Tbs-kliniek Flevo Future

Transcriptie

1 Maatschappelijke voorzieningen September 2003 Wat is een tbs-kliniek? Tbs-kliniek Flevo Future Waar komt de kliniek? Stripheldenbuurt Welke veiligheidsmaatregelen worden genomen? Almere Buiten Wanneer mogen tbs-gestelden met verlof? (036) Hebt u vragen? Wilt u reageren? Meer informatie?

2 Tbs-kliniek Flevo Future vestigt zich in de Stripheldenbuurt De gemeenteraad heeft in maart 2003 besloten dat de tbs-kliniek Flevo Future zich in Almere mag vestigen. De kliniek wordt gebouwd in de (toekomstige) Stripheldenbuurt in Almere Buiten. Flevo Future is nu gevestigd op twee locaties in Utrecht en Amsterdam. De nieuwbouw voor Flevo Future is noodzakelijk omdat de gebouwen verouderd zijn. Er zijn veel vragen gesteld over de komst van een tbs-kliniek naar Almere. De antwoorden heeft de gemeente Almere, in samenwerking met Flevo Future, ter informatie op een rij gezet. Mijlpalen Start woningbouw Stripheldenbuurt eind 2003 Start bouw tbs-kliniek najaar 2004 Opening nieuwbouw tbs-kliniek 2006 Feiten en cijfers 94,7% van de tbs-gestelden is man (1999). De locatie van de tbs-kliniek De kliniek wordt gevestigd in de Stripheldenbuurt in Almere Buiten. Deze buurt wordt het meest oostelijke woon- en werkgebied van Almere. De tbs-kliniek komt aan de rand van de woonwijk tegen de Buitenring aan. De locatie van de tbs-kliniek is rechtstreeks bereikbaar vanaf de Buitenring. De voorziening heeft een eigen parkeerterrein. De bus stopt voor de deur. Uit ervaring noch uit onderzoek blijkt dat een tbs-kliniek in een woonwijk meer gevaar voor de wijk met zich meebrengt dan een instelling op een meer afgelegen locatie. Tbs, een bijzondere maatregel Tbs staat voor terbeschikkingstelling. Het is een maatregel voor mensen die een zwaar misdrijf hebben gepleegd. Zij moeten voor dat misdrijf geheel of gedeeltelijk ontoerekeningsvatbaar zijn verklaard. Dit betekent dat het misdrijf hen niet (volledig) aangerekend kan worden, omdat zij lijden aan een persoonlijkheids- en/of een ernstige psychische stoornis. Deze stoornis heeft een rol gespeeld bij het plegen van het delict. Daardoor bestaat ook het gevaar dat zij nog een keer in de fout gaan. Alle tbs-inrichtingen bij elkaar hebben een totale capaciteit van 1313 plaatsen (2002). Oostvaardersplassen 91,7% van de tbs-gestelden heeft de Nederlandse nationaliteit; 73,6% is in Nederland geboren (1999). De gemiddelde leeftijd van de opgenomen tbs-ers ligt rond de 35 jaar (2000). In 2002 zaten 153 personen in penitentiaire inrichtingen te wachten op een plaats in een tbs-kliniek. rplassen rplassen Hogering Wilgenbos Tussenring Fluitbos Almere Buiten Oostvaardersbuurt Station Almere Buiten Eilandenbuurt A6 Buitenring Stripheldenbuurt Lage Vaart Lelystad Kotterbos (Bronnen: (1) Feiten in cijfers, februari 2001, Dienst Justitiële Inrichtingen, (2) Veilig en wel, een beleidsvisie op de tbs, Commissie beleidsvisie tbs, Den Haag, 2001 en (3) Jaarverslag 2002, Dienst Justitiële Inrichtingen.) Almere Stad Centrum Weerwater Station Parkwijk Hoge Vaart A27 Waterlandsebos Almere Hout In het vierkant ligt de (toekomstige) Stripheldenbuurt

3 Geschiedenis besluitvorming De gemeenteraad heeft in maart 2003 toestemming gegeven voor de vestiging van de tbs-kliniek Flevo Future in Almere. Aan het besluit is een stapsgewijze en zorgvuldige afweging vooraf gegaan. Eind 2001 heeft het ministerie van Justitie de gemeente benaderd met het verzoek een tbs-kliniek te mogen vestigen en de gemeente gevraagd een geschikte locatie te zoeken. Een tbs-kliniek is een bijzondere voorziening waarover onrust kan ontstaan. Daarom is het verzoek meerdere malen in het college en in de raadscommissie besproken. Hierover is ook regelmatig in de kranten gepubliceerd. De raadscommissie heeft twee voorwaarden gesteld aan de komst van de kliniek: 1. De kliniek moet gevestigd worden bij een nog niet gebouwde wijk. 2. In relatie tot de komst van de kliniek moeten andere zorgvoorzieningen in Almere worden uitgebreid. Aan beide voorwaarden wordt voldaan. De Stripheldenbuurt is in 2003 nog een zandvlakte. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft budget beschikbaar gesteld voor de uitbreiding van de Meregaard, het centrum voor de geestelijke gezondheidszorg in Almere. Flevo Future en De Meregaard gaan op onderdelen samenwerken. De gemeenteraad heeft in maart 2003 besloten om in te stemmen met de komst van de kliniek. Almere wil haar verantwoordelijkheid voor vestiging van landelijke voorzieningen niet ontlopen. De tbs-maatregel wordt opgelegd door de strafrechter, meestal in combinatie met gevangenisstraf. De maatregel wordt opgelegd voor de duur van twee jaar en kan een onbeperkt aantal keren verlengd worden met één of twee jaar. Over het algemeen moet de tbs-gestelde eerst de gevangenisstraf uitzitten, waarna hij wordt overgebracht naar een tbs-kliniek voor behandeling en verpleging. De tbs-inrichtingen zijn volwaardig psychiatrische klinieken. De gemiddelde behandelingsduur is zes jaar. Er zijn ook tbs-gestelden die waarschijnlijk nooit meer vrijkomen. Tbs-gestelden en hun behandeling Leren functioneren in de samenleving De nieuwbouw van de tbs-kliniek Flevo Future in Almere heeft 120 plaatsen. In de toekomst kan de kliniek uitgebreid worden met 30 plaatsen. Flevo Future biedt onderdak aan tbs-gestelden uit heel Nederland. De tbs-gestelde krijgt een individuele behandeling die is afgestemd op zijn stoornis en zijn persoonlijkheid. De behandeling in de tbs-kliniek is er op gericht de tbs-gestelde minder gevaarlijk te maken voor de samenleving. Het doel daarbij is terugkeer in de maatschappij. Als een tbsgestelde onverminderd delictgevaarlijk blijft, kan de rechter de tbs blijven verlengen. Een tbs-kliniek is net een klein dorp met veel functies op het eigen terrein. De tbs-gestelde verblijft in een groep op een afdeling waar hij bij het koken, eten en wassen e.d. wordt begeleid door medewerkers. Hij volgt een dagprogramma waarin naast allerlei therapieën tijd is ingeruimd voor werken, het leren van een vak, het volgen van onderwijs, het trainen van vaardigheden, sport en ontspanning. Uitgangspunt is het creëren van een zo normaal mogelijke leef- en werksituatie, net als in de vrije maatschappij. Als het kan wordt de omgeving (familie, vrienden) van de tbsgestelde betrokken bij de behandeling. Verlof De tbs-gestelde wordt niet van de ene op de andere dag weer in de maatschappij geplaatst. Dat gaat geleidelijk, door hem steeds uitgebreider verlof te verlenen. Meestal krijgt hij eerst een begeleid verlof van een paar uur. Hij gaat dan bijvoorbeeld samen met een medewerker van de kliniek op familiebezoek. Voorafgaand aan de raadsvergadering zijn er informatiebijeenkomsten georganiseerd. Tijdens de openbare informatieavond is door bewoners het actiecomité tbs-nee opgericht. Tbs-kliniek De (toekomstige) Stripheldenbuurt: dit kaartje geeft schetsmatig weer hoe de Stripheldenbuurt in de toekomst eruit komt te zien. Op het kaartje is het kavel van de tbs-kliniek geel gemarkeerd. Slechts 30% van het kavel mag bebouwd worden.

4 Tbs-klinieken in Nederland Flevo Future is niet de enige tbs-kliniek in Nederland. Er zijn in Nederland momenteel acht tbs-klinieken die de minister van Justitie heeft aangewezen voor de verpleging en de behandeling van tbs-gestelden. Er zijn drie rijksklinieken: Kliniek Flevo Future, met locaties in Amsterdam en Utrecht Dr. S. Van Mesdag Kliniek in Groningen Kliniek Veldzicht in Balkbrug Tevens zijn er vijf particuliere klinieken: Dr. Henri van der Hoeven Stichting in Utrecht Kliniek de Rooyse Wissel in Venray Kliniek de Kijvelanden in Poortugaal Kliniek Oldenkotte in Rekken Prof. Mr. W.P.J. Pompekliniek in Nijmegen Daarnaast heeft de Minister van Justitie contracten afgesloten met drie forensisch-psychiatrische klinieken uit de GGZ voor de verpleging en behandeling van een aantal tbsgestelden (de Meren in Amsterdam, de GGzE in Eindhoven en de GGZ Drenthe in Assen) en met een inrichting uit de geestelijk gehandicaptenzorg (Hoeve Boschoord in Boschoord). De tbs-klinieken ontvangen patiënten uit het gehele land en hebben dus geen specifieke regionale bestemming. Elke kliniek moet in beginsel elk soort patiënt kunnen opvangen. Specifieke voorzieningen zijn er voor zwakbegaafden. Gelet op het beperkt aantal vrouwen met een tbs-maatregel worden niet in alle tbs-klinieken vrouwen verpleegd en behandeld. De klinieken onderscheiden zich niet door hun behandelmethoden. Er zijn landelijk twee specifieke voorzieningen (Nijmegen en Balkbrug) voor longstaypatiënten (tbs-gestelden die nooit meer vrijkomen). Zij genieten nog wel verpleging maar geen behandeling meer. Als het verantwoord is, wordt het verlof steeds verder uitgebreid. Dit kan er uiteindelijk toe leiden dat de tbsgestelde ook tijdelijk buiten de kliniek woont in een woning die de kliniek huurt van bijvoorbeeld woningbouwverenigingen in Almere of in een andere gemeente. De tbs-gestelde staat nog wel onder toezicht én verantwoordelijkheid van de kliniek. Daarnaast kan hij ondergebracht worden bij een resocialisatieafdeling. De nieuwbouw van Flevo Future krijgt, conform andere tbs-klinieken, ook een resocialisatieafdeling. Deze wordt buiten het beveiligde gedeelte van de kliniek gebouwd, maar is wel onderdeel van de nieuwbouw. Het verlof is altijd verbonden aan een bepaald doel zoals werk, familiebezoek, studie of boodschappen doen. De behandelaars stellen een verlofplan op. De minister van Justitie moet het verlof vooraf goedkeuren. Het wordt alleen verleend als het maatschappelijk risico aanvaardbaar klein is. De ervaring van de kliniek Flevo Future leert dat gemiddeld de helft van de bewoners al dan niet begeleid met verlof mag. Voor Flevo Future gaat het dus om ongeveer 60 mensen, inclusief de tbs-gestelden die tijdelijk buiten de kliniek wonen of op de resocialisatieafdeling. Zij maken gebruik van de fiets of het openbaar vervoer. De activiteiten waarvoor zij verlof krijgen vinden meestal niet plaats in de directe omgeving van de kliniek, zelfs vaak buiten Almere. De tbs-gestelden zullen tijdens hun verlof niet rondhangen in de Stripheldenbuurt of Almere Buiten. De verlofgangers worden gecontroleerd op hun doelen. Terugkeer in de maatschappij Aan het eind van de behandeling, als de tbs-gestelde er aan toe is de kliniek definitief te verlaten, mag hij op proefverlof. De tbs-gestelde woont niet meer in de kliniek, maar ergens anders, bijvoorbeeld in een eigen woning of een beschermd wonenproject. Hij valt dan onder toezicht van de reclassering. De reclassering spant zich in voor de maatschappelijke (her)inpassing van mensen die met het strafrecht in aanraking zijn gekomen. De reclassering is zowel voorafgaand, tijdens als na de straf of behandeling in beeld. Als de tbs-gestelde tijdens zijn proefverlof heeft laten zien dat hij zelfstandig of onder begeleiding in de samenleving kan functioneren én het risico van herhaling van een misdrijf aanvaardbaar klein wordt geacht, kan de rechter de tbs-maatregel beëindigen. Als de rechter denkt dat de tbsgestelde nog een stok achter de deur nodig heeft, kan hij de tbs ook voorwaardelijk beëindigen. Lang niet alle ex-tbs-gestelden gaan zelfstandig wonen. Sommige hebben nog enige begeleiding nodig of blijven afhankelijk van zorg. De tbs-gestelden die hun behandeling zullen krijgen in Flevo Future in Almere, gaan na hun behandeling meestal terug naar de plaats waar ze vandaan kwamen vóór hun behandeling. Of ze gaan naar vrienden of familie. Maar het kan ook voorkomen dat iemand zich in Almere wil vestigen. Recidive Een deel van de tbs-gestelden gaat na terugkeer in de maatschappij na verloop van tijd weer in de fout. 20% van alle tbs-gestelden in Nederland pleegt na een aantal jaren weer een zwaar misdrijf, waarvoor hij tbs kan krijgen. Als je ook misdrijven die niet tbs-waardig zijn, meerekent (zoals winkeldiefstal) ligt het recidivecijfer hoger. (Bron: Recidive na de tbs, Ed. Leuw, WODC 1999, Ministerie van Justitie, Den Haag) Er wordt veel onderzoek gedaan naar recidive, ook om het risico van herhaling in te kunnen schatten. De laatste tijd wordt duidelijk dat bij bepaalde delicten (of stoornissen) de kans op herhaling vrij groot is. Daarom verblijven sommige tbs-gestelden gemiddeld langer in de kliniek.

5 Meer informatie Wilt u meer weten over de vestiging van de tbs-kliniek in Almere? De gemeente houdt u via de stadsdeelkrant Almere Buiten en de gemeentelijke informatiepagina in Almere Vandaag op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. De internetsite van de gemeente bevat de meest recente informatie. Klik op 'Stad Almere', 'Stadsdelen', 'Almere Buiten' en 'Nieuwste onwikkelingen Almere Buiten'. Zowel op het stadsdeelkantoor (Straat van Florida 10) als bij de woonmarkt (Stadhuisplein 1) ligt het dossier 'Tbs-kliniek' ter inzage. Dit dossier bevat informatie over het besluitvormingsproces en achtergrondinformatie (o.a. collegebesluiten, verslagen bijeenkomsten, krantenartikelen). De collegebesluiten en de verslagen van de gemeenteraad vindt u ook op de internetsite van de gemeente Almere in het Bestuurlijk Informatie Systeem ( De veiligheid Veiligheidsmaatregelen Flevo Future Tbs-klinieken in Nederland worden gebouwd volgens de veiligheidseisen van het Ministerie van Justitie. De opzet van het gebouw, de muren en hekken, de toegepaste materialen zoals dik onbreekbaar glas, de toegepaste electronica en de camerabewaking maken het uiterst moeilijk het gebouw zonder toestemming te verlaten. Binnen de kliniek is sprake van diverse bemande en beveiligde controlepunten voordat mensen bij de voordeur komen. Hoewel goed beveiligd, krijgt de kliniek geen gevangenisuitstraling. Flevo Future maakt goede afspraken met de politie zodat zij zonodig snel ter plaatse kan zijn. Ontsnappingen Ontvluchtingen uit tbs-klinieken komen zelden voor. Jaarlijks ontsnappen gemiddeld twee tbs-gestelden (bron: dienst Justitiële Inrichtingen, ministerie van Justitie, Den Haag). De risico's voor de omliggende wijken bij ontsnappingen zijn gering. Mensen die ontsnappen willen het liefst zo snel mogelijk ver weg zijn van de kliniek! Meestal gaan ze terug naar de omgeving waar ze vandaan kwamen voor hun opname in de kliniek. Niet terugkeren van verlof In Nederland maken zo n 700 tbs-gestelden jaarlijks keer gebruik van een verlofregeling. In meer dan de helft van de keren (30.000) is er geen begeleiding. Van de verlofbewegingen keren tbs-gestelden jaarlijks ongeveer 90 keer niet (tijdig) terug van verlof. In verreweg de meeste gevallen (97%) zijn de tbs-gestelden binnen een week weer terug. Zij komen op eigen initiatief terug of worden door de politie opgepakt. Van de tbs-gestelden die in 2001 en 2002 niet terugkeerden van verlof waren er per 1 juni 2003 nog zes ongeoorloofd afwezig. (Bron: Dienst Justitiële Inrichtingen, ministerie van Justitie, Den Haag) Flevo Future zal i.s.m. de gemeente regelmatig voorlichting geven over het bouwproces. Daarnaast wil de kliniek met vaste regelmaat contact onderhouden met omwonenden, ook na ingebruikneming van het gebouw. De kliniek organiseert voor de ingebruikneming een open dag voor omwonenden en belangstellenden. Heeft u naar aanleiding van deze folder nog vragen of opmerkingen? Neem dan contact op met de Wijkmanager Buiten, tel. (036) stadsdeelbuiten@almere.nl Stadsdeelkantoor Almere Buiten Straat van Florida PB Almere Bouwlocatie Stripheldenbuurt

6 Gemeente Almere Dienst Stedelijk Beheer Postbus AE Almere Colofon Gemeente Almere i.s.m. Flevo Future September 2003 Tekst Gemeente Almere i.s.m. Flevo Future Vormgeving Gemeente Almere Drukwerk Onkenhout, Hilversum Fotografie Prospero, Almere Oplage Aan de tekst van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend.