Synergie in de werkzaamheid van schimmel Entomopathogens en Permethrin tegen West-Afrikaanse Insecticideresistente

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Synergie in de werkzaamheid van schimmel Entomopathogens en Permethrin tegen West-Afrikaanse Insecticideresistente"

Transcriptie

1 Synergie in de werkzaamheid van schimmel Entomopathogens en Permethrin tegen West-Afrikaanse Insecticideresistente Anopheles gambiae muggen. Website: PLoS ONE Op deze website staat het orginele onderzoek(engels). Hieronder staat de vertaling van dit onderzoek. Op de PLos ONE website staan de namen van de onderzoekers vermeld. PLoS ONE: Research Article, published 11 Aug /journal.pone De vertaling is gedaan met: en dus niet 100%. Tabellen en noten staan op de website van PLoS ONE Uitleg (vertaling): Anopheles gambiae

2 Achtergrond Een verhoogde incidentie van resistentie tegen insecticiden in malariavectoren zijn een bedreiging voor het duurzame gebruik van de hedendaagse chemische vector controle maatregelen. Schimmel entomopathogens een mogelijke extra instrument voor de bestrijding van insecticidenresistente malaria muggen. Deze studie onderzocht de verenigbaarheid van het pyrethroïde insecticide permethrin en twee muggen -pathogene schimmels, Beauveria bassiana en Metarhizium anisopliae, tegen een laboratorium kolonie en veld bevolking van West-Afrikaanse insecticidenresistente Anopheles gambiae ss muggen. Methodologie / Beoordeling Een reeks van schimmelinsecticide combinaties werd gebruikt om de effecten van timing en volgorde van de blootstelling te testen. Zowel het laboratoriumgehouden en in het veld verzamelde muggen waren zeer resistent tegen permethrine maar gevoelig zijn voor B. en M. bassiana anisopliae infectie, het induceren van 100% sterfte binnen negen dagen. Combinaties van insecticiden en schimmel toonde synergetische effecten op de mug overleven. Schimmelinfectie verhoogt permethrine-sterfte veroorzaakte in het wild levende An. gambiae S.S. muggen en omgekeerd, de blootstelling aan permethrin toegenomen latere schimmelgeïnduceerde sterfte in beide kolonies. Gelijktijdige blootstelling veroorzaakte het hoogste sterftecijfer, tot 70,3 ± 2% voor een gecombineerde Beauveria en permethrin blootstelling binnen een tijdspanne van een gonotrophic cyclus (4 dagen). Conclusies / Belang Het combineren van schimmels en permethrine induceerde een grotere impact op muggen overleven dan het gebruik van deze bestrijdingsmiddelen alleen. De waargenomen synergie in effectiviteit blijkt het potentieel voor geïntegreerde schimmelinsecticide controlemaatregelen om drastisch te verminderen malariatransmissie en maken de controle op meer gematigde niveaus van dekking, zelfs in gebieden waar resistentie tegen insecticiden heeft gemaakt pyrethroïden wezen ineffectief. Inleiding Malaria blijft een grote invloed hebben op de gezondheid en economische ontwikkeling in Afrika. Naast talrijke factoren die bijdragen tot dit probleem, de toenemende verspreiding van resistentie tegen insecticiden in de primaire mug vectorsoorten is een grote bedreiging voor de hedendaagse bestrijding van malaria inspanningen, die sterk afhankelijk zijn van insecticide-based interventies, zoals een langdurig werkend insectenwerend Netten (LLINs) en Indoor Het spuiten van insecticiden (IRS) Pyrethroïden en dichloordifenyltrichloorethaan (DDT) zijn de meest gebruikte insecticiden tegen malaria vectoren, en handelen op de centrale van het insect zenuwstelsel door het blokkeren van neuronale activiteit en het veroorzaken van een snelle verlamming en de dood. Resistentie tegen deze insecticiden in de belangrijkste vectorsoor-

3 ten, zoals Anopheles gambiae, kan worden verleend door een puntmutatie in het target site, de natriumkanaal gen, dat bekend staat als knock-down weerstand (KDR). Omdat pyrethroïden en DDT hebben een vergelijkbaar werkingsmechanisme, deze single targetsite modificatie verleent crossresistentie tegen zowel insecticide klassen. Daarnaast kan de weerstand het gevolg zijn van verhoogde metabole afbraak van het insecticide door specifieke enzymen. Verhoogde niveaus van monooxygenases, esterasen of glutathion S-transferase is aangetoond dat resistentie tegen insecticiden malariavectoren. Bovendien is het niet ongewoon voor muggen aan een combinatie van resistentiemechanismen vertonen, met zowel targetsite en metabole weerstand bepalen van de algemene weerstand fenotype. Gezien het belang van insecticide-based interventies voor de bestrijding van malaria, de ontwikkeling van strategieën om de selectie van resistentie te voorkomen of om resistente muggen controle is van essentieel belang. Mogelijke benaderingen omvatten de inzet van verschillende insecticiden in de vruchtwisseling of mozaïeken en de ontwikkeling van nieuwe insecticiden klassen. Echter, gezien de problemen van kruisresistentie tussen de bestaande chemische stoffen en er geen nieuwe klasse van de volksgezondheid insecticide bereikte de markt voor meer dan drie decennia, praktische opties voor eenvoudige chemische-gebaseerde benaderingen zijn beperkt. In dit opzicht is er steeds meer nadruk op de ontwikkeling van nieuwe geïntegreerde vector bestrijdingsstrategieën. Een groeiend lichaam van empirische en theoretische studies suggereert een mogelijke rol voor een nieuwe klasse van brio-insecticiden op basis van insectenpathogene schimmels. Verschillende laboratoriumstudies hebben aangetoond dat het potentieel van de entomopathogene schimmels Metarhizium anisopliae en Beauveria bassiana te infecteren en te doden Anopheles, Aedes en culexmuggen. Sporen (conidiën) van deze twee hyphomycetous schimmels kunnen hechten aan het insect bij contact, waarna ze ontkiemen, dringen de cuticula, vermenigvuldigen zich in de mug lichaam en uiteindelijk de dood veroorzaken De infectie duurt enkele dagen, meestal tussen 3 en 14 dagen, met de totale tijd tot de dood, afhankelijk meestal op schimmel dosis en virulentie van het isolaat. Deze modus van infectie leent zich voor een reeks van systemen voor de overbrenging. Verschillende toepassingsgebieden technieken die droog of geformuleerd sporen gebruik op muggen steunoppervlakken is aangetoond te infecteren en het merendeel van de blootgestelde muggen doden binnen 7-10 dagen. Voorafgaand aan het overlijden, schimmelinfectie kan ook leiden tot verminderde bloed-voerfrequentie en reproductieve fitness en kunnen van invloed zijn op de ontwikkeling van malariaparasieten in de mug. Andere studies tonen een laag risico van spore toepassingen voor de menselijke gezondheid en het milieu. Met betrekking tot resistentie tegen insecticiden, een belangrijke bevinding is dat de kandidaat-schimmels lijken even effectief in het infecteren en doden metabolisch resistent anophelinen als hun tegenhangers gevoelig. Een recente studie toonde aan dat schimmel effect was hoger in een pyrethroïde-resistente (KDR) kolonie van een gambiae ss dan in een insecticidengevoelige kolonie Bovendien, infectie met Metarhizium of Beauveria verhoogd permethrin en DDT gevoeligheid in zeer resistente laboratorium-opgefokt Anopheles muggen afkomstig uit Zuiden Oost-Afrika, die werd voorgesteld te zijn veroorzaakt door een herverdeling van insecticide-

4 ontgiftende enzymen in de richting van schimmel toxinen Deze bevindingen wijzen op een mogelijke nieuwe geïntegreerd vector management strategieën die conventionele en brio-insecticide tools te combineren. Verdere steun voor dit idee wordt geleverd door een recente theoretische studie, die aantoonde dat de controle van strategieën, zowel schimmels en met insecticide behandelde muskietennetten konden met behulp van grotere invloed op malariatransmissie dan controle maatregelen op basis van hetzij interventie alleen hebben. Dergelijke benaderingen kunnen worden van bijzonder gebruik in landen als Benin, waar een hoge mate van resistentie tegen pyrethroide reeds de impact van conventionele vector controle-instrumenten bedreigende. Pyrethroïde behandeld LLINs zijn momenteel de primaire malariapreventie interventie in Afrika en, realistisch, schimmelgebaseerde vector controle maatregelen zullen veel vaker worden uitgevoerd in combinatie met LLINs dan gebruikt als een substituut. De huidige studie, daarom onderzocht de interactie tussen pyrethroïden en schimmels. Combinaties van M. anisopliae, B. bassiana en permethrin zijn getoetst aan het laboratorium gekweekt en in het veld verzamelde West-Afrikaanse An. gambiae S.S. muggen, die zeer goed bestand tegen pyrethroïden en DDT waren door de expressie van de KDR gen. Voor een optimale ontwerp van geïntegreerde schimmelinsecticide gebied levering formaten, zijn de effecten van timing en volgorde van de blootstelling getest. Uitvoering van LLINs gecombineerd met overdekt resterende schimmel behandelingen kunnen leiden tot muggen contact met beide producten tijdens een enkele voeding episode. Als alternatief, muggen kan de schimmel en insecticide in de volgende voeding cycli contact, bijvoorbeeld wanneer LLINs worden gecombineerd met schimmelgeïmpregneerde rustplaatsen (zoals klei potten, katoen plafond doeken of buitenactiviteiten geur-aas-stations). Experimenten, dus inclusief simultane en sequentiële blootstelling combinaties van schimmel en permethrin effecten op de mug overleven test. Materialen en methoden Zwam Sporen van Metarhizium anisopliae var. anisopliae, ICIPE-30 (met dank Dr N. Maniania, ICIPE, Kenia) en Beauveria bassiana isoleren, isoleren IMI , werden geproduceerd door solid state fermentatie met behulp van glucosegeïmpregneerde hennep als een substraat (met dank F. van Breukelen en M. JUMBE, Wageningen Universiteit, Nederland). Na een standaard groeiperiode van 10 dagen, werden sporen gedroogd bij kamertemperatuur totdat het vochtgehalte is <5% en werden vervolgens geoogst uit het groeimedium door middel van zeven. Droge sporen werden bewaard in 50 ml afgesloten plastic buizen in het donker bij 4 C tot gebruik. Voor muggen bioassays, werden sporen geformuleerd in de synthetische isoparaffinisch koolwaterstof Shellsol T (Shellsol T, Shell, Nederland). Formuleringen werden gemengd door te vortexen en sonicatie gedurende 10 seconden bij 1000 Hz met een Branson probe ultrasoonapparaat (Branson B12, G. Heinemann, Duitsland). Spore concentratie werd bepaald met een Bürker-Türk haemocyte teller (W. Schreck, Hofheim / TS) onder een lichtmicroscoop (400 vergroting) om het aantal sporen per

5 ml te kwantificeren. De levensvatbaarheid van schimmelsporen werd beoordeeld met het scoren van het aandeel van gekiemde sporen op Sabouraud dextrose agar met 0,001% Benomyl toegevoegd (het tellen van 300 sporen / agarplaat) na incubatie bij 27 C gedurende uur, met behulp van een lichtmicroscoop (400 ). Muggen Het laboratorium kolonie (genaamd VKPer) bestond uit een. gambiae S.S. (S-vorm) muggen afkomstig van de Kouvallei in Burkina Faso die homozygoot zijn vastgesteld voor de KDR gen en gehandhaafd in de insectary van de CREC instituut in Cotonou, Benin. Eieren van deze kolonie werden verscheept naar het Laboratorium voor Entomologie, Wageningen Universiteit, Nederland en een kolonie was daar begonnen. Larven werden gehouden in kunststof bakjes gevuld met leidingwater en gevoed TetraMin Flakes visvoer (Tetra, Melle, Duitsland). Volwassenen werden ad libitum op een 6% glucose / water (w / v) oplossing en onderhouden in cm kooien binnenklimaatgecontroleerde kamers (27 ± 1 C, 80 ± 10%). Blootstelling aan experimenten op VKPer muggen werden ook uitgevoerd in deze klimaatkamers, met behulp van 3-5 dagen oude vrouwtjes. Het gebied kolonie bestond uit volwassen muggen gehouden van het veld verzamelde larven en poppen zijn verkregen uit broedplaatsen in de buurt Ladji, Benin (6 23'23N, 2 25'56E) in april Eerdere studies toonden aan dat op deze locatie de Anopheles bevolking bestaat uit resistente (KDR) Een. gambiae S.S. (M-vorm) muggen Anopheles gambiae larven werden gescheiden van het veld monsters en gekweekt in grote, ronde plastic bakjes in de insectary van de CREC. Larven werden gehouden in kunststof bakjes gevuld met leidingwater en gevoed met lokaal gekocht kattenvoer. Volwassenen werden behouden in het CREC insectary (26 ± 1 C,> 80% RV) en ad libitum op koningswater mengsels. Bioassays op het veld worden verzameld muggen werden uitgevoerd in de CREC laboratorium, waarbij de temperatuur was ongeveer 20 ± 2 C gedurende de dag, en bij 26 ± 1 C gedurende observatie periodes (6 pm-8 uur) met vocht> 80% relatieve luchtvochtigheid. Baseline schimmel bioassays Het effect van schimmelinfectie op muggen overleving werd getest met behulp van een gestandaardiseerde blootstelling bioassay in muizen met schimmelgecoate papier. De K-Hand Coater (RK Print Coat Instruments Ltd, UK) werd gebruikt voor het coaten van de blootstelling papier met B. bassiana of M. anisopliae sporen die waren in Shellsol T. geschorst op elke A4-formaat, 0,9 ml van een 4,2 109 spore / ml suspensie werd gepipetteerd op de top van de cm applicatie oppervlak, en bekleed handmatig op het papier met een 0,31 mm bedraad K-bar (K bars, RK Print Coat Instruments Ltd, Verenigd Koninkrijk) Dat leverde een 24 pm film borg Controle op papier werden behandeld met 0,9 ml Shellsol. De effectieve spore endconcentratie bestaat uit 1011 spores/m2 en werd geoptimaliseerd om een hoge mate van infectie, terwijl niet veroorzaakt door een te snelle sterfte veroorzaken met het oog op mogelijke interactie-effecten in de tijd te volgen. Deze blootstelling was ook

6 een dosis gebruikt voor schimmelinsecticide blootstelling aan experimenten. Papers werden overgelaten aan een nacht drogen in een klimaat gecontroleerde ruimte (27 ± 1 C, 70 ± 10% RV) voordat ze geplaatst in een PVC-buis van 15 cm lang en 8 cm diameter. Papers bestreek de gehele binnenkant van de buis en werden bevestigd met twee paperclips. Elke buis werd afgesloten met plastic magnetronfolie aan beide zijden, op die de muggen niet de neiging om uit te rusten. Voor elke repliceren, werden ongeveer 30 vrouwelijke muggen blootgesteld aan de papieren voor 1 uur en vervolgens overgebracht naar bedrijf emmers schoon via het gratis vlucht. Dagelijkse muggen mortaliteit werd opgenomen en de dode muggen werden verwijderd uit elk segment en gecontroleerd op schimmelinfectie door dompelen kadavers in 70% ethanol aan externe microbiota te verwijderen (die niet de intern groeiende schimmel beïnvloeden) en incubatie ze op vochtig filtreerpapier in verzegelde petrischalen op 27 ± 1 C. Na 3-5 dagen muggen kadavers werden onderzocht op schimmels sporulatie, dat wil zeggen, opkomende hyfen, met behulp van een dissectie microscoop. Omdat een lage infectie dosis en externe factoren, zoals de microbiota en temperatuur kan schimmelgroei invloed, hyfen groei van kadavers is geen directe indicator voor schimmelinfectie en werd alleen gebruikt als een positieve controle observatie. Proeven bestonden uit vier behandelde en controlegroep repliceert voor de VKPer stam en drie herhalingen voor het veld verzamelde muggen, op verschillende dagen met verschillende muggen batches te stellen. Schimmelinsecticide combinatie assays Het effect van schimmel en insecticide combinaties op muggen mortaliteit werd getest met een reeks van blootstellingen en sequenties, ontworpen om de volgorde en de timing van insecticiden en schimmel vorderingen die zich kunnen voordoen onder verschillende scenario's van de inzet in het veld na te bootsen. Tabel 1 geeft een overzicht van de verschillende behandeling combinaties, en de groep nummers vermeld in deze tabel zijn vervolgens gebruikt om behandelingen te beschrijven in de resultaten. Muggen werden blootgesteld aan insecticide, schimmelsporen, of beide, met behulp van standaard WHO bioassay procedures zoals hieronder beschreven. Een drie dagen interval werd gekozen tussen de twee rondes blootstelling aan de gemiddelde duur van de cyclus van een gonotrophic vertegenwoordigen. gambiae en dus de periode tussen opeenvolgende bloed maaltijden. Dit keerpunt werd gebruikt in eerdere evaluaties van schimmels impact op insecticide gevoeligheid en kwam overeen met het begin van de schimmel proliferatie en de eerste merkbare impact op de overleving en muggen toegestaan voor metingen op schimmel effect, terwijl niet te verliezen te veel insecten door de dood. Blootstelling 1.In de eerste blootstelling ronde, een cohort van ca. 28 vrouwen werden overgebracht naar WHO bioassay buizen met een afzuiger en blootgesteld gedurende 1 uur tot de behandelingen die in tabel 1. Controle groepen werden blootgesteld aan onbehandelde papieren. Insecticide vorderingen gebruikte papier behandeld met 0,75% permethrine uit een enkel WHO productiebatch (Vector Control referentie-eenheid, Universiti Sains Maleisië, Penang, Maleisië). Voor schimmelposities werden muggen blootgesteld aan papier bedekt de vorige dag met B.

7 bassiana of M. anisopliae (1011 spores/m2). Effecten van gelijktijdige blootstelling werden getest door het blootstellen van muggen eerst gedurende 1 uur tot schimmelgeïmpregneerd papier en onmiddellijk daarna gedurende 1 uur om papieren permethrine. Na blootstelling werden muggen overgebracht naar bedrijf emmers via vrije vlucht en mortaliteit werd gemeten 24 uur en 3 dagen na blootstelling. Blootstelling 2.Three dagen na de eerste blootstelling werden overlevende muggen eens te meer overgedragen van het bedrijf emmers aan de WHO bioassay buizen en hetzij blootgesteld aan papers permethrine of om papieren, zoals aangegeven in tabel 1 controle. Vorderingen werden uitgevoerd zoals hierboven beschreven, gedurende 1 uur, waarna muggen terug werden overgebracht naar bedrijf emmers. Mortaliteit werd gescoord na 24 uur (dag 4) en 3 dagen na de tweede ronde de blootstelling (Dag 7). Dode muggen werden verwijderd gecontroleerd schimmelinfectie, dat wil zeggen sporulatie zoals hierboven beschreven. Muggen die nog in leven waren op dag 7 werden verwijderd uit de emmers met een afzuiger en gedood door verdrinking in 70% alcohol alvorens te onderzoeken voor een schimmelinfectie. Permethrine geïmpregneerde papieren werden opnieuw gebruikt voor een periode van maximaal twee weken en gecontroleerd voor werkzaamheid (na gebruik in de blootstelling assays) door het blootstellen van insecticidengevoelige muggen aan de kranten. In Wageningen, twee groepen van 25 vrouwelijke An. gambiae S.S. van de Suakoko stam werden blootgesteld (van oorsprong uit Liberia, gehouden in Wageningen). In Cotonou, twee groepen van 25 vrouwelijke An. gambiae S.S. van de stam Kisumu werden blootgesteld (afkomstig uit Kenia, gehouden in Cotonou). Experimentele gegevens werden alleen gebruikt als de insecticide papieren geïnduceerde 100% sterfte in deze gevoelige stammen. Data-analyse Verschillen in overleving tussen mug schimmel geïnfecteerde en controle groepen werden geanalyseerd met behulp van Cox regressie met SPSS 16.0 software. Voor beide muggen stammen, werden overlevingscurven van Beauveria-of Metarhiziumgeïnfecteerde muggen in vergelijking met de controle. Hazard ratio (HR)-waarden, met vermelding van de gemiddelde dagelijkse risico om te sterven tussen de twee groepen werden berekend om significante verschillen in de totale sterfte te meten. Ter rechtvaardiging van de proportionele risico's veronderstelling, werden plots van een overlevingsfuncties gebruikt om Hazard Ratio evenredigheid te controleren. Permethrine-geïnduceerde sterfte werd berekend op basis van muggen sterftecijfers 24 uur na blootstelling aan permethrin die werden gecorrigeerd voor de overeenkomstige bestrijdingsprogramma sterfte (blootgesteld aan blanco papieren) boven de 5%- niveau met behulp van de Abbott formule. Voor alle blootstellingroutes assays, waren de verschillen in groep betekend geanalyseerd voor elke mug bevolking afzonderlijk, met behulp van mortaliteit verhoudingen die boogsinus voorafgaand aan de analyse getransformeerd, en vergeleken met behulp van een one-way ANOVA (SPSS 16.0) en een Tukey post-hoc test. Vergelijkingen tussen de verschillende belichting groepen (insecticide, schimmel of beide) gebruikt een teweeg ANOVA (SPSS 16.0).

8 Synergie tussen de twee soorten van schimmels en permethrin werd geanalyseerd door het vergelijken van sterftecijfers veroorzaakt door een combinatie van beide middelen (waargenomen) met de som van sterfte veroorzaakt door elke agent afzonderlijk (naar verwachting). De verwachte sterfte werd berekend met de formule Me = Mf + Mi (1 - Mf/100), waar Mf en Mi waren de waargenomen procent sterfte veroorzaakt door de schimmel en het insecticide alleen. Voor alle schimmel-insecticide combinaties werden deze berekend verwachte sterfte percentages in vergelijking met hun bijbehorende geconstateerde sterfte percentages (MFI) met behulp van een gepaarde steekproeven T-test in SPSS 16.0, die voor paarsgewijze vergelijkingen toegestaan tussen elk van de herhaalde metingen en uit te sluiten potentiële repliceren variaties zoals de verschillen tussen muggen fokken batches, schimmeltoepassingen en insecticide papier werkzaamheid. Positieve MFI-Me waarden werden beschouwd als synergetische. Een significantieniveau van <0,05 werd gebruikt in alle analyses. Resultaten Baseline schimmel gevoeligheid. Zowel laboratoriumgehouden en in het veld worden verzameld met insecticide tegen An. gambiae S.S. gevoelig waren voor M. anisopliae en B. bassiana, met 100% mortaliteit bereikt binnen negen dagen na de blootstelling (figuur 1) en> 70% sporulatie van kadavers (controles met 0% sporulatie). Survivalanalyse toonde geen significante verschillen in virulentie tussen B. en M. bassiana anisopliae in het laboratorium kolonie (HR = 1,29, p = 0,09) of op het veld worden verzameld muggen (HR = 1,35 p = 0,07). Er was geen significante interactie tussen schimmel behandeling en muggen kolonie (HR = 0,83 p = 0,16), wat aangeeft dat schimmelinfectie had een vergelijkbare impact op de KDR muggen levensduur in het laboratorium en in het veld populaties. Baseline permethrine weerstand Permethrine-geïnduceerde sterfte werden vergeleken tussen de groepen die werden blootgesteld aan permethrin op dag 0 (groep 3), op dag 3 (groep 2), of op dag 0 + dag 3 (groep 4) (tabel 1). Control sterfte (onbelicht groepen) waren onder de 5% en werden daarom niet gebruikt om het insecticidengeïnduceerde sterfte te corrigeren. Zowel het laboratorium VKPer kolonie en de kolonie in het veld verzameld waren zeer resistent tegen permethrine, vertonen slechts 10-20% sterfte na een enkele of herhaalde blootstelling (figuur 2). Gelijkwaardige enkele insecticide blootstelling van de gevoelige mug stammen resulteerde in 100% sterfte. Statistische analyses op de groep betekent toonden aan dat er geen significante verschillen in gevoeligheid voor permethrin tussen het laboratorium en veld muggen (figuur 2). Bovendien heeft permethrin weerstandsniveaus niet toenemen in de drie daagse test periode en werden niet significant beïnvloed door middel van herhaalde blootstelling (figuur 2). Effecten van schimmel-insecticide combinaties Voor het bepalen van het effect van de schimmelinfectie op permethrine werkzaamheid, was de sterfte na blootstelling aan permethrin vergeleken tussen Beauveriageïnfecteerde, Metarhizium-geïnfecteerde en gelijkwaardige niet-geïnfecteerde groepen. Sterftecijfers van schimmelinfectie groepen blootgesteld aan permethrin op

9 dag 3 (groepen 6 & 10) werden gecorrigeerd voor de sterfte van de desbetreffende (schimmel geïnfecteerde) controle groepen (groepen 5 & 9), terwijl voor de andere behandelingen geen correcties zijn aangebracht sinds de controle op de sterfte niet boven de 5%-niveau Permethrine-geïnduceerde sterfte gemeten op dag 1 was niet hoger in groepen samen worden blootgesteld aan schimmel in vergelijking met groepen blootgesteld aan enige (Figuur 3) permethrin in beide muggen kolonie, aangeeft dat er geen interacties op de zeer vroege stadia van de schimmelinfectie. Echter, had eens schimmelinfectie prolifereerden voor drie dagen, de blootstelling aan permethrin geïnduceerde significant hogere mortaliteit in de Beauveriageïnfecteerde (groep 6, P = 0,02) en Metarhizium-geïnfecteerde (Groep 10, P = 0,009) muggen uit het veld populatie (Figuur 3). Deze verschillen in Permethrinegeïnduceerde sterfte werden niet waargenomen in de KDR VKPer laboratorium kolonie (figuur 3), hoewel schimmelsterftecijfers gebruikt om de juiste coblootgestelde groep sterfte vergelijkbaar waren voor beide kolonies veroorzaakte. Wederkerige effecten van blootstelling aan insecticiden voor latere schimmel werkzaamheid werden beoordeeld door een vergelijking ongecorrigeerde sterfte tussen dag 3 en dag 4 voor groepen muggen blootgesteld op dag 0 tot en met insecticide (groep 3), schimmel (groepen 5 & 9), of beide (groepen 7 & 11). Blootstelling aan alleen permethrine (P) toonde een minimale impact op sterfte onder mug overlevenden drie dagen later (figuur 4). In overeenstemming is met de sterfte trajecten in figuur 1, de blootstelling aan schimmel alleen (F) resulteerde in een significant grotere dag 3-4 mortaliteit in vergelijking met niet-geïnfecteerde controles (figuur 4). Schimmelgeïnduceerde sterfte waren significant hoger in de schimmel en insecticide gelijktijdige blootstelling behandelingen (F + P) (figuur 4), wat aangeeft dat permethrin augmented de proliferatie van B. en M. bassiana anisopliae in zowel het laboratorium kolonie en veldverzamelde muggen. Alle co-exposure behandelingen bleken synergetisch op elkaar inwerken, zoals die dag 3-4 sterftecijfers waren significant hoger (P <0,05) dan verwacht uit de enkele gecombineerde effecten van behandeling. De effecten op dagelijkse sterfte tarieven op het moment dat wilde muggen zou worden verwacht dat een tweede bloedmaaltijd (bijvoorbeeld op dag 7) te nemen kon niet worden geanalyseerd als mortaliteit van muggen blootgesteld aan de verschillende schimmel-permethrine combinatie behandelingen was 80-90% door dag 7, en niet geschikt voor het vergelijken van synergetische effecten van verschillende belichtingen. Totaal effect van schimmel-insecticide combinaties werden geanalyseerd met behulp van ongecorrigeerde cumulatieve dag 4 sterftecijfers, wijzen op de totale impact binnen het tijdsbestek van 1-2 mug gonotrophic cycli. In het laboratorium kolonie, een enkele permethrine blootstelling als gevolg een aanzienlijke toename van de sterfte ten opzichte van controles, hoewel dit niet verder toegenomen door een tweede blootstelling (figuur 5). In het veld populatie, alleen de dubbele permethrine blootstelling was significant verschillend van de controles. Totale, maximale sterfte veroorzaakt door permethrin was ongeveer 20-30% vergeleken met 10% in de controlegroep (figuur 5), wat aangeeft dat permethrin niet een substantieel effect hebben op de mortaliteit in deze KDR An. gambiae S.S. muggen. Effecten van schimmelinfectie vier dagen na blootstelling, maar nog steeds matig, waren iets

10 hoger, het induceren van 19-41% sterfte (figuur 5). Gevolgen van de schimmel de neiging om te marginaal hoger op het gebied bevolking, met geen duidelijke verschillen in de effecten van B. en M. bassiana anisopliae. In het laboratorium kolonie, het effect van B. bassiana op muggen overleving was groter dan M. anisopliae in de meeste behandelingen, met significante verschillen (P <0,05) aangegeven door nietcorresponderende letters in figuur 5. Beide soorten schimmel had een grotere impact op muggen mortaliteit in combinatie met permethrine. Alle geteste schimmels en permethrine combinaties (F + P) resulteerde in een hogere cumulatieve sterfte in vergelijking met het gebruik van permethrine-(p) (p <0,001) of schimmel-only (F) (P <0,001) behandelingen in beide muggen stammen (figuur 5). Co-blootstelling aan beide agenten op dag 0 geïnduceerde hoogste totale sterfte (in de orde van 60-70%), met geen extra sterfte van een tweede blootstelling aan permethrin (figuur 5). In het veld populatie, gelijktijdige co-blootstelling aan B. bassiana of M. anisopliae en permethrine (groepen 7,8,11,12), evenals sequentiële blootstelling aan B. bassiana en dan permethrine (groep 6), veroorzaakte significante synergetische verhogingen in de cumulatieve sterfte op dag 4 (tabel 2). In het laboratorium muggen kolonie, was significant synergie tussen schimmel en permethrin alleen waargenomen in de single gelijktijdige blootstelling behandelingen (groepen 7 & 11) (tabel 2). Discussie Het laboratorium kolonie (VKPer) en in het veld populatie van An. gambiae ss uit West-Afrika toonde beperkte gevoeligheid voor permethrin na een enkele of meerdere belichtingen over de duur van een gonotrophic cyclus. Deze resultaten zijn consistent met bekende hoge niveaus van KDR expressie in deze populaties. Terwijl omvang of andere fitness parameters (niet gemeten) mag worden verwacht dat meer variabel in de volwassenen gehouden van het veld verzamelde larven en poppen zijn, hun baseline insecticide gevoeligheid was vergelijkbaar met het laboratorium gekweekte muggen en was consistent tussen de verschillende experimenten. Beide populaties van KDR muggen waren zeer gevoelig voor twee kandidaat-isolaten van B. en M. bassiana anisopliae. Blootstelling aan een intermediaire dosis van schimmel behulp van een standaard WHO bioassay 100% sterfte veroorzaakt binnen negen dagen. Deze behandeling mortaliteit was aanzienlijk hoger dan de sterfte in de controlegroep, zelfs in de Cotonou-laboratorium waar overleving van het veld worden verzameld muggen enigszins waren verminderd. Sporulatie van de schimmel kadavers lager leek te zijn in de Metarhizium-geïnfecteerde gebied muggen, die in overeenstemming is met de bevindingen dat deze schimmel niet is een sterke concurrent van andere microbiota en dat hyfen groei kan worden beïnvloed door omgevingsfactoren. Sterfte echter aangegeven hoge schimmel infectiviteit van beide isolaten in beide muggen populaties. Deze waarnemingen bevestigen bevindingen uit recente studies over hetzelfde en andere resistente muggen soorten en rassen en tonen voor de eerste keer dat ook de wilde populaties van West-Afrikaanse pyrethroïde-resistente An. gambiae S.S. niet resistentie tegen insecten-pathogene schimmels. Gezien de groeiende problemen van pyrethroide weerstand en problemen

11 van cross-resistentie tegen DDT bij malariavectoren deze resultaten onder de aandacht een belangrijke kracht van de brio-insecticide aanpak. Impact op de overleving was in grote lijnen dezelfde voor beide isolaten, hoewel sommige van de test resultaten suggereren iets verminderde werkzaamheid van M. anisopliae, die waarschijnlijk gekoppeld is aan een lagere kwaliteit van de productieserie beschikbaar voor deze tests, die een lagere levensvatbaarheid bleek op een agar dan de B. bassiana sporen (70% vs 92%). Andere bevindingen echter ook duiden op een hogere persistentie van Beauveria sporen, het geen impliceert dat deze schimmel kan meer geschikt zijn voor in het veld de uitvoering. Spore virulentie en doorzettingsvermogen kunnen sterk verschillen tussen verschillende schimmelstammen binnen en tussen hyphomycetous soorten, en kan worden geoptimaliseerd door middel van productiemethoden en formulering. Uiteindelijk zal de keuze van schimmelstam nodig evaluaties van de lange termijn effectiviteit van verschillende soorten en isolaten na toepassing onder realistische veldomstandigheden, tezamen met de evaluatie van andere operationele criteria zoals massa productie-efficiëntie, pachttermijn opslag levensvatbaarheid en (eco) toxicologie. Afgezien van de mogelijkheid om insecticidenresistente muggen infecteren, deze studie heeft de mogelijkheden voor synergetische interacties tussen schimmels en pyrethroïden. Ten eerste, pre-infectie met schimmel heeft geleid tot een toename van Permethrine-geïnduceerde sterfte niveaus, dwz de 'momentane' sterfte ten gevolge van blootstelling aan permethrin. Dit effect was beperkt tot het terrein mug bevolking en was niet duidelijk in het laboratorium kolonie. Het mechanisme voor dit effect is onduidelijk. Eerdere werk gesuggereerd dat schimmelmetabolieten kunnen interfereren met enzymatische insecticide resistentie mechanismen en het is dus mogelijk dat de waargenomen effecten in een. gambiae van Ladji het gevolg zijn van een effectieve toename van de gevoeligheid voor permethrine in de aanwezigheid van een proliferatieve schimmelinfectie. Hoewel beide An. gambiae populaties bekend zijn uit te drukken KDR en dergelijke gevolgen zou niet per se worden verwacht wanneer weerstand wordt alleen verleend door targetsite ongevoeligheid, de VKPer laboratorium kolonie is vastgesteld voor KDR weerstand door herhaalde selectie en onderhouden in het laboratorium voor vele jaren. Overwegende dat verhoogde niveaus van oxidasen en esterases gemeld voor de wilde An. gambiae S.S. bevolking op Ladji, Benin. Zo zijn de verschillen in reactie op permethrine tussen schimmel geïnfecteerde laboratorium-en veldverzamelde muggen kunnen wijzen op meer complexe meervoudige resistentie mechanismen die werkzaam zijn in het veld. De iets meer variabel milieuomstandigheden in de Cotonou-laboratorium zou kunnen hebben echter ook gevolgen schimmel werkzaamheid en overlevingskansen van het veld worden verzameld muggen. Ten tweede, gelijktijdige blootstelling aan schimmels en permethrine verhoogde de dagelijkse sterfte van muggen op het punt waar schimmel begint te woekeren in de insecten en benaderingen zijn exponentiële groeifase.deze hogere schimmel virulentie drie dagen na blootstelling is waarschijnlijk veroorzaakt door indirecte effecten van het insecticide, aangezien pyrethroïden zijn meestal snel ontgift door metabolisatie processen en dus niet langer aanwezig is in het insect lichaam op dat momentpunt. Hoewel de exacte mechanismen voor dit effect zijn onduidelijk, insecticiden kan

12 het insect cuticula beïnvloeden en te vergemakkelijken schimmel penetratie, of kan remmen cellulaire en humorale immuunresponsen en schimmelinfecties in het lichaam te vergemakkelijken, zoals aangegeven in andere insectensoorten. Ten slotte werden in verschillende combinatie behandelingen, en met name gelijktijdige blootstelling, synergetische interacties tussen schimmels en permethrine op de totale mortaliteit waargenomen door muggen. Deze synergetische effecten resulteerde in ongeveer 50-70% mortaliteit na vier dagen in de meeste co-blootgestelde groepen, vergeleken met 15-40% voor permethrin of schimmel alleen. Er was geen extra sterfte in co-kwetsbare groepen na een herhaalde blootstelling aan insecticiden, wat suggereert dat de effecten van insecticiden op de schimmel proliferatie belangrijke mate bijdragen aan de algehele impact en dat een enkel insecticide blootstelling bij de start is voldoende om te induceren synergie. Verschillende theoretische studies hebben aangetoond dat de relatief lage snelheid van afsterving van entomopathogene schimmels voldoende kunnen zijn om invloed op malaria transmissie sinds de extrinsieke incubatietijd van de malariaparasiet binnen de mug (meestal dagen in hoge transmissie-instellingen) creëert een venster van enkele dagen voor de schimmel om te handelen.er kan zelfs worden evolutionaire voordelen in langzame snelheid van doden. Echter, voor een langzaam werkend product om doeltreffend te zijn, de dekking moet voldoende hoog zijn om contact met muggen vroeg in het volwassen leven te verzekeren, omdat ze anders zouden de negatieve effecten van schimmelinfectie te ontsnappen lang genoeg om malaria [31] zenden. Bijgevolg kunnen de synergetische effecten van schimmels en permethrin op de mortaliteit zeer belangrijk; 50-70% sterfte binnen vier dagen heeft de potentie om malariatransmissie drastisch te verminderen over de duur van 1-2 gonotrophic cycli en kon de controle mogelijk te maken op meer gematigde niveaus van dekking. Meer fundamenteel, zou het toevoegen van schimmels entomopathogens maken de bestrijding van malaria mogelijk wanneer resistentie tegen insecticiden heeft pyrethroïden gemaakt wezen ineffectief. Operationele inzet van de schimmel bio-insecticiden voor muggen controle vergt verder onderzoek en ontwikkeling, met inbegrip van de ontwikkeling van haalbare gebied levering methoden die verenigbaar zijn met de huidige chemische controles instrumenten die reeds in de plaats [38], [44]. In de huidige studie, alle schimmelinsecticide combinaties hadden een veel grotere impact op muggen overleven dan schimmel of insecticide alleen. Echter, gezien het feit dat co-blootstelling van de sterkste synergetische effecten geproduceerd, zou het interessant zijn om de levering systemen die min of meer gelijktijdige blootstelling aan zowel producten te promoten tijdens een enkele voeding episode, zoals het gebruik van LLINs samen met overdekt resterende schimmel behandelingen of schimmel te verkennen- behandeld rust doelen [16], [19] die bezocht kunnen worden kort voor of na contact met een klamboe, of het combineren van schimmels en (non-repellent) insecticiden op enkele ondergronden zoals muren, muskietennetten of dakrand gordijnen (resultaten uit andere studies tonen aan goede compatibiliteit van schimmel-insecticide mengsels. Bovendien, hoewel in overeenstemming met standaard WHO-methoden, het type van blootstelling assays gebruikt in de huidige laboratorium onderzoek niet direct simuleren schimmel blootstelling zou kunnen worden naar verwachting in het veld.

13 Verder onderzoek is dus nodig om de gevolgen van meer realistische schimmelinfecties van de vorderingen (bijv. 'transient contact uit te rusten op verschillende substraten) en hun robuustheid in de verschillende milieuomstandigheden te bepalen. Even belangrijk zou zijn om een dosisafhankelijke effecten en test onderzoeken of schimmelinfectie kan de werkzaamheid van subletale insecticide doses, waarvan is aangetoond dat het geval in andere insecten worden te verbeteren. Momenteel is er grote belangstelling voor het gebruik van gecombineerde ingrepen met verschillende werkingsmechanismen als strategie voor het beheer, niet alleen om resistente muggen controle, maar om de selectie van nieuwe weerstand, die een mogelijke rol voor schimmels met andere categorieën van insecticide geeft vertraging. Dit onderzoek kan mogelijk de ontwikkeling van nieuwe geïntegreerde vector management (IVM) strategieën die de nuttige levensduur van de huidige insecticidebased interventies zou lijden en het maximaliseren van de controle in het gezicht van de opkomende resistentie tegen insecticiden.

VERDERA B 4 (Gliocladium catenulatum J1446)

VERDERA B 4 (Gliocladium catenulatum J1446) TER BESTRIJDING VAN Verdera B 4 is een biofungicide dat sporen en mycelium van de antagonistische schimmel G. catenulatum bevat. Deze antagonist wordt door hommels verspreid (Flying Doctors System) om

Nadere informatie

Summery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers

Summery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers ummery amenvatting Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers 207 Algemene introductie Werkgerelateerde arm-, schouder- en nekklachten zijn al eeuwen

Nadere informatie

1... is de bijdrage per individu van een genotype aan het aantal individuen in de volgende generatie. 2. De... heeft de waarde één min...

1... is de bijdrage per individu van een genotype aan het aantal individuen in de volgende generatie. 2. De... heeft de waarde één min... Natuurlijke selectie Versie 2008 Vragen bij COO Belangrijke begrippen 1................... is de bijdrage per individu van een genotype aan het aantal individuen in de volgende generatie. 2. De..................

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting

Niet-technische samenvatting Niet-technische samenvatting 2016403 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Geneesmiddelenontwikkeling voor malaria 1.2 Looptijd van het project 1-4-2016-1-4-2021 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) malaria,

Nadere informatie

LABORATORIUM TESTS IDENTIFICEERT HET SCALEWATCHER EFFECT OP BIO FILMS

LABORATORIUM TESTS IDENTIFICEERT HET SCALEWATCHER EFFECT OP BIO FILMS LABORATORIUM TESTS IDENTIFICEERT HET SCALEWATCHER EFFECT OP BIO FILMS De Scalewatcher Elektronische Water Conditioner heeft bewezen een duidelijk effect te hebben op de ontwikkeling en het bestaan van

Nadere informatie

b i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j

b i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j b i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j Er gaat ieder jaar veel geld om in de chemische bestrijding van malariamuggen. Maar dankzij een veelbelovende schimmel staat een heel nieuwe,

Nadere informatie

Vragen & Antwoorden over toepassing BIO 1020

Vragen & Antwoorden over toepassing BIO 1020 Vragen & Antwoorden over toepassing BIO 1020 Biologisch insecticide op basis van de schimmel Metarhizium anisopliae Aan de hand van een twintigtal concrete vragen wordt een advies gegeven hoe het product

Nadere informatie

Biologische en chemische bestrijding van de gegroefde lapsnuitkever (Otiorhynchus sulcatus) (4102).

Biologische en chemische bestrijding van de gegroefde lapsnuitkever (Otiorhynchus sulcatus) (4102). 1 PROJECT Biologische en chemische bestrijding van de gegroefde lapsnuitkever (Otiorhynchus sulcatus) (4102). INTERN VERSLAG PROEF Deelprocessen van de parasitering van larven van de lapsnuitkever (0.

Nadere informatie

Ten tweede, om de mechanismen waardoor zelfcontrole mogelijk voordeel biedt aan deze groep patiënten te verkennen.

Ten tweede, om de mechanismen waardoor zelfcontrole mogelijk voordeel biedt aan deze groep patiënten te verkennen. SAMENVATTING SAMENVATTING Zelfcontrole speelt in het dagelijks leven een grotere rol dan we ons beseffen. Even snel in de spiegel kijken om te zien of ons haar nog goed zit en het wekelijkse momentje op

Nadere informatie

Gezondheidsverwachting volgens socio-economische gradiënt in België Samenvatting. Samenvatting

Gezondheidsverwachting volgens socio-economische gradiënt in België Samenvatting. Samenvatting Verschillende internationale studies toonden socio-economische verschillen in gezondheid aan, zowel in mortaliteit als morbiditeit. In bepaalde westerse landen bleek dat, ondanks de toegenomen welvaart,

Nadere informatie

Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae List of publications

Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae List of publications Chapter 9 Dankwoord Curriculum Vitae List of publications Obesitas (vetzucht) bij kinderen is gedurende de afgelopen decennia een groeiend en wereldwijd probleem geworden. De snel toenemende prevalentie

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting 106 Samenvatting Samenvatting Actieve sportpaarden krijgen vaak vetrijke rantsoenen met vetgehalten tot 130 g/kg droge stof. De toevoeging van vet verhoogt de energiedichtheid van voeders.

Nadere informatie

BESTRIJDING VAN KASWITTEVLIEG (Trialeurodes vaporariorum) IN TOMAAT

BESTRIJDING VAN KASWITTEVLIEG (Trialeurodes vaporariorum) IN TOMAAT BESTRIJDING VAN KASWITTEVLIEG (Trialeurodes vaporariorum) IN TOMAAT 2009 Dit project is gefinancierd via Productschap Tuinbouw Ing. C. Oostingh Tolweg 13 1681 ND Zwaagdijk-Oost Telephone (0228) 56 31 64

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 3 Projectbeschrijving

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 3 Projectbeschrijving Niet-technische samenvatting 2016491-2 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Effecten van ijzer op een hormoon dat betrokken is bij het calcium- en fosfaatmetabolisme (FGF23) bij chronische nierpatiënten.

Nadere informatie

Omdat uit eerdere studies is gebleken dat de prevalentie, ontwikkeling en manifestatie van gedragsproblemen samenhangt met persoonskenmerken zoals

Omdat uit eerdere studies is gebleken dat de prevalentie, ontwikkeling en manifestatie van gedragsproblemen samenhangt met persoonskenmerken zoals Gedragsproblemen komen veel voor onder kinderen en adolescenten. Als deze problemen ernstig zijn en zich herhaaldelijk voordoen, kunnen ze een negatieve invloed hebben op het dagelijks functioneren van

Nadere informatie

FICHE TECHNIQUE TECHNISCHE FICHE LEVEL DESIGN 1

FICHE TECHNIQUE TECHNISCHE FICHE LEVEL DESIGN 1 FICHE TECHNIQUE TECHNISCHE FICHE LEVEL DESIGN 1 LD1 COMMERCIËLE GEGEVENS Nr artikel : DULVLD0120000 Lengte: 2,00 m Aantal per doos : 2 stuks Minimale te bestellen hoeveelheid : 1 doos LEVEL DESIGN LD1

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

Bestrijding van potworm, Lyprauta met aaltjes

Bestrijding van potworm, Lyprauta met aaltjes Bestrijding van potworm, Lyprauta met aaltjes Delfgauw, 22 december 2011 FytoConsult Distributieweg 1 2645 EG Delfgauw COLOFON: Auteurs: FytoConsult Distributieweg 1 2645 EG Delfgauw Telefoon: 015-2578124

Nadere informatie

Samenvatting en Discussie

Samenvatting en Discussie 101 102 Pregnancy-related thrombosis and fetal loss in women with thrombophilia Samenvatting Zwangerschap en puerperium zijn onafhankelijke risicofactoren voor veneuze trombose. Veneuze trombose is een

Nadere informatie

Topje van de ijsberg!

Topje van de ijsberg! Wetenschapsdag Topje van de ijsberg! ZONDAG 21 OKTOBER 2007 12.00-17.00 UUR Infectieziekten 4 Gekriebel en gezoem In warme landen brengen muggen, knutten en teken door hun steken of beten infectieziekten

Nadere informatie

but no statistically significant differences

but no statistically significant differences but no statistically significant differences Astma is een chronische aandoening, die niet te genezen is. Met de passende zorg kunnen symptomen tot een minimum worden gereduceerd en zou een astma patiënt

Nadere informatie

Immuunreactie tegen virussen

Immuunreactie tegen virussen Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en

Nadere informatie

Eiwitbehoeftes van zwarte soldatenvlieg larven

Eiwitbehoeftes van zwarte soldatenvlieg larven Eiwitbehoeftes van zwarte soldatenvlieg larven Larven van de zwarte soldatenvlieg zijn in staat om heel wat verschillende reststromen om te zetten tot nutritionele biomassa. In het kader van de projecten

Nadere informatie

Bestrijding van Fusarium in lisianthus

Bestrijding van Fusarium in lisianthus Bestrijding van Fusarium in lisianthus 2014 PT nummer.: 14980 Proef nummer: 13485 Proeftuin Zwaagdijk Tolweg 13 1681 ND Zwaagdijk Phone +31 (0)228 56 31 64 Fax +31 (0)228 56 30 29 E-mail: proeftuin@proeftuinzwaagdijk.nl

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2

Samenvatting Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 Hoofdstuk 1 geeft een overzicht van de achtergronden van biomateriaalgerelateerde infecties (BAI) en de mogelijke strategieën om deze infecties te voorkomen. De lezer wordt meegenomen in het onderwerp

Nadere informatie

Samenvatting. Nederlandse samenvatting

Samenvatting. Nederlandse samenvatting Page 143 Samenvatting Onder normale omstandigheden inhaleert een volwassen menselijke long zo n 11.000 liter lucht per dag. Naast deze normale lucht worden er ook potentieel toxische stoffen en micro-organismen,

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.

Nadere informatie

Komkommerbontvirus onder de loep genomen

Komkommerbontvirus onder de loep genomen Komkommerbontvirus onder de loep genomen Overzicht uitgevoerd onderzoek 11 oktober 2012, Ineke Stijger, Roel Hamelink Overzicht van het onderzoek Overleving van komkommerbontvirus desinfectiemiddelen Verspreiding

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van

Nadere informatie

Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa

Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa Spanje, Javea, Cap Sant Antoni december 2013 - februari 2014 Door: Silvia Hellingman-Biocontrole Onderzoek en Advies en Jan van Eijle

Nadere informatie

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases). Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:

Nadere informatie

Samenvatting. Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid Samenvatting

Samenvatting. Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid Samenvatting Samenvatting Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid 2 2 3 4 5 6 7 8 Samenvatting 161 162 In de meeste Westerse landen neemt de levensverwachting

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Cardiovasculaire toestandsveranderingen in gesimuleerde werkomgevingen

Hoofdstuk 3: Cardiovasculaire toestandsveranderingen in gesimuleerde werkomgevingen Een inspirerende nieuwe fase in het onderzoek naar mens-computer interactie heeft zich aangediend met het ontstaan van adaptieve automatisering. Binnen dit onderzoeksgebied worden technologische systemen

Nadere informatie

Samenvatting hoofdstuk 1 hoofdstuk 2

Samenvatting hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 SAMENVATTING Samenvatting Gelaatsdefecten kunnen adequaat worden hersteld met een prothese, maar de levensduur van deze gelaatsprotheses is beperkt. Doordat de binnenzijde van de gelaatsprothese in contact

Nadere informatie

- 172 - Prevention of cognitive decline

- 172 - Prevention of cognitive decline Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing

Nadere informatie

TIKO Project Bamukong

TIKO Project Bamukong TIKO Project Bamukong STICHTING DRIVE AGAINST MALARIA Land: Kameroen Dorp: Bamukong Drive Against Malaria - BAMUKONG Kameroen Verspreiding muskietennetten werpt vruchten af! START PROJECT BAMUKONG: 2009

Nadere informatie

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012)

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012) Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012) V. César (CRA-W) Samenvatting Sinds 1999 onderzoekt het CRA in Libramont de kenmerken van de verschillende stammen van de aardappelziekte

Nadere informatie

Invloed van ventilatie-instellingen op vochtverliezen en kwaliteit in zand aardappelen

Invloed van ventilatie-instellingen op vochtverliezen en kwaliteit in zand aardappelen Invloed van ventilatie-instellingen op vochtverliezen en kwaliteit in zand aardappelen Ing. D. Bos en Dr. Ir. A. Veerman Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector AGV PPO 5154708 2003 Wageningen,

Nadere informatie

4. Resultaten. 4.1 Levensverwachting naar geslacht en opleidingsniveau

4. Resultaten. 4.1 Levensverwachting naar geslacht en opleidingsniveau 4. Het doel van deze studie is de verschillen in gezondheidsverwachting naar een socio-economisch gradiënt, met name naar het hoogst bereikte diploma, te beschrijven. Specifieke gegevens in enkel mortaliteit

Nadere informatie

Bij herhaalde metingen ANOVA komt het effect van het experiment naar voren bij de variantie binnen participanten. Bij de gewone ANOVA is dit de SS R

Bij herhaalde metingen ANOVA komt het effect van het experiment naar voren bij de variantie binnen participanten. Bij de gewone ANOVA is dit de SS R 14. Herhaalde metingen Introductie Bij herhaalde metingen worden er bij verschillende condities in een experiment dezelfde proefpersonen gebruikt of waarbij dezelfde proefpersonen op verschillende momenten

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Bij de ontwikkeling van metabole ziekten zoals overgewicht, type 2 diabetes en Anorexia Nervosa spelen omgevingsfactoren zoals dieet en fysieke activiteit een belangrijke rol. Er zijn echter grote individuele

Nadere informatie

Samenvatting CHAPTER9

Samenvatting CHAPTER9 Samenvatting CHAPTER9 Samenvatting Primaire hooggradige hersentumoren vormen een ernstig probleem voor zowel volwassenen als kinderen. Ondanks de multimodale behandeling van deze hersentumoren, bestaande

Nadere informatie

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014)

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014) Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014) V. César (CRA-W) Samenvatting Het Waals onderzoekscentrum voor de landbouw onderzoekt sinds 1999 de populaties van de aardappelplaag.

Nadere informatie

SAMENVATTING Schadelijk gebruik van alcohol staat wereldwijd in de top vijf van risicofactoren die tot ziekte, arbeidsongeschiktheid of overlijden kunnen leiden. Het alcoholgebruik is stabiel of neemt

Nadere informatie

V O O R D E S K U N D I G H E I D I N P R O D U C T O N T W I K K E L I N G

V O O R D E S K U N D I G H E I D I N P R O D U C T O N T W I K K E L I N G BCO-Thrips 03-06-2014 V O O R D E S K U N D I G H E I D I N P R O D U C T O N T W I K K E L I N G Inhoud Doelstelling / Achtergronden Screening Kasproef Praktijkproef Eindconclusies Doelstelling Verhogen

Nadere informatie

Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting

Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Voor het goed functioneren van een cel is het van groot belang dat de erfelijke informatie intact blijft. De integriteit van het DNA wordt

Nadere informatie

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Een verpleegkundige in Engeland die is gespecialiseerd in patiënten met multiple sclerose / MS voerde een informele studie uit waarbij

Nadere informatie

Chapter 7. Algemene Discussie en Samenvatting

Chapter 7. Algemene Discussie en Samenvatting Algemene Discussie en Samenvatting 75 76 Algemene Discussie en Samenvatting Plaveiselcelcarcinoom van het oog bij runderen (BOSCC) en het vulva papilloma en carcinoma complex bij runderen (BVPCC) zijn

Nadere informatie

Samenvatting: Summary in Dutch

Samenvatting: Summary in Dutch Samenvatting: Summary in Dutch Hoofdstuk 1: Kindermishandeling en Psychopathologie in een Multi-Culturele Context: Algemene Inleiding Dit proefschrift opent met een korte geschiedenis van de opkomst van

Nadere informatie

Samenvatting. Reumatoïde artritis: biologicals en bot

Samenvatting. Reumatoïde artritis: biologicals en bot * Samenvatting Reumatoïde artritis: biologicals en bot Samenvatting In deel I van dit proefschrift worden resultaten gepresenteerd van onderzoek naar gegeneraliseerd botverlies (osteoporose) in patiënten

Nadere informatie

Hasten Chrysant mineervlieg-spint

Hasten Chrysant mineervlieg-spint ng abamectine/kg blad) Hasten Chrysant mineervlieg-spint Uitgave SURfaPLUS Trading Maart 21 INHOUD: EFFECT HASTEN OP OPNAME ABAMECTINE IN CHRYSANTEN (PAG 1) FYTOTOXICITEIT TEST 25 (2) FYTOTOXICITEIT ONDERZOEK

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b Ziek van de natuur Lees eerst informatie 1 tot en met 4 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 49. Bij het beantwoorden

Nadere informatie

Muisstudies en de ZvH

Muisstudies en de ZvH Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. ZvH muizen brengen een nuttige mislukking Kan medicijnenstudie die

Nadere informatie

Vitamine B12 deficiëntie

Vitamine B12 deficiëntie Vitamine B12 deficiëntie Quality of life Retrospectief onderzoek Dit rapport bevat de analyses van de B12 Quality of Life Questionnaire, waarin meer dan 200 personen met een lage vitamine B12 waarde zijn

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

SUMMARY. Samenvatting

SUMMARY. Samenvatting SUMMARY Samenvatting 165 166 SAMENVATTING Overgewicht en obesitas bij kinderen is een steeds groter wordend probleem. Eén van de gevolgen ervan is het ontstaan van hypertensie (een te hoge bloeddruk).

Nadere informatie

Informatie over de deelnemers

Informatie over de deelnemers Tot eind mei 2015 hebben in totaal 45558 mensen deelgenomen aan de twee Impliciete Associatie Testen (IATs) op Onderhuids.nl. Een enorm aantal dat nog steeds groeit. Ook via deze weg willen we jullie nogmaals

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter 8

Samenvatting. Chapter 8 Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38704 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Shafiei Sabet, Saeed Title: The noisy underwater world : the effect of sound on

Nadere informatie

Onderzoek naar de oorzaak van wortelbederf bij de teelt van Zantedeschia op potten

Onderzoek naar de oorzaak van wortelbederf bij de teelt van Zantedeschia op potten Onderzoek naar de oorzaak van wortelbederf bij de teelt van Zantedeschia op potten Voortgezet diagnostisch onderzoek 2007/2008 Peter Vink, Paul van Leeuwen en John Trompert Praktijkonderzoek Plant & Omgeving

Nadere informatie

Spelen in het groen. Agnes van den Berg Roderik Koenis Magdalena van den Berg

Spelen in het groen. Agnes van den Berg Roderik Koenis Magdalena van den Berg Spelen in het groen Effecten van een bezoek aan een natuurspeeltuin op het speelgedrag, de lichamelijke activiteit, de concentratie en de stemming van kinderen Agnes van den Berg Roderik Koenis Magdalena

Nadere informatie

Figuur 1. Representatie van de dubbele helix en de structuren van de verschillende basen.

Figuur 1. Representatie van de dubbele helix en de structuren van de verschillende basen. Het DNA molecuul is verantwoordelijk voor het opslaan van de genetische informatie die gebruikt wordt voor de ontwikkeling en het functioneren van levende organismen. Aangezien het de instructies voor

Nadere informatie

Samenvatting 95 SAMENVATTING

Samenvatting 95 SAMENVATTING Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei

Nadere informatie

1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström

1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström 1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd

Nadere informatie

Voorstudie ultrasone geluidsgolven tegen zuur in tulp

Voorstudie ultrasone geluidsgolven tegen zuur in tulp Voorstudie ultrasone geluidsgolven tegen zuur in tulp Werkt de Bulbsweep tegen Fusariumbesmettingen? Roselinde Duyvesteijn, Suzanne Breeuwsma, Martin van Dam en Marjan de Boer. Praktijkonderzoek Plant

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om

Nadere informatie

risicocommunicatie, planning & mechanismen van gezondheidsgedragsverandering in een populatie met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten

risicocommunicatie, planning & mechanismen van gezondheidsgedragsverandering in een populatie met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten risicocommunicatie, planning & mechanismen van gezondheidsgedragsverandering in een populatie met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten Hart- en vaatziekten vormen een grote bedreiging voor de volksgezondheid.

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch summary)

Samenvatting (Dutch summary) Parenting Support in Community Settings: Parental needs and effectiveness of the Home-Start program J.J. Asscher Samenvatting (Dutch summary) Ouders spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen.

Nadere informatie

Laagfrequente geluidroosters ir. Chris van Dijk (Alara-Lukagro) Huijgensweg 3, 2964 LL Groot-Ammers 0184-661700 ch.van.dijk@alara-lukagro.

Laagfrequente geluidroosters ir. Chris van Dijk (Alara-Lukagro) Huijgensweg 3, 2964 LL Groot-Ammers 0184-661700 ch.van.dijk@alara-lukagro. Laagfrequente geluidroosters ir. Huijgensweg 3, 2964 LL Groot-Ammers 0184-661700 ch.van.dijk@alara-lukagro.com, Een akoestisch rooster dient altijd twee doelen. Enerzijds is er een geluidseis en anderzijds

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het aantal mensen met een gestoorde nierfunctie is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit betekent dat er steeds meer mensen moeten dialyseren of een niertransplantatie moeten

Nadere informatie

SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104

SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104 Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 139 Staphylococcus aureus is één van de belangrijkste bacteriën verantwoordelijk voor implantaat gerelateerde infecties. Biomateriaal gerelateerde infecties beginnen met reversibele hechting van bacteriën

Nadere informatie

Biologie en bestrijding van de frambozenschorsgalmug

Biologie en bestrijding van de frambozenschorsgalmug Biologie en bestrijding van de frambozenschorsgalmug Herman Helsen en Jan Willem Klaassen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bloembollen, boomkwekerij en fruit Rapportnr. Maart 2011 2011-07 2011 Wageningen,

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)

Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 175 176 Corruptie heeft enorme negatieve gevolgen voor mensen over de hele wereld het laat het nationaal vermogen slinken (Kaufmann et al., 2006), veroorzaakt achteruitgang

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18671 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Albers, Harald Title: Development of ATX and DUSP inhibitors : inhibiting phosphate

Nadere informatie

Leven in een broccoli wereld: Ontwerp van een beslis matrix ter beoordeling van de impact van nieuwe (GM) gewassen op het bodemecosysteem

Leven in een broccoli wereld: Ontwerp van een beslis matrix ter beoordeling van de impact van nieuwe (GM) gewassen op het bodemecosysteem Samenvatting Leven in een broccoli wereld: Ontwerp van een beslis matrix ter beoordeling van de impact van nieuwe (GM) gewassen op het bodemecosysteem Landbouw is essentieel voor de voedselvoorziening

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve

Nadere informatie

Phydrostatisch = gh (6)

Phydrostatisch = gh (6) Proefopstellingen: Bernoulli-opstelling De Bernoulli-vergelijking (2) kan goed worden bestudeerd met een opstelling zoals in figuur 4. In de figuur staat de luchtdruk aangegeven met P0. Uiterst links staat

Nadere informatie

Java Project on Periodontal Disease. Periodontal Condition in Relation to Vitamin C, Systemic Conditions and Tooth Loss Amaliya

Java Project on Periodontal Disease. Periodontal Condition in Relation to Vitamin C, Systemic Conditions and Tooth Loss Amaliya Java Project on Periodontal Disease. Periodontal Condition in Relation to Vitamin C, Systemic Conditions and Tooth Loss Amaliya Samenvatting en conclusie In vele studies is een verband aangetoond tussen

Nadere informatie

hoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2

hoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2 Samenvatting Het doel van het onderzoek, zoals beschreven in dit proefschrift, is het identificeren van fysiologische parameters voor het meten van stress bij vleesvarkens. Stress, veroorzaakt door de

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting Sex allocatie is de strategie van verschillende investering in mannelijke en vrouwelijke nakomelingen. Sex allocatie betreft zowel de investering in het relatieve

Nadere informatie

Analyse rapport ORAC Europe BV

Analyse rapport ORAC Europe BV Analyse rapport ORAC Europe BV Paraaf onderzoeker Naam opdrachtgever: Hak Agrofeed t.a.v. Dhr. B. Hak Leemansstraat 2 4251 LD Werkendam Aantal aangeleverde monsters: 9 monsters Aankomstdatum monster(s):

Nadere informatie

ARUP studie Groningen 2013

ARUP studie Groningen 2013 ARUP studie Groningen 2013 Strategie voor structurele versteviging van gebouwen Nederlandse samenvatting Issue 17 januari 2014 Nederlandse samenvatting 1 Inleiding Dit rapport omvat een samenvatting van

Nadere informatie

Samenvattig. Het effect van pre-cooling op koelefficiëntie en duursportprestaties

Samenvattig. Het effect van pre-cooling op koelefficiëntie en duursportprestaties Samenvattig Het effect van pre-cooling op koelefficiëntie en duursportprestaties Duursportprestaties worden negatief beïnvloed in een warme omgeving. Deze invloed kan worden verminderd door het toepassen

Nadere informatie

Richtsnoeren voor de behandeling van verbonden ondernemingen, waaronder deelnemingen

Richtsnoeren voor de behandeling van verbonden ondernemingen, waaronder deelnemingen EIOPA-BoS-14/170 NL Richtsnoeren voor de behandeling van verbonden ondernemingen, waaronder deelnemingen EIOPA Westhafen Tower, Westhafenplatz 1-60327 Frankfurt Germany - Tel. + 49 69-951119-20; Fax. +

Nadere informatie

Genetisch gewijzigde aardappelen ter bestrijding van de aardappelziekte. met de medewerking van

Genetisch gewijzigde aardappelen ter bestrijding van de aardappelziekte. met de medewerking van Genetisch gewijzigde aardappelen ter bestrijding van de aardappelziekte met de medewerking van De aardappelziekte De aardappelziekte wordt veroorzaakt door Phytophthora infestans, een schimmelachtig organisme.

Nadere informatie

gegevens van de mannen die aan het begin van het onderzoek nog geen HVZ en geen diabetes hadden.

gegevens van de mannen die aan het begin van het onderzoek nog geen HVZ en geen diabetes hadden. Samenvatting In hoofdstuk 1 hebben we het belang en het doel van het onderzoek in dit proefschrift beschreven. Wereldwijd vormen hart- en vaatziekten (HVZ) de belangrijkste oorzaak van sterfte. Volgens

Nadere informatie

Samenvatting van de productkenmerken van een biocide

Samenvatting van de productkenmerken van een biocide Samenvatting van de productkenmerken van een biocide Productnaam: Parazeet Maximum Original Productsoort(en): PT 9 - Afweermiddelen en lokstoffen Toelatingsnummer: BE20-009 Referentienummer van de asset

Nadere informatie

199 Hoofdstuk 2 In Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 en 5

199 Hoofdstuk 2 In Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 en 5 197 Samenvatting 198 Samenvatting Samenvatting 199 Veroudering gaat gepaard met het verlies van spiermassa en spierkracht, ook wel sarcopenie genoemd. Dit leidt tot beperkingen in het dagelijkse leven,

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-617b Ziek van de natuur Lees eerst informatie 1 tot en met 4 en beantwoord dan vraag 36 tot en met 52.

Nadere informatie

SAMENVATTING INTRODUCTIE

SAMENVATTING INTRODUCTIE SAMENVATTING INTRODUCTIE Zorg rond het levenseinde Wanneer patiënten en hun familie worden geconfronteerd met een levensbedreigende aandoening wordt verbetering van de kwaliteit van leven van de patiënt

Nadere informatie

Particles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling

Particles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling Particles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling Zwevende stof vormt een complex mengsel van allerlei verschillende deeltjes, en speelt een belangrijke rol

Nadere informatie

Samenvatting. Etiologie. samenvatting

Samenvatting. Etiologie. samenvatting Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen

Nadere informatie

Hasten Spint komkommer

Hasten Spint komkommer Hasten Spint komkommer Uitgave SURfaPLUS Trading September 2014 INHOUD: HASTEN VERBETERT EFFECTIVITEIT ABAMECTINE TEGEN SPINT IN KOMKOMMER (PAG 1) NIEUW HASTEN SOLO HEEFT GEEN EFFECT OP BESTRIJDING (3)

Nadere informatie

INLEIDING EEN OVERZICHT VAN CORRECTIEMETHODEN

INLEIDING EEN OVERZICHT VAN CORRECTIEMETHODEN INLEIDING Als je geïnteresseerd bent in de vraag welke van twee behandelingen of geneesmiddelen het beste werkt, zijn er grofweg twee manieren om dat te onderzoeken: experimenteel en observationeel. Bij

Nadere informatie

Het rendement van taaltrajecten: casus gemeente Amsterdam. Augustus 2015

Het rendement van taaltrajecten: casus gemeente Amsterdam. Augustus 2015 Het rendement van taaltrajecten: casus gemeente Amsterdam Augustus 2015 Inleiding De Nederlandse samenleving kent nog steeds een aanzienlijk aantal laaggeletterde mensen. Taaltrajecten blijken nodig te

Nadere informatie

1.1. HET ZELFBEOORDELINGSINSTRUMENT GEBRUIKEN. Het instrument bestrijkt in drie secties drie belangrijke processen:

1.1. HET ZELFBEOORDELINGSINSTRUMENT GEBRUIKEN. Het instrument bestrijkt in drie secties drie belangrijke processen: Bijlage 1 1.1. HET ZELFBEOORDELINGSINSTRUMENT GEBRUIKEN Het instrument bestrijkt in drie secties drie belangrijke processen: selectie van inschrijvers (werkblad 1 van de spreadsheet); tenuitvoerlegging

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING Wolff Vochtmeter V1-D4 #071053

GEBRUIKSAANWIJZING Wolff Vochtmeter V1-D4 #071053 GEBRUIKSAANWIJZING Wolff Vochtmeter V1-D4 #071053 1. Productomschrijving: De Wolff V1-D4 vochtmeter is een niet-destructieve vochtmeter voor het meten van diverse ondergronden zoals beton, dekvloeren,

Nadere informatie

Erkenningscommissie Interventies Beoordelingsformulier. Eindoordeel van de erkenningscommissie over de interventie

Erkenningscommissie Interventies Beoordelingsformulier. Eindoordeel van de erkenningscommissie over de interventie Interventie: Families First Deelcommissie: 1 Erkenningscommissie Interventies Beoordelingsformulier Datum vergadering: 11 april 2014 Eindoordeel van de erkenningscommissie over de interventie De commissie

Nadere informatie

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD RESULTATEN ANALYSE 2014 GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD De Rughuis Methode heeft aangetoond dat de gezondheidstoestand en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische rugklachten enorm kan toenemen.

Nadere informatie