CONCEPT. Rotterdam aan Zee. Een toeristisch recreatief ontwikkelperspectief voor Hoek van Holland

Transcriptie

1 CONCEPT Rotterdam aan Zee Een toeristisch recreatief ontwikkelperspectief voor Hoek van Holland september 2016

2 Colofon Deze nota is vastgesteld op: Dit document is opgesteld door Stadsontwikkeling gemeente Rotterdam Inlichtingen: Stef Poolman tel projectleider: Stef Poolman ontwerper buitenruimte/stedenbouw: Sandra de Bont/ Olga Limarenko lay-out: Kalinka de Bruijn-van Deursen datum: 15 september 2016 CONCEPT

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Bestaande kwaliteiten en lopende ontwikkelingen 2.1 Een overzicht 2.2 Thema s Militaire geschiedenis Ingenieurskunst Natuur en landschap 2.3 Voorzieningen Verblijf Winkels Horeca Bereikbaarheid 2.4 Conclusies 6. Van Ontwikkelperspectief naar uitvoeringsstrategie 6.1 Marketing & Promotie 6.2 Place-making 6.3 Prioritering 6.4 Financieringsstrategie 6.5 Vervolg Participatie belanghebbenden Programma Bijlage 1: Overzicht van gewenste ontwikkelingen 3. Toeristisch recreatief perspectief 3.1 Inleiding 3.2 Militaire geschiedenis 3.3 Ingenieurskunst 3.4 Natuur en landschap 3.5 Samenhang/verbindingen 4. De doelgroep 5. Ontwikkelperspectief per deelgebied 5.1 Draagvlak Ontwikkelperspectief 5.2 Hoek van Holland Zuidwest 5.3 Knoop Badweg/Strandweg 5.4 Fort 1881, Marechausseegebouw en Emmaboulevard 5.5 Zeetoren, strandopgang Rechtestraat en Stuifkenszand 5.6 Vinetaduin en Vafamil 5.7 Het Centrum, het Stationsgebied en de Berghaven 5.8 Oranjebonnen Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 3

4 4 Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT

5 Inleiding Hoek van Holland is één van de kleinere kernen die is gelegen binnen de bestuurlijke grenzen van de gemeente Rotterdam. Deze kleinere kernen hebben als overeenkomst dat zij relatief ver liggen van het centrum van de stad en daardoor niet of nauwelijks profiteren van de voordelen die deelname aan het grootstedelijk weefsel biedt. Met andere woorden; Hoek van Holland moet voor een belangrijk deel voor zich zelf zorgen. De perifere ligging van Hoek van Holland aan de rand van Nederland is zowel een voor- als een nadeel. Het aantrekken van nieuwe economische activiteiten verloopt moeizaam. En de economische ontwikkelingen in het Westland en in minder mate het Havengebied bieden evenmin een rooskleurig perspectief voor de toekomstige werkgelegenheid. Hier staat tegen over dat Hoek van Holland over bijzondere potenties op toeristisch gebied beschikt. Hoek van Holland is méér dan strand en zou zich kunnen ontwikkelen tot een vier-seizoenen badplaats door de verblijfsmogelijkheden uit te breiden en leisure toe te voegen. Deze ambitie is reeds bestuurlijk verankerd in de Gebiedsvisie Hoek van Holland 2030 (2009), de Gebiedsvisie Hoek van Holland (2011) en het Gebiedsprojectplan Hoek van Holland 2015 (2015): Hoek van Holland wordt een onderscheidende vierseizoenenbadplaats en heeft voor zowel inwoners als (verblijfs-) recreanten veel (diversiteit) te bieden. Toerisme wordt voor zowel Hoek van Holland als voor Rotterdam een belangrijke economische motor. Hoek van Holland wordt jaarrond aantrekkelijk voor diverse bezoekers, vanuit het Dorp zelf, de regio, Rotterdam, landelijk en internationaal. Niet iedere kans kan echter zomaar worden omarmd. Kansen moeten worden afgewogen tegen andere belangen. Het maken van dergelijke afwegingen is in deze situatie voorbehouden aan het stadsbestuur van Rotterdam. Om tot weloverwogen keuzes te komen wat nu de beste en meest bestendige kansen voor Hoek van Holland zijn is, mede op basis van onderzoek en aan de hand van heel veel gesprekken met onder andere bewoners, ondernemers, stichtingen, investeerders, etc. het voorliggende ontwikkelingsperspectief voor de komende 15 jaar geformuleerd. Dit Ontwikkelperspectief heeft tot doel aan belanghebbenden duidelijkheid te geven over door de gemeente wenselijk geachte ontwikkelingsrichting en de rol die de gemeente daarin voor zich zelf ziet. Het voorliggende Ontwikkelperspectief is zeker niet bedoeld als blauwdruk voor de toeristische ontwikkeling van Hoek van Holland, maar moet bijdragen aan de voorspelbaarheid van het gemeentelijk handelen bij reeds bekende, maar ook bij nog onbekende, initiatieven op toeristisch gebied. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 5

6 6

7 2. Bestaande kwaliteiten en lopende ontwikkelingen 2.1 Een overzicht Hoek van Holland is de badplaats van Rotterdam. Strategisch gelegen aan de Nieuwe Waterweg en bij de ingang van de haven altijd een plek van betekenis geweest. Een plek die ook constant in beweging is geweest. Niet alleen de kust zorgde voor zijn eigen dynamiek maar ook de aanwezigheid van de mens heeft het landschap zichtbaar veranderd. De aanleg van de Atlantikwall, de ingenieurskunst van de Nieuwe Waterweg en Maeslantkering en de aanleg van de Van Dixhoorndriehoek in de jaren 70 waardoor de kustlijn enige kilometers zeewaarts is verschoven en er een bijzonder duingebied is ontstaan. Een van de weinige plekken in Nederland waar werken en recreëren in de duinen en aan het strand zo dicht bij elkaar gelegen zijn en voor diegene die het waarderen een prachtige skyline opleveren. Hoek van Holland zelf, het lieflijke dorpje achter de dijk en de duinen en omringt door duinen en bossen, de kassen van het Westland en de polders aan de oostkant. Maar het voorzieningenniveau staat onder druk en de toeristische bezoeker wordt onvoldoende verleid om naar Hoek van Holland te komen doordat de kwaliteit van verblijfsvoorzieningen, winkels en horeca te wensen over laat. Om een goed beeld te krijgen wat er ontbreekt in Hoek van Holland is een inventarisatie gemaakt van huidige, aanwezige kwaliteiten en ontwikkelingen in Hoek van Holland die van belang zijn voor toerist en recreant. De inventarisatie is gerubriceerd aan de hand van enkele thema s en naar de aard van de voorzieningen. Het overzicht biedt geen uitputtende opsomming, maar geeft wel de belangrijkste zaken aan. 2.2 Thema s Militaire geschiedenis Hoek van Holland heeft een rijk cultuurhistorisch verleden. Het dorp telt tal van gebouwen, bouwwerken en musea die herinneren aan de ontstaansgeschiedenis en het militaire verleden van het dorp. De musea zijn echter niet dagelijks geopend. In de winter is het merendeel zelfs gesloten en danken hun bestaan aan de inzet van vrijwilligers. Er is helaas nauwelijks sprake van enige samenwerking en samenhang tussen de musea. Ieder vertelt zijn eigen verhaal: slechts een klein stukje van het complete verhaal van de geschiedenis van Hoek van Holland. Met het oog op het toeristen en het kunnen aanbieden van een slecht weerprogramma is het belangrijk om hier verandering in aan te brengen. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 7

8 8

9 2.2.2 Ingenieurskunst In de regio Rotterdam en de provincie Zuid Holland is nergens anders dan rond Hoek van Holland op enkele vierkante kilometers de Nederlandse mentaliteit van het benutten van land en water zo zichtbaar: de geschiedenis van hoe Nederland droge voeten houdt, land wint, inricht en ordent is hier prominent aanwezig (de gegraven Nieuwe Waterweg, de aanleg van de 2 e Maasvlakte en de Maeslantkering) Natuur en landschap Het duingebied dat achter het Noordzeestrand ligt is grotendeels aangewezen als beschermd natuurgebied (Natura 2000). Door het gebied lopen nu enkele wandelen fietspaden. Er worden verschillende natuurwandelingen en excursies onder begeleiding georganiseerd door de duinen, over het strand en in de polder. In het door kassen (noordelijk) en havencomplexen (zuidelijk) en stedelijk (oostelijk) verdicht gebied waarin Hoek van Holland ligt ingeklemd, is het bijzonder dat er nog twee polders zijn die gekenmerkt worden door een open en weids landschap: de Bonnenpolder en de Oranjebuitenpolder. De oorspronkelijke polderverkaveling met landwegen en dijken en spaarzame bebouwing is grotendeels nog in de authentieke setting aanwezig. Een setting, die zich goed leent voor recreatieve activiteiten. 2.3 Voorzieningen Verblijf Hoek van Holland heeft een beperkt en kwalitatief matig aanbod aan overnachtings-mogelijkheden. Het Recreatieoord bestaat voor het overgrote deel uit recreatiehuisjes en vaste staanplaatsen voor caravans en is daarmee niet bedoeld voor losse overnachtingen. Een beperkt deel is ingericht als camping voor kortdurend verblijf. Het recreatieoord is bezig met een kwaliteitsslag in het beheer. De bestaande verblijfsmogelijkheden zijn voornamelijk in het dorp te vinden, dat 3 kilometer van het strand ligt. Hierdoor laat Hoek van Holland kansen liggen op toeristische bestedingen. Een recente ontwikkeling is de bouw van tijdelijke vakantiehuisjes op het strand, waarvan de bezettingsgraad doet vermoeden dat voor dit marktsegment veel belangstelling bestaat Winkels Het totaal aan winkelvloeroppervlak in Hoek van Holland bedraagt ca m². Het aanbod aan dagelijkse boodschappen is op peil; het aanbod aan funshoppen ligt echter beduidend lager dan bij vergelijkbare kernen. De toeristische bezoeker wordt op basis van het huidige winkelaanbod niet verleid om naar Hoek van Holland centrum te gaan Horeca Horeca is er in overvloed in Hoek van Holland, maar de uitstraling laat vaak te wensen over en mist profiel om toeristische bezoekers te trekken Bereikbaarheid De bereikbaarheid per auto was het zwakste punt van Hoek van Holland. Vorig jaar is de rotonde bij Westerlee aangelegd, een grote verbetering. Op dit ogenblik wordt de aanleg van de H6-weg voorbereid.. Er is op diverse plekken bij het dorp volop parkeergelegenheid aanwezig. Dit voorjaar is besloten dat het parkeren ook op zomerse dagen gratis is. Dit beleid geldt totdat de Hoekse Lijn gaat rijden. De kwaliteit van het openbaar vervoer wordt sterk verbeterd door het ombouwen van de huidige spoorlijn naar een light rail-verbinding en het doortrekken tot op het strand. Vanuit de Berghaven vaart een Fast Ferry naar de Landtong Rozenburg en de 2 e Maasvlakte, maar helaas (nog) niet naar andere bestemmingen landinwaarts. Hoek van Holland beschikt ook over een aantal mooie fiets- en wandelroutes. Wat echter nog ontbreekt is een fietspad tussen de Badweg en de Nieuwe Waterweg. 2.4 Conclusies De ombouw van het NS spoor tot lightrail verbinding en het doortrekken van deze lijn tot op het strand brengt nieuwe mogelijkheden naar Hoek van Holland. Om dit ten volle uit te nutten is het van belang om een duidelijk toeristisch recreatief perspectief te ontwikkelen en daarbij helder onderbouwde keuzes te maken. Keuzes die recht doen aan het eigene van Hoek van Holland maar ook nieuwe ontwikkelingen mogelijk maken. Naast Zandvoort en Scheveningen is dit de enige badplaats langs de kust waar je met hoogwaardig openbaar vervoer tot op het strand kan komen en de enige plek waar je met een metro tot op het strand kan komen. Binnen een half uur sta je vanaf Beursplein met je voeten in de branding van Hoek van Holland kijkend naar de majestueuze schepen die de haven van Rotterdam binnenvaren. Om deze nieuwe potentie ten volle te benutten is het belangrijk in te zetten op de onderscheidende kwaliteiten van Hoek van Holland aan de hand van de 3 thema s Militaire Geschiedenis, Ingenieurskunst en Natuur en Landschap. Nieuwe voorzieningen voor verblijf, winkels, horeca en evenementen die op deze thema s inhaken verdienen de voorkeur. impressie nieuw station Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 9

10 K PA R GS VE RD ED IG IN cruciale plek cruciale plek belangrijke plek belangrijke plek 10 Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT

11 3. Toeristisch perspectief 3.1 Inleiding Het toeristisch recreatief ontwikkelperspectief zet in op het optimaal gebruik maken van de metroverbinding om dagjesmensen met verschillende interesses naar Hoek van Holland te brengen op een milieuvriendelijke manier. Mensen die het Verdedigingspark willen bezoeken, mensen die al fietsend van de ingenieurskunst willen genieten, mensen die op warme dagen lekker op het strand willen liggen en mensen die de stad even willen ontvluchten en uitwaaien in de duinen. Alle ontwikkelingen worden getoetst of ze een bijdrage leveren aan een van deze thema s zodat het bij elkaar opgeteld meer dan de som der delen wordt. Er is veel unieks in Hoek van Holland aanwezig om toeristen te trekken, het is niet noodzakelijk om ingrijpende bouwplannen te ontwikkelen om van Hoek van Holland een vier-seizoenen badplaats te maken. De metrolijn naar het strand blijft dan de meest ingrijpende ontwikkeling in de omgeving. De kunst is om de ontstaansgeschiedenis en identiteit van Hoek van Holland te herontdekken, om de verborgen schatten zichtbaar te maken en te benutten, zowel ruimtelijk als programmatisch. Met een verdedigingspark in de duinen, een belevingsboulevard langs de Nieuwe Waterweg en een toegankelijke natuur onderscheidt Hoek van Holland zich als badplaats. In ruimtelijke zin betekent dat samenhang en kwaliteit in de buitenruimte, zichtbaarheid en gebruik van uniek erfgoed, en slimme ingrepen op cruciale plekken gerealiseerd moet worden. Deze ingrepen moeten bij het karakter en de schaal van het dorp passen. De cruciale plekken worden ontwikkeld als (vaste) voorzieningen voor de recreanten en dorpsbewoners. Daarnaast kunnen veel recreatieve en culturele activiteiten ook van tijdelijke aard zijn. De van nature aanwezige dynamiek in het gebied leent zich hier voor. Van belang is dat alle ontwikkelingen een bijdrage leveren aan de unieke kwaliteiten van het gebied en de drie onderscheidende thema s die in de volgende paragrafen nader verkend worden. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 11

12 bestaande kwaliteit referentie 12

13 PA RK GS IN DE DI G VE R 3.2 Militaire Geschiedenis Dankzij de strategische ligging kon Hoek van Holland de afgelopen twee eeuwen rekenen op de aanleg van een fiks aantal fortificaties en uitkijkposten. Met het Fort 1881 en de Atlantikwall heeft Hoek van Holland twee belangwekkende monumenten aan de hand waarvan de geschiedenis van verdedigingswerken kan worden verteld en beleefd. Ook landmarks als de troposcatter en de zeetoren maken het verleden in het landschap zichtbaar. De specifieke identiteit van elke kustplaats versterken bij ontwikkeling en herstructurering - dit is een koers voor de Hollandse kust in het Masterplan Kunst en Erfgoed in opdracht van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (2014). Het Masterplan is een lange-termijnvisie en een denkrichting over de manier waarop kustversterking en ruimtelijk-economische opgaven kunnen worden ingezet om de gebiedsidentiteiten langs de kust te versterken. Het masterplan illustreert met een ontwerpverkenning hoe bij de verdere ontwikkeling van Hoek van Holland de eigenheid van de kustplaats met zijn maritieme en stoere karakter - identiteit van Verdedigingsbaken - verder versterkt kunnen worden: het Verdedigingspark. Op dit moment is in opdracht van de gemeente Rotterdam een cultuurhistorisch onderzoek gestart voor Hoek van Holland. Dat gaat niet alleen over de aanwezige monumenten, bouwwerken en relicten maar vooral ook over de gelaagdheid van de gebiedskarakteristiek, bestaande initiatieven van lokale erfgoedpartijen, projecten en ideeën die met elkaar én met de cultuurhistorie in verband gebracht kunnen worden. Kortom, het specifieke verhaal van Hoek van Holland - in materiële én immateriële zaken zal zichtbaar en beleefbaar gemaakt worden. Hierbij worden de belanghebbenden in het cultureel erfgoed betrokken. De resultaten van dit onderzoek zullen inzicht bieden in de opbouwverbanden en onderscheidende kwaliteiten van het gebied. Die aanbevelingen zullen niet enkel fysiekruimtelijk van aard zijn maar vooral ook worden gericht op de kansen en mogelijkheden van het erfgoed voor de lokale economie en het toerisme. De te verwachten Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT resultaten zullen richting geven aan hoe het thema Verdedigingspark zowel ruimtelijk als programmatisch de identiteit en aantrekkingskracht van Hoek van Holland als recreatief gebied kan versterken. Hieruit verwachten we voldoende input te krijgen voor het uitwerken van het thema Verdedigingspark. Uitwerking en ontwikkeling van dit thema bieden een grote kans voor Hoek van Holland om een onderscheidende badplaats te worden. De Atlantikwall, het Fort 1881 met educatiecentrum, horecagelegenheid in de voormalige officierskantine, muziekbunker, marechaussegebouwen, Verdedigingsmuseum, Zeetoren en diverse bunkers bieden daarvoor uitgelezen kansen. Naast het toegankelijk en zichtbaar maken door goede routes te ontwikkelen is het van belang dat bij herontwikkeling van het militaire erfgoed dit met respect maar ook met durf gebeurt. Een interessante referentie van een vergelijkbare opgave is de succesvolle herontwikkeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Zuidelijke Waterlinie. Met ingrepen variërend van toevoegen van groot en kleinschalig programma tot het realiseren van nieuwe natuur is een nieuwe betekenis gegeven aan beide Waterlinies en kunnen de militaire bouwwerken en omliggende landschappen voor de toekomst behouden blijven. 13

14 bestaande kwaliteit 14

15 3.3 Ingenieurskunst De haat-liefdeverhouding tussen het land en het water manifesteert zich in de oost-westelijke richting van Hoek van Holland, aan de waterrand. Hier is goed zichtbaar hoe ingenieus en complex het systeem is dat Nederland droog houdt. Het sluitstuk in de Nieuwe Waterweg, de Maeslantkering, is een bijzonder voorbeeld van ingenieuze Nederlandse waterbouw. Echter, de identiteit van Hoek van Holland als een waterwerk/havenplaats strekt zich uit vanaf het gemaal bij het Oranjekanaal tot het uiterste bereikbare punt op het Noorderhoofd, maar liefst 7 km lang. Hoek van Holland is een kustplaats met direct zicht op de Nieuwe Waterweg, waaraan het dorp zijn ontstaan te danken heeft. Deze kenmerkende watearrand, die de meest stoere en interessante zone is met uitzicht op indrukwekkende passerende schepen, de Europoort en de Tweede Maasvlakte, moet tot een aantrekkelijke wandelroute getransformeerd worden: een robuuste en representatieve promenade. Bijzondere functies, zoals botenspotplekken, mogen hierbij niet verdwijnen. Een schakeling van Noorderhoofd - Emmaboulevard/parkhaven- via de Delflandsedijk (Vuurtoren)- Maeslantkering wordt versterkt door op elke plek ruimte en faciliteiten te bieden voor passende functies (tijdelijk en vast). Het thema Ingenieurskunst moet tot uitdrukking komen in de zone langs het water door informatieve en beleefbare momenten voor de bezoekers te creëren, waarbij de waterwerken worden ervaren vanaf beschutte en open plekken. Deze waterrandzone ligt door de infrastructurele oost-west verbindingen en structuren geïsoleerd ten opzichte van het dorpscentrum en de gebieden in noordelijke richting. Op een aantal plekken is het van belang deze waterrand door logische routes te koppelen aan de volgende plekken: met het duinengebied en de Strandboulevard, met de duinen bij het Oude dorp, met het dorpscentrum (via het station HvH Haven), met de vertrekpunten van kleine lokale (Fast Ferry s) en grote internationale schepen (Stenaline). Verder naar het oosten, bij het Oranjekanaal, verbindt de nieuwe bijzondere fietsbrug over het spoor(metrolijn) de unieke Hoekse recreatieve Oranjebonnenpolder. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 15

16 bestaande kwaliteit referentie 16

17 3.4 Natuur en landschap Het huidige landschap in en rond Hoek van Holland kan van west naar oost grofweg in drie zones worden verdeeld. De eerste zone omvat het strand en het duingebied. De tweede zone wordt gevormd door het dorp en de derde zone bevat de polders. De verschillende landschapstypen in en rond Hoek van Holland hebben een divers palet aan flora en fauna tot gevolg. Het gebied kent enkele ecologisch waardevolle plekken zoals het Staelduinse Bos, het duingebied, de Hoekse Bosjes en de Oranjeplassen. Het respecteren van deze waardevolle plekken is uitgangspunt. Het toevoegen van nieuwe bebouwing kan alleen op die plekken waar dit niet in strijd is met de waardevolle biotopen. Het nieuwe station aan het strand is de startmotor voor een nieuwe generatie strandtoeristen met bredere interesses: behalve strand ook sportactiviteiten, natuur en cultuurhistorie. Door de metrolijn tot aan het strand te trekken komen de duinen ook binnen handbereik van een grotere groep bezoekers. Het brede duingebied langs de zee (Van Dixhoorndriehoek, het Vinetaduin en de Kapittelduinen natura 2000-gebied) maakt Hoek van Holland groen en ruig. Het grootste gedeelte van het gebied is vrij te bezoeken. Dat maakt het duingebied met zijn landschappelijke en natuurwaarden (vegetatie, vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen) kwetsbaar. Door het padennetwerk strategisch te verbeteren, de recreant te informeren over de natuurwaarden, de bezoekers te lokken met interessante en afwisselende routes naar bijzondere plekken waar iets te doen is, houden we het duinenlandschap gaaf en intact. sterker. De recreant beleeft en ervaart het duinenlandschap als pure ontspanning. Voor de Bonnenpolder en Oranjebuitenpolder is een apart ontwikkelplan gemaakt hoe dit gebied kan transformeren naar een gemengd agrarisch recreatief gebied. 3.5 Samenhang/verbindingen De gelaagdheid van thema s en functies versterkt de recreatieve aantrekkingskracht en verbreedt de doelgroep van dagjesmensen en bewoners maar bedient ook de bezoekers die voor langere tijd willen verblijven. Ondanks dat de verschillende thema s om andere strategische ingrepen en benaderingen vragen is het noodzakelijk om ze juist ook in elkaars verlengde te zien. Waar kunnen ze elkaar juist versterken en waar kunnen bredere dwarsverbanden gelegd worden? Dit geldt zowel op fysiek vlak door het realiseren van een herkenbare kwaliteit in de openbare ruimte en het realiseren van (ontbrekende) routes, als op programmatisch vlak door de samenwerking van personen en organisaties. Bij de twee strandopgangen worden recreatieve knooppunten ontwikkeld met een eigen signatuur. De Badweg kent meer diverse voorzieningen met het metrostation en horeca en winkels, de Rechtestraat ontwikkelt zich als sportieve knoop. Door de voorzieningen rondom deze knooppunten te concentreren wordt het contrast met de ruige natuur Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 17

18 18 Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT verschillende leefstijlen

19 4. De doelgroep De gemeente Rotterdam wil dat Hoek van Holland jaarrond aantrekkelijk wordt voor diverse bezoekers. Het bureau voor Ruimte &Vrije tijd heeft in 2013 in opdracht van de toenmalige deelgemeente en marktpartij KSR een onderzoek gedaan naar (toeristische) leefstijlen conform de Leisure Leefstijlenmethodiek. Dit heeft geresulteerd in een advies om investeringen en inspanningen primair te richten op de zogenaamde gele doelgroep. Mensen die in deze categorie vallen zijn levensgenieters. Zij houden van (met anderen) actief en sportief bezig zijn. Het zijn vaak jonge gezinnen die gezellige drukte zoeken. Recreëren is lekker eten, genieten en leuke dingen doen. Zij beschikken over iets meer budget dan gemiddeld. En komen vooral voor het strand. Hoek van Holland heeft deze doelgroep gezien de huidige voorzieningen (vooral het strand en de strandtenten) veel aantrekkelijks te bieden op het gebied van dagrecreatie. Meer diversiteit in het aanbod, ook naar het verblijf, kan zorgen voor een extra aantrekkingskracht en een kruis-bestuiving tussen bestaand en nieuw aanbod. De identiteit en uitstraling (robuust, stoer en rauw) van Hoek van Holland past goed bij deze doelgroep. Voorbeelden van aantrekkelijke voorzieningen voor deze doelgroep zijn: Een groot en divers aanbod van sportieve (beach) mogelijkheden Een gezinscamping met veel faciliteiten, maar ook de luxe van een volledig ingerichte tent Veel activiteiten en amusement op de camping, eigentijds en cool voor kinderen, zoals bijv. een subtropisch zwemparadijs en animatie. Een kindvriendelijk bungalowpark met veel faciliteiten (en service zoals bedden opmaken en stofzuigen). Iets eigens en bijzonders in de inrichting van het bungalowpark en de bungalow zelf (geen eenheidsworst). Goed eten en drinken. Een hotel met familiekamers. Het realiseren van nieuw verblijf draagt bij aan de ontwikkeling van een divers jaarrond aanbod voor dagrecreatie (leisure), zodat degenen die langer willen verblijven ook voldoende dagbestedingsmogelijkheden hebben. Op basis van wat er nu al is, kan worden gedacht aan een Havenexperience, een Westlandexperience, (beach-) sportactiviteiten, creatieve en kook-workshops, golfclinics, strandpicknick in combinatie met beachsporten en verder alles waar met groepen een belevingsvol dagdeel mee kan worden gevuld. Voor voldoende aanbod in de winter en bij slecht weer kan worden gedacht aan overdekt/indoor spelen, gaming, zwemmen, indoor-sporten maar ook aan sauna, wellness en beauty aanbod et cetera. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 19

20 Zeetoren, strandopgang Rechtestraat en Stuifkenszand Hoek van Holland Zuidwest Vinetaduin en Vafamil Knoop Badweg/Strandweg Fort 1881, Marechausseegebouw en Emmaboulevard Het Centrum, het Stationsgebied en de Berghaven Oranjebonnen overzichtskaart deelgebieden hoek van holland 20 Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT

21 5. Ontwikkelperspectief per deelgebied 5.1 Draagvlak Ontwikkelperspectief In dit hoofdstuk wordt voor zeven deelgebieden binnen Hoek van Holland een ontwikkelperspectief geschetst. Dit ontwikkelperspectief is in belangrijke mate gebaseerd op hetgeen ondernemers en bewoners van Hoek van Holland zelf naar voren hebben gebracht, op gesprekken met stakeholders zoals natuur- en landschap-organisaties en hogere overheden en op adviezen die zijn uitgebracht door studenten van de Hogeschool Rotterdam. De adviezen van de studenten van de Hogeschool Rotterdam waren vooral gebaseerd op de kansen die zij voor Hoek van Holland op het gebied van toerisme zagen. Uit hun vergelijking van Hoek van Holland met andere Nederlandse badplaatsen kwam naar voren dat Hoek van Holland vooral moet werken aan cultuur, horeca, bereikbaarheid en accommodaties. Met name met het zichtbaar maken van haar bijzondere geschiedenis kan Hoek van Holland zich onderscheiden van andere badplaatsen. Het is nu aan de gemeente om op gebiedsniveau haar ambities en randvoorwaarden te formuleren. Niet elke suggestie die door ondernemers, bewoners, stakeholders of studenten is gedaan kan of zal worden gerealiseerd. Meestal is dat omdat de suggestie zich slecht verhoudt tot de primaire functie die aan een deelgebied wordt toegekend, bijvoorbeeld het primaat van natuur en landschap of van rust en ruimte. Het kan ook zo zijn dat een suggestie te weinig bijdrage levert aan de 3 genoemde thema s. Alvorens hieronder in te gaan op de individuele deelgebieden willen wij hier op hoofd-lijnen stilstaan bij het beeld dat wij hebben overgehouden aan de inbreng die burgers en ondernemers van Hoek van Holland hebben geleverd. Naar onze indruk staan bewoners kritisch, maar in beginsel positief tegenover de vierseizoenen gedachte. Toerisme wordt, naast andere economische ontwikkelingen, gezien als een belangrijke economische pijler voor de toekomst van het dorp. Aan dit beginsel worden echter wel enkele voorwaarden verbonden. Allereerst moet de vierseizoenengedachte meer omvatten dan alleen bezoeken aan het strand. Voorts wil men in Hoek van Holland geen grootschalige toeristisch-recreatieve ontwikkelingen. Respect voor natuur en landschap blijft belangrijk. Dit sluit hoogbouw uit. Nieuwe toeristische voorzieningen moeten bij voorkeur ook toegankelijk zijn voor de bewoners van het dorp, geleidelijk worden ontwikkeld en van een goede, spraakmakende kwaliteit. Verder wil het Dorp betrokken blijven bij de planontwikkeling. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 21

22 deelgebied Hoek van Holland Zuidwest 22

23 5.2 Hoek van Holland Zuidwest Waarom is dit een deelgebied of project? Dit gebied is en blijft het brandpunt van toeristisch Hoek van Holland. Het strand en de Noorderpier zijn nu nog de toeristische kroonjuwelen van Hoek van Holland. Mede als gevolg van de sterk verbeterde verkeersontsluiting (lightrail en H6weg) concentreert ook in de toekomst het merendeel van de toeristen zich op dit deelgebied. In dit deelgebied komen de 3 thema s Militaire geschiedenis, Ingenieurskunst en Natuur- en landschap samen. Welke randvoorwaarden zijn hier belangrijk? Met het oog op de maatschappelijke discussie over bouwen aan de kust stelt de gemeente Rotterdam het primaat van het karakter van het duinlandschap voorop. In de brief van het college van burgemeester en wethouders van 5 juli 2016 aan de Gemeenteraad wordt aangegeven dat in het duingebied vooralsnog niet wordt gebouwd. Welke doelgroep wordt nu bediend en welke in potentie? Op dit moment wordt het gebied vooral bezocht door Rotterdammers van de rechter Maasoever en bewoners van de steden langs de Nieuwe Waterweg voor kortdurend verblijf aan het strand of aan de Noorderpier. Het gebied heeft echter de potentie om bezoekers van buiten het Rijnmondgebied, tot uit de omringende buurlanden, te verleiden tot een langduriger verblijf met name als aansluiting gezocht wordt bij de 3 thema s Welke bijzondere potentie(s) of ideeën leven bij burgers & ondernemers? De hoge bezettingsgraad van de vakantiehuisjes die in 2016 op het strand zijn geplaatst lijken de aantrekkingskracht van het gebied op toeristen van buiten de regio te bevestigen. Met de aanleg en het doortrekken van de lightrail tot aan het strand wordt het mogelijk om het verblijf in dit gebied te combineren met het bezoeken van attracties in het achterland. Op het nieuw in te richten Zeeplein zouden meer mogelijkheden tot funshoppen kunnen worden gerealiseerd. Ondernemers herkennen deze potentie en hebben onder meer belangstelling geuit voor de realisatie van een bungalowpark in de duinen. Hoe verhoudt de potentie zich tot de randvoorwaarden? Bewoners hebben onder meer aangegeven vormen van massatoerisme niet op prijs te stellen en de toegankelijkheid van het gebied voor de dorpsbewoners geborgd te willen zien. Het beleid van de gemeente is om vooralsnog niet te bouwen in de duinen. Welke ambitie streeft de gemeente na? De gemeente wil de bijzondere potentie van het gebied koesteren. De duinen zijn van grote waarde voor Nederland en Hoek van Holland. Mooie duinen zijn de parel van het gebied en hebben een grote attractiewaarde voor inwoners en bezoekers. Uitbreiding van het detailhandelsassortiment aan het Zeeplein kan gefaciliteerd worden, mits passend binnen de randvoorwaarden. Een van deze randvoorwaarden is dat de gemeente het winkelbestand in het oude dorp wil ondersteunen en daarom terughoudend wil zijn met concurrerende uitbreiding. De potentie van de komst van de lightrail wil de gemeente uitnutten om een bredere doelgroep dagjesmensen naar Hoek van Holland te trekken. Welke rol speelt de gemeente bij het nastreven van de ambitie(s) en waarom? De gemeente beschikt op dit moment nauwelijks over instrumenten om de geschetste ambities te realiseren. Er is geen bestemmingsplan van kracht en de gemeente is geen eigenaar van de grond. De gemeente zal de gewenste investeringen in aanleg van het Zeeplein, het verbeteren en uitbreiden van wandel- en fietsverbindingen en het opknappen van de parkeerplaats aan de Badweg in de voorbereiding op de gemeente-begroting afwegen tegen andere noodzakelijke of wenselijke gemeentelijke investeringen. Welke acties moeten door wie worden ondernomen? Hoewel de gemeente ambities heeft met dit gebied wil zij ook een aantal belangrijke randvoorwaarden kunnen borgen. De gemeente zal over het opknappen van de Noorderpier in overleg treden met de eigenaar van de grond. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 23

24 deelgebied Knoop Badweg/Strandweg 24

25 5.3 Knoop Badweg/Strandweg (inclusief Unicum) Waarom is dit een deelgebied of project? Dit gebied is de belangrijkste entree naar het strand voor bezoekers die van buiten het Dorp komen en een knooppunt van recreatieve routes. Daarnaast is het de enige plek waarin in potentie uitzicht op zowel de Nieuwe Waterweg als de Noordzee kan worden gerealiseerd. Welke randvoorwaarden zijn hier belangrijk? De natuur en het landschap dat rond de locatie ligt duldt geen horizon vervuiling. De bouwhoogte en bouwmassa van nieuwbouwontwikkelingen mogen het duinlandschap daarom niet ontsieren. Ook de verkeersaantrekkende werking mag geen extra druk leggen natuur, landschap en de naast gelegen woonwijk. De eisen die vanuit het oogpunt van milieuhygiëne aan nieuwe bebouwing worden gesteld zijn afhankelijk van aard en omvang van de nieuwe gebruiksfuncties. De grond onder het parkeerterrein is verontreinigd en moet in geval van bebouwing worden gesaneerd. Private investeringen dienen samen te gaan met gemeentelijke investeringen in het op orde brengen van de buitenruimte. Welke doelgroep wordt nu bediend en welke in potentie? Op dit moment wordt het gebied vooral bezocht voor de reeds aanwezige horeca en als verkeersknooppunt. Tegen de rand van dit gebied bevinden zich ook bunkers en objecten van de Atlantikwall, het Reddingsmuseum en in de nabijheid het Atlantikwallmuseum. De locatie heeft de potentie om ook een doelgroep te bedienen die langer dan een dag in Hoek van Holland zou willen verblijven. Welke bijzondere potentie(s) of ideeën leven bij burgers & ondernemers? De ontwikkeling van een mix van wonen en verblijf (vakantieappartementen of kleinschalig hotel), waarbij gezocht kan worden aan combinaties met voor het Dorp relevante maatschappelijke voorzieningen. Hierbij valt onder meer te denken aan een zwembad, wellness, een uitkijktoren of een dienstencentrum gericht op ouderen. Hoe verhoudt de potentie zich tot de randvoorwaarden? De potentie van het gebied is in principe te realiseren binnen de gestelde rand-voorwaarden van natuur, landschap, verkeer en vervoer. Belangrijke bestuurlijke keuzes zullen moeten worden gemaakt in het kader van het bestemmingsplan, te weten: de bestemming, de maximale bouwhoogte, de omvang van bebouwing en het parkeer-beleid. Omdat het gebied een bijzondere potentie heeft voor de realisatie van een mix van wonen en verblijf zou de gemeente zich terughoudend moeten opstellen met betrekking tot de bouw van nieuwe woningaanbod. Welke ambitie streeft de gemeente na? Een nieuwe gebiedsontwikkeling moet een bijdrage leveren aan de diversificatie van het leisure-aanbod in Hoek van Holland en een maatschappelijk meerwaarde hebben voor het Dorp. De gemeente wil daarom de realisatie van nieuwe verblijfsaccommodatie, onder de genoemde voorwaarden, faciliteren. Welke rol speelt de gemeente bij het nastreven van de ambitie(s) en waarom? Het stedelijk belang van deze gebiedsontwikkeling is beperkt, maar op de schaal van het dorp wel van groot belang. In dit gebied komt de realisatie van meerdere lokale doelstellingen samen, maar daarvoor lijkt wel enige mate sturing vanuit de gemeente gewenst. Meerdere partijen hebben hier hun belangen. De professionaliteit en slagkracht verschilt sterk per partij. Een gecoördineerde gebiedsontwikkeling mag van deze partijen niet worden verwacht. De gronden in dit deelgebied zijn gedeeltelijk eigendom van de gemeente. Sturing door de gemeente zal in belangrijke mate afhangen van de voortgang van de bestemmingsplanprocedure. Welke acties moeten door wie worden ondernomen? De gemeente brengt een nieuw bestemmingsplan in procedure. Initiatieven die moeten leiden tot nieuwe verblijfsaccommodaties worden aan de markt overgelaten. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 25

26 deelgebied Fort 1881, Marechausseegebouw en Emmaboulevard 26

27 5.4 Fort 1881, Marechausseegebouw en Emmaboulevard Waarom is dit een deelgebied of project? Dit gebied onderscheidt zich van andere gebieden in Hoek van Holland door haar bijzondere potentie op de thema s militaire geschiedenis en Ingenieurskunst. Tevens is er de aanwezigheid van een markt in tweedehands artikelen. In of vanuit dit deelgebied zijn de 3 lagen (19 e eeuw, Tweede Wereldoorlog en Koude Oorlog) uit de militaire geschiedenis van het Dorp te voet bereikbaar. Welke randvoorwaarden zijn hier belangrijk? Door het gebied loopt de primaire waterkering. De milieuzonering rond het Haven-en Industriegebied legt beperkingen op aan de ontwikkelmogelijkheden. Een zone van 40 meter vanaf de oever moet worden vrijgehouden van nieuwe bebouwing en tot 200 meter uit de vaargeul geldt dat nieuwe gebruiksfuncties worden beoordeeld op veiligheidsrisico s. De naast gelegen woonwijk moet gevrijwaard blijven van extra parkeerdruk die het gevolg kan zijn van leisure-ontwikkelingen. Welke doelgroep wordt nu bediend en welke in potentie? De Emmaboulevard is nu leeg en winderig en wordt vooral gebruikt voor het parkeren van auto s, de Kofferbakverkoop en voor het uitzicht op de Nieuwe Waterweg. Een wandelroute over de Emmaboulevard zou gekoppeld moeten worden aan routes door het Voorduin en langs de Berghaven richting Station en het Dorp. Het Fort 1881 en de cultuurhistorische objecten in de omgeving trekken nog maar weinig bezoekers. In potentie zou het gebied 3 doelgroepen kunnen bedienen, te weten: de bezitters van een camper die kortstondig willen overnachten met het oog op de overtocht vanuit of naar Engeland; bezoekers met belangstelling voor militaire geschiedenis; gebruikers van het Emmapark die er willen picknicken of een kleinschalig evenement willen bezoeken. Welke bijzondere potentie(s) of ideeën leven bij burgers & ondernemers? De potenties van het gebied zijn aanvullend op de kwaliteiten van andere deelgebieden in Hoek van Holland. De exploitant van het Fort 1881 ziet kansen in de exploitatie van het naast gelegen Marechausseegebouw. De gemeente is gestart met het opstellen van een cultuurhistorische verkenning in relatie tot het Verdedigingspark. Het idee van de aanleg van camperparkeerplaatsen moet nog worden onderzocht op commerciële haalbaarheid. Hoe verhoudt de potentie zich tot de randvoorwaarden? De exploitatie van het Fort 1881, het Marechausseegebouw en een eventueel Verdedigingspark of een camperparkeerplaats moeten voldoen aan het gemeentelijk parkeerbeleid, zodat de naastgelegen woonwijk geen parkeerhinder ondervindt. Op voorhand lijken milieu- en veiligheidsnormen de potenties niet te blokkeren, maar daadwerkelijke toetsing aan milieu- en veiligheidsnormen kan pas plaatsvinden aan de hand van een concreet plan. Welke ambitie streeft de gemeente na? De gemeente streeft naar een intensiever gebruik van de Emmaboulevard voor leisure-doeleinden en wil de bekendheid en toegankelijkheid van de militaire geschiedenis van Hoek van Holland bevorderen, ten einde nieuwe doelgroepen aan te boren. Welke rol speelt de gemeente bij het nastreven van de ambitie(s) en waarom? De gemeente wil het behouden van de functionele eenheid van Het Fort 1881 en het Marechausseegebouw in principe faciliteren en in samenwerking met stakeholders op het gebied van cultureel erfgoed het door het Rijk aan gedragen idee van een Verdedigingspark uitwerken. Met de inzet van de gemeentelijke gronden langs de Emmaboulevard wil de gemeente een bijdrage leveren aan nieuwe, nader te bepalen, toeristische ontwikkelingen. De gemeente versterkt haar sturingsmogelijkheden op het ruimtegebruik door een nieuw bestemmingsplan in procedure te brengen. De gemeente zal investeringen in een wandelroute in de voorbereiding op de begroting afwegen tegen andere investeringswensen. Welke acties moeten door wie worden ondernomen? Wellicht kan de gemeente, met als doel het herstellen van de functionele relatie tussen Het Fort 1881 en het Marechausseegebouw, een intermediaire rol vervullen tussen de huidige eigenaar van het Marechausseegebouw en de exploitant van het Fort Voor het idee van het Verdedigingspark zal de gemeente de samenwerking zoeken met in het gebied aanwezige instellingen, ondernemers en particulieren die hierin willen meedenken. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 27

28 deelgebied Zeetoren, strandopgang Rechtestraat en Stuifkenszand 28

29 5.5 Zeetoren, strandopgang Rechtestraat en Stuifkenszand Waarom is dit een deelgebied of project? Dit deelgebied onderscheid zich van andere deelgebieden doordat hier sprake is van andere gebruikersgroepen. De strandovergangen die door het duingebied ten noorden van Hoek van Holland lopen worden nu hoofdzakelijk gebruikt door de bewoners van het Dorp (strandovergang Rechtestraat) of door de recreanten van het nabijgelegen Recreatieoord (strandovergang Stuijkenszand). Welke randvoorwaarden zijn hier belangrijk? Dit duingebied heeft de status van Natura 2000-gebied. Nieuwe ontwikkelingen worden getoetst aan de Flora- en Faunawet, de Natuurbeschermingswet, de Ecologische Hoofd-structuur en de Provinciale Milieuverordening. De status van het gebied vraagt om een terughoudende opstelling ten aanzien van nieuwe leisure-activiteiten in het duingebied en een toename van de gebruiksintensiteit van de duinovergangen. Welke doelgroep wordt nu bediend en welke in potentie? Delen van het gebied, zouden in potentie gebruikers uit nieuwe doelgroepen zoals buitensporters kunnen aantrekken, zowel voor dagrecreatie als voor degenen die langer dan 1 nacht in het gebied willen verblijven en waarvoor elders in Hoek van Holland geen of weinig alternatieven zijn of ontwikkeld (kunnen) worden. Welke bijzondere potentie(s) of ideeën leven bij burgers & ondernemers? In het gebied bevinden zich 2 parkeerterreinen (Helmweg nabij de Zeetoren en zuidzijde Schelpweg) waarvan een gedeelte wellicht zou kunnen worden ingericht voor camperaars die voor een meerdaags bezoek komen. Op het nu nog dicht bebouwde Recreatieoord zou meer variatie in het gebruik kunnen ontstaan door op een deel het terrein plaats te maken voor kleinschalige kampeerfaciliteiten, camperplaatsen en de bouw van enkele vakantie-appartementen of verblijfs-accommodaties voor groepen. De camping kan dan misschien ook het jaarrond worden opengesteld. Voor de duinovergang Rechtestraat is een verdere ontwikkeling van (water)sportfaciliteiten geopperd, waaronder een water-sportcentrum met horeca en verblijfsaccomodatie, een trimparcours en/of bootcampparcours en een MBT-parcours door het duingebied. Aanleg van een verbinding tussen de Zeetoren en de doorgaande fiets- en wandelroutes kan bijdragen aan een betere bekendheid en toegankelijkheid van deze toeristische attractie. Hoe verhoudt de potentie zich tot de randvoorwaarden? Het aanboren van meer doelgroepen door ontwikkelingen op het Recreatieoord mag niet leiden tot zeer intensief gebruik van de duinovergang Stuijfkenszand. Het recreatief medegebruik van het duingebied in vormen zoals een MBT-parcours en het ontwikkelen van sport-, horeca- en verblijfsaccomodaties op het strand nabij de duinovergang Rechtestraat verhoudt zich moeizaam tot de randvoorwaarden van natuur en landschap. In samenspraak met natuurbeheerorganisaties moet onderzocht worden wat er mogelijk is. Dit geldt evenzeer voor een te grootschalige ontwikkeling van camperparkeerplaatsen. De functie van het sportstrand kan wel verder verbeterd worden door faciliteiten op het strand zelf te verbeteren. Welke ambitie streeft de gemeente na? Binnen het primaat voor natuur en landschap willen wij het gebied toegankelijker maken voor nieuwe gebruikersgroepen. Voor de duinovergang Stuijfkenszand gaan wij met betrekking tot recreatief medegebruik uit van het huidige, relatief extensieve, gebruik voortzetten. Voor de duinovergang Rechtestraat en omgeving willen wij een beperkte uitbreiding van sportfaciliteiten ondersteunen, mits natuur- en landschaps-organisatie hiertegen geen onoverkomelijke bezwaren uiten. Dit geldt evenzo voor de geschetste potenties van de parkeerterreinen Helmen Schelpweg. Gezien het huidige gebruik van het Recreatieoord en de bestaande langdurige contracten zal er op korte en middellange termijn geen sprake zijn van grote aanpassingen. Wel kan gekeken worden naar verbeterde camperplaatsen die dan mogelijk ook het jaar rond open gesteld kunnen worden. Welke rol speelt de gemeente bij het nastreven van de ambitie(s) en waarom? Het duingebied is geen eigendom van de gemeente en het strand wordt door de gemeente van het Rijk gehuurd. De gemeente kan in haar rol als (onder-)verhuurder of eigenaar van gronden sturen op het gebruik van het strand, de parkeerterreinen en het Recreatieoord. Daarnaast zal dit deelgebied worden opgenomen in een nieuw op te stellen bestemmingsplan. Voor de parkeerterreinen en het camping-deel van het Recreatieoord zal de gemeente de haalbaarheid van de genoemde potenties onderzoeken en de mogelijkheid om deze camperplaatsen het jaar rond open te stellen. De gemeente zal nabij de duinovergang Stuijfkenszand geen verhuringen aangaan met nieuwe intensieve gebruikers van het strand. De gemeente zal investeringen in de aanleg van een verbinding tussen de Zeetoren en de doorgaande wandel- en fietsroutes in de voorbereiding op de begroting afwegen tegen andere investeringswensen. Welke acties moeten door wie worden ondernomen? Allereerst zal een nieuw bestemmingsplan in procedure worden gebracht. Wij zullen in overleg treden met organisaties zoals het Hoogheemraadschap, ZHL, stichting Duinbehoud en het Rijk (in de rol van eigenaar van het Noordzeestrand) over het gebruik en de verkeersontsluiting van het strand en de aanleg van een verbinding tussen de Zeetoren en de doorgaande fiets- en wandelroutes. Ook zal de gemeente de mogelijkheden en haalbaarheid van de genoemde potenties van het Recreatieoord en de parkeerterreinen onderzoeken. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 29

30 deelgebied Vinetaduin en Vafamil 30

31 5.6 Vinetaduin en Vafamil Waarom is dit een deelgebied of project? Dit gebied onderscheidt zich doordat de belangen van natuur en landschap een bijzondere combinatie kunnen vormen met de aanwezige Militaire geschiedenis, waarbij het ZHL ook nog eens een dominerende (beherende) private partij is. Welke randvoorwaarden zijn hier belangrijk? In dit gebied staat het belang van natuur en landschap weliswaar voorop, maar ook de kwaliteiten van het aanwezige militair complex beperken het gebruik. Het gebied is grotendeels Natura-2000 gebied. Welke doelgroep wordt nu bediend en welke in potentie? De beheerder van het gebied ondervindt nu veel overlast als gevolg van oneigenlijk gebruik. In potentie kunnen liefhebbers van zowel flora en fauna als van cultureel erfgoed in dit gebied worden bediend. Welke bijzondere potentie(s) of ideeën leven bij burgers & ondernemers? Een deel van de voormalige camping kan worden ingericht tot natuurgebied en op een ander gedeelte kan sober en kleinschalig kampeerterrein worden ingericht. Ook zijn glamping (vormen van luxe kamperen) en een camperplaats als potentiële gebruiks-mogelijkheden genoemd. Een deel van de bunkers zou beter toegankelijk kunnen worden gemaakt en wellicht als verblijfsaccommodatie worden ingericht. Wellicht kan de Troposcatter beter toegankelijk en zichtbaar worden gemaakt door het tot onderdeel te maken van een wandelroute door het duin. Hoe verhoudt de potentie zich tot de randvoorwaarden? Door beperkt recreatief medegebruik van het Vafamilterrein toe te staan, alsmede door een klein deel van het bunkercomplex in te richten als verblijfsaccommodatie kan niet alleen een bijdrage worden geleverd aan de financiering van het beheer van het gebied, maar ontstaat ook een vorm van sociale controle die kan bijdrage aan de hoofd-doelstellingen van het gebied. Welke ambitie streeft de gemeente na? De gemeente geeft aan dit gebied het primaat aan natuur en landschap, maar wil daarbij enig kleinschalig, onderscheidend, recreatief medegebruik waar mogelijk binnen deze randvoorwaarden faciliteren. Welke rol speelt de gemeente bij het nastreven van de ambitie(s) en waarom? De voormalige Vafamilcamping heeft niet de status van Natura-2000 gebied, maar ligt wel omsloten door Natura 2000-gebied. De voormalige camping heeft echter juist potenties op het gebied van natuurontwikkeling en maakt landschappelijk onderdeel uit van het Vinetaduin. De voormalige camping staat sinds enige tijd te koop. Ten einde te voorkomen dat het terrein wordt gekocht door partijen die primair commerciële doeleinden nastreven is de gemeente bereid een zodanige intermediare rol te vervullen dat de camping in beheer komt van de Stichting Het Zuidhollands Landschap (ZHL). Welke acties moeten door wie worden ondernomen? De gemeente is in overleg met de eigenaar van de Vafamilcamping en het ZHL over een mogelijke overdracht van de gronden. Daarnaast probeert de gemeente een bemiddelende rol te spelen bij de financiering van het beheer van de gronden door de provincie Zuid-Holland. De Vafamilcamping en het Vinetaduin maken deel uit van het nieuw door de gemeente op te stellen bestemmingsplan, waarin de beperkte mogelijk-heden voor recreatief medegebruik van het gebied kunnen worden vastgelegd. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 31

32 deelgebied Het Centrum, het Stationsgebied en de Berghaven 32

33 5.7 Het Centrum, het Stationsgebied en de Berghaven Waarom is dit een deelgebied of project? Feitelijk gaat het hier om meerdere deelgebieden die nog weinig relatie lijken te hebben met toeristische ontwikkelingen die zich elders in Hoek van Holland voltrekken, maar die in potentie wel op deze ontwikkelingen zouden kunnen aansluiten. Welke randvoorwaarden zijn hier belangrijk? Het centrum van Hoek van Holland is functioneel gezien weliswaar een gemengd gebied, maar met een sterke nadruk op het Wonen. Intensivering van het toeristisch gebruik van het Centrum vraagt onder meer aandacht voor parkeeroplossingen. Het Stationsgebied is over enkele jaren de belangrijkste draaischijf voor verkeersstromen die door Hoek van Holland gaan lopen. De fysieke ruimte voor nieuw toe te voegen toeristische gebruik rond zowel het Station als de Berghaven is, mede door de water-kerende functie van het gebied en de externe veiligheidszones rond de Stenaline en de Nieuwe Waterweg, zeer beperkt. Het (mede-)gebruik van de Berghaven voor toeristische activiteiten moet plaatsvinden binnen het primaat van de Nieuwe Waterweg als vaarroute van en naar het Havengebied. Welke doelgroep wordt nu bediend en welke in potentie? Het centrum van Hoek van Holland kan meer profiteren van een toename van het toerisme in Hoek van Holland door een kwalitatieve verbetering van het aanbod aan verblijfsaccommodaties. Het Stationsgebied is nu onaantrekkelijk als verbindende schakel naar het Dorp en de Berghaven. De Berghaven is nu in gebruik door Rijkswaterstaat, maar heeft de potentie om zich te ontwikkelen tot een haven voor toeristisch (mede-)gebruik, waar vandaan ook de waterbus vertrekt naar de Landtong Rozenburg. Welke bijzondere potentie(s) of ideeën leven bij burgers & ondernemers? Een kwalitatieve verbetering van het aanbod aan verblijfsaccommodatie in het Dorp kan worden gerealiseerd door te investeren in kwaliteit van de bestaande accommodaties, door nieuw aanbod in de vorm van bijzondere of luxe B&B toe te staan of het aanbieden van verblijf via airbnb. In het stationsgebouw, nu in gebruik door de Stenaline, zouden indooractiviteiten voor kleine kinderen gerealiseerd kunnen worden. Aan ondernemers zou meer ruimte moeten worden geboden om in en om de Berghaven evenementen te organiseren. Hoe verhoudt de potentie zich tot de randvoorwaarden? Uitbreiding en verbetering van verblijfsmogelijkheden in het Dorp lijkt zeker mogelijk, maar vergt maatwerk. Het toeristisch medegebruik van de Berghaven verhoudt zich moeizaam tot de hoofdfunctie van de Nieuwe Waterweg en de normen op het gebied van milieu en veiligheid. Welke ambitie streeft de gemeente na? De gemeente wil het Dorp economisch meer laten profiteren van het toerisme door investeringen in verblijfsaccommodatie waar mogelijk te faciliteren en door toeristen te verleiden om met de metro het dorpscentrum te bezoeken. Het faciliteren van het toeristisch medegebruik moet de Berghaven meer doen bruisen. Welke rol speelt de gemeente bij het nastreven van de ambitie(s) en waarom? Bij het faciliteren van investeringen in verblijfsaccommodaties in het Dorp draagt de rol van de gemeente vooral een publiekrechtelijk karakter, te weten het waar mogelijk verstrekken van de noodzakelijke vergunningen. Met betrekking tot de buitenruimte rond het Station en de Berghaven kan de gemeente een actieve rol spelen door zelf te investeren. De Berghaven en de kades zijn eigendom van het Rijk en het Nederlands Loodswezen. De gemeente heeft niet het voornemen om de Berghaven van het Rijk te verwerven met het oog op de geschetste ambitie, maar wil wel met het Rijk het gesprek aan gaan over mogelijkheden tot verplaatsing van het huidige opslagterrein. Mits passend binnen de normen voor milieu en veiligheid is de gemeente bereid wijziging in het gebruik zo nodig planologisch mogelijk te maken. Welke acties moeten door wie worden ondernomen? Ondernemers zullen zelf plannen moeten ontwikkelen voor investeringen in verblijfs-accommodaties in het Dorp. Voor wat betreft de relatie tussen het Station en het Dorp en/of de Berghaven onderzoekt de gemeente de mogelijkheden om gebruiksfuncties toe te voegen en om te investeren in de kwaliteit van het openbaar gebied. Voor wat betreft de Berghaven zal de gemeente met Rijkswaterstaat en het Havenbedrijf Rotterdam het gesprek aangaan over mogelijkheden tot het verplaatsen van het huidige opslagterrein van Rijkswaterstaat. Rotterdam aan Zee - ontwikkelperspectief CONCEPT 33