VOEDSELBANK AMSTERDAM Jaarverslag 2011

Transcriptie

1 VOEDSELBANK AMSTERDAM Jaarverslag 2011

2 inhoudsopgave in vogelvlucht de organisatie de klanten financiële resultaten 2011 inkijk in de praktijk inkijk basisscholen inzamelactie inkijk meer dan voedsel alleen inkijk uitdeelpunten uitgelicht nieuw west amsterdam zuid oost colofon

3 2011 in vogelvlucht Wat vooraf ging 3 De Voedselbank Amsterdam (VBA) is in 2005 opgericht met als doel - zoals alle voedselbanken in Nederland - voedseloverschotten in ons land te koppelen aan de tekorten van mensen in armoede. De VBA ontwikkelde sindsdien ook verschillende andere instrumenten en wegen om mensen te helpen uit de armoede te komen. Zo is in de loop der jaren het Meer dan Voedsel Alleen programma vormgegeven in samenwerking met de gemeente en verschillende partnerorganisaties. Maatjes en de Op Eigen Krachttraining voor de klanten zijn daarvan belangrijke onderdelen. De Voedselbank vormde ook gezamenlijke netwerken van samenwerking met professionele instellingen op stadsdeelniveau. In 2011: Focus op voedsel, Op Eigen kracht Trainingen in aparte stichting Geleidelijk aan is het steeds moeilijker gebleken om de huishoudens van voldoende voedsel te voorzien. Productie en distributie van producenten werden efficiënter, waardoor er minder overschotten waren. In 2011 concludeerden we als Voedselbankbestuur bovendien dat Het Meer Dan Voedsel Alleen programma onevenredig veel aandacht vroeg. Daarom hebben we er voor gekozen de Op Eigen Kracht Trainingen, een belangrijk onderdeel van het Meer Dan Voedsel Alleen programma uit de Voedselbank te halen en in een aparte zelfstandige stichting onder te brengen. Zo kon de organisatie van de VBA zelf zich volledig richten op de kerntaak: het werven en distribueren van voedsel. Daarnaast hebben we gesteld dat onlosmakelijk aan die kerntaak verbonden is: het in kleinschalige setting kunnen onderhouden van authentiek persoonlijke contact tussen klanten en vrijwilligers en klanten onderling. Dit gebeurt gewoonlijk op plaats en tijdstip van de voedselverstrekking. Uitdagingen komende jaren vragen om heldere structuur De verwachting is dat de behoefte aan de activiteiten van de Voedselbank de komende jaren alleen maar zal toenemen. Om te beginnen omdat er altijd mensen tussen wal en schip vallen en omdat de armoede groeit vanwege de crisis. Bovendien biedt de Voedselbank met het contact en solidariteit van burger tot burger iets dat de professionele hulp niet kan bieden. Het wekelijks ophalen van het kratje voedsel gaat gepaard met uniek contact tussen vrijwilliger en klant, voor wie armoede vaak hand in hand gaat met maatschappelijk isolement. Zo biedt de Voedselbank een broodnodige complementariteit aan reguliere hulp. Het aantal klanten laat in 2011 een groei zien die naar verwachting in de komende jaren alleen maar zal doorgaan. Om die uitdaging aan te kunnen is allereerst een heldere structuur nodig, met duidelijke taken en rollen en grote transparantie. Daar ontbrak het aan zo concludeerden wij als bestuur. Wij zien het dan ook als een belangrijke opgave om een herijking en herstructurering van de VBA ter hand te nemen. Daar kan nog een hoop aan worden verbeterd, allereerst in Amsterdam, maar ook landelijk en regionaal, met name waar het voedselwerving en distributie betreft. De realisering daarvan is eind 2011 in gang gezet en heeft in de eerste helft van 2012 zijn beslag gekregen in samenspraak met de organisatie. Een krachtige basis Die herstructurering kan plaatsvinden vanuit een sterke basis. In de loop der jaren is de VBA gegroeid tot wat zij nu is: een organisatie met 13 uitdeelpunten. Die uitdeelpunten (UP s) worden vanuit een centrale loods voorzien van voedsel. Het aantal klanthuishoudens is geleidelijk gegroeid naar 1170 eind Zij ontvangen elke week een kratje met levensmiddelen. In totaal zijn daarbij circa 300 vrijwilligers betrokkenen. Er is daarnaast een professionele intakepraktijk, waarin niet alleen wordt nagegaan of mensen in aanmerking komen voor een pakket, maar waar ook doorverwijzingen plaatsvinden naar de reguliere hulp. De UP s zijn steeds sterker en zelfstandiger geworden. Die kracht juicht de Voedselbank toe en wil zij ook zoveel mogelijk benutten. Daarbij geldt het credo: eenheid in verscheidenheid: ze gaan allen volgens een aantal standaardafspraken te werk, maar elk UP doet het weer op zijn manier. Vertrouwen op steun In 2011 konden we veel extra s doen door de steun van diverse partijen. We hopen daar ook in de toekomst op voort te kunnen

4 4 Bedrijven dragen graag bij aan de Voedselbank. Ze weten zeker dat hun steun goed terecht komt. bouwen. Dat is veelal gedaan met behulp van de partnerorganisaties: de gemeente, stadsdelen, fondsen, particulieren en bedrijfsleven. We geven een aantal sprekende voorbeelden. Ondanks de bezuinigingen kon de Voedselbank in 2011 blijven rekenen op financiële steun van de gemeente. Het belang dat de gemeente hecht aan de Voedselbank kan worden afgeleid van de bezoeken van wethouder Freek Ossel aan de verschillende UP s. Ook de stadsdelen hebben hun financiële steun gecontinueerd. Wel is er per stadsdeel variatie. Stadsdeel Centrum leverde financiële steun die geïnvesteerd kon worden in een voedselverwerver voor 2011 en Eind 2011 konden we daardoor een goed geslaagde scholenactie opzetten, waarbij kinderen van scholen artikelen van thuis mee konden nemen. Daaraan deden 17 scholen mee. Dit leverde items op. Eind van het jaar werden de klanten verblijd met een financieel extraatje van w 75 resp. d 50 per huishouden vanuit het Fonds voor Bijzondere Noden. Dit leverde ontzettend veel blije en verraste reacties op van onze klanten. Bedrijven dragen graag bij aan de Voedselbank. Ze weten zeker dat hun steun goed terecht komt. We noemen hier als voorbeeld de verdubbeling van de opbrengst van de Scholenactie door Lidl ( items). De rijksoverheid droeg bij aan de professionalisering van de organisatie door subsidiering van de cursussen waarmee de intake verder kon worden versterkt. Daarnaast bood het bureau BMC cursussen aan over hoe om te gaan met agressief gedrag van klanten. Dit laatste werd geschonken in het kader van het gemeentelijk Pact tegen de Armoede. Nieuwe investeringen nodig De te verwachten groei van het aantal klanten maakt het nodig dat er niet alleen een goede structuur moet worden neergezet. Er is ook uitbreiding nodig. Die uitbreidingen vragen investeringen Voor 2012 zijn er de volgende aandachtspunten: De waarborging van een kwalitatief sterke centrale organisatie, die nodig is om het vrijwilligersbedrijf te laten draaien. Investering in kleinschalige locaties voor het uitdelen van voedsel en de realisering van persoonlijke contact tussen vrijwilliger en klant en tussen klanten onderling. Meer vrijwilligers die daarvoor ook toegerust moeten worden. Verantwoording en inkijk in de praktijk Deze inleiding geeft u een beeld van de Voedselbank anno In het navolgende vindt u de behandeling van de organisatie, de klanten en de financiën. Bovenop deze verantwoording bieden wij u vervolgens met een aantal hoofdstukken een inkijk in de praktijk van de voedselbank: de scholenacties in 2011, de Op Eigen Kracht Trainingen en de praktijk van een drietal UP s. Wij hopen dat dit jaarverslag u goed laat zien wat de VBA allemaal doet met relatief beperkte middelen en dat u nog meer overtuigd bent van de noodzaak daarvan. Maar bovenal hopen wij dat u geïnspireerd zult zijn door deze vorm van hulp van burgers aan burgers. Frank Bijdendijk (voorzitter), namens bestuur Voedselbank Amsterdam

5 de organisatie 5 Het bestuur van de Voedselbank Amsterdam bestond in 2011 uit: Stan Poels (voorzitter) tot oktober 2001, daarna opgevolgd door Frank Bijdendijk Wonah de Koningh (secretaris) Frans van der Bruggen (penningmeester) John Verhallen (fondsen- en voedselwerving) Therèse Vogelaar (personeelszaken) Gerard Smit (Meer dan Voedsel Alleen, contacten MaDi s) tot eind 2011 Piet van Diepen (strategie en communicatie). Coördinerende medewerkers in de loods in 2011 waren: Ellie Goemans, eindcoördinator Hille Hoogland, tot mei 2011 coördinator Intake & Meer Dan Voedsel Alleen. Daarna opgevolgd door Marlies van Peski Ellen Groneman, Barbara van Waveren, coördinatie Voedselverwerving sinds najaar 2011 De coördinatoren op de UP s waren: Coen Bekink Zuidoost Marius Singels Zuid Annemiek van Bemmelen Centrum en (Oud West) Isa Seven West (Bos en Lommer) Nienke van der Eerden West (De Baarsjes) Elma Wolf West (Westerpark) Hilleke Keereweer (Nieuw West) Paul Scheerder Noord Erik de Boer Oost, eind 2011 opgevolgd door Margreet Leppink/Cathelijne de Groot Grea Twint Amstelveen Gerda Smit Diemen Algemeen De organisatie van de VBA is sinds haar oprichting 7 jaar geleden enorm gegroeid. Met een aantal vrijwilligers is begonnen met het uitdelen van pakketten in Zuidoost. Inmiddels bestaat de organisatie uit meer dan 270 vrijwilligers, 13 UP s, bijna 1200 voedselpakketten per week voor Amsterdam (eind 2011) en de bevoorrading van de provincie Noord Holland met 1400 pakketten die elders worden samengesteld. Het voedsel wordt verzameld en overgeslagen in een distributiecentrum van 1200 m 2. De VBA is aangesloten bij de Stichting Voedselbanken Nederland en in dat kader functioneert Amsterdam als distributiecentrum voor heel Noord Holland. Dit betekent dat de voedselbanken in de regio Noord Holland bij ons het voedsel komen halen. In de loods wordt het voedsel verzameld dat van allerlei plekken komt. Wij halen bij leveranciers en uit de loods van de Voedselbank Rotterdam. Van de stichting Voedselbanken Nederland komen initiatieven die grootschalige voordelen opleveren of de onderlinge samenwerking bevorderen. Een van de laatste initiatieven is de ontwikkeling van een webgerelateerd voorraadregistratiesysteem. Met dit systeem kunnen voorraden/overschotten landelijk worden verdeeld en gedeeld. Het systeem zal in de loop van 2012 worden geïmplementeerd. Mede door de investering van het bestuur in een heldere structuur krijgt de samenwerking met en tussen de regio s steeds meer vorm. Hetzelfde geldt voor de samenwerking tussen de centrale organisatie in Amsterdam en de UP s en tussen de UP s onderling. Twee problemen die blijvend aandacht vragen zijn het werven van voedsel en het vinden van vrijwilligers. Voedsel Het bleek in 2011 steeds moeilijker om de pakketten gevuld te krijgen ondanks grote inspanningen. Vaak zijn voedseldonaties niet structureel. Een van de uitdagingen op het gebied van voedselverwerving is te komen tot structurele relaties om zo het grote verloop tegen te gaan. Het onderhouden en intensiveren van contacten met bestaande leveranciers en het voldoende benaderen van nieuwe contacten en het maken van goede afspraken is daarin essentieel. Daaraan is een begin gemaakt met het aantrekken van een voedselverwerver in het najaar van Centrale loods Het aantal vrijwilligers (in zowel centrale loods als de UP s) groeide naar 270. In aantal is er stabiliteit; het verloop onder de vrijwilligers is echter groot. De gemiddelde vrijwilliger blijft voor 6 maanden. Dat maakt de organisatie ingewikkeld stuurbaar. Op het moment dat iemand goed is ingewerkt, vertrekt hij vaak alweer. Mede door een goede samenwerking met organisaties beschikt de Voedselbank over voldoende vrijwilligers in het distributiecentrum. Wel is het jammer dat de Dienst Werk en Inkomen is gestopt met de Maatschappelijke Activeringsplaatsen. Hierdoor vallen zowel de desbetreffende vrijwilligers als een stukje inkomsten (dat wij ontvingen voor de begeleiding) weg. Daarmee is de centrale organisatie van de Voedselbank voor een extra probleem gesteld. Het sturen van een vrijwilligersorganisatie van deze omvang vereist heel veel van de sturende medewerkers.

6 de klanten 6 Onze intakevrijwilligers zijn erop getraind bij het herintakegesprek niet alleen te kijken of de klant nog in aanmerking komt voor een voedselpakket. Intake Iedere Amsterdammer die denkt in aanmerking te kunnen komen voor een voedselpakket, kan een pakket aanvragen in het stadsdeel, waar hij/zij woont en waar een uitgiftepunt van de VBA is. Tijdens het intakegesprek wordt aan de hand van de landelijke voedselbanknorm (zie onze website) besloten of en zo ja, voor welke periode een pakket wordt verstrekt. In 2011 werden er door onze ongeveer 50 intakevrijwilligers in totaal gesprekken gevoerd (591 meer dan in 2010), waarvan intake- en herintakegesprekken. Deze gesprekken werden gevoerd aan de hand van de door VBA ontwikkelde handleiding Intake en op basis van de gevolgde basistraining Intake. Er waren twee stagiaires van de Hogeschool van Amsterdam die in Zuidoost stage hebben gelopen; in augustus zijn drie stagiaires tweede jaar HvA MWD gestart. In 2011 volgden rond de 25 nieuwe intakers de verplichte basistraining Intake, gegeven door de ervaren sociaal raadsman bij Dynamo en een ervaren maatschappelijk werker van MaDiZO, gefinancierd wederom door DWI Amsterdam. Tevens zijn er voor vier intaketeams die meededen in de pilot van de motie Ortega 2 avonden verdieping gegeven bij de Vrijwilligers Academie, gevolgd door een onthe-spot intervisie. Voor alle vrijwilligers werd de training Omgaan met lastig gedrag in drie cycli van twee avonden, gratis ter beschikking gesteld en gegeven door BMC. De aantallen Per 31 december 2011 maakten er 1169 huishoudens gebruik van de Voedselbank Amsterdam. Dit betekende over het hele jaar genomen een groei van 177 huishoudens. In de tabel vind u het verloop van het gebruik en de gezinssamenstelling. Gebaseerd op de cijfers van 2011 kunnen we een aantal uitspraken doen over ons klantenbestand: Bijna 40% van de huishoudens bestond uit eenoudergezinnen. Eveneens bijna 40% van de huishoudens die gebruik maakte van de Voedselbank was alleenstaand. Uit beschikbare cijfers bleek dat minstens twee derde van de klanten van de Voedselbank schulden had: bij circa 10% van de klanten met schulden is de schuld lager dan n 1.000, bij ca. 40% ligt deze schuld tussen de n en n 5.000, ongeveer 15% heeft een schuld tussen de n en n en 35 % heeft een schuld van meer dan n Ongeveer een derde van de klanten kwam bij VBA terecht via een verwijzing van maatschappelijk werk of schuldhulpverlening en eenzelfde aantal vond zelf de weg naar VBA; Ongeveer een derde van onze klanten maakte in 2011 korter dan drie maanden gebruik van het voedselpakket. De visie en het beleid van VBA is erop gericht om een voedselpakket als tijdelijke oplossing te bieden en hiernaast de klanten door te verwijzen naar de hulpverlening, een VONK-maatje of de training Op Eigen Kracht. Onze intakevrijwilligers zijn erop getraind bij het herintakegesprek niet alleen te kijken of de klant nog in aanmerking komt voor een voedselpakket. Zij proberen er ook achter te komen of de klant hulp heeft gezocht. Vanuit de Voedselbank werd in 2011 het meest doorverwezen naar maatschappelijk werk en de schuldhulpverlening. Daarnaast werd regelmatig verwezen naar DWI en het VONK maatjesproject en training Op Eigen Kracht.

7 7 overzicht van ontwikkeling klanthuishoudens naar uitgiftepunt Uitgiftepunt Totaal huishoudens december 2011 (tussen haakjes januari 2011) Waarvan Alleenstaanden Waarvan Volledig Gezin Waarvan Eenouder Gezinnen Waarvan Stel Totaal Aantal personen per 31 december 2011 Centrum (2 punten) 61 (143) Zuid 123 (101) Zuidoost 231 (217) Noord (2 punten) 236 (197) Nieuw West 74 (62) Oud West 25 (20) De Baarsjes 54 (65) Bos en Lommer 116 (91) Westerpark 51 (47) Oost 107 (51) Diemen 44 (38) Amstelveen 26 (25) TOTAAL 1148 (971)

8 financiële resultaten De uitdaging voor de komende jaren is het genereren van voldoende middelen om de continuïteit van de bezetting van de loods en de uitgiftepunten te garanderen. De totale inkomsten zijn in 2011 ten opzichte van het jaar 2010 iets omlaag gegaan. De grootste vermindering betreft inkomsten onder de noemer project Delta Lloyd. Het betreft hier de bijdrage van Delta Lloyd aan de Eigen Kracht Trainingen. Deze zijn in het jaar 2011 ondergebracht in de stichting Op Eigen Kracht (zie pagina 9). Daar tegenover staat een stijging van de post divers. Het betreft hier voornamelijk de opbrengst voor activiteiten aan re-integratieprojecten die zijn ingezet voor medewerkers in de centrale loods. Deze re-integratieprojecten zijn inmiddels komen te vervallen en zullen derhalve ook geen opbrengsten in de toekomst voor de voedselbank genereren. Wat de totale subsidies betreft zien we dat deze vergelijkbaar zijn met die van het voorgaande jaar Het gaat hier met name om subsidies van gemeente en stadsdelen. Wat de gemeente betreft ging de bijdrage iets omhoog. Tegenover sommige gestegen bijdragen bij stadsdelen (Zuid Oost en Centrum) staan stadsdelen die hun bijdrage hebben gekort. Het stadsdeel Centrum heeft zich bovendien aangetrokken dat het de Voedselbank steeds moeilijker valt voldoende voedsel te verwerven en heeft in 2011 een subsidie van e toegekend voor het aantrekken van een voedselverwerver. De bijdragen van de stadsdelen dienen gerelateerd te worden aan het streefbedrag van e 3,50 per huishouden per week dat noodzakelijk is om de organisatie te laten draaien. Helaas zijn er nog steeds verschillende stadsdelen die veel minder bijdragen dan dit bedrag per huishouden per week. De totale kosten liggen ondanks de toename van het aantal klanten ook iets lager dan in het voorgaande jaar. Dat is met name toe te schrijven aan het wegvallen van de kosten die samenhangen met de Op Eigen Kracht Training (hier onder de noemer project Delta Lloyd). De uitdaging voor de komende jaren is het genereren van voldoende middelen om de continuïteit van de bezetting van de loods en de uitgiftepunten te garanderen. Gezien de verwachte groei van de organisatie neemt het belang daarvan toe. We moeten daarbij rekening met het wegvallen van middelen zoals de re-integratie gelden. We zullen onze inspanningen om gelden in te zamelen voornamelijk richten op de particulieren.en particuliere fondsen en organisaties.

9 overzicht exploitatie INKOMSTEN IN Inkomsten fondsen en sponsoring Inkomsten subsidies Inkomsten giften Ontvangsten in natura - - Inkomsten divers 52, Inkomsten project Delta Lloyd Totaal inkomsten KOSTEN IN Afschrijvingskosten Algemene kosten Autokosten Huisvestingskosten Medewerkerskosten Kosten vrijwilligers Kosten project Delta Lloyd Kosten uitdeelpunten Aankopen voedsel Totaal kosten Subtotaal Overige baten en lasten - / / Inkomsten rente Resultaat voorgaande jaren Subtotaal - / EXPLOITATIERESULTAAT IN

10 10 inkijk in de praktijk van de voedselbank: basisscholen inzamelactie meer dan voedsel alleen uitdeelpunten uitgelicht

11 inkijk basisscholen inzamelactie 11 Het feit dat de Voedselbank te weinig voedsel heeft, werd goed belicht. Omdat de Voedselbank over te weinig voedsel beschikt zijn wij altijd op zoek naar basisproducten als rijst, pasta en aardappelpuree. Een van de nieuwe manieren is inzamelen via de basisscholen. In 2011 deden we daar voor het eerst ervaring mee op. Het idee was Amsterdamse basisscholen voedsel in te laten zamelen tussen Sinterklaas en Kerstmis. Kinderen wordt gevraagd om een of meerdere producten mee te nemen en in te leveren bij de school. We hebben goed nagedacht over de haalbaarheid: Het moet voor een school eenvoudig te realiseren zijn. Kratten voor de inzameling, het ophalen ervan wordt allemaal geregeld door de Voedselbank. Daarmee zijn we aan de slag gegaan. De Voedselbank levert ook een informatief filmpje dat kinderen aanspreekt, zodat de leerkrachten een basis hebben om het thema armoede in Nederland te bespreken. Daarnaast leveren wij een tekst voor de nieuwsbrief aan de ouders. Klassen en daarmee de scholen in Amsterdam kunnen met elkaar in competitie gaan. Het gaat er dan om wie het meeste heeft ingezameld en de mooie Voedselbank-trofee wint. Maar een school kan er natuurlijk ook voor kiezen dit wedstrijdelement achterwege te laten. Uiteindelijk draait het om het inzamelen van voedsel en om een stukje bewustwording. We waren erg verrast door de positieve resultaten. Op een rijtje: 17 Scholen zamelden voedselitems in. Lidl sponsort de actie en verdubbelde de opbrengst tot stuks. De media besteedde veel aandacht want inzamelende kinderen en de voedselbank zijn interessant om te tonen aan de kijkers/luisteraars/lezers. Met name AT5 TV en Radio maar ook de lokale kranten. Het feit dat Voedselbank te weinig voedsel heeft, werd goed belicht. Op een actieve en positieve manier is bewustwording gecreëerd onder kinderen (en ouders) over armoede in Nederland en het werk van de Voedselbank. Deze inzamelacties gaan we in het vervolg weer doen, niet alleen rond Kerst maar ook met Pasen of op elk ander moment in het jaar, als de school dat beter uitkomt. Scholen reageren allemaal heel positief en geven veelal aan dit volgend jaar ook weer graag voor de Voedselbank te willen doen.

12 inkijk meer dan voedsel alleen 12 Wanneer onze vrijwilligers problemen signaleren in de situatie van klanten kunnen zij direct contact opnemen. Sinds 2005 zet de Voedselbank Amsterdam zich in voor de bestrijding van (verborgen) armoede onder meer door het zogenaamde Meer dan Voedsel Alleen programma (MdVA). In samenwerking met Maatschappelijke Dienstverlening, DWI, Vonk en stadsdelen zijn er vanaf 2007 diverse activiteiten georganiseerd om de zelfredzaamheid te bevorderen van onze klanten. Het MdVA programma wordt mede mogelijk gemaakt door DWI en vanaf juli 2009 mede door Delta Lloyd Groep Foundation. Aan de Op Eigen Kracht trainingen besteden wij hier wat uitgebreider aandacht. Ten behoeve van een voortvarende ontwikkeling en ontlasting van de Voedselbank is in 2011 een zelfstandige stichting is opgericht. Korte lijnen met DWI en de Maatschappelijk Dienstverlening Ook in 2011 heeft de VBA de lijnen met de hulpverlening en uitkeringsinstanties zo kort mogelijk gehouden. Wanneer onze vrijwilligers problemen signaleren in de situatie van klanten kunnen zij direct contact opnemen met de contactpersoon bij de desbetreffende instantie. Aanwezigheid van de Maatschappelijke Dienstverlening (MaDi) De aanwezigheid van een medewerker van de MaDi bij onze uitgiftepunten werd in 2011 voortgezet. Door aanwezigheid van de MaDi kunnen klanten snel antwoord krijgen op hun vragen en kan waar nodig direct een vervolgafspraak gemaakt worden bij de MaDi. Deze vorm van samenwerking is met alle coördinatoren van de uitgiftepunten geëvalueerd. In de schijnwerper: Stichting Op Eigen Kracht In 2007 werd de training Op Eigen Kracht ontwikkeld en georganiseerd allereerst voor voedselbankklanten in Zuidoost, met de Maatschappelijke Dienstverlening Zuidoost en Diemen (MaDiZo). Sindsdien is de training uitgebreid en wordt zij in de gehele stad gegeven. Doel van de training is: Het vergroten van de (financiële) zelfredzaamheid van klanten van de Voedselbank Empowerment van klanten van de Voedselbank. Sinds oktober 2011 worden de Op Eigen Kracht trainingen georganiseerd door de zelfstandige Stichting Op Eigen Kracht. Zij werkt vanuit een kantoor boven het uitgiftepunt in Amsterdam Oost met een projectteam van twee medewerkers (Hille Hoogland en Liza Otto), stagiaires en vrijwilligers. Op Eigen Kracht en de Voedselbank Amsterdam hebben een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. De stichting houdt zich bezig met het organiseren van de trainingen in de hele stad en het verbeteren van het programma samen met de trainers. Hiernaast geeft de stichting voorlichting en voert zij praktijk gestuurd onderzoek uit. Op Eigen Kracht wordt gesteund door de Delta Lloyd Groep Foundation, het Oranje Fonds, de Dienst Werk en Inkomen van de Gemeente Amsterdam en de Rotary Zuidoost. Daarnaast werkt de stichting samen met VONK maatjesproject, Stichting MEE, de Hogeschool van Amsterdam en de maatschappelijk dienstverleningsorganisaties MaDiZo, Centram, Dynamo, PuurZuid, Combiwel, Doras en Sezo. Sleutelbegrip bij de Voedselbank De training is op maat ontwikkeld voor voedselbankklanten met als doel de (financiële) zelfredzaamheid te vergroten. Op Eigen Kracht neemt als uitgangspunt dat de deelnemers hun eigen kracht (her)ontdekken en elkaar kunnen versterken. Daarom is er bewust veel ruimte voor het uitwisselen van ervaringen en tips binnen de groep. En de training wordt gegeven op een laagdrempelige locatie zoals de voedselbank of

13 13 De trainers gaan twee keer op excursie met de groep en nodigen gastdocenten uit. een buurtcentrum, waar een huiskamersfeer is. Van en met elkaar leren de deelnemers tijdens elf bijeenkomsten overzicht te krijgen in hun financiële situatie, rond te komen met een klein budget, op te komen voor zichzelf en de sociale kaart van de wijk te ontdekken. De trainers gaan twee keer op excursie met de groep en nodigen gastdocenten uit, die voorlichting geven over bijvoorbeeld gezond eten of omgaan met stress. Aan het einde krijgen de deelnemers een certificaat. Deelnemers (her)vinden hun eigen kracht en zelfvertrouwen In 2011 hebben in totaal 113 voedselbankklanten verdeeld over 14 groepen in Bos en Lommer, Centrum, De Baarsjes, Diemen, Noord, Osdorp, Westerpark, Zuid en Zuidoost de training afgerond. Hiermee komt het totaal aantal klanten dat de training vanaf 2007 heeft afgerond op 282. Uit een evaluatieonderzoek dat in 2010 is uitgevoerd, blijkt dat de training een positieve uitwerking heeft. De deelnemers geven aan dat ze beter inzicht hebben in hun financiële situatie en bewuster omgaan met geld. De trainers zien de deelnemers opbloeien tijdens de training: ze hebben steun aan elkaar, openen hun post weer, durven nee te zeggen, gaan vrijwilligerswerk doen of nemen een maatje. Het contact met lotgenoten en het uitwisselen van ervaringen blijkt het leren te bevorderen en de effecten van de training te versterken. Deelnemers (her)vinden hun eigen krachten en zelfvertrouwen. Een aantal groepen heeft zelfs eigen initiatieven opgezet, zoals kookgroepen, een voedselbankkrant en modeshows met gratis kleding voor voedselbankklanten. Om het aantal aanmeldingen en de opkomst te vergroten gaan wij bijvoorbeeld samen met ervaringsdeskundigen werven. Hiernaast zal in 2012 de inhoud van het programma en de methode van Op Eigen Kracht verder verbeterd worden. Dit doen wij mede op basis van de uitkomsten van een onderzoek naar de effecten van de training. Dit onderzoek zal in 2012 uitgevoerd worden in samenwerking met de Erasmus Universiteit en de Hogeschool van Amsterdam Verhalen van deelnemers In het najaar van 2011 hebben wij oud deelnemers gevraagd naar hun ervaring met de training. Wij zijn geïnteresseerd in hun verhaal en hebben zeven oud deelnemers geïnterviewd. Deze verhalen van deelnemers zijn terug te vinden op de website ( die in december 2011 online is gegaan. Hieronder een citaat uit het verhaal van Avoda: Avoda (59 jaar) haalt sinds drie jaar een pakket bij de voedselbank in het Centrum waar ze ook al drie jaar vrijwilligerswerk doet. Ze heeft in het najaar van 2011 de training Op Eigen Kracht gevolgd. Door kanker en een aantal hartinfarcten is ze arbeidsongeschikt verklaard. Ik vond de training onnoemelijk gezellig en keek er elke keer weer naar uit. Bij binnenkomst rook je de koffie al en stonden er koekjes op tafel. Iedereen zei goedemorgen en was blij elkaar te zien. Ondanks dat we volslagen vreemden waren, groeiden we naar elkaar toe. Armoede vereenzaamt en daarom vind ik dit soort cursussen heel belangrijk. Daar moeten ze meer aandacht aan besteden door mensen te zeggen dat als ze blijven praten dat het leed wordt verlicht. Dat ze niet in een sociaal isolement komen, dat ze moeten vechten. We delen allemaal dezelfde problemen en zoeken naar oplossingen om het dragelijker te maken. Je moet met de werkelijkheid door blijven gaan; uit die droomwereld en die wolk. Al deze mensen hebben schulden, een lage uitkering of zijn arbeidsongeschikt verklaard. Een oplossing zit er niet snel in, dus je moet er nuchter naar kijken.

14 inkijk uitdeelpunten uitgelicht 14 Het gebeurt op de Uitdeelpunten, zo stellen wij als bestuur van de Voedselbank Amsterdam. Daar vinden vrijwilligers en klanten elkaar elke week. Niet alleen is er een voedselpakket, maar ook vindt het persoonlijk contact plaats. Drie verhalen van coördinatoren werpen een licht op de praktijk van de UP s in Nieuw West, Zuid en Oost. Nieuw West Osdorp heeft een groot eigen netwerk met adressen waarmee wordt samengewerkt en die voedsel leveren. Deels gaat het om bestaande contacten met de kerken en een aantal bedrijven en instellingen ( Kwekerij Osdorp, Albert Heijn, het Jonge Moeders Netwerk, kinderdagverblijven, scholen, de Schatjes-markt etc.) Deels zijn er nieuwe contacten gelegd (met de nog bestaande tak van Impuls, de stichting Samenkracht en de Huizen van de Wijk Belgieplein en De Aker). Ter aanvulling van de voedselpakketten zijn wij in december begonnen met eigen winkelacties samen met Impuls vrijwilligers en een aantal van onze eigen mensen. De eerste actie was bij AH Belgieplein en de acties worden in 2012 gecontinueerd. Bijzonder was het bezoek van de Wethouders Freek Ossel (centrale stad) en Jesse Bos (Nieuw West). In december werden wij benaderd door de St. Lucas Parochie en de Opgang of wij het Voedselbank verhaal tijdens de dienst en de aansluitende koffie wildenvertellen. De diverse kerken zijn een enorme steun. Impuls Maatschappelijk Werk en SeZo gingen samen en onze samenwerking met hen is uitstekend. De afdeling Intake werd opnieuw opgezet met een nieuwe teamleider. Intakelocatie is de computerkamer van Vrouw en Vaart. Dat is een ideale situatie. Wij danken de partners voor de samenwerking. Extra dank is er voor de Lucas Parochie en aan alle uitgifte vrijwilligers, die zo hard onder vaak moeilijke omstandigheden moeten werken (als ze helpen de loodsauto uit te laden in de veel te kleine ruimte) en de kratten te vullen en tassen helpen inpakken en naar scootmobiels sjouwen. En dan roepen ze ook nog dat ze het zo gezellig vinden! En tenslotte dank aan onze intakers en aan nog een paar honderd mensen die ons helpen er elke week weer een succes van te maken. Hilleke Keereweer, Coördinator Osdorp

15 15 Amsterdam Zuid Ook aan ons ging de economische malaise niet onopgemerkt voorbij. De trend naar meer aanmeldingen zette zich ook in 2011 voort. In januari deed zich het eerste lichtpuntje voor personeel van het bekende advocatenkantoor NautaDutilh op de Zuidas start met een drie maandelijkse inzamelingsactie van houdbare levensmiddelen. Resultaat 25 volle kratten!! In maart kwam de Amsterdam Basketball club de handen uit de mouwen steken om zo hun betrokkenheid bij de bewoners van Amsterdam Zuid te tonen. Lopende het jaar tonen veel scholen uit Amsterdam dat ook zij er bewust van zijn dat steeds meer mensen in armoede leven. Voor zij aan een maatschappelijke stage beginnen verzamelen zij via acties levensmiddelen. Na een uitleg over het doel van de Voedselbank en een stevige discussie staken zij vol enthousiasme de handen uit de mouwen. In mei mondde de goede contacten met Better Future ( meer info op internet) tot een zeer gezellig samen koken en eten. Conclusie van de klanten Het is bijzonder hoe succesvollen en niet succesvollen, op gelijkwaardige wijze met elkaar in gesprek kunnen komen. Juni was een nieuw lichtpuntje in de toch steeds donker wordende toekomst. In samenwerking met KICI, op initiatief van onder anderen coordinator Ellie Goemans is in Amsterdam Zuid gestart met een kledingbank. Het mooie weer in juni was een goed moment om op uitnodiging van de Junior Chamber International een BBQ te organiseren voor klanten en vrijwilligers op het binnenterrein van devoedselbank Amsterdam Zuid In augustus, nadat eerder in het jaar de medewerker van Alassian BV de loods van de Voedselbank Amsterdam Zuid hadden geschilderd, werd door Atlassian BV, in het kader van maatschappelijke betrokkenheid, binnen 24 uur een compleet nieuwe interactieve website ten behoeve van de Voedselbank Amsterdam gebouwd. Het jaar werd in december afgesloten met een TV programma door de EO over de Voedselbank in Amsterdam Zuid. In dit programma maakte een kunstenaar na bezoek aan de Voedselbank, een schilderij waarin de rol van de Voedselbank in de huidige tijd en plaats wordt uitgebeeld. Marius Singels, Coördinator Zuid

16 16 Oost De grootste verandering voor UP Oost was, dat het UP niet meer opereert vanuit het Leger des Heils, maar vanuit een eigen pand aan de 1e Oosterparkstraat 112. Tevens moet de overschakeling op het supermarktsysteem worden vermeld. In plaats van een reeds klaargemaakt pakket kunnen de klanten van Oost sinds mei 2011 hun eigen voedselpakket samenstellen. In een door vrijwilligers als supermarkt ingerichte en bemande ruimte, kunnen de klanten zelf winkelen en die producten kiezen die ze ook daadwerkelijk nodig hebben, naast een aantal vaste producten die ze wekelijks sowieso meekrijgen (brood/groente). Een grote verbetering, die mogelijk wordt gemaakt door inzet van de ongeveer 25 vrijwilligers. De teamleider op het uitdeelpunt, Mavis Chin, heeft samen met klanten een moestuin aangelegd achter het pand (met wisselende opbrengst). In 2011 heeft oost ook 2 (oude) vriezers gekregen, waardoor we in staat zijn om ook (ingevroren) vlees en andere kort houdbare producten uit te delen. Het aantal klanten is in de tweede helft van 2011 sterk gestegen. Om deze aanwas van nieuwe klanten te kunnen bevoorraden wordt de supermarkt, naast de wekelijkse bevoorrading vanuit de loods, aangevuld met de opbrengst uit de zogenaamde supermarktacties. Maandelijks wordt er door vrijwilligers bij een supermarkt in Oost producten ingezameld. Deze over het algemeen zeer succesvolle acties (gemiddeld 75 kratten met producten per actie) stellen Oost in staat om een gevarieerd aanbod van producten aan de klanten te bieden. Op een avond in september 2011 is er zelfs bij 9 supermarkten tegelijk een actie gehouden, in samenwerking met een Amsterdamse studentenvereniging! Bij ons pand in Oost is in 2011 de stichting Op Eigen Kracht ingetrokken waar we beiden, vanwege de korte lijnen, voordeel van hebben. Oost is overgeschakeld op kledinguitgifte door KICI (1x per 6 weken ten behoeve van VBA-klanten uit Oost) in de kledingbank. Nog een paar wetenswaardigheden: het werkbezoek van wethouder Ossel in 2011; UP coördinator Erik de Boer is gestopt (eind 2011); Succesvolle voorlichtingsavonden voor vrijwilligers; Uitje met LZML naar Slagharen van de opbrengst van de Sintbank Hier gingen twee vrijwilligers mee voor de begeleiding. Margreet Leppink/Cathelijne de Groot, Coördinatoren Oost

17 17 COLOFON Dit jaarverslag is een uitgave van De Voedselbank Amsterdam Oostenburgermiddenstraat LL Amsterdam Postbus BN Amsterdam Naast dit algemene jaarverslag ontvangen subsidiegevers en fondsgevers volgens afspraak ook een financieel jaarverslag Tekst: Voedselbank Amsterdam Fotografie: Stef Den Boer Ontwerp: beeldspraak,