Patiënten snel op de been. Een zware buikoperatie en de dag daarna al een eerste wandeling, dat is de nieuwe behandelwijze bij VHON pagina 4

Transcriptie

1 23 februari 2012 nummer 4 Alliantie VUmc en AMC Vriendenloterij schenkt miljoenen Patiënten snel op de been We moeten onze visie verder ontwikkelen Op jullie gezondheid Neurochirurg Peter Vandertop vertelt wat er bij het samenvoegen van twee afdelingen allemaal komt kijken pagina 2 VUmc CCA ontving onlangs 3 miljoen euro, het hoogste bedrag van alle geoormerkte goede doelen pagina 3 Een zware buikoperatie en de dag daarna al een eerste wandeling, dat is de nieuwe behandelwijze bij VHON pagina 4 Als frisse nieuwkomer ziet financieel directeur Dirk de Kruif passie en openheid bij VUmc pagina 7 Tijdens de leefstijlweek bij GGZ ingeest vond de officiële opening van de Fit Inn in Bennebroek plaats indrukken Samen kiezen voor beter Foto jean perre jans Televisieserie House M.D. leerzame onzin Bij ons zou hij eruit vliegen Sinds twee jaar organiseren studenten van de Nederlandse tak van de International Federation of Medical Students Associations (IFMSA) dr. House avonden, gebaseerd op de populaire Amerikaanse serie House M.D. Al enkele malen analyseerde internist Abel Thijs op zo n avond een aflevering met medische studenten. Het is de grootst mogelijke onzin die je ziet, maar zeker leerzaam. n Annette Karimi Dr. House avonden worden inmiddels op alle medische faculteiten georganiseerd, en goed bezocht. Aankomend artsen kijken naar het televisiepersonage Gregory House m.d., een briljante dokter die De ophef rond de Franse siliconenimplantaten van de merken pip en m-implant krijgt een positief vervolg: er komt een onderzoek naar de relatie tussen auto-immuunziekten of bindweefselziekten en siliconen. Prabath Nanayakkara, medisch hoofd van de poli interne geneeskunde, kreeg zowel de plastisch chirurgen als internisten op één lijn. Wij willen vrouwen met klachten erkenning geven. Sinds begin jaren zestig worden siliconen protheses gebruikt voor het vergroten van een borst, voor het reconstrueren van een borst na amputatie vanwege borstkanker of voor het reconstrueren van een borst als onderdeel van een geslachtsveranderende behandeling. In de afgelopen 50 jaar zijn veel verbeteringen gespecialiseerd is in (zeldzame) besmettelijke infectieziekten en nefrologie. Waar vele andere collega s falen, weet House feilloos de vinger op de zere plek te leggen. Een niet onbelangrijk detail: de arts is op zijn zachts gezegd niet erg sociaal naar zijn omgeving. Sarcasme Abel Thijs kan er om lachen. Wat hem betreft is Gregory House geen goed voorbeeld voor aankomend artsen. Hij verbaast zich er eigenlijk over dat medische studenten de serie zo serieus nemen. Maar, laat de internist daar onmiddellijk op volgen, het zijn zeker geen verkwiste avonden. Want de serie laat ook zien hoe je als medisch professional vooral níet moet handelen. Te beginnen bij de attitude van de arts. Die toont wat Thijs betreft aankomend artsen hoe zij vooral aangebracht in zowel de envelop van de prothese als in de siliconenvulling. In december 2011 kregen vrouwen met een zogenaamd PIP-implantaat een oproep om deze te laten controleren op lekken. Omdat voor deze implantaten industriële in plaats van medische siliconen zijn gebruikt, zouden deze bij een lekkage niet veilig zijn. Maar ook patiënten met andere merken prothesen hebben soms gewrichtsklachten of ontwikkelen een auto-immuunziekte. De relatie met de siliconen prothese is echter niet duidelijk. Verwijzen Op initiatief van Prabath Nanayakkara gaan de beroepsvereniging van internisten, de niv, en die van de plastisch chirurgen, de nvpc, samen de niet met hun patiënten en collega s moeten omgaan. House is nooit vriendelijk en maakt zijn collega s en patiënten altijd belachelijk. Dat is een hele onverkwikkelijke manier van omgaan met anderen. Hoewel hij onconventioneel is, en ik dat op zich geen probleem vind, kan hij dit gedrag niet doseren. Bij mij zou hij eruit vliegen. Klinisch redeneren Gaat dr. House doorgaans door middel van zeer dure onderzoeken meteen op zoek naar zeldzame ziekten, in de praktijk gaat het zelden zo, want dat zou de kosten enorm omhoog jagen, zegt Thijs. Hij brengt bijzondere medische ziektebeelden voor het voetlicht, waar je in de praktijk zelden mee te maken hebt. Het is juist andersom. Je gaat als arts meestal uit van het meest waarschijnlijke. Maar als oefening Risico borstimplantaten onderzocht Specialisten buigen zich samen over klachten problemen inventariseren. Vrouwen met klachten zullen worden doorverwezen naar een in deze materie gespecialiseerde internist. Hiervoor wordt momenteel een onderzoeksen verwijsprotocol uitgewerkt. Er is nog maar weinig bekend over hoe vaak vrouwen met siliconen prothesen klachten ontwikkelen. Tot dusver is meestal ontkend dat er een verband bestaat. Een van de belangrijkste elementen van onze plannen is dat plastisch chirurgen en internisten toegeven dat er zo n relatie kan zijn, ook al is dat in epidemiologisch onderzoek nooit echt aangetoond, vertelt Nanayakkara. De niv vermoedt dat slechts een beperkt aantal vrouwen een erfelijk bepaalde, sterkere afweerreactie ontwikkelen op buiten in klinisch redeneren en diagnosticeren op een luchtige wijze, is het zeker leuk infotainment, vindt hij. De vraag of Thijs zelf naar de serie kijkt, is eigenlijk al beantwoord. De internist lacht: Ik heb dit drama niet nodig, ik heb voldoende verhaallijnen met mijn eigen patiënten. Geen rolmodel Anouk Bakker (20), tweedejaars student geneeskunde en ifmsabestuurslid, is medeorganisator van de avonden die eenmaal per semester plaatsvinden. Zij ziet ook dat Gregory House geen rolmodel is. Toch kun je veel van de serie leren. Er komen bijzondere tropische ziekten aan bod, waar je nog nooit van gehoord hebt. Daarom vragen wij een medisch specialist bij deze avonden, naast een ethicus die kijkt naar het handelen van dr. House. de borstprothese getreden siliconen. Vervolgens willen we inventariseren welke klachten er precies zijn. Internisten zien maar een beperkt aantal van deze patiënten en we willen er achter komen wat voor type problemen zich kunnen ontwikkelen. Daarvoor moeten we veel patiënten zien. We hopen vervolgens een verklaring te vinden waarom deze klachten ontstaan. En natuurlijk willen we weten of er verbetering ontstaat als de prothese is verwijderd. Nanayakkara doet daarom ook een beroep op de huisartsen. Als een vrouw zich bij haar huisarts meldt met klachten, kan hij contact opnemen met ons. nmk De nieuwe VUmc slogan Samen kiezen voor beter wordt steeds zichtbaarder. Op de website en op intranet is de slogan duidelijk terug te vinden. Ook in Tracer zetten we de slogan vanaf dit nummer onder het VUmc logo. Jij kunt jouw handtekening up to date maken, door het VUmc logo inclusief slogan onder je handtekening te plaatsen. Hiervoor kun je het juiste logo downloaden via huisstijl. Op die manier maken we de slogan steeds meer bekend. Inmiddels is ook de intranetpagina Samen kiezen voor beter in de lucht. Daar vind je allerlei relevante informatie over het merk VUmc, waarom het belangrijk is om ons als een merk te presenteren naar de buitenwereld en waar ons merk voor staat. Ook staan er filmpjes op van bekende en onbekendere VUmc-ers die vertellen wat Samen kiezen voor beter voor hen betekent. Meer info n EK Laatste kans Veel medewerkers hebben hun eindejaarsgeschenk inmiddels besteld, maar nog lang niet iedereen. Van degenen die hun keuze hebben gemaakt, is maar liefst keer de keus op de online boekenshop gevallen. Lezen is onder medewerkers favoriet, want dit was veruit het populairste geschenk. Op de tweede plaats staat de Berghoff wok, die door medewerkers is uitgezocht. Ook is er vaak voor de tijdschrift abonnementen gekozen, die samen met de Senz stormparaplu, Slazenger sporttassenset en de Gardena slangenwagen in de top 5 van meest gekozen geschenken staan. Het goede doel is niet vergeten; het gastenverblijf van VUmc ontvangt dankzij 163 medewerkers euro. Medewerkers kunnen tot uiterlijk 29 februari een eindejaarsgeschenk bestellen, dus wees er snel bij! n MBou SEH op RTL 4 Woensdag 7 maart start rtl 4 om uur met de nieuwe serie 24 uur spoedeisende hulp (werktitel). De serie is opgenomen op de spoedeisende hulp van VUmc. Acht weken lang krijgt de kijker te zien wat er zich afspeelt op de seh. De programmamakers van Eyeworks, producent van deze serie, waren op zoek naar de menselijke verhalen, gefilmd vanuit het gezichtspunt van verschillende medewerkers op de seh. Er zijn geen ernstige trauma s gefilmd, maar vooral persoonlijke verhalen. Een aantal patiënten is ook thuis bezocht en er is met hen besproken hoe het nu met hen gaat. Eyeworks filmde naar het Engelse voorbeeld 24 hrs A&E, uitgezonden op Channel 4. n JSpe

2 Alliantie VUmc en AMC Eerst geven, dan nemen n Fija Nijenhuis Veel medewerkers breken zich het hoofd over de vraag hoe de alliantie met het AMC vorm moet krijgen. Hoogleraar Peter Vandertop, sinds 2005 afdelingshoofd neurochirurgie in beide organisaties, vertelt wat er bij het samenvoegen van twee afdelingen komt kijken. Wat het zwaarst was? De cultuurverschillen. Het amc is van aanpakken: niet lullen, maar poetsen. Het is veel bureaucratischer dan VUmc, maar vanwege de anarchistische inslag kun je toch van alles regelen. Het nadeel is alleen dat je dat voor jezelf kunt doen, maar niet voor je buurman. Dus als je iets voor elkaar hebt, dan ben jij de held en is de buurman de sukkel, aldus Peter Vandertop. Anarchisme In VUmc is het minder makkelijk iets voor jezelf te regelen. Er zijn weinig mogelijkheden om buiten de regels om te gaan. Anarchisme wordt niet toegestaan. Je mag je buurman niet naaien, is het credo. Ja, in die houding zie je het Bijbelse rentmeesterschap terug. Het amc daarentegen klopt zichzelf graag en veel op de borst. Binnen en buiten heerst nog altijd het beeld dat we de beste zijn. Wat je concreet merkt van de cultuurverschillen als je gaat samenwerken? In het amc was men niet gewend aan regels en afspraken. Toen ik er kwam, was er nauwelijks een secretariaat, en wat er was werkte voornamelijk thuis. Daar viel wel iets aan te doen, maar ook stafleden hadden zich allerlei rechten verworven. Het was best Foto Sake Rijpkema Peter Vandertop: De ene week werk ik in het AMC en de andere in VUmc, dus ik ben veel afwezig. Maar ik ga niet mopperen, want ik ben er zelf mee begonnen moeilijk die rechten aan te pakken. Het is een ongoing process. Verdelen Sinds 1999 ben ik hoofd van de afdeling neurochirurgie in VUmc. Toen in 2005 het afdelingshoofd neurochirurgie in het amc wegging, vroeg de benoemingscommissie of ik kandidaten voor de functie wist. In die tijd was ik al van mening dat de neurochirurgie in Amsterdam beter kon en dat er daarom één afdeling moest komen. De raden van bestuur bleken gevoelig voor mijn argumenten. We hebben de patiëntenzorg verdeeld. VUmc richt zich voornamelijk op neuro-oncologie, zoals hersentumoren. In het AMC doen we vooral neurovasculaire aandoeningen zoals aneurysma s en hersenbloedingen. We stemmen onze speerpunten vooral af op aanpalende specialismen. Eigenbelang Ik heb veel geleerd over groepsprocessen en de kwetsbaarheid daarvan. We hebben in de begintijd een paar keer een heisessie gehad met beide afdelingen. s Ochtends stelden we een pakket eisen vast waaraan een gezamenlijke afdeling moest voldoen. Na de lunch gingen we de zaken invullen. Dan kom je op zeker moment ook bij de negatieve aspecten, soms moest je ergens op inleveren, en wat gebeurde er: men wilde terugkomen op de beslissingen die s ochtends gemaakt waren. Dat is een heel belangrijk leerpunt voor mij geweest. Want dit gebeurt zo vaak in een groep. Iedereen is het ergens mee eens, maar ga je de consequenties bespreken dan komen er ineens twijfels. Het is dan de kunst om bij de oorspronkelijke uitgangspunten te blijven. Mijn tips voor afdelingen die nu beginnen met samenwerking? Het klinkt soft, maar: eerst geven, dan nemen. Je eigen belang vooropstellen is zo funest. Tracer 11e jaargang nr 4, 23 februari 2012 Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: Tracer wordt gemaakt onder verantwoor de lijkheid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Gert de Jager, Edith Krab, Marcel Licher, Marre Roozen, Marieke Schutte, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Albert Blom, Rick Dros, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder Redactiesecretariaat dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) , tracer.info@vumc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 (020) , tracer.info@vumc.nl Volgende Tracer De volgende Tracer verschijnt op donderdag 8 maart Deadline voor kopij is 29 februari om uur. 'Andere culturen zijn een verrijking' In VUmc zijn steeds meer verschillende culturen te vinden, zowel onder patiënten als onder medewerkers. De meest diverse dienst is ongetwijfeld het facilitair bedrijf. Sommige teams bestaan uit wel acht tot tien nationaliteiten. En dat is een verrijking, vindt directeur Karel Stegenga. n Monique Krinkels Voor diversiteitscoach Grethe van Geffen was het bezoek aan VUmc een verademing. In plaats van problemen tussen verschillende culturen trof ze hier een groep mensen aan die enthousiast zijn over de inbreng die mensen met een andere nationaliteit geven. Het positief samenwerken door mensen met verschillende achtergronden zit blijkbaar in de bedrijfscultuur, stelde ze vast tijdens een lunchbijeenkomst interculturalisatie. Karel Stegenga vindt het eigenlijk niet meer dan normaal. We hebben in VUmc al sinds de jaren zeventig met andere culturen te maken. In het begin waren het vooral schoonmakers uit Spanje en Portugal, maar tegenwoordig vind je medewerkers uit alle windstreken door de hele organisatie. Gelukkig maar, want we kunnen die diversiteit heel goed benutten. De enige voorwaarde is dat mensen de Nederlandse taal voldoende beheersen. Het hoeft niet vloeiend te zijn, zolang we maar kunnen communiceren. Verrijking De diversiteit binnen VUmc is niet alleen een verrijking omdat we een enorme talenkennis in huis hebben, zodat we in noodgevallen patiënten in hun eigen taal kunnen bijstaan. En ook niet omdat het personeelsrestaurant tegenwoordig allerlei heerlijke buitenlandse gerechten op het menu heeft gezet. Het is vooral dat we minder vastgebakken zijn aan routines. Iemand uit een andere cultuur kan gewend zijn om een taak op een andere manier aan te pakken. Dat leert iedereen om kritisch te kijken waarom we iets op een bepaalde manier doen en of een andere werkwijze misschien niet minstens zo handig is, of zelfs handiger. Cultuurverschillen leveren variatie op, en dus nieuwe ideeën, aldus Stegenga. Ook hoofd banqueting Ahmed Mechati ziet de praktische voordelen van multiculturele samenwerking. Maar ik ben niet anders gewend, want ik heb thuis een multiculti-gezin, vertelt hij. We hebben in ons team allemaal hetzelfde doel: we willen voor goede voeding zorgen. Wat ik belangrijk vind, is dat we met elkaar kennis kunnen uitwisselen. Niet alleen wat betreft recepten, maar ook van de mentaliteit van anderen kun je veel leren. Maar het belangrijkste voordeel is dat je van die verschillende culturen kunt genieten. Het is gewoon leuk. Toch zijn die cultuurverschillen in VUmc niet erg groot, meent Sandra Offers-Heschel unithoofd front office. Anamnese met de hele zaal Op zaterdag 11 februari stroomde VUmc vol met scholieren en hun ouders. Ruim 500 scholieren hadden zich van tevoren via de website opgegeven voor de halfjaarlijkse bachelorvoorlichtingsdag om kennis te maken met de opleiding geneeskunde VUmc. In de Amstelzaal waren presentaties over onder andere studeren in het buitenland, toelating, loting & selectie en de opleiding in het kort. Ook gaven internist Abel Thijs en vaatchirurg Willem Wisselink een patiëntcollege en was er een coassistent aan wie de scholieren alles konden vragen. Tijdens een van deze colleges werd zelfs de anamnese bij een patiënt afgenomen door een hele zaal. Tussen de informatierondes door konden bezoekers vragen stellen aan studenten en medewerkers bij verschillende stands op de informatiemarkt Foto: Lizzy Kalisvaart Ik heb in hotels in New York gewerkt waar die culturele achtergrond een veel grotere rol speelde bij hoe mensen hun werk aanpakten. Hier zijn de andere culturen erg verwesterd. Natuurlijk, soms gaat er een medewerkers naar de gebedsruimte en je weet wanneer het Ramadan is. Maar de verschillen tussen collega s zijn vooral een kwestie van persoonlijkheden. in de foyer. De dokters is spe konden bij verschillende stands ook hun skills testen in hechten, infuusprikken, ooronderzoek en reanimeren. n MR 2 Tracer 4 23 februari 2012 Organisatie Onderzoek Onderwijs Patiëntenzorg

3 Passie voor medewerker en patiënt Recentelijk was er een inspiratiebijeenkomst over dienend leiderschap. Manager bedrijfsvoering divisie IV Rien Caljouw hield een presentatie over dienend leiderschap in combinatie met lean; een van de andere leidende principes binnen VUmc. We moeten ons in alles afvragen of de patiënt er beter van wordt. n Ellen Kleverlaan Als iets belangrijk is in dienend leiderschap, dan is het absolute passie, zegt Rien Caljouw. Een passie voor zorg en een passie voor de groei en ontwikkeling van de mensen aan wie je leidinggeeft, zijn beide noodzaak. Op de bijeenkomst voor leidinggevenden van VUmc en ggz ingeest, koppelde Caljouw dienend leiderschap aan lean; de managementmethodiek om in kleine stapjes processen te verbeteren en zo verspilling tegen te gaan. Zorgzame zorg Er zijn binnen VUmc al vele pilots geweest en veel daarvan zijn inmiddels standaard werkwijzen geworden binnen divisie IV, legt Caljouw uit. Hij is zeer te spreken over lean, wil hij er maar mee zeggen. Toch koos Caljouw ervoor om de twee managementstijlen enigszins provocerend tegenover elkaar te zetten. De winst van lean is enorm. Maar alle goede ontwikkelingen ten spijt, is er een groot gevaar en dat is dat het alleen over ons als organisatie of medewerker gaat. Ik vind dat je alle stappen in het kader van winst voor de patiënt moet zetten. We kunnen nog zo goed scoren op allerlei indicatoren, maar we mogen nooit vergeten dat het direct ten dienste moet staan van de patiënt. En dat verliezen we wel eens uit het oog. Een voorbeeld van zo n uit de hand gelopen efficiencyslag haalde al vaker de pers: de mammapoli die zeer goed scoorde op alle indicatoren, maar een vrouw in vijf minuten consult slecht nieuws bracht om haar vervolgens huilend achter te laten in de wachtkamer. Je kunt afspreken dat je binnen 24 uur de diagnose wil stellen omdat het goed is voor de patiënt, maar misschien willen mensen eerst wennen aan het idee dat zij wellicht ernstig ziek zijn. De vrouw die met haar verdriet achtergelaten werd in de wachtkamer, was in termen van efficiënte zorg uitstekend geholpen. Alles had die mammapoli op orde. Wat miste was zorgzame zorg. Het moet weer gaan over de patiënt, vindt Caljouw. We moeten ons in alles afvragen wat de toegevoegde waarde is voor de patiënt. Miljoenen voor CCA van VriendenLoterij Op het Goed Geld Gala in het Rijksmuseum kreeg VUmc cca maar liefst 3 miljoen euro; het hoogste bedrag van alle geoormerkte goede doelen van de VriendenLoterij. De symbolische cheque werd overhandigd door Marieke van Schaik, managing director van de VriendenLoterij aan projectmedewerker Joke van Diemen (links) en communicatieadviseur Harriette Loeffen (rechts). Sinds de start van de loterijactie in 2007 heeft het VUmc cca al 19 miljoen euro gekregen voor het diagnose en behandelcentrum voor kankerpatiënten. In totaal schonk de VriendenLoterij dit jaar een record van ruim 48 miljoen euro, de helft van de inleg, aan diverse gezondheids- en welzijnsorganisaties. Duitse anatoom laat het verhaal van het hart zien In EXPO Zuidas Amsterdam presenteren de Duitse anatoom dr. Gunther von Hagens en curator dr. Angelina Whalley de expositie Body worlds & the story of the heart. Met een unieke collectie van meer dan tweehonderd authentieke menselijke preparaten, waaronder plastinaten van het volledige lichaam, organen en transparante lichaamsdoorsneden, biedt de expositie inzicht in de complexe wereld van het cardiovasculaire systeem. Deze spier met vier kamers die voedt, reguleert én leven biedt, wordt bekeken door de lens van de anatomie, cardiologie en psychologie. Het hart is het eerste functionerende orgaan dat zich ontwikkelt in het menselijk embryo en het is de hardste werker van alle organen. Naast fysieke aspecten staan ook psychologische vraagstukken Multiculturele vrouwendag studenten Stafleden en geneeskundestudenten organiseren in samenwerking met het project interculturalisatie een ontmoetingsdag voor vrouwelijke studentes en hun moeders. De geneeskunde opleiding staat op zaterdag 3 maart in het middelpunt. Niet alleen moeders, maar ook zussen, tantes en vriendinnen van studentes zijn hiervoor van harte uitgenodigd. Bij de voorlichtingsdagen voor ouders van studenten valt op dat ouders van studenten uit een andere cultuur dan de Nederlandse zeer ondervertegenwoordigd zijn. Dat is spijtig, want juist deze ouders hebben vaak weinig ervaring met universitair onderwijs in Nederland. Geneeskundestudenten ervaren het als een gemis, omdat het moeilijk kan zijn voor studenten en hun familieleden om samen geïnformeerd over de studie te spreken. Het programma is afwisselend: na de inleiding van de directeur opleidingen Gerda Croiset, vertelt Karima Farhat, internist-nefroloog, over haar opleiding en ervaring als arts in VUmc. s Middags zijn er workshops van het hoofd voeding over de wereldkeuken en van de moslim geestelijk verzorger over ethische dilemma s waarmee studenten geneeskunde geconfronteerd worden. Ook kunnen de gasten leren prikken en hechten of een rondleiding krijgen door het ziekenhuis, inclusief Ronald McDonald VU Kinderstad. De eerste ontmoetingsdagen staan centraal, zoals kun je sterven aan een gebroken hart? en wat betekent het als iemand "een groot hart" heeft? Het hart wordt daarnaast beschouwd als het centrum van onze emoties. In dat kader komen geschiedenis, cultuur en geesteswetenschappen aan bod. Inmiddels hebben wereldwijd meer dan vierendertig miljoen mensen deze fascinerende expositie bezocht. De expositie loopt tot 22 april 2012 in EXPO Zuidas Amsterdam, naast Station Amsterdam-Zuid. De toegangsprijs voor deze tentoonstelling is 16 euro. Medewerkers van VUmc krijgen op vertoon van hun medewerkerspas op werkdagen vier euro korting. Voor docenten is Body Worlds gratis toegankelijk. Meer informatie: open voor vrouwen dan komen de gesprekken en discussies het beste op gang. De workshop Ethische dilemma s illustreerde dat vorig jaar overduidelijk. We denken er aan om, als de ontmoetingsdagen bekendheid hebben, de dagen uit te breiden naar moeders én vaders. Aanmelding via nl/multicultureleontmoeting of stuur een naar paog: paog@vumc.nl. Opvallend! Master geneeskundestudent Susanna Veringa en master oncologiestudent Marcel Deken hebben de Nijbakker-Morra Prijs gewonnen. Deze aanmoedigingsprijs bestaat uit een geldbedrag voor het bijwonen van een wetenschappelijk congres over kankeronderzoek in het buitenland en een oorkonde met de beeltenis van mevrouw Nijbakker-Morra. Veringa heeft een verlengde wetenschappelijke stage gelopen bij de afdeling kinderoncologie/-hematologie van VUmc en is voorgedragen vanwege de kwaliteit van haar onderzoek en de manier waarop zij haar onderzoek uitvoert en combineert met haar studie. Zij heeft inmiddels al twee internationale wetenschappelijke publicaties op haar naam en een derde manuscript is in de maak. Ook de prestaties van Deken waren opvallend. Hij gaf zijn presentatie via video-conference, vanuit zijn tweede stageplaats in de vs. Chris Mulder Diëtetiek onder vuur Diëtisten hebben de afgelopen jaren in verschillende projecten gefungeerd als trekkers en behandelaars. Het laatste project, dat tot medio 2012 loopt, heeft plaatsgevonden in de eerste lijn. Door de nieuwe bezuinigingen op met name de eerstelijns diëtetiek, zien we dat de gestarte initiatieven geen vervolg krijgen, omdat de helft van de patiënten de behandeling door een diëtist niet zelf kan betalen. Zij krijgen daardoor niet de zorg die zij nodig hebben. Ziektegerelateerde ondervoeding komt in Nederland veel voor. Gemiddeld is een op de vijf patiënten in de ziekenhuizen en de zorg- en verpleeginstellingen ondervoed. Van de oudere patiënten met co-morbiditeit boven de 60 is 30 tot 40% ondervoed. Het grootste volume aan ondervoede patiënten bevindt zich in de eerstelijn. De Stuurgroep Ondervoeding, die sinds 2005 actief is, heeft valide screeningsinstrumenten, implementatie voedingsbehandeling, implementatie multidisciplinaire samenwerking tussen ziekenhuis, huisarts en diëtist ontwikkeld. De kennis over ondervoeding en de zorg voor patiënten met dit probleem zijn verbeterd. Wat nu sinds 1 januari speelt, is de verwijdering van de diëtistische zorg uit het basispakket, met alle grote gevolgen voor de tijdige behandeling van de ondervoede patiënt in de thuiszorg. Bij de preoperatieve patiënten zal voedingsinterventie uitgesteld worden tot opname en mogelijk achterwege gelaten worden. Wat de gevolgen hiervan zijn, is niet in maat en getal uit te drukken, maar stemt ons droevig. Uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum blijkt dat ziektegerelateerde ondervoeding een probleem is waarmee een jaarlijks bedrag van ongeveer twee miljard euro is gemoeid. Puur in geld uitgedrukt, kost een ondervoede patiënt dus veel geld. De keuze om deze patiënten niet langer te helpen, is ondoordacht. Op de polikliniek mdl zijn we zeer bezorgd over de huidige ontwikkeling. Er is veel bewijs dat patiënten met inflammatoire darmziekten, zoals Crohn en Colitis, en patiënten met chronisch leverlijden frequent ondervoed zijn en gebaat zijn met voedingshulp. Wij kunnen niet zonder diëtetiek. Op dit moment zijn we bezig om de ziekenhuisdiëtist om te vormen tot een klinisch medisch specialisme met een competentiegericht opleidingsplan van drie jaar. De huidige ontwikkelingen leren ons dat dit proces vertraagd moet worden, omdat we de eerstelijns diëtetiek niet kunnen laten verdampen. Maar ook intramuraal zullen we ons moeten wapenen om de toekomstige patiënt te beschermen tegen deze dramatiek. Chris Mulder is hoogleraar maag-, darm- en leverziekten Tracer 4 23 februari 2012 Organisatie Onderzoek Onderwijs Patiëntenzorg 3

4 Een zware buikoperatie ondergaan en de volgende ochtend al 25 meter lopen. Gekkenwerk, denkt menigeen, maar bij de zorgeenheid oncologische heelkunde en urologie is dit tegenwoordig de standaard. En na vijf dagen lopen onze patiënten een mijl, anderhalve kilometer, vertelt fysiotherapeut Edwin Geleijn. n Monique Krinkels Het idee om patiënten zo snel mogelijk uit bed te laten komen, ontstond in 2009 tijdens een bezoek aan het Memorial Sloane Kettering Cancer Centre (mskcc) in New York. Ik was naar dit Amerikaanse ziekenhuis gegaan om te kijken hoe ze daar omgingen met kankerpatiënten. Wat opviel is dat ze patiënten daar een eigen verantwoordelijkheid in de behandeling geven. Dat is echt een heel andere invalshoek, aldus Edwin Geleijn. Eén van de manieren waarop die filosofie in praktijk wordt gebracht, is het snel starten met wandelen na een operatie. Niet pijnlijk Geleijn stelde Jaap Bonjer, hoofd van de afdeling heelkunde, en Rien Caljouw, manager bedrijfsvoering divisie iv, voor om dat ook in VUmc te introduceren. Beiden waren enthousiast. In 2010 startte daarom een project bij de zorgeenheid heelkunde en urologie. Iedereen op die zorgeenheid is namelijk geopereerd, aldus Geleijn. Maar tot dan toe was er geen eenduidig beleid voor het postoperatief mobiliseren. Fysiotherapeuten werden er pas bij betrokken als er al problemen met de longen waren ontstaan of als het bewegen enkele dagen na een operatie nog steeds niet goed verliep. In de nieuwe situatie werken artsen, Foto Mark van den Brink Mijlpaal voor VHON Fysiotherapeuten helpen patiënten snel op de been Elke dag wandelt patiënte mevrouw Van Hees een stukje verder met fysiotherapeut Celine Huibers verpleging en fysiotherapie nauw samen. De verpleegkundige helpt de patiënt de eerste ochtend na de operatie uit bed en in een stoel. Later die dag inventariseert de fysiotherapeut de mogelijkheden van de patiënt en volgt meestal de eerste wandeling. Nee, dat is niet pijnlijk, want we kunnen de pijn uitstekend onder controle houden, vertelt Geleijn. Patiënten krijgen een epidurale verdoving, zodat het wondgebied ongevoelig is. Ze gebruiken tijdens de wandeling een rollator waarop een houder voor de infuuspompen is gemonteerd. Betere zorg voor minder geld Het grote voordeel van de dagelijkse wandeling is dat het risico op longproblemen aanzienlijk kleiner wordt. Dat merken we omdat er veel minder vaak antibiotica hoeft te worden gegeven. Maar ook de opnameduur neemt af en natuurlijk is een patiënt, die de dag voor hij naar huis gaat anderhalve kilometer heeft gelopen, fitter dan iemand die rechtstreeks uit bed komt. Het is echt een gezamenlijk project van de hele zorgeenheid geworden, aldus teamleider Joyce Jansen. De nieuwe werkwijze vergt wel enige overredingskracht. Geleijn: Patiënten zien er de eerste keer vreselijk tegenop om uit bed te komen. Maar wanneer ze merken dat het geen pijn doet krijgen ze er zin in. Ze willen de mijlpaal, de wandeling van anderhalve kilometer, behalen. De beste mensen tegen de scherpste prijs Voor een tijdelijke opdracht de beste mensen vinden tegen de scherpste prijs. Dat is het doel van marktplaatsvoordezorg.nl. Deze website is sinds oktober actief en de eerste resultaten maken de belofte waar. n Pauline Diemel Marktplaatsvoordezorg.nl is een initiatief van VUmc en amc. Via deze marktplaats kunnen bemiddelingsbureaus en zelfstandigen zonder personeel (zzp ers) zich inschrijven voor tijdelijke functies bij amc, VUmc of ggz ingeest. Het gaat om functies op verschillende gebieden, zoals administratief, verpleegkundig, financieel, onderwijs en ict. Volgens programmamanager externe inhuur en initiatiefnemer Jolanda van den Berg is tijdens de pilot van één project al bijna drie ton euro aan Uit de Agenda Effect diabetes type 1 op hersenen in kaart Vrijdag 24 februari aula, uur, E. van Duinkerken, Type 1 Diabetes and the brain: A bittersweet relationship? Eelco van Duinkerken heeft met behulp van grootschalig onderzoek in kaart gebracht welke veranderingen er optreden in de hersenen van patiënten met diabetes mellitus type 1. Het gaat met name om veranderingen in cognitieve functies als de snelheid waarmee informatie wordt verwerkt, het tegelijkertijd uitvoeren van verschillende handelingen en soms ook het geheugen. kosten bespaard. Tegelijkertijd is de kwaliteit van de tijdelijke arbeidskrachten toegenomen. We voldoen met dit systeem aan de Europese aanbestedingsregels door alle opdrachten op een zo eerlijk en transparant mogelijke manier aan te bieden. Het resultaat hiervan is, dat men gedwongen wordt zich op een concurrerende manier aan te prijzen. Marktplaatsmeester Rob Vandewynckel is hoofd flexbureau en marktplaatsmeester. Voorheen werden tijdelijke krachten vaak direct ingehuurd door de afdelingen, met als resultaat enorme kosten en monopolieposities voor bepaalde bureaus. Opdrachten werden gegund, zonder dat leidinggevenden goed zicht hadden op het feit of ze wel de beste persoon tegen de beste prijs hadden. Vandewynckel voert als recruiter gesprekken met de afdelingen over de aanvraag. Om wat voor soort Daarnaast blijkt dat er ook veranderingen zijn in de structuur en functie van de hersenen. Deze veranderingen zijn het duidelijkst aanwezig wanneer er sprake is van schade aan kleine bloedvaten in het lichaam door hoge bloedsuikerwaarden. Onderzoeken naar hersenveranderingen als gevolg van diabetes type 1 waren tot nu toe klein in aantal en omvang. Daar brengt het onderzoek van opdracht gaat het precies, welke ervaring moeten mensen hebben, wat is de tijdsduur van de opdracht? Op basis van harde eisen en gunningscriteria wordt een top vijf samengesteld die aan de interne opdrachtgever voorgesteld wordt. Uitstekend team De eerste die van de Marktplaats gebruikmaakte was Jacqueline Zoon, hoofd procesmanagement & functioneel beheer Oracle. Zij zocht zes tijdelijke krachten voor een software project. Een van de dingen waar ik aan moest wennen ten opzichte van de oude manier van werven, was het opstellen van de harde eisen waaraan een kandidaat moest voldoen. Voor dit project gold bijvoorbeeld dat ze de laatste versie van specifieke Oracle modules moesten beheersen. Als dat niet het geval was, vielen ze af. Voor Zoon heeft deze manier van werven alleen maar voordelen gehad. Ik heb een uitstekend team Van Duinkerken verandering in. Aan het onderzoek werd meegewerkt door 159 mensen, verdeeld in drie groepen: een groep met diabetes type 1 en complicaties als teken van langdurige hoge bloedsuikers, een groep met diabetes type 1 maar zonder complicaties en een gezonde controlegroep. Met gebruikmaking van moderne technieken als mri, meg en fmri geeft het onderzoek een goed beeld kunnen samenstellen. Ik dacht de markt te kennen, maar er bleken toch nog meer goede mensen op de markt te zijn. Omdat leveranciers gedwongen worden hun scherpste tarief te berekenen, heeft het een enorme besparing in de kosten opgeleverd. En ook niet onbelangrijk is de tijdspanne waarin dit allemaal gerealiseerd is: anderhalve maand. Dat was mij in de oude situatie nooit gelukt. Groei In totaal hebben op dit moment ruim achthonderd leveranciers zich bij marktplaatsvoordezorg.nl aangemeld. Hiervan zijn ongeveer de helft zzp-ers en de andere helft bemiddelingsbureaus. Inmiddels zijn voor zeven tijdelijke opdrachten mensen gevonden. Van den Berg: Dit aantal zal in de toekomst gaan toenemen. Dit systeem zal uiteindelijk het oude systeem van detacheren gaan vervangen. van de veranderingen die de hersenen van diabetes type 1 patiënten ondergaan als gevolg van de ziekte en de langdurige aanwezigheid van hoge bloedsuikers. De resultaten bieden een goede basis voor verder onderzoek naar de wijze waarop de hersenveranderingen zich in de tijd ontwikkelen en daarmee naar mogelijke behandelingen van hersencomplicaties bij diabetes type 1. Verpleegkundeprijs 2012 Goede ideeën gezocht Een briljante oplossing, een praktische verbetering, een vernieuwing in de zorg: verpleegkundigen kunnen hun projecten insturen voor de Verpleegkundeprijs Op deze wijze wil de organisatie verpleegkundigen stimuleren een idee ter verbetering van de patiëntenzorg te realiseren. De ervaring leert namelijk dat verpleegkundigen heel veel goede ideeën hebben, maar niet altijd de mogelijkheden hebben die ideeën ook daadwerkelijk uit te voeren. De prijs bestaat uit een bedrag van euro en 0,1 fte voor een jaar en wordt uitgereikt op de Dag van de Verpleging, de verjaardag van Florence Nightingale. Omdat 12 mei dit jaar op een zaterdag valt, is besloten deze viering te verschuiven naar dinsdag 15 mei, vanaf uur. Om met een afdelingsproject mee te kunnen dingen naar de prijs kan het formulier verpleegkundeprijs 2012 ingevuld en opgestuurd worden naar Hannie Verkaik, hannie.verkaik@vumc. nl. Christine van Hartingsveldt, stafadviseur divisie iv (c.vanhartingsveldt@vumc.nl, tst ) en Nienke Veerbeek, stafadviseur divisie i (nienke. veerbeek@vumc.nl, tst ) staan klaar om vragen te beantwoorden en kunnen helpen bij het opstellen van een begroting. De deadline voor het inleveren van de projecten is 27 april. n MK 4 Tracer 4 23 februari 2012 Organisatie Onderzoek Onderwijs Patiëntenzorg