Opleiding Duurzaam Bouwen:

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Bouwen: Beheer van het regenwater op het perceel Leefmilieu Brussel REGENWATER OPVANGEN OF TERUGGEVEN? Maggy HOVERTIN MATRIciel

2 Plan van de uiteenzetting Opvang van regenwater Inleiding De inzameloppervlakken Installatie voor de recuperatie van regenwater Cijfervoorbeeld Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Besluit 2

3 Doelstellingen van de presentatie Stof tot nadenken geven om een systeem in te voeren voor de opvang van regenwater en/of om het water terug te geven aan het milieu. De onderdelen van een installatie voor regenwater voorstellen 3

4 Plan van de uiteenzetting Opvang van regenwater Inleiding De inzameloppervlakken Installatie voor de recuperatie van regenwater Cijfervoorbeeld Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Besluit 4

5 Opvang van regenwater Waarom drinkwater gebruiken om: toiletten door te spoelen? Je tuin te besproeien? De was te doen? Schoon te maken? Consommation moyenne d eau de distribution par les ménages en Belgique (Belgaqua, 2008) Poste l/personne.jour Hygiène corporelle 38 WC 33 Lessive 13 Entretien et divers 10 Vaisselle 7 Boisson et alimentation Voor meer dan 40% van de behoeften hoeft er geen drinkbaar water gebruikt te worden 5

6 Opvang van regenwater Regenwater opvangen om: Ecologische redenen: vrijwaring van watervoorraden, waterverontreiniging verminderen,... overstromingen beperken? Grijze energie? Economische reden: de consumptie van drinkwater doen dalen,... maar een regenwaterinstallatie kost ook geld! De regenwateropvangbak: verplicht geworden door de GSV: volume van 33 l/m² horizontale dakoppervlakte 6

7 Plan van de uiteenzetting Opvang van regenwater Inleiding De inzameloppervlakken Installatie voor de recuperatie van regenwater Cijfervoorbeeld Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Besluit 7

8 De inzameloppervlakken Daken met inerte materialen: leisteen, dakpannen, EPDM-membranen, gecoat aluminium Metalen daken of daken met een hoge aandeel van metalen elementen Water enkel opvangen als de bedekking werd behandeld en inert werd gemaakt Bitumineuze dakbedekking? Daken in asbestcement: neen Toegankelijke daken Risico door verwaarlozing (gebruik van producten) of door activiteit. Daken en zwaar vervuilde oppervlakken: beter vermijden 8

9 De inzameloppervlakken Groene daken Neutraliserend effect op de zuurgraad van het regenwater. Verhoogde concentratie aan opgeloste organische stoffen en organische stoffen in suspensie; Kleuring (vergeling); Aanwezigheid van bepaalde oxideerbare chemische producten (kunstmest gebruikt voor plantengroei); [055] Dubbel vlak, terras, op intensief dak, 1130 Haren, Arch: Bxleco1 en FHW, foto: Yvan Glavie. Aanzienlijke verslechtering van de bacteriologische kwaliteit. De concentratie van bacteriën in het water dat wordt opgeslagen in de tank moet worden gecontroleerd en indien nodig verlaagd. 9

10 De inzameloppervlakken Groene daken Impact van het ontwerp op de kwaliteit van het water: Liever een minerale ondergrond dan een organische Keuze van de uitrusting: vat bezinking, zelfreinigende filters, zuurstofvoorziening van de tank, filters 5 en 25 µm + actieve koolfilter Illustratie: CSEC, NIT 229, Groene daken. Keuze van de planten: intensieve groene daken af te raden om regenwater op te vangen. Toekomstige opleiding: Groene daken: van ontwerp tot onderhoud 10

11 De inzameloppervlakken Opvangpercentages Types de revêtement des surfaces de collecte : Taux de récupération des surfaces de collecte Impact sur la qualité * ** *** Toit plat recouvert de gravier 60% 60% 0 Toit plat recouvert de matières synthétiques ou bitume 80% Toit plat recouvert de végétation extensive Toit plat recouvert de végétation intensive peu élaborée Toit plat recouvert de végétation intensive élaborée Toit en pente recouvert de panneaux laqués, tuiles ou ardoises Toit en pente recouvert de panneaux métalliques Toit en pente recouvert de matière synthétique ou de bitume 50 à 70% 30 à 40% 10 à 20% 75 à 95% 75 à 95% 70 à 90% / 20% 75 à 95% 75 à 95% 80 à 95% 0 + / - (coloratio n) Toit en pente recouvert de gazon ou d autres plantes / 25% + / 0-0 Bron: Afvloeiingscoëfficiënt afhankelijk van het type dak - * Bron A&C (ADEME en KUL) - ** Bron WWF/VIBE (WILO- Duitsland) - *** VIBE - Praktische gids - BIM 11

12 Plan van de uiteenzetting Opvang van regenwater Inleiding De inzameloppervlakken Installatie voor de recuperatie van regenwater Cijfervoorbeeld Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Besluit 12

13 Installatie voor de recuperatie van regenwater 13 Illustratie: MATRIciel

14 Installatie voor de recuperatie van regenwater Technische eisen voor binneninstallaties Zie repertorium van Belgaqua 2013 Kleef een pictogram niet drinkbaar water" bij de kranen Compatibiliteit van de uitrusting met regenwater: De natuurlijke zuurgraad van het regenwater kan op termijn de metalen aanvoerbuizen corroderen. De voorkeur geven aan kunststof buizen zoals PVC, PE, polybuteen. 14

15 Installatie voor de recuperatie van regenwater Geen fysieke verbinding tussen het openbare distributienetwerk en het netwerk van niet-drinkbaar water Pomp met automatische omschakeling Bron: VMM 15

16 Installatie voor de recuperatie van regenwater Geen fysieke verbinding tussen het openbare distributienetwerk en het netwerk van niet-drinkbaar water 16

17 Installatie voor de recuperatie van regenwater De kwaliteit van het regenwater vrijwaren: Bescherming van dakgoten: Voorfilter: Zelfreinigende filter collector Bron VMM Zelfreinigende voorfilter Bron VMM 17

18 Installatie voor de recuperatie van regenwater Tank: Regenwatertank 1500L GRAF PLATINUM Rustig toevoer: Overloop: 18

19 Installatie voor de recuperatie van regenwater Drijvende wateraanzuiging - Aanzuigfilter met vlotter: Luchtververser voor tank: Pomp: Dompelpomp Pomp met automatische omschakeling 19

20 Installatie voor de recuperatie van regenwater Postfiltratie Mechanische filtratie van onzuiverheden in het water sedimentfilter 25 µm; deeltjesfilter 5 µm; waterbehandeling met actieve kool Bij voorkeur met wasbare cartridges 20

21 Installatie voor de recuperatie van regenwater Onderhoud Zorg voor een jaarlijkse inspectie van de onderdelen Reinigen van de filters Reinigen van de regenwatertank 21

22 Installatie voor de recuperatie van regenwater Extern zwaartekrachtsysteem Bron: La gestion de l eau, Frédéric Luyckx (CERAA) voor BIM 22

23 Prioriteit Daling van het waterverbruik Ontwerp en beheer van het wateraanvoernet Waterbesparende apparatuur: 30 tot 100% waterbesparing Zuinig gebruik Geïntegreerde douchekop met een kraan Bronnen: Praktische Gids BIM 23

24 Plan van de uiteenzetting Opvang van regenwater Inleiding De inzameloppervlakken Installatie voor de recuperatie van regenwater Cijfervoorbeeld Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Besluit 24

25 Renovatie van een aanpalende eengezinswoning in Oudergem 25

26 Cijfervoorbeeld Zuinige uitrusting: Douches 6-9 l Waterspoeling 3-6 l Zuinige kranen Waterverbruik: 69 m³/jaar of 4 personen een verbruik van 47 l/dag per persoon Prijs van water: 3,64 /m³ Dakoppervlak dat kan worden aangesloten op de tank: dak achteraan 31 m² met wateropvang: 17 m³/jaar Behoefte aan regenwater: wc, onderhoud van het gebouw en de omgeving 30 m³/jaar 26

27 Voorbeeld Tank van 1500 l Kosten van de installatie: 5962 Autonomie van 18 dagen Afwatering: 19 % Rentabiliteit? Waterbesparing: 62 /jaar Onderhoud: 59 /jaar? Elektriciteit: 2 /jaar 27

28 Voorbeeld Dakoppervlak dat kan worden aangesloten op de tank: daken achteraan en vooraan 47 m² wateropvang: 31 m³/jaar Behoefte aan regenwater: 30 m³/jaar Kosten van de installatie: 6200 Tank van 2000 l Autonomie van 24 dagen Afwatering: 9 % Rentabiliteit? Waterbesparing: 95 /jaar Onderhoud: 62 /jaar? Elektriciteit: 3 /jaar 28

29 Plan van de uiteenzetting Opvang van regenwater Inleiding De inzameloppervlakken Installatie voor de recuperatie van regenwater Cijfervoorbeeld Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Besluit 29

30 Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Overstromingen verminderen; Waterverontreiniging verminderen; Het grondwater bijvullen; Recreatieve landschapsruimten aanleggen die rijk zijn aan biodiversiteit; Het warmte-eilandeffect tegengaan; De Geleytsbeek - Bron: Coördinatie Senne 30

31 Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Regenwater laten infiltreren en/of evapotranspireren; een reeks eisen in verband met de site en de inrichting ervan Infiltreerbare bodem? Voldoende ruimte? Alternatieve beheervoorzieningen in lijn met de esthetiek en het gebruik van de omgeving? zie volgende presentatie: "Bodem- en perceeleigenschappen" 31

32 Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Regenwater evapotranspireren: groene daken 32

33 Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Groen dak en vasthouden van water op lange termijn: Seizoenseffect Lente: vasthouden van 49 tot 94% Winter: vasthouden van 2 tot 14% Effect van de dikte van het substraat: Hoe meer de dikte van het substraat toeneemt, hoe meer water er wordt vastgehouden; Jaarlijks vastgehouden water: Extensief dak ± 30 % Intensief dak ± 50 % 33

34 Plan van de uiteenzetting Opvang van regenwater Inleiding De inzameloppervlakken Installatie voor de recuperatie van regenwater Cijfervoorbeeld Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren Besluit 34

35 Renovatie van een aanpalende eengezinswoning in Oudergem BH: Thomas Goetghebuer en Thérèse Moens AR: Architectuuratelier Pluricite 35

36 Wat u moet onthouden van de uiteenzetting Regenwater kan meer dan 40% van onze behoeften dekken. Maar het is niet gratis. Er mag geen enkele verbinding bestaan tussen de regenwaterinstallatie en de drinkwaterinstallatie. Rationeel watergebruik vormt een prioriteit om het waterverbruik te verminderen; Water laten infiltreren en evapotranspireren op het perceel zorgt ervoor dat: Overstromingen kunnen worden tegengegaan De levenskwaliteit van de bewoners kan worden verbeterd: microklimaat ruimten voor contact met de natuur, ontspanning, ontmoetingen, uitwisselingen, De biodiversiteit te vergroten 36

37 Interessante tools, websites, enz.: Vlaamse Milieumaatschappij (VMM): De dossiers van CSEC - 3/ Cahier nr. 2. Groene daken: recuperatie van regenwater CSEC, NIT 229. Groene daken WTCB: Inzameling en gebruik van regenwater. Opleiding Eco- Renovatie Liesbeth Vos Waterbeheerplan : Gids voor duurzaam bouwen: G_WAT01 Beheer van regenwater op het perceel G_WAT02 Rationeel omgaan met water G_WAT03 Hergebruik van hemelwater 37

38 Contact MATRIciel s.a. Maggy HOVERTIN Bio-ingenieur Place de l Université 25, Etg Louvain-la-Neuve : 010 / hovertin@matriciel.be DANK U 38