Leesprogramma Op expeditie

Transcriptie

1 5 Handleiding leerkracht Groep 5 Leesprogramma Op expeditie Tips en suggesties

2 Inhoud Wat is het Leesprogramma?... 3 Materialen:... 3 Deelnemerspasjes en -stempels... 3 Affiche... 3 Oorkonde... 3 Verwerkingsblad... 3 Aankleding van de ruimte... 4 Introductie van het Leesprogramma... 4 Makkelijk lezen... 4 Doe de boekentest... 4 Boekpromotie door de leerkracht... 5 Leeslogboek in schoolwise... 7 Lessuggesties Ken de natuur! Red de natuur! Survival! Trek de natuur in en overleef De natuur dichtbij: huis- tuin en straatnatuur Proef de natuur Lessuggesties bij boeken afzonderlijk Met opa op expeditie van Per Olov Enquist Annabella van Artis van Leny van Grootel Hoe overleef ik mijn vakantie van Francine Oomen Spindingen van Kate Schlingemann Gedichten Spel- en drama activiteiten voor kinderen van 8 tot 12 jaar Versie augustus 2015 Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 2

3 Wat is het Leesprogramma? Het jaarlijks terugkerende Leesprogramma beoogt het lezen van kinderen te stimuleren. Het leesprogramma is een leesbevorderingsactiviteit waarbij kinderen worden gestimuleerd een aantal boeken te lezen binnen een bepaald thema. Dit door hen een kleine beloning te geven voor het lezen (en verwerken) van ongeveer vijf boeken. Het thema van dit Leesprogramma is: Op expeditie actie en avontuur in de natuur Materialen: Deelnemerspasjes en -stempels Voor de deelnemers zijn er kleurige dubbel te vouwen deelnemerspasjes. Op de buitenzijde van dit pasje is ruimte voor het invullen van naam, adres, school, handtekening en het opplakken van een pasfoto, en voor het stempel van de bibliotheek. Aan de binnenzijde is ruimte voor het zetten van vijf stempels, een stempel met een afbeelding van een dier. Voor elk gelezen boek ontvangt de deelnemer een stempel! Tip Het volmaken van het pasje is geen doel op zich. Ook minder grage en geoefende lezers leveren een prestatie, ook al lezen ze maar één boek! Affiche Bij dit project zit een affiche. Deze kan in de klas worden opgehangen. Het affiche mag op school blijven om eventueel ook na de periode van dit project deelnemerspasjes vol te lezen. Oorkonde Na afloop van het programma ontvangt elk kind een oorkonde. Een volle deelnemerspas (met vijf stempels voor vijf gelezen boeken) is goed voor het ontvangen van een oorkonde maar voor de minder geoefende lezer is één, twee of drie stempels natuurlijk ook genoeg. Verwerkingsblad Met dit full colour, speels uitgevoerde verwerkingsblad (tweezijdig bedrukt) kunnen slimme survivals alle kanten op. Het staat vol puzzels, quizvragen, tips en spelletjes. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 3

4 Aankleding van de ruimte Spannend is het als de klas wordt ingericht als bijvoorbeeld een oerwoud. Laat de kinderen spullen van huis meenemen om een attributen-survivaltafel te maken. Vraag ook de kinderen om elke dag de krant of Tv-gids te lezen en daaruit artikeltjes mee te nemen die bij het thema passen. Introductie van het Leesprogramma De handleiding voorziet in een aantal uitgewerkte introductielessen, die op school kunnen plaats vinden (zie hieronder bij lessuggesties). U kunt het programma natuurlijk ook op uw eigen manier introduceren: door het tonen van een videofilm of door fragmenten voor te (laten) lezen uit de boeken rond het thema. In de boekenkrat vindt u voldoende suggesties. Overlevingsrugtas. Na het voorlezen van een paar fragmenten uit boeken die vertellen over avonturen in de natuur vraagt u de leerlingen wat onmisbare voorwerpen zijn om te overleven. Leuker nog; zet een overlevingsrugtas op de thema tafel en laat iedereen zijn/of haar voorwerpen erin doen of erbij zetten. Ook de boeken die bij dit leesprogramma horen, liggen op de tafel. Op de boekentafel liggen alle boeken die bij het thema Op expeditie gebruikt kunnen worden. Alle kinderen ontvangen hun persoonlijke deelnemerspas waarop ze 5 stempels kunnen verzamelen door boeken te lezen. U controleert met een vraag of ze het boek gelezen hebben, of je het leuk of spannend vonden en of ze in de boekenkring er iets over zouden willen vertellen. Vragen: Waarom hoort dit boek bij het thema Op expeditie? Wat is het avontuur in dit boek en hoe moesten ze overleven? Raad je het andere kinderen aan dit boek te lezen? Waarom? Daarna krijgen ze een stempel op hun deelnemerspas. Houdt één of twee keer per week een boekenkring en laat de kinderen vertellen over het boek dat hij/zij op dat moment leest of het boek wat net uit is. Tijdens de gesprekken over boeken en bij het vertellen over boeken door anderen, merken de kinderen welke boeken ze ook nog willen lezen. Makkelijk lezen Voor kinderen die moeite hebben met lezen kunt u wellicht de nadruk leggen op de informatieve boeken. Bij dit onderwerp zijn deze heel goed te gebruiken en juist hen krijgt u misschien enthousiast met boeken waarin wat minder de nadruk ligt op de tekst, en meer op de illustraties. In de boekenkrat zitten hiervan voldoende. Doe de boekentest Met de boekentest leren de leerlingen spelenderwijs hoe ze een boek kunnen kiezen. Door het beantwoorden van de 10 vragen leren de leerlingen op een andere manier naar een boek te kijken en te kiezen dan alleen naar de voorkant. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 4

5 Doe de eerste keer de test klassikaal, laat de leerlingen een boek kiezen uit de collectie. Bespreek na afloop de test met de leerlingen. Wie heeft er meer ja dan nee scores? Bij wie zijn de nee scores het hoogst, wat doe je dan als dat zo is? (Een ander boek kiezen en de test op nieuw doen). Het kan gebeuren dat een leerling na een paar hoofdstukken gelezen te hebben aan geeft dat hij/zij het toch geen leuk boek vindt ondanks dat de ja-scores het hoogst waren. Geef de leerling de gelegenheid om een nieuw boek te kiezen en de test opnieuw te maken. Belangrijk is dat ze plezier houden in lezen en zoveel mogelijk positieve leeservaringen opdoen. Boekpromotie door de leerkracht Hou een boekenkring tijdens het project op een vast moment van de week. Nodig leerlingen uit om kort iets te vertellen over het boek dat ze lezen of net gelezen hebben. Laat ze eventueel een fragment voorlezen. Als leerkracht kunt u één of meerdere boeken inbrengen. Door een fragment voor te lezen stimuleert u leerlingen om het zelf te willen gaan lezen. Per boekenkring worden er maximaal vier korte presentaties of activiteiten uitgevoerd. Na afloop van het leesprogramma kunt u doorgaan met regelmatig een boekenkring houden. Maak dan gebruik van de boeken uit de schoolbibliotheek. Terwijl uw leerlingen aan het lezen zijn, leest uzelf ook een boek van de geleverde collectie. Leerlingen worden vaak nieuwsgierig naar het boek dat de juf of meester zit te lezen. Zeker als u, zogenaamd, per ongeluk laat merken wat u van het boek vindt; grinnik tijdens het lezen verzucht wat spannend kijk verdrietig en/of snif af en toe tijdens het lezen zeg aan het eind van het stilleesmoment iets over het boek: o ik ben nu een spannend/grappig/zielig/enz. boek aan het lezen o ook een negatieve opmerking kan nieuwsgierig makend werken o Wat een raar boek / vies boek is dit zeg! Zorg dat u over enkele boeken wat meer kunt vertellen. Bijvoorbeeld in welke plaats of tijd het verhaal speelt. Lees een pakkend zinnetje van de achterflap of vertel iets over het thema van het boek. De bedoeling hiervan is om leerlingen nieuwsgierig te maken. Lees van zoveel mogelijk boeken een paar fragmenten. Gebruik daar het leeskwartier voor. Hieronder enkele algemene tips om boeken onder de aandacht te brengen: U kunt een boek introduceren door er één of twee pakkende fragmenten uit voor te lezen en/of er iets over te vertellen. Wijs de leerlingen op eventuele leesdrempels: een saai begin, flash backs, vreemde namen. Wanneer leerlingen hierop voorbereid zijn hebben ze er minder moeite mee. Bekijk van een aantal boeken uit de krat het uiterlijk. Bekijk de kaft en de titel. Bespreek met elkaar welke boeken leuk lijken en waarom. U kunt voorwerpen meenemen en laten zien die betrekking hebben op de inhoud. Lees af en toe, bijvoorbeeld aan het eind van de dag, uit een boek een stuk voor. Laat regelmatig leerlingen, die hun boek met plezier gelezen hebben, iets over hun boek vertellen. Laat ze vertellen waarom ze het zo boeiend, leuk of grappig vonden. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 5

6 Boekenhoek: zorg voor een lekkere leesplek in de klas met eventueel een lekkere zitje, kussens, e.d. Boek van de week. Zet elke week een boek, gedicht, auteur of illustratie centraal. Wissel de keuze af met die van de leerlingen. schoolwise heeft op de startpagina een boekencarrousel. Hierin staan steeds tips van wisselende thema s. Daarnaast kunnen leerlingen tips krijgen via snuffelen en zoeken in de kast. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 6

7 Leeslogboek in schoolwise Met schoolwise kunnen de leerlingen een leeslog bij houden, waarin per gelezen boek wordt aangegeven wat ze er van vonden. Deze leeslogs worden per leerling bewaard en vormen een mooi online document aan het eind van de basisschool. Laat de leerlingen zien hoe ze in schoolwise een leeslog kunnen bijhouden: Een leeslog bijhouden gebeurt via de schoolwise Portal. Om gebruik te maken van het leeslog moet de leerling ingelogd zijn met zijn eigen gebruikersnaam en wachtwoord (hetzelfde als de bibliotheekinlog). Elke leerling kan een eigen leeslog bijhouden, dat wil zeggen zijn of haar mening geven over een gelezen boek. Dit staat los van het lenen van een boek. Het kunnen dus boeken uit de Rode Draad zijn, maar ook eigen boeken van thuis of geleende boeken in de schoolbibliotheek of openbare bibliotheek. Het doel van het leeslog is dat leerlingen leren reflecteren op een gelezen boek. Daarnaast is het natuurlijk leuk voor de leerling zelf om te zien wat hij door de jaren heen las en wat hij daar van vond. Als leerkracht kunt u de leeslogs van de leerlingen inzien, via het docentenmenu van schoolwise. Voor de leerling Je zoekt het boek op in de catalogus Klik op Leeslog Log in (als dat nog niet gebeurt is) Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 7

8 Vul het aantal sterren in dat je het boek wil geven ( 1 tot en met 5) Beantwoord de vragen Er zijn verschillende formulieren voor onder, midden en bovenbouw. De vraagstelling wordt steeds moeilijker. Klik op Bewaren. Het aantal sterren dat gegeven is kan door andere leerlingen bekeken worden. Leerlingen kunnen elkaar hierdoor motiveren om een boek te lezen. Voor de leerkracht Log met uw leerkrachten inlog. Ga naar het Docent menu Kies Leesloglijst Kies de gewenste klas Kies de gewenste leerling Bekijk de gelezen boeken en de mening van de leerling over het boek Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 8

9 Lessuggesties 1. Ken de natuur! Maak een natuurquiz. Over de natuur valt ontzagwekkend veel te weten! Maak samen met de kinderen een quiz, bijvoorbeeld over de natuur om je heen. Een makkelijke manier is om kinderen op ansichtkaartformaat afbeeldingen over de natuur te laten verzamelen; bestaande ansichtkaarten, knippen uit tijdschriften, zelf tekenen. Achterop de kaarten worden vragen gemaakt die over het betreffende plaatje gaan. Een ander groepje kinderen zoek antwoorden op deze vragen in allerlei bronnen. In de groep worden de vragen en antwoorden besproken. Als de antwoorden zijn goedgekeurd, komen ze achterop de kaart. Nu is het tijd om de quiz te spelen: de kinderen presenteren hem aan kinderen van een andere groep of aan de ouders. Laat kinderen in de kring interessante weetjes over de natuur vertellen, die ze hebben gevonden in boeken en andere media in de klas (of echt in de natuur). Hierdoor wordt de al gehele nieuwsgierigheid geprikkeld en gaan ze op zoek naar nog meer informatie. Laat dit kringgesprek regelmatig terugkomen. Elke dag staat een boek centraal in de groep. De leerkracht leest natuurlijk een stukje hieruit voor. Daarna mag iedereen zijn menig geven over het boek. Maak met de hele groep een encyclopedie of een dieren ABC-boek. Door plaatjes te tekenen of na te tekenen of uit te knippen en daarbij informatie te zoeken, ontstaat een leuk klassenboek. 2. Red de natuur! Organiseer een verkiezing voor de hoofdpersoon uit een boek die de beste actievoerder voor de natuur is. Pluk of Fleur of nog iemand anders? Elk kind of groepje draagt een persoon voor en verdedigt deze keuze door het voorlezen / vertellen en of tonen van fragmenten. BOEK: Pluk redt de dieren van Annie M.G. Schmidt BOEK: Fleur Humeur redt de wereld van Megan McDonald Maak een grote wand in de klas met een collage van allerlei dieren en planten die worden bedreigd. Zelf tekenen of schilderen (in een bepaalde techniek) is natuurlijk wel heel mooi! Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 9

10 3. Survival! Trek de natuur in en overleef Niet alleen op schoolreisje is het spannend survivalen, dat kan ook best een keertje tussendoor! Trek met de kinderen het naburige bos in om avonturen te beleven. Ga bijvoorbeeld sporen zoeken. Bladeren verzamelen. Er is genoeg inspiratie te halen uit de boeken over bossen en weiden. Laat de dapperste kinderen een presentatie verzorgen over de engste dieren. Uit onderzoek blijken spinnen op nummer 1 te staan. Overleeft de hele klas deze griezeltocht? Tijd voor een traktatie (spinnendrop) TIP: Vraag aan de dierenwinkel een tarantella, veilig achter glas, te leen. Of vraag de dierenwinkel of zij iets over vogelspinnen willen komen vertellen. BOEK: Het grote spinnenboek van Piet Duizer Maak samen met de hele klas een oerspannend survivalverhaal. Iemand begint te vertellen en wie inspiratie heeft neemt het over. Inventariseer eventueel eerst allerlei dingen op het bord die je tijdens een survivaltocht kunnen overkomen. Pas als alle items aan bod zijn geweest en alle gevaren overwonnen zijn, is het verhaal ten einde... Het kan de hele week duren! (waar waren we gebleven? O, ja!). 4. De natuur dichtbij: huis- tuin en straatnatuur speur en zoek sporen in de natuur Spoorzoekertje. Er zijn veel boeken met allerlei dierensporen. Elk kind bekwaamt zich in het zo goed mogelijk natekenen van een spoor van een dier naar keuze. Op het speelplein tekenen de kinderen met stoepkrijt zoveel mogelijk dierensporen. Hiermee kunnen vervolgens verschillende spelletjes worden verzonnen. Zo heeft de hele school er plezier van. In de collectie vindt u een aantal boeken over dierensporen. Maak samen met de klas een prachtig herbarium van blad- en of bloem-vonsten uit de buurt. Vergrootglazen en een microscoop zijn hierbij gewenste instrumenten voor deze actie. BOEK: Ga buiten spelen van Fiona Banks van Annet Huizing & Margot Westermann Bekijk elke dag met de klas een aflevering uit De achtertuin van Jan Wolkers. Kunnen sommige kinderen ook zo boeiend vertellen over de natuur om hen heen? Organiseer een vertelweek over de natuur, met sprekers uit de klas en of uit de buurt. Denk aan een imker, een boswachter, een vogelaar, Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 10

11 de buurman etc. DVD: De achtertuin van Jan Wolkers 5. Proef de natuur Er zijn veel experimenteerboeken en sites over de natuur. Maak samen met d kinderen een keuze van de leukste proefjes wen organiseer een dag waarop kinderen aan de slag gaan met natuurproefjes. de klas wordt ingericht als laboratorium. over de uitkomsten van deze proeven en bevindingen van deze dag wordt uitgebreid bericht, bijvoorbeeld in de schoolkrant, Dinosauriërs spreken altijd zeer tot de verbeelding, vandaar dat er massa s boeken en films over zijn. De kinderen gaan in allerlei bronnen op zoek naar sporen uit een zeer ver verleden en maken hier in de klas een presentatie van met tekeningen, 3D modellen en speelgoed dino s. BOEK: Mijn eerste boek over dinosauriërs van Christopher Maynard Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 11

12 Lessuggesties bij boeken afzonderlijk Met opa op expeditie van Per Olov Enquist Benodigde tijd: ca. 45 minuten Benodigdheden: - schrijfmateriaal Het verhaal Mina is bang voor krokodillen. Opa weet daar wel een oplossing voor en gaat met haar en zijn drie andere kleinkinderen op expeditie naar de berg met de drie grotten. De ouders van de kinderen mogen het niet weten want die zouden zich maar zorgen maken. Tijdens de expeditie vinden ze een wolvenwelpje, redden haar leven en jagen per ongeluk jagers weg bij het hol van een slapende beer. Wanneer opa zijn been breekt, redt zijn kleindochter iedereen door terug te lopen en de reddingsbrigade te bellen. Het verhaal is verdeeld in zeven hoofdstukken die vooraf worden gegaan door een zwart-witillustratie. Op het omslag van het verzorgd uitgegeven boek is opa onderweg met zijn vier kleinkinderen en z'n hond. Voorlezen Geschikte fragmenten om voor te lezen: pagina 26 Punt A. We moeten een...t/m pagina 28. pagina 35. De volgende dag...t/m pagina 40 dit is de voorraad proviand van het basiskamp. Opa heeft in dit boek de proviand voor de expeditie meegenomen. Hij heeft vooral lekkere dingen meegenomen. Wat zou jij meenemen voor zo n lange wandeltocht? Laat de leerlingen een lijstje maken en schrijf daarna op het bord wat de leerlingen allemaal hebben opgeschreven. Het mag pas op het bord als meer dan de helft vindt dat het goed is om mee te nemen. Zo komt er een goede basislijst voor proviand. Laat de leerlingen ook vertellen waarom ze het meenemen. Op expeditie gaan kan ook naar een gebied ver weg, maar ook dichtbij valt genoeg te ontdekken. Bijvoorbeeld onderweg van school naar huis. Bepaal gezamenlijk waar ze allemaal op moeten letten. Bomen, dieren, onkruid. Laat de leerlingen een lijstje maken van de bijzondere dingen die ze onderweg tegen komen. Dat kan bijvoorbeeld een paarse voordeur zijn. Of een kunstwerk. Laat ze goed hun ogen gebruiken. Bespreek de ondervindingen. Verder voorlezen: pagina 52. En zo vertrokken ze...t/m pagina 56. Toen gingen ze terug naar huis. of t/m pagina Mensen jagen op dieren. Wat zijn de redenen om op dieren te jagen? - Heb jij wel eens een jong dier gevonden dat zijn moeder kwijt was? - Wat heb je toen gedaan? Of - Wat zou jij doen als je zo n jong dier zou vinden? Wat moet je zeker niet doen? Verder voorlezen: pagina 76. Ze kwamen de wolk uit... t/m pagina 86. Ik heb een plan zei opa. - Wat is belangrijk bij een noodgeval in de natuur? - Wat kun je doen om een noodgeval te voorkomen? - Hoe denk je dat het met opa en de leerlingen afloopt in dit verhaal? - Schrijf zelf het verhaal af. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 12

13 Neem de komende dagen de tijd om de verhalen voor te laten lezen. Het is ook een idee om twee leerlingen samen een eind aan het verhaal te laten schrijven en tekenen. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 13

14 Annabella van Artis van Leny van Grootel Benodigde tijd: ca minuten Benodigdheden: - handarbeidmaterialen - tekenmateriaal - werkblad puzzelen (bijlage 2) Het verhaal Annabella woont tijdelijk in Artis bij haar opa, een dierenverzorger. Annabella vindt zichzelf best een geluksvogel, want ze houdt verschrikkelijk veel van dieren. Ze bezoekt ze allemaal elke dag. Maar dan ontmoet ze Harkie, een stadsnomade, die zijn hutje vlak achter Artis heeft gebouwd. Ze worden dikke vrienden. Maar Harkie vindt dieren achter tralies maar niks... Voorlezen: pagina 42. Als Annabella over het muurtje...t/m pagina 45. Niet om olifanten, niet om zebra s... - Wat vind jij belangrijk? Ruimte voor de mens of ruimte voor de dieren? - Wat vind jij van de ruimte van de dieren? - Wat vind jij van de ruimte die de dieren in de dierentuinen krijgen? Doen Beschrijf, teken, knutsel jouw ideale dierenverblijf en maak samen met de groep een dierentuin met verschillende verblijven. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 14

15 Hoe overleef ik mijn vakantie van Francine Oomen Rosa en Jonas zijn met hun ouders op vakantie op het eiland Corsica. Na een paar dagen beginnen ze zich al aardig te vervelen en Rosa zegt zuchtend Hoe overleef ik deze vakantie?. Jonas heeft een idee. Ze gaan het zelf spannend maken. De volgende morgen stoppen ze wat extra eten in de rugzak van Jonas. Lees voor: blz. 11 t/m 15. Nemen Rosa en Jonas ook dingen mee die jullie op je lijstje hadden staan? Welke? Vind je dat Rosa en Jonas goed voorbereid zijn op hun tocht? Waarom wel / niet? Wat is voor hen echt onmisbaar om mee te nemen? Spindingen van Kate Schlingemann Spin, Horzel, Sprinkhaan en vele andere dieren ontdekken de wereld om hen heen. Maar sommige ontdekken wat laat dat ze op het menu van de Spin staan! Lees voor: blz. 12 t/m 17. De dieren gaan picknicken. Wat zou er in jouw picknickmand zitten als jij op stap ging? Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 15

16 Gedichten Zin in een spin? Je biedt een stok aan en zegt zacht: - kom maar bij mij, dan laat ik je vrij. En zo red je haar poot na poot na poot na poot na poot na poot na poot na poot uit de nood. Dag spin! Je trekt de dop uit en draait de kraan snel aan. Dag spin! Uit: Wie dit leest wordt een beest van Riet Wille Na de vakantie Zonder eerst wat te zeggen hebben ze het veldje achter ons huis afgepakt en er een hek om gezet, dat veldje waarop we indianen waren speelden en struikelden, waarop we altijd de tijd vergaten, is ineens een bouwterrein, we zien hoe een graafmachine ploegt door het gras, en aan de kant liggen stenen en planken, er wordt gesjouwd, er wordt gebouwd, en we weten, alles wordt anders. nooit zullen we hier meer spelen, dat veldje met hobbels en kuilen gaat eraan, is het niet om te janken? Uit: Over het water en onder de maan van Leendert Witvliet Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 16

17 Spel- en drama activiteiten voor kinderen van 8 tot 12 jaar Benodigde tijd: Plaats: 1 les gymlokaal of speelzaal Begin met een fysieke warming up voor de hele groep. Iedereen loopt in gewone pas kriskras door elkaar heen. Op een moment roept u wat er uitgebeeld moet worden. Iedereen staat stil, en beeldt uit: - een houthakker; waarbij het accent ligt op kracht, maar ook vloeiende bewegingen. Varieer van klein naar groot en omgekeerd; - het graven van een kuil op het strand; - looppas / sprintje op de plaats, met tegenwind / zijwind / slagregen. Survival tocht met spannende muziek op de achtergrond leggen de kinderen een bepaald traject door de ruimte af. Zij moeten weten waar de ravijnen en lastige punten zich bevinden; de kinderen moeten elkaar ook helpen met gevaar voor eigen leven. Het komt bij deze oefening aan op zowel de fantasie van de leerkracht als het kind. Laat ze kruipen, springen voordringen en vooral beleven. Als variant kunnen de kinderen gedurende een verhaal een voetreis maken over verschillende oppervlaktes, zoals heet zand, grove rotsen, verse sneeuw, moeras. In groepjes uitbeelden van - een boomgaard met fruitbomen vol rijpe vruchten; - passagiers op een lek schip op zee in hevige storm; - een oerbos met een diversiteit aan (wilde) dieren; Uitbeelden en raden van spreekwoorden en gezegdes, waarbij geen tekst gebruikt mag worden, maar wel dieren geluiden - beter één vogel in de hand dan tien in de lucht - parels voor de zwijnen werpen - je schaapjes op het droge houden - als het kalf verdronken is dempt, men de put - blaffende honden bijten niet - de aap komt uit de mouw - achter het net vissen - trots zijn als een pauw - van een mug een olifant maken - als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel - een ezel stoot zich niet twee keer aan dezelfde steen - praten als een kip zonder kop Tableau vivant (van stil spel naar actie) De leerkracht maakt groepjes van steeds 4 kinderen die een opdracht gaan voorbereiden. De kinderen luisteren eerst naar hun spelsituatie, kiezen een rol met de bijbehorende emoties uit die ze (samen) in een stil beeld vertalen. Het publiek mag raden wat ze denken te zien. Daarna komt het stille beeld tot leven in een zogeheten improvisatie. Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 17

18 Voorbeelden spelsituaties 1. Het is noodweer op de camping. Er zijn 4 rollen: een moeder, die panisch bang is; een zoon, die zich stoer gedraagt en het een lachwekkende gebeurtenis vindt; een campingbeheerder, die nog alleen maar kan huilen vanwege alle schade en een hulpverlener )arts, agent, brandweerman) die in de war is en chaotisch te werk gaat. 2. Doodzieke bomen op de oude boomgaard. Er zijn weer 4 rollen: een boer, die zich verzet tegen het kappen van al die bomen. Hij is zowel boos als verdrietig. De gemeenteambtenaar die het bericht komt brengen. Hij is verveeld en autoritair. Een dochter van de boer die met een vriend / vriendin actie wil gaan voeren tegen de kap van de bomen. Zij zijn avontuurlijk en hebben een grote fantasie; ze zwiepen elkaar op. 3. Verdwaald tijdens een speurtocht in het bos. Er zijn 4 rollen: een leerkracht die zich enorm schaamt, 3 leerlingen waarvan er één heel bang en verdrietig is, de tweede leerling is boos op de leerkracht, omdat hij volgens de leerlingen niet goed heeft opgelet en de derde leerling vindt het allemaal wel grappig en ook wel zielig voor de leerkracht, die hij / zij erg graag mag. 4. Aan het strand. Er zijn 4 rollen: 3 klasgenoten tijdens een uitstapje en een strandwachter. het is hé ;el erg warm, de zee is woest. Één stelt voor om de zee in te gaan, lekker stoer in de golven duiken. Hij / zij is nergens bang voor. De tweede blijft liever op het strand, omdat de zee veel te heftig is. De derde plaagt nr. 2 daarmee. Uiteindelijk gaan ze alle drie de zee in. De strandwachter (de reddingsbrigade) is woedend als hij ziet dat de drie kinderen in zee gaan. Dit is onverantwoord!! De derde wordt al vrij snel door een sterke golf meegetrokken en verdwijnt in zee...komt dit goed? En komt de strandwachter in actie???? Op Expeditie Groep 5 Rode Draad 18