HOOFDSTUK 2 WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT 2.1. Identiteit... een bijzonder uitgangspunt Algemene uitgangspunten

Transcriptie

1 HOOFDSTUK 2 WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT 2.1. Identiteit... een bijzonder uitgangspunt Onze basisschool is een katholieke school. Dat betekent dat ons leven en werken in de school mede bepaald wordt door een christelijke levenshouding. Soms zal dit duidelijk aanwijsbaar zijn, wanneer wij stilstaan bij de tekst van de dagopening bij aanvang van de lessen, of wanneer wij de nadruk leggen op specifiek katholieke activiteiten zoals Kerstmis en Pasen. Vaak zal deze levensbeschouwing verborgen aanwezig zijn. Vanuit onze methode Trefwoord, vertellen wij Bijbelverhalen, maar ook verhalen die meer maatschappelijk van aard zijn, zodat het kind een leidraad meekrijgt om in het leven te kunnen staan. Deze methode wordt gebruikt voor de groepen 1 t/m 6. De leerlingen van de groepen 7 en 8 krijgen lessen uit de methode Wereldwijd Geloven. In twintig thema s komen de belangrijkste kenmerken van de grote wereldgodsdiensten aan de orde. De feesten, de heilige boeken, de gebedshuizen, goed en kwaad, leven na de dood en de godsdienst thuis komen allemaal aan bod. Aan de hand van foto s, tekeningen en korte teksten krijgt de lezer een beeld van de godsdiensten. Wereldwijd geloven zet de godsdiensten op een gelijkwaardige manier naast elkaar. Een bezoek aan de kerk kan een onderdeel hiervan zijn. Echter de specifieke vieringen rondom Pasen en Kerst vinden plaats in onze eigen school. Het speellokaal wordt veranderd in het thema. Er zijn 4 vieringen, waarbij adoptiegroepen vaak aan elkaar gekoppeld zijn. Leerlingen uit de groepen 4 kunnen deelnemen aan de Eerste Heilige Communie en leerlingen van de groepen 8 kunnen deelnemen aan het Heilig Vormsel op 21 januari Bij de viering van de Eerste Heilige communie zal er namens het team iemand aanwezig zijn. Bij de viering van het Heilig Vormsel niet. De leerlingen die aan het Vormsel deelnemen, ontvangen een kaart vanuit de school. De leerlingen van de groepen 4 en 7, brengen in het schooljaar een bezoek aan de kerk. Wij vinden het belangrijk de normen en waarden vanuit onze identiteit mee te geven aan de kinderen Algemene uitgangspunten Ons uitgangspunt is, dat het opvoeden van de kinderen een samenspel is tussen ouders en leerkrachten. De Waterwilg heeft, naast het geven van goed onderwijs, ook een opvoedkundige taak. Wij vinden een veilige en ontspannen sfeer op onze school erg belangrijk. De omgang tussen kinderen, het team en de ouders geschiedt op basis van respect. Het team heeft samen met de MR een waarden- en normenstelsel opgesteld. Het zijn de leefregels van de school. Deze leefregels hangen in elke klas en door de school heen, zodat elke bezoeker kan zien en lezen waar wij met elkaar voor staan. Onze leefregels zijn: 1. Aandacht voor jezelf en elkaar, de leefomgeving en het milieu 2. Respect hebben voor elkaar 3. Eerlijk en open zijn 4. Verdraagzaam zijn 5. Samen werken en samen spelen 6. Vriendelijk en beleefd spreken 7. Een gevoel van eigenwaarde opbouwen 8. Zich inspannen om zichzelf te ontplooien 9. Werk en (t)huiswerk goed verzorgen naar een ieders vermogen 10. Conformeren aan de schoolregels.

2 De gezamenlijke verantwoordelijkheid komt tot uitdrukking in een goede wederzijdse informatieoverdracht en een open communicatie. In de groepen hangen de regels vertaald in kindertaal. Geven ouders hun kind op voor De Waterwilg, dan conformeren zij zich aan de visie, missie en de afspraken die wij hebben. Dit betekent dus dat de regels door ouders en kinderen nageleefd moeten worden. Respect vinden wij zeer belangrijk. In geval van agressie, bedreiging of verbaal geweld, doen wij melding bij de politie. De Waterwilg heeft ook protocollen. Het protocol rouwverwerking melden wij in het bijzonder. Wij hebben besloten dit protocol op de site te plaatsen, zodat u ziet wat wij als school doen wanneer er een ouder overlijdt. Het protocol geeft aan hoe wij leerlingen en ouders van informatie voorzien, welk verhaal wij voorlezen, hoe wij een rouwboeket maken en hoe wij omgaan met rouwverwerking. Andere protocollenzijn o.a. protocol aannamebeleid, protocol camerabewaking, protocol kindermishandeling, het luizen protocol, protocol mediawijsheid, protocol medicijnverstrekking, de Meldcode, protocol onderwijs aan het zieke kind het pestprotocol, het protocol school en scheidingprotocol verzuim (dit is nieuw) en het protocol schorsen en verwijderen (u kunt deze vinden op de site of bij de administratie). Zowel door de leefregels als de protocollen proberen wij een opvoedkundig en onderwijskundig klimaat te creëren waarin kinderen zich veilig en geborgen voelen en waarbinnen zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Rustig optreden, een open en vriendelijke communicatie en je houden aan afspraken en regels zijn een aantal zaken die ons helpen dit te realiseren. De leerkrachten vervullen een belangrijke voorbeeldfunctie, immers een goed voorbeeld doet goed volgen. Natuurlijk vinden wij het fijn als een kind met plezier naar school gaat. Met plezier naar school gaan, draagt in onze missie en visie bij aan optimale ontplooiing van uw kind(eren). De school dient een basis te leggen. Een basis voor het kind om zich in de maatschappij te kunnen ontplooien en daaraan een zinvolle verrijking voor zichzelf en voor de wereld om zich heen te kunnen geven. Door veranderingen in de wereld worden er nieuwe eisen aan het onderwijs gesteld. Ook op De Waterwilg wordt gekeken hoe wij onze leerlingen kunnen voorbereiden op de toekomstige maatschappij, waarin zij zich kunnen ontplooien tot wereldburgers. Het stimuleren van de zogenaamde 21st Century Skills krijgt in toenemende mate een plek in ons onderwijs. Vakken als taal en rekenen zijn bekende vakken; wij besteden ook aandacht aan het ontwikkelen van zelfregulering, probleemoplossend vermogen, kritisch denken, communiceren, samenwerken, sociaal-culturele vaardigheden, creativiteit, ictbasisvaardigheden, mediawijsheid, informatievaardigheden. Naast de verstandelijke ontwikkeling dienen alle facetten van het kind in het schoolgebeuren naar voren te komen. Hierbij denken wij aan de sociaal-emotionele, de motorische, de zintuiglijke, de communicatieve ontwikkeling en de ontwikkeling van creatieve vaardigheden. Wij willen kinderen leren zelfstandig te zijn en verantwoordelijkheden te dragen. Door het onderwijs zodanig in te richten dat het afgestemd is op het ontwikkelingsniveau van het kind, kunnen de kinderen een ontwikkeling doormaken, die past bij hun eigen mogelijkheden. Tegen Zinloos Geweld De afgelopen 9 jaar is er tijdens de opening van het schooljaar aandacht besteed aan de actie Tegen Zinloos Geweld, met daarbij voor de leerlingen van de groepen 1 t/m 4 specifieke aandacht voor Lieve, het lieveheersbeestje en de groepen 5 t/m 8 werken vanuit het project Tegen Zinloos Geweld. Zo worden de leefregels die de school heeft opgesteld geborgd. Deze leefregels worden elk jaar opgenomen in de schoolgids en hangen in elke groep en gemeenschapsruimte. De leefregel die dit schooljaar wederom extra belicht wordt is: Aandacht voor jezelf en elkaar, de leefomgeving en het milieu. Door deze twee onderwerpen met elkaar te combineren ontstaat er specifieke aandacht voor het pedagogische klimaat op de school.

3 Burgerschapszin Burgerschapszin wil zeggen dat kinderen moeten leren dat zij onderdeel uitmaken van een maatschappij en daar een actieve bijdrage aan leveren. Het begrip is de afgelopen jaren op grote schaal ingevoerd in de wereld. Nederland kon niet achterblijven, vond de Onderwijsraad. De raad wil scholen vrij laten in de manier waarop zij leerlingen burgerschap aanleren. Dat kan in een apart vak maar dat hoeft niet. Goed burgerschap begint volgens de raad op schoolniveau waar kinderen moeten leren zich te gedragen volgens de schoolregels. Ook deelname aan b.v. een leerlingenraad kan het schoolklimaat bevorderen. Kanjertraining draagt bij aan de burgerschapszin. Wij borgen Kanjertraining in onze school door de kanjerwerkgroep onder leiding van de kanjercoördinatoren. Kanjertraining Op school besteden wij niet alleen aandacht aan leervakken als rekenen, taal en spelling, maar werken wij ook aan de sociaal-emotionele vaardigheden van uw zoon/dochter. Hierbij hanteren wij de methode Kanjertraining. Kanjertraining wordt gegeven in alle leerjaren. Het doel van Kanjertraining op school is de sfeer in de klas goed te houden (preventief) of te verbeteren (curatief). Subdoelen zijn: Bevordering van vertrouwen en veiligheid in de klas. Versterking van sociale vaardigheden. Beheersing door leerlingen van verschillende oplossingsstrategieën in conflicten. Bewustwording van eigenheid bij de leerlingen. Verantwoordelijkheid nemen. Bevordering actief burgerschap en sociale integratie. De Kanjertraining beoogt met deze subdoelen sociale problemen zoals pesten, conflicten, uitsluiting en sociaal teruggetrokken gedrag te voorkomen of te verminderen en het welbevinden te vergroten bij de leerlingen. Het is een training waarin veel ruimte is voor de autonomie van het kind. Iedere groepsleerkracht op De Waterwilg heeft een opleiding gevolgd tot Kanjertrainer. Sinds november 2014 mag De Waterwilg zich een Kanjerschool noemen. In december 2015 heeft de Erkenningscommissie Interventies van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) de Kanjertraining beoordeeld als effectief volgens sterke aanwijzingen. Dit is de hoogst mogelijke erkenning voor programma s die gericht zijn op opgroeien en opvoeden. Kanjertraining gaat uit van de vijf basis-afspraken: 1. Wij vertrouwen elkaar. 2. Wij helpen elkaar. 3. Niemand speelt de baas, wij werken samen. 4. Niemand lacht uit, wij hebben plezier. 5. Niemand blijft zielig, wij doen mee. Deze vijf basisafspraken zult u regelmatig terug horen in de verhalen van uw zoon/dochter. Om in gesprek te gaan over gedrag bij kinderen, maken wij bij de Kanjertraining gebruik van petjes met vier verschillende kleuren. Wanneer er zich een probleem of stressvolle situatie voordoet, hebben we een keuze om verschillend te reageren. Binnen de psychologie wordt dit coping genoemd. Zolang je handelt vanuit vertrouwen en op basis van wederzijds respect, zijn deze verschillen tussen mensen goed en waardevol. Wanneer je zo handelt, noemen we dat binnen de Kanjertraining dat je een drager bent van de witte pet. Je durft jezelf te zijn, je bent zelf te vertrouwen en durft ook anderen te vertrouwen. Kortom: je bent een kanjer. Je kunt een kanjer zijn op verschillende manieren. Je kunt jezelf zijn in combinatie met de zwarte pet. Dan reageer je op een stoere manier. Je vertoont leiderschapsgedrag. Je kunt je grenzen aangeven. Je durft plannetjes te maken en bent ondernemend. Zolang naast de zwarte pet ook de witte pet van het vertrouwen aanwezig is, zullen deze kinderen zich op een hele positieve en krachtige wijze

4 gedragen. Je kunt ook een kanjer zijn in combinatie met de rode pet. Dan ben je vol levenslust. Je hebt een goed gevoel voor humor. Je bent optimistisch en je verstaat de kunst van het relativeren. Zolang naast de rode pet ook de witte pet van het vertrouwen aanwezig is, zullen deze kinderen op een hele positieve en opgewekte manier weten te reageren. Je kunt ook een kanjer zijn in combinatie met een gele pet. Dan ben je vriendelijk, bescheiden en aardig. Zolang naast de gele pet ook de witte pet van het vertrouwen aanwezig is, zullen deze kinderen op een hele positieve en rustige manier weten te reageren. Uiteraard zijn er ook verschillende combinaties van petten mogelijk. Belangrijk gegeven is dat het hierbij gaat om coping. De petten zijn hulpmiddelen om op een respectvolle wijze over gedrag te kunnen praten. Kinderen zijn niet het gedrag van de pet, maar de petten staan voor de keuzes die de kinderen kunnen maken. Kinderen wordt daarmee geleerd dat ze zelf verantwoordelijkheid dragen voor de gedragskeuzes die ze maken. Zolang je drager bent van de witte pet van vertrouwen kun je ook niet zeggen dat de ene combinatie beter is dan de andere combinatie van petten. Wanneer ontstaan de echte problemen? Dat is wanneer de witte pet van het vertrouwen wegvalt. We vervallen dan in reacties die niet meer passen bij de cultuur van wederzijds respect. Het recht van de sterkste begint te gelden. Voor de zojuist genoemde positieve eigenschappen komt dan het woordje te te staan. Kinderen reageren dan te krachtig, te stoer en smeden plannen die ten koste gaan van anderen (zwarte pet). De vrolijke kinderen reageren nu te lollig met humor dat ten koste gaat van een ander en/of zichzelf. Het gedrag is onvoorspelbaar onbetrouwbaar, niet serieus te nemen en beledigend (rode pet). De vriendelijke en bescheiden kinderen reageren nu angstig en te lief. Deze kinderen cijferen zichzelf helemaal weg en worden als het ware onzichtbaar (gele pet). De eerste mept van de weeromstuit van zich af, de tweede maakt er een grap van en de derde geeft het op. Als het onderling vertrouwen wegvalt in een groep, dan is de kans groot dat verschillende kinderen zich depressief ontwikkelen. Daders en slachtoffers De opvatting bestaat dat kinderen zijn in te delen in pesters en gepesten (of in daders en slachtoffers). Deze eenzijdige kijk op pesten maakt de problemen groter en is niet de wijze van oplossen die de Kanjertraining voorstaat. Pesten is een complex probleem waarbij dader en slachtoffer lang niet altijd zo eenvoudig is te scheiden en soms een en dezelfde persoon is. Kanjertraining richt zich daarom niet alleen op de pester of op de gepeste, maar op de gehele groep. De aanpak moet zo zijn dat alle kinderen er baat bij hebben. Kern van de Kanjeraanpak is: Zet het onderling vertrouwen terug in de groep. Zoek met elkaar oplossingen die ook in de toekomst houdbaar zijn. Zowel kinderen, leerkrachten als ouders worden bij de aanpak betrokken. De Kanjertraining heeft veel oefeningen, zowel preventief als curatief om het vertrouwen en de respectvolle omgang met elkaar te bewerkstelligen. De petjes zijn hierbij een hulpmiddel en helpen om een duidelijk onderscheid te maken tussen de wereld van vertrouwen en de wereld van wantrouwen. Bovenstaande informatie is ontleend aan de website van Kanjertraining: Kanjerlessen Bij ieder leerjaar horen specifieke Kanjertraining boeken. In de onderbouw is Max de centrale persoon die terugkomt in het verhaal. In de bovenbouw wordt gewerkt met kanjeroefeningen en opdrachten uit het kanjerwerkboek. Door middel van extra nieuwsbrieven informeren wij u per periode in het schooljaar over de thema s die behandeld zullen worden in de klas. De groepsleerkrachten geven de kanjerlessen. Iedere les Kanjertraining wordt afgesloten met een vertrouwensoefening. In het schooljaar wordt twee keer een moment ingepland waarbij de ouder(s)/verzorger(s) een les Kanjer-training kunnen bijwonen. Waar voorheen alleen in de groepen 6 een les kon worden bijgewoond, is dat nu het geval voor ieder leerjaar. U ontvangt hier te zijner tijd een uitnodiging voor.

5 Kanjercoördinatoren Op onze school is dat Jolijn van Zanten. Lisanne Kramer komt daarbij, maar is nog in opleiding. De Kanjercoördinator heeft de kennis, kunde en vaardigheden in huis om op De Waterwilg bij moeilijke klassen/groepen te interveniëren. De Kanjercoördinator kan collega s ondersteunen en indien nodig oplossingsgericht met ouders en kinderen in gesprek gaan. Veel aandacht wordt besteed aan de psychologische begrippen overdracht en tegenoverdracht zoals die zich in sociale relaties op school voordoen. Daarnaast monitort zij samen met de intern begeleiders het sociaal-emotioneel leerlingvolgsysteem KanVAS. De Kanjercoördinatoren hebben tevens de taak Kanjertraining te borgen in het schoolbeleid en het gedachtegoed van Kanjertraining levend te houden in de school. Dit doen zij niet alleen. In het voorjaar van 2013 is een Kanjerwerkgroep geformeerd. Ieder leerjaar is vertegenwoordigd in deze werkgroep. In de bijeenkomsten van de kanjerwerkgroep worden kennis en ervaringen uitgewisseld. Ieder lid van de werkgroep doet verslag van de bijeenkomsten in de parallelvergaderingen en plant de kanjerlessen voor het betreffende leerjaar. Sociogram en KanVAS: Kanjer Volg- en Advies Systeem Iedere school volgt de ontwikkeling van zijn/haar leerlingen om indien nodig extra zorg te kunnen bieden. Dit geldt niet alleen voor de leergebieden zoals rekenen, lezen en spelling maar ook voor het welbevinden van uw kind. Het welbevinden wordt voor een belangrijk deel gevormd door gevoelens over de eigen sociale competentie. Een sociaal-emotioneel leerlingvolgsysteem stelt ons in staat het welbevinden van uw zoon/dochter te volgen. Een sociaal-emotioneel leerlingvolgsysteem maakt onderdeel uit van pest-preventie. Het KanVAS bestaat uit drie onderdelen: 1. Kanjervragenlijst voor leerkrachten (groep 1-8) 2. Kanjervragenlijst voor leerlingen (groep 5-8) 3. Sociogram (Het sociogram wordt met ingang van volgend schooljaar vernieuwd. In het nieuwe schooljaar volgt informatie over in welke groepen het sociogram afgenomen zal worden). Het KanVAS wordt twee keer per jaar afgenomen bij zowel leerkrachten als leerlingen. Meestal vindt dit plaats in oktober en april. De vragenlijst voor leerkrachten bestaat uit 12 basisvragen die uitgebreid kan worden als daar reden toe is. De vragenlijst voor leerlingen bestaat uit 38 vragen. Bij de kanjervragenlijst voor leerlingen geven de leerlingen aan hoe zij hun sociaal functioneren in de klas ervaren. Deze vragenlijst wordt individueel digitaal afgenomen. In beide vragenlijsten is specifiek aandacht voor pestgedrag. In de vragenlijsten wordt onderscheid gemaakt in externaliserend gedrag (naar buiten gericht gedrag), pro-sociaal gedrag (hulpvaardig), internaliserende (depressieve) gevoelens en de motivatie of de wil om externaliserend gedrag te laten zien. Het sociogram maakt de vriendschaps- en samenwerkingsverbanden in de klas zichtbaar. De resultaten uit KanVAS worden twee keer per jaar besproken met de intern begeleider en indien nodig met de kanjercoördinator. Het KanVAS stelt de leerkracht in staat om de leerling beter te begrijpen, te begeleiden en te ondersteunen in het sociaal functioneren in de klas. Zo kan de leerkracht Kanjertraining zijn/haar pedagogisch handelen afstemmen op de behoefte van een leerling. Soms resulteert dit in een groepsaanpak en zal de leerkracht bijvoorbeeld bepaalde oefeningen van de Kanjertraining extra inzetten. Soms is een individuele aanpak nodig. Wanneer dit het geval is, worden ouders uitgenodigd voor een gesprek. Vaak wordt gekozen voor een ouder-kind gesprek. Ook kan de uitslag van KanVAS leiden tot interventie van de kanjercoördinator. Wanneer het welbevinden van uw kind onder druk staat, kan het zinvol zijn om niet alleen op school maar ook in de thuissituatie aandacht te besteden aan het verbeteren van het welbevinden. De intern begeleiders of kanjercoördinatoren kunnen u hierin begeleiden middels een gesprek waarbij gewerkt wordt vanuit het KanVAS.

6 Adoptiegroepen Adoptiegroepen zijn twee klassen, die gedurende een geheel schooljaar met elkaar samenwerken. Elkaar helpen, ondersteunen en samenwerken is het doel van deze werkvorm. Niet alleen de leerlingen werken samen, maar ook de leerkrachten doen dit. Het nut van samenwerken valt te verdelen in twee componenten, te weten: cognitief en sociaal. Bij het verwerven van leerstof kan samenwerking met een leerling uit een andere leeftijdsgroep effectief zijn. De jongere leerling profiteert van de kennis en vaardigheden van de oudere leerling en de oudere leerling consolideert zijn reeds verworven kennis en vaardigheden en leert een stukje verantwoordelijkheid voor een jonger kind te nemen. Voor onze leerlingen zijn bovenstaande vaardigheden vertaald naar: leren je gedrag, houding en taalgebruik af te stemmen op een ander. Zoals al eerder genoemd is deze werkvorm ook voor leerkrachten bedoeld. Leerkrachten maken gebruik van elkaars kwaliteiten en ondersteunen elkaar daar waar zij dat mogelijk en/of nodig achten. Zo kunnen leerkrachten (een dagdeel) van klas wisselen, elkaar observeren en coachen. De leerkrachten zijn vrij in de te ondernemen activiteiten met de adoptiegroep. Wij hebben afgesproken dat tenminste vier maal per schooljaar een activiteit met de adoptiegroep wordt ondernomen. Dit kunnen er ook meer zijn. Zo werken sommige groepen wekelijks samen, bijvoorbeeld als dit gecombineerd wordt met het tutorlezen. Tutorlezen Bij tutorlezen leest een jonger kind onder begeleiding van een ouder kind. Op De Waterwilg gaan de adoptiegroepen o.a. aan de slag met tutorlezen. De helft van de groep gaat naar het lokaal van de adoptiegroep, de andere helft van de groep blijft in het eigen klaslokaal en ontvangt de helft van de adoptiegroep. In duo s lezen de kinderen op de manier van voor, koor en door. Een ouder kind leest een stuk tekst voor, dan lezen de 2 kinderen de tekst samen (koor) en daarna wordt de tekst hardop door het jongere kind zelf gelezen. Het tutorlezen vindt wekelijks plaats.