevolge de Wet milieubeheer.

Nadere informatie

AUDITPLAN KWALITEITSCRITERIA EXTERNE VEILIGHEID

AUDITPLAN KWALITEITSCRITERIA EXTERNE VEILIGHEID AUDITPLAN KWALITEITSCRITERIA EXTERNE VEILIGHEID AUDITPLAN KWALITEITSCRITERIA EXTERNE VEILIGHEID Doel van de Audit Criteria Aandachtsgebieden Opzet van de audit o o o o o o o o o Uitvoering audit Opmerking:

Nadere informatie

Energie Kwailteitsmanagement systeem

Energie Kwailteitsmanagement systeem Energie Kwailteitsmanagement systeem (4.A.2) Colofon: Opgesteld : drs. M.J.C.H. de Ruijter paraaf: Gecontroleerd : W. van Houten paraaf: Vrijgegeven : W. van Houten paraaf: Datum : 1 april 2012 Energie

Nadere informatie

De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM-management alleen!

De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM-management alleen! De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM- alleen! Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Wat kunt u verwachten? Ontwikkelingen systeemnormen Plug-in

Nadere informatie

ISMS BELEIDSVERKLARING. +31(0) Versie 1.0: 3/7/18

ISMS BELEIDSVERKLARING. +31(0) Versie 1.0: 3/7/18 ISMS BELEIDSVERKLARING info@thepeoplegroup.nl +31(0) 73 523 67 78 www.thepeoplegroup.nl Versie 1.0: 3/7/18 INTRODUCTIE De directie van The People Group zal bij het voorbereiden en uitvoeren van het algemeen

Nadere informatie

Procedure Risicobeheersing en kansen afweging. Waterketen. Registratienummer: Versie: 1.0. Datum

Procedure Risicobeheersing en kansen afweging. Waterketen. Registratienummer: Versie: 1.0. Datum Procedure Risicobeheersing en kansen afweging Waterketen Soort document: Procedure Registratienummer: 14.0037073 Versie: 1.0 Status: Definitief Afdeling /Eenheid: Proceseigenaar: Procesbeheerder Procesbeschrijver:

Nadere informatie

Informatiebeveiligingsbeleid

Informatiebeveiligingsbeleid Unit : Bedrijfsvoering Auteur : Annemarie Arnaud de Calavon : : Datum : 17-11-2008 vastgesteld door het CvB Bestandsnaam : 20081005 - Informatiebeveiliging beleid v Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 AANLEIDING...

Nadere informatie

KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI

KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI Auteur René Speelman Versie V1.0 Plaats Vianen Kenmerk Versie informatie VERSIE INFORMATIE Versie Datum Bijzonderheden Auteur V 1.0 09-03-2015 Aangepast

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...

Nadere informatie

Werkvergunningen Permit to Work

Werkvergunningen Permit to Work Werkvergunningen Permit to Work Permit to Work Versie 1.1 2 van 9 Over Safety Analyse: Industriële veiligheid QHSE (Arboveiligheid) Certificeringen (ISO, VCA, VCU, etc.) QHSE advies Samenwerking met Academie

Nadere informatie

IT Beleid Bijlage R bij ABTN

IT Beleid Bijlage R bij ABTN IT Beleid Dit document heeft 8 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 Bestuur 18 december 2018 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Scope van het IT Beleid 1 3. IT risico s

Nadere informatie

Handreiking voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden in Groningen

Handreiking voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden in Groningen Handreiking voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden in Groningen Opzet van de studie naar de effecten van een aardbeving Fase 1: kwalitatieve

Nadere informatie

De GDPR AVG Privacy wetgeving richt zich op veel meer dan alleen Privacy

De GDPR AVG Privacy wetgeving richt zich op veel meer dan alleen Privacy De nieuwe EU - GDPR - AVG Privacy wetgeving Op 27 april 2016 is de nieuwe Europese General Data Protection Regulation (GDPR) vastgesteld, in Nederland bekend als de Algemene Verordening Gegevensbescherming

Nadere informatie

Business Risk Management? Dan eerst data op orde!

Business Risk Management? Dan eerst data op orde! Business risk management? Dan eerst data op orde! Kwaliteit, leveringsbetrouwbaarheid, klantgerichtheid, kostenbewustzijn en imago zijn kernwaarden in de bedrijfsvoering die door nutsbedrijven hartelijk

Nadere informatie

NTA 8595 Beroepsprofiel Erkend Risicoadviseur

NTA 8595 Beroepsprofiel Erkend Risicoadviseur NTA 8595 Beroepsprofiel Erkend Risicoadviseur Erik van de Crommenacker, projectleider NTA 8595 Nationale-Nederlanden Overzicht Vraag vanuit de markt NTA 8595: stap voor stap Resumerend Beroepsprofiel Erkend

Nadere informatie

Toelichting. 1. Inleiding

Toelichting. 1. Inleiding Regeling van de Minister van Economische Zaken en Klimaat van, nr. WJZ/18038636, houdende nadere regels over het investeringsplan en het kwaliteitsborgingssysteem van beheerders van elektriciteitsnetten

Nadere informatie

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan.

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan. ISO 9001:2015 ISO 9001:2008 Toelichting van de verschillen. 1 Scope 1 Scope 1.1 Algemeen 4 Context van de organisatie 4 Kwaliteitsmanagementsysteem 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context. 4 Kwaliteitsmanagementsysteem

Nadere informatie

Regeling Incidenten InleIdIng Vastned directie Regeling Incidenten Raad van Commissarissen

Regeling Incidenten InleIdIng Vastned directie Regeling Incidenten Raad van Commissarissen Regeling Incidenten Vastgesteld door de directie op 26 oktober 2015 en goedgekeurd door de raad van commissarissen op 2 november 2015. In werking getreden op 1 januari 2016. Inleiding Vastned Retail N.V.

Nadere informatie

Toelichting. 1. Inleiding

Toelichting. 1. Inleiding Besluit van, houdende regels over het investeringsplan en het kwaliteitsborgingssysteem van netbeheerders van elektriciteitsnetten en gastransportnetten en enkele andere onderwerpen (Besluit investeringsplan

Nadere informatie

REFERENTIE BIJLAGE 1 PRA-FORMULIER BIJLAGE 2 INTERACTIE MATRIX (VOORBEREIDING PRA

REFERENTIE BIJLAGE 1 PRA-FORMULIER BIJLAGE 2 INTERACTIE MATRIX (VOORBEREIDING PRA Werkinstructie : HSEW Blz. : 1 van 8 INDEX 1 SCOPE 2 DOEL 3 PROCEDURE 3.1 Inleiding: 3.2 Voorwaarden: 3.3 Organisatie: 3.4 Werkwijze 3.4.1 PRA-1 3.4.2 PRA-2 3.4.3 Toll-gate 4 UITKOMST 5 RAPPORTAGE 6 REFERENTIE

Nadere informatie

Energiemanagement Actieplan

Energiemanagement Actieplan 1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Drones voor Assetmanagement. Onafhankelijk uniform periodiek vaststellen status installaties/vastgoed en voortgang werk in uitvoering

Drones voor Assetmanagement. Onafhankelijk uniform periodiek vaststellen status installaties/vastgoed en voortgang werk in uitvoering Drones voor Assetmanagement Onafhankelijk uniform periodiek vaststellen status installaties/vastgoed en voortgang werk in uitvoering Programma 15.00 uur Welkom 15.05 uur De toepassing van Drones in de

Nadere informatie

Onderzoek elektratechnische installaties bij ondernemers

Onderzoek elektratechnische installaties bij ondernemers Onderzoek elektratechnische installaties bij ondernemers Inleiding Deze rapportage beschrijft de resultaten en conclusies van de uitgevoerde inspecties van de elektrotechnische installatie bij een groep

Nadere informatie

CO 2 Managementplan. Verwaal Transport. Lia Noordergraaf-Verwaal Autorisatiedatum: Versie: 1.0

CO 2 Managementplan. Verwaal Transport. Lia Noordergraaf-Verwaal Autorisatiedatum: Versie: 1.0 CO 2 Managementplan Verwaal Transport Auteur: Lia Noordergraaf-Verwaal Autorisatiedatum: 21-04-2016 Versie: 1.0 Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager: CO 2 Managementplan 2.C.2 & 3.B.2 Inhoud

Nadere informatie

De volgende stap naar certificering!

De volgende stap naar certificering! ISO 50001 CERTIFICERING De volgende stap naar certificering! 2 - Kader, bureau voor kwaliteitszorg b.v. Inleiding Hartelijk dank voor uw interesse in de begeleiding naar ISO 50001 certificering. Met ISO

Nadere informatie

Energie Management Programma. InTraffic

Energie Management Programma. InTraffic Energie Management Programma InTraffic Wijzigingsblad Versie Datum Auteur Wijzigingen 0.1 17/2/2012 Marije de Vreeze Opzet structuur 0.2 13/3/2012 Marije de Vreeze Gegevens 0.3 5/4/2012 Dirk Bijkerk Input

Nadere informatie

Nationale Controllersdag 2016 9 juni 2016. Financial Control Framework Van data naar rapportage

Nationale Controllersdag 2016 9 juni 2016. Financial Control Framework Van data naar rapportage Nationale Controllersdag 2016 9 juni 2016 Financial Control Framework Van data naar rapportage Inhoudsopgave Even voorstellen Doel van de workshop Positie van Finance & Control Inrichting van management

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur 1. Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe een

Nadere informatie

Risicomanagement voor het MKB. Remko Renes Ruud Snoeker

Risicomanagement voor het MKB. Remko Renes Ruud Snoeker Risicomanagement voor het MKB Remko Renes Ruud Snoeker Agenda 1. Introductie risico-dialoog 2. Voorbereiding & risico-gesprek 3. Rapporteren & afstemming 4. Uitvoering & evaluatie De aanpak bestaat uit

Nadere informatie

Agenda. 1. Introductie VTTI. 2. Implementatie NTA 8620 voor NL. 3. KPI s. 4. Conclusies

Agenda. 1. Introductie VTTI. 2. Implementatie NTA 8620 voor NL. 3. KPI s. 4. Conclusies Agenda 1. Introductie VTTI 2. Implementatie NTA 8620 voor NL 3. KPI s 4. Conclusies Wettelijke en overige eisen Wettelijke eisen (besluiten Bevoegd Bezag): Wet milieubeheer Waterwet Telecom,. Aanwijsbesluit

Nadere informatie

ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN. 3 oktober 2013

ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN. 3 oktober 2013 ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN code: B1308 3 oktober 2013 datum: 3 oktober 2013 referentie: lak code: B1308 blad: 3/8 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Onderdelen van het energiemanagement actieplan 5 2.1

Nadere informatie

Directiestatuut N.V. Waterbedrijf Groningen

Directiestatuut N.V. Waterbedrijf Groningen Directiestatuut N.V. Waterbedrijf Groningen Dit Directiestatuut is op 14 december 2006 ter kennis gebracht aan de algemene vergadering van aandeelhouders en na goedkeuring door de raad van commissarissen

Nadere informatie

Nederlandse Mededingingsautoriteit

Nederlandse Mededingingsautoriteit Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Nummer 102680 / 82 Betreft zaak: WON Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit gelet op de artikelen 5, 16, eerste en tweede lid,

Nadere informatie

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Doel Zorgdragen voor de vorming van beleid voor de eigen functionele discipline, alsmede zorgdragen voor de organisatorische en personele aansturing van een of

Nadere informatie

Interne audits vanuit risico denken. Kleemans Organisatieadvies Ingrid van Rijckevorsel

Interne audits vanuit risico denken. Kleemans Organisatieadvies Ingrid van Rijckevorsel Interne audits vanuit risico denken Kleemans Organisatieadvies Ingrid van Rijckevorsel Agenda Opening, verwachtingen Theorie risicomanagement Risicogericht auditen Opdracht Opening, verwachtingen Opening

Nadere informatie

Grip op fiscale risico s

Grip op fiscale risico s Grip op fiscale risico s Wat is een Tax Control Framework? Een Tax Control Framework (TCF) is een instrument van interne beheersing, specifiek gericht op de fiscale functie binnen een organisatie. Een

Nadere informatie

Integrated Audit in het Erasmus MC

Integrated Audit in het Erasmus MC Integrated Audit in het Erasmus MC NFU Symposium Mind the gap! Effectieve inzet van interne audits 29 mei 215 Freek Wegerif Sector Audit Succesfactoren Uitdagingen 2 Integrated audit - uitvoering EXPERTS

Nadere informatie

Testen. Presentatie. Open-i Software Services BV, Maarssen Datum : 06-07-2013 Versie : 1.2

Testen. Presentatie. Open-i Software Services BV, Maarssen Datum : 06-07-2013 Versie : 1.2 Testen Presentatie Open-i Software Services BV, Maarssen Datum : 06-07-2013 Versie : 1.2 Algemeen Tegenwoordig behoeft het belang van testen nauwelijks nog te worden uitgelegd. Binnen organisaties speelt

Nadere informatie

COMPLIANCE MANAGEMENT VOLDOEN AAN WET- EN REGELGEVING COMPLIANCE MANAGEMENT. Vereenvoudigde verantwoording aan in- en externe stakeholders

COMPLIANCE MANAGEMENT VOLDOEN AAN WET- EN REGELGEVING COMPLIANCE MANAGEMENT. Vereenvoudigde verantwoording aan in- en externe stakeholders VOLDOEN AAN WET- EN REGELGEVING Vereenvoudigde verantwoording aan in- en externe stakeholders Tijdig anticiperen op veranderingen in HSE wet- en regelgeving Licence to operate Inzicht in risico s bedrijfsonderdelen

Nadere informatie

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende

Nadere informatie

Informatiebeveiligingsbeleid

Informatiebeveiligingsbeleid Stichting Werken in Gelderland Versiebeheer Eigenaar: Review: Bestuur juni 2019 Versie Status Aangepast Datum Door 0.1 Concept Versiebeheer 31-5-2018 Privacyzaken, Michel Rijnders 1.0 Vastgesteld Vastgesteld

Nadere informatie